|
MDFT en Vechtscheiding | MDFT Academie Kees Mos 27-11-2014
| Doel
• •
Samenvatten van enige theoretische kennis MDFT bij vechtsscheidingen, m.n. uit kernsessies Bespreken van enkele belangrijke therapeutische interventies
| Internationaal verdrag
Rechten van het Kind
Kinderen hebben recht op beide ouders
| Waar het om draait
“Als ouder wil je toch het beste voor je kind” Die (kern)cognitie bevestigen De ‘verkeerde’ toepassing ervan bestrijden
| Opzet presentatie 1e deel:
‘voelen’ wat er gebeurt en linken aan belangrijke begrippen filmfragmenten Anche libero va bene
2e deel:
uitleg belangrijke kernsessies en belangrijkste doelen en interventies tapefragmenten
Samengevat:
veel voorkomende processen uitgangspunten, don’ts en do’s
| 1e filmfragment In het Italiaanse familiedrama ‘Anche libero va bene’ is het jongetje Tommi volwassener dan hij zou moeten zijn. Hij ziet er zelfs ouder uit dan elf: zijn huid is zo grauw als zijn onmodieuze zomerjasje, zijn schouders hangen en hij heeft net te diepe wallen voor zijn leeftijd. Jawel, hij verstopt liefdesbriefjes en doet mee aan voetbal, maar hij is serieuzer dan zijn klasgenootjes. Een stille observator. ‘Anche libero va bene’ laat de wereld zien door zijn ogen. Bij een film over scheiding, zeker verteld door de ogen van een kind, liggen emotionele valkuilen op de loer.
| Definitie vechtscheiding • de ouders ernstige conflicten voeren in de (ex)partnerposities • de ouders hun ouderposities niet meer innemen • de ouders het kind-perspectief niet meer vertegenwoordigen • de ouders hun kind inzetten in hun onderlinge strijd met als resultaat dat dit een negatieve invloed uitoefent op de geestelijke gezondheid van hun kind
| Vele ‘soorten’ vechtsscheidingen: (in engels: ‘high conflict divorces’)
• • • •
•
Nog volop aan het vechten Onderhuidse strijd Al vele jaren geleden de echtscheiding, maar een ongezond evenwicht, bijv. moeder de verzorgende ouder, vader de ‘ondermijnende sinterklaas’ op afstand Een ouder vertrokken, maar in hoofd van ‘verzorgende’ ouder nog altijd de strijd Enz.
| Commentaar film Wie Tommi's blik volgt, vormt al snel een slecht beeld van zijn ouders. Zonder er bij na te denken, gebruiken de ouders Tommi en zijn puberzus Viola als klankbord of om hun gelijk te halen. Aandacht hebben ze alleen voor hen als het uitkomt. Het lijkt veroorzaakt door egoïsme maar het is eerder onmacht die voortkomt uit goede bedoelingen.
| Don’t
Don’t: Ouders vooral als boosdoener(s) zien Do: Ouders zijn ook slachtoffer van zichzelf en elkaar
Do: Ouders ook als mogelijke competente ouders blijven zien
| Don’t
Oppassen alles vanuit vechtscheiding te interpreteren
| Uitgangspunt
• • •
We werken protocollair, maar bij iedere casus moet de juiste behandeling weer opnieuw uitgevonden worden Op maat: individualiseren’ van de behandeling Een goede MDFT-therapeut ontwikkelt voor ieder gezin een eigen MDFT-behandeling
| Don’t en Do Assessment: Hoed je voor onnodig pathologiseren
• •
Niet meegaan in beschuldigen/demoniseren van partner Wel oog hebben voor • Circulaire (escalerende) systemische processen • Vormen van loyaliteiten bij kinderen • Coalitievorming/triangulatie • Posities kinderen: bijv. zondebok, hulpouder, onzichtbare kind, enz • innerlijke tendensen bij kinderen: bijv. opkomen voor zwakste ouder en zich schikken naar machtigste ouder • Negatieve attributie: angst dat kind op afgewezen partner lijkt en meest van negatieve eigenschappen van ex-partner heeft
N.B.: bij dit alles op zoek blijven naar ‘krachten bij individuele gezinsleden en bij (sub-)systemen!!
| Veel voorkomende processen
• • • •
De relatie tussen je kind en je ex-partner saboteren Je kind gebruiken om informatie los te krijgen over je ex partner Leunen op je kind of om steun vragen Onaangename uitspraken over binnenkant van andere ouder leren dat intimiteit geschonden mag worden
| Fragment Film: steun zoeken,
leunen, beroep op loyaliteit
| Soorten loyaliteit
• •
Loyaliteit Loyaliteitsmisbruik:
•
Gespleten loyaliteit: Gespleten loyaliteit is de ergste vorm van
• •
gebruiken van de emotionele toewijding van een persoon om die persoon dingen te laten doen die aan die persoon zelf of aan anderen schade toebrengen een loyaliteitsconflict waarin een kind geklemd kan raken. Zij moeten partij kiezen voor één van de ouders, terwijl hun wortels bij beide ouders ligt.
Verborgen loyaliteit: onbewuste loyaliteit (keuzes maken die je ouder prettig vinden)
Parentificatie:
soort overbelaste loyaliteit; kind neemt gedeelte van de ouderrol over, krijgt verantwoordelijkheid die niet bij leeftijd en positie past. Kind raakt vervreemd van eigen behoeften. Raakt in de knel, altijd ‘opofferen’, enz.
| Filmfragment: parentificatie De literatuur wijst op vele negatieve gevolgen, juist later op volwassen leeftijd, van parentificatie: het altijd maar ‘(moeten) geven’ breekt op. Kinderen kunnen soms ook eigenheid ontlenen aan parentificatie: voor de ander (ouder in dit geval dus) zorgen.
| Fragment Film
-
Gevoelens die ouders moeilijk kunnen verbergen Oplopende stress: cognities rondom scheiding (bijv. van falen) kunnen door alledaagse situaties (in gezin) worden ‘getriggerd’
Tweede deel: | Do’s Maak je positie duidelijk
• •
Beide ouders belangrijk, ‘ouder voor het leven’, belang kind ook jullie belang, rapportage en vertrouwelijkheid “In dit programma zal ik met u, maar ook met uw (ex)partner contact hebben. Jullie beiden zijn de vader/moeder van jullie kind. Het gaat om zijn/haar en jullie belang. Dat ligt in elkaars verlengde is ons uitgangspunt. Ik zal nooit achter uw rug om rapporteren aan instantiies. Als we al rapporteren, dan overleg ik dat altijd eerst met u” enz.
| Do’s: gebruik de kernsessies Altijd weer terug naar model.
•
•
Veranderen van negatief gedrag en houding van ouders
Bewerken van conflicten tussen ouders en bevorderen van ‘ouders als een team’
| Hardnekkig negatief gedrag
en houding van ouders Doelen
•
•
Verminderen van negatieve houding (deze kernsessie kan ook worden toegepast op vechtscheiding, al is die oorspronkelijk meer bedoeld voor negatieve houding vn ouder naar kind toe) Ouder erkent dat extreme negativiteit en harde woorden/uitspraken het kind pijn doen en slecht voor hem/haar zijn
| Hardnekkig negatief gedrag
en houding van ouders
• • •
•
Interventies Erken de pijn van beide ouders Erken dat wat ze doen dat ze dat doen omdat ze denken dat dat het beste is Help ze in te laten zien wat schadelijk is voor hun kind Leer ze het verschil zien tussen verschillen als expartners en als ouder
|Veranderen van ouderlijk conflict en (gebrek aan) teamwork Sessiedoelen
• • • •
Ouders erkennen dat ze niet als team samenwerken en dat hun geruzie/gebrek aan communicatie de situatie alleen maar slechter maakt en belemmert hun kind te laten groeien Ouders stemmen in om hun verschillen zoveel mogelijk opzij te zetten om zich beter op hun opvoeden te richten Ouders stemmen in om met de therapeut samen te werken om uit te zoeken hoe ze als sub-systeem het beste kunnen funtioneren Ouders en therapeut beginnen een plan te ontwikkelen met afspraken hoe zij hun kind samen verder willen opvoeden
Veranderen van ouderlijk conflict | en (gebrek aan) teamwork
• • • • • • • • •
Interventies Erken de pijn van ouders Koppel ouderschap en (ex-)partnerschap los Help de ouder in te zien dat wat die doet zijn kind beschadigt Ontwikkel urgentie om te veranderen Geef psycho-educatie over de negatieve gevolgen Van strijd naar overleg: help ouders op andere manier communiceren Benoem op een open, eerlijke, directe en niet-veroordelende manier wat je observeert Start een discussie om ouders hun gebrekkig teamwork in te laten zien en de negatieve gevolgen daarvan voor hen en hun kind; link het aan huidige problemen Stimuleer om met suggesties te komen, doe ze ook zelf, om een begin van een plan te maken; voorspel dat het kan werken, maar ook niet: “we gaan het proberen, het zal niet gemakkelijk zijn, maar anders proberen we wat anders. Het is in het begin gewoon ‘trial en error’.”
| Do’s Interventie: Neem de tijd voor erkenning geven
• • • •
Niet na 1 keer voldoende, soms vaak nodig Soms begrenzen met afspraak Soms diepere laag aanboren: angel van haat, verlies, gekwetst-zijn, vergeving, loslaten, enz. Vergeet vooral niet erkenning voor de draaglast van de ‘verzorgende’ ouder als ouder ‘op afstand’ meer respect van kind krijgt.
| Van strijd naar overleg
• •
Verwijten stoppen Andere vragen die focus veranderen: • Wat bindt jullie?
• •
Hoe wil je dat jullie kind later terugkijkt?
•
Wat kan ieder afzonderlijk en gezamenlijk bijdragen?
Onderzoeken van overeenkomsten en verschillen
| Do’s: Psycho educatie
• •
•
gebruik je deskundigheid leg processen en gevolgen uit als • • •
loyaliteit bij kinderen/coalities/parentificatie
•
benoem ook verlieservaringen als gevolg van scheiding: verhuizen, buurt, vriendjes, school e.d.
•
Gebruik uitkomsten onderzoek: negatieve gevolgen van
beschadigd vertrouwen en beschadigde veiligheid benoem processen direct mbt scheiding: ouders bij elkaar willen brengen, aandacht afleiden, opofferen, splitsen, manipuleren
problematische scheidingen, zoals meer psycho-sociale problemen, drugsgebruik, spijbelen, enz.
benoem de kracht van een samenwerking ouders en bewijs uit alle onderzoeken hiervoor
| Do’s Interventie: Benoem wat je ziet
-
zorgend
-
‘Wat je zegt in een scheiding kan je kind voor het leven tekenen’
-
maar binnen context van herformuleren naar positieve bedoelingen
maar ook eerlijk: dwz eerlijke en directe feedback op gedrag dat je ziet help de ouder in te zien dat wat die doet zijn kind beschadigt: leg relatie tussen gedrag ouders en wat je ziet bij kind op zoek naar krachten
| Tape Oudersessie
Gayle en Christina Supervisor: Gayle Dakof Therapeut: Lisette Ouders van Christina
| Interventies van Gayle Erkenning geven: “I feel sorry for you” “This must be hard for you” Urgentie benadrukken: “She is young and that means more burden for the parents”, “I don’t know if you see how serious the situation is, maybe I’m wrong”
“She is a loose train” “She is ruining her life” “She can’t stop herself” Uitvergroten van de negatieve gevolgen/Psycho educatie: “that she isn’t arrested, gets no HIV, doesn’t ruin her own life” Versterken/empoweren ouders: “You have to stop her”, “She wants you to be her parents” “the power of love”,
“I know you don’t want to happen this”
Prijzen van Christina: “She has a lot of power” “She can be a loving mother in future” Teamwork is enige antwoord: “You got to work together” “There is no other option” “You have no choice”
| Interventies Gayle (vervolg) Voorspellen wat er gaat gebeuren: “She will not accept it first, she is gonna cop an attitude” “You will disagree. Everyone does, even people with good marriage” “It won’t be easy” Leeftijdsaspect van gedrag benoemen: “That is normal for teens of that age” Loskoppelen ouderschap en ex-partnerschap: “You’re no loving partners anymore” , “There is no other option” Bieden van hoop: “you can communicate with each other”, “I have seen worse cases” “It is never too late”, “that is the power of love” Ontwikkel plan met stappen: “monitor, communicate, setting house rules” “examining your own life” “1 Examine your own life 2. Make a decision 3. Give commitment 4 Work together as a team 5. Making a plan: step by step, how to monitor, discipline her, houserules etc. Aanbieden van samenwerking: “You don’t have to do it alone, Lisette will help you.” “You have to think about it” Verder: No regrets; Herhalen van boodschappen: “Again, it is you”
Tape Gezinssessie Russel:
| triangulatie en wie is eigenaar probleem Therapeut: Guy Diamond Ouders Russell
| Interventies
• •
• •
Herlabelen van gedrag in systeemcontext/Nieuwe betekenisgeving: “I think he is punching because he is in pain”
Stimuleren van teamwork: “The difficult thing is whether the two of you would be willing not to use him anymore” “How do you two want to deal with this?” “You need to limit his behavior”
Loskoppelen ouderschap en ex-partnerschap “I am not asking you to work out your marriage here, but the minute he spits to father, you (mother) have to come out your chair and smash him to the wall.”
Direct conversatie/enactment: “Ask him why he is so angry” “It’s been like 16 years and they still don’t really know what is going on in you”
| Interventies Russel (2)
• •
•
Interacties uitvragen: “What happens to you when they are arguing?”
Benoemen van patronen/coalitie benoemen/What is in front of you: “Russ is doing the dirty work in this family for the two of you” “And then you feel pulled in, to defend your mother” “I think you two use him to kick each other”
De stem van de jongere stimuleren en zijn: “Can you tell what happened to you when they start blaming each other or arguing” “I think this kid is in pain because of the divorce, because of the relationship with his father, because….”
| Als teamwork niet lukt
• • • • • • •
Eerst: geef niet op Nergens in model staat dat het snel of gemakkelijk gaat Pas concluderen na supervisie ‘Do what it takes’ Agree to disagree Pendeldiplomatie: waar zijn jullie het wel over eens, wat zijn acceptabele en wat onacceptabele verschillen
Bij adolescent domein: erkenning geven, ontschuldigen, en stimuleren van coping-/onttrekkings-vaardigheden
Fragment film: | Hoe het afloopt? Tommi in de bus met kadootje van moeder
| Wat als…?
• • • •
• •
•
.. MDFT was gestart op moment dat moeder weer terugkwam? .. als vader en moeder door MDFT-therapeut waren gewezen op behoeften van hun eigen kinderen? .. als vader en moeder waren gewezen om hun conflicten niet in aanwezigheid van hun kinderen uit te vechten? .. als vader en moeder door MDFT-therapeut waren versterkt in rol wat ze samen en afzonderlijk konden betekenen voor hun kinderen? .. als ouders was gewezen op de kracht van beider relatie met de kinderen en hoe die te bewaren en verbeteren? .. als een MDFT-therapeut had gestimuleerd dat hun stem werd gehoord (en verwoord) op een manier die paste bij hun leeftijd? .. als een MDFT-therapeut het gezin had geholpen in te zien hoe je werkt aan wat het beste is voor het kind?
| Bedankt!
