GietbouwNieuws. Goed voorbeeld doet volgen

GietbouwNieuws

1

Goed voorbeeld doet volgen Doorbraak voor toepassing betongranulaat.

1

Woningbouw

Nummer 1 / 2008

Inhoud

Tunnelen met vijf schegvormige beuken

Doorbraak voor toepassing betongranulaat

Goed voorbeeld doet volgen

Via een uitgekiende indeling en inzet van

tunnelkisten is in dit project één verdieping per zeven dagen gehaald.

2

Flexwoning biedt kopers optimale keuzevrijheid Een woningconcept in gietbouw waarbij je als toekomstig bewoner de vrijheid hebt om te kiezen uit meerdere indelingen.

4

Gietbouwadviseur als sparringpartner

(BRBS) en de Vereniging van Ondernemingen van

Gietbouwcentrum.

Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) kan betongranulaat in betonmortel de beoogde

Kelderwanden van staalvezelbeton

‘uitrol’ krijgen. ‘We moeten het gewoon met z’n

Bijzondere toepassing van staalvezelbeton in

allen gaan doen,’ stelt Jan Harenberg, directeur

een parkeergarage.

van EBC uit Ede. ‘We doen het zelf al vele jaren. Gewoon 20% menggranulaat in betonmortel

Wat is behangklaar?

waar dat kan. Daarvoor hebben wij goede afspra-

Reageer op voorstel Gietbouwcentrum.

ken gemaakt met recyclingbedrijf VAR uit Wilp om te zorgen voor een stroom hoogwaardige

Werken in de gietbouw

secundaire grondstoffen. Samenwerking is hierbij

Kennis delen om voldoende knowhow te

cruciaal. De nieuwste afspraken betreffen beton-

krijgen om veilig en efficiënt te kunnen werken.

6

Publicatie Uitvoering schoon beton

Niet alleen samenwerken, maar ook uitdragen hoe het zit en wat er kan. Duidelijk maken dat

men een gewassen, schoon granulaat kan krijgen of juist een droog, afgezeefd materiaal. In beide

eersteklas betonmortel mee te produceren. Maar je moet ook de spelregels richting de aannemer vertellen, omdat je deze betonmortel soms op

een ander moment moet afwerken. Het reageert

net even anders. Vergelijk het met een stukadoor die onder verschillende omstandigheden het

juiste moment van afwerking kan bepalen. Een

keer kennismaken en de vakman kan prima overweg met betonmortel met betongranulaat. De

kwaliteit en de verwerking vormen geen enkele belemmering voor de toepassing.

Betontechnologen hebben zelfs aangegeven dat

deze betonmortel in de praktijk sterker blijkt dat regulier beton.’

om veel meer betongranulaat dan voorheen toe

nog steeds een gewaarborgd kwaliteitsproduct.

materiaal extra aandacht vraagt, verschilt beton-

• De afspraken tussen VOBN en BRBS betreffen

Geveltotaal 2008.

moeten wij er ook een open verhaal van maken.

toegepast. Vooralsnog zetten wij in op 50%

Opdrachtgever en aannemer vragen terecht om

Experimentheel beton, een succes op

Het is veeleer een kwestie van willen geworden.

Hans Boer, directeur van de VAR, haakt in: ‘Daarom

Betongranulaat

grindvervanging. Daarmee krijgt de aannemer

Produktnieuws

jaren laten zien dat wij het kunnen.’

granulaat, omdat dit hoogwaardige materiaal

moeiteloos in een hoger percentage kan worden

Commentaar gevraagd op beta- versie.

6

gevallen keurig in de gewenste gradatie. Daar is

de Branchevereniging Recycling Breken en Sorteren

mede door een regio-adviseur van het

6

Betonmortelproducent EBC en recycling-

samenwerking. Met de jongste afspraken tussen

breedplaat voor Van Wijnen Deventer

5

garanties. Die zijn er. Bovendien hebben wij al die

bedrijf VAR hebben al jarenlang een intensieve

Succesvolle eerste ervaring wanden-

5

De voortrekkers die al sinds jaar en dag gerecycled beton- en menggranulaat als grindvervangende grondstof toepassen in betonmortel zijn ervan overtuigd dat iedereen zal volgen. De markt gaat de noodzaak ervan inzien, aangezien grind een eindige grondstof is en er miljoenen tonnen beton voor hergebruik beschikbaar komen.

betongranulaat en geen mengranulaat. De keten wordt hiermee gesloten en bovendien vraagt

De ambitie van de VOBN, BRBS, EBC en VAR is

te passen. Daar waar menggranulaat door poreus mortel met betongranulaat behoudens het tijd-

stip van afwerking niet van reguliere betonmortel. ‘Je hebt echter wel een direct antwoord op milieuvraagstukken van vandaag en morgen,’ aldus EBC’s adjunct-directeur Oscar Dekkers.

▶ pag.2

menggranulaat meer aandacht bij de afwerking.

Holle wanden knelpunt in cyclus

Tunnelen met vijf schegvormige beuken De plattegronden van de verdiepingen van de Parktoren tellen vijf beuken: alle vijf in een schegvorm. Slechts twee beuken hebben dezelfde afmetingen. En toch heeft aannemer SteBru Bouw uit Nieuwerkerk a/d IJssel besloten de hoogbouw in tunnelgietbouw uit te voeren. Via een uitgekiende indeling en inzet van de tunnelkisten moet een cyclus van één verdieping per zeven dagen in twee storts te halen zijn. In het Prinsenpark in Rotterdam is SteBru

Bouw in november 2006 gestart met de bouw van de 76 meter hoge Parktoren. Deze hoog-

bouw krijgt 23 verdiepingen met 75 appartementen en vijf penthouses. Op de begane grond en de

eerste verdieping zijn praktijk- en atelierruimten gepland. Het geheel staat op een ondergrondse parkeergarage. De Parktoren is ontworpen door Marge Architecten in opdracht van De Wilgen Vastgoed, beiden uit Rotterdam.

Gekozen voor tunnelen

Het bijzondere aan het gebouw is de vorm

van de plattegronden van de derde tot en met de twintigste verdieping (zie plattegrond). Die be-

Alles over gietbouw op

staat uit vijf schegvormige beuken. Hoe deze vrij

WWW.

beuken qua gietbouw aan te pakken? Dit vraag-

ingewikkelde plattegrond met schegvormige

.NL

stuk werd nog eens bemoeilijkt door dwars-

wanden (hollewand elementen) in de centrale

beuk en de twee lange beuken en door een breed-

plaatvloertje tussen lift en trappenhuis. Al met al bepaald niet uitnodigend om met een tunnelkist

beuk. Stort A is 90 kuub groot en stort B 113 kuub.’

De tunnel van de middelste beuk bestaat uit

aan de slag te gaan. Toch heeft SteBru Bouw

twee segmenten en blijft tijdens de hele cyclus

Velde: ‘We hebben serieus gekeken naar prefab en

identiek, dus daarvoor is één tunnel van twee

hiervoor gekozen. Bedrijfsleider Stan van de naar wanden-breedplaat.

Het casco in prefab uitvoeren bleek veel te duur

uit te vallen. Bovendien moest alles aan leiding-

staan. De twee korte, buitenste beuken zijn

segmenten ontwikkeld, die in de cyclus steeds wordt omgezet van stort A naar stort B.

werk en dergelijke dan al heel vroeg definitief

▶ pag.3

Appartementencomplex Ravelijn Deventer

bekend zijn. Dat was qua kosten, tijd en flexibiliteit niet haalbaar. Wanden-breedplaat zou veel

tijdsverlies in de planning opleveren door de te

kleine en te ingewikkelde plattegrond met al die

schegvormen. Tot aan de tweede verdiepingsvloer is wel alles in wanden-breedplaat en prefab

betonkolommen uitgevoerd, maar daar hadden we dan ook met andere verdiepinghoogten te maken.’

Kistverdeling

‘In samenwerking met Konosch hebben we

toen een plan van aanpak gemaakt’, neemt

hoofduitvoerder Frans Hüvermann het gesprek

over. ‘We hebben gezocht naar een kistverdeling en kistinzet, die tot een optimale cyclus zou leiden. Het uitgangspunt is: één complete

verdieping per zeven dagen inclusief de holle

wanden, het breedplaatvloertje en het stellen van de betontrappen. We hebben de platte-

grond in tweeën gedeeld met een stortnaad

decentraal op de tunnelkist van de middelste

▶ Lees verder op pagina 4

GietbouwNieuws Woningbouw nummer 1 / 2008

1

▶

vervolg van pag.1 Goed voorbeeld doet volgen • V.l.n.r.: Jan Akkerman, Jan Harenberg en Hans Boer.

Perfecte kringloop

bij bouwprojecten. Het moet komen van de

wijk Zevenhuizen in Apeldoorn vrijkomt, wordt

tecten, aannemers en producenten.

ties vermalen en verwerkt in de betonmortel

opdrachtgevers, woningbouwverenigingen, archiJan Harenberg: ‘We kunnen praten als Brugman, als men niet wil, lijkt het op te houden. Door

echter samen te werken, zetten we die noodzake-

lijke stap. Dat is ook het mooie van het convenant tussen de VOBN en BRBS. Ook anderen gaan het

Duurzaam inkopen

Aan de vooravond van 2008 hebben de

voorzitters dhr. J. Schuttenbeld (BRBS) en

nu zelf doen.‘

De leden van beide organisaties zijn een

inspanningsverplichting aangegaan om 300.000

inzet van betongranulaat in betonmortel vorm

eisen genoemd in de VOBN-BRBS productbladen,

te geven. De leden van BRBS en VOBN zorgen er op deze manier voor dat de materiaalketen van beton op een verantwoorde en effectieve

manier wordt gesloten. Invulling wordt gegeven aan het zogenoemde ‘Cradle to Cradle concept’ (C2C). Beton met betongranulaat past dan ook uitstekend in het door de overheid gestimuleerde duurzaam inkoopbeleid.

‘Het is niet zo opvallend omdat je er in tegen-

stelling tot veel andere dubo-maatregelen niets

van ziet aan het beton, maar het tikt wel aan. Ga maar na: Op de 18 miljoen ton bouwen sloop-

materiaal is misschien wel de helft betonmateriaal.

En de komende jaren worden veel betonconstruc-

ton betongranulaat, dat voldoet aan de kwaliteitste leveren, af te nemen en te verwerken in betonmortel. Deze inspanningsverplichting is een voor-

Nadeel is ook dat gemeenten geen mogelijkheid hebben om dit type betonmortel voor te schrijven

partijen niet tekort doen, want er zijn talloze andere bouwprojecten te noemen waar het

initiatief van de marktpartijen zelf kwam. Mooi waar Nikkels Bouwbedrijf in opdracht van

Stichting Onze Woonwens i.s.m. Stichting SIR-55 patiowoningen bouwt, naar een ontwerp van

• Het spoelwater wordt opgevangen in een bak en daarna gezuiverd.

Poolen architecten. Met 20% grindvervangend recyclinggranulaat.

Kwaliteit gezekerd

De kwaliteitseisen voor de grove fractie van het beton-

hand van de ervaringen die in 2008 worden op-

regelen, maar dat is ook niet het doel. Als beton-

waarden Betongranulaat 4/32. De kwaliteitseisen voor de fijnere

en volgende jaren zullen worden gemaakt aan de gedaan. Jimme Akkerman, hoofd verkoop van EBC: ‘Daar kun je alle vertrouwen in hebben, want als ik zie bij hoeveel projecten wij de laatste tijd af-

spraken hebben gemaakt voor betonmortel met

betongranulaat – zelfs met gebruik van beton van dezelfde opdrachtgevers – dan bewijst dit dat het

spectaculair in beeld komen als andere maat-

granulaat maar een vanzelfsprekendheid wordt

om zo de materiaalketen te sluiten en duurzaam te bouwen aan Nederland. De afspraak die de

VOBN heeft gemaakt, laat zien dat die toekomst

in goede handen is bij de betonmortelproducten.’

gezamenlijk door BRBS en VOBN opgesteld document Product-

fractie betongranulaat worden voor 1 april 2008 in een vergelijkbaar document vastgelegd. Betongranulaat dat voldoet aan de betreffende kwaliteitseisen kan worden aangemerkt als een volwaardige en waardevolle bouwgrondstof voor de betonmortelmarkt.

◼

succesvol kan uitpakken. We zullen met het oog op de toekomst nieuwe wegen moeten inslaan. Dit is er één van.’

Als recycler en betonmortelproduct willen

er hun voordeel mee doen. Hans Boer: ‘Ze zullen

mondjesmaat. We zullen het moeten uitleggen.’

initiatief van VAR en EBC. Maar men wil andere

granulaat waaraan moet worden voldaan zijn vastgelegd in een

de prima toepassing van gerecycled materiaal.

gevers er meer naar informeren. Maar het is nog

komen. Een perfecte materiaalkringloop, op

Deze wijze van milieuvriendelijkheid zal nooit zo

VAR en EBC het voorbeeld geven. De andere

Je ziet dat particuliere en overheidsopdracht-

voor de woningen die op de plek van de flats

lopige start. De ambitie en afspraken voor 2009

ties gesloopt. Dan moet men eens optellen hoeveel grind men kan uitsparen, nog even los van

met een mobiele breker tot de gewenste frac-

voorbeeld is de wijk Zuidbroek in Apeldoorn,

Ambitie

dhr. W-J. Boer (VOBN) het contract getekend

waarin de afspraken zijn geformuleerd om de

Het beton dat uit vijf te slopen flats in de

producenten in BRBS- en VOBN-verband kunnen ervaren dat het niet zo moeilijk is om een kwalitatief goed product te maken met secundaire

grondstoffen. Daar waar nodig zullen wij wel uitleg moeten geven aan de betrokken marktpartijen. Op die manier krijgen we de hele markt mee.

Veel flexibiliteit met tunnelgietbouw Flexwoning biedt keuzevrijheid bij woningindeling Projectontwikkeling

Een woningconcept waarbij je als toekomstige bewoners (van een rijtjeshuis) de vrijheid krijgt om zelf de woningindeling te kiezen. Dat is in het kort de essentie van de Flexwoning, een concept dat is ontwikkeld door ERA Bouw. Zulke woningen bouwen blijkt goed mogelijk met tunnelgietbouw, omdat deze bouwwijze veel flexibiliteit biedt. En de mogelijkheid om in een veel later stadium dan bij andere bouwmethoden nog wijzigingen door te voeren. De koper is belangrijk als het aankomt op het

de grootte van de woning met uitbouwen en

dergelijke. Nee, het gaat om de flexibiliteit qua

woningindeling, afgestemd op de woonwensen.

Wil men de zaken op zijn kop zetten door bijvoorbeeld op de eerste etage te willen wonen in

plaats van (traditioneel) op de begane grond? Waar wil men de natte cellen plaatsen? Waar komt de trap te zitten en hoe loopt die?’ • Artist impression van een gevelaanzicht van

concept ontwikkeld genaamd ‘Flexwoning’ voor

noodzakelijk de aanwezige context te bestuderen

Flexwoningen is gebaseerd op een soort twee-

van de plek. Dit eventueel in overleg met aan-

trapsraket. Het plan van aanpak is in twee delen

opgesplitst: de conceptontwikkeling en de projectontwikkeling. De eerste fase wordt uitgevoerd door een eigen afdeling binnen ERA Bouw: Initiatief &

Concept. De verdere ontwikkeling gebeurt door de

en na te denken over de toekomstige identiteit wezige woningcorporaties en desbetreffende

gemeente. Uit de antwoorden op deze vragen

vormen we een beeld van de toekomstige leefstijl van de bewoners.’

Hij vervolgt: ‘Vervolgens willen we weten wat

Het gaat bij de Flexwoning dus om essentiële

zaken, die betrekking hebben op de vrijheid van indeling van de woning. Zaken die dus ook in-

grijpend zijn voor de uitvoering. Er zijn voor het

woningconcept van de Flexwoning per verdieping enkele plattegronden ontwikkeld om mensen

enig idee te geven van wat mogelijk is. De bouwstructuur bestaat uit een raster van vloeren en

wanden, waarbinnen qua invulling eigenlijk alles mogelijk is.

‘En mede om die reden is er gekozen voor

afdeling Projectontwikkeling binnen het bedrijf.

de woonwensen van deze mensen zijn. Aan de

tunnelgietbouw’, besluit Treuren de uitleg. ‘Bij

Conceptontwikkeling

potentiële bewoners aangeven wat voor mensen

ongeveer een maand vóór de start van de bouw,

‘Het uitgangspunt van het geheel is dat je al

voor de ontwerpfase wil weten voor wie je bouwt’, stelt Arnaud Treuren, projectontwikkelaar bij ERA Bouw. ‘Jezelf de vragen stellen: Wat maakt deze plek, wijk of buurt sterker? Wie willen we daar

huisvesten? Wie komen daar te wonen? Wat voor uitstraling willen we deze (nieuwe) wijk geven? Voor het beantwoorden van deze vragen is het

•

Voorbeeld van de keuzevrijheid qua indeling en de combinatiemogelijkheden van diverse verdiepingen van de Flexwoning.


daarbij veelal niet om de plaats van de keuken of

een Flexwoning.

een project in Den Haag. De ontwikkeling van

2

te omschrijven’, gaat Treuren verder. ‘Het gaat

ontwerpen van zijn ideale woning. Vanuit die

marktbenadering heeft ERA Bouw een woning-

‘Uit de conceptfase is al min of meer de

gewenste mate van flexibiliteit te bepalen en

hand van een vragenlijst (internetenquête) kunnen zij zijn, hoe ze leven. En niet onbelangrijk, wat

voor woning ze willen. Daarbij is al enigszins in te zoomen op (woon)wensen. Dan volgen persoon-

lijke panelgesprekken in groepjes van zes tot acht geïnteresseerden. Tijdens deze gesprekken zijn vaak al wat eerste schetsen of ideeën van de

architect over het ontwerp te zien, waar we een reactie op vragen. Na deze panelgesprekken

ronden we de fase conceptontwikkeling af met een kwalitatief programma van eisen waarin

onder andere de essenties van het te ontwikkelen project staan.’

tunnelen heb je tot aan het laatste toe, zeg

de mogelijkheid wijzigingen door te voeren.

Bovendien heeft ERA Bouw veel ervaring met

tunnelgietbouw. Waar je wel op moet letten is

dat je de verticale infrastructuur aan leidingen, schachten en trapsparingen op orde hebt. Dat

daar geen knelpunten ontstaan. Maar als je dat ‘helder’ hebt staat niets een snelle uitvoering met tunnelgietbouw meer in de weg.’ ◼

▶

vervolg van pag.1 Tunnelen met vijf schegvormige beuken

Bij de twee lange beuken stuitte men nog op een

‘We gebruiken in principe geen speciale

bijkomend ‘probleem’. Hüvermann: ‘De scheghoek

beton’, zegt Hüvermann tot besluit. ‘Op basis van

dan de andere. Dat betekent dat we de tunnel

temperatuur, de stooktijd stelt betonleverancier

is gelukkig wel gelijk, maar de ene beuk is breder wel kunnen gebruiken, maar dat we er voor de

tweede stort aan de smalle kant twee segmenten moeten afhalen en aan de brede kant één seg-

ment moeten bijzetten. Omdat de posities van de kisten niet helemaal goed ‘lijnen’, betekent dat wel iedere keer verspringende centergaten. En

deze beuk heeft ook nog dat korte stukje extra, waarvoor we een aparte tunnelkist moesten

gegevens van de weersomstandigheden, de

Mebin de samenstelling van het mengsel vast. We stoken met een rijpheidcomputer met een

sensor in de vloer en in de tunnel. De gegevens

van de omstandigheden worden samen met de

gewenste rijpheid ingevoerd en vervolgens stuurt de computer de kachels aan. Eenvoudiger kan het bijna niet.’

maken.’

Ervaringen

Zevendaagse cyclus

opgelopen en is de cyclus niet helemaal gehaald.

per zeven dagen op te trekken, gaat men in

aan een cyclus. Maar men verwacht dat de ploeg

Om de toren in een cyclus van één verdieping

Rotterdam als volgt te werk. Op de eerste dag

worden de tunnels van de twee beuken van stort A gesteld. Vervolgens worden de wanden vloerwapening, het leidingwerk en de sparingen

(onder andere voor de hollewand) aangebracht. Op dag twee wordt de kist gesloten en op dag

drie wordt er gestort. De vierde dag worden de

Bij de eerste verdieping is er wat tijdverlies

Een tunnelploeg moet ook altijd even wennen

snel de routing heeft gevonden. En dan is SteBru

Bouw een ervaring rijker met wat ze zelf noemen de lastigste gietbouwklus in hun bestaan. ◾

Projectgegevens

twee tunnels getrokken, omgebouwd en omgezet

Opdrachtgever

vijf is voor de vloerwapening, het leidingwerk en

Architect

naar stort B en wordt het extra deel gesteld. Dag de sparingen en het sluiten van de kist, waarna op dag zes deel B gestort wordt.

De zevende dag gebruiken ze om de trappen

te stellen, het breedplaatvloertje tussen lift en trappenhuis te stellen en te storten en om de

hollewand onder de middelste beuk te storten. De tunnelkist wordt daarvoor zover getrokken,

dat het mogelijk is de hollewand in de sparing te laten zakken, te stellen en te storten. Als deze wand de volgende dag voldoende gehard is,

wordt de tunnel verder getrokken en voor de

volgende verdieping gesteld. De holle wanden

in de lange beuken worden meegenomen in de andere stort; dus de wand onder A wordt mee-

• Artist impression van de Parktoren.

De Wilgen Vastgoed, Rotterdam Marge Architecten, Rotterdam Constructeur

Ingenieursbureau Zonneveld, Rotterdam Aannemer

SteBru Bouw, Nieuwerkerk a/d IJssel Bekistingleverancier

Konosch Nederland, Hasselt Betonleverancier

Mebin, Rotterdam Start uitvoering november 2006

Oplevering ruwbouw eind 2008

genomen met stort B en die van B met stort A.

Dat moet wel zo, want anders zijn de volgende dag de tunnels niet te plaatsen.

• Plattegrond van een verdieping met de schegvormige tunnelkisten.

• De tunnels van de tweede verdieping stort A staan gesteld.


35

Eerste ervaring met dagcyclus wanden-breedplaat voor Van Wijnen Deventer

Gietbouwadviseur als sparringpartner Het appartementencomplex Ravelijn in Deventer is in gietbouw uitgevoerd. Niets bijzonders zult u denken, maar wel voor Van Wijnen Deventer. Het was de eerste keer dat dit bouwbedrijf stalen wandkisten heeft ingezet in de woningbouw. Mede dankzij de begeleiding door het Gietbouwcentrum verliep de eerste kennismaking naar tevredenheid. ‘Door te kiezen voor gietbouw konden we meer grip krijgen op het bouwproces’, aldus projectleider Hans Koolhof.

Onder een staalblauwe lucht en bij voorjaars-

achtige temperaturen wordt de laatste hand

gelegd aan appartementencomplex Ravelijn, nabij het centrum van Deventer. Adviseur Henk Wierema Kosters van het Gietbouwcentrum kijkt tevreden naar het fraaie complex. Wat geintjes vliegen over en weer tussen hem en Geert Hiethaar,

twintigtal andere medewerkers van Van Wijnen

Regio-adviseurs

dienst van Van Wijnen. De sfeer is prima en geeft

plaat van het Gietbouwcentrum gevolgd. ‘We

die opdrachtgevers, architecten, constructeurs en

bedrijfsleider van Wijmat Oost B.V., de materieelook de rol van de gietbouwadviseur goed weer; geen leermeester, maar een sparringpartner. ‘Ik

hoef deze mensen niets over beton te vertellen. Maar het gebruik van systeemkisten bij een

woningbouwproject was nieuw. Mijn adviesrol is

praktijkgericht en niet constructief. Wij verkopen een proces, geen beton. Natuurlijk was het af en

Oost B.V. een in-company training wanden-breedhebben toen vier cursussen gegeven voor ondermeer uitvoerders, werkvoorbereiders, calculato-

ren en de afdeling inkoop. We hebben de tunnel-

bekisting, de wanden-breedplaatmethode en het gietbouwproces behandeld’, zegt de gietbouwadviseur.

toe even wennen, maar het project is verder goed

Advisering

gehaald’, aldus Henk Wierema Kosters.

dacht in het werk vooral uitging naar de koppeling

lange tijd bijzondere projecten in beton, zoals

de verschillende vloerdikten in Blok C: ‘Het atrium

verlopen. Er is hier een hoog kwaliteitsniveau Geert Hiethaar vult aan: ‘We maakten al

recreatie zwembaden, rioolwaterzuiveringen en

andere utiliteitsprojecten. Maar daar werk je met paneelbekisting en traditionele kisten en heb je

ook niet te maken met dagcycli. Hier hebben we

gewerkt met het wanden-breedplaat systeem en dat was voor ons de eerste keer.’

Keuze voor gietbouw

Toen het voorlopig ontwerp op tafel lag ont-

stond al snel het idee om het project in gietbouw uit te voeren, waarbij ook andere bouwsystemen in overweging zijn genomen. Projectleider Hans Koolhof van Van Wijnen Deventer B.V.: ‘Ik zie

natuurlijk bij de andere werkmaatschappijen ook de inzet van wanden tunnelbekisting en ik heb me ook al wel eens uitgebreid laten informeren

door collega’s. Dit project leende zich goed voor

De gietbouwadviseur legt uit dat de aan-

van de staalconstructies aan het betoncasco en bestaat uit een grote staalconstructie en de

galerijen ook. Alles is gekoppeld aan het beton.

Dus dat kan in bij-voorbeeld de zomer leiden tot ongewenste spanningen. Vandaar dat ik heb

geadviseerd om te kiezen voor flexibele aansluitingen. Andere aandachtspunten waren de

Het gietbouwcentrum heeft drie regioadvieurs

aannemers kunnen adviseren bij bouwprojecten. Zij kunnen alle vragen over de bouwmethode

gietbouw beantwoorden en hebben een groot

netwerk om op specialistische terreinen hulp in te roepen. Kijk op www.gietbouwcentrum.nl

voor meer informatie of bel voor een afspraak naar 0318 55 74 74.

Regio Noord Nederland: Henk Wierema Kosters, [email protected]

Regio West Nederland: Hans van Ballegooij, [email protected]

• Van links naar rechts: bedrijfsleider Hans Koolhof van Van Wijnen Regio Zuid Nederland: John Clement, [email protected]

ningen in de zorgappartementen was behoorlijk

daar natuurlijk wel rekening mee houden met je

gelukt.’ Geert Hiethaar valt hem bij: ‘Ik had de

wandhoogten. Verder hebben de appartementen in Blok B1 een beukmaat van 10,80 meter. En dan

bevinden zich midden op de vloervelden ook nog de natte ruimten en grote sparingen. Dat vraagt veel aandacht ten aanzien van de doorbuigings-

eisen. En zo waren er wel meer aandachtspunten die je samen doorspreekt.’

De projectleider reageert: ‘Ik zie de gietbouw-

lastig. Maar het is allemaal binnen de planning

Opdrachtgever

omstandigheden. Daarnaast blijken de installa-

Van Wijnen Projectontwikkeling Oost B.V.,

plaats gezien. Dan kun je beter anticiperen op de ties een grote rol te spelen in het halen van de

dagcycli. Wat dat betreft hebben we veel geleerd. Ik heb in ieder geval een draaiboek gemaakt,

waardoor we dit project later kunnen evalueren.’ De hoofduitvoerder toont zich verder tevre-

adviseur dan ook als sparringpartner. Hij houdt

den: ‘Het grote voordeel van gietbouw is dat je

van 10,80 meter in sommige appartementen.

is een bevestiging die je nodig hebt, wanneer je

een hoofduitvoerder natuurlijk heel prettig.’ De

Prefab of stapelbouw bleken voor dit project

financieel en constructief minder aantrekkelijk.’

Geert Hiethaar werd vanuit zijn ervaring met

beton al snel bij het project betrokken. Hij had al

eens cursussen gevolgd bij het Gietbouwcentrum:

ons een spiegel voor. Doen we het wel goed? Het nog geen ervaring met een bouwsysteem hebt. Ik vond het dan ook prettig dat Henk af en toe

langskwam, de laarzen aantrok en over de bouwplaats liep. Dan heb je toch een extra controle.’

‘Beton boeit me enorm. Ik heb altijd al in de beton-

Praktijkervaring

man. Tijdens zo’n training liet ik Henk Wierema

het even wennen: ‘We kwamen ineens in aan-

bouw gezeten, ooit begonnen als betontimmerKosters dit project zien. Toen is het balletje gaan

rollen en heeft Henk ons geadviseerd. Met gietbouw kun je planmatig en efficiënt bouwen.’ In navolging van Hiethaar heeft ook een

Projectbeschrijving

De Ravelijn verrijst op de plek van het

Ook voor hoofduitvoerder Tom Meijerink was

raking met systeembouw in beton. Toch hebben

wij het met een eigen bekistingsploeg uitgevoerd. Deze mensen hebben we bij Bouwradius in

Beverwijk een praktijktraining laten volgen’.

Volgens Meijerik en Hiethaar, die deze training

ook hebben gevolgd, was het een training die op de praktijk was afgestemd.

De hoofduitvoerder vervolgt: ‘De inzet was

Hoornwerk, een naoorlogs arbeidersbuurtje dat

één stortploeg met twee wandkisten van 12 meter

woningen, 90 huurappartementen en 26 zorg-

Iedere ochtend om 11.00 uur staat die beton-

hier eerst lag. Het complex omvat 12 eengezinseenheden. Ravelijn bestaat uit vier bouwblokken. Het binnenterrein tussen de blokken is het dak van de half verdiepte parkeergarage die onder

het gehele complex doorloopt. Dit project is het

eerste van in totaal drie nieuwbouwprojecten in het Hoornwerk. De nieuwe bewoners komen in

een parkachtige omgeving te wonen. Het project is ontwikkeld door Woonbedrijf ieder1, Zorggroep De Leiboom en Van Wijnen Projectontwikkeling Oost B.V.

4


lang. Je moet daarbij strak in dagcycli werken.

wagen op de bouwplaats en dan moet die wand vol. Gedurende het werk doe je pas ervaring op

met de gevolgen van vorst en wind. Soms zie je

dat de wand na het ontkisten aan de bovenzijde daardoor iets is afgebrokkeld. Daar moet je dus

bovenop blijven zitten. Intensief overleg met de

betontechnoloog is heel belangrijk om de samen-

stelling van de betonmortel af te stemmen op de weersituatie.

Ook de integratie van talrijke domotica-voorzie-

Projectgegevens

betontechnoloog graag wat vaker op de bouw-

gietbouw met wandkisten en breedplaatvloeren. Tunnelkisten vielen af door de grote beukmaten

Hiethaar, bedrijfsleider van Wijmat Oost bv en hoofduitvoerder Ton Meijerink.

verschillende vloerdikten in Blok C. Dat kwam

door de verschillende beukmaten. Dan moet je

Deventer BV, gietbouwadviseur Henk Wierema Kosters, Geert

het proces beter kunt beheersen. En dat is voor projectleider besluit: ‘Doordat je met gietbouw het proces beter kunt beheersen gaan je faal-

kosten omlaag en kun je sneller bouwen. Maar

dan moet je het wel eerst gedaan hebben om dat te kunnen bevestigen. We gaan dan ook zeker meer projecten in gietbouw uitvoeren.’ ◾

Woonbedrijf ieder1, Zorggroep De Leiboom en Deventer

Architect

Irma van Oort, KCAP Architects & Planners, Rotterdam

Hoofdaannemer

Van Wijnen Deventer B.V., Deventer Constructeur

Cumae BV, Arnhem

Leverancier betonmortel

B.V. Edese Beton Centrale EBC, Apeldoorn Leverancier bekisting

Konosch Nederland B.V., Hasselt Start bouw Mei 2006

Oplevering Februari 2008

• In het parkeerdak zitten twee open stroken waarin bomen staan.

Kelderwanden van staalvezelbeton Aannemer De Jong Ursem vermoedt dat een parkeergarage die ze hebben gebouwd in het Noord-Hollandse Bergen het eerste project in Nederland is waarbij de wapeningsnetten in de dragende wanden zijn vervangen door staalvezels. Eerste of niet; het blijft een bijzondere toepassing van staalvezelbeton, dat in de bouw voornamelijk in industrievloeren wordt toegepast.

Er zit geen wapeningsnet meer in de kelder-

wanden van een woon-winkelproject in Bergen.

Praktijkervaring

De staalvezels worden al in de betoncentrale

aan de betonmortel toegevoegd. Omdat het

centrum met winkels en appartementen, waar-

plastificeerder gebruikt. De Jongh: ‘Voor een

onder een parkeergarage is gelegen. De in totaal 165 meter lange wanden van de parkeergarage

zijn van staalvezelbeton’, vertelt Jan-Willem de Jongh namens het bouwbedrijf.

Hij kwam de toepassing van staalvezels tegen

staalnet beton stugger maakt, is extra supergoede verwerking is wel een goede afstemming

met de betoncentrale nodig. We hebben in Bergen gewerkt met 40 kg/m3 staalvezels. Om te voormortel soepel blijven. Voor een kleine kelder van 9 x 11 meter hebben we 25 kg/m3 gebruikt en dat

en het sprak ons wel aan. Je kunt veel sneller

heb je ook minder sterkte nodig. Verder hebben

werken, doordat je geen wapeningsnetten hoeft te stellen. Verder heb je geen last van krimp-

scheuren. Staalvezelbeton is echter alleen geschikt voor wanden die louter op druk worden belast. Het kan namelijk geen trek opnemen. Dat

verklaart ook de populariteit in België, waar er

van wapeningsmatten in de wanden, moest een

vertaalslag worden gemaakt. De constructeur en

de Belgische leverancier van de staalvezels (Bekaert) gebruikten hiervoor speciale software en rekenregels.

kelderwand. Met staalvezelbeton doen we dat in

mogelijkheden bij op druk belaste wanden: ‘Voor

de wapeningsnetten in te hijsen en is het verve-

zijn de vezels zo klein dat roestvorming ook niet

fase door de constructeur al rekening wordt

lende stellen van die netten ook voorbij. Deze

tijdwinst zie je niet helemaal in de prijs terug,

omdat staalvezelbeton wel duurder is dan traditioneel gewapend beton. Bovendien slijten de

Boven het artikel in GietbouwNieuws nr. 2, 2007 staat: Behang en sausklaar bestaat niet! Uit het stuk blijkt dat er geen richtlijnen zijn waaraan deze termen te toetsen zijn. Partijen vragen toch om duidelijkheid en afspraken. De onduidelijkheid betreft vooral de situatie tussen ontkisten en afwerken. Het Gietbouwcentrum doet in dit artikel een vrijblijvend voorstel voor een definitie van ‘Behangklaar’ en staat uiteraard open voor uw commentaar.

centerpennen kan per type bekisting verschillen.

waar isolatiemateriaal tegen aangebracht, zullen

ook zeker vaker staalvezelbeton gaan toepassen, omdat we daardoor kelders goedkoper kunnen aanbieden.’ ◾

binnen de melkveehouderij, en het in werk

storten van alle soorten kelders, betonwanden

en vloeren. Door de vloeren, wanden en kelders in het werk te storten en minder gebruik te

maken van prefab onderdelen, zijn zij in staat

om vaak zonder lange levertijd in korte tijd een waterdichte kelder te bouwen in praktisch elke

1 De betonwand

Glad uit de bekisting

Criteria voor dit afwerkingsniveau kunnen rechtstreeks

worden overgenomen uit de

norm NEN 6722-2002 Tabel 8klasse A.

maat en op elke plaats. Het voordeel van een

kelderwand die in het werk gestort wordt is dat

er geen naden ontstaan tussen de verschillende onderdelen. Deze moet je anders later na het gereedkomen van de wand door middel van

bitumenstroken afplakken. Deze afwerking is in geval van een later optredende lekkage niet

meer bereikbaar, zonder de tuin of straat geheel te ontgraven.

Voor meer informatie: www.kelderkelder.nl en www.dejongursem.nl

Onderwerp

Eisen

Bekisting

Plaatnaden

≤ 2 mm

Bramen bij de naden

≤ 3 mm

Elementnaden

Plaatselijke doorbuiging Plaatselijke afwijking

Vlakheid van grote oppervlakken Hoeken

≤ 3 mm ≤ 1 mm

≤ 2 mm ≤ 7 mm ∏

Betonoppervlak

beschadiging ≤ 10 mm

Luchtbellen plaatselijk Luchtbellen totaal

Max. 50 mm2/dm2 Max. 1500 mm2/m2

Afwerking centerpengaten

T.o.v. verblijfsruimte: + 0 / ≤ 3 mm

Eisen

bewerking. Aan het uiterlijk van een eindwand

2 De wand Afgefilmd

Onderwerp

geen hoge vlakheidseisen worden gesteld. Voor

voornamelijk ontleend aan

Plaatnaden

≤ 1 mm

B2. Om dit afwerkingsniveau

binnenwanden maakt het verschil of een wand gesausd, behangen of gestukadoord wordt.

Voor een werkbare en meetbare situatie

wordt voorgesteld om twee prestatieniveaus te benoemen.

1 De betonwand glad uit de bekisting

2 De wand afgefilmd

onvlakheid veroorzaken. Bij het storten van een

Specifieke normen voor deze niveaus zijn er niet

gebruikte gaten zich toch iets gaan aftekenen.

bestaande omschrijvingen uit regelgeving.

ontkisten nog zichtbaar.

gehouden met staalvezelbeton. We zullen dan

De eisen die aan de betonwand worden

gesteld zijn afhankelijk van de opvolgende

een eerder gestorte kim, en dergelijke zijn na het

Alkmaar en Hoorn), gespecialiseerd in het bouwen

Meetbare prestatie

leeftijd van de bekisting zullen de naden tussen

Maar ook de plaat of paneelnaden, aansluiting op

Aannemingsbedrijf de Jong Ursem b.v. is een

van agrarische bedrijfsgebouwen, met name

Wat is behangklaar?

wand zullen de voor dat type woning niet

Voorlopig ziet De Jongh vooral toepassings-

project in Bergen hebben we gegalvaniseerde

Reageer op voorstel Gietbouwcentrum

gebruik en herstel van bekisting zal ook enige

lijk nauwelijks toe.’

aannemingsbedrijf gevestigd in Ursem (tussen

is nog geen roestvorming te zien. En al zouden de

bij programmeren onvermijdelijk. Het intensief

oppervlak. De omvang van de vezels neemt name-

kunnen roestvlekken geven, maar tot nu toe heeft

geven aan het grondwater. Maar na een half jaar

Het beschadigen van het bekistingsoppervlak is

kan leiden tot het afbrokkelen van beton aan het

kelders is het heel geschikt, mits er in de ontwerp-

Wie is de Jong Ursem?

zelfs nog onder water gestaan om tegendruk te

gen voor meerdere woningtypen geprogrammeerd.

gevolg voor de sterkte van het beton. Bovendien

betonpompen sneller.’

kelder heeft tijdens de uitharding van het beton

Op een bekisting worden ook nog voorzienin-

zware toepassingen.

uiteinden gaan roesten; dan heeft dat geen enkel

Daarnaast hoef je de kraan niet te gebruiken om

we gebruik gemaakt van gewone staalvezels. Die

lopen die zich daaraan hechten.

normale toepassingen en een l/d van 80 voor

vier dagen. Dat is een tijdwinst van 20 procent.

van roestvlekken. Bij onze eerste kelder hebben

betonresten langs de eerder gestorte wanden

voor lichte toepassing, een l/d van 65 voor

met een wandkisthoogte van 2,75 meter, in een

staalvezels toegepast, waardoor je geen last hebt

Bij het storten van breedplaatvloeren kunnen

indicatie: een l/d verhouding van 45 is geschikt

Grootste voordeel is volgens De Jongh de tijd-

het bouwbedrijf daar nog geen last van. ‘Bij het

de delen zich aftekenen. Het aantal benodigde

meter en verankering. Vooral de vorm van de

door bijvoorbeeld verstopping van de pomp. Ter

De beton is na het storten gewoon te trillen.’

Staalvezels die aan het oppervlak liggen

Afhankelijk van het type, de soort en de

parameters, zoals de treksterkte, lengte, dia-

een te hoge dosering kan leiden tot problemen

probleem, mits je daar bijlegwapening toepast.

Geen roestvlekken

Resultaat na ontkisten

Het versterkingsrendement van de vezels is afhankelijk van de dosering (kg/m3) en de vezel-

langere vezels zich lastiger laten mengen. Ook

te kunnen opvangen. Sparingen zijn ook geen

dag. Per week haal je dus 50 strekkende meter

Omdat de constructeur oorspronkelijk uitging

mm.

ding, hoe beter de prestaties. Wel is het zo dat

ø 10 mm aangebracht, om daar een klein moment

storten van alle soorten kelders, betonwanden en traditionele gewapende kelderwanden.’

40 tot 60 mm en een diameter van 0,6 tot 0,9

van staal-vezelbeton: hoe hoger de l/d verhou-

we alleen boven de kim acht wapeningsstaven

winst: ‘Wij storten ongeveer 10 meter kelderwand

vloeren, leek ons dit een goed alternatief voor de

veelal staalvezels gebruikt met een lengte van

diameter (d) van een vezel bepaalt de kwaliteit

gaat veel soepeler. Maar voor een kleine kelder

veel meer op vaste grondslag wordt gebouwd.

Omdat wij zijn gespecialiseerd in het in het werk

toegevoegd. Deze staalvezels zijn er in diverse

vezels en de verhouding van lengte (l) tot

komen dat de pomp vastloopt moet de beton-

op internet: ‘In België wordt staalvezelbeton al

jaren toegepast. We zijn daar dan ook gaan kijken

Staalvezelbeton is beton waaraan staalvezels

in plaats van wapeningsnetten of staven zijn

lengten en diktematen. Voor wanden worden

‘We hebben nu drie projecten gedaan, maar deze is het grootste. Het betreft een project in het

Wat is staalvezelbeton?

maar het lijkt logisch om aan te sluiten bij

Reageren? Schrijf en mail naar j.heuveling@

Voor dit niveau zijn de criteria

Bekisting

CUR-Aanbeveling 100 klasse

Elementnaden

te bereiken mag de beton-

Bramen bij de naden

≤ 1 mm

Plaatselijke doorbuiging

≤ 1 mm

Vlakheid van grote oppervlakken

≤ 7 mm

wand worden afgefilmd met

een daarvoor geschikt mate-

riaal (ter goedkeuring van de hoofdaannemer/opdrachtgever).

≤ 1 mm

Plaatselijke afwijking Hoeken

≤ 1 mm ∏

Betonoppervlak

beschadiging ≤ 10 mm

Luchtbellen plaatselijk Luchtbellen totaal

Max. 20 mm2/dm2 Max. 300 mm2/m2

Afwerking centerpengaten


Aftekenen schroef-, spijkergaatjes, e.d.


gietbouwcentrum.nl of bel 0318 55 74 74. ◾


55

Werken in de gietbouw

Kennis delen om efficiënt en veilig te tunnelen heel belangrijk om alle onderaannemers bij elkaar

Colofon

GietbouwNieuws 1/2008, maart 2008 ISSN 1571-943X GietbouwNieuws is een uitgave over ontwikkelingen, innovaties en interessante projecten in gietbouw in de

te roepen en aan de hand van een schema alles

woningbouw. GietbouwNieuws verschijnt 4 x per jaar.

en dat in elkaar steekt en het zus en zo werkt. Je

Redactie

even door te nemen. Even duidelijk maken hoe dit zult met z’n allen het tempo moeten kunnen

ing. J.J. van den Engel, Adviesburo Nieman

aanhouden, van vlechter tot loodgieter en van

P. Engels, Paul Engels Teksten en Bouwcommunnicatie

elektricien tot de eigen tunnelploegen. Het is één

ing. F. de Groot, Bureau BouwCommunicatie

team dat steeds goed moet kunnen schakelen. Dat

J.B. Helms, Inbo adviseurs

teamwork kijk je bij de start van een project een

J. Heuveling, Gietbouwcentrum

weekje aan. Als er dan een partij buiten de boot

ing. J.H. Köhne, Cement&BetonCentrum

valt, moet je ingrijpen om het proces weer in de

Dankbaar werk. En ook nog eens het mooiste werk. John Scholte (52), uitvoerder ruwbouw bij Dura Vermeer Bouw Leidschendam, zit al 35 jaar in het tunnelen van woningen en blijft het een prachtig systeem vinden. ‘Het lijkt wel onkruid: de woningen schieten de grond uit. Hier in Nootdorp tot wel 10 stuks per week. Maar je moet wel telkens een goed team opbouwen om alles in die hoge snelheid, in het juiste ritme en absoluut veilig te doen.’ Dat er voldoende knowhow aanwezig is, is

een eerste vereiste om veilig en efficiënt te

tunnelen. Maar het is net zo belangrijk dat de

men die knowhow met elkaar deelt. Daarom ziet

circus, dat ’s ochtends vroeg de circustent opbouwt,

‘uitdenker’ Aad Lock berekend dat het prima in

Hij maakt regelmatig de vergelijking met een

gedurende de dag een aantal perfecte voorstellingen geeft en dan weer razendsnel afbouwt.

Iedereen weet wat hij of zij moet doen. Een geolied

proces. ‘Men is daar natuurlijk op elkaar ingespeeld. Wij werken weliswaar zoveel mogelijk met vaste ploegen met eigen mensen en je probeert ook

dezelfde onderaannemers te betrekken – zeker

dezelfde kraanmachinist – maar toch zijn er altijd partijen die je moet begeleiden en trainen in dat tunnelproces. Het strekt tot eer als je erin slaagt om daar een goede ploeg uit op te bouwen.’

Als de praktijk op die manier wordt ingevuld,

meteen een stukje opleiding ‘te gieten’ om zo het

bouw van de woningen. In het grootschalige

het best als je kennis deelt. Het is bijvoorbeeld

R. Kerkhoven, Gietbouwcentrum

441 woningen waarvan 233 laagbouw en 208

komt ook de theorie tot z’n recht. Bedoeling is om

proces nog soepeler te laten verlopen. ‘Dat gaat

H. Speelman, Konosch Nederland

Circus

John Scholte het als zijn taak om niet alleen het bouw-proces te begeleiden, maar daarin ook

P.C.G. Rijnbeek, BAM Materieel

goede cyclus te krijgen.’

de winst te halen door een snelle, repetitieachtige woningbouwproject van Dura Vermeer in Nootdorp, naar een eigen planontwikkeling, komen in totaal

appartementen. ‘Daarvoor is intern door

Voor opmerkingen en vragen over de inhoud, of tips voor interessante onderwerpen, mail naar

tunnelgietbouw zou kunnen. Temeer daar wij de

r. [email protected]

hebben ontwikkeld, waarbij wij voor pakweg 80%

Ontwerp en opmaak

wonin-gen in ons eigen Pre Choice System (PCS)

dezelfde beukmaat kunnen hanteren (7,5 x 19,60

springvorm bno

woningen is dat een maat van 5,10 x 8,20 m. Er zit

Druk

m; 110 m3 stort). Voor een gedeelte sociale

hier en daar nog wat variatie met een optie van 2

Schotanus & Jens Utrecht bv

wanden/breedplaat uitgevoerd op de woning-

Abonnementen

meter extra lengte in. Er is een klein gedeelte met koppen die schuin weglopen, maar voor het overige is het een strak ritme van betonnen

tunnelcasco’s. We zaten vaak aan 20 tunnels in de week voor 10 woningen. Het ligt momenteel iets

lager, iets van 7 à 8 woningen, omdat de installatie-

Abonnementen op GietbouwNieuws zijn gratis. De uitgave wordt zoveel mogelijk op persoonsnaam toegestuurd. Aanmeldingen voor abonnementen of adreswijzigingen kunt u doorgegeven via de Gietbouw Infolijn: 0800 022 52 11, of per e-mail naar:

techniek voor de stadsverwarming het tempo niet

[email protected].

30 tot 35 weken de woningen opleveren, is dat de

Uitgever

kan bijhouden. Maar als je nagaat dat wij in zo’n winst van een snel bouwproces.’ ◾

Beta-versie publicatie Uitvoering schoon beton

GietbouwNieuws is een uitgave van het Gietbouwcentrum, een initiatief van de betonmortelfabrikanten die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie VOBN. GIETBOUWCENTRUM Postbus 383

Schoon beton is een architectonische trend.

Uw commentaar is zeer welkom. De definitieve

De uitvoering op de bouwplaats is echter nog

versie zal naar verwachting in september 2008

dikwijls moeilijk te beheersen. Ter ondersteuning

worden verspreid.

van de kwaliteitsbeheersing komen er binnenkort praktische aanbevelingen beschikbaar. Het

Workshop

werken gezamenlijk aan deze publicatie. Een

middag 23 april 2008, in het Forum-gebouw van

Gietbouwcentrum en het Cement&BetonCentrum

Deze beta-versie wordt ter discussie gesteld

in een workshop voor geïnteresseerden uit de

doelgroep. Dat zijn projectleiders en werkvoorbereiders van bouwbedrijven, ontwerpers en

Gietbouw

de Universiteit Wageningen. Het schoonbeton-

werk van het Forum-gebouw is onderwerp van de voorschrijvers van architectenbureaus en toe-

zichthouders van adviesbureaus. U kunt de beta-

versie van de publicatie Uitvoering schoon beton

alvast downloaden op www.gietbouwcentrum.nl.

casestudy die wordt gecombineerd met de workshop. Heeft u interesse? Neem contact op met Hans Kohne via e-mail: hanskohne@

cementenbeton.nl. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. ◾

ProductNieuws

Casestudies Prefab Beton zijn broedplaatsen

voor innovatie. Architecten en producenten

ontmoeten elkaar op informele wijze, voor ont-

wikkeling en toetsing van ideeën. Fascinaties en

specifieke wensen uit de praktijk van ontwerpers bepalen de inhoud van de Casestudies. In brain-

stormsessies worden voorstellen ontwikkeld tot werkbare beschrijvingen voor prototypen. Deze

‘low-tech’ bekistingstechnieken en oppervlak-

afwerkingen en bouwkundige of esthetische 'addlingen uit andere industrieën koppelt aan

productieprocessen voor prefab beton. De

De Casestudy ‘Licht in/op/door beton’ gaf

66


Voor meer informatie over gietbouw kunt u terecht bij de gratis Gietbouw Infolijn, 0800 022 52 11 of op www.gietbouwcentrum.nl.

GIETBOUW 0800 022 52 11 INFOLIJN ÿ vraag gratis aan:

Een greep uit de meest recente aanvullingen op

expositie omvatte twaalf prototypen, waarvan

www.gietbouwcentrum.nl:

enkele als een kleine serie zijn vervaardigd. Vooral

• Nieuwe webwinkel, alle publicaties overzichtelijk

het transparante beton trok de aandacht. Eén van

gerangschikt en gratis te downloaden of aan te

de varianten was voor de expositie opgeschaald

vragen.

tot een paneel van 900 x 1800 mm, dikte 90 mm. De combinatie van thermische isolatie en trans-

• Alle artikelen uit het GietbouwNieuws 1/2008.

feld tot praktische toepassing komen.

• Inschrijven gietbouwtrainingen in het najaar vanaf

parantie in beton gaat in de toekomst ongetwij-

• Dossier betongranulaat toegevoegd.

De betrokken producenten waren: Decomo,

industrie De Veluwe en Verheyen Beton. Philips

ruimte voor onderzoek naar actuele technieken

Gietbouw Infolijn

Nieuw op www. gietbouwcentrum.nl

ons' tot 'high-tech' combinaties die ontwikke-

tuele verdere ontwikkeling. Op Geveltotaal waren

Licht in/op/door beton

w www.gietbouwcentrum.nl

• ga naar onze site www.gietbouwcentrum.nl • of bel 0800 022 52 11

vernieuwen, maximaliseren en uitbuiten. Van

Geelen Beton, Hurks Beton, Loveld Beton, Hurks

de prototypen te zien.

e [email protected]

Installaties in gietbouw efficiënt en flexibel

en producten die de prestaties van licht en beton

worden door de industrie vervaardigd en daarna onderworpen aan analyse en kritiek voor even-

f 0318 55 74 70

Nieuwe brochure

Experimenteel beton Op Geveltotaal 2008 was wederom een expositie Experimenteel Beton te zien. Het betrof hier experimentele prototypen naar aanleiding van de Casestudy ‘Licht in/op/door beton’. De expositie liet fraaie voorbeelden zien van lichtdoorschijnend, gekleurd en gefigureerd beton.

t 0318 55 74 74

De workshop vindt plaats op woensdag-

beta-versie van Uitvoering schoon beton is gereed.

Commentaar gevraagd

3900 AJ Veenendaal

nu mogelijk.

Blijf op de hoogte. Bekijk www.gietbouwcentrum.nl.

Oosthoek-Kemper, Prefadim Belgium, Beton-

Lighting en Arup Lighting leverde ondersteuning.

GietbouwNieuws 2/2008

De coördinatie was in handen van het Cement &

verwachte verschijningsdatum:

BetonCentrum, met medewerking van AB-FAB en FebelArch. ◾

Foto's: Marcel van Kerckhoven, Tilburg

JUNI 2008

GietbouwNieuws. Goed voorbeeld doet volgen

Recommend Documents