Masterproef Move! Innovatief polyvalent zitconcept
Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie Opleiding Master in de industriële wetenschappen Afstudeerrichting Industrieel Ontwerpen Academiejaar 2007-2008
Yves Parent
1. Woord vooraf De uitwerking en realisatie van mijn eindwerk is tot stand gekomen dankzij de hulp van heel wat mensen. Het lijkt mij dan ook gepast om een ‘dankwoordje’ tot hen te richten. In de eerste plaats wil ik mijn ouders bedanken. Ze gaven mij de kans om verder te studeren en ondersteunden mij op financieel vlak. Ik kon tevens op hen rekenen voor het vervoer van mijn prototype, het maken van productfoto’s, … . Ik wil ook mijn familie bedanken die gedurende deze vierjarige opleiding altijd achter mij heeft gestaan. Verder wil ik ook het voltallige team van mijn stagebedrijf, Pilipili, bedanken voor de creatieve input en de financiële steun. Een bijzondere dank aan mijn bedrijfspromotor, Brecht Bonte, voor zijn feedback en tips tijdens het ontwerpproces. Mijn interne promotor, Ann Bonneux, wil ik bedanken voor de inspanningen en opbouwende kritiek die ze me gaf tijdens de verschillende fasen van mijn eindwerk. Ze coachte mij en stuurde mijn werkmethodes bij waar nodig. Ook tot mijn vrienden wil ik een woordje van dank richten. Bram Roelens voor de stimulerende discussies, de hulp bij het brainstormen en het heen en weer rijden met prototypemateriaal. Ook bedankt aan Maarten Lahaye voor de hulp bij het toepassen van creativiteitstechnieken en de inspirerende input in de beginfasen van het ontwerp. Uiteraard ook bedankt aan mijn vriendin Isabelle Ligneel voor de morele steun en het begrip bij dit jaarproject. Tijdens de ontwikkeling van mijn prototype kon ik rekenen op de steun van verschillende bedrijven. Zo kon ik bij Durlet terecht voor hun advies en het gebruik van machines. Zij waren tevens de leverancier van mijn stukken restleder. Ik kon ook rekenen op de steun van NV Soen. Zij stelden hun machines ter beschikking voor het stikken van de stukken restleder en het vervaardigen van de kussens. Ook een ‘dank je wel’ voor Christine Claeys. Zij stond in voor het uitdenken en maken van de patronen en het stikken van het restleder. Verder wens ik iedereen te bedanken die zijn stempel heeft gedrukt op dit eindwerk.
|1
2. Inhoud 2.1 Inhoudsopgave
1.
Woord vooraf .................................................................................................................................. 1
2.
Inhoud ............................................................................................................................................. 2
3.
4.
5.
2.1
Inhoudsopgave ........................................................................................................................ 2
2.2
Lijst van figuren en tabellen .................................................................................................... 5
Inleiding ........................................................................................................................................... 9 3.1
Inleiding ................................................................................................................................. 10
3.2
Eindwerkbedrijf Pilipili ........................................................................................................... 10
Opdrachtstelling ............................................................................................................................ 12 4.1
Opdracht ................................................................................................................................ 13
4.2
Projectfiches .......................................................................................................................... 14
4.2.1
Versie 1 .......................................................................................................................... 14
4.2.2
Versie 2 .......................................................................................................................... 16
Informatiefase ............................................................................................................................... 18 5.1
Inleiding ................................................................................................................................. 19
5.2
Verzamelen algemene informatie ......................................................................................... 19
5.3
Trendonderzoek .................................................................................................................... 20
5.4
Ontwerpthema’s ................................................................................................................... 22
5.4.1
Design voor ‘ouderen’ ................................................................................................... 22
5.4.2
Design voor ‘young movers’ .......................................................................................... 22
5.4.3
Design voor thuiswerk ................................................................................................... 23
5.5
Personas ................................................................................................................................ 23
5.6
Keuze ontwerprichting .......................................................................................................... 24
5.7
Eisenpakket ........................................................................................................................... 25
5.7.1
Eisen .............................................................................................................................. 25 |2
5.7.2 5.8 6.
Conclusie ............................................................................................................................... 28
Exploratiefase ................................................................................................................................ 29 6.1
Inleiding ................................................................................................................................. 30
6.2
Ideation ................................................................................................................................. 30
6.3
Conception ............................................................................................................................ 31
6.3.1
Concept ‘Sit Tight’ ......................................................................................................... 31
6.3.2
Concept ‘NeatSeat’ ........................................................................................................ 34
6.3.3
Concept ‘Talja’ ............................................................................................................... 36
6.3.4
Concept ‘Move!’ ............................................................................................................ 38
6.4 7.
Meetbaar maken van de eisen ...................................................................................... 27
Conclusie ............................................................................................................................... 40
Beslissingsfase ............................................................................................................................... 41 7.1
Inleiding ................................................................................................................................. 42
7.2
Keuzematrix ........................................................................................................................... 42
Verklaring wegingsfactoren .......................................................................................................... 42 7.3 8.
Conclusie ............................................................................................................................... 44
Uitwerkingsfase ............................................................................................................................. 45 8.1
Ergonomische uitwerking ...................................................................................................... 46
8.2
Conceptuitwerking ................................................................................................................ 50
8.2.1
Frame ............................................................................................................................. 50
8.2.2
Bevestiging modules ...................................................................................................... 52
8.2.3
Vulling ............................................................................................................................ 55
8.2.4
Bekleding ....................................................................................................................... 55
8.3
Technische uitwerking ........................................................................................................... 57
8.3.1
Frame ............................................................................................................................. 57
8.3.2
Bevestiging modules ...................................................................................................... 63
8.3.3
Vulling ............................................................................................................................ 66
8.3.4
Bekleding ....................................................................................................................... 68 |3
8.4 9.
Conclusie ............................................................................................................................... 71
Opbouw prototype ........................................................................................................................ 72 9.1
Inleiding ................................................................................................................................. 73
9.2
Frame ..................................................................................................................................... 73
9.3
Bevestiging modules .............................................................................................................. 74
9.4
Vulling .................................................................................................................................... 75
9.5
Totaalbeeld prototype ........................................................................................................... 76
10.
Kostprijs ..................................................................................................................................... 78
10.1
Inleiding ................................................................................................................................. 79
10.2
Materiaallijst .......................................................................................................................... 79
10.3
Totale kostprijs ...................................................................................................................... 80
11.
Marketingstrategie .................................................................................................................... 81
11.1
Inleiding ................................................................................................................................. 82
11.2
Move! .................................................................................................................................... 82
11.2.1
Voor wie? ....................................................................................................................... 82
11.2.2
Wat? .............................................................................................................................. 82
11.2.3
Hoe? .............................................................................................................................. 84
12.
Conclusie ................................................................................................................................... 86
12.1
Conceptverificatie ................................................................................................................. 87
12.2
Mogelijk verdere stappen ..................................................................................................... 89
12.3
Persoonlijke conclusie ........................................................................................................... 89
13.
Referentielijst ............................................................................................................................ 90
14.
Bijlagen ...................................................................................................................................... 92
Bijlage 1. Personas ............................................................................................................................. 93 Bijlage 2. Verklaring waarden keuzematrix ....................................................................................... 98 Bijlage3. Technische tekeningen frame........................................................................................... 102 |4
2.2 Lijst van figuren en tabellen Figuur 2‐1 Move concept ........................................................................................................................ 8 Figuur 5‐1 Algemene informatiefase ..................................................................................................... 20 Figuur 5‐2 Mindmap Flexibeler Woon/Werk ........................................................................................ 21 Figuur 5‐3 Mindmap Experience ........................................................................................................... 21 Figuur 5‐4 Mindmap Gemak en Comfort .............................................................................................. 22 Figuur 5‐5 Voorbeeld persona ............................................................................................................... 24 Figuur 6‐1 Compilatie exploratiefase .................................................................................................... 31 Figuur 6‐2 Concept Sit Tight .................................................................................................................. 32 Figuur 6‐3 Doelgroep Sit Tight ............................................................................................................... 33 Figuur 6‐4 Concept Neat Seat ............................................................................................................... 34 Figuur 6‐5 Doelgroep Neat Seat ............................................................................................................ 35 Figuur 6‐6 Concept Talja ........................................................................................................................ 36 Figuur 6‐7 Doelgroep Talja .................................................................................................................... 37 Figuur 6‐8 Concept Move! ..................................................................................................................... 38 Figuur 6‐9 Doelgroep Move! ................................................................................................................. 39 Figuur 7‐1 Gekozen concept: Move! ..................................................................................................... 44 Figuur 8‐1 Ergonomische testopstelling ................................................................................................ 46 Figuur 8‐2 Minimum zithoogte .............................................................................................................. 47 Figuur 8‐3 Optimale zithoek .................................................................................................................. 47 Figuur 8‐4 Optimale heuphoek ............................................................................................................. 48 Figuur 8‐5 Afstand bil‐knieholte ............................................................................................................ 48 Figuur 8‐6 Ellebogenbreedte ................................................................................................................. 49 Figuur 8‐7 Uitgewerkt concept .............................................................................................................. 51 Figuur 8‐8 Opbouw salontafel ............................................................................................................... 51 Figuur 8‐9 Samengestelde vs. Uitgefreesde zijpanelen ........................................................................ 52 Figuur 8‐10Voorbeelden Move!‐opstellingen ....................................................................................... 53 Figuur 8‐11 Bevestiging zitting‐rugleuning............................................................................................ 54 Figuur 8‐12 Plaatsing metalen bevestigingsonderdelen ....................................................................... 54 Figuur 8‐13 Plaatsing bevestigingspunten ............................................................................................ 55 Figuur 8‐14 Zijwaartse bevestiging modules ......................................................................................... 55 Figuur 8‐15 Plaatsing leder .................................................................................................................... 56 Figuur 8‐16 Bepaling zitdiepte en zithoogte ......................................................................................... 57 Figuur 8‐17 Bepaling heuphoek relaxopstelling .................................................................................... 58
|5
Figuur 8‐18 Heuphoek lounge‐opstelling .............................................................................................. 58 Figuur 8‐19 Dimensies zijpanelen frame ............................................................................................... 59 Figuur 8‐20 Totaalbeeld frame .............................................................................................................. 59 Figuur 8‐21 Opbouw zijpanelen ............................................................................................................ 60 Figuur 8‐22 Constructie tussenpanelen ................................................................................................ 60 Figuur 8‐23 Minifix‐ verbinding ............................................................................................................ 60 Figuur 8‐24 Plaatsing minifix‐ verbinding .............................................................................................. 61 Figuur 8‐25 Inschroefmoer ................................................................................................................... 61 Figuur 8‐26 Plaatsing deuvelverbindingen ............................................................................................ 62 Figuur 8‐27 Plaatsing verbindingspunten .............................................................................................. 63 Figuur 8‐28 Laagbolkopschroef ............................................................................................................. 64 Figuur 8‐29 Montage laagbolkopschroef in inschroefmoer .................................................................. 64 Figuur 8‐30 Speling verbindingspunten ................................................................................................ 64 Figuur 8‐31 Dimensies verbindingselement zitting‐rugleuning ............................................................ 65 Figuur 8‐32 Opstaande rand verbindingselement ................................................................................ 66 Figuur 8‐33 Dimensies zijwaarts verbindingselement .......................................................................... 66 Figuur 8‐34 Onderdelen kussen ............................................................................................................ 67 Figuur 8‐35 Kussendikte ....................................................................................................................... 67 Figuur 8‐36 Comfort en stapelbaarheid met dikker kussen .................................................................. 68 Figuur 8‐37 Dimensionering kussenvulling ........................................................................................... 68 Figuur 8‐38 Stikken met naad vs. stikken op drager ............................................................................. 69 Figuur 8‐39 Ononderbroken stikpatroon .............................................................................................. 70 Figuur 8‐40 Plaatsing leder, velcro en rits ............................................................................................. 71 Figuur 9‐1 Frame prototype .................................................................................................................. 73 Figuur 9‐2 Mogelijke bouwvormen met 3 modules .............................................................................. 74 Figuur 9‐3 Bevestigingsonderdeel prototype ........................................................................................ 74 Figuur 9‐4 Montage bij dikker kussen ................................................................................................... 75 Figuur 9‐5 Versteviging onder kussen .................................................................................................. 75 Figuur 9‐6 Productfoto's prototype ...................................................................................................... 77 Figuur 11‐1Move! .................................................................................................................................. 82 Figuur 11‐2 Verschillende opstellingen in interieur .............................................................................. 84 Figuur 11‐3 Klikverbinding modules ...................................................................................................... 85 |6
Tabel 5‐1 Eisen ...................................................................................................................................... 25 Tabel 5‐2 Meetbare eisen ..................................................................................................................... 27 Tabel 7‐1 Wegingsfactoren ................................................................................................................... 42 Tabel 7‐2 Meetsysteem wegingsfactoren ............................................................................................. 42 Tabel 7‐3 Keuzematrix ........................................................................................................................... 43 Tabel 8‐1 bil‐knieholtediepte ................................................................................................................ 49 Tabel 8‐2 Ellenbogenbreedte ................................................................................................................ 49 Tabel 8‐3 Stuklijst frame ........................................................................................................................ 63 Tabel 10‐1 Totale materiaallijst voor 1 module .................................................................................... 79 Tabel 10‐2 Kostprijs per onderdeel ....................................................................................................... 80 Tabel 12‐3 Oorspronkelijk t.o.v. uitgewerkt concept ............................................................................ 89
|7
Move! is een innovatief zitconcept ontwikkeld voor de ‘Young Movers’, een actieve en jonge doelgroep met een continu wisselende leefomgeving. Move! kan door zijn modulariteit en robuustheid inspelen op die verandering en maakt steeds de optimale zitconfiguratie mogelijk. Wanneer de Move!‐modules even overbodig zijn, kan je ze stapelen tot een kamerscherm of zelfs een boekenrek. Move! biedt meerwaarde door een innovatieve en ecologisch verantwoorde toepassing van kwalitatief restleder, maximale flexibiliteit, zitcomfort afgestemd op de doelgroep en een aantrekkelijke kostprijs.
Move! is an innovative seating‐concept, specially developed for the ‘Young Movers’, an active and young target group with a continuously changing environment. Move! can, thanks to its modularity and robustness, withstand to that constant change and always enable the perfect seating configuration. And when the Move!‐modules aren’t needed, you can stack them as a room divider or even as shelves. Move! provides added value through an innovative and environmental‐friendly use of high‐quality residual leather, maximum flexibility, seating comfort made for the target group and an attractive price.
Figuur 2‐1 Move concept
|8
3. Inleiding
|9
3.1 Inleiding Dit eindwerk is het gevolg van mijn stage bij Pilipili Productdesign & Engineering. Het oorspronkelijk idee was om als masterproef deel te nemen aan de ontwerpwedstrijd S.I.T.* van Jori. De opdracht betrof het ontwerpen van een innovatief polyvalent zitconcept. Deze opdrachtstelling werd overgenomen, maar de deelname aan de wedstrijd is later omwille van een te krappe planning weggevallen. Het ontwerp van een zitmeubel was een grote uitdaging. De markt is verzadigd met innovatieve en zogezegde multifunctionele zitconcepten, maar weinig maken die belofte ook waar. Vandaar dus de motivatie om beter te doen met deze ontwerpopdracht. Ook de zeer vrije en ruime opdrachtstelling was een uitdaging. Mijn interne promotor voor deze masterproef was Ann Bonneux. Zij hielp bij het structureren van het project en zorgde voor kritische feedback. Bij Pilipili was Brecht Bonte de eindwerkbegeleider. Regelmatige meetings met elk van beide begeleiders zorgden voor een gestructureerde werking. Zo kon er ook telkens tijdig ingegrepen worden indien het ontwerp een verkeerde kant dreigde uit te gaan. Deze thesis beschrijft het volledige ontwerpproces dat doorlopen is om te komen tot een innovatief en polyvalent zitconcept. Van opdracht tot uitgewerkt concept, alles staat zo gedetailleerd mogelijk beschreven.
3.2 Eindwerkbedrijf Pilipili Pilipili productontwerp bvba werd in 1996 opgericht door productontwikkelaars Steven Dehollander en Adriaan Debruyne. Intussen telt pilipili 9 medewerkers. Het multidisciplinaire team evolueerde intussen tot een volwaardige R&D‐partner voor conceptueel en mechanisch ontwerp van industriële producten in verschillende sectoren (consumentengoederen, machinebouw, electronica‐toepassingen, medische apparatuur, verpakking). Voor ontwikkelingen ‘from art to part’ kan Pilipili een internationaal netwerk van toeleveranciers consulteren. Pilipili productontwerp bvba biedt volgende diensten aan: •
productanalyses
•
styling‐studies
•
conceptschetsen en –modellen
•
3D‐CAD modeling & engineering
•
rapid prototyping |10
•
opvolging tot productie
•
efficiënte productcommunicatie
•
budgetvriendelijke productpresentatie via fotorealistische digitale visualisaties
•
maquettes uit eigen atelier
•
3D‐CAD internetconferencing via een real‐time communicatieplatform voor het bekijken, bespreken en bewerken van CAD‐modellen met de klant via internet
|11
4. Opdrachtstelling
|12
4.1 Opdracht De opdrachtstelling was oorspronkelijk gelijk aan deze van de ontwerpwedstrijd S.I.T* voor Jori. Deze ging als volgt: Ontwerp van een polyvalent zitconcept dat inspeelt op toekomstige trends in wonen. Kernwoorden hierbij zijn flexibiliteit, mobiliteit en multifunctionaliteit. Belang van intiem, knus zitten en liggen, gecombineerd met het thuiswerken (laptoppen). Breed programma gaande van sofa’s, hoekensembles, aparte fauteuils in diverse groottes, poefs in diverse afmetingen tot een chaise longue en bijpassende salontafels die het concept vervolledigen. Belangrijk is een ‘rode draad’ doorheen de elementen: bijvoorbeeld door materiaalgebruik (hout, metaal, …), specifieke afwerking, detailering, enz. die in de verschillende elementen terug te vinden zijn. Bekleding: Leder (geen stof) Pluspunt: verstelbaarheid die liggen en zitten vergemakkelijkt Het was dan ook de bedoeling om met het eindwerkconcept deel te nemen aan deze wedstrijd. Door een te krappe timing is dit uiteindelijk niet doorgegaan. De opdrachtstelling van de wedstrijd was bovendien vrij beperkend: enerzijds werd innovatie verwacht, anderszijds diende die innovatie wel in de bestaande vorm van sofa, ligzetel, stoel, … gegoten te worden. Daarom is dan ook beslist om de opdrachtstelling algemener te beschouwen, wat meer ruimte liet voor creatieve zitconcepten. De aangepaste opdrachstelling luidt: Ontwerp van een innovatief zitconcept dat inspeelt op toekomstige trends in wonen. Kernwoorden hierbij zijn flexibiliteit, mobiliteit en functionaliteit. Bekleding: Leder (geen stof)
|13
4.2 Projectfiches 4.2.1
Versie 1
PROJECT SHEET ONTWERP VAN EEN INNOVATIEF POLYVALENT ZITCONCEPT VERSIE: N°1 DATUM: 09/10/07
PROJECTTITEL OPDRACHTSTELLING
ONTWERP VAN EEN INNOVATIEF PLOYVALENT ZITCONCEPT ONTWERP VAN EEN PLOYVALENT ZITCONCEPT DAT INSPEELT OP TOEKOMSTIGE TRENDS IN WONEN. KERNWOORDEN HIERBIJ ZIJN FLEXIBILITEIT, MOBILITEIT EN MULTIFUNCTIONALITEIT. BELANG VAN INTIEM, KNUS ZITTEN EN LIGGEN, GECOMBINEERD MET HET THUISWERKEN (LAPTOPPEN). BREED PROGRAMMA GAANDE VAN SOFA’S, HOEKENSEMBLES, APARTE FAUTEUILS IN DIVERSE GROOTTES, POEFS IN DIVERSE AFMETINGEN TOT EEN CHAISE LONGUE EN BIJPASSENDE SALONTAFELS DIE HET CONCEPT VERVOLLEDIGEN. BELANGRIJK IS EEN ‘RODE DRAAD’ DOORHEEN DE ELEMENTEN: BIJVOORBEELD DOOR MATERIAALGEBRUIK (HOUT, METAAL, …), SPECIFIEKE AFWERKING, DETAILERING, ENZ. DIE IN DE VERSCHILLENDE ELEMENTEN TERUG TE VINDEN ZIJN.
BEKLEDING: LEDER (GEEN STOF) PLUSPUNT: VERSTELBAARHEID DIE LIGGEN EN ZITTEN VERGEMAKKELIJKT
PROJECTTYPE PROJECTEIGENAAR
PROJECTLEIDER
PROJECTTEAM
CONCEPTONTWIKKELING PILIPILI PRODUCTDESIGN & ENGINEERING KANONSTRAAT 24 8500 KORTRIJK 056/23.08.50
[email protected] YVES PARENT STUDENT INDUSTRIEEL ONTWERPEN 0499/14.84.10
[email protected] YVES PARENT FUNCTIE: EINDWERKSTUDENT, PROJECTLEIDER 0499/14.84.10
[email protected] ANN BONNEUX FUNCTIE: PROMOTOR PIH 0477/86.71.46
[email protected] BRECHT BONTE FUNCTIE: BEDRIJFSPROMOTOR 0485/51.52.69
[email protected] |14
DOELSTELLINGEN
KWALITEITSVEREISTEN
INPUT
OUTPUT
DEELNAME AAN WEDSTRIJD JORI (S.I.T.*) WWW.JORI.BE/SIT BREDE EXPLORATIE ROND VERNIEUWEND POLYVALENT ZITCONCEPT DAT INSPEELT OP TOEKOMSTIGE TRENDS IN WONEN SYSTEMATISCH GENEREREN, DOCUMENTEREN EN SELECTEREN VAN IDEEËN/CONCEPTEN TECHNISCHE UITWERKING VAN HET GEKOZEN CONCEPT BOUW VAN EEN PROTOTYPE VAN HET GEKOZEN CONCEPT STATUTAIRE VEREISTEN: NEEN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN: NEEN MILIEU VEREISTEN: NEEN ERGONOMISCHE VEREISTEN: JA HULP PIH HULP PILIPILI KENNISINPUT ANN BONNEUX KENNISINPUT BRECHT BONTE DEELNAME AAN WEDSTRIJD JORI DEADLINE 1/12/07: 3D SCHAALMODEL 1/10; 1 SFEERTEKENING IN ZWART‐WIT; BESCHRIJVING GEBRUIKTE MATERIALEN; TECHNISCHE TEKENINGEN OP A4 FORMAAT (VA, ZA EN BVA); 1 TECHNISCHE TEKENING MET UITLEG VAN EEN MECHANISME/FUNCTIONALITEIT (INDIEN AANWEZIG)
UITGEWERKT ZITCONCEPT MAQUETTE/PROTOTYPE VAN UITGEWERKT EINDCONCEPT THESIS VOOR PIH
BELANGRIJKE PRESTATIE‐ INDICATOREN PROJECTBEPERKINGEN
TIMING
GEBRUIKERSTESTS GEEN PATENTENANALYSE GEEN DIEPGAAND MARKTONDERZOEK
STARTDATUM: EINDDATUM: MIJLPALEN:
24/09/07 23/06/08 (EINDEVALUATIE) 12/10/07 PRESENTATIE PROJECTFICHE 01/12/07 DEADLINE WEDSTRIJD JORI 07/12/07 PRESENTATIE STAND VAN ZAKEN 28/01/08 EVALUATIE MASTERPROEF (6SP) 21/03/08 PRESENTATIE TECHNISCH UITGEWERKT CONCEPT + PRINCIPEPROTOTYPE 16/04/08 E GO OR NO‐GO DOOR PROMOTOR ADHV 1 VERSIE THESIS 21/05/08 FINALE VERSIE THESIS INDIENEN + BEWIJS DAT MAQUETTE AF IS 20/06/08 PROEFVOORSTELLING THESIS 23/06/08 EINDEVALUATIE MASTERPROEF (12SP) |15
4.2.2
Versie 2
PROJECT SHEET ONTWERP VAN EEN INNOVATIEF POLYVALENT ZITCONCEPT VERSIE: N°2 DATUM: 09/10/07
PROJECTTITEL OPDRACHTSTELLING
ONTWERP VAN EEN INNOVATIEF ZITCONCEPT ONTWERP VAN EEN INNOVATIEF ZITCONCEPT DAT INSPEELT OP TOEKOMSTIGE TRENDS IN WONEN. KERNWOORDEN HIERBIJ ZIJN FLEXIBILITEIT, MOBILITEIT EN FUNCTIONALITEIT. BEKLEDING: LEDER (GEEN STOF)
PROJECTTYPE PROJECTEIGENAAR
PROJECTLEIDER
PROJECTTEAM
DOELSTELLINGEN
CONCEPTONTWIKKELING PILIPILI PRODUCTDESIGN & ENGINEERING KANONSTRAAT 24 8500 KORTRIJK 056/23.08.50
[email protected] YVES PARENT STUDENT INDUSTRIEEL ONTWERPEN 0499/14.84.10
[email protected] YVES PARENT FUNCTIE: EINDWERKSTUDENT, PROJECTLEIDER 0499/14.84.10
[email protected] ANN BONNEUX FUNCTIE: PROMOTOR PIH 0477/86.71.46
[email protected] BRECHT BONTE FUNCTIE: BEDRIJFSPROMOTOR 0485/51.52.69
[email protected] BREDE EXPLORATIE ROND VERNIEUWEND POLYVALENT ZITCONCEPT DAT INSPEELT OP TOEKOMSTIGE TRENDS IN WONEN SYSTEMATISCH GENEREREN, DOCUMENTEREN EN SELECTEREN VAN IDEEËN/CONCEPTEN TECHNISCHE UITWERKING VAN HET GEKOZEN CONCEPT BOUW VAN EEN PROTOTYPE VAN HET GEKOZEN CONCEPT |16
KWALITEITSVEREISTEN
INPUT
OUTPUT
BELANGRIJKE PRESTATIE‐ INDICATOREN
PROJECTBEPERKINGEN
TIMING
STATUTAIRE VEREISTEN: NEEN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN: NEEN MILIEU VEREISTEN: NEEN ERGONOMISCHE VEREISTEN: JA HULP PIH HULP PILIPILI KENNISINPUT ANN BONNEUX KENNISINPUT BRECHT BONTE UITGEWERKT ZITCONCEPT MAQUETTE/PROTOTYPE VAN UITGEWERKT EINDCONCEPT THESIS VOOR PIH KWALITEIT FUNCTIONALITEIT BETAALBAARHEID ECOLOGISCH FLEXIBILITEIT INNOVATIEVITEIT MOBILITEIT ERGONOMIE GEEN PATENTENANALYSE GEEN DIEPGAAND MARKTONDERZOEK STARTDATUM: 24/09/07 EINDDATUM: 23/06/08 (EINDEVALUATIE) MIJLPALEN: 12/10/07 PRESENTATIE PROJECTFICHE 07/12/07 PRESENTATIE STAND VAN ZAKEN 28/01/08 EVALUATIE MASTERPROEF (6SP) 21/03/08 PRESENTATIE TECHNISCH UITGEWERKT CONCEPT + PRINCIPEPROTOTYPE 16/04/08 E GO OR NO‐GO DOOR PROMOTOR ADHV 1 VERSIE THESIS 21/05/08 FINALE VERSIE THESIS INDIENEN + BEWIJS DAT MAQUETTE AF IS 20/06/08 PROEFVOORSTELLING THESIS 23/06/08 EINDEVALUATIE MASTERPROEF (12SP)
|17
5. Informatiefase
|18
5.1 Inleiding In de informatiefase van het ontwerp is het de bedoeling om een zo breed mogelijke kijk op de opdrachtstelling te krijgen. Dit is gebeurd in verschillende stappen: •
verzamelen van algemene informatie in verband met het project
•
trendonderzoek en mindmapping aan de hand van GPS –trends1
•
opstellen van verschillende ontwerprichtingen
•
doelgroepbepalingen aan de hand van personas
•
keuze van een ontwerprichting voor het verdere verloop van het project.
Het uiteindelijke doel van deze werkvolgorde is het opstellen van een eisenpakket. Aan de hand van dit eisenpakket kunnen dan later verantwoordde ontwerpbeslissingen genomen worden. Bovendien kan het gebruikt worden als validatietool om de uiteindelijke uitkomst van het volledige eindwerk te gaan afmeten met de vooropgestelde verwachtingen.
5.2 Verzamelen algemene informatie In deze fase wordt algemene informatie verzameld omtrent de diverse aspecten van het ontwerp. Zitten, interieur, wonen, leder, leven, … Directe output is in deze fase niet noodzakelijk. Het is vooral de bedoeling om ondergedompeld te worden in alles rond het project. De beste tool hierbij is het internet: google, websites van zetelfabrikanten (oa. jori.be, durlet.be, …), trendwebsites (oa. trendwatching.com, core77.com, …), afbeeldingswebsites (oa. gettyimages.com, images.google.be),
1 Inspiratieboekje GPS voor ondernemingen, FlandersDC. Geraadpleegd via http://www.flandersdc.be/
|19
Figuur 5‐1 Algemene informatiefase
5.3 Trendonderzoek De tweede stap ondernomen tijdens de informatiefase is het trendonderzoek. Dit is gedaan om een focus vast kunnen leggen. Het aantal mogelijke richtingen is zo groot dat er nood is aan divergentie. Vandaar dat uit het trendonderzoek een aantal trends en ontwikkelingen uitgekozen zijn om daar rond ontwerpthema’s op te stellen. Als startpunt van deze fase wordt gebruik gemaakt van de GPS‐trends2: Gemak en comfort | Vergrijzing | Verpersoonlijking | Individualisering | Beleveniseconomie | Multiculturele samenleving | Globalisering | Respect‐ Ethisch ondernemen | Duurzaamheid, milieubewust | Overvloed | Instant economie vs. Onthaasting | Aanpasbaar wonen en werken | (on)veiligheid | Verkeerscongestie als economisch en maatschappelijk probleem | Prosumers | Hoge energiekost | Huis als thuis van de upper mass | Smart materials | Anticiperen, preventie in welzijn en zorg | Track en trace | Te mooi | Kids rule | Standaard en goedkoop | Focus op gezondheid | Flexibele levensstijl met veel uithuizigheid | Alomtegenwoordige communicatienetwerken en – technologie | Ijdelheid | Girl power | Marketing | Online oxygen | Technologisering | Dematerialisering | Feminisering | Humanisering | Socialisering | Regionalisering | Conservering | Vergrijzing | Risicobeheersing De onderlijnde trends zijn deze die van toepassing (kunnen) zijn op het project. Rond deze trends wordt verder gebrainstormd samen met medestudenten om een zo breed mogelijk beeld te krijgen. De resultaten van deze brainstorms zijn neergeschreven onder de vorm van mindmaps.
2 Inspiratieboekje GPS voor ondernemingen, FlandersDC
|20
Figuur 5‐2 Mindmap Flexibeler Woon/Werk
Figuur 5‐3 Mindmap Experience
|21
Figuur 5‐4 Mindmap Gemak en Comfort
5.4 Ontwerpthema’s Uit de voorgaande mindmaps komen een aantal grote lijnen naar voor. Deze vage trends kunnen beter afgelijnd worden door ze in ontwerpthema’s te gieten. Zo wordt een duidelijker beeld verkregen van wat de trends inhouden. De verschillende ontwerpthema’s illustreren ook telkens een nood die aanwezig is in onze maatschappij. Hiermee wordt ruimte gecreëerd voor innovativiteit en creativiteit en wordt het verdere verloop van het project gefundeerd op een werkelijke vraag die aanwezig is op de markt. 5.4.1
Design voor ‘ouderen’
Ouderen worden steeds belangrijker in onze maatschappij. De vergrijzing is een feit. Daarom moeten producten aangepast en ontworpen worden naar de noden en wensen van deze sterk groeiende doelgroep. De hedendaagse oudjes zijn echter niet dezelfde oudjes als 20 jaar geleden. De nieuwe generatie ouderen zijn actiever, dynamischer, sportiever en reeds vertrouwd met de ‘nieuwe media’. Dit betekent dat huidige producten voor ouderen moeten herontworpen worden om tegemoet te komen aan de nieuwe eisen van de oudere bevolking. 5.4.2
Design voor ‘young movers’
Overbevolking, stijgende huizenprijzen, globalisatie, internet, eenmaking van Europa, … Het zijn allemaal factoren die ervoor zorgen dat mensen meer en meer moeten/kunnen verhuizen in hun leven. Dit brengt een veel actievere levensstijl met zich mee. Huidige interieurs zijn vooral statisch
|22
ingericht en kunnen niet inspelen op die dynamiek. Vandaar de nood aan producten die mobiel, flexibel en duurzaam zijn om te kunnen weerstaan aan de vele en snelle omgevingsveranderingen. 5.4.3
Design voor thuiswerk
De stijgende olieprijzen en de alomtegenwoordige vervuiling maken thuiswerken meer en meer financieel interessant. Daarbij komen de persoonlijke en familiale voordelen en het comfort waarin gewerkt kan worden. De technologie staat al volledig op punt om thuiswerken te ondersteunen. Integratie van deze technologische mogelijkheden in zitmeubilair is er nog weinig of niet.
5.5 Personas Elk van de ontwerpthema’s gaat gepaard met een eigen specifieke doelgroep. Op hun beurt gaan de doelgroepen gepaard met een specifiek eisen‐ en wensenpakket. Om daar een beter zicht op te krijgen zonder een grondige analyse te hoeven maken van de wensen, worden bij elk ontwerpthema een aantal personas gemaakt. Personas zijn – zoals het woord het zegt ‐ fictieve persoonlijkheden die gedetailleerd beschreven worden. Om het plaatje compleet te maken wordt er ook steeds een foto bijgevoegd van een persoon die bij die specifieke beschrijving zou kunnen passen. Op die manier wordt een beeld geschetst van de doelgroep dat verder reikt dan de randen van het project. Het is dus een ideale tool om het zicht op het project te verruimen en de denkpistes uit te breiden. Hieronder staat een voorbeeld van zo’n persona. Voor de gedetailleerd lijst van alle personas binnen de 3 ontwerpthema’s wordt verwezen naar
|23
Bijlage 1. Personas
Annelies, Eline en Maaike
• • • • • • • •
23, 24 en 24 jaar jong Zaten vroeger samen op kot en huren nu samen een huis om de kostprijs te drukken. Annelies is bediende bij de bank, Eline werkt als sociaal assistente en Maaike is werkzoekende. Annelies en Maaike hebben een vriend die regelmatig op bezoek komt. Ze geven thuis graag feestjes voor een aantal vrienden. De huishoudelijke taken en alle kosten worden gedeeld. Voor gemeenschappelijke producten hebben ze een gezamenlijke rekening. Voor de inrichting koopt elk van de 3 een aantal meubelstukken die ze samen gebruiken. Wanneer ze dan later apart gaan wonen heeft elk zijn eigen meubels. Figuur 5‐5 Voorbeeld persona
5.6 Keuze ontwerprichting De keuze van het ontwerpthema is vooral gebaseerd op eigen wensen. Zo is het een stuk uitdagender om een lederen zitconcept te ontwikkelen voor jonge mensen. Dit omdat leder weinig geassocieerd wordt met jonge mensen en al zeker niet met veel verhuizen. Een traditioneel lederen bankstel wordt meestal gekocht door oudere mensen en zal weinig tot nooit verhuizen naar een andere locatie. Nochtans is leder een materiaal dat duurzaam genoeg is om te kunnen weerstaan aan deze actieve levensstijl. De reden waarom leder toch meestal niet gekozen wordt voor zitmeubelen voor een jong publiek is omdat dit meestal te duur is voor die doelgroep. Er is dus niet gekozen voor het thuiswerk omdat dit niet genoeg de nadruk legt op het leder. Vanuit de opdrachtstelling is het leder opgelegd als materiaal. Het is dan ook logisch dat het concept vertrekt vanuit die materiaalkeuze, veeleer dan ze gewoon toe te passen op eender welk concept.
|24
Het is dus de bedoeling om met de verdere uitwerking van dit eindwerk tot een concept te komen dat de young movers niet belemmert in hun actieve levensstijl. Integendeel, het zitconcept moet bijdragen tot die levensstijl.
5.7 Eisenpakket Het eisenpakket is de finale uitkomst van de informatiefase in het ontwerpproces. Hierin worden de eisen en wensen van de gekozen ontwerprichting ‐ met bijhorende doelgroep – gereflecteerd. Het is de bedoeling om deze eisen ook meetbaar te maken. Dit zorgt ervoor dat later in het ontwerpproces een gegronde keuze kan gemaakt worden tussen verschillende concepten. 5.7.1
Eisen Kwalitatief
Functioneel
Betaalbaar
Ecologisch
Flexibel
Innovatief
Mobiel
Ergonomisch
Tabel 5‐1 Eisen
5.7.1.1 Kwalitatief Het concept moet van zekere kwaliteit zijn om te kunnen weerstaan aan de actieve levensstijl van de Young Movers. Het concept moet dus bestand zijn tegen veel verplaatsingen en moet demonteerbaar en verhuisbaar zijn zonder dat het zitconcept daarbij kwaliteit verliest. 5.7.1.2 Functioneel Het ontwerp van het zitconcept moet voldoende functionaliteit bieden. Dit kan zowel zitfunctionaliteit zijn (verschillende zitconfiguraties) alsook andere functionaliteiten zoals opbergfunctie, tafelfunctie, … . Er moet wel opgelet worden bij het implementeren van uiteenlopende functionaliteiten. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat de ene functie de andere uitsluit
|25
wat afdoet aan de flexibiliteit van het concept. De verschillende functies moeten dus zo veel mogelijk simultaan te gebruiken zijn. 5.7.1.3 Betaalbaar De kostprijs van een zitconcept voor jonge mensen is een belangrijke eis voor deze doelgroep. Jonge mensen zijn meestal minder kapitaalkrachtig dan oudere mensen, maar hebben net meer nood aan duurzaamheid. Een goedkope zetel heeft dus geen zin als deze van zo’n kwaliteit is dat er elke 2 jaar een nieuwe moet worden gekocht. Het zitconcept hoeft dus niet noodzakelijk het goedkoopste te zijn, zolang daar maar voldoende meerwaarde tegenover staat. 5.7.1.4 Ecologisch Ecologie is meer en meer een maatstaf voor consumenten om producten tegen elkaar af te wegen. Zeker jonge mensen zijn zich bewust van de klimaatveranderingen en beseffen dat ze daar positief kunnen aan bijdragen door een bewuste productkeuze. 5.7.1.5 Flexibel en mobiel Het zitconcept moet kunnen inspelen op de continu wisselende omgeving van de Young Movers. Beter nog is wanneer het ontwerp daarop inspeelt en de verandering niet alleen trotseert, maar er ook toe bijdraagt. De flexibiliteit houdt ook in dat het concept voldoende mobiel moet zijn. 5.7.1.6 Innovatief Innovatie is tegenwoordig de maatstaf waarmee producten worden gewaardeerd. Dit is echter wel een moeilijk te omschrijven begrip. Een mogelijke omschrijving is: de graad van vernieuwing die in het concept aanwezig is. 5.7.1.7 Ergonomie en comfort Ook al is het zitcomfort van een zitmeubel voor jonge mensen van minder belang, toch zijn een aantal ergonomische overwegingen van belang. Zo dient er rekening gehouden te worden met zithoogte, zitdiepte, zithoek, … om een minimum aan comfort te kunnen garanderen.
|26
5.7.2
Meetbaar maken van de eisen
De eisen kunnen nu opgesplitst worden in meetbare entiteiten.
Wegingsfactor Flexibiliteit en mobiliteit Verplaatsbaarheid Verhuisbaarheid Aanpasbaarheid
4
Functionaliteit Aantal mogelijke zit‐configuraties Niet‐zit‐functionaliteit Samenhang van de functies
4
Kwaliteit Levensduur Aantal verplaatsingen Aantal aanpassingen van configuratie
2
Betaalbaarheid
3
Kostprijs Ecologisch Recycleerbaarheid Gerecycleerdheid
3
Innovativiteit
5
Vernieuwend Comfort/Ergonomie
2
Zitcomfort Tabel 5‐2 Meetbare eisen
Nu kan voor elk van die deeleisen een rangorde opgemaakt worden zodat aan iedere eis een meetbare waarde kan gegeven worden. Dit is noodzakelijk om later in het ontwerpproces concepten te kunnen valideren. Voor de rangorde van elke deeleis wordt verwezen naar Bijlage 2. Verklaring waarden keuzematrix
|27
Vb. Vernieuwend 1: Bestaand product 2: Combinatie van bestaande producten 3: Nieuwe context voor bestaand product 4: Combinatie van aangepaste zaken in nieuwe context 5: Volledig nieuw product 5‐6 Voorbeeld meetwaarden eisenpakket
5.8 Conclusie Het doorlopen van een informatiefase is noodzakelijk om een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen op de opdrachtstelling en alles daaromtrent. De belangrijkste output uit deze fase is de ontwerprichting en het eisenpakket. Deze dient als houvast doorheen het verdere verloop van de masterproef en zorgt dat de focus gericht blijft op het ontwerpen van een polyvalent en innovatief zitconcept voor de Young Movers. Bovendien kan het eisenpakket gebruikt worden als een checklist waarmee ideeën en concepten afgewogen kunnen worden.
|28
6. Exploratiefase
|29
6.1 Inleiding De exploratiefase is de divergerende fase in het ontwerpproces. De exploratiefase wordt opgedeeld in twee deelfasen: •
Ideation: In die fase worden ideeën gegenereerd aan de hand van verschillende creativiteitstechnieken (=divergerend). De verschillende informatiebronnen uit de informatiefase worden hier als startpunt gebruikt.
•
Conception: Hier worden verschillende sterke ideeën samengevoegd tot totaalconcepten. (=convergerend)
Van elk van de concepten wordt een gedetailleerde conceptfiche gemaakt zodat een duidelijk beeld geschetst wordt.
6.2 Ideation Het is van belang om het zoeken van een concept op te splitsen in verschillende delen. Dan kunnen verschillende deelconcepten gezocht worden die dan later samengevoegd kunnen worden tot totaalconcepten. Het is niet van belang om hier alle deelconcepten toe te lichten en te bespreken. Wel is het goed om weten dat verschillende creativiteitstechnieken werden toegepast en dit zowel individueel als in groep. Gebruikte creativiteitstechnieken zijn o.a. brainstorming rond Triz3‐ en GPS4‐trends, brainstorming rond mindmaps uit de informatiefase, reversed brainstorming en day in the life.
3 4
TRIZ trends of evolution (Directed variation), Creax Inspiratieboekje GPS voor ondernemingen, FlandersDC
|30
Figuur 6‐1 Compilatie exploratiefase
6.3 Conception Na de exploratie en het zoeken van deeloplossingen is het nu mogelijk concepten samen te stellen. Deze concepten zijn steeds een combinatie van verschillende deeloplossingen uit de vorige fasen. Om een duidelijk beeld te geven van de verschillende concepten is steeds een beschrijving, een schets en een moodboard van de doelgroep opgemaakt. 6.3.1
Concept ‘Sit Tight’
6.3.1.1 Conceptbeschrijving Het zitconcept bestaat uit een luchtdichte binnenhoes waarin bolletjesmateriaal zit. Dit kan gekozen worden naargelang grootte, sterkte, hardheid, en kan zelfs bestaan uit restmaterialen(vb. recticel geharde en vermalen trim‐foam). Daarboven komt een overtrek in leder, dat zowel langs de afgewerkte als onafgewerkte zijde kan gebruikt worden. De Sit Tight is licht en makkelijk verplaatsbaar in de kamer waarin die staat. Het belangrijkste element aanwezig is de dynamiek waarmee de Sit Tight kan gebruikt worden. Je kan vrij en op eender welke manier zitten, liggen, hangen,… de Sit Tight zal steeds comfortabel zijn. Maar wanneer je de perfecte positie voor jou gevonden hebt dan kun je die gewoon “opslaan”. Door de binnenhoes van de Sit Tight licht vacuüm te trekken zal het bolletjesmateriaal dichter bij elkaar komen te liggen wat ze minder bewegingsruimte geeft. Hierdoor zal de Sit Tight niet meer |31
vervormen. Wanneer het vacuüm gewoon losgelaten wordt, zal de Sit Tight terug even modelleerbaar zijn als voorheen. 6.3.1.2 Schets
Figuur 6‐2 Concept Sit Tight
|32
6.3.1.3 Moodboard doelgroep
Figuur 6‐3 Doelgroep Sit Tight
|33
6.3.2
Concept ‘NeatSeat’
6.3.2.1 Conceptbeschrijving Het NeatSeat concept bestaat uit 2 onderdelen. Enerzijds is er het demonteerbare frame uit aluminium. Dit zorgt voor een extra mobiel concept, dat niet inboet aan stabiliteit. Anderzijds is er de draagstructuur in textiel of kunststof die zorgt voor de ondersteuning. Om een optimaal zitcomfort te garanderen bestaat de overtrek van het frame uit een combinatie van foam en leder. Er kan toegevoegd of weggenomen worden uit dit overtrek. Dit zorgt enerzijds voor een persoonlijk in te stellen hardheid van de NeatSeat, anderzijds kan deze ook vacuüm getrokken worden om een minimaal volume in te nemen tijdens transport. De volledige sofa is dus sterk te reduceren in het te transporteren volume, en kan zelfs als zelfbouwpakket verkocht worden. Al het overbodige aan een klassieke sofa is weggelaten, zonder de kwaliteit of het comfort ervan te verliezen. 6.3.2.2 Schets
Figuur 6‐4 Concept Neat Seat
|34
6.3.2.3 Moodboard doelgroep
Figuur 6‐5 Doelgroep Neat Seat
|35
6.3.3
Concept ‘Talja’
6.3.3.1 Conceptbeschrijving Talja staat voor huid in het Fins. Het concept is dan ook als een duurzame 2e huid voor alles waarop je kan zitten. De Talja bestaat uit personaliseerbare lappen leer die met ritsen aaneen kunnen gezet worden. Zo transformeer je in een handomdraai een oude stoffige zetel, in een zitmeubel dat perfect in je interieur past. De Talja’s kunnen variëren in: •
Opbouw: vb patchwork van stukken leer
•
textuur: een andere textuur dan die van leer kan opgedrukt worden vb waterdruppels, hout textuur,…
•
print: een zelfgekozen print kan opgelaserd worden op jou Talja
•
verwerkingstechniek: je kan opteren om enkel een puur biologisch gelooid leer te gebruiken, verschillende types leer zijn mogelijk, …
Ook de mogelijkheden van gebruik zijn ontelbaar. Een duurzaam en warm vloerkleed waar de kinderen op spelen, een nieuw gezicht voor je oude sofa, gepersonaliseerde stoelen voor je gasten, of misschien hang je jou Talja (of een combinatie ervan) wel tussen 2 bomen als hangmat. 6.3.3.2 Schets
Figuur 6‐6 Concept Talja
|36
6.3.3.3 Moodboard doelgroep
Figuur 6‐7 Doelgroep Talja
|37
6.3.4
Concept ‘Move!’
6.3.4.1 Conceptbeschrijving De Move! is voor mensen die een minimum aan plaats willen gebruiken voor een maximum aan comfort. De Move! Bestaat uit een frame waartussen opblaasbare kussens van leer zitten. Deze bieden een personaliseerbaar zitcomfort. Het concept staat gewoon op de grond en is eenvoudig en licht te verplaatsen. Wanneer de Move! Even niet gewenst is in de kamer, kan die gewoon op z’n zij in de hoek geplaatst worden. En voor transport of wanneer de Move! lange tijd niet nodig is, dan is alles simpel compact te maken. Dit mede dankzij de opblaasbare kussens. 6.3.4.2 Schets
Figuur 6‐8 Concept Move!
|38
6.3.4.3 Moodboard doelgroep
Figuur 6‐9 Doelgroep Move!
|39
6.4 Conclusie Na deze brede exploratiefase zijn het vooral de 4 grote concepten die van belang zijn. Vandaar ook dat één van deze concepten zal gekozen worden om verder uit te werken. De overige losse ideeën kunnen ook nog nuttig zijn in de verdere uitwerking van het gekozen concept.
|40
7. Beslissingsfase
|41
7.1 Inleiding In de beslissingsfase is het de bedoeling om de verschillende concepten zo objectief mogelijk af te wegen ten opzichte van elkaar. Dit gebeurt door elk concept te waarderen aan de hand van het vooropgestelde eisenpakket.
7.2 Keuzematrix Omdat niet alle eisen uit dat eisenpakket even belangrijk zijn wordt er gebruik gemaakt van wegingsfactoren.
Wegingsfactor Flexibiliteit en mobiliteit Functionaliteit Kwaliteit Betaalbaarheid Ecologisch Innovativiteit Comfort/Ergonomie
4 4 2 3 3 5 2
Tabel 7‐1 Wegingsfactoren
De toekenning van de wegingsfactoren is gebeurt aan de hand van onderstaande rangordelijst. Dit om de toekenning van de waarden reproduceerbaar en verklaarbaar te maken.
Verklaring wegingsfactoren 1: Eis is zelf opgelegd buiten de doelgroep 2: Eis is zelf opgelegd binnen de doelgroep 3: Eis is inherent aan de doelgroep 4: Eis is aanwezig in de projectomschrijving 5: Eis is aanwezig in de projecttitel Tabel 7‐2 Meetsysteem wegingsfactoren
|42
Sit tight 11
NeatSeat 9
Talja 16
Move! 13
Verplaatsbaarheid Verhuisbaarheid
3 2
3 3
4 4
5 4
Aanpasbaarheid
3
1
4
1
Functionaliteit
11
5
12
12
Aantal mogelijke zit‐configuraties Niet‐zit‐functionaliteit
5 2
2 1
4 2
2 3
Samenhang van de functies
1
1
3
4
Kwaliteit
9
7
9
9
Levensduur Aantal verplaatsingen
4 5
4 3
3 5
4 5
Aantal aanpassingen van configuratie
5
3
5
5
Betaalbaarheid
9
9
12
12
Kostprijs
3
3
4
4
Ecologisch
9
8
5
11
Recycleerbaarheid
3
3
1
4
Gerecycleerdheid
3
2
2
3
Innovativiteit
20
15
15
20
Vernieuwend
4
3
3
4
Comfort/Ergonomie
10
4
8
4
Zitcomfort
5
2
4
2
78,7
56,8
76,2
81,2
Flexibiliteit en mobiliteit
Totaal
Wegingsfactor 4
4
2
3 3
5 2
Tabel 7‐3 Keuzematrix
Voor de meetmethodes die gebruikt zijn bij het invullen van de waarden wordt doorverwezen naar Bijlage 2. Verklaring waarden keuzematrix De totalen van elke hoofdeis zijn steeds het gemiddelde van alle deeleisen, vermenigvuldigd met de wegingsfactor van deze eis. Dit zorgt ervoor dat het aantal deeleisen niet meetelt in het doorwegen van de hoofdeis op het totaal per concept. Het eerste wat opvalt is dat het NeatSeat concept ver onder de andere 3 concepten scoort. Dit is dan ook het minst innovatieve van de 4 en daarmee dus ook uitgesloten als definitief concept. Het Move!‐ concept komt met de hoogste score uit de keuzematrix maar ligt niet ver voor op de overige 2 concepten. De persoonlijke voorkeur voor dit ontwerp heeft dan ook de doorslag gegeven om dit concept verder uit te werken.
|43
Figuur 7‐1 Gekozen concept: Move!
7.3 Conclusie Met deze beslissingsfase achter de rug is een grote stap genomen in het concretiseren van het ontwerp. Hiermee ligt het basisidee vast waarmee verder gewerkt kan worden en bovendien is die beslissing gefundeerd en gedocumenteerd, zodat achteraf kan teruggegrepen worden naar deze beslissing.
|44
8. Uitwerkingsfase
|45
8.1 Ergonomische uitwerking Vooraleer te beginnen aan de detailuitwerking van het Move!‐concept zijn een aantal kleine ergonomische test uitgevoerd om te verifiëren of het concept wel voldoende ergonomisch verantwoord is. Een hulpmiddel hierbij is een testopstelling waarmee verschillende zithoeken en zithoogtes gesimuleerd kunnen worden. Ook de openingshoek tussen de zitting en de rugleuning kan met deze opstelling in verschillende standen worden geplaatst.
Figuur 8‐1 Ergonomische testopstelling
Door een aantal testpersonen te vragen om plaats te nemen in de opstelling werd al snel duidelijk dat volledig op de grond zitten weinig of geen comfort biedt. Vooral het neerzitten of rechtstaan vormt een probleem. Dit kan op 2 manieren opgelost worden. Ofwel worden armleuningen toegevoegd zodat de gebruiker een steunpunt heeft voor het neerzitten en rechtstaan, ofwel moet de zetel hoger boven de grond worden geplaatst. De minimale zithoogte waarbij de opstelling nog als comfortabel werd ervaren is 25 cm. Dit is uiteraard een waarde die tot stand kwam door tests met personen die passen bij de doelgroep van het Move! concept. Bij testen met oudere personen komt die minimale waarde een stuk hoger te liggen.
|46
Figuur 8‐2 Minimum zithoogte
Voor de bepaling van de zithoek5 werd een hoek van 0° tot 5° tussen de grond en het zitvlak als meest comfortabel ervaren en dit bij een zithoogte van 30 cm. Een vooroverhellende zithoek wordt niet gebruikt omdat dat afschuiven veroorzaakt. Dit is ook de reden waarom voor een zithoek van 5° wordt geopteerd. Bij een lage zithoogte is het comfortabeler om een grotere heuphoek6 te nemen waardoor een zithoek van meer dan 0° wenselijk is om afschuiven te voorkomen.
Figuur 8‐3 Optimale zithoek
5 6
Hellingshoek van de zitting Hoek tussen de zitting en de rugleuning
|47
De bepaling van de heuphoek2 is ook gebeurt met dezelfde testopstelling. De ideale heuphoek bedraagt theoretisch tussen 95° en 105°. Zoals reeds gezegd is een grotere heuphoek wenselijk bij een lagere zithoogte. Vandaar dat gekozen is voor een waarde tussen 100° en 105°.
Figuur 8‐4 Optimale heuphoek
De voorlaatste parameter die moet vastgelegd worden is de optimale zitdiepte. Deze is niet getest met een testopstelling maar kan afgeleid worden uit de gemiddelde bovenbeenlengte van de doelgroep. Deze waarde kan teruggevonden worden in de DINBelg7 tabellen. De zitdiepte komt overeen met de afstand bil‐knieholte.
Figuur 8‐5 Afstand bil‐knieholte
In de gemengde tabellen voor volwassenen tussen 18 en 65 jaar vinden we een gemiddelde waarde terug van 496 mm.
7
Motmans R. & Ceriez E. (2005), DINBelg. Geraadpleegd via http://www.dinbelg.be/
|48
18 - 65 jaar gemengd nr maat (in mm)
P1
P5 gem P95 P99 SD
13 bil‐knieholtediepte
435 453 496 539 557 26
Tabel 8‐1 bil‐knieholtediepte
Met andere woorden de zitdiepte van een zetel wordt best niet hoger genomen dan ±49 cm. De minimale zitdiepte werd wel proefondervindelijk vastgesteld en werd als onaangenaam ervaren wanneer deze minder bedroeg dan ±45cm. Ook de zitbreedte is niet bepaalt uit een testopstelling. Deze parameter heeft minst invloed op het zitcomfort van de Move!‐modules. Een minimumwaarde voor de breedte van de modules kan opnieuw gehaald worden uit de DINbelg8 tabellen. Aangezien de zitting ook als rugleuning moet dienen wordt gerekend met de maximale lichaamsbreedte, nl. de ellebogenbreedte.
Figuur 8‐6 Ellebogenbreedte
In de gemengde tabellen voor volwassenen tussen 18 en 65 jaar vinden we een gemiddelde waarde terug van 545 mm
18 - 65 jaar gemengd nr maat (in mm)
P1
P5 gem P95 P99 SD
21 ellebogenbreedte
365 391 454 517 543 38
Tabel 8‐2 Ellenbogenbreedte
Het absolute minimum voor de breedte van de modules bedraagt dus ongeveer 45cm.
8
Motmans R. & Ceriez E. (2005), DINBelg. Geraadpleegd via http://www.dinbelg.be/
|49
8.2 Conceptuitwerking 8.2.1
Frame
Met het frame wordt de schelp bedoelt die als drager optreedt. Hierin of hierop komt dan een lederen bekleding met een steunmateriaal als vulling. De modulariteit van het frame is de kern van het concept. Hierdoor kan eenzelfde module op verschillende manieren toegepast worden. Voor maximale flexibiliteit moeten de modules zo klein mogelijk zijn. Dit vereist echter veel verbindingen tussen de modules wat de gebruiksvriendelijkheid dus naar beneden haalt. Er moet dus een evenwicht gevonden worden tussen de flexibiliteit en het gebruiksgemak. Er is gekozen om de modules van het originele concept nog op te splitsen in 2 delen, nl. een zitdeel en een aparte deel als rugleuning. Een slimme vormgeving van die delen kan ervoor zorgen dat die 2 delen eigenlijk door 1 module ingevuld worden. Zo wordt het concept zo eenvoudig en zo universeel mogelijk gehouden wat van belang is voor de flexibiliteit. Verschillende modules zorgen voor opsplitsing van functionaliteit waardoor de onderdelen niet universeel inzetbaar zijn en de mogelijke opstellingen met een vast pakket modules sterk gereduceerd wordt. Die keuze zorgt er wel voor dat elke module voldoende functionaliteit in zich moet hebben om te kunnen dienen als zowel rugleuning, zitting, salontafel en eventueel andere onderdelen. Er moet hierbij wel opgelet worden dat het frame geen samenraapsel wordt van verschillende functies. Dit zou betekenen dat elke module uitgerust moet worden met alle nodige features voor het bouwen van de verschillende onderdelen, terwijl de meeste onderdelen niet veel gewisseld worden qua functionaliteit. Zo is het nutteloos om functionaliteit in te bouwen voor het maken van een tafel, wanneer je weet dat 90% van de modules altijd als zitting of rugleuning gebruikt worden. Met andere woorden, de kost voor de toevoeging van extra functionaliteit moet evenredig zijn met het gebruik van die functionaliteit. Vandaar ook dat de modules zo eenvoudig mogelijk moeten gehouden worden en dat waar mogelijk functies moeten samengenomen worden. Het uiteindelijke resultaat van de zoektocht naar een frame dat voldoet aan hierboven beschreven eisen is hieronder te zien.
|50
Figuur 8‐7 Uitgewerkt concept
Dit frame maakt verschillende bouwvormen en zitconfiguraties mogelijk met slechts 1 module. Elke module kan gebruikt worden als zitting, rugleuning of salontafel en dit zonder extra features te hoeven toe te voegen. Voor de zitting en de rugleuning kan de module gewoon in zijn normale vorm toegepast worden. Voor het gebruik van een salontafeltje dient het schuine zitvlak losgemaakt te worden en terug vastgezet te worden in een hogere positie. Dit wordt mogelijk gemaakt door de velcro die hoe dan ook nodig is voor de bevestiging van de kussens aan het frame. Het hoger plaatsen van het kussen aan één zijde is nodig omdat de modules onder een zithoek van 5° geplaatst zijn (zie 8.1)
Figuur 8‐8 Opbouw salontafel
|51
Ook de opbergmogelijkheden van elke module is niet louter daarvoor ingebouwd. Het gat bestaat uit een bovenpaneel dat nodig is als steunvlak voor het kussen en een onderpaneel dat nodig is om een mooi zichtbaar vlak te hebben wanneer de module als rugleuning wordt toegepast en dus achteraan zichtbaar is. Als materiaal voor de vervaardiging van het frame is gekozen voor massieve samengestelde vuren planken met het FSC label. Oorspronkelijk werd geopteerd voor bamboe‐ plaatmateriaal. Dit is vooral vanuit milieustandpunt en naar duurzaamheid toe een ideale keuze. Bamboe is een snelgroeiend, verhout gras dat reeds na 5 jaar volgroeid en kapklaar is wat dus sneller hernieuwbaar is dan gewoon hout. De duurzaamheid van bamboe is vergelijkbaar met die van hardhout. Daartegenover staat dat hout wel nog steeds goedkoper is en dat bamboepanelen momenteel nog moeilijk verkrijgbaar zijn. Dit heeft de doorslag gegeven om toch te kiezen voor hout meerbepaald massief samengesteld hout. Dit omdat massief hout eenvoudig samengesteld kan worden. Zo kunnen de zijpanelen opgebouwd worden uit 4 kleinere planken. Wanneer zou worden vertrokken van volledige platen dan zou het gat uit de zijpanelen moeten gefreesd worden wat meer afval met zich meebrengt. De keuze voor vuren is te verantwoorden door de lage kostprijs en de goede verwerkbaarheid.
Figuur 8‐9 Samengestelde vs. Uitgefreesde zijpanelen
8.2.2
Bevestiging modules
De uitdaging voor het vinden van een goeie bevestigingsmethode bestaat erin om alle bouwvormen van de modules mogelijk te maken met slechts 1 of maximaal 2 verbindingselementen. Een aantal mogelijke bouwvormen zijn hieronder geïllustreerd.
|52
Figuur 8‐10Voorbeelden Move!‐opstellingen
Er is onmiddellijk te zien dat heel wat verbindingen nodig zijn. Een aantal hiervan zijn echter tijdelijk en hoeven dus geen apart verbindingselement te hebben. Zo kunnen de gestapelde modules (linksonder) op zich staan zonder dat ze bevestigd moeten worden. Ook de opstelling als poef (rechtsboven) of salontafel (linksboven) hebben geen inter‐modulaire verbinding nodig. Zo blijven nog een 3‐tal verbindingen over nl. de bevestiging van de rugleuning achter de zitting (linksboven), de bevestiging van de rugleuning op de zitting (rechtsboven) en de zijdelingse verbinding (rechtsonder). De uiteindelijke verbinding moet bovendien eenvoudig te ontkoppelen zijn om de verandering van opstelling eenvoudig toe te laten. Daartegenover moet de verbinding nog voldoende stevig zijn zodat deze niet breekt of loskomt bij actief gebruik van het product. Daarom is gekozen voor een metalen verbindingselement dat los gemaakt kan worden door middel van een kliksysteem. Een vlak verbindingselement is bovendien eenvoudig weg te werken aan de binnenkant van het frame en heeft een minimale kostprijs.
|53
Figuur 8‐11 Bevestiging zitting‐rugleuning
Zowel de lounge‐ als relaxopstelling9 zijn mogelijk door in elke module 4 metalen verbindingen te voorzien.
Figuur 8‐12 Plaatsing metalen bevestigingsonderdelen
De plaatsing van de bevestigingspunten waar de metalen plaatjes in klikken volgt rechtstreeks uit de dimensionering van het frame.
9
De lounge‐ opstelling is die wanneer de rugleuning achter de zitting wordt geplaatst. De relaxopstelling wordt verkregen door de rugleuning op de zitting te monteren.
|54
Figuur 8‐13 Plaatsing bevestigingspunten
Voor het zijwaarts verbinden van verschillende modules kunnen dezelfde bevestigingspunten gebruikt worden als bij het bevestigen van de rugleuning. Hiervoor wordt een metalen plaatje gebruikt dat in een U‐ vorm is geplooid, en dat over de vrije bevestigingspunten klikt. Op dit verbindingselement komen niet veel krachten aangezien dit enkel gebruikt wordt opdat de verschillende modules niet uit elkaar zouden schuiven.
Figuur 8‐14 Zijwaartse bevestiging modules
8.2.3
Vulling
In het oorspronkelijk concept was het de bedoeling te werken met lucht als steunmateriaal en dit voor de opbergmogelijkheden ervan. Door de keuze van het frame wordt het echter minder nuttig om een eenvoudig opbergbaar kussen te hebben, dan wel een comfortabeler kussen. Dit comfort kan gerealiseerd worden door het gebruik van PU‐ schuim. Bovendien wordt daardoor de kost niet hoger. PU‐ schuim kan in verschillende hardheden verkregen worden en afhankelijk van de toegepaste laagdikte gekozen worden. 8.2.4
Bekleding
In de opdrachtstelling staat het gebruik van leder als eis vermeld. De toepassing ervan in het concept is wel innovatiever dan in de meeste zetels.
|55
Leder wordt meestal nog handmatig uitgesneden volgens patronen. Voor dit kan gebeuren moet een arbeider handmatig alle natuurlijke fouten in het leer aanduiden zodat deze niet in de zetel verwerkt worden. Meestal gaat dit echter om kleine foutjes zoals schrammen, eeltplekken, horzelgaten of luizenbeten. Deze fouten zorgen dus voor een groot stuk uitval die eigenlijk geen minderwaardige kwaliteit heeft maar enkel esthetisch minder waard is. Momenteel wordt die uitval dan ook verkocht en verscheept naar China om het leder te verwerken in allerhande kleinere producten zoals horlogebandjes, portefeuilles of handtassen. Het leer zou dus beter kunnen benut worden en ook meer kunnen opbrengen wanneer het ook verwerkt zou kunnen worden in zetels. Vandaar dat geopteerd is om voor de lederen bekleding van de modules gebruik te maken van dit restmateriaal. Daarbij komt nog eens dat het gebruik van restmateriaal goedkoper is, wat gunstig is voor het concept. Dit is natuurlijk enkel zo wanneer het gebruik van dit restmateriaal weinig of geen extra stik‐ of snijwerk met zich meebrengt. Ideaal is wanneer het stikwerk zelfs volledig geautomatiseerd kan worden. Aangezien zo’n machine enkel kan stikken en geen stukjes leer kan positioneren om aaneen te zetten, is er gekozen om het leer te naaien op een drager. Doordat enkel de zitbare vlakken van het kussen bekleedt worden met leder en de rest met gewone stof, kan diezelfde stof ook gebruikt worden als drager voor het leder. Dit wordt gedaan om het gebruik van leder enkel te beperken tot de delen van het kussen die onderhevig zijn aan veel slijtage.
Figuur 8‐15 Plaatsing leder
Nu is de vorm van de stukjes leder van groot belang voor de complexiteit van het aaneenstikken ervan. Het eenvoudigst is wanneer gewoon rechtdoor kan gestikt worden en dan nog wel zonder dat gestopt moet worden. Vandaar de keuze voor rechthoekige stukjes leer die aaneen worden gezet. Dit past bovendien perfect bij de strakke vormgeving van het frame. Voor de kleur van het leder is gekozen voor zwart. Dit past terug in de universele vormgeving van het concept. Aangezien elke lederkleur kan verkleurt worden naar zwart zorgt dit ook voor een grotere beschikbaarheid van restmateriaal.
|56
8.3 Technische uitwerking Bij de technische uitwerking van de verschillende onderdelen wordt nagegaan op welke manier alle onderdelen zullen vervaardigd worden wanneer het concept in productie zou genomen worden. Dit gebeurt steeds met de vooropgestelde eisen in het achterhoofd. Bijkomende zaken waarmee rekening werd gehouden bij het technisch uitwerken van de onderdelen zijn de produceerbaarheid, design for assembly en design for disassembly. 8.3.1
Frame
8.3.1.1 Dimensionering Het frame moet zo gedimensioneerd kunnen worden dat het aantal mogelijke bouwvormen maximaal is met een minimum aan verbindingselementen. Bovendien moet het frame makkelijk opbouwbaar en afbreekbaar zijn door de gebruiker. Er moet dus ook rekening worden gehouden met de montage‐ en demontagemogelijkheden en –volgorde. Dit alles moet dan liefst nog zo onzichtbaar mogelijk geïntegreerd worden zodat de uiterlijke vormgeving zo strak mogelijk blijft. Om te beginnen wordt de grote vorm van het frame gedimensioneerd aan de hand van de gegevens uit de ergonomische uitwerking (zie paragraaf 8.1) Er wordt gewerkt met een zithoogte van 30cm en een zitdiepte van 45cm in relax‐ opstelling. Het gebruik van het absolute minimum voor de zitdiepte in die opstelling kan worden verantwoord doordat in relaxopstelling meestal nog gebruik wordt gemaakt van een poef, wat de zitdiepte drastisch verhoogt. Er wordt ook gewerkt met een zithoek van 5°.
Figuur 8‐16 Bepaling zitdiepte en zithoogte
|57
Nu kunnen de hoeken van het frame worden gedimensioneerd uit de wenselijke heuphoek in zowel relaxopstelling als in loungeopstelling. Voor de relaxopstelling wordt een heuphoek gekozen van 105° omdat dit voor een iets schuinere en meer ontspannen zithouding zorgt.
Figuur 8‐17 Bepaling heuphoek relaxopstelling
Door de keuze van opbouw ligt de zitdiepte in loungeopstelling ver boven de maximale waarde van 49cm (zie paragraaf 8.1), nl. 75cm. Dit vormt niet echt een probleem aangezien niet verwacht wordt dat een strakke zithouding wordt aangenomen in de loungeopstelling. De doelgroep vereist ook geen strakke zithouding. Er kan dus gerust afgeweken worden van de richtwaarden uit paragraaf 8.1 aangezien dit een dynamischere manier van zitten teweeg brengt. Vooral een grotere zitdiepte dan normaal wordt tegenwoordig veel toegepast in moderne zitmeubelen voor jonge mensen. De heuphoek van de loungeopstelling hangt samen met het vastleggen van de heuphoek in relaxopstelling. Die zal steeds gelijk zijn aan de heuphoek in relaxopstelling vermindert met de zithoek van de zitting. Met de reeds bepaalde waarden levert dit een heuphoek in loungeopstelling op van 100°.
Figuur 8‐18 Heuphoek lounge‐opstelling
|58
Hiermee is de volledige buitenvorm van het frame bepaald.
Figuur 8‐19 Dimensies zijpanelen frame
De breedte van de modules wordt op 60cm gelegd, wat ver genoeg boven de minimale breedte van 45cm ligt. Dit omdat een bredere module dynamischer en actiever zitten mogelijk maakt. Voor de uitsparing wordt een offset genomen van de buitenvorm met een grootteorde van 8,5cm. Deze waarde is afgeleid van de diktebepaling van de kussens (zie paragraaf 8.3.3)
Figuur 8‐20 Totaalbeeld frame
8.3.1.2 Keuze en opbouw panelen Zoals reeds vermeld in paragraaf 8.2.1 wordt voor de opbouw van het frame gebruik gemaakt van massief samengestelde, vuren panelen. De dikte wordt gekozen op 18mm gezien dit een courante maat is waarmee meubels worden vervaardigd. Uit tests met de houtsoort is ook gebleken dat dit de beste verhouding geeft tussen gewicht en sterkte. De zijpanelen worden opgebouwd uit 4 massieve vuren planken. |59
Figuur 8‐21 Opbouw zijpanelen
Voor de tussenpanelen kunnen massieve verlijmde panelen gebruikt worden die op maat zijn gezaagd. De constructie van die tussenpanelen is zo gekozen dat ze de zitting maximaal ondersteund.
Figuur 8‐22 Constructie tussenpanelen
8.3.1.3 Montage Aangezien het de bedoeling is om de Move!‐ modules als bouwpakket aan te bieden dient er ook rekening te worden gehouden met de montage en demontage van de frames. De montage van het frame gebeurt aan de hand van 2 types verbindingen. De eerste verbinding bestaat uit een excentrisch verbindbeslag, beter bekend onder de naam minifix.
Figuur 8‐23 Minifix‐ verbinding
Dit is een verbindingsmethode die gebruikt wordt om 2 planken haaks met elkaar te verbinden. Het grote voordeel van dit verbindbeslag is dat het niet zichtbaar is aan de buitenzijde en perfect demonteerbaar en hermonteerbaar is. |60
Figuur 8‐24 Plaatsing minifix‐ verbinding
Omdat bij een minifix met houtschroef de staaf vast verbonden is met de planken bemoeilijkt dit het transport na demontage. Vandaar dat geopteerd is voor verbindbeslag met metrische schroefdraad (M6) die bevestigd wordt in een inschroefmoer die voorzien is in het hout.
Figuur 8‐25 Inschroefmoer
De minifixverbinding wordt toegepast in de vier hoeken van het onderste en bovenste tussenpaneel. Dit zorgt echter niet voor voldoende ondersteuning. Bovendien is daarmee het voorste en het achterste tussenpaneel niet bevestigd. Vandaar dat naast de minifixverbinding ook gebruik wordt gemaakt van niet gelijmde deuvelverbindingen. Dit is goedkoper dan overal excentrisch verbindbeslag toe te passen en nog minder zichtbaar. De plaatsing van de deuvelverbinding is bewust niet symmetrisch gekozen om foute montage onmogelijk te maken.
|61
Figuur 8‐26 Plaatsing deuvelverbindingen
De keuze van de verbindingstechniek zorgt er voor dat er voor het boren van de gaten slechts 1 opspanning nodig is. Ook het contourfrezen van de binnen‐ en buitenprofielen kan langs dezelfde kant gebeuren als het boren van de gaten. Dit beperkt de productietijd en daarmee dus ook de kostprijs. 8.3.1.4 Stuklijst Na de volledige uitwerking van het frame kan nu een stuklijst opgemaakt worden. Voor de technische tekeningen van de niet‐ standaardonderdelen wordt verwezen naar Bijlage3. Technische tekeningen frame Opmerking: de bevestigingsonderdelen (zie paragraaf 8.3.2) zijn ook opgenomen in de stuklijst van het frame. Stuk nr
Aant al Onderdeel
Materiaal
1
1
Zijpaneel links
Vurenhout
2
1
Zijpaneel rechts
Vurenhout
3
1
Tussenpaneel boven
Vurenhout
4
1
Tussenpaneel onder
Vurenhout
5
1
Tussenpaneel voor
Vurenhout
6 7 8 9
1 14 8 8
Tussenpaneel achter Deuvels Minifix verbindingsstaaf Minifix moer
Vurenhout Beukenhout Verzinkt staal Verzinkt staal
Ruwe maat 745mm x 290mm x 18mm 745mm x 290mm x 18mm 785mm x 600mm x 18mm 535mm x 600mm x 18mm 115mm x 600mm x 18mm 75mm x 600mm x 18mm 6mm x 30mm M6 n.v.t. |62
10
4
Afdekkapje minifix
11
20
Inschroefmoeren
12
12
13
4
14
2
Laagbolkopschroeven Metalen bevestigingsonderdeel (zitting‐ rugleuning) Metalen bevestigingsonderdeel (zijwaartse verbinding)
Zwarte kunststof Zwart verzinkt staal Zwart verzinkt staal Verzinkt staal Verzinkt staal
n.v.t. M6 x 14 M6 x 16 30mm x 60mm x 1,5mm 24mm x 96mm x 1,5mm
Tabel 8‐3 Stuklijst frame
8.3.2
Bevestiging modules
Nu het frame volledig vast ligt kunnen ook de verbindingspunten en verbindingsonderdelen gedimensioneerd worden. De globale verdeling van de verbindingspunten zoals weergegeven in
Figuur 8‐13 Plaatsing bevestigingspuntenkan nu concreet toegepast worden. Er word gekozen om de ankerpunten op 18 mm van de rand te leggen. Dit zorgt ervoor dat de metalen verbindingsonderdelen maximaal 36mm breed mogen zijn zonder dat ze zichtbaar zijn als de verschillende modules gemonteerd worden.
Figuur 8‐27 Plaatsing verbindingspunten
De ankerpunten worden gerealiseerd door het inschroeven van laag bolkopschroeven M6.
|63
Figuur 8‐28 Laagbolkopschroef
Om net zoals bij de minifix‐ verbinding er voor te zorgen dat de panelen opgebouwd kunnen worden door de gebruiker zelf zijn inschroefmoeren voorzien waarin de bouten ingedraaid kunnen worden.
Figuur 8‐29 Montage laagbolkopschroef in inschroefmoer
De draadlengte van de inschroefmoeren bedraagt 16mm. Aangezien er ongeveer 1,5mm tot 2mm ruimte moet zijn tussen de kop van de schroef en de binnenkant van de zijpanelen mogen de inschroefmoeren maar 14mm diep zijn. Zo is er steeds voldoende ruimte om de metalen bevestigingsonderdelen vlot te laten draaien en vast te klikken.
Figuur 8‐30 Speling verbindingspunten
|64
Met al het voorgaande kunnen nu de metalen plaatjes gedimensioneerd worden. Testen met staalplaat van 1mm dikte tonen aan dat dit meer dan voldoende is om alle krachten op te vangen. Om een veiligheidsfactor te vergroten wordt gekozen voor RVS‐ platen van 1,5mm. De asafstand van de gaten in de metalen bevestigingsonderdelen is 36mm en wordt afgeleid uit 2 keer de afstand tussen de ankerpunten en de rand van het hout, zijnde 18 mm. De metalen plaatjes worden bevestigd met M6 bouten. Om toch nog wat speling te voorzien zijn de gaten in de plaatjes 6,5mm in diameter.
Figuur 8‐31 Dimensies verbindingselement zitting‐rugleuning
Om het vast‐ en losklikken van de metalen onderdelen te vereenvoudigen voor de gebruiker en extra stevigheid toe te voegen, wordt een opstaande rand van 5mm omgeplooid. Dit geeft meer grip bij het monteren van de modules.
|65
Figuur 8‐32 Opstaande rand verbindingselement
De bevestigingsonderdelen voor het zijwaarts monteren van de modules zijn ook vervaardigd uit 1,5mm roestvast staal.
Figuur 8‐33 Dimensies zijwaarts verbindingselement
8.3.3
Vulling
De technische uitwerking van het steunmateriaal, zijnde PU‐ schuim, bestaat vooral uit het bepalen van het type PU‐ schuim en de dikte ervan. Voor die bepalingen is de hulp ingeroepen van zetelfabrikant Durlet die al jaren ervaring heeft met het dimensioneren en kiezen van de juiste schuimdensiteit. Daaruit is gebleken dat PU‐ schuim met een dichtheid tussen 35 en 45 kg/m³ de beste keuze is als steunmateriaal voor het Move! concept. Deze dichtheid geeft een harde maar comfortabele zitting en kan bovendien reeds toegepast worden vanaf 5 à 6 cm dikte. Het gat in het frame ligt dus op 8,5cm van de rand ver genoeg om een voldoende dikke schuimlaag te kunnen gebruiken. (zie paragraaf 8.3.1.1)
|66
De totale opbouw van het kussen bestaat eigenlijk uit 3 lagen. De dikste laag bestaat uit PU‐ schuim. Daarboven komt een laag Polystar van 1cm dikte. Dit is een schuimlaag met een zeer lage densiteit en een hoge veerkracht. Dit zorgt ervoor dat het kussen lichtjes bol staat wanneer het in de hoes zit. Om de laag Polystar op z’n plaats te houden en als extra beschermlaag komt daarboven een laag thermovlies. Die laatste laag voegt geen extra dikte toe aan het kussen. De laag Polystar en de afdekking met thermovlies wordt net zoals bij het leder enkel toegepast op de zitbare plaats.
Figuur 8‐34 Onderdelen kussen
De totale dikte van het kussen wordt zo gekozen dat deze net even hoog komt als het houten frame. Dit zorgt ervoor dat de schuimlagen niet ingedrukt moeten worden om verschillende modules aan elkaar te bevestigen.
Figuur 8‐35 Kussendikte
Daartegenover staat dat het kussen best wel wat hoger komt dan het hout om maximaal zitcomfort te garanderen wanneer verschillende modules naast elkaar worden gemonteerd. Bovendien zorgt die extra rand ervoor dat de modules eenvoudig stapelbaar zijn.
|67
Figuur 8‐36 Comfort en stapelbaarheid met dikker kussen
Aangezien de laag Polystar een lage dichtheid heeft en slechts 1cm dik is wordt er geopteerd om het kussen ±1 cm boven de rand van het hout te laten uitsteken, en dit incl. een lederdikte van ±0,3 cm. Op die manier moet enkel de laag Polystar ingedrukt worden wanneer de modules aan elkaar worden bevestigd. Dit vormt geen groot probleem aangezien het eigengewicht van de Move!‐ modules al meer dan voldoende kracht heeft om deze laag in te drukken. Dit levert een kussen op met een totale dikte van ±7,5cm waarvan ±6,2 cm PU‐ schuim, ±0,3 cm lederdikte en ±1 cm Polystar.
Figuur 8‐37 Dimensionering kussenvulling
8.3.4
Bekleding
In de conceptuitwerking (8.2.4) werd uitgelegd dat er gebruik wordt gemaakt van restmateriaal. Nu is de bepaling van de grootte van de patches van cruciaal belang voor de lederen bekleding. Te grote patches zouden leiden tot te weinig bruikbaar afval, te kleine patches brengen meer stikwerk met zich mee. De grootte waarmee best gewerkt wordt werd proefondervindelijk vastgesteld. Durlet stelde hiervoor heel wat restmateriaal ter beschikking. Daaruit is gebleken dat het meeste restafval een afmeting heeft waar minimum een patch van 10cm x 15cm kan uitgehaald worden. Wanneer dit niet |68
het geval is, dan gaat het meestal om langwerpige stroken die hoe dan ook te klein zijn om te gebruiken als restmateriaal. Voor de productie van patches van 10cm x 15cm wordt gebruik gemaakt van een stansmes en stansmachine. Dit is een pers die een rechthoekig mes door het leer drukt. Voor een snellere werking kan gebruik gemaakt worden van meerdere stansmessen en een grotere stanspers. Voor een geautomatiseerde werking kan ook gebruik gemaakt worden van een lasersnijmachine. Dit zou echter pas rendabel zijn bij zeer hoge oplages, wat met dit concept niet het geval is. Om nu de patches aaneen te stikken wordt gebruik gemaakt van een drager (zie paragraaf 8.2.4). Dit wordt gedaan omdat dit het stikwerk sterk reduceert. Wanneer de stukken leer handmatig aan elkaar genaaid zouden worden, dan moet er gebruik gemaakt worden van een overlap. Die overlap wordt vooral problematisch in de hoekpunten omdat daar dan door 4 lagen leer moet gestikt worden. Bovendien zorgt die overlap voor materiaalophoping wat onaangenaam is bij het zitten en moeten de reststukken groter genomen worden wat materiaalverlies is.
Figuur 8‐38 Stikken met naad vs. stikken op drager
Het stikken op een draagmateriaal zorgt er dus voor dat alle leder die gebruikt wordt in de zetel ook 100% zichtbaar en bruikbaar is. Het leder wordt gestikt met zwarte draad om de aandacht niet af te leiden en alle nadruk op het leder zelf te leggen. Om ervoor te zorgen dat het leder niet verschuift tijdens het stikken worden de patches eerst vastgelijmd op de drager. Zo kan het stikwerk zelfs volledig geautomatiseerd worden. Een ander cruciaal punt bij het naaien en stikken van leder is het starten en stoppen. Wanneer moet gestart worden op leder, dan moet de draad achteraf handmatig geknoopt worden om loskomen te voorkomen. Vandaar dat een methode gezocht is om te kunnen starten en stoppen op stof en om alles te stikken in 1 bewerking (zonder tussenstops).
|69
Figuur 8‐39 Ononderbroken stikpatroon
Op bovenstaande figuur is ook te zien dat telkens verder wordt gestikt tot op de stof. Zo wordt nooit 2 maal over dezelfde naad gestikt. Later bij het samenstellen van de bekleding voor het kussen wordt dit toch onzichtbaar. Het verdere samenstellen van het kussen en het maken van de patronen is gebeurd aan de hand van een prototypemodel van het kussen. Dit zal ik hier niet verder in detail bespreken aangezien dit weinig relevant is voor het snappen van het ontwerp. Het is wel goed om weten dat er rekening is gehouden met het zo onzichtbaar mogelijk houden van de naden en dat de hoes voor de mousse met een rits gedicht wordt. De plaats van de rits is zo gekozen dat de mousse zo eenvoudig mogelijk kan overtrokken worden. Ook de plaatsing van de velcro (zie paragraaf 8.2.1) op het kussen is volledig onzichtbaar verwerkt in de hoes.
|70
Figuur 8‐40 Plaatsing leder, velcro en rits
8.4 Conclusie Met het doorlopen van de volledige uitwerking ligt het Move!‐concept volledig vast. Hiermee zijn alle details concreet vastgelegd en dit zo conform mogelijk met het vooropgestelde eisenpakket. Elke feature kan dan ook verklaard worden en alles is geïntegreerd op basis van gefundeerde beslissingen.
|71
9. Opbouw prototype
|72
9.1 In nleiding De opbo ouw van het prototype is zo veel moggelijk gebeurrd volgens dee plannen van de technissche uitwerking (zie paraggraaf 8.3). To och is het nieet onvermijd delijk dat een n aantal zakeen anders uittgevoerd m een kleinee toelichting bij een aantal onderdeleen die anderss zijn dan volgens het plan. Daarom uitgevoeerd zijn in het prototype.
9.2 Frame Het fram me is in het p prototype uittgevoerd in timmerpanelen van sameengesteld maassief vuren.. De panelen zijn niet aaneengezet met minifixxverbindinge en, maar verbonden mett verlijmde or het uitborren van minifixverbindinggen duur en moeilijk deuvelveerbindingen.. Dit is gedaaan omdat voo te verkrijgen gereedschap nodig is. Ook dit vormt geen p probleem aan ngezien het n niet de bedo oeling is dat het fframe demonteerbaar is.
Figuurr 9‐1 Frame pro ototype
Omdat vvuren de neigging heeft om m te verkleuren en om het prototypee te bescherm men tegen kkrassen en plekkken werd hett frame afgew werkt met eeen krasbeste endige laklaaag op PU‐bassis. Er werdeen voor het p prototype 3 modules gem maakt. Dit is het minimale aantal waarmee de meest courantee opstellingeen (lounge‐op pstelling mett salontafel e en relaxopstelling met vo oetsteun) ku unnen getoond d worden. Oo ok de stapelb baarheid en d de zijwaartse e verbindingg van de mod dules kan hie ermee aangetoond worden.
|73
Figuur 9‐2 Mogelijke bouwvormen met 3 modules
9.3 Bevestiging modules De bevestigingsonderdelen kunnen in het prototype niet los geklikt worden. Dit is gedaan om ervoor te zorgen dat op de expositie van de eindwerken niemand de modules zou kunnen demonteren.
Figuur 9‐3 Bevestigingsonderdeel prototype
|74
9.4 Vulling Voor het schuim als vulling van de kussens was het niet mogelijk om PU‐ schuim te gebruiken zoals in het concept. Daarom werd geopteerd voor lichter en goedkoper PE‐ schuim wat wel makkelijk in de handel te verkrijgen is. Omdat PE‐ schuim een lagere densiteit heeft dan PU‐ schuim zijn er een aantal aanpassingen doorgevoerd in de opbouw van het prototype. De dikte van de schuimlaag is op ±8cm in plaats van ±6,5 cm. Dit om ervoor te zorgen dat het prototype voldoende comfortabel zit. Hierdoor wordt het wel moeilijker om de modules te bevestigen maar dit is ondergeschikt aan het zitcomfort van het prototype.
Figuur 9‐4 Montage bij dikker kussen
Een andere aanpassing door het gebruik van mousse met een lagere densiteit is het toevoegen van een stuk hardboard onderaan de kussens. Dit is gedaan om doorbuigen bij het opstellen van de salontafel te voorkomen.
Figuur 9‐5 Versteviging onder kussen
|75
9.5 Totaalbeeld prototype
|76
Figuur 9‐6 Productfoto's prototype
|77
10.
Kostprijs
|78
10.1 Inleiding Aangezien dit eindwerk niet werd gemaakt binnen een bedrijf met een productieomgeving, is het moeilijk om een gedetailleerde kostprijsberekening te maken van het ontwerp. Toch is het van belang om het concept te kunnen evalueren. Daarom is een ruwe schatting gemaakt van de materiaalkost van de verschillende onderdelen.
10.2 Materiaallijst Alvorens de prijs van de verschillende onderdelen vast te stellen wordt een lijst opgesteld van alle onderdelen die gebruikt zijn voor de opbouw van één module. Nr
Aantal Onderdeel
Materiaal
Ruwe maat
Vurenhout 18mm Vurenhout 18mm Vurenhout 18mm Vurenhout 18mm Vurenhout 18mm Vurenhout 18mm Beukenhout Verzinkt staal Zink Zwarte kunststof Zwart verzinkt staal Zwart verzinkt staal
745mm x 290mm 745mm x 290mm 785mm x 600mm 535mm x 600mm 115mm x 600mm 75mm x 600mm 6mm x 30mm M6 n.v.t. n.v.t. M6 x 14 M6 x 16
FRAME 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 1 1 1 1 1 14 8 8 4 20 12
13 14 15
4 2 2
Zijpaneel links Zijpaneel rechts Tussenpaneel boven Tussenpaneel onder Tussenpaneel voor Tussenpaneel achter Deuvels Minifix verbindingsstaaf Minifix moer Afdekkapje minifix Inschroefmoeren Laagbolkopschroeven Metalen bevestigingsonderdeel zitting‐ rugleuning Metalen bevestigingsonderdeel zijwaarts Velcro lus
Verzinkt staal 1,5mm 30mm x 60mm Verzinkt staal 1,5mm 24mm x 96mm Velcro lus 100mm x 600mm
KUSSEN 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2 1 1 48 1 1 1 1 2
Stof zijkant kussen Stof onderkant kussen Dragerstof leder Leder patch Rits Polystar Thermovlies PU‐foam Velcro haak
n.v.t. n.v.t. n.v.t. Leder ±3mm n.v.t. Polystar Thermovlies PU 45 kg/m³ Velcro haak
0,087 m² 0,65 m² 0,79 m² 100mm x 150mm 580mm 1200mm x 600mm 1250mm x 600mm 0,039 m³ 100mm x 600mm
Tabel 10‐1 Totale materiaallijst voor 1 module
|79
10.3 Totale kostprijs Nu kan per onderdeel een eenheidsprijs ingevuld worden. Let wel: deze prijzen zijn een gefundeerde schatting, maar berusten niet op reële offerteprijzen. Stuknr Eenheidsprijs 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
17 17 17 17 17 17 0,01605 0,0518 0,0518 0,01 0,0518 0,0518 120 120 1 3 3 3 1,5 1 2 2 300 1
Eenheid
€ € € € € € € € € € € € € € €
FRAME /m² 0,21605 /m² 0,21605 /m² 0,471 /m² 0,321 /m² 0,069 /m² 0,045 /stuk 14 /stuk 8 /stuk 8 /stuk 4 /stuk 20 /stuk 12 /m² 0,0072 /m² 0,004608 /m 1,2
€ € € € € € € € €
KUSSEN 0,087 0,65 0,79 2 0,58 0,72 0,75 0,04 1,2
/m² /m² /m² /kg /m /m² /m² /m³ /m
Prijs onderdeel m² m² m² m² m² m² stuk stuk stuk stuk stuk stuk m² m² m
3,67 € 3,67 € 8,01 € 5,46 € 1,17 € 0,77 € 0,22 € 0,41 € 0,41 € 0,04 € 1,04 € 0,62 € 0,86 € 0,55 € 1,20 €
m² m² m² kg m m² m² m³ m
0,26 € 1,95 € 2,37 € 3,00 € 0,58 € 1,44 € 1,50 € 11,77 € 1,20 €
Totaal
52,19 €
Tabel 10‐2 Kostprijs per onderdeel
De totale materiaalkost van 1 module komt dus neer op 52,19€. Dit betekent dat de verkoopprijs waarschijnlijk rond 70€ à 75€ draait. Dit is zeker een aanvaardbare prijs voor één module.
|80
11.
Marketingstrategie
|81
11.1 Inleiding Nu het volledige ontwerp tot in detail vastligt kan een marketingstrategie bepaald worden. Hierin wordt beschreven: •
wat het Move!‐concept inhoudt en wat de mogelijkheden ervan zijn
•
hoe het Move!‐concept op de markt wordt gebracht
•
wat de verkoopsargumenten zijn om Move! modules aan de man te brengen.
11.2 Move!
Figuur 11‐1Move!
11.2.1 Voor wie? De doelgroep waar het Move!‐concept zich op richt zijn de Young Movers. Dit zijn jonge, actieve mensen die een modern ‘nomadenbestaan’ leiden. Ze hebben een continu wisselende leefomgeving doordat ze veel (moeten) verhuizen. Dit kan zijn voor hun werk, omdat de huurprijzen constant stijgen of om welke reden dan ook. Zeker is dat de Young Movers niet altijd over even veel ruimte beschikken en dat ze die ruimte steeds zo optimaal mogelijk willen benutten. Het Move!‐concept is daarvoor het ultieme zitconcept. Wat de gelegenheid ook moge zijn, de Move!‐modules garanderen een maximum aan flexibiliteit om steeds de nodige zitconfiguratie op te bouwen. Bovendien zijn de modules ontworpen als een zelfbouwpakket dat eenvoudig opgebouwd en afgebroken kan worden voor makkelijk transport. 11.2.2 Wat? Het Move!‐concept bestaat uit één universeel inzetbare module met een lederen bekleding. Het leder is opgebouwd uit restmateriaal van zetelfabrikanten wat de modules goedkoop en toch uiterst kwalitatief maakt. Het leder is namelijk zeer slijtvast, ook bij actief gebruik. De modules zijn zo vormgegeven dat oneindig veel zitconfiguraties mogelijk zijn. De consument kan zelf kiezen hoe ver |82
hij gaat wat betreft comfort en flexibiliteit afhankelijk van het beschikbare budget. Zo is één module al voldoende als poef of salontafel en met een kussen tegen de muur kan al een rudimentaire sofa gebouwd worden. Bovendien heeft elke module een opbergmogelijkheid voor tijdschriften, afstandsbedieningen, mp3‐spelers, enz. Met meerdere modules gaan de mogelijkheden exponentieel omhoog. Daar komt dan ook nog eens bij dat meerdere modules ook perfect stapelbaar zijn om plaats te maken voor bvb een feestje of om te poetsen. De keuze is dus volledig aan de gebruiker!
|83
Figuur 11‐2 Verschillende opstellingen in interieur
De Move! modules worden slechts in één vorm en één kleur aangeboden. Dit heeft een aantal redenen. Om te beginnen zorgt het gebruik van één kleur leder voor een maximale beschikbaarheid aan restmateriaal. Ieder kleur leer kan namelijk bijgekleurd worden naar zwart, wat niet mogelijk is met andere kleuren. Een tweede reden is dat het concept zo universeel mogelijk moet gehouden worden. Zo moet het mogelijk zijn om na een aantal jaar modules bij te kopen zonder dat de consument bang hoeft te zijn dat zijn kleur ondertussen niet meer beschikbaar is. Bovendien sluit dit alles de personaliseerbaarheid van de modules niet uit. De vormgeving en de materiaalkeuze laten de gebruiker perfect toe om zijn eigen creativiteit de vrije loop te laten. Het hout kan geschilderd, gebeitst of zelfs bestickerd worden. 11.2.3 Hoe? Het Move!‐concept wordt in de winkel aangeboden als een compact, eenvoudig en degelijk bouwpakket. De modules zijn eenvoudig transporteerbaar door hun beperkte afmetingen, zelfs wanneer ze niet volledig gedemonteerd zijn. De frames worden gemonteerd aan de hand van 8 eenvoudige minifixverbindingen die zo geplaatst zijn dat foute montage gewoonweg onmogelijk is. Ook de kussens kunnen razendsnel vastgezet worden door middel van de voorziene velcro. Op die manier zijn de modules in een mum van tijd op te bouwen en af te breken. |84
Eens de afzonderlijke frames samengesteld zijn kunnen de modules samengebracht worden om verschillende zitopstellingen te realiseren. Ook dit gebeurt aan de hand van een snelle en doodeenvoudige klikverbinding.
Figuur 11‐3 Klikverbinding modules
|85
12.
Conclusie
|86
12.1 Conceptverificatie Na de uitvoering van het volledige ontwerpproces wordt nog nagegaan of de uitkomst van de masterproef wel voldoet aan de vooropgestelde eisen (zie paragraaf 5.7.1). •
Kwaliteit
Het Move! concept is zo uitgewerkt dat het voldoet aan de hoge kwaliteitseisen van de Young Movers. Vooral de materiaalkeuzes (leder, massief hout, PU‐ schuim als vulling) maken dat de Move!‐ modules een lange levensduur hebben. Ook esthetisch is er rekening mee gehouden dat er geen modegevoelige vormgeving is gebruikt. Het universeel aanbieden van de modules in één kleur draagt daar zeker toe bij. •
Functionaliteit
De Move!‐modules bieden een maximum aan functionaliteit. Ontelbare zitconfiguraties en opstellingen zijn mogelijk. Ook niet‐zit‐functionaliteit is geïntegreerd in elke module. De opbergfunctie voor tijdschriften of afstandsbedieningen, de mogelijkheid om de module om te vormen tot een salontafel en het stapelbaar zijn van de modules om meer ruimte te creëren. •
Betaalbaar
Zoals te zien in hoofdstuk 10 is de kostprijs zeer concurrentieel met gelijkaardige zitconcepten. Met twee modules kan al een volwaardige zitplaats met rugleuning gebouwd worden en dit voor de kostprijs van ±150€. De goedkoopste lederen sofa bij IKEA heeft een kostprijs van 269€ voor een 2‐ zit. Dit komt neer op een prijs van 135€ per zitplaats10. Een daarbij komt nog dat de Move!‐modules heel wat meer voordelen biedt dan een gewone sofa. •
Ecologisch
Bij de uitwerking van het Move!‐ concept is er ook rekening gehouden met het milieu. De lederen bekleding is opgebouwd uit restmateriaal. Het frame is ecologisch verantwoord door het gebruik van FSC‐hout, wat betekent dat het hout afkomstig is uit ecologisch beheerde bossen. •
Flexibel en mobiel
De Move!‐ modules bieden een maximale flexibiliteit in opbouw en aanpasbaarheid. Er is rekening mee gehouden dat de modules eenvoudig te monteren zijn. Ook het aanpassen van verschillende
10
Kostprijs voor een FIXHULT 2‐zit in leder (17/05/2008). Geraadpleegd via http://www.ikea.be
|87
zitconfiguraties gebeurt aan de hand van eenvoudige klikverbindingen. Door een beperkte omvang van de modules is het transport ook zeker geen probleem. •
Innovatief
Het Move!‐ concept is vernieuwend op heel wat gebieden. Om te beginnen is er de materiaaltoepassing. Er is nog geen enkele zetel op de markt die gebruik maakt van restleder als bekleding. Daarnaast is ook het gebruik van slechts één module voor de opbouw van alle zitconfiguraties een vernieuwende eigenschap. Tot slot is ook de doelgroepgerichte zitstijl nog niet gezien op de huidige markt. •
Ergonomie en comfort
Het zitcomfort is voor de Young Movers van minder belang. Toch is er bij de uitwerking van het concept rekening gehouden met hun ‘andere’ manier van zitten. Daarom zijn de Move!‐ modules gedimensioneerd aan de hand van diverse test en is er ook rekening gehouden met de antropometrische gegevens van de doelgroep. Het uitgewerkte Move!‐ concept kan nu ook meetbaar afgewogen worden door dezelfde methode te hanteren als in paragraaf 7.2. Daarnaast wordt het oorspronkelijke concept geplaatst als referentie.
Move! Move! Wegingsfactor (oorspronkelijk concept) (uitgewerkt concept) Flexibiliteit en mobiliteit Verplaatsbaarheid Verhuisbaarheid Aanpasbaarheid Functionaliteit Aantal mogelijke zit‐ configuraties Niet‐zit‐functionaliteit Samenhang van de functies Kwaliteit Levensduur Aantal verplaatsingen Aantal aanpassingen van configuratie Betaalbaarheid Kostprijs Ecologisch Recycleerbaarheid Gerecycleerdheid Innovativiteit
13 5 4 1 12
16 5 3 4 16
2
4
3 4 9 4 5
3 5 10 5 5
5
5
12 4 11 4 3 20
9 3 9 4 2 25
4
4
2
3 3
5 |88
4 4 2 81,2
Vernieuwend Comfort/Ergonomie Zitcomfort Totaal
5 6 3 91,0
2
Tabel 12‐1 Oorspronkelijk t.o.v. uitgewerkt concept
Uit deze tabel kan duidelijk opgemaakt worden dat het Move!‐concept zijn waarde niet verloren heeft doorheen de uitwerking ervan. Integendeel, op een aantal punten is het concept nog sterk verbeterd en voldoet het nog beter aan de eisen van de Young Movers.
12.2 Mogelijk verdere stappen Het Move!‐ concept is zover uitgewerkt dat het in theorie al geproduceerd kan worden. Enkel een aantal duurtests omtrent de degelijkheid van de modules dienen nog uitgevoerd te worden. Er dient dus enkel nog een producent gevonden te worden die geïnteresseerd is in het Move!‐ concept.
12.3 Persoonlijke conclusie Aan het einde van het project kan ik stellen dat ik tevreden ben met de uitwerking van mijn eindwerk. Zowel voor het concept, de uitwerking ervan als het prototype kreeg ik reeds vele goeie reacties. Dit is voor mijzelf één van de indicatoren om te concluderen dat het Move!‐ concept een goed product is. Hiermee hoop ik dan ook geslaagd te zijn in mijn opzet om een innovatief en polyvalent zitconcept uit te bouwen dat ook werkelijke zo handig en functioneel is als erover beweerd wordt.
|89
13.
Referentielijst
|90
Inspiratieboekje GPS voor ondernemingen, FlandersDC. Geraadpleegd via http://www.flandersdc.be/ TRIZ trends of evolution (Directed variation), Creax 7 x anders beelden zoeken, 7 ideas. Geraadpleegd via http://www.7ideas.be/ Motmans R. & Ceriez E. (2005), DINBelg. Geraadpleegd via http://www.dinbelg.be/
|91
14.
Bijlagen
|92
Bijlage 1. Personas Design voor “ouderen” Jozef
• • • • • • • •
59 jaar 2 dochters van 30 en 28 jaar oud. Is getrouwd met Christine Was bedrijfsleider in een KMO, werkt nu nog parttime voor zijn bedrijf. Investeert in veelbelovende nieuwe bedrijven. Kijkt graag naar documentaires en voetbal Leest elke avond de krant wanneer hij thuiskomt. Begint last te krijgen van ouderdomskwaaltjes zoals rugklachten, kortademigheid, vermoeidheid. Jozef doet daarom aan sport en rust hij voldoende uit. Een dutje in de zetel behoort ondertussen tot de dagelijkse routine.
Christine
• • • • • • •
56 jaar Is getrouwd met Jozef Werkt parttime in een bloemenwinkel als bloemschikker en verkoopster. Kijkt zeer graag soaps en leest elke week de roddelblaadjes Ze lost ook graag sudoku’s op Is trendgevoelig en volgt wat er gebeurt in de interieurwereld Christine heeft nog geen last van kwaaltjes en kan dus nog perfect alles zelf: kuisen, wassen, strijken, stofzuigen, … Alleen moet ze soms wat opletten voor haar rug.
|93
Marie-José
• • • •
63 jaar Is al 6 jaar weduwe Werkte vroeger als kassierster, haar man was bankier Kan nog goed haar plan trekken in het huishouden, maar is al wat rap vermoeid.
• •
Daarom komt er twee maal in de week een poetsvrouw Is actief bestuurslid in de KWB en is voorzitster in haar eigen boekenclub
Design voor young movers Lien en Marc
• • • • • •
•
Respectievelijk 28 en 27 jaar, samenwonend Lien werkt als verpleegster, Marc is verkoper bij een bedrijf dat bedrijfssoftware levert aan KMO’s. Samen huren ze een klein huisje Voorlopig denken ze nog niet aan kinderen, maar vroeg of laat willen ze er wel. Marc is zeer veel weg voor zijn werk en ze hebben hierdoor al 2 keer moeten verhuizen op 3 jaar tijd. Ze zijn volop aan het sparen om een huis te bouwen maar wachten af tot de grondprijzen dalen. Ze zijn daarin niet gehaast: ze wachten liever wat langer zodat ze alles 100% naar hun zin kunnen bouwen. Ze houden er van om samen gezellig naar een film te kijken, of gewoon een boek te lezen met een glaasje wijn.
|94
Ivo
• • • • •
31 jaar, alleenstaand Is netwerkbeheerder in een multinational. Woont in een ruime loft in het centrum van Leuven Ivo is zeer weinig thuis door zijn werk. Hij is gelukkig als vrijgezel, maar heeft af en toe wel eens een kortstondige relatie.
• •
Hij houdt van feestjes en feestjes geven. In zijn vrije tijd reist hij graag of last hij een weekje “niks doen” in.
Annelies, Eline en Maaike
• • • • • • • •
23, 24 en 24 jaar oud Zaten vroeger samen op kot en huren nu samen een huis om de kostprijs te drukken. Annelies is bediende bij de bank, Eline werkt als sociaal assistente en Maaike is werkzoekende. Annelies en Maaike hebben een vriend die regelmatig op bezoek komt. Ze geven graag feestjes bij hun thuis voor een aantal vrienden. De huishoudelijke taken zijn duidelijk verdeeld en alle kosten worden verdeeld. Voor gemeenschappelijke producten hebben ze een gezamenlijke rekening. Voor de inrichting koopt elk van de 3 een aantal meubelstukken die ze samen gebruiken. Wanneer ze dan later apart gaan wonen heeft elk zijn eigen meubels.
|95
Design voor thuiswerk Pedro
• • • • •
38 jaar, vrijgezel Is bediende in een groot bedrijf en een workaholic Brengt regelmatig werk mee naar huis. Pedro volgt een cursus programmeren en werkt in zijn vrije tijd aan zijn eigen programma’s. Wekelijks spendeert hij heel wat tijd op het internet
Jens en Marijke
• •
• • • •
• •
42 en 33 jaar, gehuwd Wonen voorlopig in een studio maar zijn volop bezig met de bouw van hun eigen huis. Binnen enkele maanden kunnen ze daar intrekken. Ze zijn beide zakenmensen en zijn altijd druk bezet. In de toekomst zouden ze elkaar meer willen zien en daarom zouden ze in de toekomst beiden een deel van hun tijd thuis werken. Ooit willen ze samen in hun nieuwe woonst hun eigen consultancykantoor opstarten. In hun vrije tijd werken ze momenteel aan hun nieuwe woonst, maar los daarvan gaan ze graag winkelen en wandelen aan zee. Ook van eens lekker gaan eten kunnen ze beiden genieten. Voor het huishouden hebben ze een kuisvrouw die wekelijks langskomt. Televisie hebben ze niet meer in het nieuwe huis en dat willen ze zo houden ook. Ze kijken naar het journaal op internet en lezen daar ook de krant.
|96
Eva
• •
• • •
27 jaar, LAT‐relatie met Johan (33 jaar) Is pas gestart in een architectenbureau maar moet te ver om dagelijks over en weer te gaan. Daarom heeft ze een overeenkomst gesloten zodat ze grotendeels zelfstandig thuis kan werken. Ze woont in een studio maar nu ze een vaste job heeft is ze aan het uitkijken naar een appartement of een klein huisje. In haar vrije tijd gaat ze uit met vrienden en vriendinnen. Ze gaat ook heel regelmatig familie bezoeken.
|97
Bijlage 2. Verklaring waarden keuzematrix Flexibiliteit en mobiliteit Verplaatsbaarheid 1: Niet verplaatsbaar 2: Verplaatsbaar mist intensieve aanpassingen (afbreken, …) 3: Moeilijk verplaatsbaar (te zwaar, te groot, …) 4: Verplaatsbaar met eenvoudige aanpassingen (opvouwen, losklikken, …) 5: Verplaatsbaar zonder extra handelingen Verhuisbaarheid 1: Niet verhuisbaar 2: Moeilijk verhuisbaar (te zwaar, te groot, …) 3: Verhuisbaar mist intensieve aanpassingen (afbreken, …) 4: Verhuisbaar met eenvoudige aanpassingen (opvouwen, losklikken, …) 5: Verhuisbaar zonder extra handelingen Aanpasbaarheid 1: Niet aanpasbaar 2: Moeilijk aanpasbaar (meer dan 10 handelingen nodig) 3: Aanpasbaar (5 tot 10 handelingen nodig) 4: Eenvoudig aanpasbaar (2 tot 5 handelingen nodig) 5: Aanpasbaar met 1 handeling Functionaliteit Aantal mogelijke zit-configuraties 1: 1 zitconfiguratie 2: 2 tot 3 zitconfiguraties 3: 3 tot 10 zitconfiguraties 4: Meer dan 10 zitconfiguraties 5: Traploos instelbare zitconfiguraties Niet-zit-functionaliteit 1: geen andere functies buiten zitten 2: 1 tot 3 andere functies |98
3: 3 tot 5 andere functies 4: 5 tot 10 andere functies 5: meer dan 10 andere functies Samenhang van de functies 1: Onsamenhangende functies/ geen extra functies 2: Verschillende functies hebben geen raakpunten 3: Verschillende functies zijn niet samenhangend, maar zijn wel simultaan te gebruiken 4: Verschillende functies zijn samenhangend, maar zijn niet simultaan te gebruiken 5: Verschillende functies versterken elkaar en zijn simultaan te gebruiken Kwaliteit Levensduur Opm: er zijn verschillende soorten levensduurte (technische, esthetische,…). De laagste is hier de beperkende en deze waarde wordt dan ook gebruikt voor de afweging van dit criterium. 1: Minder dan 1 jaar 2: Tussen 1 en 2 jaar 3: Tussen 2 en 5 jaar 4: Tussen 5 en 10 jaar 5: Meer dan 10 jaar Aantal verplaatsingen/verhuizingen 1: Niet verplaatsbaar zonder fataal kwaliteitsverlies 2: Verplaatsbaar met kwaliteitsverlies 3: 1 tot 5 maal verplaatsbaar zonder kwaliteitsverlies 4: 5 tot 10 maal verplaatsbaar zonder kwaliteitsverlies 5: meer dan 10 maal verplaatsbaar zonder kwaliteitsverlies Aantal aanpassingen van configuratie 1: Niet aanpasbaar zonder fataal kwaliteitsverlies 2: Aanpasbaar met kwaliteitsverlies 3: 1 tot 10 maal aanpasbaar zonder kwaliteitsverlies 4: 10 tot 100 maal aanpasbaar zonder kwaliteitsverlies 5: meer dan 100 maal aanpasbaar zonder kwaliteitsverlies |99
Betaalbaarheid Kostprijs Aangezien sommige concepten uit modules bestaan en andere niet worden de te verwachten prijzen per persoon afgewogen t.o.v. elkaar. (vb. een 3‐zit van 300€ heeft een prijs van 100€ per persoon) 1: Meer dan 500€ per persoon 2: Tussen 250€ en 500€ per persoon 3: Tussen 100€ en 250€ per persoon 4: Tussen 50€ en 100€ per persoon 5: Minder dan 50€ per persoon Ecologisch Recycleerbaarheid 1: Alle onderdelen zijn onlosmakelijk verbonden en niet recycleerbaar 2: Een aantal onderdelen kunnen losgekoppeld worden en zijn niet recycleerbaar 3: Een aantal onderdelen kunnen losgekoppeld worden en zijn recycleerbaar 4: Alle onderdelen kunnen losgekoppeld worden en zijn deels recycleerbaar 5: Alle onderdelen zijn in 1 stuk recycleerbaar Gerecycleerdheid 1: Bestaat voor 0% uit gerecycleerd/hergebruikt materiaal 2: Bestaat voor 20% uit gerecycleerd/hergebruikt materiaal 3: Bestaat voor 30% uit gerecycleerd/hergebruikt materiaal 4: Bestaat voor 50% uit gerecycleerd/hergebruikt materiaal 5: Bestaat voor 100% uit gerecycleerd/hergebruikt materiaal Innovativiteit Vernieuwend 1: Bestaand product 2: Combinatie van bestaande producten 3: Nieuwe context voor bestaand product 4: Combinatie van aangepaste zaken in nieuwe context 5: Volledig nieuw product
|100
Comfort/Ergonomie Zitcomfort 1: Niet aanpasbaar aan gebruiker 2: Alle steunvlakken samen aanpasbaar, niet relatief t.o.v. elkaar. 3: Aanpasbaarheid van enkele steunvlakken 4: Aanpasbaarheid van alle steunvlakken 5: Traploos en vrije aanpasbaarheid van alle steunvlakken
|101
Bijlage3. Technische tekeningen frame
|102
|103
|104
|105
|106