Medisch Kindertehuis Kinderdorp St. Godelieve
Op de omslagfoto van deze brochure ziet U hoe ouders hun kind naar het kinderdorp brengen. Voordat het zover is hebben de ouders meestal verschillende specialisten op medisch, psychologisch en sociaal terrein geraadpleegd en tenslotte werd geadviseerd, dat een plaatsing op het Medisch Kindertehuis 'St. Godelieve' een oplossing voor de moeilijkheden zou kunnen zijn. De ervaring heeft aan het licht gebracht dat de ouders vaak onvoldoende op de hoogte zijn. Enkele woorden en beelden van het kinderdorp kunnen wellicht in deze behoefte voorzien. Het gaat in deze brochure niet om een wetenschappelijke verantwoording van de behandeling, maar vooral om een beschrijving van de dagelijkse gang van zaken op het instituut.
Het kinderdorp ligt in Goirle. De omgeving is rustig en bosrijk. Tevens kan geprofiteerd worden van alle voordelen die een grote stad als Tilburg biedt. Zoals de plattegrond aangeeft hebben de oprichters gekozen voor het zogenaamde paviljoensysteem. Dit betekent, dat het wonen, leren en spelen van de kinderen niet in één grote ruimte geschieden, maar dat alle gebouwen zoveel mogelijk gespreid zijn over het terrein. Hierdoor ontstaat meer mogelijkheid om voor iedere leefgroep een eigen sfeer te scheppen. Een paviljoen biedt
ruimte aan twaalf tot dertien kinderen, die veelal verschillen in leeftijd en geslacht. De praktijk leert echter dat er meer jongens dan meisjes voor behandeling worden aangemeld, zodat sommige paviljoens alleen voor jongens worden bestemd. Rond het hoofdgebouw bevinden zich zes gelijke paviljoens. Hierin worden de kinderen geplaatst als de definitieve behandeling op het kinderdorp ingaat. Tijdens de eerste periode van een verblijf vertoeven de kinderen zoveel mogelijk in het observatie-paviljoen. Dit grenst
direkt aan de speltuin. Het achtste paviljoen is opgenomen in het hoofdgebouw. Daar worden kinderen behandeld die extra medische zorg en toezicht nodig hebben. Tussen het observatie-paviljoen en de schoolgebouwen bevindt zich de speltuin. De kinderen vinden hier geen wippen, schommels en glijbanen om zich mee te vermaken. De speciale bouwsels en voorwerpen zijn vooral ontworpen om de fantasie te prikkelen, de bewegingen te stimuleren en een gezonde verkenningsdrang te bevorderen.
Achter de speltuin ligt het speelveld en het zwembad. Het sportveld bevindt zich achter de kapel. Belangrijker dan de gebouwen zijn de mensen die zich op het kinderdorp inzetten voor de behandeling van het kind. Aan het hoofd van de ongeveer vijfenvijftig personeelsleden staat een KINDERARTS als geneesheer-directeur. Godelieve is namelijk opgericht als een medisch instituut. De ouders ervaren dit reeds doordat een dokter de plaatsing op Godelieve aanvraagt. De kinderarts onderzoekt het kind zo spoedig mogelijk na opname en begeleidt het kind systematisch. Tijdens het verblijf neemt de kinderarts meestal kontakt op met de dokter die het kind behandeld heeft, voordat het op Godelieve werd geplaatst. Vaak is een uitgebreider onderzoek of een speciale behandeling nodig. Hiervoor kan dan een beroep gedaan worden op de specialisten van de beide streekziekenhuizen in Tilburg. Dit geschiedt vanzelfsprekend in overleg met de ouders. Naast het zuivere medische werk is de kinderarts ook
gespreksleider op de stafvergaderingen. Aan het hoofd van de medische organisatie en de verpleegkundige diensten binnen het instituut staat een HOOFDVERPLEGER. Ook bestaat binnen het kader van de behandeling de mogelijkheid, dat de kinderen physiotherapie krijgen. De motorische therapie, individueel of in groepsverband, wordt gegeven door de BEWEGINGSTHERAPEUT. Het HOOFD DER SCHOOL behoort tot de vaste stafbezetting. Op de stafvergaderingen brengt hij verslag uit van het gedrag en de vorderingen van het kind op school. Deze informaties worden in verband gebracht met de gegevens van de andere medewerkers, zodat er overeenstemming ontstaat tussen het didaktische plan en de totale behandelingssituatie van het kind. Het hoofd der school neemt ook kontakt op met de school van herkomst. Hij tracht zicht te krijgen op de leermoeilijkheden van het kind. Aan het eind van de behandeling regelt hij in overleg met de ouders de plaatsing op de gewenste school.
Verder is aan het instituut een KINDERPSYCHOLOOG verbonden. Deze onderzoekt niet alleen de intelligentie van het kind, maar probeert vooral ook de spanningen op te sporen die verband kunnen houden met zijn ziekte of handicap. Op iedere stafvergadering brengt
de psycholoog zijn bevindingen naar voren. Hij geeft adviezen aan de groepsleidster van het paviljoen. Ook de leerkracht van de school kan profiteren van zijn inbreng. De behandeling van het kind op het medisch instituut geschiedt zoveel mogelijk
individueel. Op grond van de gegevens van het psychologisch onderzoek wordt dan rekening gehouden met de mogelijkheden en beperkingen van ieder kind. De PAEDAGOOG begeleidt de groepsleidsters. Hij adviseert
bij het maken van de observatieverslagen die nodig zijn om het gedrag van het kind zo goed mogelijk te begrijpen. Verder probeert hij samen met de andere stafleden voor ieder kind een weg te zoeken waarlangs het met zijn of haar moeilijkheden geholpen
kan worden en meer kans krijgt om een evenwichtiger en plezieriger leven te leiden. De opvoeding uit het verleden was vaak abstrakt en nogal normatief ingesteld. Op het ogenblik probeert de paedagoog die maatregelen te treffen die passen bij de aard,
de moeilijkheden en de verborgen kansen van een kind. De MAATSCHAPPELIJK WERKSTERS verzorgen het kontakt tussen het instituut en de ouders. In de loop van de jaren is
geadviseerd hebben hun kind op Godelieve te laten behandelen. Een regelmatig terugkerend punt is het overleg tussen ouders en maatschappelijk werkster over de weekends die de kinderen na verloop van tijd thuis zullen gaan doorbrengen. Het is van belang, dat de ouders betrokken blijven bij de behandeling van hun kind. Hoe belangrijk de werkzaamheden van de verschillende stafleden ook mogen zijn, de dagelijkse omgang tussen het kind en de GROEPSLEIDSTER in het paviljoen en de LEERKRACHT op school is nog meer bepalend voor het sukses of falen van de behandeling. Deze medewerkenden immers zijn dagelijks betrokken bij de problemen en probleempjes van de kinderen. Een goede relatie met een volwassene is voor het kind vaak een eerste aanzet tot genezing. gebleken dat het maatschappelijk werk een belangrijk onderdeel vormt in de behandeling. Wanneer de ouders hun kind komen brengen vindt er altijd een eerste gesprek plaats waarbij zij alle gelegenheid krijgen om over hun kind te vertellen. Zij kunnen dan ook informaties vernemen omtrent de werkwijze op het instituut. Dit eerste gesprek is bijzonder belangrijk omdat het een uigangspunt vormt voor de verdere behandeling. De ouders krijgen door dit gesprek zoveel mogelijk inzicht in datgene wat
Godelieve wel en niet kan. Dit voorkomt vaak teleurstellingen bij ouders die te hoge verwachtingen hebben van de eventuele resultaten van de behandeling. Tijdens de behandeling verstrekt de maatschappelijk werkster informaties aan de ouders over de ontwikkeling van het kind en de bevindingen van de verschillende stafleden. Zij is ook bereid de problemen te bespreken die hieruit voort kunnen vloeien. De maatschappelijk werkster onderhoudt eveneens - in overleg met de ouders - het kontakt met instanties die
In het paviljoen, waar de kinderen eten, slapen en hun vrije tijd doorbrengen, is het leefklimaat doorslaggevend. Er is dan ook veel aandacht besteed aan een sfeervolle inrichting van ieder paviljoen. Het kind moet er voldoende rust en ruimte kunnen vinden. Het moet er zich kunnen terugtrekken als het daaraan behoefte heeft en tegelijk gestimuleerd worden om kontakt met andere kinderen te zoeken. De inrichting van de vertrekken speelt hierbij een belangrijke rol. Er zijn hoekjes waar een kind rustig kan lezen en
schrijven, er is een plekje waar enkele kinderen een bepaald spelletje kunnen spelen en tenslotte moet er ruimte zijn voor gemeenschappelijke aktiviteiten. Ook in het opstellen van de dagorde is rekening gehouden met de natuurlijke behoefte
van een kind aan een bepaalde regelmaat. Toch blijft ook hier het aksent liggen op de individuele aandacht en zorg voor ieder kind. De groepsleidster probeert steeds te ontdekken hoe de eisen van het groepsleven kunnen worden afgestemd op
de behoefte van ieder kind afzonderlijk. Deze opgave is niet eenvoudig en vraagt veel veerkracht en vindingrijkheid van de leidster. Juist in de leefsituatie bij de direkte omgang met andere kinderen komen de moeilijkheden vaak scherp naar voren.
Naarmate een groepsleidster meer in staat is om een kind een individuele begeleiding te geven, wordt de kans groter dat een kind in het groepsleven aan zelfstandigheid en sociale weerbaarheid wint. De kinderen gaan op Godelieve gewoon naar school. Ook hier wordt het onderwijs weer zoveel mogelijk afgestemd op de individuele behoefte en moeilijkheden van het kind. Toch blijft de leerkracht ook zorg bewaren voor een goede aansluiting bij de leermethodieken en het tempo van de school van herkomst. Het is dan steed een groot probleem, dat er zoveel scholen met verschillende leermethodieken zijn, zodat het in de praktijk niet altijd mogelijk is om in alle opzichten een juiste aansluiting te verkrijgen. De leerkrachten van de school van Godelieve stellen dan ook voorop, dat het kind plezier in leren krijgt. Op deze wijze kan de leerling het beste geholpen worden bij remmingen of achterstanden in het leerproces. In verband hiermee wordt ook veel aandacht besteed aan vrije expressie. Het kind leert zich met woorden, gebaren en handvaardigheden dan beter uiten. Dit heeft een gunstige invloed op de leerprestaties. Toch blijft de school er ook naar streven dat de gestelde maatstaven zoveel mogelijk vergeleken kunnen worden met de gangbare normen.
Soms blijkt echter, dat een kind bij terugplaatsing beter geholpen kan worden op een school voor individueel onderwijs. Samenvattend kan opgemerkt worden dat het onderwijs op Godelieve steeds geschiedt binnen het kader van de totale
behandeling die het kind ontvangt. Naast de school- en leefsituatie wordt er ook groepswerk op het kinderdorp gegeven. Dit geschiedt zoveel mogelijk op basis van vrijwilligheid.
Bij de keuze van spel- en werkgroepjes worden de kinderen zelf betrokken. Ook het vinden van de bezigheden wordt geheel in samenspraak met de kinderen gedaan. Zo krijgt het kind meer vrijheid dan hem of haar in de leer- en leefsituatie geboden kan
worden. De GROEPSWERKER begeleidt het proces in deze clubjes. De ervaring leert dat vele kinderen hiervan profiteren. De methodiek van het groepswerk neemt dan ook een belangrijke plaats in binnen het geheel van de behandeling.
In het voorgaande zijn alle medewerkers en medewerksters besproken die direkt met het kind in aanraking komen. Er zijn ook nog andere personeelsleden. Voor een goede medische en paedagogische sfeer is het noodzakelijk dat er grote aandacht besteed wordt aan de voeding en verzorging van de kleding van de kinderen. Ook de tuinen en sportvelden vragen veel onderhoud. De wisselvalligheden van de behandeling zijn veelsoortig en dit stelt vaak hoge eisen aan het inkasseringsvermogen van de personeelsleden, die bovengenoemde werkzaamheden verrichten. De zorg voor de interne organisatie binnen de totale werk- en leefsfeer op het instituut, ligt bij de MENTRIX. De staf van het instituut is zich bewust van de spanningen die kunnen ontstaan bij kinderen en ouders wanneer een tijdelijke uithuisplaatsing, om welke reden dan ook, noodzakelijk blijkt. Zij gaan ervan uit dat de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van het kind in principe, geheel bij de ouders blijft berusten; ook tijdens het verloop van de behandeling. Er wordt wel eens gezegd dat de benadering van de kinderen op Godelieve wat te streng is. Anderen uiten weer kritiek, dat de kinderen teveel vrijheid genieten. Ook is het mogelijk dat kinderen tijdens het verloop van de behandeling negatieve gedragskenmerken van elkaar overnemen. Dit
verdwijnt doorgaans weer spontaan. Het kind blijft aan zijn eigen milieu gebonden. Het valt steeds weer op hoe sterk het vermogen van bijna ieder kind is om zich aan wisselende omstandigheden aan te passen en om juist daarin een bron van groeiend zelfvertrouwen en durf te ontdekken. Het aankweken van deze eigenschappen is een belangrijk deel van de behandeling. Als op deze punten vooruitgang wordt geboekt zal het
kind zich ook thuis weer gemakkelijk invoegen. Mochten ouders zich zorgen maken over bepaalde aspekten van de benadering van hun kind op het kinderdorp, dan kunnen zij hierover altijd kontakt opnemen met de maatschappelijk werkster. Het gehele genezingsproces wordt bepaald door een veelheid van faktoren, waarbij de samenwerking met de ouders een belangrijke plaats inneemt.
A. Kinderarts B. Hoofdverpl. Onderzoekkamer Laboratorium C. Paedagoog D. Secretaresse E en F. Spreekkamers G. Bezoekkamer H. Psycholoog I. Mentrix J en K. Maatschappelijke werksters L. Groepswerker M. Bewegingstherapeut N. Ziekenboxen O. Ruimte voor film, verbale en musische vorming; tevens voor bezoekers P. Handenarbeid Q. Overdekte speelplaats R. Motorische therapie S. Hoofd van de school T. Stafkamer
Wat spook jij daar uit?
De behandeling gaat vaak op en neer
Heerlijk ravotten . . . . ook ik?
En toen kwam . . . '
Mijn moeder zegt altijd . . . '
Neurologisch spel
Ja ik hoor 't'
Zijn ogen zijn goed
t Klopt . . .
Zo kan 't wel'
Waar zit de fout?
t Zal me lukken.
Individuele hulp
Denken of dromen
Denken met de handen
Zo'n kanjer, juf'.
Ik zou graag iets anders doen !'
Het lukt bijna
Nou zelf proberen
Ze laten zich te grazen nemen'.
Vliegende keeper
Goal!!
Wat eten we?'
Wat doet jouw vader?'
Wankel evenwicht
Met een boek in de hoek
Vrije figuren
Jan van Schaffelaar
Dik door dun
Van helden en sagen
Ben jij hier voor de zenuwen?'
Vliegende schijf
Dol fijn
We leren 't allemaal'
Jongens, we gaan eten'
Wij vragen ook laarzen'
We gaan ermee naar de dokter'
Lig jij er al in?'
t Was een mooie dag
Medisch Kindertehuis Kinderdorp St. Godelieve Dr. Keyzerlaan 5, Goirle Telefoon 04250-35971* Giro 1139184 Alg. Bank Nederland N.V. Spoorlaan, Tilburg Bankrekening Nr. 52.24.26.220
Foto's Martien Coppens, Eindhoven Druk Lecturis nv, Eindhoven Clichés A.C.Verhees, 's-Hertogenbosch
