Gezinsbehandeling in en via JJI’s
Henk Rigter Erasmus MC Curium MDFT Academie
Drie systeemtherapieën in Nederland • Erkend door de Erkenningscommissie Justitie
• FFT; MST; MDFT • Alle drie ambulante behandelprogramma’s
• Verschil tussen ‘gezinstherapie’ en ‘systeemtherapie’
Nieuw: gezinsbehandeling intramuraal • Intramuraal beginnen, ambulant doorlopen
• Uitgewerkt en uitgetest voor MDFT. Vastgelegd in modules.
• Samenwerking met andere systeemtherapieën ligt in het verschiet.
MDFT (Multidimensionele Familietherapie) • Komt oorspronkelijk uit Miami • 8 grote onderzoeken bij ambulante jongeren. MDFT had gunstig effect op recidive; verslavingsproblemen; psychische gesteldheid; sociaal functioneren. www.mdft.nl
• Vermindert recidive na preventieve hechtenis.
MDFT (2) • Sinds 2003 in West‐Europa toegepast. Eerst in het kader van onderzoek (INCANT).
• Vanaf 2008 via opleiding van praktijkteams, door MDFT Academie. Ook buiten Nederland.
• Opleiding therapeut duurt 3 jaar • 35 MDFT‐teams in Nederland
Spreiding MDFT Jeugdhulp Friesland/ Woodbrookers
VNN
Brijder
Yorneo
Punt P
Dimence
Spirit/Amsterbaken
Almata
IrisZorg
Reinaerde
Teylingereind
Tactus
Cardea jeugdzorg
De Hoenderloo‐Groep
JJC
Timon
Het Palmhuis/De Jutters/ Parnassia Brijder
De Rading Novadic Kentron
BoumanGGZ/Hartelborgt
Bijzonder Jeugdzorg Brabant
Horizon
Vincent van Gogh
Waar wordt MDFT toegepast? • In de ambulante jeugdzorg • In de ambulante jeugdverslavingszorg • In de ambulante jeugd‐GGZ • In de ambulante forensische zorg • Tijdens jeugddetentie en aansluitend • In de jeugdzorgplus en de residentiële jeugdzorg
Doelgroep • Justitiabele adolescenten van 12 – 19 jaar (bij begin detentie) • Met meestal meervoudige problematiek (bv. ook verslavingsproblemen) • Met meewerkende ouder(s)
Waarom de insteek van het gezin? (1) • Ouders/gezin kunnen risicofactoren vormen voor de jongere, dus kans op recidive vergroten. • Ze kunnen ook beschermend werken. • Het gezin is een goede leeromgeving voor de jongere voor gedrags‐ verandering.
Enkele behandelingsinhoudelijke dia’s tussendoor In ambulante MDFT stellen gezinsleden, met hulp van de therapeut, behandel‐doelen vast voor: •De jongere •De ouders •Het gezin •Buiten het gezin. Dit moet ook bij intramurale toepassing.
Behandeldoelen Jongere • Individuele aanpak, naast aanpak via het gezin • Minder recidive, verslavings‐ problemen, psychische problemen. • Beter functioneren in/van het gezin • Betere aansluiting met school/werk/ vrienden/vrijetijdsbesteding
Behandeldoelen Ouders • Ouderschapsstijl • Opvoedvaardigheden: huisregels • Doorverwijzing voor behandeling eigen problemen
Behandeldoelen Gezin • Gezin steunt jongere in individuele ontwikkeling • Gezin = leeromgeving • Verbetering van communicatie tussen gezinsleden • Psycho‐educatie
Kenmerken van ambulante MDFT • Duur behandeling: 6 maanden (bij meervoudige problemen) • Drie fases • Vier soorten sessies • Therapeut lid van een team • Therapeut spil in het web • Therapeut komt achter zijn bureau vandaan
Meervoudig behandelen • MDFT houdt rekening met de meervoudigheid van de problematiek. • En met de belangrijkste domeinen in het leven van een jongere: de jongere zelf, ouders, gezin, school/werk, vrienden, vrijetijdsbesteding. • MDFT is therapie plus bemoeizorg.
Twee modules • Voor korte detentie, zoals bij preventieve hechtenis. Meteen kennismaken met de ouders, eerste sessies plannen, maar MDFT vooral ambulant als gebruikelijk voortzetten. • Lange detentie. Daarover gaat nu verder.
Waarom de insteek van het gezin? (2) • Jongere en ouders die elkaar niet echt meer spreken, vervreemden van elkaar. De bescherming die het gezin kan bieden, verdwijnt. • Als de jongere thuiskomt is hij ouder geworden, een ander mens. Ouders moeten daarop voorbereid zijn.
Hoe betrek je het gezin bij de jongere met lang verblijf? (1) • Onmogelijk om MDFT de hele detentie elke week vol uit te voeren. • Keuze: MDFT op volle kracht de eerste 3 maanden, dan op laag pitje, dan weer op volle kracht als verlofregeling aanbreekt, en na ontslag nog een paar maanden voortzetten.
Hoe betrek je het gezin bij de jongere met lang verblijf? (2) • Sessies met de ouders buiten de inrichting of aansluitend bij bezoek • Sessies met de jongere: intern • Sessies met gezin: aansluitend bij bezoek of tijdens verloven (MDFT‐ therapeut reist mee naar het huis van het gezin, samen met of overlappend met de mentor)
Hoe betrek je het gezin bij de jongere met lang verblijf? (3) • Veel overleg in JJI’s, veel volk. • Perspectiefplanbespreking* *, Netwerk‐, Trajectberaad en PIJ‐ beraad; PMO*; MDO*; team‐ besprekingen*; MDFT‐team* • Gezinsperspectief moet vanaf Dag 1 vooropstaan. Meteen kennismaken, gezinscreening, meteen sessies.
Hoe betrek je het gezin bij de jongere met lang verblijf? (4) In het tussenstuk van detentie: training van de ouders. •Informeren •Lotgenotencontact •Verbeteren opvoedvaardigheden •Zelfreflectie •Betrokkenheid bij de JJI verhogen
Achilleshiel (1) Er zijn vele professionals in de JJI (o.a. groepsleiders; gedragsdeskundigen; resocialisatiemedewerkers). Zij hebben hun eigen visie, die kan strijden met de werkwijze van MDFT. Oplossing: een JJI die met MDFT begint, biedt eerst relevante professionals een cursus in systeemgericht werken.
Achilleshiel (2) Zeer goed contact nodig tussen MDFT‐ therapeut, behandelcoördinator en mentor. MDFT‐therapeut heeft geheimhoudings‐plicht, maar moet communicatief zijn.
Achilleshiel (3) MDFT moet geen enclave in de organisatie zijn. MDFT moet niet kopiëren wat de JJI al in huis heeft (bv. voor netwerkbegelei‐ ding). Beter is dan om intern samen te werken en een samenhangend interventie‐ pakket te bieden.
Uitgangspunten voor intramuraal werken • Gezinsperspectief telt vanaf Dag 1. • Verlof biedt extra kansen voor leren en oefenen. • Terugval of misstap is een uitdaging, geen reden tot afrekening. • Alle overleg‐ en communicatievormen moeten systeemgericht werken mogelijk maken.
Begin nooit zomaar met MDFT Stel een Werkgroep in. Die kijkt naar: • Deskundigheidsbevordering • Vereisten voor MDFT/MDFT‐team • Communicatieprotocol • Route voor selectie en aanmelding • Integratie MDFT met andere programma’s • Samenwerking met ketenpartners.
• Er is een nieuwe weg ingeslagen. • Maar die weg is nog lang.
