Masterplan Historisch voorbeeld doet goed volgen
Uitdagingen in de grondwaterzuivering Weren de Vet Paramaribo, 7 februari 2011
Inleiding Historische case Amsterdam Masterplan Suriname
Inleiding Historische case Amsterdam Masterplan Suriname
Noodzaak en nut van een masterplan • Vraagontwikkeling (toename en verplaatsing); • Hoofdelijk waterverbruik; • Investeringsbeslissingen; • Strengere waterkwaliteitsnormen; • Nieuw(e) (ontdekte) verontreinigingen; • Beschikbaarheid nieuwe bronnen en technieken; 4
Wettelijk kader planvorming (NL) • Nota Ruimtelijke Ordening (RO), Nationaal Beleidsplan voor drink- en industriewatervoorziening; planhorizon 20-30 jaar; • Onderdeel Drinkwaterbesluit; • Beschikbare water bronnen; afweging gezondheid, milieu, RO, financiën, etc.; • Reservering ruimte en kader voor DW-bedrijven; • Provinciale Streekplannen: (grond)waterbeheersing en bescherming en milieuplannen en –richtlijnen; • DW-bedrijven: Watervoorzieningsplan, MJIP (jaarplannen). • Zie Drinking water P&P, p119-151
Inleiding
Historische case Amsterdam Masterplan Suriname
De drinkwater voorziening van Amsterdam (NL) Een historische case • Uitgangsituatie • Noodzaak • Prognoses • Alternatieven • Afwegingsproces Zie Drinking water P&P, p41-86 7
Amsterdam
Uitgangsituatie voor waterleiding
• Tot 1853: waterbronnen • Amstel, IJ, grachten (doorspoeld, ook met wind- en rosmolens) • Regenbakken (loodvergiftiging) • Water- en brouwersschuiten (16511786; Vechtwater) • 1786-1870 Versch-Water Sociëteit • 1790-1824: 33 verswaterbakken
• Vervuiling oppervlakte-water (ondanks boetes), verzilting IJ; • Pestepidemieën 17-e eeuw 8
Amsterdam Plannen voor waterleiding • Plannen voor drinkwaterleiding vanaf 1530; • 1811: Keizer Napoleon: csie Blanken en Goudriaan • 1839 methode Cotelle: zeewater-evaporatie • 1840: plan Bake-Brede e.a. voor Vechtwater • 1846-1853: HAMDA en KAWM • 19 juni 1851: Duinwatermaatschappij: voorzitter Van Lennep; water uit de Kennemer duinen 9
Amsterdam
Eerste centrale drinkwatervoorziening Water uit de Kennemer duinen 12-12-1853
10
Amsterdam
1890: grote uitbreidingen Uitbreiding nodig: •Verdubbeling bevolking •Levering aan Haarlem •Volledige dekkingsgraad
Bro ove nwat r ge er l e nom idin en g W Vechtwaterleiding 189 es t e 7
1 mei 1888 Brandweer, riolering, industrie
rve
Pompstation Weesperkarspel
Inwoners Amsterdam 800000
1899 uitnutting transport
600000 400000
ij
rm wate n i u D : 1896 A t GW d r o w
200000
Distributiepompstation Haarlemmerweg
37
20
19
12
19
00
19
90
19
70
18
18
18
50
0
Diepe duin winning (19 03)
11
ld
Dubbel leidingsysteem 1888-1932
• Niet-duurzame situatie - Verzilting duinen - Vechtwater ≠ drinkwater (gezondheidsrisico’s)
• Drie bronalternatieven: dir. GWA: J.M.K Pennink (vanaf 1907): - Heidewater (vanuit Hilversum/Amersfoort); - Lekwater (vanaf Amerongen, met filters); - Duinwater met irrigatie van voorgezuiverd Lekwater
Plas
Amsterdam
sen w
Plannen voor verdere uitbreidingen
ate rl e
i di n g (1 932 )
• Vanaf 1916: planontwikkeling (dir R.P. van Royen) • Maar ook aanpassingen aan bestaande systemen: – Vechtwaterleiding ook voor drinkwater (1929); – Winning uit Betunepolder en Loosdrechtse plassen;
• Rapport 1940, Rapport 1948 (Biemond; Huisman) – Infiltratie rivierwater in duinen – Verbetering plassenwaterleiding • Transport en infiltratie Lekwater naar duinen -> Watertransportmij Rijn-Kennemerland (WRK); 32 . 19 V . i g r N a in • Duininfiltratie WRK I geopend 1957 ing rleid febru n le te ver e Wa M): 2 e i ss W ch nce ams pij (S o C i na a p r Su atsch Ma
Rapport-1948
Vanaf 1957 AR Infiltratie rivierwater
http://www.waternet.nl/media/88327/waternet_drinkwaterplan.pdf
Amsterdam
Ontwikkelingen in zuiveringstechnologie
Overdekking zandfilters Weesperkarspel
Langzame zandfilters Leiduin
Drinkwaterplan 2010-2015 Waternet (http://www.waternet.nl/media/88327/waternet_drinkwaterplan.pdf)
Lessen uit de ontwikkeling in A’dam • Capaciteit eerst, dan kwaliteitsverbetering; • Onvoldoende kwaliteit dwingt tot bronwijziging of investering; • Bestaande rechten stabiliseren, kunnen remmen; • Naast elkaar bestaande alternatieven (ankers); • Barrière kan doorbroken worden door nieuwe inzichten en technieken; • Belang van onderzoek en ontwikkeling.
Inleiding Historische case Amsterdam
Masterplan Suriname
Het bestaan recht van drinkwatervoorziening
GEZO ND
DRIN KWAT ER
V OOR
EEN I EDER
http://techalive.mtu.edu/meec/module02/DiseaseDetectives.htm
19
Opzetten een masterplan • Vraagontwikkeling = inw * lppd + overig verbruik (prognoses en scenariostudies)
• Uitgangssituatie (infrastructuur, expertise, rechten) • Beschikbaarheid en toereikendheid bronnen en technieken (waterkwantiteit, waterkwaliteit, milieu) • Water resource management: invloed overige functies op hydrologische situatie + bron(kwaliteit) • Wettelijk en financieel kader; kostenneutraal?
Ontwikkeling watervraag
• Inwoners, waterbesparing, klimaat, economische groei, andere bronnen • Invloed klimaat op verbruik: max 0,7 % tot 2025
VEWIN (2009), Prognose landelijke drinkwatervraag 2025
21
Waterverbruik per hoofd van de bevolking
Horizonscanning http://www.dwsi.nl/
250
Waterverbruik R’dam
Lppd
200 150 100 50 0 1890
1900
1910
1920
22
Klimaatvariatie en verzilting Oprukkend zout bedreigt drinkwatervoorziening Zuid-Holland | 14-11-2008
Zie ook: Nurmohamed, R. (2008) The impact of climate change and climate variability on the water resources in Suriname
Masterplan SWM voor de kustvlakte Investeringsplan voor de middellange termijn 2010
• Missie: (bij verstandig gebruik) voldoende & goed drinkwater; • Groot Paramaribo: doel: dekkingsgraad van 95%; jaarlijkse uitbreiding productiecapaciteit met minimaal 150 m3/uur; • Kustvlakte (overige gebieden): voor leveringszekerheid nodig: investeringprogramma, toename dekkingsgraad, reductie lekverliezen tot 20%; • Eén waterleidingbedrijf, voor de drinkwatervoorziening in de totale kustvlakte; • betaalbaar tarief (5% minimum inkomen per huishouden); kostendekkend vraagt externe investering; • Bronkeuze: middellange termijn: grondwater, daarna alternatieven overwegen
Alternatieve bron: oppervlaktewater? Uit Masterplan SWM voor de kustvlakte v1
Oeverfiltratie
Hollut a ‘Wenn in Sontheim er e schon s die Uferfil , 1991: tra se müßte it Jahrhund tion nicht er m erfind an sie heute ten gäbe, en’ ne u
• Nadelen (DHV, 1993: historische vergissing of gulden middenweg?): – Beperkte controle over infiltratie; geen innamestop mogelijk; – Onvolledige verwijdering en nalevering van persistente microverontreinigingen.
• Voordelen (Sontheimer, 1991: Trinkwasser aus dem Rhein): – Constante of langzaam veranderende waterkwaliteit; – Afvlakking van piekconcentraties van verontreinigingen (verblijftijdspreiding, dispersie, variatie in lokale bodemeigenschappen); – Zeer effectieve reductie van zwevende stof, DOC and pathogenen (hygiënisch betrouwbaar na minimaal 2 maanden verblijftijd); – Adsorptie en (bio)degradatie van verontreinigingen.
Opdracht:
Ontwikkel volgend meerjarenplan 2011-2020 Opzet: • • •
Groepsgewijze opdracht (3-4 pers per groep) Vier dagdelen Ma, wo-middag; vr ochtend; vr middag presenteren Basismateriaal, bibliotheek en internet (en wij!) beschikbaar
Voorbeelden van uitwerking: 1. Afwegingen van bronkeuze 2. Afweging proceskeuze voor diverse bronnen 3. Uitwerking en afweging processchema's voor: grondwater, oeverfiltraat, oppervlaktewater, brak water
