ACADEMIE VOOR COACHING EN COUNSELLING

ACADEMIE VOOR COACHING EN COUNSELLING

Opleiding tot Meesterschap in Coaching en Counselling Bepaal je eigen studietempo zelfstudie – praktijktrainingen – innerlijke groei

© Academie voor Coaching en Counselling België

Studiemap Jaar 2 V11 - 1

AANPAK OPLEIDING........................................................................................................................................ 3 INHOUD TWEEDE JAAR .................................................................................................................................. 4 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.6.1 2.6.2 2.7 2.8 2.8.1 2.8.2 2.9 2.10 2.11 2.11.1 2.12 2.12.1 2.12.2

TRAININGSDAGEN .................................................................................................................................. 4 VERSLAGEN ........................................................................................................................................... 5 PRAKTIJKSCRIPTIE .................................................................................................................................. 5 INNERLIJKE GROEI SCRIPTIE ................................................................................................................... 6 COACH OF COUNSELLOR KIEZEN ............................................................................................................ 7 LITERATUUR .......................................................................................................................................... 9 EXAMEN ............................................................................................................................................... 10 DAG 1, GESPREKSVAARDIGHEDEN EN TGI........................................................................................... 11 THEMA GECENTREERDE INTERACTIE (TGI) ......................................................................................... 11 TGI INTERACTIEREGELS....................................................................................................................... 15 DAG 2 EN 3, DE VORK (RUDY VANDAMME)......................................................................................... 16 DAG 4, ENNEAGRAM EN RET............................................................................................................... 17 HET ENNEAGRAM................................................................................................................................. 17 RATIONEEL EMOTIEVE THERAPIE (R.E.T)............................................................................................ 20 DAG 5 EN 6, DESKUNDIG HULPVERLENEN (GERARD EGAN) ................................................................ 25 DAG 7 EN 8, STROMINGEN IN DE PSYCHOLOGIE .................................................................................... 26 DAG 9, INTERVISIE ............................................................................................................................... 27 INTERVISIE ....................................................................................................................................... 27 DAG 10, AFRONDING ............................................................................................................................ 31 HERHALING ..................................................................................................................................... 31 AFRONDING ..................................................................................................................................... 31

BIJLAGEN .......................................................................................................................................................... 32 ETHISCHE CODE COACHES ................................................................................................................................ 33 ETHISCHE CODE COUNSELLOR .......................................................................................................................... 36 VOORBEELD PRAKTIJKSCRIPTIE ........................................................................................................................ 45 OEFENINGEN ..................................................................................................................................................... 46 FORMULIEREN ................................................................................................................................................ 53 ONTVANGEN FEEDBACK (FORMULIER 1) ........................................................................................................... 55 ONTVANGEN FEEDBACK (FORMULIER 2) ........................................................................................................... 57 ONTVANGEN FEEDBACK (FORMULIER 3 MCFEEDBACK) ................................................................................... 58 ONTVANGEN FEEDBACK (FORMULIER 4) ........................................................................................................... 59 PROFIEL COUNSELLOR / COACH ........................................................................................................................ 60 COMPETENTIE MATRIX ..................................................................................................................................... 61 VERKLARING SUPERVISOR ................................................................................................................................ 63 VERKLARING INTERVISIEGROEP ........................................................................................................................ 64 VERKLARING COACH, COUNSELLOR ................................................................................................................. 65 VERKLARING WORKSHOPGEVER ....................................................................................................................... 66 VERKLARING OPDRACHTGEVER ........................................................................................................................ 67 VERKLARING CLIËNT ........................................................................................................................................ 68 VERKLARING STUDIEGROEP .............................................................................................................................. 69 VERKLARING TRAINER ...................................................................................................................................... 70 EVALUATIE VAN DE ACC.................................................................................................................................. 71 EIGEN EVALUATIE ............................................................................................................................................. 75 CHECKLIST ........................................................................................................................................................ 76



AANPAK OPLEIDING Zie hiervoor de studiemap van het eerste jaar van de Academie voor Coaching en Counselling.



Inhoud Tweede Jaar 2.1

Trainingsdagen

Hier volgt het programma van de trainingsdagen. Het doorlopen van het programma wordt bepaald door de groep en de trainer. Het kan zijn dat zij in overleg met elkaar sneller of langzamer willen werken en/of dieper of minder diep willen ingaan op de materie. Deze vrijheid van handelen is er. Het gaat om de persoonlijke ontwikkeling van een ieder in de groep. Dag 1

Gespreksvaardigheden en TGI Introductie en kennismaken Gespreksvaardigheden en werken in groepen (TGI)

Dag 2 en 3 De Vork (Rudy Vandamme) Uitleg model ‘De Vork’ Oefenen en coachen met het model ‘De Vork’ Dag 4

RET en Enneagram (verdieping) Herhaling theorie en oefenen Coachen met RET en Enneagram

Dag 5 en 6 Deskundig Hulpverlenen (Gerard Egan) Uitleg model en hulpverleningsproces. Oefenen en coachen Dag 7 en 8 Stromingen in de psychologie (Glassman en Geluk) Uitleg stromingen Oefenen met verschillende stromingen Dag 9

Intervisie (studiemap) Uitleg Intervisie Cases bespreken door middel van intervisie

Dag 10

Afronding Herhaling Afronding en evaluatie tweede jaar



2.2

Verslagen

Conform de opzet van het eerste jaar dien je reflectieverslagen en een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) te maken. Deze zijn vooral voor jezelf en je kan met de trainer hierover contact hebben. De Praktijk en Innerlijk groei scripties stuur je aan het eind van het jaar, via email (bij voorkeur) of post, naar de ACC. Ze zijn een verplicht onderdeel van de opleiding en dienen minimaal ieder twintig pagina’s te zijn. Je bent geheel vrij om die vorm te kiezen. Onze voorkeur is via email. Het kan ook op papier zijn. We respecteren ieders privacy, en daarom bewaren we geen scripties na de beoordeling ervan. Tenzij we erom vragen en we je toestemming krijgen. Stuur altijd retourpostzegels mee.

2.2.1 Praktijkscriptie Alles wat je in de praktijk doet, houd je bij in een praktijkscriptie, waarin je aantoont dat je begrijpt wat je geleerd hebt en hoe je dit toegepast hebt. In je praktijkscriptie geef je door praktijkvoorbeelden aan welke leerdoelen je hebt bereikt. Vaak zal je een leerdoel meerdere keren per jaar tegenkomen, geef in dat geval per leerdoel meerdere voorbeelden. Aan het eind van het tweede jaar dien je alle facetten van het coachen en counsellen in grote lijnen te kennen. Je dient mensen met eenvoudige problemen te kunnen helpen door ze te coachen of te counsellen. Bij de trainingen ligt de nadruk op het oefenen van de vaardigheden voor Coaching en Counselling en het in de praktijk brengen hiervan. Je dient zelf vooraf de benodigde theoretische kennis te bestuderen, zodat de lessen benut worden voor de trainingen en de evaluatie ervan. Overzicht van de leerdoelen voor het tweede jaar: 1. Organisatorische zaken en veilig werken binnen een coaching- of counsellingsrelatie. 2. Binnen de ethische code een gezonde emotionele relatie aan kunnen gaan met je cliënt. 3. Kunnen werken met verschillende inzichten, waarden, normen, culturen, tradities. 4. Kunnen werken met de persoonlijke ervaringen van de cliënt en die van jezelf. 5. Je innerlijke groei tot uitdrukking laten komen door echtheid, integriteit, authenticiteit,... 6. Werken als coach of counsellor. 7. Creatief zijn en tegelijk de samenhang in het oog houden. 8. Je weet in alle opzichten wat Coaching en Counselling is en kunt dat goed verwoorden.



2.2.2 Innerlijke groei scriptie In het onderdeel Innerlijke Groei heb je de grootste keuzevrijheid. Bij Innerlijke Groei gaat het erom hoe je als mens groeit. Deze groei gaat hand in hand met je groei als counsellor of coach. De ontwikkeling van jezelf en je ontwikkeling als coach of counsellor lopen parallel. Innerlijke groei is vaak belangrijker dan “boekenwijsheid”, zeker op het gebied van coachen en counsellen, waar je als coach of counsellor zelf het instrument bent waarmee je werkt. Als je alleen met je verstand werkt, zal je alleen op een intellectueel niveau kunnen helpen. Om goed te kunnen helpen, is een harmonische ontwikkeling van alle delen in jezelf nodig. In deze opleiding zet je grote stappen hierin. Je groei en ontwikkeling gaan echter levenslang door. Soms kan die een tijdje stilstaan, of lijkt je ontwikkeling helemaal de verkeerde kant op te gaan. Dat is niet van belang, zolang je bij het besef ervan weer de draad oppakt. Je kunt werken aan je denken, je voelen, je lichaam, je intuïtie etc. Alle delen in je zijn nodig om een volledig mens te worden. Sommige methoden helpen je bij de ontwikkeling van je denken, andere helpen bij de groei van je emoties, je lichaam of je intuïtie. Soms is er een overlap. Zelfontwikkeling is vooral iets wat je kunt doen. Een reisgids lezen is leuk, inspirerend; een eerste aanzet. Daadwerkelijk op pad gaan is de volgende stap. Voor je op pad gaat, kun je een actieplan maken. Hierin beschrijf je de route die je wilt volgen. (Wat je op een bepaalde tijd en plaats gaat doen.) Maak een plan voor je lichaam, je emoties en je denken. Ze kunnen niet zonder elkaar. Vaak ontstaan ziekten, moeilijkheden of problemen, doordat een mens zich eenzijdig heeft ontwikkeld. Het plan dat je maakt is flexibel en kun je steeds weer aanpassen als dat nodig mocht zijn. Voor je op pad gaat, kun je het actieplan met iemand anders bespreken, om te kijken of je het kunt verbeteren. Wat kan er in je scriptie komen? 1. Je uitgangspositie. - Hoe ben ik nu? - Wat is mijn huidige positie? - Waar bevind ik mij? 2. Welke richting kies ik? - Hoe wil ik straks zijn? - Waar bevind ik mij over een jaar? 3. Hoe je tot die keuze bent gekomen. - Wat was de aanleiding om daarvoor te kiezen? 4. Waarom je juist die richting kiest. - Waarom wil ik me juist op die manier ontwikkelen? 5. Een samenvatting van de inhoud van die richting. - Welke methode pas ik toe? 6. Je actieplan. - Wat doe ik wanneer? - Tijdschema. - Planning. - Logistiek (SMART). 7. Een reisverslag. - Verslag van je ontwikkeling gedurende je studietijd van dit jaar. 8. Wat het je gebracht heeft. - Balans. - Opbrengst. - Was het wat ik verwachtte? 9. Hoe je verder wilt gaan. - Nieuwe cyclus? – Doorgaan op dezelfde voet? 10. Andere zaken die je belangrijk vindt. 11. Literatuur-, media-, internetlinkopgave.



2.3

Coach of Counsellor kiezen

In het kader van je opleiding dien je ook zelf gecounseld, gecoacht te worden of supervisie te krijgen door/van een gediplomeerd counsellor, coach, psycholoog of therapeut. Dit heeft als doel: • Jezelf verplaatsen in de positie van een cliënt door te ervaren hoe het is. • Tijdens het zoekproces vele soorten counsellors / coaches leren kennen via hun sites. • Ervaren hoe andere professionals werken. • Een aantal stappen verder komen in je eigen proces. • De professionele houding en werkwijze overnemen. De aangegeven uren per jaar zijn een minimum, het is beter om meer uren te maken als je diepgaand ergens aan wilt werken. Het is een investering in jezelf. Als je jezelf laat coachen of counsellen, dan werk je actief aan persoonlijke problematiek of het behalen van zelfgestelde doelen. Naast de ethische code die voor de Professional geldt, is het van belang dat je, als cliënt, je aan de gemaakte afspraken houdt. Je bent het visitekaartje van de Academie. Dit dien je te verwerken in je scriptie. De Criteria: • Het zoeken en kiezen van de juiste professional binnen de aangegeven criteria is primair de verantwoordelijkheid van de student. Het zoekproces maakt deel uit van de leerervaringen. Leer zelf zoeken en vinden. Wat is voor jou van belang op dit moment? • De gekozen counsellor, coach, therapeut of psycholoog mag 1 van onze trainers zijn, mits niet je eigen huidige trainer. • Je trainer, counsellor of coach en supervisor dienen verschillende personen te zijn. Dit om mogelijke belangenverstrengeling uit te sluiten en om je met verschillende persoonlijkheden en invalshoeken kennis te laten maken. • De gekozen counsellor, coach, therapeut of psycholoog dient: o lid te zijn van minimaal een (1) beroepsvereniging o minimaal 1000 uur praktijkervaring gehad te hebben de afgelopen 2 jaar. De gemaakte praktijkuren op het communicatieve vlak kun je bij elkaar optellen. (Counsellen + coachen + trainen + superviseren + intervisie begeleiden). • Je schrijft een verslag van de sessies en verwerkt dat in je praktijkscriptie. • Je vraagt na de laatste sessie om een Verklaring Counsellor, Coach. Hoe te zoeken? • Mond-tot-mond reclame is een optie. Houd er rekening mee dat wat voor de ene persoon passend is voor jou mogelijk geen goede match is. Bijvoorbeeld iemand die gespecialiseerd is in Burn-out, is mogelijk minder goed in relatietherapie. Daarnaast is het ook van belang dat het klikt met de professional. Ook dat is heel persoonlijk. • Je kunt ook zoeken via de beroepsorganisaties. (Zie onze website.) • Tal van andere gidsen en natuurlijk via de zoekmachines op internet.



Hoe te selecteren? • Je dient iemand te kiezen die aan deze 3 Criteria voldoet, niet aan slechts 1 of 2. Dus lid van de aangegeven beroepsorganisatie, voldoende ervaring en er dient een klik te zijn. • Maak voor jezelf een Top 3 en benader de gekozen counsellor, coach, therapeut of psycholoog. • Tot slot houd je aan de gemaakte afspraken. Ook voor cliënten gelden regels. Andere Opties. Word je binnen je bedrijf gecoacht, gecounseld of is er supervisie en de persoon voldoet aan de criteria dan is dat akkoord. Doe je vrijwilligerswerk bij een organisatie, dan kun je vaak gratis coaching of supervisie krijgen vanuit die organisatie.



2.4

Literatuur

Tijdens het tweede jaar heb je de volgende boeken nodig die je in de boekhandel of via internet kunt kopen: •

Van psychoanalyse naar themagecentreerde interactie Ruth Cohn Uitgeverij H. Nelissen

•

Deskundig hulpverlenen - Een model, vaardigheden en methoden Gerard Egan Uitgeverij: Van Gorcum – Assen

•

Stromingen in de psychologie William E. Glassman / Hans Geluk Uitgeverij: HB Uitgevers

•

De Vork. Methodiek voor persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling. Rudy Vandamme, Uitgeverij Ronde Tafel.

Verder benodigde studiemateriaal krijg je van ons • in deze studiemap • tijdens de praktijklessen



2.5

Examen

Onder kennis verstaan we theoretische kennis die je uit de boeken, via multimedia of internet kunt leren. Als je er klaar voor bent kan je aanmelden voor het Examen via email naar de ACC. •

Je krijgt 40 meerkeuzevragen over o De ethische code o Deskundig hulpverlenen (Gerard Egan) o Stromingen in de psychologie (Glassman en Geluk)

•

Je krijgt 4 cases voorgelegd en je dient jouw aanpak te beschrijven. o Bij de case vragen dien je je in te leven in de vraag en vanuit een van de genoemde boeken in 2.2 Literatuur een antwoord te formuleren.

Om te slagen voor het examen Dien je minimaal 30 meerkeuzevragen goed te beantwoorden plus minimaal drie case vragen goed te beantwoorden. Je krijgt 2 uur de tijd. Binnen 2 weken krijg je te horen of je geslaagd bent. Ben je niet geslaagd, dan krijg je één gratis herkansing.



2.6

Dag 1, Gespreksvaardigheden en TGI

2.6.1 Thema Gecentreerde Interactie (TGI) Themagecentreerde interactie (TGI) is een grondhouding, met als uitgangspunt het dynamisch, dus flexibel balanceren tussen je individuele drijfveren en die van de ander(en), met de focus rond gezamenlijk gekozen thema’s in hun specifieke context. TGI is een krachtige methode voor het leidinggeven aan groepen en teams die levendigheid en creativiteit in samenwerkings- en leerprocessen bevordert. Een van de centrale methodische uitgangspunten is het dynamisch balanceren. Concreet betekent dit dat in elk opleidings-, samenwerkings- of leiderschapsvraagstuk 4 factoren een gelijkwaardige rol spelen: 1. 2. 3. 4.

het welzijn en de effectiviteit van de mens als persoon (IK) de samenwerkingsprocessen (WIJ) de gezamenlijke doelen en taken (THEMA / HET) de van belang zijnde contextuele factoren (GLOBE)

Dit dynamisch balanceren bevordert in alle mogelijke groepen een creatief en vruchtbaar samenwerkingsproces, waarbij ieder gestimuleerd wordt vanuit verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn omgeving te handelen. In de woorden van Ruth C. Cohn, de grondlegster van TGI: “Be your own chairperson”. Ieder die met groepen of teams werkt, kan met TGI zijn of haar voordeel doen. TGI verdiept zowel het eigen leerproces als leider van groepen als dat van de groep in zijn geheel. Werken met TGI is een inspirerend proces dat het functioneren in en leidinggeven aan groepen of teams effectiever maakt. We zijn in de verscheidenheid aan communicatievormen vaak gefixeerd op de relatie tussen onszelf en de ander(en), door: • machtsspelletjes • aardig gevonden willen worden • weerstanden • angst voor afwijzing of juist voor controleverlies • verborgen agenda’s en conflicten Hierdoor zijn we geneigd de zakelijke aspecten uit het oog te verliezen. Het omgekeerde komt natuurlijk ook voor: • mensen met een resultaatgerichte instelling • die conceptueel, in modellen, grafieken en cijfers denken • voor wie het afhandelen van agendapunten en • het behalen van eindresultaten de belangrijkste doelstellingen zijn Hierdoor zijn we minder gefocust op de relationele aspecten van communicatie.



Door gemeenschappelijke thema’s te verbinden aan een groep, wordt het verschil tussen communicatie en interactie duidelijk. Dit wordt het systeem van levend leren (living learning) genoemd. Op deze wijze wordt het systeem van participerend leiderschap ontwikkeld. Dit is zeer bruikbaar als coachingsmodel, onder andere voor de ontwikkeling van zelfsturende teams. Toepasbaarheid: in situaties waarin je jezelf en anderen leidt, leer je: • • • • • • • •

structuur aanbrengen in project- en veranderingsmanagementtrajecten inzicht in en gebruiksmogelijkheden van groepsdynamische processen probleemoplossende technieken door gebruik te maken van ieders eigenheid/verschil coaching als managementstijl adviesgesprekken en loopbaanbegeleiding intervisie ontwikkeling van zelfsturende teams teambuilding en samenwerking

Wat levert het op: • • • • • •

tijdbesparing verhoging van prestaties en werkplezier ontwikkeling van groei, sfeer en samenwerking terugdringing van ziekteverzuim betere resultaten verbreken van patronen

Als Het en Globe kunnen worden geconcretiseerd in Thema’s in hun respectieve Context, kunnen de Ik-en zich verbinden en als het ware “inloggen” vanuit hun eigenheid. Van conceptueel model naar operationeel model (zie volgende pagina). Het Thema staat dus centraal. Zo ontstaat er interactie in een dynamisch proces. Of, om het met andere woorden te omschrijven: dit model genereert in die zin diversiteit (alle autonome IK-en samen, vanuit hun verschillende referentiekaders) en is uitstekend geschikt als leiderschapsmodel in een multiculturele samenleving.



Van communicatie……..(statisch, onbeweeglijk)

Het conceptuele model van communicatie bestaat uit de vier elementen: Het, Globe ( de zakelijke componenten) en Ik en Wij (de relationele componenten). Het is een statisch model. …naar interactie (energetisch, creatief)



Het bevorderen van themagecentreerde interactie: de kunst van het resoneren. Resoneren is het invoelen vanuit het perspectief van de ander (kijken met de ogen, luisteren met de oren en voelen met het hart van de ander), zonder dat de eigen gevoelens en gedachtewereld ertussen gaan staan. Mensen kunnen zich met elkaar verbinden door gemeenschappelijke thema’s en interesses, leeropgaves, werkopdrachten en ontwikkeling- en onderzoeksopdrachten, zakelijke belangen en organisatiedoelen. Deze verbindingen zijn relatief gemakkelijk te beschrijven en kunnen uitgedrukt worden in termen van: missie, visie, beleidsplannen, projectplannen etc. (in TGI termen: de as van Thema/resultaat/doel/opdracht en Context). Maar als je met mensen werkt, “loopt er ook altijd iemand anders mee”. Het verborgene, onbewuste; de psychologische en psychosociale samenhang (de ik-wij-as). Sociale en persoonlijke, emotionele componenten die het individu ontwikkeld heeft, of juist nog moet ontwikkelen spelen hierbij een rol. Op deze relationele as gaat het om begrippen als: sympathie en antipathie, machtsverhoudingen en behoefte aan schouderklopjes en erkenning. Status en taboes (what’s done and not done) en de hele bandbreedte van wensen en angsten zijn op de relationele as vertegenwoordigd. Ze zijn zowel een bron van inspiratie, energie en plezier, als van ergernis, conflicten, weerstand en uitvalsverschijnselen. Energiebronnen staan hier dus naast energiebelemmeringen. Omdat ze veelal onbewust optreden, worden ze dan ook snel en ongecontroleerd geactiveerd. Thema en Context, IK en WIJ beïnvloeden elkaar dus constant: “Laten we zakelijk blijven” wordt er dan gezegd, waarbij het conflict, de storing, wordt genegeerd. Maar deze blijft uiteraard op de achtergrond aanwezig en is ondertussen stilzwijgend onderdeel van het proces geworden: de ongenode gast aan tafel. De techniek van het resoneren is bedoeld, om volledig in het “hier en nu”aanwezig te zijn, en op dezelfde golflengte te komen (en te blijven) als je gesprekspartner(s). Het is een intern bewustwordingsproces, want je moet leren om gevoelens die te maken hebben met je eigen projectie / tegenoverdracht (bijvoorbeeld je neiging om conflicten te vermijden) te kunnen onderscheiden. Je selecteert wat je “voor jezelf houdt” en wat je naar buiten brengt. De ondersteunende vraag hierbij is: “Wat heb ik nodig om verder te kunnen?” Je bent dus je eigen klankkast, zoals een zanger of acteur, die moet leren, niet overspoeld en meegesleept te worden door de eigen emoties. Je stemt je instrument af op dat van de ander (en). Het is van belang, om feedback te geven over jouw gewaarwording (respons-ability). Op deze manier kun je samen op zoek gaan en je verbinden aan onderliggende thema’s “die ertoe doen”.

Een “wij” creëren we niet, omdat we hetzelfde denken, maar omdat we op hetzelfde thema gefocust zijn.



2.6.2 TGI Interactieregels Met deze regels groeit een team naar een levend lerend team. Grondregels: •

Wees je eigen leider – ‘Be your own chairperson’. o Kijk naar binnen (eigen verlangens, gedachten enz.) o en naar buiten (naar de anderen en de omgeving).

•

Storingen hebben voorrang. Als je niet meekunt, breng dat dan in.

Hulpregels: •

Iedereen is even belangrijk. Heb respect voor ieders tempo en proces. Toon dit door goed naar elkaar te luisteren.

•

Zijgesprekken hebben voorrang: of ze storen (trekken energie weg) of ze zijn relevant (brengen de inhoud in).

•

De groep dient focus te hebben en niet met verschillende dingen tegelijk bezig te zijn.

•

Stel je in op het thema dat aan de orde is. Zoek en focus op het thema. (Is het helder wat het thema is?)

•

Zoek en hanteer een adequate structuur: wees daarin creatief

•

Wees zelf verantwoordelijk voor wat je inbrengt en voor wat je voor jezelf haalt (brengen en halen).

•

Geef de 4 componenten IK, WIJ, HET en GLOBE evenveel aandacht. Weet dat ze altijd samenhangen. (Is dit de juiste context, zijn we met de juiste mensen, etc.)

•

Spreek met IK (voor jezelf). Vermijd ‘het’, ‘we’, ‘je’...

•

Ga na of een vraag echt een vraag is: dikwijls gaat het om een mening. Indien dat zo is, zeg dat dan.

•

Als meerderen tegelijkertijd het woord nemen, spreek dan af wie eerst iets wil inbrengen, wie daarna enz.

•

Doorbreek al deze regels, wanneer je dat wil (dus niet wanneer je er toevallig zin in hebt).



2.7

Dag 2 en 3, De Vork (Rudy Vandamme)

Literatuur: • Rudy Vandamme, ‘De Vork. Methodiek voor persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling’, uitgeverij Ronde Tafel.

Tijdens deze dagen wordt het model ‘De Vork’ van Rudy Vandamme besproken en geoefend. Het is een beproefde methodiek om ontwikkeling hanteerbaar te maken in diverse coachtoepassingen. Voor deze dag is het de moeite waard om ter voorbereiding het boek 'De Vork' te lezen en filmpjes van Rudy Vandamme te bekijken op de website van het Vandamme Instituut (www.vandammeinstituut.com).



2.8

Dag 4, Enneagram en RET

(Gekopieerd uit studiemap eerste jaar). In dit tweede jaar gaat het om verdieping en zelf coachen met deze modellen.

2.8.1 Het Enneagram Het enneagram is een model dat negen verschillende gedragstypen beschrijft. Ieder type vormt een automatisch patroon van waarnemen, denken, voelen en handelen.

Wat is het Enneagram? Het Enneagram is een eeuwenoud model. De naam betekent in het Grieks zowel "negen punten" als "beweging". Men denkt dat het een paar duizend jaar geleden is ontstaan in het Midden-Oosten. Omdat het zo oud is, krijgt het model iets mystieks en mysterieus. Laat je daar niet door weerhouden. Het is namelijk nog steeds een actuele en bruikbare methode om meer inzicht te krijgen in jezelf. Het Enneagram is een dynamische cirkel die negen verschillende persoonlijkheidstypes beschrijft. Elk type heeft zijn eigen strategie die zowel succes als beperkingen tot gevolg geeft. Negen Patronen in hun denken, voelen en doen. Het Enneagram vertelt je iets over je sterke en zwakke punten en je drijfveren. Theorie Het enneatype is dát type dat dominant is, dat je drijfveren en valkuilen blootlegt en je basistype dat ontstaat op jonge leeftijd. In elk afzonderlijk type zul je wel iets herkennen. Je kunt de 9 types vergelijken met 9 lampjes. Ze branden allemaal tegelijk, maar er is er 1 die het felst brand. Om met de werkelijkheid om te gaan kies je een overlevingsstrategie. Ter bescherming bouw je allerlei mechanismen op om je kernkwaliteiten heen. Zo begint elk mens een aangeleerde persoonlijkheid op te bouwen en naarmate men ouder wordt, dringen door opvoeders en de maatschappij bijgebrachte waarden, beperkingen en schuldgevoelens, steeds meer door. Vermijdingsstrategieën worden toegepast om vervelende gevoelens niet (meer) te ervaren. Overtuiging stapelt zich op overtuiging. Zo worden vaste patronen ontwikkeld die voor jou functioneren. Men ontwikkelt onbewust een strategie die op aangeboren mogelijkheden is gebaseerd en die ook sterk beïnvloed wordt door de genen, opvoeding en cultuur. Tegen de tijd dat iemand volwassen is, is hij er goed in geworden om zijn angsten, behoeften en verlangens te verbergen. Problemen kunnen ontstaan wanneer



iemand tegenover zich zelf doet alsof hij niet is zoals hij is. Het moment dat je je bewust wordt waarom je de dingen doet zoals je doet is het begin van een boeiend transformatieproces. Het enneagram kan je daarbij helpen. De negen types van het Enneagram Welke zijn de negen types? Herken je jezelf of anderen erin? 1. Perfectionist: wil goed zijn en de dingen verbeteren 2. Helper/Gever: wil geliefd zijn of worden 3. Doener / Succesvolle werker of de presteerder: wil succesvol zijn 4. Romanticus / individualist: wil zichzelf begrijpen en uitdrukken 5. Observeerder / onderzoeker / waarnemer: wil de wereld om zich heen begrijpen en zich competent voelen 6. Loyalist / scepticus / procesbegeleider: wil zekerheid en veiligheid 7. Levensgenieter / optimist: wil blij, gelukkig en tevreden zijn 8. Baas / leider uitdrager: wil zichzelf beschermen door sterk en vol zelfvertrouwen te zijn 9. Bemiddelaar: wil in eenheid en harmonie met anderen leven.

Eén enneagramtype is dominant De meeste mensen zullen in meerdere types wel iets herkennen. Toch is bij iedereen er eentje dominant. Als je niet meteen weet wat jouw type is, kun je een test doen. Andere types die van invloed zijn: de vleugels Naast het type dat domineert, zijn er volgens het model van het enneagram nog twee andere types van belang. Die heten de vleugels, ze brengen meer nuance in je type. Als je je eigen type in kaart brengt, zijn er meestal drie types waar je hoger op ´scoort´. In het model van het enneagram zijn de twee types die net iets lager scoren in de top 3, de types die ernaast liggen (basistype en 2 subtypes). Zo heeft een perfectionist (type één) vleugels van een negen (het model is rond!) en een twee. Deze vleugels zijn niet bij iedereen even sterk. Gelukkig maar. Zo zijn we allemaal toch een beetje uniek. Met welke type voel jij je het meeste of het minst verbonden? Observeer jezelf en je patronen objectief en eerlijk, de vleugels kunnen nuances aanbrengen in de types.



De Pijlen De nummers 3-9-6 zijn een gelijkzijdige driehoek met pijlen aan elkaar verbonden. De nummers 1-4-2-8-5-7 vormen een hexagoon. 8-9-1 zijn de doeners die in eerste instantie lichamelijke sensaties voelen. Doen – denk - voelen 2-3-4 zijn de gevoelsmensen die vanuit het hart reageren. Voelen – doen – denken 5-6-7 zijn de denkmensen die uit het hoofd reageren Denken – voelen – doen De meesten van ons hebben een patroon waarin we het liefst onze toevlucht in zoeken als we onder druk staan. Het is goed te weten wat jouw patronen zijn, zo kun je andere keuzes maken. Onder druk ga je bijna als vanzelf met de richting van de pijl mee naar het andere pijltype, je stresspunt. De kans is groot dat de negatieve eigenschappen van dit enneagramtype voor jou een ventiel zijn om je te ontladen. Als je je goed voelt, dan ga je tegen de stroom van de pijlbeweging in naar je andere partnertype, je ontspanningspunt. Wat kun je met het Enneagram? •

• •

De types in het Enneagram kennen allemaal hun vaste routines. Een bemiddelaar zal altijd eerst afstand nemen van een conflict. Een romanticus zal nooit klakkeloos een regel volgen. Je bent al een stuk verder in je ontwikkeling als je deze patronen ziet. Dus herken jezelf, door jezelf, je gedachtes en je gedrag te observeren. Zo kom je erachter wat er bij jou speelt en hoe het speelt. Misschien loop je steeds tegen dezelfde dingen aan. Heeft dat iets te maken met je type? Hetzelfde geldt voor anderen. Je kunt anderen herkennen, in hun positieve en minder positieve trekjes. Je kunt door je zwaktes te herkennen, ook ander gedrag aanleren.

Meer persoonlijkheidmodellen Het model van een enneagram is niet de enige manier om naar persoonlijkheidstypes en interactie tussen mensen te kijken. Er zijn meerdere modellen.



2.8.2 Rationeel Emotieve Therapie (R.E.T). Rationele emotieve therapie of Rationeel emotieve gedragstherapie (RET/REBT) is een vorm van psychotherapie waarbij zowel het verstand als het gevoel een belangrijke rol spelen. RET is een vorm van cognitieve gedragstherapie (CGT). De grondlegger van de therapie is Albert Ellis (1913-2007). Recentelijk heeft de grondlegger van de RET, Albert Ellis, de naam van RET veranderd in REBT. De nieuwe afkorting staat voor "Rational Emotive Behavioral Therapy". De reden voor de naamswijziging is dat Ellis tot uitdrukking heeft willen laten komen, dat het bij RET niet alleen gaat om een cognitieve (= kennis-) therapie, maar dat het gedrag in de therapie moet "volgen". Hiermee heeft Ellis het belang van huiswerkoefeningen en praktijkoefeningen beklemtoond: "cognitieve gedragstherapie. Uit wetenschappelijk onderzoek bleek het belang van cognities (overtuigingen) bij het ontstaan van emoties en gedrag. Albert Ellis, Carl Rogers en Sigmund Freud worden tot de 3 meest invloedrijkste Amerikaanse psychologen/psychiaters gerekend. Uitgangspunt van de RET: Het zijn niet de problemen zelf die het ons zo moeilijk maken, maar de manier waarop we tegen deze problemen aankijken (naar de Griekse wijsgeer Epictetus). Volgens Ellis ontstaan problemen vooral door de manier waarop we aankijken tegen de gebeurtenissen die ons overkomen. • • •

je wilt door iedereen gerespecteerd, geaccepteerd en geliefd worden je dient altijd te presteren en succesvol te zijn je vindt dat al je wensen vervuld moeten worden ‘Niet de dingen zelf zijn beangstigend maar de manier waarop we ze bekijken’

Het is niet alleen een manier om denkpatronen te veranderen maar ook om de veranderingen te bewerkstelligen. De massale doorbraak voor R.E.T. kwam door de visie en de boeken daarover van Daniel Goleman, ‘Emotionele Intelligentie’, in 1995. Spanning en stress hebben maar voor een deel te maken met invloeden van buitenaf. Mensen maken voor een deel hun eigen stress. De manier van denken en fantaseren bepaalt uiteindelijk hoe je je voelt en ook hoe je je opstelt en gedraagt. Het zijn niet de gebeurtenissen (A) in je leven die bepalen hoe je je voelt (C) maar de manier waarop je tegen die gebeurtenissen aankijkt (of: de manier waarop je jezelf van het belang van die gebeurtenissen overtuigt) (B). Door middel van het toepassen van de RET-methode leer je inzicht te krijgen in niet productieve emoties die veel stress veroorzaken en er toe leiden dat je minder presteert dan je eigenlijk zou kunnen. Sommigen hebben de indruk dat het rationele aspect van deze therapie erop is gericht om het gevoel (de emotie) uit te schakelen of te verzwakken. Niets is minder waar, emoties die passen moeten aangemoedigd worden. Het gaat erom dat er in nieuwe situaties, en in de verwerking van oude situaties, een reëel beeld wordt gevormd van de werkelijkheid. Een voorbeeld: een diep bedroefd gevoel na het overlijden van een naaste is een passende



emotie. Maar een uitzinnige reactie bij het krijgen van een verkeersboete is meestal overdreven. Rationeel denken is niet hetzelfde als rationaliseren. Als men rationaliseert, bedenkt men een verklaring voor een daad, gedachte of emotie. Rationaliseren is een verdedigingsmechanisme dat in feite een manier is van irrationeel denken. Het ABC-model

Door oefening kunnen de overtuigingen (B) worden veranderd en kan je een andere bril beginnen op te zetten. Dit kan op een zodanige manier dat deze overtuigingen beter (realistischer, van minder tot niet irrationeel) bij de situatie (A) aansluiten. Een gevolg is dat het gevoel (C) dat hierbij hoort beter aansluit, positiever is: gevoelens van ontreddering, angst, woede, schaamte, minderwaardigheid e.a. worden minder frequent en kunnen vaker vermeden worden. Deze tussenstap van gedachten vindt razendsnel en voor een groot gedeelte onbewust plaats. Vandaar dat je vaak niet doorhebt dat je in die situatie allerlei gedachten hebt. Laat staan dat die gedachten het ongewenste gedrag veroorzaken. Je zult je van deze gedachten bewust moeten worden, wil je de veroorzaker van je ongewenste gedrag of gevoel op het spoor komen. Bij de theorie van RET wordt gebruikgemaakt van de letters ABC. De gevoelens en reacties die je onderuit halen ontstaan als volgt: A = aanleiding van de gebeurtenis, oorzaak Er gebeurt iets, bijvoorbeeld op de werkplek, dat je heel vervelend vindt. Dat kan een gebeurtenis om je heen zijn, maar het kan ook de gedachte aan de gebeurtenis zijn. B = bril waardoor je kijkt (belief, overtuigingen) de ideeën en gedachten over de gebeurtenis. We nemen die gebeurtenis waar en geven er een betekenis aan. Als je overdreven, absolute, irrationele gedachten hebt dan creëer je de C.



C = consequentie (het gevolg, consequence), gevoelens en het gedrag. Dit kan een zelf ondermijnende of destructieve gemoedstoestand zijn. In dat geval ervaar je gevoelens die je van streek maken en onder spanning zetten. Je emoties kunnen dan vormen aannemen van boosheid, angst, depressiviteit of van andere negatieve en niet productieve gevoelens. Deze leiden vaak tot niet productief gedrag, je maakt ruzie, je blijft te lang bezig met iets, we werken niet geconcentreerd, etc. etc... De zes principes van R.E.T. 1. cognities zijn de meest belangrijke directe determinaties van menselijke emoties we voelen wat we denken 2. disfunctioneel denken is een determinant van emotioneel lijden 3. een analyse van gedachten vormt het begin van veranderen 4. meerdere factoren liggen ten grondslag aan het disfunctioneel denken bijvoorbeeld: genetische factoren en invloeden van buitenaf 5. aandacht richten op de actuele invloeden op het gedrag en niet op invloeden uit het verleden 6. opvattingen kunnen veranderd worden Mensen denken op drie niveaus 1. interpretatie 2. evaluatie 3. basisgedachten (beliefs, overtuigingen) De interpretatie en de evaluatie zijn niet zo belangrijk bij R.E.T., het gaat vooral om de basisgedachten. Interpretatie: we raden iets of vullen het zelf in en nemen het aan voor waarheid. Evaluatie: we maken een inschatting wat het voor ons betekent. Interpretatie en evaluatie worden geleid door onze basisgedachten. A. Een buurvrouw belt met de vraag of je nu wilt babysitten. Je interpretatie: ‘Als ik nee zeg, vindt ze me waardeloos.’ B. Jouw evaluatie: ‘Ik vind het vreselijk als ze me waardeloos vindt.’ Je basisgedachte: A+B = om me goed te voelen, wil ik dat iedereen me aardig vindt. C. Om je gewild te voelen zeg je ‘ja’. Basisgedachten: - ongezond perfectionisme - ramp- en doemdenken - lage frustratietolerantie - liefdesverslaving - eisen aan anderen



Twaalf rationele principes: 1. zelfkennis 2. zelfacceptatie en zekerheid 3. zelfinteresse 4. tolerantie van frustratie en ongemak 5. langetermijnplezier 6. risicopraat 7. moderatie 8. emotionele - en gedragsverantwoordelijkheid 9. zelfdirectie en vasthoudendheid 10. flexibiliteit 11. objectief denken 12. acceptatie van de werkelijkheid De meest voorkomende irrationele gedachtegangen zijn: Fanatieke Perfectionist Gedachten van een fanatieke perfectionist: Geen fouten mogen maken. Een fout is een teken van zwakte. FALEN. Hierdoor zien ze voortdurend gevaren als er iets fout loopt of dreigt te lopen. Het irrationele schuilt in de overdrijving. Alsof je door één fout van een waardevol persoon in een waardeloos persoon zal veranderen. Gedrag van een fanatieke perfectionist: Perfectionisme kan leiden tot uiteenlopend niet productief gedrag zoals risico's vermijden en de veilige weg kiezen of teveel tijd en energie besteden aan controle/narekenen om de kans op vergissing zo klein mogelijk te maken. Faalangst slaat toe omdat de zelfwaardering op het spel staat. Het Rampdenken Gedachten van een rampdenker: ziet altijd verschrikkelijke gevaren op zich afkomen, dit lukt me nooit, dit is verschrikkelijk. Bij een gemaakte fout: het hele project loopt mis, we halen de omzet nooit, wat een ramp. Bij kritiek van een leidinggevende: ik kan mijn carrière wel vergeten. Het is irrationeel om te voorspellen dat feiten die negatief geïnterpreteerd kunnen worden, vanzelfsprekend leiden tot rampzalige gebeurtenissen. Het zijn de muggen die tot Olifanten uitgroeien. Het gedrag van een rampdenker leidt tot veel onnodige spanning, onproductief gedrag zoals besluiteloosheid en het vermijden van risico's. Lage frustratietolerantie Gedachten van een LFT: Ik kan niet tegen kritiek, als ik die krijg dan overleef ik het niet of dat is veel te moeilijk voor mij, dat kan ik niet verdragen. Het irrationele schuilt ook bij de LFT in de overdrijving. Het achterliggende idee is dat het leven eigenlijk veel gemakkelijker zou moeten zijn dan in de praktijk blijkt. Moeilijke dingen zijn soms vervelend maar wel te verdragen. Ze kunnen ook een uitdaging zijn. De eis dat het leven gemakkelijk zou moeten zijn is even onzinnig als dat elke dag de zon moet schijnen. Het gedrag van een LFT leidt tot veel onnodige spanning en ongenoegen, een halfslachtige inzet met veel gekreun en het snel opgeven van een taak “zie je wel, veel te moeilijk”.



De liefdesjunk; verslaving aan respect en liefde De gedachten van een liefdesjunk: het is noodzakelijk dat mensen van je houden en je respecteren. Het is heel erg als mensen mij afwijzen. Als ik geen vaste partner heb, stel ik niets voor. Het is verschrikkelijk dat mijn collega me niet meer aankijkt sinds ik haar die uitbrander heb gegeven. Ik zeg maar niets meer want dan krijgen we ruzie. Als ik nu die opdracht weiger dan wordt hij kwaad en dan ben ik nergens meer. Het irrationele schuilt in de overdrijving: de wens dat andere mensen je mogen en van je houden wordt een irrationele eis. Liefde en respect zijn geen absolute behoeften van de mens zoals water en voedsel. Het gedrag van een liefdesjunk: door de angst vermijdt hij conflicten en durft hij niet te zeggen wat je werkelijk wil zeggen. Bang om afgewezen te worden. Het wordt schipperen en je op de vlakte houden. Eisen aan anderen en de wereld De gedachten van de irrationele eis: de eis dat andere mensen zich anders moeten gedragen en dat de wereld anders in elkaar zou moeten zitten. De anderen moeten zich gedragen naar onze opvattingen en de wereld moet beter en rechtvaardiger worden. Ik heb zo hard gewerkt, hij heeft het recht niet. Collega's moeten altijd fair met elkaar omgaan, mensen moeten zich houden aan afspraken, oorlogen mogen niet bestaan. Het irrationele schuilt in het feit dat men de realiteit niet wenst te accepteren zoals hij zich voordoet en eist dat deze anders moet worden. “het moet anders, omdat ik dat vind” De wens wordt een eis. Het gedrag is dat men niet wil accepteren. Acceptatie wil nog niet zeggen dat je het goedkeurt. ‘Geef me de rust om de dingen te accepteren die ik niet kan veranderen, geef me de moed om de dingen te veranderen die ik kan veranderen, en geef me de wijsheid om het verschil te herkennen.’ Franciscus van Assisi



2.9

Dag 5 en 6, Deskundig Hulpverlenen (Gerard Egan)

Literatuur: • Deskundig hulpverlenen - Een model, vaardigheden en methoden Gerard Egan Uitgeverij: Van Gorcum – Assen

Gerard Egan bouwt in Deskundig hulpverlenen een systematisch beeld op van de vaardigheden waar het op aan komt in het hulpverleningsproces. Vaardigheden die iedereen in meer of mindere mate beheerst en van tijd tot tijd aanwendt, maar die bij uitstek tot de deskundigheid van de professionele hulpverlener behoren. De auteur onderscheidt drie fasen in het hulpverleningsproces: • • •

fase 1 - het identificeren en verhelderen van probleemsituaties. fase 2 - het stellen van doeleinden, het ontwikkelen van een aantrekkelijker scenario. fase 3 - actie, het zich bewegen in de richting van het gewenste scenario.

Deze fasen stellen telkens weer andere eisen aan zowel hulpverlener als hulpvrager. In deze ongewijzigde zevende druk verdeelt Gerard Egan de drie fasen in stappen, die aan het eind van elk hoofdstuk geëvalueerd kunnen worden. Tevens introduceert hij het begrip “schaduwzijde van het hulpverleningsproces”. Egan: “Door te begrijpen wat zich afspeelt in de schaduw, wordt het voor praktijkmensen mogelijk om niet alleen intelligent maar ook wijs te werk te gaan”. Dit boek van Egan is een wereldwijd geaccepteerd standaardwerk, dat bij tal van opleidingen voor hulpverleners wordt gebruikt. Je zal via dit boek leren waar, wanneer en hoe je verschillende vaardigheden kunt toepassen, zodat je de cliënt systematisch kunt helpen om zijn problemen op te lossen. Als je de communicatievaardigheden beheerst en het model van Egan kunt toepassen, dan kun je later gemakkelijk naar andere modellen overstappen, als je dat wilt.



2.10 Dag 7 en 8, Stromingen in de psychologie Literatuur: • Stromingen in de psychologie William E. Glassman / Hans Geluk Uitgeverij: HB Uitgevers

Inleidingen in de psychologie kenmerken zich vaak door opsommingen van feiten, visies, theorieën. Dit boek niet. Stromingen in de psychologie reikt in de eerste plaats op een toegankelijke en boeiende manier werkbare concepten aan. Het is bij uitstek geschreven om het studenten en docenten naar de zin te maken. Het is een gedegen psychologisch handboek en een perfecte inleiding op het vakgebied. In het eerste deel van het boek worden vier hoofdstromingen binnen de psychologie besproken: het behaviorisme, de cognitieve, de psychodynamische en de humanistische psychologie, waar nodig aangevuld met inzichten vanuit de biologische visie op het menselijk functioneren. Het maakt duidelijk waar deze richtingen voor staan, hoe ze zich ontwikkeld hebben en wat de verschillen zijn. In het tweede deel wordt vanuit de genoemde stromingen gekeken naar een aantal kernthema’s in de psychologie: ontwikkeling van de persoonlijkheid en seksebepaald gedrag, agressie, abnormaal gedrag en de behandeling daarvan. Voor de theoretische ondergrond hebben we gekozen voor dit standaard leerboek op het gebied van psychologie. Je leert er de wortels van het counsellen kennen door de onderlinge verbanden tussen een vijftal psychologische stromingen / benaderingen te bestuderen: • • • • •

Biologische (Wel een stroming, is niet psychologisch.) Behavioristische Cognitieve Psychodynamische Humanistische

In het tweede deel wordt van elke stroming de visie weergegeven op verschillende belangrijke thema’s zoals: • • •

Ontwikkeling van het individu Op sociaal gedrag Psychische en psychiatrische problemen



2.11 Dag 9, Intervisie 2.11.1

Intervisie

Werkproblemen bespreken met behulp van intervisie is `in’, zowel in het bedrijfsleven als -al wat langer – in de gezondheidszorg, welzijnswerk en het onderwijs. Tegelijkertijd roept dat een soort begripsvervaging op: intervisie als een containerbegrip waar alles in of onder past. Alsof intervisie door een begeleider ‘’gegeven’’ kan worden, alsof het om de agenda gaat, alsof de baas het gesprek leidt en intervisie in het café kan plaatsvinden… Aan de ene kant duidt dat op de motivering om nieuwe wegen voor professionalisering en kwaliteitsverbetering te zoeken, aan de andere kant roept de container het beeld op van vele onvergelijkbare leertrajecten die naar Rome leiden. Werkproblemen of werkvragen worden vaak geuit tijdens een pauze, op de gang of thuis tijdens de maaltijd. Vaak ook helemaal niet. Dan komt er geen oplossing, je kunt je probleem niet voorleggen voor advies aan een aantal vertrouwde collega’s en je leert niets over je eigen werkaanpak en communicatiepatronen. Bij intervisie gaat het dus over een werkprobleem dat voorgelegd wordt aan een aantal collega’s met de vraag het probleem te analyseren en van een mogelijke oplossing te voorzien. Daarmee is al veel gezegd over de kern van intervisie. In een definitie, die is ontleend aan het "Intervisie bij werkproblemen" (Jeroen Hendriksen), luidt de omschrijving van intervisie als volgt: • er is sprake van collegiale ondersteuning • en onderlinge advisering bij werkproblemen • een leergroep bestaande uit gelijken • die binnen een gezamenlijk vastgestelde structuur • tot oplossingen en inzichten tracht te komen • in een zelfsturend en op reflectie gericht leerproces Collegiale ondersteuning en advisering De suggestie kan zijn dat een intervisiegroep bestaat uit een aantal collega’s van dezelfde instelling met dezelfde discipline. Maar intervisie kan ook georganiseerd zijn rond mensen van verschillende disciplines en verschillende werkgevers. De samenstelling hangt af van de doelstelling, motivatie maar ook van praktische omstandigheden zoals een organisatie die faciliteiten verschaft en deze vorm van onderlinge ondersteuning in het personeelsbeleid heeft opgenomen. In de praktijk is een dergelijke groep meestal 6-8 personen groot. Een intervisiegroep bepaalt gezamenlijk welke werkvraag er aangepakt gaat worden. Je kunt dat doen door een keuze te maken uit de verzameling van werkproblemen van iedere deelnemer, maar je kunt ook kiezen op grond van urgentie bijvoorbeeld omdat iemand de volgende dag met het probleem geconfronteerd wordt en graag een oplossing wil. Het bereiken van concreet toepasbare resultaten en het krijgen van persoonlijke aandacht voor je eigen hardnekkige werkprobleem blijken bij navraag onder deelnemers de grootste succesfactoren van intervisie te zijn. Belangrijk is ook dat één van de groepsleden de bijeenkomst leidt. Aan het eind van de intervisiebijeenkomst wordt afgesproken wie de volgende keer leidt, wie een bepaalde werkvorm voorbereidt en of er huiswerk is voor de deelnemers. Intervisie staat of valt met het maken van goede afspraken, vooral als het gaat om aanwezigheid. Anders wordt het frustrerend en vrijblijvend gerommel in de marge en is de groep na een keer of twee opgeheven.



Leergroep van gelijken Wanneer een aantal collega’s met intervisie gaat beginnen is een sfeer van onderling vertrouwen essentieel. Wat er in de groep ook gezegd wordt, het blijft vertrouwelijke informatie. Het gevoel van ruimte en vrijheid is van groot belang voor de uitdieping van werkproblemen, je durft makkelijker een confrontatie aan met je eigen onvolkomenheden en verbeterpunten. Wanneer hiërarchie of carrière een rol gaat spelen in de intervisiegroep is het vertrouwen en de openheid weg. Met je manager in de groep zal het niet lukken over je eigen kwetsbaarheden en worstelingen te praten: je laat gewoon het achterste van je tong niet zien. Structuur Er is een basisstructuur voor een intervisiebijeenkomst. Deze ziet er in het kort als volgt uit: 1. Fase van de probleeminventarisatie De leden van de intervisiegroep brengen hun werkprobleem naar voren. Liefst kort en helder geformuleerd in maximaal vijf zinnen. De groep maakt een keuze voor het te behandelen probleem. 2. Analysefase De groep stelt informatieve vragen. Stel nooit suggestieve, interpreterende of gesloten vragen want dit brengt de probleeminbrenger in verwarring. 3. Bewustwordingsfase Een grondige analyse brengt de probleeminbrenger vaak tot een herformulering van het probleem waarbij meestal het eigen aandeel in het probleem geformuleerd wordt. Of men formuleert een dieper liggend probleem ("dat ik steeds woorden heb met mijn chef komt omdat ik eigenlijk een andere baan wil") 4. Adviesfase Alle groepsleden geven een advies t.a.v. het op te lossen probleem. Het is aan de probleeminbrenger zelf te kiezen voor welke oplossing hij of zij gaat. Uit de adviezen kan ook een eigen perspectief groeien. Adviezen hoeven niet altijd tot een directe oplossing te leiden, maar kunnen ook stof geven om te reflecteren op de achterliggende oorzaken. 5. Evaluatie De intervisiegroep evalueert de werkwijze, het resultaat en maakt afspraken voor de volgende bijeenkomst. Het is heel verstandig de volgende keer nog even terug te komen op het eerder ingebrachte werkprobleem en te kijken in hoeverre iemand er iets aan gehad heeft. Deze gespreksstructuur wordt in de praktijk vaak ondersteund door het gebruik van specifieke methodes zoals een incidentmethode of een krachtenveldanalyse, er zijn veel methodes. Dat geeft een krachtige impuls om gericht te werken naar een bepaald resultaat binnen een bepaalde tijd, meestal 1,5 tot 2 uur. Zelfsturing op resultaten De leden van een intervisiegroep dragen zelf de verantwoordelijkheid om hun probleemverkenningen tot een goed eind te brengen. Het is een leertraject van vallen en opstaan, onderzoeken en experimenteren. Intervisie blijkt vaak leerwinst te geven alleen al omdat een aantal collega’s rustig de tijd neemt om de dagelijkse beslommeringen wat verder uit te diepen dan een praatje in de kantine. Het geeft mensen middels reflectie ook perspectief op nieuwe mogelijkheden en gedragsverandering. De resultaten zijn soms heel



praktisch toepasbaar en toetsbaar, andere keren zet het mensen aan het denken over hun diepere motieven en gedragspatronen. Bij onderzoek naar resultaten van intervisie wordt de volgende punten genoemd: • • • • •

Leren doorvragen; vragen naar gedachten en gevoelens Leren reflecteren Eigen vaardigheden vergroten Gemotiveerder werken Het herdefiniëren van het oorspronkelijke probleem

Een plek om je probleem kwijt te kunnen, een luisterend oor te vinden en gericht te werken aan resultaten is feitelijk onmisbaar in instellingen die de medewerker centraal stellen. Binnen een integraal personeelsbeleid kan vervolgens een doordachte afweging gemaakt worden tussen bv. coaching, werkbegeleiding, intervisie en andere vormen van ondersteuning van medewerkers. Begeleide intervisie De laatste jaren is "begeleide intervisie" in opkomst. De achterliggende gedachte hierbij is dat niet iedereen zomaar kan deelnemen aan een intervisiegroep, omdat er te weinig ervaring is met dit soort groepsprocessen die op communicatieve vaardigheden gebaseerd zijn. Een (extern) begeleider helpt om vertrouwen, een goede communicatie en oefening in het gebruik van methodes op te bouwen. Na een aantal keren (ongeveer zes keer) kan een groep redelijk zelfstandig verder. Het geeft wel een gevoel van zekerheid dat men terug kan vallen op de begeleider voor adviezen of een gezamenlijke training om weer een stap verder te maken. Valkuilen van intervisie. Intervisie is gebaseerd op de natuurlijke wijze van oplossen van problemen (problem solving). Je kunt dat ook de leercyclus noemen. Leren van ervaringen, reflecteren op die ervaringen door middel van onderzoek, mogelijke adviezen ontwikkelen, een keuze maken voor de toekomst en middels een actieplan en dan experimenteren met nieuw gedrag. Er zitten echter enkele bottlenecks in deze op het oog begrijpelijke en eenvoudige leercyclus. In de eerste plaats kan het zijn dat de groep te weinig doorvraagt op het probleem en onvoldoende materiaal voor reflectie verzamelt. Reflectie wil in dit verband zeggen: onderzoeken van motieven en omstandigheden. Vaak worden de omstandigheden (de technische, feitelijke kant van het probleem) wel onderzocht, maar de persoonlijke motieven (waarom doe je dat, wat levert je gedrag je op, hoe ervaar je dat, hoe voelt dat?) blijven achterwege. Als er onvoldoende doorgeprikt is op het probleem houdt dat in dat er onvoldoende materiaal op tafel ligt voor de fase van herformulering, misschien wel de belangrijkste interventie bij intervisie. Pas wanneer de vraag achter de vraag helder is, kan een goede oplossing gezocht worden. Een tweede valkuil van intervisie is het gebrek aan aandacht dat er gegeven wordt aan de fase van het formuleren van het actieplan waarmee de probleemeigenaar echte resultaten kan gaan neerzetten. Het is (niets menselijks is ons vreemd) alsof in intervisiegroepen de flow eruit is als men zijn advies gegeven heeft. Een gemiste kans.



Tot slot Intervisie is een werkwijze, gericht op het oplossen van individuele werkvragen, die steeds meer aandacht krijgt in brede kringen van bedrijfsleven, gezondheidszorg en welzijn. De grootste troef van intervisie is het aandacht geven aan elkaar: het afspreken van een vast moment om in alle rust en ruimte te praten met elkaar, maar wel met de doelstelling een probleem van een oplossing te voorzien. Dus niet vrijblijvend. Dat stelt hoge eisen aan de deelnemers omdat je je moet houden aan een aantal afspraken: op tijd zijn, het gesprek leiden, een methode voorbereiden. De resultaten zijn natuurlijk sterk individueel gebonden, want leren betekent in de kern: gemotiveerd zijn, een werkvraag willen voorleggen, durven onderzoeken en jezelf ook als persoon willen inbrengen in het intervisiegesprek. Dat vraagt eigen inzet, verantwoordelijkheid en keuzes: de echte zelfsturing.



2.12 Dag 10, Afronding 2.12.1

Herhaling

Op deze dag vindt een herhaling plaats van de verschillende besproken onderwerpen.

2.12.2

Afronding

Tijdens deze laatste trainingsdag nemen we de tijd om samen na te gaan hoe de stand van zaken is ten aanzien van je kwaliteiten, je eindverslag en hoe jij je tweede opleidingsjaar in zijn geheel ervaren hebt. Uitleg derde jaar.



BIJLAGEN

•

Ethische code Coaches

•

Ethische code Counsellors

•

Voorbeeld praktijkscriptie

•

Oefeningen



Ethische Code Coaches Inleiding tot Regels en Wetten. Afhankelijk van je situatie (plaats, tijd, functie, voorkeur / keuzevrijheid) kun je onder diverse regels en wetten vallen. Hier een vereenvoudigde prioriteitsvolgorde: o Universele Wetten, Geweten, Religie / God (Voor wie zich binnen dit Universum bevindt.) o Wereldwijde Wetten, Mensen Rechten (Voor wie op deze Wereld woont.) o Europese Wetten (Voor wie in Europa woont.) o Belgische Wetten (Voor wie in België woont.) Je wordt geacht die wetten te kennen en jezelf hieraan te houden. Zowel als mens, als in de rol van coach. Het zich niet houden aan de wetten kan gevolgen hebben voor de overtreder. Als wetten in tegenspraak met elkaar zijn, dien je een keuze te maken onder welke wetten je wenst te vallen. Iedere keuze heeft gevolgen voor jezelf en je omgeving. Om eventuele schade te beperken, is een zorgvuldige afweging noodzakelijk. Ongeacht wat je beslist, je zult met de gevolgen van die beslissing moeten leren leven. Definities Coach Iemand die coacht; in het bijzonder iemand die dat beroepsmatig doet Coachee Iemand die gecoacht wordt. Coachen Het strategisch en tactisch aanwenden van communicatieve vaardigheden en technieken, teneinde een individu of groep op eigen kracht bepaalde zelfgekozen doelen te laten bereiken. Coaching Het proces kan coachen en gecoacht worden op basis van een overeenkomst Mensen die coachen vallen onder de Ethische Code / Beroepscode voor Coaches. Wereldwijd bestaan hiervan honderden varianten en versies. Iedere beroepsvereniging (en ook hiervan zijn er honderden) heeft zijn eigen versie. Als coach dien je je te houden aan de versie van de beroepsvereniging(en) waarbij je staat ingeschreven. Coaches dienen de beroepscode die ze hanteren kenbaar te maken. (Dat kan o.a. door: te verwijzen naar hun beroepsorganisatie, door de code op hun site te zetten, door ze te deponeren, door ze aan hun coachee te geven als ze erom vragen.) Leden van www.coachingcounselling.be, counsellors, coaches en instellingen die we linken via onze sites, studenten, trainers, docenten en de medewerkers van de Academie voor Coaching en Counselling dienen zich te houden aan de hierna volgende ethische code / beroepscode. De examenvragen voor de studenten zijn op deze ethische code gebaseerd. Tot slot dien je jezelf te houden aan de wetten / regels van het bedrijf / de instelling waarvoor je werkt.



De nu volgende regels voor coaches staan boven de regels van een bedrijf / instelling waar je eventueel als coach werkt, tenzij je tevoren duidelijk aan je coachee hebt aangegeven op welke punten je van de algemene counsellings- en coachingsregels afwijkt, zodat ze hiervan vooraf op de hoogte zijn en misverstanden worden voorkomen. Je dient vooraf vast te stellen onder welke wetten je wenst te vallen. Zeker als je bijvoorbeeld coacht via internet. Welke wetten gelden dan? De (inter)nationale wetten op dat gebied zijn steeds in ontwikkeling. Je dient rekening te houden met het land waarin je bedrijf is gevestigd, met het land waar je je diensten levert en waar je coachee zich op dat moment bevindt. Het is dus zaak dat je voor jezelf de 3 volgende gebieden met elkaar in overeenstemming brengt en dat communiceert naar je coachee. Je dient hierin congruent te zijn. Bij onduidelijkheden of moeilijkheden dien je steeds te overleggen met je Geweten, en je Supervisor of Intervisiegroep, en indien relevant met je coachee. Doe dit zonder dat de identiteit van je coachee voor anderen te achterhalen is. Val terug op de basisregel: Handel altijd in het belang van je coachee. Bij coaching beslist de coachee zelf wat in zijn / haar belang is, behalve als hij / zij (tijdelijk) niet in staat is om die belangen helder te zien. Waarschijnlijk heb je dan de grenzen van het coachen bereikt en is andere hulp meer geschikt. Verwijs dus door als het noodzakelijk is. Het Examen. Voor het examen vragen we alleen naar deze Ethische Code in het tweede jaar. Je wordt bevraagd over hoe je dient te handelen volgens deze (minimale) regels, die je moet kunnen dromen en toepassen. We vragen ernaar op alle niveaus en letten erop dat je ze toepast binnen en buiten de les! De hoofdregel waarvan alle andere regels zijn afgeleid: Handel altijd in het belang van je coachee. Bij twijfel over een situatie of mogelijke tegenspraak van de regels kun je hierop terugvallen. Vraag jezelf af: “Wat is goed voor deze coachee?” De coachee weet uiteindelijk zelf het beste wat goed voor hem is en is zowel in zijn privé en zijn professie in staat om op basis van eigen afwegingen beslissingen te nemen wat hij wel en niet wil. De coachee is zelf verantwoordelijk voor de keuze die hij maakt en is zelf aanspreekbaar op zijn gedrag. De basisvoorwaarden voor coaching zijn: Respect Integriteit Verantwoordelijkheid Professionaliteit



Respect Respect duidt op het erkennen en eerbiedigen van waarden in het algemeen en iemands persoonlijke en menselijke waardigheid in het bijzonder. 1. Je benadert en behandelt ieder mens gelijkwaardig. Je zal niet discrimineren. 2. Je laat de coachee de ruimte om eigen beslissingen te nemen. 3. Je dient voor het aangaan van een professionele relatie overtuigd te zijn dat de coachee op de hoogte is van de wensen van de opdrachtgever, indien van toepassing. Deze wensen kunnen zijn op het gebied van de relatie en de voorgenomen werkwijze. 4. Je hebt geen meervoudige relaties met je cliënt en jij bent verantwoordelijk voor het stellen en bewaken van de grenzen tussen jezelf en de coachee. Integriteit De coach handelt in alle eerlijkheid, betrouwbaarheid, gelijkwaardige behandeling en openheid. Jij schept tegenover betrokkenen duidelijkheid over de rollen die jij vervult en handelt daarmee in overeenstemming. 1. Je bent eerlijk en oprecht. 2. Je gedraagt je in woord en daad, eerzaam en fatsoenlijk in je relaties en houdt je aan de fatsoenregels en normen. 3. Je maakt geen misbruik van situaties. Verantwoordelijkheid Een coach neemt door het aangaan van een vertrouwensrelatie verplichtingen op zich die een zwaar beroep doen op zijn verantwoordelijkheidsgevoel. Jij zorgt ervoor dat zijn diensten en de resultaten van jouw beroepsmatig handelen niet worden misbruikt. 1. De machtsverhouding is ongelijk. Je dient al het mogelijke te doen om geen misbruik te maken van je macht 2. Je mag de coachee op geen enkele manier uitbuiten. Professionaliteit Een coach streeft naar het verwerven en handhaven van een hoog niveau van professionaliteit in zijn beroepsuitoefening. Je neemt de grenzen en beperkingen van jouw deskundigheid in acht. Je doet al het mogelijke om de kwaliteit van je werk te controleren, je eigen competentie te verbeteren en steeds binnen de grenzen van die competentie te werken. Je dient regelmatig gebruik te maken van geschikte supervisie en / of intervisie. Deze regels gelden vanaf het moment dat je bent ingeschreven als student. Ook in oefensituaties. Dus leer ze goed en pas ze steeds toe. De ethische codes zijn onderdeel van het examen.



Ethische code Counsellor Inleiding tot Regels en Wetten. Afhankelijk van je situatie (plaats, tijd, functie, voorkeur / keuzevrijheid) kun je onder diverse regels en wetten vallen. Hier een vereenvoudigde prioriteitsvolgorde: • Universele Wetten, Geweten, Religie / God (Voor wie zich binnen dit Universum bevindt.) • Wereldwijde Wetten, Mensen Rechten (Voor wie op deze Wereld woont.) • Europese Wetten (Voor wie in Europa woont.) • Belgische Wetten (Voor wie in België woont.) Je wordt geacht die wetten te kennen en jezelf hieraan te houden. Zowel als mens, als in de rol van counsellor. Het zich niet houden aan de wetten kan gevolgen hebben voor de overtreder. Als wetten in tegenspraak met elkaar zijn, dien je een keuze te maken onder welke wetten je wenst te vallen. Iedere keuze heeft gevolgen voor jezelf en je omgeving. Om eventuele schade te beperken, is een zorgvuldige afweging noodzakelijk. Ongeacht wat je beslist, je zult met de gevolgen van die beslissing moeten leren leven. Mensen die counsellen vallen daarnaast ook onder de Ethische Code / Beroepscode voor Counsellors. Wereldwijd bestaan hiervan honderden varianten en versies. Iedere beroepsvereniging (en ook hiervan zijn er honderden) heeft zijn eigen versie. Als counsellor dien je je te houden aan de versie van de beroepsvereniging(en) waarbij je staat ingeschreven. Counsellors dienen de beroepscode die ze hanteren kenbaar te maken. Leden van http://www.coachingcounselling.be, counsellors, coaches en instellingen die we linken via onze sites, studenten, trainers, docenten en de medewerkers van de Academie voor Coaching en Counselling dienen zich te houden aan de hierna volgende ethische code / beroepscode. De examenvragen voor de studenten zijn op deze ethische code gebaseerd. (Waar counselling, counsellen, counsellor staat kun je ook coaching, coachen, coach lezen.) Tot slot dien je je te houden aan de wetten/regels van het bedrijf waarvoor je werkt. De nu volgende regels voor counsellors en coaches staan boven de regels van een bedrijf / instelling waar je eventueel als counsellor of coach werkt, tenzij je tevoren duidelijk aan je cliënten hebt aangegeven op welke punten je van de algemene counsellings- en coachingsregels afwijkt, zodat ze hiervan vooraf op de hoogte zijn en misverstanden worden voorkomen. Counsellors die in België werken, vallen onder de Belgische wet. De Belgische Wetten, de Europese Wetten, de Wereldwijde Wetten en de Universele Wetten gaan boven de regels en beroepscodes. Je dient je dus ook aan die wetten te houden. Het kan zijn dat er een tegenspraak is tussen al die wetten. In dat geval dien je voordat je met counselling begint, een duidelijk standpunt in te nemen en duidelijk met je cliënten te communiceren aan welke wetten je de meeste waarde hecht en volgt. Stel dat een counsellor aan absolute geheimhouding doet. Die counsellor zal nooit enig detail van zijn cliënten prijsgeven. Vertrouwelijkheid is alles. Onder bepaalde omstandigheden kan de Belgische wet eisen informatie over een bepaalde cliënt te onthullen. Die counsellor zal de zaken die hij te horen heeft gekregen geheim houden, omdat hij dat aan de cliënt heeft beloofd. Het kan zijn dat hij hiervoor wordt vervolgd. Die counsellor vindt dan zaken als



vertrouwelijkheid belangrijker dan de Belgische Wet. Hij vindt dat hij voor de cliënt werkt en niet voor anderen. Dat is een bewuste keuze. Een andere counsellor houdt zich strikt aan de Belgische wet en aan de ethische codes. Hij communiceert vooraf met zijn cliënten dat de meeste zaken vertrouwelijk zijn, maar dat het mogelijk is, dat hij in gevallen die de Belgische wet voorschrijft, informatie zal onthullen. Als die situatie mocht voorkomen, dan overlegt hij dit eerst met zijn cliënt en supervisor of intervisiegroep. Een probleem kan ontstaan, wanneer wetten veranderen en op basis daarvan met terugwerkende kracht informatie onthuld dient te worden. Beide mogelijkheden zijn toegestaan binnen de ethische code / beroepscode voor counsellors. De reden hiervoor is dat niet alle wetten in ieder land even zuiver en rechtvaardig zijn. Denk bijvoorbeeld aan iemand die met zijn counsellor over zijn geloof praat in een land waarin dat geloof verboden is. Of iemand gebruikt / verkoopt drugs in een land waarin dat verboden is. Of iemand heeft ongebruikelijke seksuele voorkeuren. Of iemand heeft zijn / haar heil gezocht in een ander land zonder de benodigde papieren. Ik heb het nog niet over de vele misstappen of overtredingen die mensen dagelijks begaan. Universele Wetten, Mensen Rechten, je Geweten kunnen belangrijker zijn dan Nationale Wetten. Ook al zal niet iedereen (wetshandhavers, rechters) het eens zijn met je beslissing. Je dient vooraf vast te stellen onder welke wetten je wenst te vallen. Zeker als je bijvoorbeeld counselt of coacht via internet. Welke wetten gelden dan? De (inter)nationale wetten op dat gebied zijn steeds in ontwikkeling. Je dient rekening te houden met het land waarin je bedrijf is gevestigd, met het land waar je je diensten levert en waar je cliënt zich op dat moment bevindt. Het is dus zaak dat je voor jezelf de 3 volgende gebieden met elkaar in overeenstemming brengt en dat communiceert naar je cliënten. Je dient hierin congruent te zijn. • Eigen religie / Principes / Geweten / Normen / Waarden / Zeden / Gedragingen. • Tal van Regels, Wetten en Verplichtingen waaraan je onderworpen bent. • De Ethische Code / Beroepscode voor Counsellors en Coaches. Bij onduidelijkheden of moeilijkheden dien je steeds te overleggen met je Geweten, en je Supervisor of Intervisiegroep, en indien relevant met je cliënt. Doe dit zonder dat de identiteit van je cliënt voor anderen te achterhalen is. Val terug op de basisregel: Handel altijd in het belang van je cliënt. Bij counselling / coaching beslist de cliënt zelf wat in zijn / haar belang is, behalve als hij / zij (tijdelijk) niet in staat is om die belangen helder te zien. Mogelijk heb je dan de grenzen van het counsellen / coachen bereikt en is andere hulp meer geschikt. Verwijs dus door als het noodzakelijk is. De Bron. De nu volgende Ethische Code / Beroepscode heeft de Code van de BACP als uitgangspunt genomen. Deze is iets aangepast aan de Belgische omstandigheden. Deze regels zijn niet uitputtend, maar geven je een idee van wat wel en niet kan. De Ethische Code van de ACA is veel uitgebreider en concreter, maar sommige zaken zijn minder van toepassing op hoe we in België counsellen of coachen. Voor een ruimer begrip raad ik aan om ook die te bestuderen. Voor meer diepgang kun je ook het volgende boek lezen, zodat je ziet hoe de regels tot stand zijn gekomen en waarom ze er zijn. Standards and Ethics for Counselling in Action - Tim Bond 263 pagina’s - Uitgeverij: Sage Publications *



Het Examen. Voor het examen van de Academie vragen we alleen naar deze Ethische Code. Je wordt bevraagd over hoe je dient te handelen volgens deze (minimale) regels, die je moet kunnen dromen en toepassen. We vragen ernaar op alle niveaus en letten erop dat je ze toepast binnen en buiten de les! De hoofdregel waarvan alle andere regels zijn afgeleid: Handel altijd in het belang van je cliënt. Bij twijfel over een situatie of mogelijke tegenspraak van de regels kun je hierop terugvallen. Vraag jezelf af: “Wat is goed voor deze cliënt?” A - De Ethische Waarden Van deze hoofdregel zijn de 6 Ethische Waarden afgeleid (A1 - A6). Van deze 6 Ethische Waarden is de gedetailleerde Beroepscode afgeleid (B1 - B6). (Waar counselling, counsellen, counsellor staat kun je ook coaching, coachen, coach lezen.) A. Ethische Waarden De basisvoorwaarden voor Coaching en Counselling zijn: Integriteit, Onpartijdigheid en Respect. A.1 Verantwoordelijkheid Tijdens het counsellen doe je al het mogelijke om de veiligheid van je cliënt te garanderen. Counselling is een vorm van hulpverlening; uitbuiting in wat voor vorm dan ook is nooit toegestaan. Ongeacht de setting of het counseltarief, je dient altijd te werken volgens de hoogste ethische standaard. A.2 Antidiscriminatie regels Je dient je bewust te zijn van je eventuele vooroordelen en stereotype opvattingen en er voor te zorgen dat je een antidiscriminerende houding en gedrag hebt. Zowel in de rol van counsellor als in het dagelijks leven. A.3 Vertrouwelijkheid Je biedt vertrouwelijkheid op het hoogst mogelijk niveau, omdat je de privacy van je cliënten respecteert en je hierdoor de vertrouwensband opbouwt die noodzakelijk is voor het counsellen. A.4 Contracten De condities en voorwaarden waaronder je counselling aanbiedt, dien je vooraf aan je cliënten kenbaar te maken. Bij tussentijdse verandering hiervan dien je vooraf met je cliënt overeenstemming te bereiken. A.5 Grenzen Tijdens en rond de counselrelatie dien je duidelijke grenzen te stellen en in acht te nemen. Je dient rekening te houden met de effecten van overlappende, dubbele of al bestaande relaties.



A.6 Competentie Je doet al het mogelijke om de kwaliteit van je werk te controleren, je eigen competentie te verbeteren en steeds binnen de grenzen van die competentie te werken. Je dient regelmatig gebruik te maken van geschikte supervisie en / of intervisie. B - De Beroepscode Introductie. Deze code diept de eerder genoemde Ethische Code (A1 - A6) uit door specifieke zaken te belichten die voor kunnen komen tijdens het counsellen. Alle regels in de beroeps- en ethische code dien je in samenhang te begrijpen en toe te passen. Hoewel er veel regels in staan, zijn ze niet uitputtend; er zijn veel verschillende situaties. Kijk ook naar de geest of de bedoeling van de regels, zodat je in de meeste situaties kunt inschatten wat juist is en wat niet. Je bent zelf volledig verantwoordelijk voor wat je al dan niet doet. Regels vormen een hulpmiddel, laat ze geen juk worden. Ze zijn gebaseerd op de ervaringen van cliënten, counsellors, coaches, en tal van andere hulpverleners. Ze zijn er om de cliënt en jezelf te beschermen tegen mogelijke ongewenste gevolgen van het counsellen of coachen. B1 Verantwoordelijkheid. B.1.1 De counsellor / cliënt relatie is een ethische relatie waarbij je cliënt op de eerste plaats komt. Het is belangrijk om je te realiseren, dat counselling niet in een sociaal vacuüm plaatsvindt. Het is nodig dat je je bewust bent van je verantwoordelijkheden naar anderen. B.1.2

Je bent verantwoordelijk voor je (therapeutische) beslissingen in het werk met je cliënten.

B.1.3 Verantwoordelijkheid voor de cliënt. B.1.3.1 Je dient alle mogelijke maatregelen te nemen om er zeker van te zijn dat je cliënt geen fysieke of psychische schade oploopt tijdens de sessies. B.1.3.2 Je mag je cliënten op geen enkele wijze uitbuiten. Noch financieel, noch seksueel, noch emotioneel noch op een andere wijze. Het is verboden om het op een seksuele activiteit aan te sturen of een seksuele activiteit met je cliënt te hebben. B.1.3.3 Je dient te zorgen voor absolute privacy tijdens de counsellingsessies. De sessies mogen niet afgeluisterd, geobserveerd of opgenomen worden, zonder de uitdrukkelijke toestemming van je cliënt, nadat deze vooraf is ingelicht over de mogelijke gevolgen hiervan. Ook dien je er voor te zorgen dat de sessies niet onderbroken worden. B.1.3.4 Bij het counsellen is de machtsverhouding ongelijk. Je dient je macht altijd te gebruiken om de cliënt te helpen. Misbruik van je macht is nooit toegestaan. B.1.3.5 Je handelt normaal gesproken niet voor je cliënten. Als je het wel doet, dan doe je dat uitsluitend als je cliënt dit expliciet verzoekt of in uitzonderlijke gevallen. B.1.3.6 Wanneer je counselt geef je normaal gesproken geen advies. Wanneer je coacht geef je op z’n hoogst vrijblijvende adviezen. De cliënt heeft altijd de vrijheid om er al dan niet gehoor aan te geven. B.1.3.7 Je hebt de verantwoordelijkheid om aan het begin van de counselrelatie samen met je cliënt te controleren of je cliënt ook in andere therapeutische of hulpverleningsrelaties zit, en je dient te overwegen of counselling passend is. Je dient altijd vooraf schriftelijke toestemming van je cliënt te hebben, voordat je op welke wijze dan ook ruggespraak houdt met andere professionele hulpverleners.



B.1.3.8 Je rondt samen met je cliënt de relatie af als blijkt dat de hulp die je cliënt zocht niet meer nodig is, als blijkt dat counselling je cliënt niet verder helpt of als je cliënt de relatie wenst te beëindigen. B.1.3.9 Externe situaties kunnen er voor zorgen dat de relatie eerder wordt verbroken dan gewenst is. Je dient er vooraf voor te zorgen dat in een dergelijk geval aan de acute behoeften van je cliënt tegemoet gekomen kan worden. Ook als de relatie plotseling wordt verbroken. B.1.3.10 Je dient je cliënten op een passende wijze voor te bereiden op geplande onderbrekingen. Je dient al het nodige te doen om zeker te zijn van het welzijn van je cliënten gedurende de onderbreking. B 1.3.11 Voor doorverwijzingen mag je nooit commissie ontvangen. B.1.4 Verantwoordelijkheden naar andere Counsellors. B.1.4.1 Je mag je niet dusdanig gedragen dat je het publieke vertrouwen in counselling, of het vertrouwen in bepaalde counsellors ondermijnt. B.1.4.2 Als je het vermoeden hebt dat een collega-counsellor tegen de ethische codes in handelt, en dat het na overleg met de betreffende counsellor niet is opgelost of bemiddeld, dan dien je de klachtenprocedure van zijn / haar beroepsorganisatie in werking te stellen. Het is belangrijk dat je let op zaken zoals vertrouwelijkheid en nooit meer onthult dan noodzakelijk is voor het onderzoek van de klacht. B.1.4.3 Mocht je het gelijk aan je kant hebben, maar niet in het gelijk gesteld worden door de tuchtraad, dan kun je klachten overwegen bij andere instanties. B.1.4.4 Mochten de klachten juist zijn, en van ernstige aard, en mocht niemand hier iets aan willen doen, dan valt het te overwegen om de publiciteit te zoeken. Overleg met je supervisor en wees je bewust van de mogelijke gevolgen. Dit om mogelijke misstanden binnen een counselorganisatie aan te kunnen pakken. B.1.5 Verantwoordelijkheden naar Collega’s en Anderen. B.1.5.1 Je bent in bepaalde mate verantwoordelijk voor je diensten aan collega’s, werkgevers en de betalende instanties. Tegelijkertijd dien je de privacy, behoeften, autonomie en de overeengekomen vertrouwelijkheid van je cliënten te respecteren. B.1.5.2 Het mag nooit lijken alsof je een dienst aanbiedt terwijl dat niet zo is, want het zou een cliënt ervan kunnen weerhouden om verder te zoeken. B.1.5.3 Je dient een belangrijke rol te spelen in het verkennen en het oplossen van mogelijke conflicten of belangenverstrengelingen tussen jezelf en de werknemers, werkgevers of instellingen, waar je je werk doet. In het bijzonder als er zaken zijn die in strijd zijn met de ethische code of het counsellen op een andere manier negatief beïnvloeden. B.1.6 Verantwoordelijkheid en de (Nationale) Wetten. B.1.6.1 Je dient de wetten van het land waarin je werkt te kennen. (Net als iedere andere inwoner.) Je dient op de hoogte te zijn van het effect van die wetten op je praktijk. B.1.6.2 Counsellors die onderzoek doen, mogen dat alleen doen in overeenstemming met de BACP richtlijnen en de wet. (Zie BACP Information Guide 4 “Ethical Guidelines for Monitoring, Evaluation and Research in Counselling”). B.1.6.3 Het is mogelijk dat je soms aan tegengestelde ethische principes dient te voldoen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan zaken die verband houden met: de individuele cliënt, de geheimhouding van informatie en het algemeen belang. In zulke gevallen word je aangeraden om de specifieke case nauwkeurig te onderzoeken en die met je supervisor, intervisiegroep of ervaren collega’s te bespreken. Zelfs na zorgvuldig overleg, wikken en wegen is het mogelijk dat je sommige ethische dilemma’s niet (naar volle tevredenheid) kunt oplossen.



B.2 Antidiscriminatie regels. B.2.1 Je werkt op een zodanige manier met je cliënten dat je zowel de menselijke gemeenschap als de uniekheid van het individu respecteert. Je dient gevoelig te zijn voor de culturele context en het wereldbeeld van je cliënt. Bijvoorbeeld of het individu, de familie, de gemeenschap centraal staat. B.2.2

Je hebt de verantwoordelijkheid om op een respectvolle manier te werken met je cliënten en hen te stimuleren tot het zelfstandig maken van beslissingen binnen hun eigen geloof, normen, waarden en context.

B.2.3

Je dient mogelijke problemen over taal, culturele verschillen of andere zaken in een vroeg stadium te bespreken met je cliënt. Je kunt eventueel het gebruik van een tolk overwegen.

B.2.4

Je dient je eigen mogelijke vooroordelen en stereotyperend gedrag onder de loep te nemen. In het bijzonder hoe dat de counselrelatie beïnvloedt en hoe dat je reacties op de cliënt beïnvloedt.

B.2.5

Je mag dus niet discrimineren op leeftijd, kleur, cultuur, handicap, etnische groep, afstamming, geslacht, ras, religie, seksuele voorkeur, huwelijkse staat, sociaal economische staat, ongebruikelijke ideeën, levenswijze etc. B 2.5.1 Een bepaald deel van je cliënten dien je voor een lager bedrag of pro deo te helpen. Zodat ook mensen die geen geld hebben voor je service ervan gebruik kunnen maken. B.3 Vertrouwelijkheid. B.3.1 Vertrouwelijkheid is een manier om voor je cliënt een veilige privésfeer te scheppen en je cliënt zijn autonomie te beschermen. Daarom zal het beperken van de vertrouwelijkheid de effectiviteit van het counsellen vaak doen afnemen. B.3.2

In het counselcontract staat tot welk niveau de vertrouwelijkheid gaat en wat de mogelijke grenzen er aan zijn. Deze overeenkomst kan herzien worden door onderhandeling tussen de cliënt en de counsellor. Afspraken over de vertrouwelijkheid blijven ook bestaan na de dood van de cliënt of counsellor, tenzij er doorslaggevende wettelijke of ethische overwegingen zijn om die te breken.

B.3.3 De Setting. B.3.3.1 Je dient je cliënt in te lichten over eventuele beperkingen van de vertrouwelijkheid die mogelijk binnen een setting kunnen ontstaan, zoals door het werken in een multidisciplinair team of voor een organisatie / instelling waaraan je zou moeten rapporteren onder bepaalde omstandigheden. Die beperkingen dienen duidelijk in het contract te staan. B.3.3.2 Onder bepaalde omstandigheden zijn er specifieke beperkingen over de vertrouwelijkheid. Als je binnen zo’n setting werkt, dan dien je jezelf bewust te zijn van het effect dat het heeft op je werk als counsellor. Je kunt beslissen of je al dan niet in die setting wilt werken. Door te weinig vertrouwelijkheid kan counselling een stuk minder effectief zijn of zelfs zinloos worden. B.3.4 Bijzondere Omstandigheden. B.3.4.1 Bijzondere omstandigheden kunnen ontstaan als je goede redenen hebt om aan te nemen dat er gevaar kan ontstaan voor je cliënt of andere mensen. In zulke gevallen dien je, indien mogelijk, dit met je cliënt te bespreken of de overeenkomst



over geheimhouding mogelijk veranderd kan worden. De beslissing om de vertrouwelijkheid te breken dient besproken te worden met je supervisor, je intervisiegroep of een ervaren collega. B.3.4.2 Bij iedere onthulling van vertrouwelijke informatie dien je uiterst zorgvuldig te werk te gaan en mag je nooit meer onthullen dan strikt noodzakelijk. Bij de ethische afweging dien je zo veel mogelijk de belangen van je cliënt en je verantwoordelijkheden naar de gemeenschap te dienen. B.3.4.3 Counsellors hebben verschillende gedachten over het al dan niet breken van de geheimhouding. Het gaat dan om zaken zoals potentiële zelfbeschadiging, zelfmoord, schade toebrengen aan anderen. Je dient hierover je standpunt te bepalen en dit kenbaar te maken voordat je begint met het counsellen. B.3.5 Omgaan met Vertrouwelijkheid. B.3.5.1. Je dient de identiteit van je cliënten apart te bewaren van de eventuele dossiers. B.3.5.2 Vooraf dien je duidelijke maatregelen te nemen voor veilige vernietiging van eventuele dossiers, zeker in het geval je hiertoe plotseling niet meer in staat bent of komt te overlijden. B.3.5.3 Je dient er voor te zorgen dat er nooit vertrouwelijk informatie achterhaald kan worden via overlappende netwerken van (vertrouwelijke) relaties. B.3.5.4 Als je vertrouwelijk materiaal gebruikt voor casestudies, rapporten en publicaties, dan dien je schriftelijke toestemming van je cliënt hiervoor te hebben en dient de identiteit van je cliënt altijd effectief verhuld te blijven. B.3.5.5 Iedere discussie over je werk als counsellor met je collega’s of anderen dient doelgericht te zijn en niet bagatelliserend. B.3.5.6 Je dient er goed op te letten dat je de identiteit van je cliënten altijd beschermt. Ook in discussies met collega’s of tijdens je supervisie- of intervisiegesprekken. B.3.5.7 De cliënt kan zijn recht op privacy alleen opgeven uit vrije wil. B.4 Contracten. B.4.1 Adverteren en Openbare Verklaringen. B.4.1.1 Lidmaatschap van een beroepsvereniging is niet een kwalificatie en mag dus ook niet als zodanig gebruikt worden. In advertenties, telefoonboeken, visitekaartjes, briefhoofden, naamschilden, etc. dien je de informatie die je geeft te beperken tot je naam, relevante kwalificaties, adres, telefoonnummer, beschikbare tijden en een lijst met beschikbare diensten en tarieven. Je mag niet het lidmaatschap van je beroepsvereniging vermelden als zijnde een kwalificatie. B.4.1.2 In mondelinge verklaringen, brieven, folders, internetsites aan het publiek en potentiële cliënten mag je het lidmaatschap van een beroepsorganisatie niet vermelden zonder de verklaring dat dat betekent dat je je houdt aan de Ethische Code van die beroepsorganisatie en onderworpen bent aan hun klachtenprocedure of tuchtrecht. Bovendien dien je er voor te zorgen dat je cliënten toegang hebben tot die ethische / beroepscode. B.4.1.3 Als je lid bent van een beroepsorganisatie vermeld dan de status van je lidmaatschap. B.4.1.4 In ieder opzicht dienen de advertenties en openbare verklaringen feitelijk juist te zijn. B.4.1.5 Je mag nooit informatie weergeven die misleidend zou kunnen zijn, zoals een relatie met een organisatie op zo’n manier dat het lijkt alsof die organisatie je steunt of accrediteert, terwijl dit niet zo is. B.4.2

Counselling informatie vooraf.



B.4.2.1 Ieder gepubliceerd materiaal, alle geschreven en mondelinge informatie dient in overeenstemming te zijn met de diensten die worden aangeboden, de relevante training en de kwalificaties en ervaringen van de counsellor. B.4.2.2 Counsellors dienen alle redelijke voorzorgen te nemen om te zorgen dat de informatie die vooraf wordt gegeven juist is. B.4.3 Een contract aangaan met Cliënten. B.4.3.1 Je bent verantwoordelijk voor het aangaan van een counselovereenkomst met je cliënten. Het gaat om zaken zoals: de voorwaarden waaronder het counsellen wordt aangeboden, de beschikbaarheid, de graad van geheimhouding, betalingsregelingen, mogelijke afzeggingen en andere belangrijke zaken. Over al dat soort zaken dient er een duidelijke overeenkomst te zijn, voordat er met het counsellen begonnen mag worden. B.4.3.2 Je dient er zeker van te zijn dat je cliënt uit vrije wil gecounseld wordt. Ook geef je de cliënt de ruimte om van mening te veranderen en te stoppen met de sessies. B.4.3.3 Je dient altijd belangenverstrengeling te vermijden. Als er een mogelijke belangenverstrengeling zou kunnen ontstaan, of al is ontstaan dan dien je dat te bespreken met je supervisor of intervisiegroep. Indien het gepast is, dien je het ook met je cliënt te bespreken. B.4.3.4 Indien je een agenda, dossiers of andere gegevens van cliënten bijhoudt, dan dien je je cliënten hiervan op de hoogte te stellen. Als een cliënt erom verzoekt, dan ben je verplicht om zijn volledige dossier te laten zien. Je dient je cliënten op de hoogte te stellen van de graad van beveiliging van de vertrouwelijke gegevens en eventueel van het feit of anderen hier toegang toe hebben. B.4.3.5 Je dient je bewust te zijn van het feit dat (computer)bestanden onderworpen kunnen zijn aan veranderende regeringsregels. B.5 Grenzen. B.5.1 Je bent verantwoordelijk voor het stellen en bewaken van grenzen tussen jezelf en je cliënt. Je dient expliciet duidelijk te maken dat counselling een formele contractuele relatie is en niets anders. B.5.2

Je mag geen meervoudige relaties met je cliënt of anderen hebben in het counselgebeuren. Je kunt slechts 1 rol tegelijk vervullen t.o.v. een persoon. Groepen van rollen die niet samen mogen gaan zijn: • Cliënt • Counsellor • Supervisor • Intervisiebegeleider / Trainer / Docent / Coach • Werknemer, Werkgever, Familie, Vriendschap, Zakenrelatie

B.5.3

Je blijft verantwoordelijk voor je relatie met vroegere cliënten. Je dient zeer voorzichtig te zijn als je een andere / nieuwe relatie met een vroegere cliënt aangaat. Het gaat om relaties zoals: vriendschap, zakelijke relaties, seksuele relaties, liefdesrelaties, training, supervisie, intervisie en andere relaties. Iedere verandering in relatie dien je te bespreken tijdens de supervisie. Bij de beslissing of een andere relatie is toegestaan, dien je te kijken naar het feit of het probleem / de oorspronkelijke (hulp)vraag of relatie nog aanwezig is en in hoeverre de oude (counsel)relatie, met name de machtsverhoudingen zijn opgeheven.



B.5.4

Als je tot een organisatie behoort die seksuele omgang met vroegere cliënten verbiedt, ben je hieraan altijd gebonden.

B.6 Competentie. B.6.1 Counsellor’s Competentie. B.6.1.1 Je dient een bepaald niveau van competentie te hebben bereikt voordat je begint met counsellen en je dient je niveau steeds te verhogen evenals gebruik te maken van regelmatige en voortdurende intervisie of supervisie. B.6.1.2 Je dient actief je eigen competentie te vergroten door intervisie of supervisie en bereid te zijn de meningen van je cliënten en collega’s in overweging te nemen. B.6.1.3 Je dient je eigen functioneren te controleren en mag niet counsellen als je onder invloed bent van alcohol of andere drugs. In situaties van persoonlijke emotionele moeilijkheden, of ziekte, dien je goed in de gaten te houden tot welk punt je nog competent je werk kunt blijven doen en neem je gepaste maatregelen als het niet meer gaat. B.6.1.4 Competentie houdt ook in dat je weet wanneer het noodzakelijk is om je cliënt door te verwijzen. B.6.1.5 Je zorgt ervoor dat je relatie met de cliënt niet overheerst wordt door je eigen (emotionele) behoeften. B.6.1.6 Je dient in overweging te nemen of er een noodzaak is voor een beroepsaansprakelijkheidsverzekering en als het nodig is voor een goede dekking te zorgen. B.6.1.7 Als je niet zeker bent of een bepaalde actie of situatie tegen de Ethische Code ingaat, dien je dit te bespreken met je supervisor of intervisiegroep. B.6.2

Je bent verantwoordelijk voor je eigen veiligheid.

B.6.3 Counselling Supervisie of Counselling Intervisie. B.6.3.1 Counselling Supervisie en Intervisie verwijst naar een formele setting waardoor counsellors hun counselling kunnen bespreken met 1 of meerdere ervaren counsellors die een ruim begrip hebben van counselling en supervisie of intervisie van counsellors. Het doel van deze vertrouwensrelatie is om er voor te zorgen dat de cliënt - counsellor relatie efficiënt is. B.6.3.2 De rol van de counsellor supervisor dient zo onafhankelijk mogelijk te zijn. De supervisor mag geen andere relaties met de counsellor of zijn cliënten hebben. B.6.3.3 Counselling supervisie dient regelmatig, consistent en passend te zijn voor counselling. De hoeveelheid dient in verhouding te staan met hoeveel uren je counselt en je ervaring. B.6.3.4 De leden van de intervisiegroep dienen eerst begeleide intervisie te hebben gehad onder leiding van een ervaren intervisiebegeleider, daarna kunnen ze zelfstandig verder. B.6.4

Er zijn tal van regels, wetten, voorschriften en andere ethische codes waarvan je op de hoogte dient te zijn. Bestudeer die grondig. Welke dat zijn hangt af van je eigen situatie en onder welke omstandigheden je counselt of coacht. Vraag hierom bij je eigen beroepsvereniging, je werkgever of opdrachtgever. Onwetendheid is geen excuus om de regels (per ongeluk) te overtreden. *** Deze regels gelden vanaf het moment dat je bent ingeschreven als student. Ook in oefensituaties. De ethische codes zijn onderdeel van het examen.



Voorbeeld Praktijkscriptie 18 - 09 - 2004 - Praktijkdag – 1 Na de introductie begonnen we gelijk met een moeilijke oefening, namelijk 15 minuten stil zijn. Normaal gesproken praat ik de hele dag, zeker als ik met mensen in contact ben. Het was een vreemde gewaarwording om 15 minuten stil te zijn samen met 15 andere mensen. Eerst zaten we ontspannen op een stoel. Dat ging nog. Ik kon mijn ogen dicht doen en wegdromen. Daarna gingen we door de ruimte lopen en tegenover elkaar staan. Dat was voor mij erg confronterend. Het leek erop dat ik de gevoelens van anderen duidelijker kon waarnemen. Nu kon ik er niet van wegvluchten door te gaan praten. Het lijkt erop dat ik praten vaak als afscherming gebruik. Een afscherming om in werkelijk contact te komen met de ander. We gingen verder met een luisteroefening. Mijn oefenpartner vertelde 7 minuten lang over een gebeurtenis op haar werk. Ik mocht alleen luisteren. Ik merkte bij mezelf de neiging om steeds te reageren op. Dat deed ik wel non-verbaal, maar vroeg me af of dat was toegestaan. De andere mensen zag ik ook knikken, dus dat zal wel goed geweest zijn. Ik merkte ook mijn eigen associaties en hoe ik soms in gedachte afdwaalde. Als ik mocht spreken had ik waarschijnlijk over mijn eigen belevenissen gesproken of haar advies gegeven. Nu kon ze haar verhaal afmaken. ...... 30 - 09 - 2004 - Studiegroep We hebben met elkaar eerst de feedbackregels besproken en nog een keer de geheimhoudingsregels binnen deze groep. Dat was een punt, omdat we bij elkaar thuis afspreken. Dit keer zaten we bij .... Haar man zat in de kamer ernaast te werken. Volgens ons kon hij alles horen. Ik voelde me hierdoor niet zo vrij. Uiteindelijk hebben we hem maar een kaartje voor de bioscoop gegeven. De volgende keer zorgen we ervoor dat we in alle rust en privacy kunnen werken. Goed om aan te denken als we straks echte cliënten hebben. ....... 03 - 10 - 2004 – Werk Vandaag was een collega helemaal overstuur op het werk. Hoewel ik nog maar pas begonnen ben, heb ik haar opgevangen. Ook zonder deze opleiding kwamen mensen al naar me toe. Hoewel ik geen collega’s mag counsellen volgens de ethische code (dubbele relatie), heb ik haar toch een luisterend oor geboden. Ik heb me beperkt tot luisteren, parafraseren en het stellen van open vragen. Er was niet echt de tijd en ruimte om diep op haar gevoelens in te gaan. Het was fijn om te zien dat 15 minuten echte aandacht wonderen kan verrichten. Haar probleem was niet opgelost, maar ze voelde zich wel een stuk beter, doordat ze haar hart kon luchten. Ik zat te denken aan de oefening van 7 minuten luisteren. Zonder die oefening had ik misschien gelijk oplossingen aangedragen en mogelijk nog de verkeerde. Ik heb haar doorverwezen naar een counsellor met wie ze geen relatie heeft, omdat ik haar collega ben en omdat ik nog niet ver genoeg ben om haar goed te kunnen helpen. 07 - 10 - 2004 – Thuis Tijdens het journaal hoorde ik mijn dochter iets negatiefs zeggen over buitenlanders en achterlijke cultuur. Bij haar op school zaten ook van die “trutjes”. Ik merkte dat zij anderen aan het veroordelen was en in feite discrimineerde op grond van afkomst. Ik vraag me af hoe ik dat haar kan afleren en wat humanistische waarden en normen kan leren. Of leg ik dan mijn waarden op? Dat doe je als ouder toch best vaak. Eens in de les vragen hoe ik dat dilemma kan oplossen. Misschien kan ik dat eens met haar bespreken. Doorvragen en zo.



Oefeningen A1 - Culturen en Religies. We streven naar zo divers mogelijke groepen. Groepen die een afspiegeling vormen van de samenleving. Toch kan het zo zijn dat niet iedere groep zo divers is als we eigenlijk zouden willen. Onderzoek hoe je je zou kunnen verdiepen in mensen van diverse culturen of religies. Dat kan door erover te lezen, maar ook door die mensen te ontmoeten en tijd vrij te maken om over hun en jouw achtergrond te praten. Je kunt via stadsgidsen ideeën opdoen waar je verschillende soorten mensen kunt ontmoeten. A2 - Bewustwording van wat je eet. Je bent wat je eet. Soms geef je je cliënten huiswerk op. Als mensen erg ongezond leven, kan het helpen als je ze een dagboek laat bijhouden van wat ze per dag eten en drinken. Hierdoor krijg je samen met je cliënt inzicht in zijn of haar eetpatroon. Om te ervaren hoe dat is, dien jezelf gedurende een week zo’n dagboek bij te houden. Spreek met iemand in je studiegroep af om dat samen te doen en daarna elkaar daarop te counsellen. Je schrijft alles op wat er door je mond naar binnenkomt. Dus ook de alcoholische consumpties, vitaminepillen, medicijnen, sigaretten etc. Daarnaast zet je de hoeveelheid en het tijdstip. A3 - Bewustwording van wat je uitgeeft. Sommige mensen hebben financiële problemen. Soms komt dat doordat ze niet goed met geld kunnen omgaan. Ze geven meer uit dan ze ontvangen. Een manier om inzicht te krijgen in iemands financiële gedrag is om je cliënt alle uitgaven en inkomsten gedurende een maand te laten noteren. Daarna kun je samen onderzoeken op welke zaken er bezuinigd kan worden. Natuurlijk houd je ook rekening met de grote uitgaven die buiten die maand vallen. Om je in te leven kan het helpen dat jezelf op die manier je financiële dagboek bijhoudt. Daarna kun je je laten counsellen om te kijken welke uitgaven echt nodig zijn. Noteer ieder Euro en alles wat je daar voor terug krijgt. A4 - Coachpraktijk. Stel je hebt een budget van 1 miljoen Euro, je dient alles op te maken aan de meest luxueuze coachpraktijk. Geef een gedetailleerde beschrijving hoe die eruit gaat zien. Teken plattegronden, schets de omgeving, geef aan wat waar staat. Gebruik je fantasie. Als je wilt coachen op een luxe jacht, dan kan dat, maar er zijn nog veel meer mogelijkheden. Heb je personeel in dienst, dan mag dat ook. Motiveer na afloop de keuzes die je hebt gemaakt. Vergelijk de uitkomsten met elkaar. A5 - Counselling en Creatieve Therapie. Maak een tekening van een dier dat een weerspiegeling is van jezelf. Met welk dier kun je je het beste vereenzelvigen? Als je klaar bent kun je elkaar hiermee counsellen. De counsellor stelt vragen aan de hand van de tekening. “Wat is voor jou de betekenis van die kleur?” “Wat vertelt die vorm jou?” “Welke eigenschappen van dit dier heb je ook?” “Wat zijn de sterke en zwakke punten van deze hond?” Een tekening kan op die manier een opening vormen tot exploratie van jezelf. De counsellor dient natuurlijk niets in te vullen, maar probeert door vragen te ontdekken hoe de cliënt zichzelf ziet. A6 - Drama Therapie. Kies een situatie die je met een groep na kunt spelen. Bijvoorbeeld een situatie op je werk die je dwars zit. Of een situatie in je gezin of familie. Een familiefeestje? Iedereen kan wel een situatie met meerder personen bedenken die hij of zij niet erg leuk vond en waar je mogelijk nog mee zit. Kies het juiste aantal personen en vertel ieder zijn of haar rol. Jij speelt jezelf en levert het script. Je kunt kijken hoe je reageerde en hoe je liever had willen reageren. De counsellor is de regisseur en kan diverse extra technieken gebruiken, zoals de film stopzetten, terugspoelen, het verhaal een andere wending geven, de acties en het plot veranderen. Je kunt hierdoor leren om anders te reageren in bepaalde situaties. Controleer na afloop hoe ieder zich voelt.



A7 - Schrijf je eigen grafrede. Hoe wil je dat mensen over je denken als je bent overleden? Laten we er vanuit gaan dat je een bovengemiddelde leeftijd bereikt. Schrijf een tekst die je kinderen, kleinkinderen, vrienden, collega’s of bekenden zouden kunnen voorlezen. De tekst geeft weer hoe je in de laatste 20 jaar van je leven was. Nadat je die tekst hebt geschreven, kun je samen met je counsellor kijken of je al zo bent, of welke zaken je mogelijk in je leven wilt veranderen. A8 - Nog maar 1 maand te leven. Stel je krijgt net te horen dat je nog maar 1 maand te leven hebt, wat zou je in die maand gaan doen? Je counsellor heeft je al over de eerste schok heen geholpen en je gaat nu bij je counsellor langs om te onderzoeken hoe je die maand gaat invullen. (Je mag ook voor 1 jaar kiezen.) A9 - Introductie Schoolcounselling. Op een grote middelbare school ben je aangenomen als schoolcounsellor. Schrijf een presentatie uit die je voor de klas kunt houden. Je begint met een opening. Je stelt jezelf voor. Je legt uit wat counselling wel en niet is. Je vertelt hoe je werkt, waar ze je kunnen vinden, hoe ze een afspraak kunnen maken, hoe het staat met de geheimhouding etc. Daarna geef je de klas de gelegenheid tot het stellen van vragen en rond het geheel af. Houd die toespraak voor een groep mensen om te oefenen. A10 - Familierelaties. Neem een heel groot vel papier. Teken hierop je familiestamboom. Begin met jezelf en je gezin en ga dan terug in de tijd zover je kunt. Onderzoek samen met je counsellor de (onverwerkte) gevoelens die je hebt m.b.t. je familieleden. A11 - Vrienden en Goede Bekenden. Neem een heel groot vel papier. Maak 3 horizontale kolommen. Zet jezelf in het midden van de middelste kolom. Aan de linkerkant zet je alle vroegere vrienden en goede bekenden die je nu niet of nauwelijks ziet. Ga gerust terug tot de kleuterschool of eerder. (Mensen die je kent uit een vorig leven kun je daar ook bij zetten.) In de middelste kolom zet je mensen met wie je nu een goede band hebt. In de rechter kolom omschrijf je mensen met wie je nu nog geen (vriendschaps)band hebt, maar wel zou willen hebben. Je kunt namen gebruiken, maar als je die mensen nog niet hebt ontmoet, kun je een omschrijving geven hoe die persoon zou zijn, wat je aan hem of haar zou hebben, of kunt geven. Zelfstandig of samen met je counsellor kun je het schema gebruiken om verschillende zaken te onderzoeken. Wat hebben je vroegere vrienden je gebracht? Wat heb je hun gegeven? Hoe is die relatie beëindigd? Welke gevoelens koester je nu voor hen? Met wie zou je nu een band willen hebben? Hoe zou je dat kunnen bereiken? Hoe is je relatie met je huidige vrienden / goede bekenden? Met wie zou je geen relatie meer willen hebben? Waarom niet? Met wie zou je een diepere relatie willen? Wat verwacht je ervan? Hoe zou je kunnen werken aan de nieuwe toekomstige relaties? A12 - Straatruzie - Drama. (Niet in het echt doen, alleen als rollenspel.) Twee mensen spelen een van te voren afgesproken conflict. (Spreek iets af zonder de counsellor erbij.) Iemand heeft bijvoorbeeld een kras gemaakt op de auto van de ander en die ontkent het. Of twee mensen willen tegelijk dezelfde parkeerplaats. Of iemand zag dat zijn of haar partner met een ander zoende. De twee menen allebei het gelijk aan hun kant te hebben en de ruzie escaleert behoorlijk. Ze zitten op de grens van fysiek geweld. Ze schreeuwen, schelden, tieren en zijn er heel emotioneel onder. De counsellor komt toevallig voorbij en wil voorkomen dat ze met elkaar op de vuist gaan. Je probeert ze met je stem tot bedaren te brengen. Hoe waren de gevoelens van de deelnemers? Wat ging er door de bemiddelaar heen? Wat was makkelijk? Wat was moeilijk? Wat zou je in het echt doen? A13 - Wat is Coaching en Counselling? Onderzoek via internet welke definities de verschillende beroepsverenigingen aan coaching en counselling geven. Welke elementen komen bij de meeste definities naar voren. Maak je eigen definitie. Vergelijk die met de definities die anderen hebben gemaakt.



A14 - Wat is het verschil tussen counselling en andere vormen van hulpverlening? Kijk of je 5 grote verschillen kunt vinden. Vergelijk de verschillen die je hebt gevonden met de uitkomsten van de andere studenten. Kom tot een gezamenlijke lijst met verschillen. A15 - Wie help je d.m.v. counselling? Maak een lijst met 5 kolommen. In de eerste kolom zet je met welke problemen je nu mensen zou counsellen. In de tweede kolom mensen die je na je studie van het eerste jaar zou kunnen helpen. In de derde kolom de mensen die je na het behalen van het tweede niveau zou counsellen en in de derde kolom de mensen die je na niveau 3 zou counsellen. In de vijfde kolom, mensen die je nooit zou counsellen. Je kunt kijken naar de aard van het probleem, bijvoorbeeld problemen op het werk, verlieservaringen, crisissituaties, zaken uit het verleden, verslavingen, mislukte relaties. Je kunt ook kijken naar de emotionele diepgang van de problemen. Vergelijk na afloop de uitkomsten met elkaar en motiveer je keuzes. A16 - Theoretische verschillen. Groepsdiscussie: Welke psychologische stromingen kennen we? Wat zijn de verschillen tussen die stromingen? Wat zijn de sterke en zwakke punten van iedere stroming? Welke benadering zou je voor welk probleem gebruiken? A17 - Welke factoren beïnvloeden het coachingsgesprek negatief? Groepsdiscussie: Welke factoren beïnvloeden het coachingsgesprek negatief? Je kunt denken aan zaken waar de coach last van kan hebben, zoals stress, persoonlijke problemen, maar ook aan storende factoren, zoals een telefoon die afgaat. Kom tot een grote brainstormlijst. A18 - Non-verbale communicatie en houding. Groepsdiscussie: Welke houding is goed om te coachen? Welke non-verbale communicatie kun je gebruiken om je cliënt zo goed mogelijk te helpen? Hoe bewust zijn we ons van onze non-verbale communicatie? A19 - Aanraken. Groepsdiscussie: Wanneer raak je een cliënt wel en niet aan. Waar liggen de grenzen van jou en je cliënt? Hoe zit het met verschillende culturen? A20 - Eigenschappen van een voorbeeldig counsellor. Groepsdiscussie: Stel je kunt een perfect counsellor ontwerpen. Welke (karakter)eigenschappen zou je hem of haar geven? Je kunt denken aan zaken zoals: eerlijkheid, betrouwbaar, empathisch,..... Nadat die counsellor af is: kan je kijken welke van die eigenschappen je al hebt en aan welke je nog wilt werken. Wat kun je doen om het goede in jezelf te versterken? A21 - Projectie. Onderzoek samen met je counsellor op welke momenten je aan projectie doet. Wanneer projecteer je iets op andere mensen? A22 - Verdedigingsmechanismen. Onderzoek samen met je counsellor welke verdedigingsmechanismen je gebruikt. A23 - Overdracht. Groepsdiscussie: Wat is overdracht? Wie van ons heeft wel eens overdracht meegemaakt als hij of zij iemand counselt. Hoe gaan we daar mee om? A24 - Tegenoverdracht. Groepsdiscussie: Wat is tegenoverdracht? Wie heeft wel eens tegenoverdracht meegemaakt als hij of zij iemand counselt. Wat vertelt het je? Hoe gaan we daar mee om?



A25 - Dromen. Vraag aan je cliënt of hij recent een droom heeft gehad die hem nog goed bijstaat. Help je cliënt bij de analyse van de droom. Door bijvoorbeeld de volgende vragen (of soortgelijke vragen) te stellen: Welke naam zou je die droom geven? Omschrijf in 1 woord de emotionele atmosfeer van die droom. Omschrijf in 1 woord de locatie van die droom. Omschrijf de tijd (tijd van de dag, het jaar, je leven) van de droom. Welke elementen komen in je droom voor? Begin met het meest in het oogspringende element en ga daarover vrij associëren. Vraag aan de verschillende elementen in je droom wat ze in je droom doen. Wat zou het verband zijn tussen je droom en je dagelijks leven of het probleem dat je nu hebt? Wat zijn de sleutelwoorden in je droom? Wie zijn de sleutelpersonen? A26 - Gezinnen. Groepsdiscussie: Onderzoek in de groep: wie uit wat voor gezin komt. Let daarbij op het aantal kinderen en welke positie iemand inneemt. Is iemand als eerste geboren, als tweede, als derde, of als laatste? Is iemand enig kind, of komt iemand uit een groot nest. Hoe heeft dat je leven beïnvloed? A27 - Foto van je zelf als kind. Neem een foto mee van jezelf uit de tijd dat je nog een kind was. De counsellor helpt je praten over die tijd. Hoe voelde je je toen? Wat wilde je worden? Waar hield je je mee bezig? Wat vond je van je ouders? Waarom koos je juist deze foto? etc. A28 - Levensstadia. Welke indeling voor levensstadia sluit het beste bij jouw levensloop aan? Vergelijk je eigen levensloop met die indeling. Welke zaken kloppen? Welke zaken zijn anders? A29 - Empathie en Sympathie. Werk in een groep van 4 mensen en maak een definitie van Empathie en Sympathie, zodat je duidelijk het verschil kunt zien. Vergelijk in de grote groep de definities met elkaar. A30 - De Basis. Welke 3 pijlers beschouwde Rogers als belangrijkste bij het counsellen? Door welke technieken en vaardigheden kunnen we die naar buiten laten komen? A31 - Maslov. Groepsdiscussie: Hoe ziet de piramide van Maslov eruit? Hoe staat het met onze behoeftebevrediging? Welke behoeftes zijn volledig bevredigd en welke nog niet helemaal of helemaal niet? Hoe beïnvloedt een niet bevredigde behoefte de stap naar een hogere behoefte? Ken je mensen die volledig zelfgeactualiseerd zijn? Welke uitzonderingen op zijn piramide kun je bedenken? Wat zou daarvoor een verklaring kunnen zijn? A32 - Vrijheid - Existentialisme. Wat is vrijheid? Wat is vrijheid in counselling? Hoe helpt vrijheid een cliënt? Stel dat je alles open laat en iemand volledig vrij, hoe goed zou dat iemand helpen of juist niet? Hoe goed zou een selectieve structuur en grenzen kunnen helpen? Hoe staat het met deze opleiding? Wie zou volledige vrijheid in dit leven aankunnen? Hoe zou de wereld eruit zien als iedereen dat zou kunnen? Wat zou de voorwaarde zijn om die vrijheid aan te kunnen? A33 - Rollen - Werkelijke Zelf. Maak voor jezelf een lijst met rollen die je dagelijks speelt. Wanneer ben je wie? Rollen zijn bijvoorbeeld: vader, kind, werknemer, werkgever, student, klant,... Hoe staat de rol in verhouding tot wie je werkelijk bent? Hoe zien mensen je? Zien ze je rol of je werkelijke zelf? Wat zie je van andere mensen?



A34 - Bedrijfscounselling. Groepsdiscussie: Wat zijn de voor- en nadelen van een extern counsellor ten opzichte van een intern counsellor bij een bedrijf of een instelling zoals een school? A35 - Luisteren of Praten. Hoeveel procent van een gesprek luister je, in het dagelijks leven, naar de ander en welk procent praat jezelf? Hoe ligt de verhouding als je counselt? Ieder schrijft voor zichzelf de percentages op. Daarna ga je die met elkaar vergelijken. Let er tijdens de gesprekken die je voert op of het ingeschatte percentage klopt. A36 - Counsellingsvaardigheden in het dagelijks leven. Hoe gebruik je counsellingsvaardigheden in het dagelijks leven? Bijvoorbeeld thuis, op je werk of bij vrienden, familie of bekenden? Wat is het effect daarvan? Ken je mensen die geen counsellor zijn, maar het van nature al goed zouden kunnen? Welke eigenschappen hebben die mensen? A37 - Trauma. Groepsdiscussie: Wie heeft wel eens een trauma opgelopen? Hoe kwam dat? Hoe ben je er vanaf gekomen? Van welke aspecten heb je nog last? Hoe ga je daar mee om? Wat voor soorten trauma’s kennen we? Hoe kun je mensen met een trauma het beste helpen? A38 - Afstand - Zones Hoe dicht laat je mensen bij je komen? Wat voelt prettig? Maakt het verschil uit wie die persoon is? Maak een tekening met jezelf in het middelpunt en trek daar cirkels om heen. Geef de afstanden aan. Hoeveel zones kun je bedenken? Welke mensen laat je in de eerste instantie tot waar naderen? Waar zet je een cliënt? Oefen met iemand uit de groep hoe de verschillende afstanden voelen. Waar zou je die persoon plaatsen? Hoe zou je de verschillende zones kunnen noemen? A39 - Euthanasie. Stel dat counsellors zouden mogen helpen bij zelfdoding. (Dat mag niet, maar stel.) Wie zou je dan wel helpen en wie niet? Hoe zou je dat aanpakken? Stel je hebt in het echt een cliënt die serieus dood wil, hoe zou je hem of haar helpen? A40 - Gevoelens voor verschillende soorten mensen. Wat voor soort mensen vind je erg prettig? Wat voor soort mensen heb je liever niet in je buurt? Wat zou je doen als je iemand van de laatste groep als cliënt krijgt? A41 - Opstelling. Welke opstelling van stoelen zou je kiezen als relatiecounsellor? Hoe zou je de partners t.o.v. jou laten zitten? Mogelijk kun je verschillende opstellingen uitproberen en kijken wat het beste bevalt. A42 - Het counsellen van kinderen. Als je kinderen counselt, zou je dat op dezelfde manier doen als bij volwassen mensen? Wat zou je hetzelfde doen en wat zou je anders doen? Je kunt denken aan zaken als veiligheid, de ethische code, verantwoordelijkheid, wetten, zelfwerkzaamheid, ontwikkeling, vrijheid, thuissituatie, etc. A43 - Teken je probleem. Ieder kiest een emotioneel probleem of een situatie waar hij of zij mee zit (of zat) en tekent dat. Gebruik vormen, kleuren, patronen. (Het hoeft geen kunstwerk te worden, aangezien we niet opleiden tot kunstenaar. Als je last hebt van perfectionisme, laat je dan eerst daar op counsellen.) Gebruik je intuïtie en creativiteit. Laat het vanzelf komen. Nadat iedereen het heeft getekend, ga je elkaar hiermee counsellen. De counsellor stelt vragen naar aanleiding van je tekening. A44 - Verlieservaringen. Ga terug in de tijd en voel welk verlies je het meeste heeft geraakt. Bespreek dat verlies met je counsellor. Bespreek wat het met je gedaan heeft en wat het je nu nog doet.



A45 - Scheiding. Wie is er wel eens gescheiden of heeft gescheiden ouders? Bespreek met je counsellor wat de aanleiding was, hoe dat voor je voelde en hoe je ermee omging. Mogelijk zie je naast de nadelen ook voordelen van die scheiding. A46 - Hoe is je studieplek? Als je een goede studieplek hebt, kun je beter studeren. Kijk hoe je studieplek is. Welke zaken vind je er goed aan? Welke zaken zou je anders willen? Hoe kun je dat realiseren? A47 - Onaffe zaken. Onaffe zaken kosten vaak een hoop energie. Je zou ze eigenlijk moeten doen, maar.............. Maak voor jezelf een lijst met onaffe zaken. Schrijf alles op wat je de komende tijd eigenlijk zou moeten doen. Daarna ga je die zaken ordenen in: Vandaag doen - Deze week doen - Doen voor .... Uitbesteden - Niet doen. Vervolgens werk je je lijstje af. Je kunt ook wekelijks een lijst maken van zaken die je de komende week gaat doen. A48 - Mishandeling. Groepsdiscussie: Een vrouw wordt thuis door haar man die alcoholist is mishandeld. Zowel zij als haar kinderen krijgen er regelmatig flink van langs. Ze komt bij je langs om te praten over haar problemen. Hoe ga je haar helpen? Welke vorm van counselling zou je toepassen? A49 - Groepscounselling. Oefen in een groep van 4 tot 5 mensen en een counsellor. Spreek vooraf af wat voor groep het is en welk aspect je van het counsellen wilt oefenen. De groepsleden kunnen diverse rollen vervullen, bijvoorbeeld: de lolbroek, het zwijgzame type, een dominant type, iemand die steeds aan het woord wil zijn, etc. De counsellor kiest rollen met wie hij of zij de meeste moeite zal hebben. A50 - Sociaal Netwerk. Het werken als counsellor of coach kan veel van je vragen. Daarom kan het goed zijn om deel uit te maken van een netwerk van mensen die je eventueel kunnen ondersteunen, of helpen op diverse gebieden. Breng je gehele Netwerk in kaart. Neem een groot vel papier en zet jezelf in het midden. De mensen in je netwerk zet je om je heen. Als ze dicht bij je staan zet je ze dicht bij. Staan ze verder van je af, dan zet je ze verder. Je kunt zowel familie, vrienden als bekenden erin zetten. Als je iedereen hebt, dan geef je aan wat je van hun kunt ontvangen en wat je hun kunt geven. Zijn er zaken die je misschien nodig hebt, maar die niet geleverd kunnen worden door je netwerk? Hoe zou je je netwerk kunnen uitbreiden, zodat de mensen die dat kunnen leveren wel in je netwerk zitten. Het kan om van alles gaan, bijvoorbeeld, kinderoppas, personeel of iemand bij wie je kunt uithuilen etc. A51 - Geheimen. Verken voor jezelf de zaken die je nooit aan iemand zou vertellen, ook niet aan de mensen die het dichtste bij je staan. Welke zaken zijn dat? Wat denk je dat er zou gebeuren als je die zaken zou vertellen aan een ander? Hoe is het voor je om dat geheim te houden? Zou je ze aan je counsellor vertellen? Hoe open zullen je cliënten zijn? A52 - Schaduwzijde. Verken regelmatig je schaduwzijde. Laat er empathisch licht op schijnen en kijk wat het met je doet. A53 - Ideale Baan. Stel je hebt het geluk dat je net bent ontslagen en terwijl je aan het bedenken bent wat je nu zult gaan doen, komt er een tovenaar die je in een ideale baan kan toveren. Je mag kiezen wat je wilt. Naast die baan tovert hij er ook alle benodigde vaardigheden bij. Wat voor werk zou je de rest van je leven willen doen? Waar zou je dat willen doen? Hoeveel zou je bruto willen verdienen? Maak samen met je counsellor een Actieplan om daar te komen.



A54 - Ideale bezigheid. Stel je mag er een half jaar tussenuit, zonder enige consequentie. Je hebt de mogelijkheid en het geld om in een parallelle realiteit te vertoeven. Je kunt er een half jaar verblijven en komt daarna weer op hetzelfde punt uit als waar je vertrokken bent, zodat niemand wat merkt. Ben je toevallig op weg naar huis, dan kom je net zoals iedere dag op tijd thuis aan. Je bent echter wel een half jaar ergens anders geweest. Wat zou je in dat half jaar allemaal willen doen. Geld is geen probleem. Gebruik een ruime fantasie. Je mag jezelf naar iedere willekeurige plek transporteren in iedere willekeurige tijd. Als je in de prehistorie wilt leven, dan kan dat. Besef wel dat daar geen supermarkt staat. A55 - Lichaamstaal. Voor de groep nemen 1 of 2 mensen een houding aan, maken een gebaar, of laten een gezichtsuitdrukking zien. De mensen uit de groep proberen te raden wat de betekenis hiervan is. Degene die het raadt mag alleen of samen met iemand anders iets uitbeelden. A56 - Wie wil je als cliënt? Maak een lijst met mensen die je nu als cliënt wilt en kunt helpen. Maak een tweede lijst van mensen die je na afronding van jaar 2 kunt en wilt helpen door counselling. Wat dien je nog te leren om die mensen te kunnen helpen? Wie zou je na jaar 3 willen en kunnen helpen? A57 - Ethische Code. Voor de eerste les heb je de ethische code bestudeerd. Werk in een groep van 5 mensen en kijk wat jullie er nog van hebben onthouden. Ontwerp uit je hoofd / geheugen een ethische code en zet erin wat je denkt dat erin zou horen. Als die klaar is kun je die vergelijken met de ethische code die je hebt gehad. Noteer welke zaken je eventueel bent vergeten of afwijken. A58 - Eigen Oefening voor jezelf. Verzin zelf oefeningen, zodat je de leerpunten m.b.t. de ontvangen feedback kunt oefenen. A59 - Eigen Oefening voor een ander. Verzin een oefening voor een ander, zodat hij of zij de leerpunten m.b.t. de ontvangen feedback kan oefenen. A60 - Eigen Oefening voor de hele groep. Verzin een verrassende oefening voor de hele groep of je studiegroep.



Formulieren De nu volgende formulieren dienen als voorbeeld. Je kunt deze formulieren gebruiken of je kunt een eigen formulier gebruiken of ontwerpen. • • • • • • • • • • • • • •

Ontvangen Feedback; formulier 1, 2, 3 en 4 Profiel Counsellor / Coach Competentie Matrix Verklaring Supervisor Verklaring Intervisiegroep Verklaring Coach, Counsellor Verklaring Workshopgever Verklaring Opdrachtgever Verklaring Cliënt Verklaring Studiegroep Verklaring Trainer Evaluatie van de ACC Eigen evaluatie Checklist

Van de meeste formulieren heb je meer dan één exemplaar nodig. Je kunt deze kopiëren, overtypen, een eigen ontwerp maken of downloaden van - www.mail.google.com - accountnaam: accstudenten - wachtwoord studenten2000. Deze formulieren helpen je bij je studie tot coach of counsellor en het samenstellen van je scriptie. De feedbackformulieren vormen een zeer goede hulp bij je opleiding. Je laat ze door anderen invullen, zodat je kunt zien wat de effecten zijn van je acties, zodat je ze eventueel kunt bijstellen. Die hoef je niet in te leveren. Zorg dat je altijd een stapel van deze formulieren bij je hebt (in de les en bij je studiegroep). De ingevulde exemplaren kun je in je studiemap bewaren en gebruiken voor de verfijning van je vaardigheden. Je kunt ze regelmatig bestuderen, zodat je je vooruitgang kunt waarnemen en zien waar er verbetering mogelijk is. Je bent zelf verantwoordelijk voor het ontvangen van feedback. Je dient er namelijk om te vragen. Als je niet vraagt, zul je ook niets ontvangen. Tegelijk geef je anderen die erom vragen eerlijke en zo objectief mogelijke feedback volgens de feedbackregels. Zorg dat je van iedereen in je praktijkgroep meerdere malen feedback hebt ontvangen. (Oefen evenveel met iedere deelnemer.) Feedback in de ruimste zin van het woord is onlosmakelijk verbonden met communicatie en vormt een essentieel onderdeel van je opleiding.



Om voor je praktijkgedeelte te slagen heb je Verklaringen (bewijzen) van diverse mensen nodig, zodat je kunt aantonen dat je voldoet aan de gestelde eisen. Laat ze de voorgedrukte verklaringen volledig invullen en ondertekenen. Zorg dat alles goed leesbaar is. Bewaar ze goed in je portfolio. Kopieën hiervan gebruik je in je scriptie als bijlagen.



Ontvangen Feedback (formulier 1) Datum en omschrijving van de oefening / leersituatie / opdracht: Leerdoel(en) die je hiermee wilt halen: Feedback van de Observeerder - Naam: Geef aan wat goed ging, welke zaken er beter kunnen en welke tips jij hebt. 1 - Hoe goed hield C zich aan de gestelde oefening?

2 - Hoe optimaal maakte C gebruik van de tijd?

3 - Hield C zich strikt aan de Ethische Code?

4 - Hoe goed was de intake (hernieuwde kennismaking) met de cliënt? / Introductie van C?

5 - Hoe goed leefde C zich in de situatie van de cliënt in?

6 - Hoeveel tijd en ruimte kreeg de cliënt?

7 - Hoe goed werden de technieken en vaardigheden gebruikt?

8 - Hoe goed ging de non-verbale communicatie?

9 - Hoe goed was C afgestemd op de cliënt?

10 - Hoe goed werd het gespreksmodel gebruikt?

11 - Hoe goed ging de afronding van het gesprek en het maken van de vervolgafspraken?

12 - Hoe goed denk je dat C de cliënt heeft begrepen?

13 - Hoe goed denk je dat de cliënt geholpen is?

14 - Hoe professioneel kwam C op je over?



Feedback van de cliënt - Naam: Geef aan wat goed ging, welke zaken er beter kunnen en hoe je het fijner / beter had gevonden? 15 - Hoe goed kon je je gehele verhaal kwijt? Hoeveel tijd en ruimte kreeg je?

16 - Hoe goed voelde je je begrepen?

17 - Hoe goed ben je door dit gesprek geholpen?

18 - Hoe ga je nu verder? Wat is de eerste stap die je gaat nemen om verder te komen?

19 - Hoe professioneel kwam C op je over?

20 - Hoe Echt, Empathisch en Onvoorwaardelijk Accepterend voelde C voor je aan?

Feedback van jezelf als Objectief Observeerder 21 - Wat voelde je voor, tijdens en na de oefening? Wat deed het met je? 22 - Hoe ging je met die gevoelens om?

23 - Hoe voelt de ontvangen feedback voor je?

24 - Noem minimaal 3 belangrijke feedbackpunten waar je wat mee kunt doen.

25 - Noem 3 zaken die je goed deed.

26 - Noem 3 zaken die je beter / anders wilt doen.

27 - Welke leerdoelen heb je met deze oefening gehaald?

ActiePlan 28 - N.a.v. de ontvangen feedback ga ik dit leren om mijn cliënten beter te kunnen helpen:

Dat leer ik door:



Ontvangen Feedback (formulier 2) Datum en omschrijving van de oefening / leersituatie / opdracht:

Leerdoel(en) die je hiermee wilt halen:

1 = De hele tijd goed. 2 = Groot deel van de tijd goed. 3 = Meer goed dan fout. 4 = Meer fout dan goed. 5 = Meestal fout. Naam Observeerder:

Kies zelf of in overleg een aantal zaken waarover je feedback wilt ontvangen: 1 - .......................................................................................................................... 1 - 2 - 3 - 4 - 5 2 - .......................................................................................................................... 1 - 2 - 3 - 4 - 5 3 - .......................................................................................................................... 1 - 2 - 3 - 4 - 5 4 - .......................................................................................................................... 1 - 2 - 3 - 4 - 5 5 - .......................................................................................................................... 1 - 2 - 3 - 4 - 5

Wat leer je hier uit?

Wat ga je doen (SMART) om jezelf op deze punten te verbeteren?



Ontvangen Feedback (formulier 3 McFeedback) Datum en omschrijving van de oefening / leersituatie / opdracht:

Leerdoel(en) die je hiermee wilt halen:

Positieve Opmerkingen

Wat kan beter?

Positieve Afsluitende Opmerking Wat doet het ontvangen van deze feedback met je?

Wat leer je hier uit?

Wat ga je doen (SMART), zodat het de volgende keer beter gaat?



Ontvangen Feedback (formulier 4) Rogeriaanse Reflectie De basis van de Mensgerichte benadering is: Onvoorwaardelijke Acceptatie, Echtheid en Empathie. De nu volgende vragen zullen je helpen bij de reflectie over het gevoerde gesprek. Je kunt ze vlak na een (oefen)sessie voor jezelf of samen met anderen beantwoorden. Je kunt ze zien als een verdieping van de feedback. Je kunt ze eventueel met je trainer, in je oefengroep, studiegroep, intervisiegroep of met je supervisor bespreken. Uiteindelijk zul je de meeste feedback van je cliënten krijgen, als je leert om hun signalen op te pikken en er op de juiste manier mee om leert gaan. Daarom ligt bij de lessen de nadruk op het ervaringsgericht leren en zullen we niet vertellen hoe het moet. Als je ervoor openstaat kun je het zelf leren ontdekken. Hierdoor leer je vertrouwen op je eigen gevoelens en intuïtie. Contact 1. Wat voelde je, bij jezelf en bij je cliënt, tijdens het eerste contact? 2. Hoe was het contact met je cliënt? 3. Voelde je je verbonden met je cliënt? 4. Indien niet, waardoor kwam dat? Vertrouwensband 5. Hoe diep was de vertrouwensband? 6. Waaraan kon je dat merken? 7. Hoe zou je die nog meer kunnen verdiepen? Onvoorwaardelijke Acceptatie 8. Welke associaties had je bij je cliënt en zijn of haar verhaal? 9. Welke aannames maakte je hierbij? 10. Hoe non-directief was je? 11. Welke zaken kon je minder makkelijk accepteren? 12. Had je het gevoel dat je cliënt iets van je verwachtte? Zo ja: wat? Hoe reageerde je daarop? Echtheid (Congruentie) 13. Welke dingen zei of deed je niet, omdat je die moeilijk vond om te zeggen of te doen? 14. Hoe goed kon je jezelf zijn? 15. Welke fysieke sensaties vielen bij jezelf op? 16. Welke emoties voelde je? 17. Wat kon je van jezelf niet accepteren? 18. Wat liet je van jezelf zien? 19. Wat was de reactie van je cliënt hierop? Empathie 20. Hoe goed kon je je verplaatsen in het referentiekader van je cliënt? 21. Hoe denk je dat je cliënt zich voelde? 22. Heb je de hulpvraag of de emotie van je cliënt verdiept / verkend of het probleem willen oplossen? 23. Hoe empathisch was je tijdens het gesprek? 24. Hoe was het contact met jezelf tijdens het gesprek?



Profiel Counsellor / Coach Na het counsel- of coachgesprek kun je aangeven op welk punt van de schaal je je bevindt. Ben je geheel directief of juist non-directief, of zit je er tussenin? Zowel de counsellor / coach, als de cliënt (en de observeerder) vullen het onafhankelijk van elkaar in. Daarna kun je de uitkomsten naast elkaar leggen en onderzoeken op welke punten je cliënt spanningen heeft ervaren en in hoeverre je afwijkt van zijn of haar verwachtingspatroon. Kijk hoe je in de loop van de opleiding verandert. Zet een kruisje op het juiste punt zoals in dit voorbeeld: Directief---------------------------|-------------------x------- Non-directief Counsellor of Coach: Geef aan waar je je bevindt. Directief Afstandelijk Onecht Accepterend Serieus Gericht op ratio/inhoud Eenduidig Oplossingsgericht Analytisch Gericht op verleden Onbevangen

---------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|---------------------------

Non-directief Empathisch Echt Willen Veranderen Relativerend Gericht op emoties / proces Dubbelzinnig / ironisch Ontwikkelingsgericht Intuïtief Gericht op toekomst Deskundig

Cliënt: Geef aan waar de counsellor / coach zich bevindt. Directief Afstandelijk Onecht Accepterend Serieus Gericht op ratio / inhoud Eenduidig Oplossingsgericht Analytisch Gericht op verleden Onbevangen

---------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|---------------------------


Observeerder: Geef aan waar de counsellor / coach zich bevindt. Directief Afstandelijk Onecht Accepterend Serieus Gericht op ratio / inhoud Eenduidig Oplossingsgericht Analytisch Gericht op verleden Onbevangen

---------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|-----------------------------------------------------|---------------------------




Competentie Matrix We raden de studenten aan om zo vroeg mogelijk met coaching en counselling te beginnen. De praktijk is de beste leermeester. Eerst in de praktijklessen en later daarbuiten. Het spreekt vanzelf dat je veilig dient te werken. Je begint mensen te helpen met eenvoudige problemen en kunt later mensen helpen met steeds diepgaandere problemen. De diepgang die je kunt bereiken is een kwestie van de hoeveelheid Praktijkervaring, Kennis en Innerlijke Groei. De competentiematrix laat je zien hoe diep je kunt werken als counsellor. Gebruik die om je niveau te controleren en verdiepen. Volgens deze Matrix werk je aan 7 processen binnen jezelf. Ieder van die 7 processen heeft 4 verschillende dieptes. De 7 processen zijn: 1. Veilig werken. Vorming professioneel referentiekader. (o.a. Ethische Code) 2. Werken binnen de relatie. De juiste therapeutische reacties kunnen geven en het vermogen om in de diepte en de breedte emotioneel betrokken te zijn bij je cliënten. (o.a. Empathie) 3. Werken met verschillen en diversiteit. Je bewust zijn van de grote verscheidenheid aan mensen en wereldbeelden en ermee kunnen werken. (o.a. Onvoorwaardelijke Acceptatie) 4. Werken met de persoonlijke ervaringen van de cliënt. Je cliënt de ruimte geven en zijn wereld verkennen. (o.a. Onvoorwaardelijke Acceptatie) 5. Werken als een mens. Voortdurende Innerlijke Groei. (o.a. Echtheid) 6. Werken als professionele counsellor. Theoretisch begrip, Professionele Vaardigheden en Competentie. (o.a. Kennis) 7. Creatief en samenhangend kunnen werken. Structuur kunnen bieden en open blijven staan voor het onbekende en onverwachte. (o.a. Modellen en Creativiteit) De 4 dieptes zijn: 0. De cliënt heeft geen probleem, maar een uitdaging. 1. De cliënt heeft een actueel en specifiek probleem. 2. De cliënt heeft een terugkerend probleem. 3. De cliënt heeft behoefte aan diep therapeutisch werk. 4. De cliënt heeft een chronische psychologische moeilijkheid.


(Coach) (Coach en Counsellor) (Counsellor) (gespecial. Counsellor) (gespecial. Counsellor)


De Matrix 4 Dieptes:

7 Processen: 1 - Veilig werken.

1 Actueel en Specifiek Probleem.

2 Terugkerend Probleem.

3 Diep Therapeutisc h Werk.

4 Chronische Psychologisch e Moeilijkheid.

2 - Werken binnen de relatie. 3 - Werken met verschillen en diversiteit. 4 - Werken met de persoonlijke ervaringen van de cliënt. 5 - Werken als Mens. 6 - Werken als Professionele Counsellor 7 - Creatief en samenhangend kunnen werken. Als je serieus oefent, hard studeert en afhankelijk van je achtergrond, kun je binnen een half jaar op diepte 1 counsellen. Je kunt beginnen om mensen met eenvoudige problemen te helpen. Wie puur voor coachen kiest zal niet de emotionele diepte in gaan en niet mensen met diepgaande emotionele problemen gaan en kunnen helpen. De meeste coaches werken volgens deze Matrix op diepte 0 en 1. Op diepte 0 heeft iemand geen probleem, maar wil zijn huidige situatie verbeteren. Je kunt in een vroeg stadium veilig counsellen, mits je binnen je competentie werkt. Je ziet dat de Matrix overeenkomt met de leerdoelen. Ieder leerdoel kun je steeds verdiepen. Je kunt eerst Diepte 1 bereiken, dan 2, dan 3 en mogelijk zelfs 4. Kijk bij de oefeningen die je doet op welke Diepte je werkt. Heb je het idee dat de lessen te makkelijk zijn, ga dan een niveau dieper. Oefen met mensen die diepgaande problemen hebben, zoek ze op. Je kunt zelf je eigen diepgang van de lessen bepalen.



Verklaring Supervisor Laat je supervisor deze verklaring na de laatste sessie invullen. Naam student:

1. Data van de supervisiegesprekken: 2. Aantal uren supervisie: 3. Heeft de student zijn of haar cliënt(en) op een professionele wijze geholpen? Samenvatting van de supervisiegesprekken:

Leerpunten voor de student:

Naam supervisor: Internetadres: Hoogst genoten relevante opleidingen:

Relevante beroepsverenigingen:

Datum:

Plaats:

Handtekening:



Verklaring Intervisiegroep Laat je intervisiegroep deze verklaring na de laatste bijeenkomst invullen. Naam student: 1. Data van de intervisiegesprekken over de student: 2. Aantal uren intervisie over de student: 3. Heeft de student zijn of haar cliënt(en) op een professionele wijze geholpen?

Samenvatting van de onderwerpen van de intervisiegesprekken over de student:


Naam intervisiebegeleider:

Handtekening:

Internetadres: Hoogst genoten relevante opleidingen: Relevante beroepsverenigingen: Namen intervisanten: 1 2 3 4 5 6

Handtekening:

Datum:

Plaats:



Verklaring Coach, Counsellor Laat je coach / counsellor deze verklaring na de laatste sessie invullen. Naam student:

1. Data van de counsellings- of coachingsgesprekken: 2. Aantal uren counselling of coaching:

Samenvatting van de counsellings- of coachingsgesprekken:


Naam counsellor of coach: Internetadres: Hoogst genoten relevante opleidingen: Relevante beroepsverenigingen: Datum:

Plaats:

Handtekening:



Verklaring Workshopgever Laat je workshopgever deze verklaring na de workshop invullen. Naam student: Datum van de aanvullende workshop: 1. Aantal uren informatieoverdracht, bijvoorbeeld lezing: .......................... . . . . uur. 2. Aantal uren actieve participatie van de student, bijvoorbeeld rollenspel of anders: ............................................................................................. . . . . uur. 3. Aantal uren (groeps)evaluatie van het geleerde: ................................... . . . . uur. 4. Aantal uren anders besteed, en hoe?: .................................................. . . . . uur. 5. Totaal: .................................................................................................. . . . . uur. Samenvatting van de inhoud van de workshop:

Leerdoelen van de workshop:

Naam workshopgever: Internetadres: Hoogst genoten relevante opleidingen:

Relevante beroepsverenigingen:

Datum:

Plaats:

Handtekening:



Verklaring Opdrachtgever Laat je opdracht- of werkgever deze verklaring invullen. Naam student:

1. Periode coaching- of counsellinggesprekken: 2. Aard van de hulpverlening / coachopdrachten: 3. Totaal aantal uren daadwerkelijk gecounseld of gecoacht: 4. Heeft de student zijn of haar cliënt(en) op een professionele wijze geholpen? Beoordeling van de student:


Naam organisatie, opdracht- of werkgever: Internetadres: Naam begeleider:

Datum:

Plaats:

Handtekening:



Verklaring Cliënt Laat je cliënt deze verklaring invullen.

Naam counsellor / coach: 1. Periode counsellings- of coachingsgesprekken: 2. Aard van de hulpverlenings- of coachopdrachten: 3. Totaal aantal uren daadwerkelijk gecounseld of gecoacht: 4. Heeft de counsellor / coach je op een professionele wijze naar alle tevredenheid geholpen?

Beoordeling van de counsellor of coach. - Aan welke zaken had je veel?

Beoordeling van de counsellor of coach. – Welke zaken zouden er verbeterd kunnen worden?

Naam cliënt: Adres / telefoonnummer / e-mail adres:

Datum:

Plaats:

Handtekening:



Verklaring Studiegroep Laat je studiegroep deze verklaring na de laatste bijeenkomst invullen. Naam student:

Aantal uren dat de student met de studiegroep actief was: Wat heeft de student aan de groep bijgedragen?

Hoe hebben jullie de student ervaren?


Namen studiegenoten: 1 2 3 4 5

Handtekening:

Datum:

Plaats:



Verklaring Trainer Laat je praktijktrainer deze verklaring na de laatste les invullen. Groep: Naam student: 1. Aantal uren praktijktraining: ............................................................................ uur. 2. Heeft de student actief meegedaan aan de oefeningen? Ja / Nee * 3. Heeft de student zich voldoende gehouden aan de ethische code? ........ Ja/ Nee 4. Heeft de student zich voldoende gehouden aan de feedbackregels? ..... Ja / Nee 5. Heeft de student zich voldoende gehouden aan de huisregels? ............. Ja / Nee 6. Waren de lessen over het algemeen voldoende voorbereid? .................. Ja / Nee 7. Kwam de student steeds op tijd? ............................................................ Ja / Nee 8. Was het gedrag in de groep positief? ..................................................... Ja / Nee 9. Is de student voldoende assertief? ......................................................... Ja / Nee 10. Is de student voldoende empathisch? ..................................................... Ja / Nee 11. Heeft de student zich gevoelsmatig goed ontwikkeld? ............................ Ja / Nee 12. Is de student innerlijk voldoende gegroeid? ............................................ Ja / Nee 13. Staat de student voldoende open voor nieuwe zaken? ........................... Ja / Nee 14. Neemt de student voldoende initiatief? ................................................... Ja / Nee 15. Heeft de student een professionele houding (warm zakelijk)? ................ Ja / Nee 16. Is de algemene indruk positief? .............................................................. Ja / Nee

* Omcirkel het juiste antwoord. Bij een “Nee”: Hoe kan de student hieraan werken of dat compenseren om toch te slagen?

Algemene indruk van de student en zaken waar de student mogelijk aan zou kunnen werken:

Naam Trainer: Datum:

Plaats Trainingen:

Handtekening:



Evaluatie van de ACC Graag verzoeken we je onderstaande evaluatie in te vullen en op de laatste dag aan de trainer te overhandigen. Je kunt de vragen beantwoorden met een kort antwoord èn door het omcirkelen van een cijfer. Bij de antwoorden kun je kiezen uit de volgende beoordelingsschaal: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 1 = slecht……….…3 = neutraal…………5 = zeer goed Kennismaking. 1. Hoe heb je de ACC in eerste instantie leren kennen?

2. Wat was je eerste indruk / reactie?

3. Hoe vond je de informatie vooraf?

4. Hoe kunnen we de eerste indruk verbeteren? Internetsite. 1. Wat vind je goed aan onze internetsite?

2. Wat zouden we eraan kunnen verbeteren?

3. Welke extra informatie zou je erop willen?

Studiemap 1. Wat vind je van de studiemap?


3. Welke extra informatie zou je erin willen?

E-mail. 1. Hoe vind je onze communicatie via e-mail?




Theorie - Praktijk - Innerlijke Groei. 1. Hoe vind je de balans tussen: Theorie - Praktijk - Innerlijke Groei? ............1 - 2 - 3 - 4 - 5 2. Waar zou je eventueel meer tijd aan willen spenderen?

3. Hoe bevalt het zelfsturend leren? ...............................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 4. Met welke zaken zou je meer of minder sturing willen? Theorie. 1. Welke kennis zou je weglaten?

2. Welke kennis zou je er graag bij willen?

Praktijk. 1. Wat vind je van de diepgang? ....................................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 2. Wat vind je van de hoeveelheid? ...............................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 3. Wat spreekt je vooral aan in het onderdeel praktijk?

4. Welk onderdeel kan weg?

5. Wat voor praktijkdeel zou je er graag bij willen?

6. Wat heb je geleerd in het afgelopen jaar?

Innerlijke Groei. 1. Wat vind je van de keuzevrijheid hierin? ....................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 2. Hoeveel heb je aan je Innerlijke Groei gehad voor Jezelf? .........................1 - 2 - 3 - 4 - 5 3. Wat zou je graag als extra over Innerlijke Groei erbij willen?

Praktijktrainer. 1. De naam van je praktijktrainer is: 2. Hoe goed is de kwaliteit van de trainer vakmatig gezien? ..........................1 - 2 - 3 - 4 - 5 3. Hoeveel had je aan de feedback van je trainer? ........................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 4. Hoe goed is de trainer afgestemd op de groep? ........................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 5. Hoe punctueel is de trainer? ......................................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 6. Hoe goed is je trainer bereikbaar voor eventuele vragen? .........................1 - 2 - 3 - 4 - 5 7. Hoe snel kreeg je een antwoord op je vragen? ..........................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 8. Hoe zinvol was het antwoord? ...................................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 9. Hoe was je trainer als mens? .....................................................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 10. Hoe goed weet hij of zij de professionele scheidslijn te bewaren? .............1 - 2 - 3 - 4 - 5



11. Wat vind je erg goed aan je trainer?

12. Wat zou er aan de werkwijze van je trainer kunnen worden verbeterd?

Assistent-trainer (indien van toepassing) 1. De naam van je assistent-trainer is: 2. Hoe goed is de kwaliteit van de geboden assistentie vakmatig gezien? .... 1 - 2 - 3 - 4 – 5 3. Hoeveel had je aan de feedback van je assistent-trainer? ........................ 1 - 2 - 3 - 4 – 5 4. Hoe was je assistent-trainer als mens? ..................................................... 1 - 2 - 3 - 4 – 5 5. Hoe goed weet hij of zij de professionele scheidslijn te bewaren? ............ 1 - 2 - 3 - 4 – 5 6. Wat vind je goed aan je assistent-trainer?

7. Wat zou er aan de werkwijze van je assistent-trainer kunnen worden verbeterd? Studiegroep. 1. Hoe ervoer je de bijeenkomsten van je studiegroep? ................................ 1 - 2 - 3 - 4 – 5 2. Wat was er goed aan? 3. Wat kunnen we op dat punt verbeteren?

Regels, Ethiek, Normen en Waarden. 1. Hoe goed vind je de minimale regels die we hanteren? ............................ 1 - 2 - 3 - 4 – 5 2. Hoe goed houden de Trainers en de ACC zich eraan? ..............................1 - 2 - 3 - 4 - 5 Studiebelasting. 1. Hoeveel uur ben je met de theorie bezig geweest? 2. Hoeveel uur ben je met je innerlijke groei bezig geweest? 3. Hoeveel uur ben je met je praktijk bezig geweest? 4. Hoe lang heb je over dit niveau gedaan?

................. .......... uur ................. .......... uur ................. .......... uur .................. maanden

Kwaliteit / Prijs. 1. Hoe vond je de kwaliteit / prijsverhouding van de opleiding? ......................1 - 2 - 3 - 4 - 5 2. Hoe kunnen we de kwaliteit verhogen, bij een gelijkblijvende prijs?

3. Hoe kunnen we de kostprijs verlagen, bij gelijkblijvende kwaliteit? Concept. 1. Hoe vind je het complete concept van de opleiding? ..................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 2. Hoe goed heeft de opleiding aan je verwachtingen voldaan? .....................1 - 2 - 3 - 4 - 5 3. Wat is je totale oordeel over deze opleiding? .............................................1 - 2 - 3 - 4 - 5 4. Wat vind je er erg goed aan?



5. Wat kunnen we eraan verbeteren?

6. Welke onderwerpen heb je gemist?

7. Welke algemene suggesties heb je voor ons?

8. Ga je door met het volgend jaar? Waarom wel of waarom niet? Wanneer denk je?

9. Hoe zou je deze opleiding aan je vrienden, collega’s, of onbekenden aanbevelen? (Je mag een mooie “testimonial” voor ons schrijven.)



Eigen evaluatie Naam: 1) Hoeveel uur per week heb je aan de opleiding besteed? • • • •

< 4 uur per week tussen de 4 en 8 uur per week tussen de 8 en 12 uur > meer dan 12 uur.

2) Wat heb je geleerd in de afgelopen 10 trainingsdagen?

3) Kwam dit overeen met je verwachtingen?

4) Wat was voor jou het grootste leermoment?

5) Waarin wil je je nog verder verdiepen?

6) Wat heb je nodig om verder te groeien?

7) Wat zijn je volgende stappen?

8) Wat is je concrete doel?



Checklist Om het Diploma van het tweede jaar te halen, dien je aan diverse voorwaarden te voldoen. Deze Checklist is daarbij een hulpmiddel. Zorg dat je aan alle punten van de lijst voldoet, voordat je de gevraagde stukken opstuurt. Je dient de ingevulde Checklist samen met je Scripties en de Evaluatie van de ACC in te leveren. De scripties dienen inhoudelijk goed in elkaar te zitten, er fraai uit te zien, en wat er in staat heb je zelf ervaren, gedaan en geschreven. Het gaat niet om een theoretisch verhaal of om een verhaal over wat je in het verleden hebt gedaan, maar om een verslag van je eigen leerproces in het hier-en-nu. Omcirkel het relevante antwoord. Scriptie Praktijk. 1. Ben je minimaal 70% in de praktijklessen aanwezig geweest? .................................. Ja / Nee a. Indien je tussen de 70 en 90% aanwezig bent geweest, heb je de gemiste lessen voldoende gecompenseerd door ze in te halen met je studiegroep én door relevante aanvullende workshops met hetzelfde aantal uren? ............... Ja / Nee b. Heb je hiervan de benodigde verklaringen bijgevoegd? ................................. Ja / Nee 2. Heb je de verklaring van je trainer bijgevoegd? ......................................................... Ja / Nee 3. Geeft die verklaring op alle punten een voldoende weer? .......................................... Ja / Nee a. Indien er een aanbevolen compensatie nodig was, heb je die uitgevoerd? .... Ja / Nee 4. Heb je minimaal 25 uur met je medestudenten geoefend in je studiegroep? ............. Ja / Nee 5. Is de verklaring van je studiegroep als de bijlage opgenomen? ................................. Ja / Nee 6. Heb je minimaal 3 uur gebruik gemaakt van coaching/counselling/intervisie / supervisie? ................................................................................................................ Ja / Nee 7. Is de verklaring van je intervisiegroep of supervisor als bijlage opgenomen? ............ Ja / Nee 8. Heb je de verklaring van workshopgevers - indien gevolgd - bij de bijlagen gevoegd? Ja / Nee 9. Indien je workshops hebt gegeven, heb je de evaluaties van de deelnemers bijgevoegd? ............................................................................................................... Ja / Nee 10. Aan hoeveel aantoonbare praktijkuren kom je totaal?....................................................... uur. 11. Heb je in je scriptie voldaan aan de eis van geheimhouding, dus geen namen genoemd? ................................................................................................................. Ja / Nee (Bij de verklaring van de cliënt staan wel zijn naam- en adresgegevens - ter controle. Je breekt hiermee niet de geheimhouding, omdat de cliënt dat formulier zelf invult en geen details over zichzelf hoeft te onthullen. De meeste cliënten zijn je hierbij graag ter wille. Wil een cliënt het niet, dan gebruik je een verklaring van een cliënt die dat wel wil.) 12. Staan je naam en adres op de voorkant van je scriptie? ............................................ Ja / Nee 13. Heeft je scriptie een logische indeling? ...................................................................... Ja / Nee Scriptie Praktijk (vervolg). 14. Is het geheel overzichtelijk en goed, makkelijk en snel leesbaar? .............................. Ja / Nee 15. Staan er literatuur-, media-, internetlinkopgaven in? .................................................. Ja / Nee 16. Bestaat je scriptie uit minimaal 20 bladzijden? ........................................................... Ja / Nee 17. Ben je tevreden over deze scriptie? ........................................................................... Ja / Nee Scriptie Innerlijke Groei. 18. Gaat je scriptie over je Innerlijke Groei van het afgelopen studiejaar? ....................... Ja / Nee 19. Heb je een onderscheid gemaakt tussen Innerlijke Groei en Professionele Groei? ... Ja / Nee



20. Is je Denken, je Voelen, je Lichaam en je Intuïtie aan bod gekomen? ....................... Ja / Nee 21. Heb je actief aan een voor jou zinvol thema gewerkt? ............................................... Ja / Nee 22. Heb je een significante ontwikkeling / groei doorgemaakt? ........................................ Ja / Nee 23. Ben je tevreden over de groei die je hebt doorgemaakt? ........................................... Ja / Nee 24. Bestaat je scriptie uit minimaal 20 bladzijden? ........................................................... Ja / Nee 25. Staan je naam en adres op de voorkant van je scriptie? ............................................ Ja / Nee 26. Is het geheel overzichtelijk en goed, makkelijk en snel leesbaar? .............................. Ja / Nee 27. Staan er literatuur-, media-, internetlinkopgaven in? .................................................. Ja / Nee 28. Ben je tevreden over deze scriptie? ........................................................................... Ja / Nee Evaluatie. 29. Heb je de Evaluatie van de ACC los bijgevoegd? (Die bewaren we.) ........................ Ja / Nee Verzending per post. 30. Heb je van alles back-ups of kopieën gemaakt voordat je het verstuurt? ................... Ja / Nee 31. Zitten je scripties met de bijlagen en de Checklist in een goed passende envelop? ... Ja / Nee 32. Staat het juiste adres op de envelop? ........................................................................ Ja / Nee 33. Is deze voldoende gefrankeerd? ................................................................................ Ja / Nee 34. Zit er een passende retourenvelop bij? ...................................................................... Ja / Nee 35. Staat je naam en adres op de retourenvelop? ........................................................... Ja / Nee 36. Is de retourenvelop voldoende gefrankeerd? ............................................................. Ja / Nee Voor- en achternaam: Adres: Woonplaats: De naam die je op het diploma wenst: Geboortedatum: Geboorteplaats: Datum: Plaats: Handtekening:



ACADEMIE VOOR COACHING EN COUNSELLING

Recommend Documents