Maré Elizen, belegger in oneliners: Vanaf zes uur op jacht naar winkelpanden. In dit nummer Special Vastgoed 2006

M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

| Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 10 | december 2006 |

Maré Elizen, belegger in oneliners:

‘Vanaf zes uur op jacht naar winkelpanden’ | In dit nummer | Special Vastgoed 2006 | | Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 10 | december 2006 |

colofon

| inhoud

4

Maré Elizen betaalt altijd de hoogste prijs

7

Beleggen is voor Eric Nijkamp belangrijk

10

Van Lanschot introduceert Springpaarden Fonds Nederland

13

Jan Bakker pleit voor levensbestendig bouwen

15

Lucia Douwes Dekker geeft strijd gemeente Hengelo op

17

Herman Spenkelink: woningen voor 100.000 euro

19

Vastgoedrapportage wordt naslagwerk

24

Wim Steenkamp beste beleggingsadviseur

27

Ben Christiaanse als ontwikkelingswerker naar Tanzania

29

Onroerend Goed Transacties

33

Column Financieel Accent

35

Sprekersplatform zoekt partners

37

Bavaria verslaat Grolsch

38

Beeldverslag Memphis

41

Column Werving en Selectie

43

Zorgservices Twente presenteert Twentepolis

44

Het huishoudboekje van Go Ahead Eagles

47

Column Online Strategie

48

Nieuws en Feiten

53

LZV’s hebben de toekomst

57

Bob Crébas gaat in brandnetelkleding

59

IKTelgids

commentaar | jan medendorp ��

4 Maré Lizen, zuinig

Maré Elizen is één van de grootste particuliere vastgoedbeleggers van Nederland. Hij werkt samen met Herman Jansen (die in de jaren negentig zijn slachterij aan Aldo van der Laan verkocht) en oud-voetballer Marc Overmars. Elizen investeert het liefst in winkelpanden. Is Elizen met zijn kraaltjes, mooie praatjes en slimme marketing om Overmars bij het bedrijf te halen een sympathieke zakenman of een gladde jongen? Lees en trek zelf de conclusie.

10 Floris Deckers, oranjegevoel

Bestuursvoorzitter Floris Deckers van Van Lanschot Bankiers introduceert het Springpaarden Fonds Nederland. Het is geen fonds waar je geld in stopt om er rijk van te worden. Het is bedoeld voor mensen met een paardenhart, een oranjegevoel, mensen die de noodzaak van dit fonds in zien om de toekomst van de springsport in Nederland veilig te stellen. Als het goed gaat, valt er wat aan te verdienen. Deckers wil daarmee niet zeggen dat beleggen in vastgoed zonder meer veiliger is: “Ik kan me ook nog de periode herinneren dat het wat minder ging.”

24 Wim Steenkamp, beste belegger

Uit een kleine 600 beleggingsadviseurs van de Rabobank in Nederland is Wim Steenkamp gekozen tot de beste. Het juryrapport: ‘Wim Steenkamp is niet alleen zeer waardevol voor de mensen die hij aanstuurt, hij maakt bovendien van klanten ambassadeurs en zet ook nog eens op indrukwekkende commerciële prestaties neer’. Als bijzondere prestatie werd genoemd de samenwerking met RTV Oost en Twentevisie. In dit nummer neemt Steenkamp de beursgenoteerde vastgoedfondsen onder de loep.

Maatschappelijk �� verantwoord?

66 Philips-topman Kleisterlee �� 68 SCP-directeur Paul Schnabel ��

� ��

70 2006 �� Twenteconcert �� 73 Het ‘vak’ van commissaris �� op de schop 74 Ontslagrecht

��

�� Scope �� 75 en IKT-nieuws � 76 Twente Agenda ��

66 Kleisterlee houdt innovatielezing ��

��

Ook meer commerciële slagkracht?

�

Philips-topman Kleisterlee heeft tijdens de innovatielezing van de jubilerende Universiteit Twente nogmaals benadrukt dat Nederland niet zonder innovatie kan en dat overheid en bedrijfsleven samen fors zullen moeten investeren om dat proces te versnellen. De regio’s rond de drie technische universiteiten moeten daarin een nog �� belangrijker rol gaan spelen. ��

��

Kijk op www.visie.com r

��

NIEUW IN OOST-NEDERLAND! ��

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’ dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeer t Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente

COMMERCIEEL � � � � � �� KLANTGERICHTHEID � �� LEIDINGGEVEN �� COMMUNICATIE � � � � � � � � ��

Uitgever MediaSales Nederland bv., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4842189, E-mail: [email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie André Odding Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur), Mar tin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baar t (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], W e b s i t e : w w w. i k t . n l A d v e r t e n t i e - e x p l o i t a t i e M e d i a S a l e s N e d e r l a n d b v. , K a r i n W e l b e r g , A l e i d K l u i v e r s , To m v a n d e n H e u v e l , Te l e f o o n 0 5 3 - 4 8 4 2 1 8 0 , F a x 0 5 3 - 4 8 4 2 1 8 9 , E - m a i l : v e r k o o p @ m e d i a s a l e s . n l A c q u i s i t i e I K Te l g i d s L i d y B u s s c h e r B a s i s l a y - o u t & v o r m g e v i n g Te r Z a k e . r e c l a m e a d v i e s , H e n g e l o

Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze �� open trainingen en kijk op www.XL10.nl ��

Druk Roelofs, Enschede Cover foto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Ar tikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend.

�� Maatschappelijk Verantwoord �� Ondernemen �� wordt een nieuwe hype. Ik ben nu al enthousi�� ast, maar het zijn bijna altijd dezelfde bedrijven �� en organisaties die daaraan meedoen. Toen �� Hein Trebbe gefeliciteerd werd met zijn note�� ring in de Quote500, kon hij alleen maar mop�� peren. Veel van die bouwers en aannemers �� (formaat tussen tafellaken en servet) kunnen �� alleen maar mopperen en zaniken. �� Nooit geven Trebbe, Aan de Stegge, Gerrit �� Tijhuis, Reef thuis als je ze vraagt om een toe�� lichting. Nooit willen ze eens wat vertellen over �� hun strategie, over hun historie. Eigenlijk heb �� ik de pest aan dat soort ondernemers die wel �� beslag leggen op publieke ruimte, die honder�� den soms duizenden mensen aan zich verbon�� den hebben. En daarom vind ik de Quote500 �� ook zo’n leuk blad. Daarin is terug te lezen dat �� Tijhuis in de afgelopen jaren 64 miljoen aan �� winsten heeft vergaard, dat Hein Trebbe zo �� lekker met de gemeente Enschede kan zaken�� doen en daarmee al 58 miljoen heeft gepakt �� van de belastingbetaler. Aan de Stegge met �� dat leuke pand in Goor is goed voor 171 mil�� joen, maar de telefoon oppakken, ho maar. �� Of de getallen kloppen interesseert me niet zo �� heel veel. Quote corrigeerde dit jaar de vermo�� gens van Joop ter Haar en Herman Wessels. En �� ik weet zeker na bestudering van Maré Elizen �� en zijn bedrijf dat hij er wel in hoort te staan. �� Net als Lucia Douwes Dekker-Koopmans die �� dat zelfs eerlijk toegeeft. Maar dat zijn kleur�� rijke ondernemers, die staan ook niet te �� springen om publiciteit, maar vinden dat hun �� omgeving (met een vreselijk woord stakehol�� ders) recht heeft om af en toe te horen wat ze �� voornemens zijn. �� De gemeente Raalte gaat volgend jaar de �� plaatselijke ondernemers een cursus aan�� bieden: ‘hoe schrijf ik goed in op een aanbe�� steding?’ Tot voor kort werd daar veel onder �� tafel geregeld, maar sinds dat niet meer �� kan, lopen de plaatselijke ondernemers �� (met gebrek aan kennis) veel klussen �� mis. �� Ik ben erg enthousiast over dat initi�� atief van wethouder Gebben. Maar �� geef al die mensen ook meteen �� een kleine mediatraining, ver�� tel dat als je als bedrijf geld �� verdient aan de overheid (aan �� de burgers), beslag op de �� publieke ruimte legt, men�� sen aan het werk zet, ook �� af en toe eens wat moet �� vertellen over wie je bent �� en wat je doet. ��

© MediaSales Nederland bv

2

Twentevisie 10/2006

�3

Twentevisie 10/2006 ��

JOBO5012 AD 50x40mm 1

06-01-2006 12:27:00

‘Nee’ is ‘misschien’ en ‘misschien’ is ‘ja’ voor Maré Elizen, belegger in winkelpanden

vastgoed | maré elizen

‘Zet maar boven je artikel: (door Jan Medendorp) Maré Elizen is een van de grootste particuliere vastgoedbeleggers van Nederland. Hij werkt samen met Herman Jansen (die in de jaren negentig zijn slachterij aan Aldo van der Laan verkocht) en oud-voetballer Marc Overmars. Elizen investeert het liefst in winkelpanden. Waar sommige snelle jongens het vastgoed links en rechts een slechte naam geven, lijkt hij dat in zijn eentje te willen goedmaken: hij begint elke ochtend op zijn laatst om zes uur, blijft koffie schenken voor zijn medewerkers en gasten en, belangrijker, hij betaalt de hoogste prijs en dat maakt hij bovendien heel snel over. En hij strooit (tot irritatie van zijn vrouw) met cadeautjes; bezoekers vertrekken over het algemeen met een volle attachékoffer. Een verhaal in oneliners.

krantenknipsels uit die tijd een bevlogen zanger van het Martinuskoor uit Twello en had een textielwinkeltje. Maré bracht het textiel rond met de opdracht het verpakkingsmateriaal mee terug te nemen, dat was het eerste verdiend. Hij is overigens nog steeds zuinig. Hij rijdt in een zeven jaar oude Mercedes, maar dat heeft wellicht ook te maken met het feit dat hij opziet tegen het aanleren van de bediening van nieuwe knopjes. “Materiële welstand zegt me weinig, het leven is nul-nul: je begint met niets en je eindigt met niets.” Tussentijds is kapitaal natuurlijk wel prettig. “Zet maar boven je artikel: Elizen betaalt de hoogste prijs en dat kan omdat we het eenvoudigste bedrijf zijn. De sigarendoos is het meest moderne wat u bij mij op kantoor aantreft.” Bij wijze van spreken dan, want het is een keurig kantoor, daar in Twello pal naast het station.

Hoeveel panden hij precies bezit, weet hij niet. “Dat maakt me ook niet uit; ik schat tussen de vijfhonderd en duizend.” Het eerste gezegde volgt: “Het bezit van een zaak is het einde van het vermaak.” Met een waarde van vele honderden miljoenen. De huurstroom en de hypotheeklasten kent hij op zijn duimpje, maar die informatie was hij niet van plan te delen, kijkt hij lachend onder zijn borstelige wenkbrauwen.

Vastgoed

’Materiële welstand zegt me weinig, het leven is nul-nul: je begint met niets en je eindigt met niets’

Elke ochtend vanaf zes uur brandt het licht in het pand van Elizen Vastgoed in Twello. “Voor tien uur heb ik aan al mijn medewerkers koffie geschonken.”

Een van de allergrootste particuliere beleggers in winkelpanden krijgt tijdens het interview in het ondernemerscafé Memphis, waar honderden vastgoedmensen aanwezig waren, snel de lachers op zijn hand. Hoewel hij tot voor kort openbare optredens schuwde, lijkt hij met zijn oneliners en clichés de regie van het gesprek in handen te hebben. Is Elizen met zijn kraaltjes, mooie praatjes en slimme marketing om Overmars bij het bedrijf te halen een sympathieke zakenman of een gladde jongen? Lees en trek zelf de conclusie.

Elysio Feit is dat Maré Elizen (58) uit een groot gezin komt, zijn vader Martinus was volgens

4

Elizen betaalt de hoogste prijs’

Twentevisie 10/2006

Elizen was de twintig net gepasseerd toen hij met een eigen textielwinkeltje begon, in Bathmen. Dat groeide snel uit tot een keten van vrijetijdswinkels onder de namen Elysio, Tiffany, Sally Drops, eerst in de stedendriehoek, daarna in Twente en uiteindelijk een werd het bedrijf met 75 filialen (450 medewerkers) in heel Nederland. Daar heeft Eilzen bijna zes jaar geleden afscheid van genomen. Een oudere eigenaresse van een van de winkelpanden (in Apeldoorn) wilde (dertig jaar geleden) niet meer verhuren aan Elizen, maar het pand verkopen. “Die vrouw zei tegen mij ‘ik wil met warme hand het geld aan mijn dochters geven’.” Het was de start van een imperium. Want die handel is beter dan textiel verkopen? “Je hoeft er in elk geval minder hard voor te werken,” zegt Elizen grijzend. Elizen heeft juist de reputatie bijkans dag en nacht te werken. “Mijn moeder is van boerenafkomst. En je had een bepaald aanzien in de buurt als je als boer het eerste ging melken. Ik heb dat trekje van mijn moeder overgenomen.” Elke ochtend, soms al ruim voor zes uur, brandt het licht in het pand van Elizen Vastgoed. “Ik heb weinig kapsones, maar ik permitteer me om te zeggen dat ik in elk geval voor tien uur aan al mijn medewerkers minstens 50 koppen koffie heb rond geschonken. Er hangt bij ons een groot saamTwentevisie 10/2006

horigheidsgevoel, echte teamgeest. Iedereen is gelijk.”

Telefoonrekening Waar het volgens Elizen verder om gaat, is om zaken anders te doen dan de concurrentie. En daarom zitten hij en zijn collega’s de hele dag achter de telefoon: ‘weet u nog een winkelpand voor ons te koop’. “Wij bellen het meeste, faxen het meeste, sturen de meeste brochures rond en noem maar op. We proberen daarmee het onmogelijke te doen.” De telefoonrekening is torenhoog. Over geld praten doet hij niet graag, omdat Elizen als geen ander weet dat grote getallen kan zorgen voor afgunst en verkopen is grotendeels ook een kwestie van gunnen. Maar er stroomt maandelijks een niet onaanzienlijk aantal huurpenningen richting Twello die weer belegd moeten worden. Gauw brengt Elizen het gesprek op de bank die hem groot gemaakt heeft. “Wij hebben een uitstekende relatie met ING Real Estate, zij hebben een geweldige vastgoedexpertise.” Er was een tijd dat de bank Elizen waarschuwde dat hij teveel betaalde voor de panden.

‘De man die snel beslist brengt meer geld in de kist dan de perfectionist die de aansluiting mist’ “Als ik duizend mensen bel die allemaal nee schudden, dan kan ik er beter mee ophouden. Of meer betalen. Een jaar later zei diezelfde bank dat mijn visie de juiste is.” Elizen wint omdat hij vasthoudender is dan zijn concurrent die inmiddels ook ziet dat winkels op A1-locaties een prima belegging zijn. “We gaan net zolang door tot ze ‘ja’ zeggen. ‘Nee’ is ‘misschien’ en ‘misschien’ is ‘ja’.” En daar is hij weer: ‘de man die snel beslist, brengt meer geld in de kist dan de perfectionist die de aansluiting mist’.”

Marc Overmars Het betalen van de hoogste prijs kan hij lijden, legt Elizen uit. “We zijn dertig jaar geleden begonnen, inmiddels hebben we een geweldige overwaarde. Die overwaarde plus onze ongeneeslijke ambitie en prestatiedrang, maken het succes.” Plus het geven van cadeautjes? Van pennen tot zwaar verzilverde kurkentrekkers. “Wie niet kan delen, kan ook niet vermenigvuldigen.” Hij doet het om bekendheid te krijgen. “Bijna niemand kan de vraag beantwoorden ‘ken jij een

particuliere winkelbelegger op A1-locaties’. Met attenties proberen we ons profiel te geven.” Hij geeft het voorbeeld van het beroemde stadscafé De Bobbel in Maastricht dat hij onlangs vergaarde en waar erg veel belangstelling voor was. “Nadat de deal gedaan was, vroeg ik aan die mensen waarom ze het aan mij hadden verkocht. Toen zei die mevrouw, aan zo’n kerel wil ik wel verkopen, die eet voor een tientje per dag, dat zei ze op z’n Limburgs, ik doe het maar even op z’n Twents, en dan krijg je nog een cadeautje toe ook. Dat vind ik leuk om te horen.” En daarom belde hij een paar jaar geleden ook oud-voetballer Marc Overmars op van wie bekend is dat hij zijn verdiensten in vastgoed steekt. En uit dezelfde streek komt. Hoe paradoxaal, Overmars mijdt de pers altijd zo veel mogelijk. “Waarschijnlijk had u voor onze samenwerking nog nooit van ons gehoord.”

Huurders Panden zijn alleen maar interessant als er huurders in zitten, liefst huurders met een langjarig contract. Als het Elizen niet zint zoals bij de Oranjerie in Apeldoorn, dan grijpt hij in. “Dat winkelcentrum was te hoogwaardig in de markt gepositioneerd en ik houd niet van hoge pretenties. We moeten het hebben van de middenmoot. Er zat daar een juwelier op de kop, Schaap Citroen, waar je moest aanbellen om je geld kwijt te raken. Dat geeft een zekere drempelvrees. We hebben toen goede winkelformules bedacht. Zara komt naar Apeldoorn, wordt binnenkort geopend, dat is echt een trekker van jewelste voor Apeldoorn, La Place is er gevestigd, Esprit, de ANWB en nog een tal van anderen, maar met traffic-genererende formules.” Dan is het handig als je zelf uit de retail komt en daar waarschijnlijk ook nog veel contacten hebt. Ik weet precies wat Kruidvat en Etos in Groningen of Maastricht willen betalen.” Maar als hij zich dagelijks een slag in de rondte belt en daadwerkelijk de hoogste prijs betaalt, dan zullen de makelaars zich toch wel bij hem in rijen van drie melden. “Edwin Mulder van Zadelhoff, een van de partijen waar wij heel veel zaken mee doen, kan het bevestigen: we beslissen het snelst, we betalen de hoogste prijs zonder ontbindende voorwaarden. Wij lopen al 30 jaar op de muziek vooruit.” Mulder bevestigt desgevraagd later dat het “heel prettig zaken doen is met Elizen.” ■

5

Eric Nijkamp heeft hart voor hoogwaardig vastgoed

vastgoed | eric nijkamp

‘Wie de huurders heeft, heeft de macht’

Het kantoor van Eric Nijkamp, een statige fabrikantenvilla in Oldenzaal, is wellicht het mooiste van heel Twente.

(door Martin Steenbeeke) Hij maakte met zijn compagnon Bert Nijboer naam met het veranderen van de huisstijlen van instellingen en bedrijven. Maar Eric Nijkamp is “niet iemand die ergens in blijft hangen.” Hij wil na de verkoop van NykampNyboer Huisstijlmanagement verder. Verder, als vastgoedondernemer, met de Nystaete Groep, en verder, als ‘ras-Twentenaar’, met de regio. “Ik mis leiderschap.” Zijn kantoor, een statige fabrikantenvilla in Oldenzaal, is wellicht het mooiste van heel Twente. De tuin is zo groot dat het makkelijk voor een park kan doorgaan en aan het interieur heeft een klassieke meubelzaak meer verdiend dan Overtoom. Ooit was dit de locatie waar de textielbaronnen van Twente onder leiding van gastheer Gelderman de toestand van de wereld bespraken. “Hier zaten ze, met sigaar,” zegt Eric Nijkamp in de ontvangstkamer. De villa is enige tijd eigendom van de Nystaete-groep geweest maar na een ‘sale + lease backconstructie’ mag Nijkamp zich ‘slechts’ huurder noemen. Jammer, zegt Nijkamp, maar het geld dat daardoor is vrij gekomen, is besteed aan de verdere uitbreiding van de bedrijfs- en vastgoedactiviteiten. Twentevisie 10/2006

Nibag Die laatste kreeg hij min of meer per ongeluk in de schoot geworpen, toen NykampNyboer in 1998 het bouwmanagementbedrijf Nibag overnam. De vastgoedpoot van Nibag gaf “stof tot nadenken,” zegt Nijkamp. Nijkamp en Nijboer huurden expertise in en sloegen met Nystaete aan het ontwikkelen. Dat ging dusdanig goed dat het zwaartepunt van de activiteiten van Nijkamp en Nijboer gaandeweg kwam te liggen op de financieel-strategische activiteiten waardoor het omzetaandeel van de huisstijlmanagementactiviteiten geleidelijk verminderde tot 30 procent. In 2004 werd 73% van NykampNyboer verkocht aan het zittende management en de Friesland Bank. “Als ik terugkijk op mijn eigen carrière zie ik dat ik goed ben in zaken op te zetten, maar op een gegeven moment loopt het, krijg je een soort déjá-vu gevoel en zoek je mensen die goed zijn om het bedrijf naar een volgende fase te brengen,” verklaart Nijkamp. Bij de vastgoedactiviteiten lag de nadruk aanvankelijk op de traditionele objecten als kantoren en retail, waarbij de doorlooptijd bepalend was of een project werd opgezet. “Vier, vijf jaar is niet interessant, twee jaar is goed. En als we bouwen moeten we zeventig procent verhuurd

hebben.” Omdat de kantoren- en winkelmarkt zich nog steeds kenmerkt door relatief veel leegstand (“wie de huurders heeft, heeft de macht”) richt Nystaete zich de laatste tijd meer op aanpalende sectoren als de zorgsector en de recreatiemarkt. In bijvoorbeeld Oostenrijk ontwikkelt Nystaete 64 luxe chalets. “Het hebben van een tweede vakantiewoning is heel aantrekkelijk. Enerzijds als belegging, anderzijds voor vrije tijd.” Dit soort projecten wordt bij voorkeur samen met andere partijen opgezet. “Als je in het buitenland bezig gaat, zijn er voldoende valkuilen die je niet kent. Daarom zoeken we er partners bij die weten hoe het daar werkt.”

Doorlooptijd Via Nystaete Participaties - het onderdeel van de Nystaete Groep dat belangen heeft in zeven ondernemingen waaronder NykampNyboer is de vastgoedpositie verstevigd. Nystaete bezit veertig procent van de aandelen van vastgoedbeheerder Actys, het vroegere Dynamis ABC. Met een beheersportefeuille van circa 12 miljard euro is dit de grootste onafhankelijke vastgoedbeheerder van Nederland. Omdat het bedrijf op dat moment niet zo heel goed draai- ›

7

vastgoed | eric nijkamp

de, was er niet zo “heel veel geld voor nodig,” zegt Nijkamp over de opmerkelijke transactie. “We hebben het op het juiste moment opgepakt. Het was een bedrijf met een hoog winstpotentieel maar het had te maken met een dip. Toen de lijn naar boven weer was ingeslagen, kregen wij de mogelijkheid om met een aantal andere mensen te investeren.” De dip is na het wegwerken van “achterstallig onderhoud” definitief overwonnen en bijkomend voordeel is dat Nystaete in de Nederlandse vastgoedsector beter op de kaart staat. En dat is handig in een markt waarbij het hebben en onderhouden van een goed zakelijk netwerk cruciaal is en ‘gunnen’ heel belangrijk is. “Er is voldoende vastgoed, maar je moet mensen kennen die je op tijd op de hoogte brengen van transacties en die je de handel gunnen.”

Haerzathe Nystaete heeft met een tweetal andere aandeelhouders een eigen vehikel voor commanditaire vennootschappen (CV’s); Haerzathe Investments Beheer BV met een totaal belegd vermogen in drie fondsen van ruim zeventig miljoen. Voor de inleg van (minimaal twee) participaties van 25.000 euro per stuk, prognosticeert Haerzathe I CV bijvoorbeeld een jaarlijks bruto-rendement direct uitkeerbaar van 7% en een totaal geprognosticeerd enkelvoudig rendement na verkoop van ongeveer 15.5%. Ook de andere fondsen kennen soortgelijke rendementen. Het bedrijf zoekt “hoogwaardig” commercieel vastgoed, waarbij langjarige huurovereenkomsten, solvabele huurders en de gunstige ligging van groot belang zijn. Het vastgoed in Nederland is “erg aan de prijs,” stelt Nijkamp vast. “Er is wel veel aanbod maar kwalitatief is er tegelijk ook weer niet veel. Het is daardoor erg moeilijk om een mooi rendement te kunnen bieden aan de beleggers.” Tot de door Haerzathe geselecteerde vastgoedobjecten voor de eerste CV behoort het nieuwe winkelcentrum Hengelose Es. Inmiddels is Haerzathe bezig om de volgende CV te ontwikkelen waarbij het zich afficheert als “uiterst transparant.” “Er zijn veel slechte CV’s in Nederland,” reageert Nijkamp op eerder geuite kritiek dat vooral de initiatiefnemers van een CV flink verdienen. “Aan zogenoemde ABC-tjes, het kopen van een pand, voor meer inbrengen in de CV en dan nog duurder verkopen, doen wij niet. Wij zetten onze vastgoedfondsen heel defensief in de markt, hebben bijvoorbeeld met drie tot vier procent heel lage structureringskosten. Er zijn er die op tien procent zitten en dan krijg je al snel het beeld van ‘graaiers’.”

Kartrekker Vastgoed in Twente heeft bij Nijkamp geen streepje voor, al blijft hij zijn best doen om op het Enschedese B&S-park de Novation Tower, een grote kantoortoren, van de grond Twentevisie 10/2006

Eric Nijkamp van Nystaete Participaties dat 40% van de aandelen van vastgoedbeheerder Actys, het vroegere Dynamis ABC bezit. “Omdat het bedrijf niet zo heel goed draaide, was er niet zo heel veel geld voor nodig.”

te tillen. “Ik denk dat het bouwbord om het in de markt te zetten er aan het einde van het jaar staat. Het blijft wel zoeken naar goede huurders.” Twente kan wel wat daadkracht gebruiken, constateert hij als bestuurslid van VNO-NCW. “Er is nu zowel in het bedrijfsleven als in de politiek veel versnippering.” Het heeft in zijn ogen te maken met leiderschap, of liever gezegd een gebrek eraan. “Ook in het bedrijfsleven neemt niemand het voortouw. De beursgenoteerde bedrijven moeten dit doen,” vindt Nijkamp, verwijzend naar Eindhoven waar topman Kleisterlee van Philips als boegbeeld fungeert. “Daar hebben ze het heel goed gedaan en heel veel geld uit bijvoorbeeld Brussel gehaald.” Nijkamp voegt er als voorwaarde aan toe dat zo’n regionale kartrekker wel “gefaciliteerd” moet worden. “Je kunt het er namelijk niet bij doen, dan krijg je het niet van de grond. Je zou er bijvoorbeeld een pro-

jectteam om heen kunnen zetten. VNO-NCW neemt graag de handschoen op om dit te doen.” Zelf faciliteert Nijkamp sinds twee jaar jonge talentvolle springruiters met Equipe De Twentse Ruiters (DTR). Talentvolle, jonge ruiters fungeren als uithangbord van Twente. “Op paardengebied zijn we uniek in Twente. We hebben de beste ruiters, beste amazones, beste stallen, wereld- en europees kampioenen en met de military en CSI grote evenementen. DTR geeft het een gezicht.” Achter DTR gaan een veertigtal ondernemingen schuil die als ‘vrienden’ de ruiters financieel ondersteunen en hippische evenementen sponsoren. Wat op hippisch gebied kan - een centrale aanpak en het creëren van draagvlak - kan ook op economisch terrein, zegt Nijkamp. “Als ondernemers moeten we de economische actiepunten niet alleen benoemen maar in directe samenwerking met de politiek uitvoeren.” ■

9

Van Lanschot mikt op paarden en vermogende particulieren

Bestuursvoorzitter Floris Deckers

Bestuursvoorzitter Floris Deckers van Van Lanschot Bankiers introduceer t het Springpaarden Fonds Nederland. “Het is een ‘fun-aandeel’.”

vastgoed | van lanschot

appelleert aan oranjegevoel (door Martin Steenbeeke) Beleggen in paarden, het is eens wat anders dan je geld in stenen stoppen of op de bank zetten. Van Lanschot Bankiers introduceert het Springpaarden Fonds Nederland. Het is weliswaar een ‘fun-aandeel’ maar voor de toekomst van de springsport in Nederland een bloedserieuze zaak, zegt bestuursvoorzitter Floris Deckers tijdens de vastgoedborrel van Expo on Horse.

talentvolle paard G4S Lingh verdwijnen naar Amerika. Eigenaar Arend Zoer van Okidoki wees onlangs een bod van vier miljoen euro uit de Verenigde Staten en Rusland van de hand. Zoer gaf de voorkeur aan de springcarrière van zijn zoon Albert, boven het vele geld. Een unicum, weet Deckers. “999 van de 1000 hadden voor het geld gekozen. Je kunt die eigenaar niet genoeg complimenten geven.”

In de prospectus staat het eerlijk vermeld. Zij die hun geld in het Springpaarden Fonds Nederland steken moeten het in de eerste plaats doen voor het plezier. Het (eventuele) rendement komt op de tweede plaats. “Een serieuze beleggingsadviseur moet dit niet in zijn portefeuille hebben. Het is wat wij een fun-aandeel noemen. Wij hopen mensen te interesseren die de hippische sport in Nederland willen ondersteunen zodat meer mensen betere paarden kunnen houden. Het begint met een paardengevoel, dan heb je een oranjegevoel en als het goed gaat kun je er aan verdienen,” zegt Floris Deckers. Deelnemers aan het Springpaarden Fonds kopen certificaten van 100.000, 25.000 of 10.000 euro, met een looptijd tot uiterlijk 2018. Met de 3,5 miljoen euro die het fonds minimaal denkt op te halen worden ongeveer 25 talentvolle paarden gekocht. Oud-springruiters als Hans Horn, Emile Hendrix en Johan Heins doen de selectie en bepalen welke ruiters de paarden onder het zadel krijgen. “Wij hopen dat er een aantal echte toppaarden tussen zitten. Er zullen ook paarden bij zijn die de absolute top niet zullen halen, maar wel in waarde zullen toenemen. Een groot deel zal voor heel behoorlijke prijzen verkocht worden.”

De vraag of ook de paardensportliefhebber niet beter af is door zijn centen in vastgoed te steken, wordt door Deckers niet direct bevestigend beantwoord. “Dat weet ik niet. Het blijft natuurlijk wel een cyclische markt. De markt gaat al vrij lang strak omhoog, wat fantastisch is voor de mensen die dat op het juiste moment gezien hebben maar ik kan me ook nog de periode herinneren dat het wat minder ging. Met name de particuliere belegger moet uitkijken dat hij het kaf van het koren scheidt.” Onder de cliëntèle van Van Lanschot Bankiers zijn er altijd mensen die, ongeacht de markt, veel, zo niet alles in vastgoed beleggen. “Wij adviseren een aandeel vastgoed van 15 tot 20 procent in de portefeuille maar er zijn een heleboel mensen, en zeker klanten van Van Lanschot, die zeggen dat ze alleen van vastgoed verstand hebben. Dan moeten ze dat vooral doen.” De vermogende particulier is een belangrijke doelgroep voor Van Lanschot. De bank hanteert een ondergrens van 100.000 euro belegbaar vermogen. Deckers constateert tevreden dat de doelgroep in Nederland - onder meer door de vergrijzing - meer dan gemiddeld stijgt, waardoor zijn bank ook groeit.

Okidoki

De ‘private bank-sector’ is flink in beweging. Het Belgische KBL heeft Theodoor Gilissen en Stroeve gekocht en Fortis lijfde Mees Pierson in. Van Lanshot kocht zelf CenC en dit jaar het veel kleinere Kempen. Grootbanken lijken hun oog te hebben laten vallen op ‘private-banking’ maar Van Lanschot, sinds 1997 beursgenoteerd, blijft liever zelfstandig. Op die manier, zegt Deckers, kan hij beter duidelijk maken dat klanten bij zijn bank anders behandeld worden dan bij een grootbank. Van Lanschot heeft een gedurfde tvcommercial waarbij gesuggereerd wordt dat een klant bij een grootbank sneller van contactpersoon wisselt dan van overhemd. “Je moet het verschil accentueren,” zegt Deckers. “Wij zijn geen grootbank en willen dat ook niet worden. Dan moet je ongelooflijk veel administratieve

Het fonds vloeit voort uit het golfproject dat Van Lanschot in 2004 had opgezet. Jonge amateurgolfers werden financieel ondersteund zodat ze prof konden worden. Na het succes werd Van Lanschot belaagd door andere sportbonden die iets soortgelijks voorstelden. Sportjournalist Jacob Melissen bracht Van Lanschot op het idee een springpaardenfonds op te zetten. “Dat raakte een snaar,” zegt Floris Deckers, zelf liefhebber van paarden. “Net op dat moment werden een hoop paarden naar het buitenland verkocht.” Nederland boekt weliswaar geregeld internationaal successen, zoals recentelijk bij de wereldruiterspelen in Aken, maar het risico dat de betere paarden weggekocht worden, ligt dagelijks op de loer. Zo zag dressuurruiter Edward Gal zijn Twentevisie 10/2006

Cyclische markt

Grootbank

lagen inbouwen waardoor je het zicht op de klanten wegneemt. En dat zicht op die klant vinden wij nu net zo plezierig.”

Natuurlijk verloop Deckers, zoon van een Limburgse steenkoolmijndirecteur, kan de vergelijking maken want hij werkte van 1981 tot 2004 voor ABN AMRO, hoofdzakelijk in het buitenland. Bij zijn terugkeer in Nederland, in 2001, merkte hij dat hij moeilijk kon wennen aan de Nederlandse ‘overlegcultuur’. “In het buitenland ben je altijd je eigen baas geweest. Als je dat twintig jaar gedaan hebt, is het erg moeilijk om in een grote organisatie in te voegen.” Hij kreeg landelijke bekendheid en veel kritiek toen hij als baas van het Nederlandse bankbedrijf een reorganisatie doorvoer waarbij 7.000 banen verdwenen. Werknemers kregen schriftelijk te horen dat de bank veel belang hechtte aan hun dienstverband of dat de bank niet zou treuren als ze - met vertrekpremie - op zoek gingen naar een andere baan. “Het zal me tot mijn graf nagedragen worden,” zegt Deckers over de ophef die hierdoor ontstond. “Maar ik vond en vind nog steeds dat het nodig was.” De brief was opzettelijk bruusk geformuleerd om te bereiken dat de natuurlijke verkoop gestimuleerd zou worden, zodat het aantal gedwongen ontslagen beperkt zou kunnen blijven.

Rente De mogelijkheid wederom eigen baas te zijn, verlokte Deckers in 2004 over te stappen naar Van Lanschot. Financieel lijkt het Van Lanschot even tegen te zitten. Nadat in de eerste helft van 2006 twintig procent meer winst was behaald, volgde gelijk de waarschuwing dat het onzeker was of de geprognosticeerde 10 procent winstgroei over heel 2006 gehaald zou worden. De belangrijkste oorzaak ligt in het feit dat de (stijgende) korte rente de lange rente nadert en dat is geen gunstige ontwikkeling voor een bank die geld verdient aan het verschil tussen die twee. Deckers: “Op het moment dat de rente zich heel anders gaat bewegen dan ie normaal doet, dan merken wij dat, net zoals iedere bank in West-Europa. Wij kunnen ons niet onttrekken aan wat de markt doet.” De suggestie dat hij bij Van Lanschot binnen is gehaald om te reorganiseren, werpt hij verre van zich. De twee kantoren die Van Lanschot in Overijssel heeft (Enschede en Zwolle) draaien goed en staan niet ter discussie. “Je moet altijd letten op de kosten maar dat leidt bij Van Lanschot niet tot het sluiten van kantoren.” ■

11

De brede blik van ingenieurs- en architectenbureau BDC

vastgoed | bdc

‘Eerst rekenen, dan tekenen’ (door Martin Steenbeeke) De vraag verrast hem, maar het antwoord heeft hij klaar. Wat zou Jan Bakker doen als hij in het nieuwe kabinet minister van VROM zou zijn? “Levensbestendig bouwen propageren,” zegt de directeur van het jubilerende BDC Ingenieurs en Architecten uit Rijssen. Levensbestendige woningen groeien via technische en fysieke aanpassingen mee met de behoefte van de bewoners. Je begint er als starter, creëert eenvoudig een paar extra kamers als er gezinsuitbreiding komt en blijft er desgewenst, voorzien van allerlei (technologische) hulpmiddelen, tot de dood wonen. De huidige doorstroming van flat, via eengezinswoning naar woonzorgcomplex noemt Bakker “onnatuurlijk”. Levensbestendige bouw kost een paar duizend euro meer, maar de investering loont zich, zegt Bakker. “Je kunt de helft aan subsidies die beschikbaar zijn voor woningaanpassing besparen als je in het begin goed bouwt en een paar euro meer investeert in innovatie. Lucht is het voordeligste waarin je kunt investeren.”

Vormgeving

Jan Bakker, directeur van het jubilerende BDC Ingenieurs en Architecten uit Rijssen. “De verhouding tussen bouwkosten en grondprijs is totaal scheef.”

Twentevisie 10/2006

Meedenken, verder kijken dan je eigen vakgebied. Het is de achterliggende gedachte waarom Bakker 25 jaar geleden - aanvankelijk met een compagnon, later alleen - een eigen architectenbureau begon. Hij was daarvoor in loondienst bij architectenbureau Ter Haar en bouwbedrijf Nijhuis, leerde er veel maar bovenal dat architecten in de artistieke hoek worden gedrukt. “Architecten werden en worden gezien als aardige mensen die vooral oog hebben voor vormgeving, maar geen verstand hebben van kosten. Ze mogen het ontwerp en de indeling op hoofdlijnen maken en dan houdt het op. Ik wil, als zoon van een aannemer, aantonen dat er ook architecten zijn die oog hebben voor meer dan alleen vormgeving.” BDC pretendeert vormgeving aan techniek te koppelen. Voordat een ontwerp gemaakt wordt, is gekeken welke technische voorzieningen er aangebracht moeten worden en wat mogelijke knelpunten zijn. Wil een opdrachtgever een bepaalde vloer, maar blijkt die alleen in een breedte van 9.20 te leveren te zijn, dan is het handig om geen ruimte van 9 meter 10 te ontwerpen, geeft Bakker als voorbeeld. ‘Eerst rekenen, dan tekenen’, is zijn motto.

Ratjetoe Na een moeizame start (“in 1981 begon net een economische crisis”) is BDC uitgegroeid tot een bedrijf met 17 werknemers. Voor het beheer en onderhoud van vastgoed is in 2004 een apart bedrijf, Vastgoed Consulting Nederland (VCN), opgericht. Het is een strategische keuze om dit specialisme beter te positioneren, zegt Bakker. “Een gemiddelde ingenieur zoekt geen onderhoudsmanager bij een architectenbureau.” Veertig procent van de activiteiten van BDC hebben momenteel betrekking op de utiliteitsmarkt, zestig procent op de markt voor woningbouw. Het zijn twee communicerende vaten, een teruggang op de ene markt kan gecompenseerd worden door de andere. De woningontwerpen variëren van een luxe landhuis tot seriematige nieuwbouw. Het architectenhart van Bakker gaat niet harder kloppen bij het aanschouwen van een gemiddelde woonwijk, zoals Veenslagen in Rijssen. Het is “een ratjetoe” met “Belgische toestanden,” vindt Bakker. “Twintig, dertig jaar geleden was er een stadsarchitect die over de schouder meekeek. Modern of klassiek, rijtjeshuis of landhuis, er was altijd een bepaalde samenhang. Dat mis ik nu.”

Kwaliteit Ook op een ander vlak - de bouwproductie moet de overheid volgens Bakker weer meer de regie nemen. Nu zijn gemeenten met projectontwikkelaars verwikkeld in prijsopdrijvende gevechten om de bouwgrond. De Wet Voorkeursrecht gemeenten, die moet voorkomen dat projectontwikkelaars grond voor de neus van gemeenten wegkapen, werkt volgens Bakker in de praktijk onvoldoende. “Ze concurreren elkaar de tent uit.” Resultaat is dat de bouwgrond zo duur is geworden dat er te weinig geld overblijft voor de feitelijke bouw van de woning. De verhouding tussen bouwkosten en grondprijs is “totaal scheef”, aldus Bakker. Dat betekent dat er hoge huren moeten worden betaald om de grondkosten terug te verdienen (“de huur is het eindgetal”) of dat er ingeleverd moet worden op de kwaliteit en omvang van de woning of de bouwkavel. Bakker, die starterswoningen als “kippenhokken” betitelt, constateert dat garagemuren tot op de erfafscheiding komen te staan. En als je pech hebt, doet de buurman dat ook. “Dat moet je niet willen,” zegt Bakker. ■

13

‘Ik ben een autistische netwerker’

vastgoed | Lucia Douwes Dekker-Koopmans

EMGA: Veel voor weinig dat hij dat zelf beter kon investeren, zoals het opknappen van Dikkers.”

Spijt van aankoop Achteraf gezien had pa het Dikkers-terrein beter niet kunnen kopen, vindt dochter Lucia Douwes-Dekker anno 2006. “Het project ‘Hart van Zuid’ heeft veel te lang geduurd.” Ze was soms zo kwaad op het getreuzel van de gemeente dat ze de heren soms wel met de koppen tegen elkaar had willen slaan. “De gemeente heeft gefaald. Hengelo ontbrak het aan een eigen visie. Ze bleven er maar externe bureaus bijhalen. De processen worden daardoor duur en duren te lang.” Inmiddels wil de gemeente samen met concurrent Van Wijnen gaan ontwikkelen. “Daarom hebben wij een deel van Dikkers verkocht, dan gebeurt er in elk geval wat.”

Scheepswerf

Lucia Douwes DekkerKoopmans heeft inmiddels een deel van het Dikkers-complex verkocht. “Hengelo ontbrak het aan een eigen visie. Ze bleven er maar externe bureaus bijhalen. De processen worden daardoor duur en duren te lang.”

(door Jan Medendorp) Ze zegt over het algemeen wat ze bedoelt. “Dat is soms wel shockerend.” Op het Hengelose gemeentehuis houden ze daar bijvoorbeeld niet van. Fysiek hebben ze in elk geval weinig van haar te duchten, zo groot is Lucia Douwes Dekker-Koopmans niet. “Ik heb een paar jaar in Spanje gewerkt, daar voelde ik me heerlijk, want daar had ik een normaal postuur. Terug in Nederland bleek ik klein.” Pa Koopmans had zijn aggregatenbedrijf Aggreko in Groot Ammers in 1981 verkocht. “Mijn vader heeft gouden handjes, slechts drie jaar lagere school, maar wel de kwaliteit om driedimensionaal te kunnen denken.” Twentevisie 10/2006

Pa Koopmans belandde daarna bij de NAM. “Daar werken ze in boorputten met lieren.” Er was maar één serieuze lierbouwer ter wereld en toen heeft Koopmans zelf een verbeterde versie gemaakt. De NAM was geïnteresseerd. “En toen was de sky the limit.” Dat heeft hem geen windeieren gelegd. Inmiddels was ook het onroerend goedbedrijf Exploitatie Maatschappij Groot Ammers (afgekort EMGA) opgericht door de familie. De eerste aankoop was het Dikkersterrein in Hengelo. Snel kon er meer gekocht worden, dankzij de opbrengsten uit de jointventure met het lierbedrijf. “De eerste zeven, acht jaar werden de opbrengsten in het vastgoed gestopt. Mijn vader heeft moeite met geld naar de belastingdienst te brengen, hij vond

Ze moet toch wel vaker met gemeenten ruzie hebben, want volgens de markt heeft EMGA als strategie ‘veel voor weinig’. “Wij kopen projecten waar een lange ontwikkeling voor nodig is, waar de horizon ver naar achter ligt. Daar kun je niet gemakkelijk op calculeren, daar is een zeker bufferkapitaal voor nodig en veel creativiteit.” De winst moet dan komen uit de toegevoegde waarde. “In het westen van het land bezitten we industrieterreinen die op termijn ontwikkeld moeten worden.” Een mooi voorbeeld van hoe ze werkt is de scheepswerf YVC (IJssel Vliet Combinatie) aan de Lek; waar nu een fraai bedrijfsverzamelgebouw in zit. Hoe komt ze aan die terreinen en panden? “Ik ben een autistische netwerker, ik werk in een klein kringetje mensen met wie ik zaken doe. Als die zeggen dat het goed bij onze filosofie past, dan weet ik dat het klopt.” Als ze haar totale vastgoedportefeuille moet taxeren, zegt ze: “Ik denk dat we ergens onderin de Quote terecht komen.” Zo weinig? Glimlachend: “Ik geef veel uit.” In navolging van haar aangetrouwde beroemde schrijversfamilie heeft ze zelf ook een roman geschreven: De dans van de kakkerlak. “Schrijven is voor mij een creatieve uitlaatklep en een tegenhanger van de zakenwereld waar ik mij overdag in beweeg. Dus ik ben wel klein, maar ik besta uit twee personen, een zakelijke en een creatieve.” ■

15

‘Er gaan meer bouwers failliet aan onroerend goed dan aan bouwen’ vastgoed | herman spenkelink

Dura Vermeer komt met ‘100.000-euro-woning’ (door Jan Medendorp) De weilanden (Vinex-locaties) raken op in Nederland, en hoewel Dura Vermeer jaarlijks voor 150 tot 200 miljoen euro aan vastgoed koopt (voor de eigen bouwproductie) zitten daar vaak ook niet echt de heel goedkope woningen tussen. Ondanks veel enthousiaste plannen om juist dure huizen te bouwen om de doorstroming te bevorderen, smeken starters en mensen met modale inkomens om hun eigen betaalbare (koop)paleisje. Dura Vermeer biedt vanaf 2007 diverse woningen aan voor 100.000 euro vrij op naam. Twee addertjes onder het gras: de woningcorporaties of gemeenten moeten er wel een stuk of dertig, veertig ineens afnemen. En de grond mag maximaal twintig mille (inclusief BTW) kosten. Voor topman Herman Spenkelink van Dura Vermeer zijn dat geen echte addertjes. “Onder een sociale huurwoning zit ook altijd voor 15.000, 16.000 euro grond. Dus dat is niet onredelijk.” Overigens zijn de zogenaamde 100.000-euro-woningen van Dura Vermeer bestaande concepten die dankzij prefab en een uitgekiende constructie goedkoper aan de markt aangeboden worden. “Het is geen casco, het zijn complete huizen, breder dan vijf meter en bijna negen meter lang, met badkamer, keuken, eerste verdieping en met vaste trap naar zolder. Nee, ook de kwaliteit is van hoog niveau, die huizen staan er over dertig, veertig jaar nog,” aldus Spenkelink, die de Bouw- en Vastgoedpoot (met elf bedrijven) van Dura Vermeer leidt (3500 werknemers), goed voor zo’n 700 miljoen omzet (van de ruim een miljard totaal) in de woningen utiliteitsbouw.

Eigen markt maken Het gaat om de continuïteit van het bedrijf, legt Spenkelink uit. “Je moet je eigen markt maken.” En dat doet familiebouwer Dura (voor 70% eigenaar) Vermeer (30%) ook met de aankoop van vastgoed. “Wij investeren in onroerend goed, niet om te beheren of als belegging. Vroeger in Vinex-locaties in de weilanden, tegenwoordig meer in de binnensteden. We kopen posities om mee te kunnen doen in de herontwikkeling.” De productie voor Dura Vermeer die daaruit voortvloeit bedraagt inmiddels een derde van het totale werk. En is bovendien veel rendabeler. “We willen marges van meer dan 10%. En dat is Twentevisie 10/2006

Herman Spenkelink wil de Bouw- en Vastgoedpoot van Dura Vermeer draaiende houden door de aankoop van vastgoed en het plan van de 100.000-euro-woning vrij op naam.

ook redelijk, want de risico’s zijn veel hoger. Er gaan meer bouwers failliet aan het aankopen van onroerend goed dan aan bouwen.” Overigens is de wijze van werken van collegabouwers als VolkerWessels niet anders.

Veldwijk Een voorbeeld waar Spenkelink graag mee pronkt is de aanpak van de wijk Veldwijk in Hengelo (het Olympiaplein tegenover het Fanny Blankers Koen Stadion). “Dat was een van de vijftig aangewezen wijken in Nederland voor herstructurering. De minister had daar extra geld voor over.” De bestaande woningen zouden gesloopt worden en met subsidie zou de wijk worden aangepakt. Er was maar één probleem: de eigenaar, een institutionele belegger, had een makelaar in de arm

genomen om honderd woningen uit te ponden. “Het gaat in de bouw om gunnen, vertrouwen en mensen kennen.” De desbetreffende makelaar informeert Spenkelink die als een speer naar de eigenaar toegaat. “Als die woningen per stuk waren verkocht, was die herstructurering nooit van de grond gekomen. We moesten binnen drie dagen alles regelen. De gemeente Hengelo was bereid met ons mee te denken, was bereid zwart op wit te zetten dat ze er een paar miljoen subsidie zouden inpompen, wij hebben het spul gekocht en staan nu aan de vooravond van de totale ontwikkeling van het hele plan.” Eerder heeft Dura Vermeer op een zelfde wijze het PTTgebouw in Hengelo aangekocht (samen met Droste en Lammersen). In Almelo is het bedrijf onder meer eigenaar van de Java-toren. ■

17

Twentse Vastgoedrapportage groeit in aanzien en betekenis

vastgoedrapportage | vastgoed

Van rapport tot naslagwerk

Vastgoedrapportage

Twente 2006

Het bestuur van de Stichting Vastgoedrapportage (v.l.n.r. Daniël Spikker, Wybrand Beugelink en Roy Duijn) zijn tevreden over de Vastgoedrapportage 2006, maar zien zich genoodzaakt volgend jaar het bestuur uit te breiden in ondersteunende zin.

‘Twente, gezond en ambitieus' Vastgoedrapportage Twente 2006

dernemend Twente.

Een jaar geleden verwoordde het bestuur van de Stichting Twentse Vastgoedrapportage in de Vastgoedspecial van Twentevisie zijn doelstelling als volgt: ‘Over tien jaar is de Vastgoedrapportage een vanzelfsprekendheid geworden’. Dat leek toen enigszins ambitieus, maar nu we een jaar later de balans opmaken, blijkt deze doelstelling veel te voorzichtig geformuleerd. Immers, het fraai uitgevoerde rapport is inmiddels verplichte kost voor allerlei partijen in de vastgoedwereld. Die partijen zijn bijvoorbeeld (semi)overheden, die de rapportage gebruiken voor het onderbouwen van beleidsstukken. Zo kan een gemeente bijvoorbeeld met behulp van de rapportage de behoefte aan bedrijventerreinen inventariseren als basis voor een bepaald beleidsstuk. Ook andere marktpartijen hebben die behoefte tot onderbouwing, zoals grote ontwikkelaars, banken, onderzoeksbureaus, beleggers, makelaars, aannemers, architecten etcetera. Roy Duijn, penningmeester van de stichting, nuanceert: “Het klopt dat de gemeentes ook laten zien belang te hebben bij de Rapportage. De gemeente Enschede is om die reden een van onze founders. Almelo wil het initiatief ook graag financieel ondersteunen en heeft haar medewerking inmiddels toegezegd. Wij verwachten dat Hengelo hierbij Twentevisie 10/2006

aansluiting zal vinden. De medewerking van de drie grootste gemeenten van Twente is van belang voor de continuïteit en kwaliteit van de rapportage. Zij zien ook in dat de vastgoedrapportage een waardevol instrument is.”

Status De Twentse Vastgoedrapportage lijkt kortom inmiddels al een naslagwerk met enige status geworden. Roy Duijn, penningmeester van de stichting, wil deze stelling graag harder ›

19


Dag van de Vastgoedrapportage

Tijdens de presentatie van de Vastgoedrapportage 2006 werd entertainment node gemist; voor volgend jaar staat er weer een verrassing op het programma.

formuleren: “De Vastgoedrapportage líjkt geen naslagwerk te zijn geworden, het ís een naslagwerk. En inderdaad hadden wij deze status op langere termijn verwacht, maar de vele reacties van de partijen die er toe doen, zijn dusdanig dat we kunnen stellen dat deze status een feit is. De rapportage heeft zijn plek in de bureaula of in de boekenkast gevonden en wordt regelmatig geraadpleegd.” Hoe heeft de Rapportage die status dan in zo’n korte tijd weten te verwerven? Duijn:

Hogeschool Wittenberg-student Wouter Tijhuis leverde een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van de rapportage.

Twentevisie 10/2006

“De kwaliteit wordt hoog gewaardeerd en niet in twijfel getrokken, evenmin als de betrouwbaarheid van de cijfers en grafieken, die met de grootste zorgvuldigheid tot stand komen. Daarvoor is trouwens niet in de laatste plaats Wouter Tijhuis verantwoordelijk, die als stagiair van de Hogeschool Wittenborg heel veel en belangrijk werk heeft gedaan. We zijn blij dat hij ook voor de Vastgoedrapportage 2007 zijn medewerking verleent. Het vertrouwen van de belanghebbenden vloeit ook voort uit de combinatie van marktpartijen (founders, waaronder recentelijk ook de NVM) die de cijfers controleren en toetsen. Die controle vindt ook plaats door alle Twentse bedrijfsmakelaars. Deze strenge controle en toetsing duiden op een grote mate van transparantie: de stichting heeft niets te verbergen en streeft naar een volledig open objectiviteit.” Zit er dan geen enkel belang achter de Vastgoedrapportage Twente? Je zou denken dat de verleiding van commerciële mogelijkheden op zijn minst wat gekriebel veroorzaakt. Roy Duijn is duidelijk: “Absoluut niet! We zijn een stichting zonder enig winstoogmerk en dat zullen we ook zo houden. We beogen zoals gezegd volstrekte objectiviteit en willen op die manier een steentje bijdragen aan de kennis over vastgoed. Bovendien zijn wij als bestuursleden van de stichting verbonden aan organisaties van naam (Snelder Zijlstra, Loostad en Kienhuis Hoving - red.) en kunnen ons uit dien hoofde geen bokken veroorloven.” Maar dat de status van de Vastgoedrapportage hun in promotionele zin geen windeieren legt, lijkt een overbodige toevoeging.

Elk jaar in september wordt tijdens een groots opgezet evenement het magazine Vastgoedrapportage Twente gepresenteerd ten overstaan van zo’n 500 mensen uit de wereld van het vastgoed, zowel de private partijen zoals aannemers, makelaars en ontwikkelaars als de publieke partijen - zoals gemeenten, provincie en Kamer van Koophandel. Was nou echt iedereen aanwezig?: “Bijna iedereen die van belang is, alleen mag de belangstelling van de overheid, met name gemeentes, wel wat groter. Hoewel ze zich dit jaar al meer lieten zien dan in 2005 en volgend jaar zullen ze ongetwijfeld in groten getale aanwezig zijn. “Kunnen we het komende jaar nog spectaculaire wijzigingen in de formule verwachten? Duijn: “Nee, dit jaar hebben we een aantal wijzigingen doorgevoerd ten opzichte van 2005 die het evenement ten goede zijn gekomen; het is dynamischer dan vorig jaar. Zo bleken de reacties op de paneldiscussie erg positief - hoewel we volgend jaar wat meer op de actualiteit willen inspelen -, dat het symposium was ingekort viel ook in goede aarde en het hoeft eigenlijk geen betoog dat dagvoorzitster Mariska Hulsker naar volle tevredenheid heeft gefunctioneerd. We zien we geen aanleiding om komend jaar het roer om te gooien en deze formule te wijzigen. Het enige is dat we - zoals in 2005 - weer wat entertainment in het programma zullen opnemen hetgeen men ook van ons gewend was, dat heb ik wel gemist en het leeuwendeel van de bezoekers ook. Naast de presentatie van de Vastgoedrapportage is het Vastgoedplaza een belangrijk onderdeel van het evenement. Voorheen troffen de marktpartijen elkaar slechts bij toeval, terwijl de behoefte aan interactie groot is. Dat verklaart ook het succes van Vastgoedborrel, die ook door de stichting wordt georganiseerd op verschillende locaties. Die bijeenkomsten moeten overigens niet verward worden met de vastgoedborrel die onlangs plaatsvond in het Expo Center voorafgaand aan de paardenveiling Expo Talent Sale en in samenwerking met het radiocafé Memphis van RTV Oost. Maar ook tijdens die bijeenkomst was duidelijk dat de vastgoedwereld graag gebruik maakt van gelegenheden om elkaar te ontmoeten, zeker als ‘grote jongens’ van het vastgoed hun zegje willen doen. Bovendien: waar mensen zijn, wordt gehandeld, is het al niet onderling, dan toch wel met paarden.

Magazine De reacties op de rapportage waren dit jaar nog positiever dan vorig jaar. Niet alleen vanwege de betrouwbaarheid van de cijfers, maar ook omdat de opzet wat luchtiger is gemaakt: minder tekst, minder verklaring van de cijfers (grafieken spreken meestal voor zich) meer foto’s en een glossyer uiter- ›

21


lijk. Duijn licht toe: “De mensen waarderen het dat we meer de nadruk hebben gelegd op achtergronden en trends. Zo maken we duidelijk zichtbaar dat de markt aantrekt, wat voor iedereen natuurlijk een belangrijk en positief gegeven is, en dat incourant vastgoed een aanhoudend thema is. De lijn van minder cijfers en meer achtergrond zullen we komend jaar doortrekken; de cijfers blijven natuurlijk belangrijk en zorgen gezamenlijk voor een evenwichtig totaal.”

Vastgoedprijs

Website Het magazine, de fysieke Vastgoedrapportage, wordt dus goed ontvangen en gewaardeerd. Maar een kanttekening is op zijn plaats. Want de cijfers die vermeld worden, zijn natuurlijk momentopnames en kunnen op enig moment hun actualiteitswaarde verliezen. Duijn: “Dat klopt, maar de partijen in de markt weten dat het onderliggende onderzoek real time is, dat wil zeggen dat op elk moment actuele gegevens bij ons kunnen worden opgevraagd. Dat neemt niet weg, dat we op dit onderdeel nog hard aan het werk moeten waarbij de website een prominente rol moet spelen. Iedereen zou op elk moment van de dag moeten kunnen inloggen en de gewenste gegevens kunnen ophalen, zonder tussenkomst van bijvoorbeeld e-mail. We zijn wel met die applicatie bezig, maar heel veel schot zit er nog niet in. En dat heeft louter te maken met gebrek aan tijd, want ik en mijn medebestuursleden doen de rapportage naast ons eigenlijke werk. Hoog tijd dus om het bestuur verder te professionaliseren en uit te breiden. Ook daar zijn we mee bezig.” ■

Het nieuwbouwproject Stadsbleek in Oldenzaal.

Twentevisie 10/2006

Deze sculptuur werd uitgereikt aan de winnaar van de Vastgoedprijs 2006, Trebbe Bouw.

De Vastgoedprijs Twente is op het laatste Symposium voor de derde maal uitgereikt. Dit keer was de Winnaar het project ‘De Stadsbleek ‘ te Oldenzaal. Voorgaande jaren werd de prijs gewonnen door de projecten ‘Het van Heekplein’ te Enschede (2004) en de HTS-locatie te Enschede (2005). Het bestuur van de stichting heeft duidelijk ervaren dat de prijs steeds meer aanzien geniet, zelfs ook van ver buiten Twente. De criteria voor het toekennen van de Vastgoedprijs Twente zijn onder andere dat het project bijzonder en onderscheidend moet zijn voor Twente naast lef en ambitie. De jury bestaat uit drie leden (volgend jaar komen er twee bij), namelijk Eric Nijkamp, Hans Snijders en een vertegenwoordiger van het bestuur van de Stichting Vastgoedrapportage Twente. De jury heeft de taak om uit de vele aangedragen projecten er drie te nomineren. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat de feitelijke investeringsbeslissing genomen dient te zijn en dat het project nog niet eerder is voorgedragen. De afgelopen keer waren de genomineerden de projecten ‘Jeker en Waal’ uit Enschede, ‘Beursplein’ te Hengelo en ‘De Stadsbleek’ in Oldenzaal. De drie zeer uiteenlopende projecten zijn op verschillende onderdelen getoetst. Wat de jury bijzonder aansprak in het project van ‘Jeker en Waal’ is de prestatie om 80 eigenaren te overtuigen gezamenlijk een gedateerd wooncomplex ingrijpend te renoveren. Zoveel individuele belangen onderling af te stemmen moet een hels karwei zijn geweest. Het resultaat is daarbij bijzonder fraai geworden. Het project Beursplein te Hengelo is qua architectuur en invulling zonder meer een hoogstandje. De bibliotheek van Hengelo met al haar functies is buitengewoon geslaagd in haar opzet. Dit project heeft Hengelo zeker meer aanzien gegeven. Doorslaggevend bij het winnende project ‘de Stadsbleek’ te Oldenzaal was dat - ondanks de moeizame voorgeschiedenis waarbij zaken als bodemverontreiniging, verwerving en planvorming niet stimulerend werkten - het uiteindelijke resultaat buitengewoon ambitieus is en heel goed ingepast is in de rijke historie van Oldenzaal. Er is heel goed gekeken wat past binnen de schaalgrootte en (Hanze)sfeer van de gemeente Oldenzaal, ook gelet op de omvang van het project en de impact op de stad. Hoewel het project nog niet gerealiseerd is, hebben de initiatiefnemers de feitelijke investeringsbeslissing voor de realisatie van de eerste fase genomen. Al met al had de jury een moeilijke taak gezien de hoge kwaliteit en diversiteit van de genomineerde projecten. Om voor de inmiddels prestigieuze Vastgoedprijs Twente in aanmerking te komen kunnen projecten aangemeld worden via de website van de Stichting, www.vastgoedrapportage.nl

23

Tips, achtergronden en nieuws

vastgoed | beurs

Wim Steenkamp beste

Wim Steenkamp torst de naar de echte Europacup-afmetingen neigende beker van Beste Beleggingsadviseur 2006. (Foto: Rabobank)

(door Jan Medendorp) Uit een kleine 600 beleggingsadviseurs van de Rabobank in Nederland is Wim Steenkamp (48) op 30 november gekozen tot de beste. De jury kon zijn werk mede goed beoordelen dankzij het werk dat Steenkamp voor RTV Oost en Twentevisie doet. Zijn roots liggen eigenlijk bij de ABN AMRO waar Wim Steenkamp 21 jaar heeft gewerkt. Maar daar vertrok hij vanwege het beleid voor vermogende en beleggende relaties. “Daar had ik soms moeite mee.” Vanaf 1993 zit hij in het beleggingsvak en toen de concurrent Rabobank Midden Twente (Hengelo, Delden, Borne) vijf jaar geleden een teamleider zocht voor de afdeling beleggingen, meldde hij zijn belangstelling. De afdeling van Steenkamp telt zes mensen die in totaal zo’n 550 klanten met een belegd vermogen van 160 miljoen begeleiden. “Sommige klanten spreek ik wekelijks, anderen een paar keer per jaar, afhankelijk van wat de klant wenst.” Bij die klanten zitten ook stichtingen en pensioen- en beleggings-BV’s. “Maar het gros bestaat uit particulieren.”

Twentevisie Dat Wim Steenkamp zich een jaar lang de beste beleggingsadviseur van de Rabobank mag noe-

24

men, betekent overigens niet dat hij de beste voorspellingen heeft gedaan en dat zijn klanten dus in 2006 het meeste rendement hebben ontvangen. “Het gaat niet om de voorspellingen, daar hebben we analisten voor, hoewel een van de criteria wel is dat het een commercieel succesvol jaar is geweest. Het gaat daarnaast om klanttevredenheid.” In het juryrapport staat: ‘Wim Steenkamp is niet alleen zeer waardevol voor de mensen die hij aanstuurt, hij maakt bovendien van klanten ambassadeurs en zet ook nog eens op indrukwekkende commerciële prestaties neer’. Als bijzondere prestatie werd genoemd de samenwerking met RTV Oost en Twentevisie. “Ze vonden het op het hoofdkantoor wel leuk dat we de OAX, onze eigen oostelijke index, hebben ontwikkeld. Ze willen ook met mij praten over die samenwerking, zoals de tip van de week, het beursspel en de korte beurspraatjes op radio en televisie.”

Vastgoed Aangezien deze Twentevisie bol staat van verhalen over vastgoed, hebben we aan Steenkamp gevraagd de beursgenoteerde vastgoedfondsen eens onder de loep te nemen. “Zowel in 2005 als 2006 presteren de vastgoedfondsen zonder meer uitstekend,” laat hij weten. Corio: - huidige koers: 57,50 - rendement 2006: 25%; rendement afgelopen 3 jaar: 29% per jaar - verwacht dividend 2006: 2,54 (circa 4,4%). “Corio is een van de grotere Europese vastgoedfondsen. Corio richt zich vooral op winkels en winkelcentra en heeft als thuismarkten Nederland, Frankrijk, Italië en Spanje. De onroerendgoedportefeuille heeft een waarde van circa 5 miljard en is in 2006 met meer dan 10% toegenomen. Voor het gehele boekjaar verwacht Corio een direct beleggingsresultaat van 2,94 euro per aandeel. Dit ligt onder de marktverwachting.” Waardoor het advies luidt: verkopen. Eurocommercial Properties: - huidige koers: 37,75 - rendement 2006: 30% - verwacht dividend 2006/2007 : 1,72 (4,6%) “ECP is een middelgroot vastgoedfonds dat zich vooral richt op de exploitatie en ontwikkeling van Europees winkelvastgoed (ruim 90% van de portefeuille). Vooral in Zuid-Europa (Italië en Frankrijk) heeft de onderneming een sterke

marktpositie met kwalitatief hoogwaardige projecten. Daarnaast is ECP actief in Zweden en Nederland. De gepresenteerde cijfers over het eerste kwartaal van het gebroken boekjaar 2006/2007 waren licht boven onze verwachtingen.” Advies staat op houden. Nieuwe Steen Investments: - huidige koers 22,0. - rendement 2006: 7,7%; rendement afgelopen 3 jaar: 13,4% per jaar - verwacht dividend 2006: 1,36 (6,2%) “NSI is een closed-end onroerendgoedbeleggingsmaatschappij zoals dat heet. Het houdt onder meer in dat het fonds geen vennootschapsbelasting verschuldigd is. Daar staat tegenover dat het volledige beleggingsresultaat in de vorm van dividend uitgekeerd moet worden. NSI belegt uitsluitend in Nederlands onroerend goed en richt zich hierbij op kantoren, winkels, volumineuze detailhandel, bedrijfsgebouwen en woningen. Ons advies staat op verkopen.” Rodamco Europe: - huidige koers 94,00 - rendement 2006: 33,7%; rendement afgelopen 3 jaar: 31.6% per jaar - verwacht dividend 2006: 3,70 (3,9%) “Rodamco Europe is een van de grootste vastgoedfondsen in continentaal Europa en belegt vooral in winkelcentra. Thuismarkten zijn Nederland, Frankrijk, Zweden en Spanje. Het beleggingsbeleid is gericht op bovengemiddelde huur en waardegroei. Hoewel de portefeuille van Rodamco Europe van hoge kwaliteit is, vinden wij het huidig prijskaartje erg hoog. En daarom adviseren wij verkopen.” Vastned Offices/ Industrial: - huidige koers 28,15 - rendement 2006: 24,6%; rendement afgelopen 3 jaar: 18,1% per jaar - verwacht dividend 2006: 1,70 (6%) “Vastned O/I is een middelgroot Nederlands vastgoedfonds dat voornamelijk in kantoren belegt. Het fonds is actief in Nederland en België. Het koersbeeld is de laatste tijd verslechterd. Het dividendrendement van circa 6% is een sterk punt, minpunten zijn betrouwbaarheid van winstschattingen en de rentabiliteit van het eigen vermogen.” Het advies luidt houden. Twentevisie 10/2006

beleggingsadviseur van het jaar Vastned Retail: - huidige koers 70,65 - rendement 2006: 31,4%; rendement afgelopen 3 jaar: 21,8% per jaar - verwacht dividend 2006: 3,65 (5,2%) “Vastned Retail is een middelgroot Nederlands vastgoedfonds. Het fonds belegt vooral in winkels en winkelcentra in vooral Nederland, België, Frankrijk en Spanje. De derde kwartaalcijfers waren iets beter dan verwacht. Het bedrijf verwacht voor geheel 2006 een direct beleggingsresultaat van 3,70 euro per aandeel. Dit betekent een lichte opwaartse bijstelling van de jaarprognose. De intrinsieke waarde per aandeel bedraagt circa 54,69 euro. Daarom staat het bij ons op houden.” Wereldhave: - huidige koers 93,75 - rendement 2006: 17,7%; rendement afgelopen 3 jaar: 19,1% per jaar - verwacht dividend 2006: 4,60 (4,9%) “Wereldhave is een gemengd vastgoedfonds.

Het fonds belegt in kantoren, winkelcentra en overig vastgoed. Het grootste deel van de beleggingen zit in kantoorpanden. Naast thuismarkt Nederland is Wereldhave actief in België, Engeland, Frankrijk, Spanje en de Verenigde Staten.” Het fonds staat op houden. Fortis Vastgoedfonds: rendement afgelopen 3 jaar gemiddeld 32,9% per jaar. ABN AMRO Global Property Fund: rendement afgelopen 3 jaar gemiddeld 28,7% per jaar. ING Onroerend Goed: rendement afgelopen 3 jaar gemiddeld 27,1% per jaar.

2007 De vraag is natuurlijk of beleggen in onroerend goed het komende jaar aan te bevelen is. “De waardering acht ik aan de hoge kant, de meeste vastgoedfondsen noteren ruim boven de intrinsieke waarde, 20 tot 25% is eerder regel dan uitzondering. Echte koopjes zijn er niet meer. De renteverwachtingen voor 2007 bieden daarentegen wel ondersteuning voor vastgoed-

beleggingen. Ik ben wel enthousiast over beleggen in vastgoed.” Een aantal analisten verwacht veel van vastgoedbeleggingen in Azië. “Als je daar in gelooft, heeft ABN AMRO het Property Security Fund Far East. Het gemiddeld rendement afgelopen 3 jaar was 23% per jaar, de laatste 12 maanden zelfs 32,7%.” Price Waterhouse Coopers ziet een ontwikkeling binnen de vastgoedsector waarbij steeds vaker wordt uitgeweken naar bijzondere beleggingsobjecten zoals verpleegtehuizen, opslagruimten, studentenhuizen en luchthavens. Daarnaast neemt het aantal projecten toe in Centraal- en Oost-Europa, regio’s waar de vastgoedmarkt de afgelopen jaren een sterkere groei heeft laten zien dan in West-Europa. De risicoacceptatie neemt ook toe. De sector kan naar verwachting ook rekenen op belangstelling van alternatieve investeerders zoals private equity, venture capital en hedge-funds. Institutionele beleggers beleggen op hun beurt weer in deze fondsen, aldus PWC. ■

Fonds

01-01-2006

31.10.06

30.11.06

Verschil

AEX

436,78

486,57

477,67

-1,83%

AScX

531,40

645,4

631,27

-2,19%

OAX

288,56

324,34

325,53

0,37%

Wegener

10,00

10,00

10,39

3,90%

TKH Group

37,20

55,25

58,95

6,70%

Stork

36,09

38,74

37,24

-3,87%

Nedap

27,30

28,00

27,61

-1,39%

Oranjewoud

3,84

4,85

4,89

0,82%

Kon. Grolsch

21,85

28,00

32,20

15,00%

Kon. Ten Cate

21,50

22,18

21,12

-4,78%

Reesink

76,35

96,50

99,50

3,11%

Blydenstein Willink

8,92

14,35

15,50

8,01%

Oostelijke fondsen

Veilingfondsen

Wavin is geintroduceerd op koers van 11,00 euro, slotkoers 30 November was 13,25 euro een stijging derhalve van ca. 20%!! Twentevisie 10/2006

25

Via ABN AMRO, OAD en Rabobank naar Tanzania

interview | financiën

Ben Christiaanse als ontwikkelingswerker (door Jan Medendorp) Ben Christiaanse (58) dook een paar maanden geleden ineens op in een interview in het weekblad FEM Business. Na zijn gedwongen vertrek bij OAD (januari 2000) had de Rabobank hem in de armen gesloten. Via directeur betalingsverkeer werd hij later voorzitter van de Adviescommissie Betalingsverkeer van de Nederlandse Vereniging van Banken waar hij onder meer druk was met het bevorderen van het elektronisch betalingsverkeer. En toen de Rabobank een directeur zocht in Tanzania, vroegen ze Christiaanse. Vanaf 14 augustus mag hij zich volgens zijn visitekaartje Chief Executive Officer van de National Microfinance Bank in Tanzania (in Dar es Salaam om precies te zijn) noemen. “Mijn opdracht is deze voormalige staatsbank te ontwikkelen tot een echte retailbank.” Dat Joop ter Haar in Ben Christiaanse (na een loopbaan van meer dan dertig jaar bij het bankbedrijf) ooit de ideale topman van zijn reisbedrijf zag, was veel verrassender dan dat Christiaanse na zijn korte carrière-uitstapje in Holten weer in het bankwezen belandde. Na zijn HBS en Nijenrode werd hij eind jaren zestig ingelijfd door toen nog de zelfstandige AMRO. “Dat was geen bewuste keus, ik moest gewoon aan het werk.” Voor hem geen verkeerde keus overigens, want Christiaanse heeft voor de bank in de loop der jaren een aantal leuke klussen gedaan, zoals de toen zo gewenste snelle uitbreiding van het kantorennet. Later was hij onder meer kantoordirecteur in Wassenaar en Bodegraven & Nieuwkoop. Als Hoofd Operations was zijn opdracht de bank klantgerichter te maken en toen dat was gelukt werd hij regiodirecteur in Overijssel. Het lukte hem om tegen de Rabo-stroom in meer hypotheken te verkopen en toen mocht hij datzelfde kunstje ook landelijk gaan proberen.

Financieel ontwikkelingswerk “Eind 2005 heb ik een sabbatical van drie maanden genomen en ben ik met mijn nieuwe partner door Afrika gaan reizen.” Dat smaakte naar meer. Die kans deed zich voor toen zijn nieuwe werkgever de Rabobank eind vorig jaar een 49%-belang nam (samen met drie Tanzaniaanse investeerders) in de Twentevisie 10/2006

Ben Christiaanse in Tanzania. Zijn opdracht luidt zoveel mogelijk Tanzanianen toegang geven tot het financiële systeem om te sparen, betalen en te lenen.

Tanzaniaanse National Microfinance Bank. “Tot die tijd was de bank voor 100% in handen van de overheid, meer een betaalinstituut dan een echte bank.” De National Microfinance Bank is geen lullig bankje, de bank telt 116 vestigingen met 1600 werknemers en vorig jaar was het de grootste belastingbetaler onder de financiële instellingen. “We zijn dus een winstgevende instelling,” lacht Christiaanse door de telefoon. Zijn opdracht is trouwens geen kleine: om de economie in Tanzania een schop onder de kont te geven moeten zoveel mogelijk Tanzanianen toegang krijgen tot het financiële systeem om te sparen, betalen en lenen. Natuurlijk wordt Christiaanse (op lange termijn) geacht geld te verdienen voor de baas, maar de participatie wordt door de Rabobank (in eerste instantie) zelf gezien als ontwikkelingswerk.

Halve dag lopen Christiaanse kon gelijk aan de bak. “Er is een nieuw salarissysteem opgezet in samenwerking met de vakbond, het automatiseringssysteem is grondig aangepakt en we hebben een nieuw hoofdkantoor. Nog dit jaar zullen onze eerste geldautomaten operationeel zijn en starten we met een heel simpele dienst: de klant krijgt een SMS-berichtje als zijn sala-

ris is geboekt.” Dat vraagt enige toelichting. “We hebben klanten die een halve dag moeten lopen voordat ze bij de bank hun salaris kunnen opnemen. Bij aankomst blijkt soms dat de werkgever te laat is. Binnen de bank leidt dat rond het einde van de maand tot urenlange wachttijden. Wij proberen dat te lijf te gaan met een SMS-je.” Christiaanse wil meer kantoren gaan openen. “Doorgroeien naar zo’n 150 kantoren, eind 2007 zullen we een kleine 2000 mensen in dienst hebben, schat ik.” Ook de dankzij Máxima beroemd geworden microkredieten wil Christiaanse verder uitbouwen. Dat ook het betalingsverkeer tussen Tanzania en het buitenland nog te wensen overlaat, bleek een paar maanden gelden nog. Een Twentse ondernemer zet in Tanzania een reisbedrijf op samen met twee Tanzaniaanse jongens (zie Twentevisie oktober 2006), hij wilde enkele tienduizenden euro’s overboeken. Dat lukte niet. Christiaanse moest persoonlijk ingrijpen. Overigens stijgt de carrière op korte termijn nog harder, want hij zal bestuursvoorzitter van een beursgenoteerde financiële instelling worden. “De overheid heeft veel vertrouwen in onze aanpak en gaat 21% van de resterende aandelen verkopen aan het publiek via de beurs in Dar es Salaam.” ■

27

onroerend goed | transacties

Vastgoed transacties › Almelo ◆ Op de Woonboulevard huurde AC concept 3000 1.040 m 2 tegen € 72.800 per jaar. Polman Bedrijfsmakelaars bracht deze transactie tot stand namens de eigenaar. ◆ DTZ Zadelhoff heeft namens de verkoper, Almi

Beheer B.V., een bouwkavel met een grootte van circa 2,5 hectare op het Bedrijvenpark Twente verkocht aan een particuliere investeerder. Op deze kavel zal een nieuw logistiek magazijn worden gerealiseerd ten behoeve van het internationale transporten opslagbedrijf Master Storage B.V. uit Almelo.

◆ Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens

Westerik Onroerend Goed circa 140 m 2 bedrijfsruimte verhuurd aan het Bedrijvenpark Twente 147/K aan Circuit Sneltransport.

◆ Op de Woonboulevard zal ABC sanitair

zich vestigen in winkelunit Woonboulevard 4. Deze is 1.025 m2 groot en zal verhuurd worden tegen € 108.000 per jaar. Polman Bedrijfsmakelaars bracht deze transactie tot stand. Op de nog beschikbare unit van Resink na is de Woonboulevard in Almelo hiermee weer volledig bezet.


Westerik Onroerend Goed circa 82,5 m 2 bedrijfsruimte verkocht aan het Bedrijvenpark Twente 147/O aan een particuliere belegger.

Borne ◆ Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars heeft namens de verhuurder circa 510 m2 kantoorruimte aan de Oostermaat 1 verhuurd aan Trivium Meulenbeld Groep. Met deze transactie is een huurprijs gemoeid van € 74.375,-. ◆ Aan de Ambachtstraat 1 is circa 605 m2

bedrijfsruimte met kantoor verkocht aan een elektrotechnisch bedrijf. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars bracht deze transactie tot stand namens een particulier. De koopprijs bedraagt naar verluidt € 510.000,-.

Enschede ◆ Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft namens een particuliere belegger circa 70 m2 bedrijfsruimte en circa 70 m2 kantoorruimte aan de Marssteden 120 verhuurd aan Nedforce Informatica Specialisten B.V. De huurprijs bedraagt € 10.800,- per jaar. ◆ Namens de verhuurder, Cocon Vastgoed

management, heeft ten Hag bedrijfsmakelaars collegiaal met DTZ Zadelhoff circa 1.732 m2 kantoorruimte op de eerste verdieping van het Algemeen Ondernemers Centrum Twente aan de Wethouder Beversstraat 185 verhuurd aan callcenter HCN. De huurprijs bedraagt € 203.400,- per jaar.

Twentevisie 10/2006

Een deel van het voormalige pand van Unimeta aan de Tubantiasingel 1 in Enschede is verkocht.


een particulier circa 100 m 2 kantoor-/ winkelruimte met bovenwoning aan de Gronausestraat 1167 te Glanerbrug verhuurd aan een Tandartsenpraktijk. Snelder Zijlstra trad op namens de huurder. ◆ Vihamij B.V. heeft aan De Reulver 51 circa

895 m 2 bedrijfsruimte en circa 130 m 2 kantoorruimte gehuurd. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, Bapero Holding B.V., tot stand. De huurprijs is niet bekend gemaakt.

◆ DTZ Zadelhoff v.o.f. adviseerde Plegt Vos

Vastgoedontwikkeling bij de verkoop van een kavel aan de Buurserstraat aan Serboucom B.V. ten behoeve van hun winkelformule Multimate Service Bouwmarkt. De kavel is 5.500 m2 groot en hiervan wordt circa 4.300 m2 bebouwd.

◆ Aan de Brinkstraat 85 verhuurde Polman

Bedrijfsmakelaars 150 m 2 praktijkruimte voor € 16.000 per jaar aan een bedrijf in de schoonheid- en gezondheidsbranche.

◆ DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens de eige-

naar een bedrijfsruimte van circa 330 m2 aan de Jacob Roggeveenstraat 40 verkocht aan een particulier. De koopsom bedraagt € 125.000,-.

◆ Namens de onderverhuurder, ING Bank NV,

heeft Snelder Zijlstra collegiaal met DTZ Zadelhoff circa 992 m2 kantoorruimte alsmede 26 parkeerplaatsen onderverhuurd aan het Medisch Spectrum Twente op de tweede

en vijfde verdieping van het kantoorgebouw aan de Nijverheidstraat 28. ten Hag Bedrijfsmakelaars trad op namens de onderhuurder. De huurprijs bedraagt € 120,- per jaar, niet te vermeerderen met BTW. ◆ Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft

namens haar opdrachtgever, een particuliere belegger, het object aan de Getfertsingel 162 verhuurd aan Lasonder Lijstenmakerij en Hobby Artikelen. Het betreft circa 390 m2 bedrijfs-/winkelruimte. De huurprijs bedraagt € 39.000,- per jaar.

◆ Namens haar opdrachtgever, een parti-

culiere belegger, heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. het object aan De Reulver 97 verkocht W&W Audio. De koopsom is niet bekend gemaakt.

◆ Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f.

heeft namens de eigenaar van het pand aan de Wethouder Nijhuisstraat 224 circa 75 m 2 winkelruimte verhuurd aan Coolfashion Kinderkleding. De huurprijs bedraagt € 10.000,- per jaar.

◆ DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een

particuliere belegger het bedrijfspand aan de Chroomsteden 17 verhuurd. Het object bestaat uit bedrijfsruimte en kantoorruimte met een totale oppervlakte van circa 1.300 m2. De huurder is Omega Laser Scanners B.V. De huurprijs bedraagt € 60.000,- per jaar.

◆ In het voormalige pand van Unimeta aan

de Tubantiasingel 1 zal Henk ter Horst Beddenspeciaalzaak zich vestigen. Een deel van het pand met een oppervlakte van ›

29

onroerend goed | transacties

850 m2 kantoorruimte en 900 m2 bedrijfsruimte heeft zij in eigendom verworven. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. trad op namens de verkoper. Enter ◆ Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Rijssensweg 4/A circa 195 m2 winkelruimte verhuurd aan Stichting Philadelphia Zorg. De huurovereenkomst is aangegaan voor een periode van 10 jaar vanaf 1 januari 2007. Uniek Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder collegiaal met Plaggemars Makelaars. Haaksbergen ◆ In het nieuw te realiseren kantoorpand De Hassinkborg is van de in totaal beschikbare 2500 m2 circa 1408 m2 verhuurd aan Ten Kate Huizinga B.V. en Brein B.V. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars heeft in collegiale samenwerking met Roes Makelaars namens de ontwikkelaar de transacties tot stand gebracht. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 105,- per m2. Hengelo ◆ Aan de Pasmaatweg 28 verhuurde Polman Bedrijfsmakelaars aan Belitwente BV, een verkoper van kunststof kozijnen en deuren, 400 m2 winkelruimte voor grootschalige detailhandel tegen € 35.000 per jaar. ◆ Morskate Machinery bv huurt aan de

Hassinkweg 8 1000 m 2 bedrijfsruimte en 150 m2 voor € 58.500 per jaar. Het huurcontract werd namens de eigenaar tot stand gebracht door Polman Bedrijfsmakelaars. De eigenaar is een particuliere belegger.

◆ Retif Nederland B.V heeft 1.000 m2 show-

room/bedrijfsruimte gehuurd aan de Goudstraat 7 voor € 80.000,- per jaar. Euverman Twemmink & Partners bemiddelde namens de huurder. Plaggemars makelaars trad op voor de verhuurder.

◆ DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft aan de Sloetsweg

55 namens een belegger circa 480 m 2 showroom met bedrijfsruimte verhuurd aan Peters Autobanden en Service. De huurprijs bedraagt € 23.000,- per jaar.

◆ Namens een particuliere belegger verkocht

DTZ Zadelhoff aan een particuliere belegger twee winkelpanden en twee bovenwoningen van respectievelijk 204 en 801 aan de Brinkstraat 20-22. De huurders zijn TUI Nederland N.V. en Zigger Exploitatie.

Vihamij B.V. heeft aan De Reulver 51 in Enschede bedrijfs- en kantoorruimte gehuurd.

Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de eigenaar. ◆ Aan de Aquamarynstraat 125 is per 1

januari 2007 circa 274 m 2 bedrijfsruimte met kantoor verhuurd aan een elektrotechnisch installatiebedrijf. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens Drienerlo Exploitatie B.V. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 18.500,-.

◆ Aan de Aquamarynstraat 147 is per 1

november circa 278 m2 bedrijfsruimte met kantoor verhuurd aan een groothandel. Met deze transactie is een huurprijs gemoeid van € 18.000,-. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens Drienerlo Exploitatie B.V.

◆ Namens een particulier opdrachtgever

heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars aan de Molenstraat 6 circa 120 m 2 winkelruimte verhuurd aan Boekenvoordeel B.V. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 27.500,-.

◆ Aan de Goudstraat 9 heeft Euverman

◆ Levite Makelaars B.V. verhuurde namens

de eigenaar een bedrijfsunit van 470 m 2 met kantoorruimte van 70 m2 gelegen aan de Rudolf Dieselstraat 21 aan een bedrijf dat brillenglazen vervaardigt. De huurprijs bedraagt € 24.500,- per jaar.

Rijssen ◆ R.J. Showtechniek heeft circa 350 m 2 bedrijfsruimte met circa 260 m2 showroom gehuurd aan de Spinnerstraat 3. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. trad op namens de huurder. De verhuurder is een particuliere belegger. ◆ Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

ontwikkelaar c.q. belegger circa 1.004 m 2 grond met twee woningen, een winkelruimte en een onbebouwd perceel aangekocht in het kernwinkelcentrum aan de Grotestraat 1820 en de Rozengaarde 6 & 8. De verkoper is eveneens een particulier.

◆ Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

particulier circa 131 m 2 kantoorruimte aan de Ambachtsstraat 5-7 verhuurd aan Marcom B.V.

◆ Aan de Brinkstraat 7 is circa 80 m2 winkel-

Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars in collegiale samenwerking met Plaggemars Makelaars namens een ondernemer circa 1325 m 2 bedrijfsruimte met showroom verhuurd aan Retif Holland B.V. Met deze transactie is een huurprijs gemoeid van € 80.000,-.

Vroomshoop ◆ Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens Westerik Onroerend Goed circa 75 m 2 bedrijfsruimte verkocht aan de Aziëlaan 5/D te Vroomshoop aan Ruitersport Goedhart.

◆ Aan de Brinkstraat 12 is per 1 februari 2007

Nijverdal ◆ Levite Makelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar een winkelruimte van 120 m2 gelegen aan het Kuperserf 63 aan een pizzeria. De huurprijs bedraagt € 15.400,- per jaar.

Wierden ◆ Plaggemars makelaars heeft ca. 1.100 winkelruimte verkocht aan de Stationstraat 9 en 11 en de Marktstraat 4, 4a en 4b namens de ontwikkelaar Blaak B.V aan een particuliere belegger voor € 1.700.000,-

ruimte verhuurd aan Rubi Style. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder. Met deze transactie is een huurprijs gemoeid van € 35.000,-. circa 110 m 2 winkelruimte verhuurd aan Het Huis Opticiens. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 35.000,-. Euverman

Twentevisie 10/2006

31

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column |

financieel accent

Vastgoed of goed vast? Op dit moment wordt nog druk gediscussieerd over het wetsvoorstel werken aan winst dat op 1 januari 2007 in werking gaat treden. In dit wetsvoorstel is een ingrijpende beperking van de afschrijving op vastgoed opgenomen, die voor u als dga (directeur groot aandeelhouder) of ondernemer grote nadelige gevolgen kan hebben. Alle ondernemers waren blij toen een tariefsverlaging van de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting werd aangekondigd. Deze dient echter ook te worden gefinancierd namelijk mede uit de beperking van de afschrijvingen. Afschrijving van vastgoed zal vanaf 1 januari 2007 slechts mogelijk zijn voor zover de boekwaarde van een gebouw hoger is dan de “bodemwaarde”. De “bodemwaarde” is een nieuw begrip. Wanneer u een pand in eigen gebruik heeft, is deze 50% van de WOZ-waarde. Betreft het een zogenaamd beleggingspand dan bedraagt de bodemwaarde 100% van de WOZ-waarde. Dit betekent dat op een pand in eigen gebruik kan worden afgeschreven totdat 50% van de WOZ-waarde is bereikt. Op een beleggingspand kan slechts worden afgeschreven tot 100% van de WOZ-waarde is bereikt.

Voorbeeld afschrijving Een pand is gekocht op 1 januari 1990 voor euro 450.000 en wordt afgeschreven in 40 jaar met een restwaarde (grond) van euro 50.000. De jaarlijkse afschrijving bedraagt euro 10.000. De boekwaarde bedraagt op 1 januari 2007 euro 450.000 minus euro 170.000 afschrijvingen = euro 280.000. De WOZ-waarde bedraagt euro 550.000 Als het pand in eigen gebruik is kan worden afgeschreven tot 50% van de WOZ-waarde, dit is euro 275.000. Dit betekent dat in 2007 nog slechts euro 5.000 kan worden afgeschreven i.p.v. de euro 10.000 in de jaren ervoor. Wanneer bovenstaand sprake zou zijn van een beleggingspand kan in 2007 en verder in het geheel niet meer worden afgeschreven omdat de boekwaarde euro 280.000 al onder de WOZwaarde ligt.

Eigen gebruik Van eigen gebruik is bijvoorbeeld sprake als een directeur groot aandeelhouder vanuit privé een Twentevisie 09/2006

bedrijfspand verhuurt aan zijn BV of als een vennootschap binnen een concern een pand verhuurd aan een zogenaamd verbonden lichaam binnen het concern.

Gebouw Onder het begrip gebouw wordt verstaan de ondergrond en de aanhorigheden samen.

Willekeurige afschrijvingen In een aantal gevallen kunnen ondernemers willekeurig afschrijven. Bijvoorbeeld startende ondernemers of bij investeringen in bepaalde milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen. Vanaf 2007 mag echter, ook al is er de mogelijkheid tot willekeurige afschrijving, niet meer worden afgeschreven tot onder de bodemwaarde. Hierop komt echter een uitzondering voor de situatie dat willekeurig wordt afgeschreven als gevolg van de toepassing van de VAMIL regeling. Een groot deel van de investeringen in kassen valt onder deze regeling. Wanneer de Europese commissie haar goedkeuring geeft zal in deze gevallen afschrijving tot onder de bodemwaarde mogelijk blijven.

Lagere bedrijfswaarde Het is een algemeen beginsel dat een ondernemer altijd ineens kan afschrijven tot een lagere bedrijfswaarde (ook wanneer deze onder de bodemwaarde komt) wanneer hij aannemelijk maakt dat zijn bedrijfsmiddel niet meer waard is. Deze regel blijft ook in 2007 bestaan. Wanneer u naar een lagere bedrijfswaarde wilt afwaarderen dient u zich wel te realiseren dat afwaardering slechts geoorloofd is voor zover en voor zolang deze aantoonbaar lager is. Tevens dient de afwaardering weer te worden teruggenomen zodra de bedrijfswaarde weer stijgt.

investeringen meegenomen te worden om de afschrijvingen van de eigenaar te bepalen.

Herinvesteringsreserve en voorzieningen Wanneer bij verkoop van een pand een boekwinst wordt behaald, blijft het ook in de toekomst nog steeds mogelijk een zogenaamde herinvesteringsreserve te vormen. Doordat echter minder afgeschreven kan worden, zullen ook de te vormen herinvesteringsreserves in de toekomst lager worden. De afboeking van een herinvesteringsreserve op een vervangend pand wordt niet gezien als een afschrijving. Dit kan ertoe leiden dat de boekwaarde van een gebouw onder de zogenaamde bodemwaarde komt te liggen. Ook de mogelijkheid om onderhoudskosten in aftrek te brengen of een voorziening te vormen voor groot onderhoud blijven bestaan.

Overgangsregeling Voor gebouwen waarop per 1 januari 2007 al wel is afgeschreven, maar nog niet langer dan drie boekjaren, mag nog een aantal jaren worden afgeschreven volgens de huidige regels totdat de drie jaren zijn bereikt. Daarna verloopt de afschrijving conform de nieuwe regels.

WOZ-waarde Zoals u heeft kunnen lezen wordt de WOZ-waarde belangrijk omdat hier de mogelijkheid om af te kunnen schrijven hiervan afhangt. De verwachting is dan ook dat veel meer dan in het verleden bezwaar zal worden gemaakt tegen de WOZwaarden. Wat de gevolgen voor uw afschrijvingen zijn kan uw belastingadviseur of accountant u vertellen.■

Huurderinvesteringen Voor wat betreft een huurder die investeringen doet, deze activeert en vervolgens afschrijft, verandert niets. Echter de investeringen van een huurder kunnen wel tot een hogere WOZwaarde leiden wat weer nadelig kan zijn voor de afschrijvingen van de eigenaar. Het bovenstaande is niet zo wanneer huurder en verhuurder verbonden personen zijn, bijvoorbeeld een DGA die een pand aan zijn BV verhuurt. In dat geval dient de waarde van de

Mevr. Mr. E. Kientz is als belastingadviseur verbonden aan ten Kate & Huizinga te Enschede

33

Meer boekingen dan bij Speakers Academy

interview | sprekers

Sprekersplatform zoekt samenwerking (door Jan Medendorp) Programmamakers van radio en of televisie weten dat goede gasten scoren. En als je een symposium, congres of ander evenement hebt waar je niet graag alleen staat of alleen met je ‘vaste’ vrienden, dan moet je interessante gasten aantrekken. Dus vliegt Hennie van der Most op verzoek stad en land af om te vertellen hoe hij zijn bedrijven heeft opgebouwd. Hij gooit er nog een paar oneliners tegenaan en de gasten van de jaarlijkse relatiedag van bijvoorbeeld de SMEOT hebben een leuke bijeenkomst gehad. Goede kans dat je Van der Most ook nog bij Jetsetters, Ondernemer van het Jaar of andere televisieprogramma’s voorbij ziet komen. Goede sprekers zijn namelijk zeldzaam, weten ze ook bij Sprekersplatform van Wierdenaar Peter Zeylmaker. Van Pim Fortuyn was bekend dat hij in zijn goede tijd met zijn Jacquar kwam voorrijden, 25 minuten sprak, de zaal inkeek en vroeg of er nog vragen waren en daarna weer snel op de achterbank van zijn bolide plofte. De rol van het snelle werk is daarna vooral overgenomen door voormalige PvdA-coryfeeën zoals Wim Kok die tegenwoordig commissariaten verzamelt en als spreker (zoals onlangs weer bij de Maatschappij voor Nijverheid en Handel) eist dat er geen pers in de zaal zit. En dat wordt door het brave bestuur natuurlijk snel gehonoreerd, we zijn tenslotte met ‘ons soort mensen onder elkaar’. Of wat dacht u van Marcel van Dam die in zijn goede jaren samen met Paul Witteman veertig (!) mille (in guldens) ophaalde bij de Universiteit Twente om gezellig wat te discussiëren zoals in het vroegere televisieprogramma Het Lagerhuis. Smaakmaker is nu Willem Vermeend (oud-staatssecretaris) die voor precies één uur spreken 8500 euro vraagt en krijgt (op 31 januari in Zwolle) én 1500 euro reiskosten; hij zal wel met de taxi uit Zuid-Frankrijk moeten worden opgehaald. Een uurtje langer is geen probleem, voor hem, voor de organisatie vermoedelijk wel want die moet dan opnieuw 8500 eurootjes aftikken. En dus zal de discussie snel afgerond worden. Maar deze organisatie moet wel (vindt ze zelf), vorig jaar zegde Hans de Boer op het laatste moment af, het jaar daarvoor liet Loek Hermans in zijn vroegere stad, bij zijn vroegere werkgever, het ook al op het allerlaatste moment afweTwentevisie 10/2006

ten. Niet nog een miskleun en daarom wordt de portemonnee geopend. De sponsors zijn er goed voor.

Ingewikkeld Peter Zeylmaker kent de verhalen en gruwt er van. Samen met zijn broer Henk Westbroek (door RTV Oost een paar jaar geleden weer bij elkaar gebracht) richtte hij in februari 2004 Sprekersplatform op als tegenhanger voor Speakers Academy. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat veel van de verbazingwekkende verhalen die de ronde doen, kunnen worden herleid naar Speakers Academy. “Ik ga daar natuurlijk niets over zeggen, maar een spreker regelen is meer dan hem of haar bellen met de mededeling dat we een schnabbel hebben en dat van de gage 20% voor ons is. We zijn niet uitsluitend de manager of de tussenpersoon van die mensen. Een bedrijf of een organisatie organiseert bijvoorbeeld een feest, een symposium of een congres. Dan gaan we met die mensen om tafel. Wat willen ze precies? Wat voor een programma? Dan helpen wij bij het opzetten daarvan.” Het lijkt niet ingewikkeld, maar dat blijkt het in de praktijk wel. Want veelal wordt aan de directiesecretaresse overgelaten om de relatiedag te regelen. Een zaal is zo geboekt, maar dan? “Ik weet nog uit de beginperiode dat Henk Westbroek ergens naar toe ging waar bijkans niets geregeld was. Dus vanaf nu willen we weten hoe de zaal eruit ziet, of er een podium is, hoe het geluid is, wat het aantal bezoekers van de bijeenkomst is.”

zaal geboekt, geluid en soms video, catering. Dat kan allemaal apart worden geregeld, maar ik zoek strategische samenwerking met een paar grote jongens op dat vlak, de A-merken zeg maar. Dan kunnen we elkaar informeren over boekingen en elkaar bij de opdrachtgever naar voren schuiven, maar ook zodanig samenwerken dat ons product beter én goedkoper wordt. Meestal wordt een evenementenorganisatie ingehuurd die alles moet regelen en overal provisie oplegt. Dus dan betaal je bijvoorbeeld tachtig euro per persoon voor catering, maar de cateraar is ingehuurd voor vijftig euro per persoon.” ■

Grootste sprekersbedrijf De beginperiode ligt nog vers in het geheugen, maar in 2005 boekte Sprekersplatform al 155% meer omzet, dit jaar 120% meer. Er werken vijf mensen op het kantoor die voor het eigen bestand van 350 sprekers zo’n 600 boekingen verzorgen. “Het aantal aanvragen is zo’n tweeduizend, maar elke aanvraag leidt natuurlijk niet tot een boeking; toch betekent het wel dat we bekend zijn bij evenementenbureaus en bedrijven en organisaties.” Bij blijvende groei zal Sprekersplatform volgend jaar al het grootste sprekersbedrijf van Nederland zijn. “Ik weet niet wat de omzet is van Speakers Academy, ik kijk naar het aantal boekingen.” Zeylmaker wil door met Sprekersplatform. “Als een spreker geboekt wordt, wordt ook vaak een

35

‘Groei zonder beursnotering of verkoop aan marktgigant’

lezing | bier

Bavaria: familiebedrijf voor altijd (door Jan Medendorp) Bavaria, hét familiebedrijf onder de familiebedrijven. In november werd een lid van de zevende generatie Swinkels (Jan Renier) benoemd tot directievoorzitter, waar de clan uit Lieshout (onder de rook van Eindhoven) zelfs vijf telgen had genomineerd. Dat de neef van Peter Swinkels, tot voor heel kort bestuursvoorzitter, tot het allerhoogste geroepen zou worden, leek onwaarschijnlijk. Tijdens een lezing voor topondernemers in Zwolle (waarop dit verhaal is gebaseerd) een paar weken voor die verkiezing, liet Peter nog weten dat de hoogste baas van Bavaria ook een aantal jaren buiten het bedrijf (Unilever is populair in de Swinkels-kringen) zijn kunsten moet hebben vertoond. Neef Jan Renier is vast heel goed, maar heeft na zijn studie en militaire dienst altijd zijn maandwedde van Bavaria overgemaakt gekregen. “Och, je weet hoe dat ging in die tijd. Op een bepaalde dag word je bij de Raad van Commissarissen geroepen en krijg je te horen dat je tot directeur wordt benoemd,” lacht Peter Swinkels (61) vriendelijk de zaal toe. Alsof het zo anno 2006 niet is gegaan. Waar Grolsch heeft gekozen voor een beursnotering, daar wil Bavaria tot in lengte van jaren een familiebedrijf blijven, vertelt Swinkels. En hij kan het weten, want hij regeert over zijn graf heen. De vorige generatie directeuren heeft de lijn uitgezet voor de middellange en lange termijn en zoekt daar geschikte kandidaten bij. “Wij willen autonoom blijven groeien en ons merk verder uitbouwen in binnen- en buitenland. Daar is geen beursnotering of verkoop aan een marktgigant voor nodig.” Bij Grolsch heeft de familie De Groen dankzij een flink pakket aandelen nog een stevige vinger in de pap. Zij lijken geen interesse (meer) te hebben om die aandelen tot in lengte van jaren te behouden. “Ik zie niets in een zakenwereld waarin alles om de aandeelhouder draait.” De aandelen van Bavaria zijn in handen van ongeveer honderd familieleden van wie er 25 bij het bedrijf werken.

Frisdrank Natuurlijk zijn er een hoop verschillen. Bavaria lijkt beter te weten wat ze in de toekomst wil dan Grolsch. Maar er zijn ook opvallende paralTwentevisie 10/2006

lellen te trekken tussen Grolsch en Bavaria. Het zijn heel oude brouwerijen. Laurentius Moorees begon een bierbrouwerij in 1719. Sinds 1964 is het bedrijf in handen van de familie Swinkels (dankzij de schoonzoon van Moorees), pas in 1925 kreeg de brouwerij de naam Bavaria (Latijn voor Beieren). Voor het tijdsbeeld: tot de eerste wereldoorlog waren er nog circa vierhonderd brouwerijen in Nederland. Het is vooral aan de ondernemersgeest van opa en vader (beiden Jan geheten) van Peter Swinkels te danken dat Bavaria dan niet alleen nog bestaat, maar zelfs is gegroeid. Ook dankzij de frisdrank sinds de jaren vijftig met 3-ES, Herschi en Hero. Peter Swinkels kwam aan het roer en gooide luiken echt open.

Peter Swinkels gaf in november in Zwolle een presentatie voor topondernemers over familiebedrijven, strategie en marketing.

Alcoholvrij bier “De eerste keer dat ik iets in het buitenland verkocht, is me altijd bijgebleven. Dat was in 1973. Ik ging met twee vrachtwagens vol bier naar Italië. Ik kwam net van de universiteit en wilde laten zien wat ik kon. Ruim dertig jaar later wordt Bavaria-bier geëxporteerd naar tientallen landen. Hij was de man van de export en de marketing, zegt hij met een sneer naar Grolsch. Nu lijkt Grolsch in Amerika een goede slag geslagen te hebben (hoewel de analisten meer kapers op de kust vermoeden waardoor de koers als een jojo heen en weer gaat) maar de exportavonturen uit de jaren negentig hebben alleen maar geld gekost. “Bij export is voorbereiding alles. Als ik een vreemd land bezocht, kocht ik altijd boeken van en over dat land. Bij een bezoek aan Turijn moest ik weten hoe hoog Juventus in de competitie stond op dat moment en wie de beste spelers waren.” Op zijn reis naar Nigeria bedacht hij het alcoholvrije bier voor de moslims. “Het gaat om interesse tonen in de mensen met wie je te maken hebt. Als wij buitenlandse gasten hebben, hangt altijd de vlag van dat land bij ons aan het gebouw.”

Marco van Basten Peter Swinkels was ook de man van de Tatjanakalender. Net als Freddy Heineken bemoeide hij zich persoonlijk met de reclamespotjes. “Ik benaderde zelf Don Johnson, Joan Collins en Marco van Basten.” En ook uit zijn koker komt het briljante idee om de bekende Amsteljongens na afloop van hun contract eenmalig

bij Bavaria te laten optreden: zo, nu eerst een Bavaria (de slogan sinds 1985). Als voorzitter van de Brabants-Zeeuwse Werkgevers vecht hij vooral tegen de regels, subsidies, wetten en commissies. “Er zijn meer dan 300 subsidieregelingen voor bedrijven. Bureaucratie belemmert het ondernemerschap in Nederland.” En daarvoor kreeg hij de handen op elkaar. “In het Lissabon-akkoord staat dat we drie procent van het bruto nationaal product moeten investeren in onderzoek en ontwikkeling. We halen het niet, de overheid blijft achter. Het gat met Azië wordt steeds groter.” ■

37

De hapjes en drankjes tijdens opnames van door Jongbloed werdende aangeboden doorMemphis Twentseworden Cateringaangeboden Groep en Twentevisie Fiscaal Juristen, Twentse Catering Groep en Twentevisie.

Memphis over vastgoed, paarden en geld

De vijf gasten van Memphis waren (boven, v.l.n.r.) Herman Spenkelink, Eric Nijkamp, Lucia Douwes Dekker, Floris Deckers en Maré Elizen. Zij werden gade geslagen door veel vaste bezoekers van Memphis en daarnaast veel mensen uit de vastgoedwereld.

Dé verbinding tussen mens en techniek

38

Business & Science Park Enschede 053 - 4 800 900

www.v-tel.it

impressie | memphis

Op 4 december vond het radiocafé Memphis plaats in het Expo Center in Hengelo tijdens de jaarlijkse vastgoedborrel, die vooraf ging aan de paardenveiling Expo Talent Sale. Die veiling trekt veel belangrijke mensen uit de vastgoedwereld, van wie een aantal wel voor de Memphis-microfoon wilde plaats nemen. Het was afgeladen vol en dat was logisch gezien de signatuur en status van de gasten, van wie vastgoedhandelaar Maré Elizen het best de aandacht vast kon houden met zijn humoristische oneliners. Tussendoor was er speciale aandacht voor Wim Steenkamp van de Rabobank, die recentelijk werd verkozen tot beste beleggingsadviseur van het jaar.

De volgende opname van Memphis vindt plaats op dinsdag 2 januari, als vanouds in de TOS lounge in het Arke Stadion. Te gast zijn dan Gert Jan Keupers van Serbo, Pieter Grasdijk van I-local en Erwin Wigbold van Visschedijk Facilitair. De data van de daarop volgende Memphis-opnames zijn 30 januari, 27 februari, 27 april, 1 mei en 29 mei.. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie.nl.

Veel aandacht voor de gasten, onder anderen van Edwin Mulder van DTZ Zadelhoff (links, midden, 2e van rechts). Beleggingsadviseur Wim Steenkamp gaf de gebruikelijke beleggingstips.

Tel.: 053 4754500 Fax: 053 4754535 [email protected]

39


column | werving en selectie

Een groep verkopers of een verkoopteam? In ons dagelijks werk ondersteunen we onze opdrachtgevers niet alleen bij de werving & selectie van commercieel personeel, maar bij het vergroten van hun commerciële slagkracht. Dit gaat een stuk verder. Daardoor komen we ook situaties als deze tegen: “We hebben de afgelopen periode veel geïnvesteerd in het opvullen van de vacatures binnen ons verkoopteam. We zijn alweer een tijdje op volle sterkte en onze mensen zijn stuk voor stuk toppers. Toch vallen de resultaten tegen.” Sommige situaties laten zich gemakkelijk begrijpen als je een vergelijk maakt. Zo kun je dit verkoopteam vergelijken met een voetbalteam. De gemiddelde Nederlander hoeft er niet lang over na te denken om te begrijpen dat elf goede voetballers nog lang geen winnend team vormen. Waar hangt dit succes dan nog meer vanaf? Dat hangt van een groot aantal andere zaken af. Laten we dit probleem uiteenrafelen aan de hand van het voorbeeld van het voetbalteam.

Iedere speler heeft zijn eigen sterktes en zwaktes. Een goede spits en keeper zijn niet onderling uitwisselbaar. Zo vraagt iedere specifieke verkoopfunctie ook om specifieke vaardigheden. Het loont om in kaart te brengen welke competenties nodig zijn om in een bepaalde functie commercieel succes te boeken. Analyseer het verkoopproces, verdeel de rollen en bepaal wat voor persoon je hiervoor nodig hebt. Dit is lastiger dan u denkt. Zo kan een functie van accountmanager op vele verschillende manieren worden ingevuld. De volgende stap is om scherp te krijgen waar de competenties van de individuele verkoopmedewerker liggen. Hiervoor zijn verschillende testen en interviewtechnieken beschikbaar. Als u geluk heeft, is uw verkoopteam zo samengesteld dat een goede ‘opstelling op het veld’ mogelijk is.

Trainer, coach en aanvoerder. Een winnend voetbalteam zonder één van bovengenoemde functionarissen? Onbestaanbaar! Sterker nog: zij zijn minstens net zo belangrijk als de (overige) spelers op het veld. Durft u kritisch naar uw verkoopteam te kijken? Heeft u de juiste mensen die de rol van trainer, coach en aanvoerder invullen? En hebben ze ruimte Twentevisie 10/2006

genoeg om de nodige aandacht aan deze rol te kunnen besteden? Beantwoord deze vragen eens voor uzelf en uw organisatie. Niet al deze functionarissen hoeven natuurlijk fulltime in dienst van uw bedrijf te zijn.

Te klein voor een elftal? Natuurlijk heeft niet iedereen een verkoopteam van elf man, maar ook in een klein team kan goede afstemming en samenwerking synergie (1+1=3) opleveren. Dit geldt niet alleen voor de verkopers, maar ook het verdere proces binnen de organisatie. Bij een telecom-specialist zijn we aan het werk geweest met de verkopers en de monteurs. Dit heeft zeker synergie opgeleverd!

De gulden middenweg. In theorie klopt de vergelijking met het voetbalteam. Toch gaat de inspanning die ermee gemoeid gaat om dit in praktijk te brengen voor veel van onze klanten een stap te ver. Dat is begrijpelijk. Er is gelukkig een praktisch alternatief in de vorm van teambuilding. Hierover bestaat echter veel onduidelijkheid en verwarring; wat is teambuilding? Een weekend in de Ardennen, met elkaar paintballen, samen een toneelstuk opvoeren? Het is een breed spectrum, maar zou allemaal onder teambuilding kunnen vallen. Bij veel teambuilding-activiteiten is echter onduidelijk wat het resultaat ervan is. Vaak is het vooral het fun-element dat de boventoon voert: samen iets leuks doen.

wordt duidelijk gemaakt wat er misgaat in de communicatie en samenwerking. Het principe van ervaringsgericht leren werkt hier zeer sterk. Deze ervaringen worden vervolgens doorvertaald naar knelpunten in de werksituatie en vervolgens worden hierover duidelijke afspraken gemaakt.

Stappenplan Ieder teambuilding bestaat uit een eenvoudig maar doordacht stappenplan. Breng in kaart aan welke verbeteringen moet worden gewerkt. Bedenk middels welke praktijkopdrachten (op outdoor-locatie) deze verbeterpunten inzichtelijk gemaakt kunnen worden en voer deze uit. Maak een heldere en scherpe doorvertaling naar problematieken uit de praktijk. Maak duidelijke (SMART) afspraken met elkaar en zorg ervoor dat deze afspraken worden nageleefd. De daadwerkelijke invulling van zo’n plan mag u echter niet onderschatten.

FUN! Natuurlijk mag zo’n teambuilding ook een funelement in zich hebben. Sterker nog: dit vergroot de kans op daadwerkelijk succes! Met alleen een fun-programma slaat u echter de plank mis. Tenzij uw (verkoop-)team geen verbeterpunten kent die de moeite waard zijn om aandacht aan te besteden... ■

Resultaatgericht teambuilden! Volgens onze ‘Visie’ zijn er enkele belangrijke voorwaarden om resultaatgericht te kunnen werken. In alle gevallen zult u eerst moeten vaststellen welk resultaat behaald moet worden. Dit klinkt als een open deur, maar geloof ons: deze stap wordt in de praktijk maar al te vaak overgeslagen. Vervolgens dient duidelijk te zijn welke hindernissen u onderweg tegenkomt om uw doel te kunnen bereiken. Vervolgens bepaalt u de beste route om naar het doel te komen. Zo kan het ook met teambuilding. Veelal zijn een slechte samenwerking en / of gebrekkige interne communicatie aanleidingen om een dergelijk programma te organiseren. Om (ook op langere termijn) resultaat te boeken worden de knelpunten goed in kaart gebracht en doorvertaald naar een maatwerkprogramma. Wij kiezen ervoor om een dergelijk programma uit te voeren op een ‘outdoor-locatie’. Vanuit praktische opdrachten

Steven Duinhouwer en Marc Bekker Directeuren bij Visie: specialisten in commerciële toppersr

41

Zorgservices Twente ontwikkelt met Salland Zorgverzekeraar nieuwe zorg

interview | zorg

Speciaal voor bedrijven: de Twentepolis

René Grim, directeur van Stichting Zorgservices Twente, werkt samen met Salland Zorgverzekeraar aan een Twentepolis voor bedrijven. “Voor een lasbedrijf hebben we georganiseerd dat een aantal oogartsen met alle apparatuur op een zaterdag beschikbaar waren.”

(door Jan Medendorp) De tweedeling in de gezondheidszorg wordt steeds duidelijker zichtbaar. Letterlijk naast het Streekziekenhuis Midden-Twente in Hengelo (dat samen met het Almelose Twenteborg de Ziekenhuis Groep Twente vormt) staat de commerciële tak van Zorgservices Twente. Hengelo loopt daarin in Nederland voorop. Op de website wordt overigens niet over commercie gerept, het staat er keurig verwoord: ‘Stichting Zorgservices Twente richt zich op producten en diensten die niet behoren tot de kernactiviteiten van de ziekenhuizen maar er wel nauw mee verbonden zijn’. De werkelijkheid is iets rauwer. Onder Zorgservices Twente hangen inmiddels meer dan vijftig bedrijven. De beste specialisten van de ziekenhuizen worden uitgenodigd om in het weekeinde en ’s avonds de beter betalenden onder het mes te nemen. Aan een speciale Twentepolis voor bedrijven wordt met Zorgverzekeraar Salland onderhandeld. De Stichting Zorgservices Twente is in de afgelopen jaren vooral bekend geworden dankzij bijvoorbeeld de oprichting van centra voor snurken, spataders, hoofdpijn, maar ook de Travel Health Clinic voor reizigers die zich willen moeten laten inenten. Ineens blijken die zorgorganisaties echte Twentevisie 10/2006

bedrijven die zich keurig aan afspraken (zelfs in de avonduren) houden, de artsen stellen zich netjes voor, geven uitleg en je hoeft niet tig keer terug te komen: de hele behandelpuzzel valt daar ineens op zijn plaats. Directeur René Grim: “Ziekenhuizen zijn functioneel ingericht met chirurgie, orthopedie, röntgen, een laboratorium. Wij willen het probleem van bijvoorbeeld zweten, snurken, hoofdpijn integraal aanpakken door alle deskundigen bij elkaar te zetten; die kijken naar de patiënt en proberen hem of haar van de kwaal al te helpen.”

Salland Zorgverzekeraar Een klant, zoals Grim de patiënt noemt, moet tekenen dat hij verantwoordelijk is voor de rekening die later op de deurmat valt. En die wordt niet zelden slechts gedeeltelijk of helemaal niet gedekt door de (basis)verzekering. “De kosten van de gezondheidszorg in Nederland stijgen, ondanks dat politici ons anders willen doen geloven en de basisverzekering dekt steeds minder.” Grim werkt aan een zogenaamde Twentepolis samen met Salland Zorgverzekeraar, een van de vooruitstrevendste zorgverzekeraars van het land. “We hebben drie modelbedrijven bekeken: een industrieel bedrijf, een transportbedrijf en een school en we hebben ons de vraag gesteld: wat

zouden die werknemers precies aan verzekerde zorg willen. Leerkrachten zouden bijvoorbeeld behoefte kunnen hebben aan psychische zorg zoals assertiviteitstraining. Een chauffeur zit veel en eet vaak ongezond, daar zou je weer andere zaken kunnen aanbieden.”

Lassers Een bedrijf met vijftig lassers in dienst meldde zich onlangs bij Grim met het verzoek te organiseren dat alle lassers twee keer per jaar hun ogen kunnen laten controleren. Bij de oogarts wordt dat een heel gedoe, met tientallen afspraken overdag. “In de reguliere zorg bestaan enorme wachttijden. Wij hebben georganiseerd dat een aantal oogartsen met alle apparatuur op een zaterdag beschikbaar waren voor deze lassers.” Het andere verschil? Het prijskaartje! Maar deze manier van werken met zorgboulevards en speciale (snelle en efficiënte) klinieken wordt de toekomst naast de reguliere (ouderwetse) zorg. Andere ziekenhuizen zijn inmiddels al erg geïnteresseerd in de ervaringen van Grim. “Voor twaalf ziekenhuizen hebben we een Travel Health Clinic opgezet. En we praten inderdaad met veel ziekenhuizen over een zorgboulevard met winkels die aan de zorg gelieerd zijn. Daar begint het meestal mee.” ■

43

Deventer volksclub wil weer naar de eredivisie

huishoudboekje | go ahead

Het huishoudboekje

van Go Ahead Eagles Eagles aan een flinterdun draadje boven het ravijn van een bankroet, zijnde de erfenis van het wanbeleid zoals dat door algemeen directeur Martien Vreijsen was gevoerd. Bijna vijf jaar later wenst Hans de Vroome, voorzitter van de Raad van Commissarissen, liever geen oude koeien uit de sloot te halen. Wel zegt hij: “Natuurlijk heeft Vreijsen de club veel financiele schade berokkend, maar als er een doortimmerde organisatie had gestaan, met een goed controlerend orgaan, zou het nooit zover zijn gekomen. Vreijsen is dus niet alleen verantwoordelijk.”

Financiële janboel

Hans de Vroome: "Go Ahead Eagles gaf op jaarbasis 4,5 miljoen euro uit, terwijl er 2,5 miljoen werd binnengehaald.

(door Eddy van der Ley) In minder dan vier jaar tijd is eerste divisionist Go Ahead Eagles uit een peilloos diep dal van financiele ellende geklauterd. Zuinigheid is tegenwoordig het toverwoord bij de Deventer volksclub, maar in ruil daarvoor staat er een prachtig gerenoveerd voetbalstadion én ligt er een doorwrocht masterplan, dat de hunkering naar lang vervlogen tijden naar de praktijk moet vertalen. “We spiegelen ons aan SC Heerenveen en willen inderdaad op termijn naar de eredivisie,” zegt voorzitter Hans de Vroome, de creatieve genius achter de sanering.

44

Wie begiftigd is met het voetbalvirus én hangt aan nostalgie, moet nodig eens aan de Vetkampstraat in Deventer gaan kijken. Daar openbaart zich het wettelijke en overtuigende bewijs dat de koekstad meer te bieden heeft dan de bizarre nasleep van de moord op de weduwe-Wittenberg. Zie de Adelaarshorst eens pronken in het milde zonlicht en besef dat authenciteit en romantiek nog bestáán, in een (voetbal)wereld die overwoekerd wordt door voortsnellend modernisme.

Pisbakken In Deventer is de voetbalbeleving nog zoals die hoort te zijn. Supporters die door de wijk naar

het stadion lopen, terwijl door de raampjes van de kleine volkswoningen de geur van boerenkool of spruitjes opstijgt. Alsof je in Leeds, Bradford of Stoke-on-Trent naar het voetballen gaat. Enig nadeeltje: de betonnen pisbakken hebben het juk van de renovatiehamer niet overleefd. Nooit meer zij aan zij pissen in even onwelriekende als charmante urinedampen, het is even wennen. Maar och, je kunt niet alles hebben in het voetballeven. Het had zelfs weinig gescheeld, of de Adelaarshorst was überhaupt niet meer dan een vergeelde herinnering geweest aan heroïsche voetbaltijden. In 2002 bungelde Go Ahead Twentevisie 10/2006

Hoe dan ook, De Vroome trof een financiële janboel aan die hem het glazuur bijkans van de tanden deed knappen. “Go Ahead Eagles gaf op jaarbasis 4,5 miljoen euro uit, terwijl er 2,5 miljoen euro werd binnengehaald. Natuurlijk is het betaalde voetbal een opportunistische tak van sport, natuurlijk word je soms gedwongen tot het doen van niet voorziene uitgaven, maar juist daaróm moet je een consequent beleid voeren. Zo niet, dan stuur je rechtstreeks op je ondergang aan.” Bijna vijf jaar en een messscherp saneringsproces later ziet de wereld er in Deventer beduidend anders en florissanter uit. Wat in kringen van doemdenkers onmogelijk werd gehouden, gebeurde: Go Ahead Eagles maakte over het seizoen 2005/2006 bijna 400.000 euro winst, overigens grotendeels gegenereerd uit eenmalige inkomsten. “Het betrof met name incidentele inkomsten uit transfergeld. Ivo Rossen werd aan FC Zwolle verkocht, Demi de Zeeuw aan AZ en van Jan Kromkamp, die van Villarreal via Liverpool naar PSV ging, streken we de opleidingsvergoeding op. Die inkomsten kun je normaal gesproken niet in je voetbalbegroting opnemen, al zullen we altijd spelers opleiden en verkopen. Niettemin kwam de injectie dit keer precies op het goede moment. De gemeente Deventer had met een bedrag van drie miljoen euro weliswaar de renovatie van het stadion gefinancierd, maar met de vier ton aan winst konden we de aankleding van de ruimtes, het schilderwerk en een deel van de beveiliging betalen.”

Gezonde voetbalclub Op de drempel van 2007 kan Deventer weer pronken met een gezonde voetbalclub en een Twentevisie 10/2006

prachtig voetbalstadion, waarop geen hypotheek rust. Om een doorstart richting eredivisie te maken, zoals het ambitieuze masterplan voorschrijft, is echter méér nodig. Want met alle denkbare respect voor de gezondmakingsoperatie, de begroting ontstijgt nog altijd niet het bedrag van drie miljoen euro. En om daarmee de eredivisie te willen bestormen... De Vroome beseft terdege dat Go Ahead Eagles nog een lange weg te gaan heeft, maar noemt de missie “allesbehalve onmogelijk.” Hij weet dat het achterland op papier beperkt en begrensd is, met de moordende concurrentie van betaalde clubs als FC Twente, Vitesse, AGOVV en FC Zwolle, maar hij gokt op de meerwaarde en de aantrekkingskracht die de uitstraling van het nieuwe Go Ahead Eagles kan en moet hebben. “We spiegelen ons een beetje aan SC Heerenveen,” zegt hij. “Dat is ook een club die het van zijn fatsoenlijke uitstraling moet hebben, alsook van een florerende businessclub. Wij hebben momenteel een businessclub met 260 leden. Niet weinig, maar het kan beter. Natuurlijk weet ik dat wij een kleine regio ter beschikking hebben en dat er niet veel grotere bedrijven in Deventer en omgeving zitten, maar ik denk dat er nog een wereld te winnen is. Juist door die familiaire, volkse uitstraling en dat prachtige stadion. Ik weet zeker dat veel mensen daar bij willen horen. We hebben niet voor niets de hekken voor het veld weggehaald. Mensen moeten weer gezellig naar het voetbal in de Adelaarhorst komen, het liefst met de hele familie.” De Vroome roemt de onderlinge samenhang en zelfwerkzaamheid. “Ik heb het al diverse keren aan den lijve ondervonden. Samen met onder meer mensen van de harde kern heb ik 3000 rode stoeltjes gedemonteerd in de Alkmaarderhout en naar de Adelaarshorst getransporteerd. Het was een hartverwarmende happening, één van de mooiste dingen die ik als voorzitter heb meegemaakt. Eens te meer bleek toen dat Go Ahead Eagles ook een sociaal bindmiddel is. Dat mensen echt bij de club willen horen.”

Zuinigheid Wat De Vroome met Go Ahead Eagles wil? “Volgend seizoen moeten we een periode pakken en over drie jaar moeten we serieus mee kunnen doen om promotie naar de eredivisie. Het liefst met mooi, technisch verzorgd

spel, zoals dat bij de voetbalsignatuur van de club hoort.” Om zoveel mogelijk vlees op de botten te krijgen, regeert in en rondom de Adelaarshorst nog altijd de zuinigheid. “Soms is het op het vervelende af,” beseft De Vroome. “Binnen de club smeren we – symbolisch gesteld – zelf onze broodjes, want waar bezuinigd kan worden, moeten we dat niet nalaten.” De zuinigheid weerspiegelt zich ook in de personeelskosten. De pakweg twintig selectiespelers van Go Ahead Eagles staan op de loonlijst voor een totaalbedrag van een miljoen euro. “Er zijn spelers die het minimumloon van 16.000 euro verdienen, terwijl de toppers zo’n 50.000 tot 60.000 euro bruto opstrijken,” zegt De Vroome. “Daarmee is meteen het fabeltje de wereld uit dat onze voetballers zoveel geld verdienen. Nou, bij Go Ahead Eagles moeten de spelers keihard knokken voor de punten en het geld. Als club zijn we ongeveer 600.000 euro kwijt aan spelerssalarissen, daar komen nog 400.000 euro aan werkgeverslasten bij, waaronder de auto’s. Als we de begroting de komende jaren kunnen optrekken, kunnen we echter ook betere spelers halen en hopelijk onze sportieve dromen waarmaken.”

Bosvelt, Ten Cate, Overmars De herrijzenis van Go Ahead Eagles valt niet los te zien van de aanwezigheid van Marc Overmars. De vleugelspits die furore maakte bij onder meer Ajax, Arsenal, Barcelona en Oranje, is terug op het (adelaars)nest waar hij zijn opleiding tot betaald voetballer doorliep. “Marc Overmars is erg belangrijk voor de club,” zegt De Vroome. “Hij heeft zitting in de Raad van Commissarissen en is verantwoordelijk voor de technische zaken, terwijl hij ook hoofdtrainer Mike Snoei van advies dient. Verder trapt hij op dinsdag steevast een balletje mee op de training. En hoewel Marc inmiddels is gestopt, trekken de spelers zich nog steeds aan hem op.” Met het kopen van een aandeel heeft de voetbalmiljonair uit Epe zich ook in financiële zin sterk gemaakt voor de club. Hij is in goed gezelschap van andere Go Ahead Eagles-iconen als Paul Bosvelt (SC Heerenveen) en Henk ten Cate (trainer van Ajax), die ook een aandeel van 50.000 euro hebben gekocht, als een soort tegenprestatie voor de opleiding die ze in Deventer hebben genoten. ■

45


column | online strategie

M.I.S. of MASH Het gaat beter met de Nederlandse economie. We zien het in de krant en veel bedrijven zien het in hun cijfers. Zaken als groeiende omzetten of de in het nabije verleden uitgestelde investeringen maken dat er echter ook aan de kostenkant wel een en ander gaat veranderen. Vanzelfsprekend zou iedere ondernemer het liefst gewoon aan de toegenomen vraag tegemoet komen en daarvoor het nodige personeel, materieel en materiaal aanschaffen. Maar wat betekent dit voor de liquiditeit in de nabije toekomst en is het wel verantwoord om de benodigde investeringen in personeel en machines te doen? De antwoorden op deze vragen staan de ondernemer met een adequaat Management Informatie Systeem (M.I.S.) tijdig ter beschikking. In dit artikel wordt een leidraad gegeven om te komen tot een goede invulling van uw M.I.S..

Kritische succesfactoren (KSF) De eerste stap die ik bij organisaties doe, is simpelweg het vaststellen van de factoren die echt belangrijk zijn voor het ondernemingssucces: de kritische succesfactoren (KSF-en). Veelal is die vraag voor een deel snel beantwoord. Want of het nu een proces is dat zich in uw achterhoofd afspeelt of door een extern consultant is opgepakt met behulp van een balanced business scorecard, in elk geval zult u een visie hebben op de zaken waarop uw onderneming zich moet concentreren, die zaken die essentieel zijn voor het succes. Dit kan betrekking hebben op productkwaliteit, kostenbeheersing, zaken als product/marktcombinaties en nog veel meer.

factor de kostenbeheersing is bijvoorbeeld te meten aan de hand van de bezettingsgraden per machine.

De stuurvariabelen Zonder inzicht geen sturing. Het is dus essentieel dat u op basis van de relevante informatie-elementen vaststelt welke zaken u kunt beïnvloeden. Voorbeelden zijn de liquiditeitspositie, bezettingsgraden, productiecijfers en efficiencycijfers. Vervolgens zult u moeten vaststellen welke norm voor de verschillende variabelen moet gelden en op welke wijze de benodigde informatie kan worden gegenereerd. Het vaststellen van deze normen is sowieso een relevante exercitie.

Managementrapportage De managementrapportage die hieruit voorkomt is tenslotte een onderwerp op zich. Pijnpunten moeten direct bloot komen te liggen en daarbij is de mens achter de ondernemer ook leidend. Mogelijk werkt u graag met tabellen en grafieken, stoplichten die aangeven of normen wel of niet worden gehaald enzovoorts. Belangrijke aandachtspunten zijn in elk geval de frequentie/tijdigheid van informatieverschaffing en de vergelijkbaarheid van de rapportages over periodes heen.

Continue bijstellen en verbeteren

Vervolgens is het zo dat informatie waar u iets mee kunt, zal voortkomen uit de processen waarbinnen de betreffende KSF beinvloedbaar is. Om dus deze informatie in het vervolgtraject goed te kunnen identificeren is het van belang om de organisatieprocessen in kaart te brengen.

Helaas zijn veel ondernemers op dit punt de fout in gegaan. De managementinformatie gaat periode op periode goed, tot het moment aanbreekt dat enkel nog de opsteller ervan zich prettig voelt bij de mooie plaatjes, grafieken, overzichten en wat dies meer zij. Door veranderingen in de onderneming, het economische klimaat en dergelijke worden bedrijfsprocesschema’s aangepast. De aansluiting op uw behoefte gaat hierdoor verloren en uiteindelijk staat u er weer alleen voor zonder het ondersteunende managementdashboard. Het komt te vaak voor dat veranderingen in het proces, zoals een andere routing in de productie, niet wordt doorgevoerd in de KSF-en en dat het M.I.S. dus onjuiste gegevens weergeeft.

Relevante informatie-elementen

Kortom

Op basis van de KSF-en en de bedrijfsprocessen kunt u vaststellen wat nu eigenlijk de relevante informatie is voor het succes van uw bedrijf. Een productieproces met als kritische succes-

Goede managementinformatie behoeft voortdurende aandacht. Veel stuurinformatie zal jaar op jaar gelijk zijn. Na een mindere periode kan het echter zeker zo zijn dat de informatiebe-

Bedrijfsprocessen

Twentevisie 09/2006

hoefte verandert en na een reorganisatie is het zeker niet onmogelijk dat de rol van een afdeling binnen een proces verandert. U zult dan ook continue moeten bewaken dat uw M.I.S. in de pas loopt met de ontwikkeling van uw organisatie. Het is dan ook goed om hier een controleerbaar stelsel voor te creëren. Ook wanneer u toe bent aan nieuwe softwarematige oplossingen zal dit u goede diensten bewijzen. Het is immers zaak bij deze selectie aandacht te besteden aan de ondersteuning van uw managementactiviteiten. Het genoegen nemen met de informatie die geboden wordt, is een valkuil waar u niet in hoeft te lopen, maar daarvoor is het wel belangrijk dat u bij uw besluitvorming niet enkel steunt op de mening van uw pakketleverancier of IT-dienstverlener. Zij zullen u niet direct wijzen op de zaken die u mogelijk misloopt als u voor hun oplossingen kiest. Uw onafhankelijke bedrijfsadviseurs zijn u terzake graag van dienst en voorkomen dat u achteraf als een echte MASH-dokter allerhande ad-hoc herstelwerkzaamheden moet uitvoeren. ■

Jeroen Renard, IT auditor Werkzaam bij Ten Kate & Huizinga te Enschede

47

nieuws & feiten

| actueel

actueel | nieuws & feiten

zwakte licht af als gevolg van de omzetsamenstelling. Het bedrijfsresultaat (EBIT) tot en met het derde kwartaal steeg met 26% tot› € 40,4 miljoen. De nettowinst over de eerste negen maanden bedraagt € 69,5 miljoen. In dit bedrag is inbegrepen het resultaat op desinvesteringen van in totaal € 42,6 miljoen. Afgezien van dit resultaat, is sprake van een sterke nettowinstgroei van 21%.

Ondernemersnieuws Saxion Hogescholen gaat een nieuw onderwijspand bouwen aan de Van Galenstraat in Enschede. Hierin wordt de academie Toegepaste Kunst & Techniek ondergebracht. Een deel van het gebouw wordt gereserveerd voor studenten van het ROC van Twente. Daarnaast gaat Saxion volgend jaar de Stadscampus aan de M.H. Tromplaan ingrijpend verbouwen om de onderwijsruimtes te optimaliseren voor het nieuwe onderwijsconcept. Met de nieuw- en verbouw in Enschede is een totaalbedrag van ruim 20 miljoen euro gemoeid. De bouw van het nieuwe pand, dat een vloeroppervlakte heeft van ruim 8.500 vierkante meter, begint volgens planning medio 2007 en zal in de zomer van 2008 opgeleverd worden. Na een vijfjarige samenwerking heeft Thales de Stichting FBK-Games laten weten de huidige vorm van sponsoring stop te zetten. Thales heeft de Stichting FBK-Games een opening geboden om samen naar één of meerdere nieuwe (hoofd)sponsors te zoeken, waarbij de faciliteiten, de expertise en netwerken van Thales benut kunnen worden. De 25e editie van de FBK-Games vindt plaats op 26 mei in het nieuwe FBK-Stadion. Van der Noordt Payrolling in Almelo heeft per 1 december haar naam gewijzigd in Persoonality. Persoonality maakt samen met Asito (facilitaire dienstverlening), uitzendorganisatie Timing en thuiszorgorganisatie TSN deel uit van de Asito Dienstengroep, eveneens gevestigd te Almelo. Asito Dienstengroep verschaft werkgelegenheid aan ruim 40.000 werknemers. Volgens de directie hebben de vooraanstaande positie op de arbeidsmarkt, de continue sterke groei en de veranderende

De winnaars van de Artica Award.

tijden gepaard gaande met veranderend personeelsbeleid tot nieuwe visies en de nieuwe naam Persoonality geleid. Het bedrijf verwacht de komende jaren zijn succes een nieuwe impuls te gven. Enkele highlights uit de Twente Index 2006, het vergelijkend economisch jaarbeeld van Twente, dat dit jaar voor de tweede keer is uitgebracht: de sociaal-economische situatie in Twente is verbeterd, maar andere regio’s groeien harder en zijn rijker; Twente heeft de meeste spin-offs van Nederland en scoort hoog op octrooien, maar heeft behoefte aan meer commercialisatie, daadkracht en regiomarketing; anderhalf jaar na afstuderen werkt nog 60% van de Saxion-afgestudeerden binnen de regio, maar na diezelfde tijd werkt drie-kwart van de UT-afgestudeerden buiten Twente. De Stichting Twente Index wil met haar jaarlijkse uitgave bestuurders en ondernemers prikkelen om op basis van feiten beleidsterreinen te benoemen en te prioriteren. Bolletje en Saxion Hogeschool Enschede hebben 30 november jl. de Artica Award 2006

Saxion Hogescholen gaat een nieuw onderwijspand bouwen aan de Van Galenstraat in Enschede.

48

ontvangen uit handen van de directie van het gelijknamige bureau uit Ootmarsum. De Artica Award is opgericht om de regionale creativiteit te stimuleren en wordt dit jaar voor het eerst uitgereikt. Het doel van de Artica Award is creatieve mensen erop te wijzen dat creativiteit niet alleen voorbehouden is aan het westelijk deel van Nederland en dat er ook kansen op niveau in Oost-Nederland liggen. De opdracht voor de award was om de kinderkoekjes van Bolletje op een vernieuwende manier in de markt te zetten, waarbij multimedia en techniek uiteraard een belangrijke rol moesten vervullen. De concepten die hier uit voortkwamen waren van een goed tot uitstekend niveau. Het winnende concept was voor goed voor een weekend New York. Ruim zestig belangstellenden uit het bedrijfsleven en lokale politiek bezochten het symposium ‘Glasvezel op bedrijventerreinen’ dat 30 november door Cogas Energie was georganiseerd. Naast ondernemers lieten ook lokale politici zich voorlichten. Cogas Energie gaat in de eerste helft van 2007 aan de slag om de bedrijventerreinen in Almelo en Oldenzaal aan te sluiten op het glasvezelnetwerk. Medio 2007 zal Cogas Energie zich gaan richten op het verzorgen van aansluitingen op alle bedrijfsterreinen in het overige verzorgingsgebied van Cogas Kabel. Cogas Kabel is een onderdeel van Cogas Energie. Bij de verkiezing tot het ‘Beste Bedrijventerrein van Nederland’ op 5 oktober jl. heeft Westermaat Campus verloren van het bedrijventerrein High Tech Campus in Eindhoven. De verkiezing tot het ‘Beste Bedrijventerrein van Nederland’ werd georganiseerd door het vakblad Bedrijventerrein. Naast Westermaat Campus en High Tech Campus waren de bedrijventerreinen Flight Forum (Eindhoven), Media Park (Hilversum) en Port of Rotterdam genomineerd. De bedrijventerreinen werden beoordeeld op tien criteria, waaronder het plan, de leefbaarheid, de functie van economische motor voor de stad en de regio en de Twentevisie 10/2006

Hans Zengerink van Zengerink Makelaardij in Hengelo ontving onlangs het ISO 9001 certificaat.

lokale en regionale betekenis van het terrein. In een internetcampagne roept Bernard Wientjes werkgevers op om lid te worden van het Werkgeversforum Kroon op het Werk. Door nieuwe wetgeving komen de kosten van langdurig ziekteverzuim en de uitstroom naar de WIA steeds meer bij werkgevers te liggen en werkgevers die willen werken aan oplossingen lopen tegen een doolhof van regels, administratieve rompslomp en andere problemen aan. Door lid te worden van het Werkgeversforum Kroon op het Werk kunnen werkgevers gebruik maken van de kennis en ervaringen van andere werkgevers. Meer informatie over het Werkgeversforum en lidmaatschap op www. werkgeversforum.nl. Als eerste makelaardij in de grote Twentse steden is Zengerink Makelaardij ISO 9001 gecertificeerd. Tien jaar geleden begon Hans Zengerink met zijn makelaardij, specifiek gericht op de bestaande bouw in de woningmarkt en al in het eerste jaar groeide het kantoor sterk. Zengerink is een van de achttien NVM-makelaars in Hengelo. De interesse voor bedrijventerrein Westermaat Expres in Hengelo is goed. Er zijn nog een paar kavels uit te geven waarvan voor een deel reeds een optieovereenkomst is afgesloten. Deze week begint de Deldense onderneming Modelmakerij Delden met het leggen van de funderingen voor nieuwbouw op Westermaat Expres. Ook het bedrijf Innosell uit Borne startte onlangs met nieuwbouw op dit bedrijventerrein. Het laatste tevredenheidsonderzoek, dat elke twee jaren onder studenten van Saxion wordt gehouden, laat een steeds betere waardering Twentevisie 10/2006

van docenten zien. Was in 2000 nog 68% tevreden over de docent, in 2004 was dat 71% en nu, in 2006, is dat gegroeid naar 74%. Saxion heeft zichzelf ten doel gesteld om op alle onderdelen van de studentenwaardering minstens 70% te scoren. Studenten zijn echter niet over alles tevreden: toetsen, studielast, informatievoorziening, manier van studeren en loopbaanbegeleiding scoren onder de Saxion-maat van 70%. Het nieuwe eenhapsproduct Chiapas van Delicious Food Products uit Twello is in de categorie Food & Beverage genomineerd voor de Horecava Innovation Award 2007, de prijs voor het meest innovatieve product dat in 2006 op de markt is gekomen. Chiapas is een eenhapsproduct op basis van een romige paté, afgegarneerd met groenten- en fruittoppings, omhuld met chocolade van het topmerk Callebaut. Op de eerste dag van Horecava 2007, 8 januari, maakt de jury de categoriewinnaars én de overall winnaar bekend. Saxion Hogescholen biedt per september 2007 een volledig nieuwe en unieke aan, de International Water Technology. Deze studieroute van vier jaar wordt door de Academie Life Science, Engineering en Design gegeven binnen de bacheloropleiding chemische technologie en is de eerste in Nederland. Het initiatief tot het opzetten van de studieroute is genomen in samenwerking met partner Norit NV en met inbreng van andere betrokkenen uit de watersector. Koninklijke Ten Cate boekte over de eerste negen maanden van 2006 een toename van de omzet van 14% tot � 600 miljoen. De sterke gemiddelde winstgroei gedurende het jaar

In de periode 16 oktober 2006 tot en met 11 november heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Let wel, tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, telefoon 0900-1234567 of via www.kvk.nl/faillissementen. Borne: A.J.G. Gervink, geb. 264-1967 hodn Gervink Installatietechniek. Denekamp: M.A.M. Bosch, geb. 25-7-1960 hodn Cafetaria annex Lunchroom Bosch. Deventer: 3-D Babyscopie B.V. Enschede: Furniture Logistics B.V., H. Kus, geb. 1-51972 hodn Toursun Holidays en Toursun Airport Express, M.E. Rozeboom, geb. 238-1962 hodn CME Callcenter. Diepenheim: T. Tolsma, geb. 10-2-1969 en W.A. Borren, geb. 6-5-1976 beiden vennoot van CaféRestaurant De Kleine Prins. Hengelo: Bolderink Holding B.V., De Kifte Vastgoed B.V., Fit Centre Westermaat B.V., Gaelic B.V., G.J. Roode, geb. 1-9-1957 en L.H.G. RoodeHuls, geb. 16-2-1960, beiden vennoot van Laro Tapijt en Gordijnshop. Wierden: H. van Putten, geb. 21-9-1978 beherend vennoot van Timmer-fabriek Wedko C.V. ■

Het nieuwe eenhapsproduct Chiapas van Delicious Food Products uit Twello is genomineerd voor de Horecava Innovation Award 2007.

Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi. Eventueel per post: MediaSales Nederland B.V., Postbus 702, 7550 AH Hengelo.

49

Niet iedereen enthousiast over Lange en Zware Vrachtwagencombinaties

analyse | vrachtverkeer

Regelgeving beperkt voordelen het buitenland mogen rijden: “Dat er aan deze proef 150 LZV’’s deelnamen terwijl er ruimte was voor 300 combinaties zegt genoeg.” Andere regionale transportondernemers denken verschillend over LZV’s. HST uit Enschede beoogt er bij minder strakke regels ook LZV’s aan te schaffen. “De restrictie van tien vergunningen buiten de snelweg beperkt de mogelijkheden,” stelt woordvoerder Henk Pieffers. Dit geldt ook voor de benodigde manoeuvreerruimte bij losen laadadressen. Om die reden zien ook transportbedrijf Brinks uit Rijssen en de TNT Fashion Group uit Oldenzaal niets in LZV’s. Zij benadrukken dat ook klanten in staat moeten zijn een grotere hoeveelheid afgeleverde goederen te verwerken.

TLN Dat LZV’s met ruim dertig procent meer lading het rendement evenredig verhogen, gaat André Pluimers van Bolk Transport te ver: “Daar staan de kosten van de chauffeursopleidingen en de aanpassingen aan het materiaal tegenover.”

(door Gerrit Strijbis) Lange en Zware Vrachtwagencombinaties (LZV’s) hebben de toekomst. Zeven bedrijven uit Overijssel namen deel aan de proef en onderschrijven dat deze combinaties veel voordelen bieden. Alleen de strenge regelgeving staat een grootschalige toepassing nog in de weg. Ruim 150 vrachtauto’s namen de afgelopen twee jaar deel aan een proef met Lange en Zware Vrachtwagencombinaties (LZV’s). Deze vrachtauto’s van maximaal 25,25 meter en 60 ton zijn 6,50 meter langer en 10 ton zwaarder dan conventionele combinaties. De LZV’s voldoen aan strenge technische eisen, de chauffeurs hebben een extra opleiding gevolgd en de bedrijven moeten voor trajecten buiten het snelwegennet een vergunning aanvragen. Elk bedrijf kreeg daarbij maximaal tien vergunningen. De evaluatie was positief, de geluiden van de werkvloer niet altijd.

Voordelen Bolk Transport gebruikt twee LZV’s voor transporten van zeecontainers naar Rotterdam. Tielbeke Transport uit Lemelerveld pendelt met vier LZV’s van Zwolle naar Breda terwijl ook Brink Transport uit Hardenberg een LZV heeft. Hoewel hun financiële resultaten verschillen Twentevisie 10/2006

onderschrijven ze dat LZV’s veel voordelen bieden. Dat LZV’s met ruim dertig procent meer lading het rendement evenredig verhogen, gaat André Pluimers van Bolk te ver: “Daar staan de kosten van de chauffeursopleidingen en de aanpassingen aan het materiaal tegenover.” Ook de gewichtsbeperkingen en de laad- en losmogelijkheden maken het soms onmogelijk de LZV’s optimaal te benutten. Brink Transport kon de LZV niet altijd gebruiken, omdat opdrachtgevers de LZV naar diverse plaatsen dirigeerden. Dit bedrijf had de vergunningen voor maximaal tien trajecten buiten het snelwegennet daarom snel verbruikt. Henk Brink: “Met de LZV hebben we nog niets extra’s verdiend.”

Toekomst Alle deelnemers benadrukken dat de toekomstkansen van LZV’s afhangen van de regelgeving. Ze hopen op meer dan tien vergunningen voor trajecten buiten het snelwegennet. Daarnaast vinden ze het onzin dat ze geen vergunning krijgen voor trajecten met gelijkvloerse spoorwegkruisingen. Brink: “Exceptionele transporten en langzame tractoren met meerdere aanhangwagens mogen dit wel.” Hij vermoedt dat de spoorwegen zo proberen de concurrentiepositie van het railvervoer te versterken. Pluimers verwacht pas meer LZV’s wanneer ze ook in

Transport en Logistiek Nederland (TLN) herkent bij monde van Ambro Smit de bezwaren van de transporteurs. “Onze wens voor een efficiënter ontheffingensysteem is al ingewilligd. Er komt een nieuwe systeem dat vergelijkbaar is met dat van langlopende ontheffingen.” Ook bij TLN zijn ze van mening dat LZV’s gelijkvloerse spoorwegovergangen moeten kunnen passeren. Ondanks de wens van de voertuigindustrie verwacht hij niet dat LZV’s binnenkort op het buitenlandse wegennet worden toegelaten. Zowel in België als in Duitsland lopen de meningen van de diverse overheden uiteen. Zo staat de ene deelstaat in Duitsland achter dit initiatief terwijl andere LZV’s afwijst. ■

Voordelen bij een grootschalige toepassing van LZV’s: - afname van het aantal verkeersdoden met 4 tot 7 per jaar - daling van het aantal gewonden met 13 tot 25 - door een besparing van het aantal ritten 33 procent minder brandstofverbruik - daling van schadelijke emissies van het wegvervoer van 3 tot 5 procent - kostenbesparing voor het wegtransport van 1,8 tot 3,4 procent - daling van het aantal files met 0,7 tot 1,4 procent

53

Miljoenen van Marktplaats.nl worden gebruikt voor brandnetelkleding

reportage | brandnetels

Bob Crébas blijft zichzelf trouw

Bob Crébas, rijk geworden dankzij Marktplaats.nl, gaat nu ondernemen in brandnetelmode.

(door Jan Medendorp) Je zou hem je laatste cent geven. Maar dat hoeft niet, want Bob Crébas (55) verdiende (eind 2004) ongeveer 73 miljoen met de verkoop van Marktplaats.nl aan het Amerikaanse eBay (totale overnamesom bedroeg 225 miljoen). Sindsdien was hij bijkans ondergedoken, want ‘bedelaars’ en vermogensbeleggers waren driftig op zoek naar hem, zoals een Schrelten-directeur dat ooit verwoordde in Twentevisie. Crébas heeft onlangs weer van zich laten horen: hij gaat brandnetelkleding op de markt brengen. In Arnhem is vorige maand de eerste winkel (Brenners) geopend. Er moeten er nog veel meer komen. Brandnetelmode! Verzin het maar. Toch lag het voor de hand dat Bob Crébas in die sector weer aan de slag zou gaan. Hij was in 1983 een van de oprichters van het werklozenproject Het Goed Beheer, een kringloopwinkel die is uitgegroeid tot een formule met (tientallen) vestigingen in onder meer Deventer en Nijmegen (met meer dan 400 werknemers). Jaarlijks worden meer dan een half miljoen kledingstukken verhandeld. In de jaren negentig werden de winkels met tweedehands goederen bedreigd door de Twentevisie 10/2006

opkomst van internet dat zeker in de eerste jaren het succes vooral te danken had aan onderlinge verkoop van particulieren. Om op die ‘wave’ mee te gaan, participeerde Bob Crébas voor het toen onwezenlijke hoge bedrag van zeshonderdduizend gulden (eind 1999) in de meest succesvolle van alle Nederlandse veilingsites Marktplaats.nl. Hij werd verketterd, herinnert Crébas zich glimlachend.

Bijna failliet En niet ten onrechte, want Markplaats.nl ging in 2001 bijna ten onder. Dat had ook te maken met het feit dat Crébas direct stopte met de erotische contactadvertenties. Hoewel Markplaats.nl zoals gezegd de succesvolste internetveilingsite was, werd het ook financieel een succes nadat aanbieders met producten boven de 200 euro zes euro toeslag moesten betalen. In 2002 boekte Marktplaats een omzet van 2,4 miljoen (winst van acht ton), in 2003 explodeerde de omzet naar zes miljoen (drie miljoen winst) en over 2004 (het jaar van de overname en de laatste keer dat cijfers werden gepresenteerd) verdubbelde de omzet opnieuw naar 12 miljoen (winstprognose zes miljoen). Wekelijks worden miljoenen advertenties aangeboden en dagelijks bezoeken honderdduizenden surfers

de site. Het verleidde eBay tot een bod van 75 keer de winst. Na de overname werd Oscar Diele, de man die eerder bekendheid kreeg dankzij de succesvolle uitbouw van de website van Wehkamp (Zwolle), tot directeur van Markplaats.nl benoemd. Voor Crébas geen Porches of luxe jachten.

Tien miljoen Crébas heeft tien miljoen gereserveerd voor damesmode (Brennels) van brandnetelvezels. Niet helemaal wereldvreemd, want vroeger werden brandnetels ook al gebruikt voor kleding. “De productie van brandnetels en brandnetelkleding is veel milieuvriendelijker dan de vervuilende katoenindustrie.” Crébas kan zich een mislukking veroorloven. Het geld wordt gebruikt voor de winkels, de ontwerpen en de aankoop van poldergrond voor de aanleg van miljoenen brandnetelstekken. “Ik ben een ondernemer en ik zie hier kansen.” Terug naar zijn roots: de vader van Crébas vertrok na de oorlog van Groningen naar het nieuwe land (Bant), zoon Bob ging naar Arnhem maar verkoos (toen zonder baan en geen cent te makke) terug naar de Noordoostpolder. “We wilden onze kinderen tussen het groen laten opgroeien.” ■

57

IKT Visie op…

Brain drain of kweekvijver

Philips-topman 66 Kleisterlee SCP-directeur 68 Paul Schnabel Twenteconcert 2006 70 Het ‘vak’ van commissaris 73 Ontslagrecht op de schop 74 Scope en IKT-nieuws 75 Twente Agenda 75

In de tweede editie van de Twente Index, die werd gepresenteerd tijdens de Kwaliteitsdag van SKT wordt ruim aandacht besteed aan de brain drain vanuit onze regio. Zowel de afgestudeerden van de Saxion Hogeschool als van de UT trekken in groten getale naar elders om daar emplooi te vinden, want ook daar is de behoefte aan hoger opgeleiden groot. Zorgelijk? Zeker! Wij hebben dat talent hier ook hard nodig. We missen nu eenmaal jammer genoeg de voor de pas-afgestudeerden zo aantrekkelijke grote internationaal bekende bedrijven. Veel bestuurskundigen trekken naar het centrum van de nationale ambtenarij, Den Haag; de grote banken en verzekeraars azen op de in Twente afgestudeerde bedrijfskundigen. Deze ‘brain drain’ heeft echter ook wel positieve effecten: het is ook een uitwaaieren van ambassadeurs die contacten kunnen leggen en automatisch aan Twentepromotie zullen doen. Dit kan later weer tot een beweging terug leiden. Er is een groeiende stroom mensen die na jaren van hectiek - vaak vanwege de kinderen - terugkomen naar het veel rustiger Twente en een plaats vinden in het hoger kader van de regionale bedrijven en instellingen. Het Career Center Twente speelt daarbij een belangrijke rol omdat het ook bemiddelt bij het vinden van een baan voor de partner. De universiteit en de hogeschool trekken echter ook veel studenten van buiten de regio, die hier hun opleiding gaan volgen. Zij vormen mede de kweekvijver van nieuw talent én van nieuw innovatief ondernemerschap. En dat geldt - als staatssecretaris van Gennip haar zin krijgt - binnenkort óók voor de groeiende stroom studenten en promovendi van buiten de EU. De brain drain van technische afgestudeerden kan mede worden omgebogen als er in Twente meer kleine hightech bedrijven uitgroeien tot middelgrote ondernemingen. En dat is één van de speerpunten in de regionale innovatienota. De UT en Saxion zullen alles in het werk moeten stellen de instroom naar de technische opleiding te vergroten om de toekomstige regionale vraag naar ingenieurs aan te kunnen. Het Twentse bedrijfsleven zal aan de studerenden duidelijk moeten maken welke carrièrekansen de bedrijven hier bieden. De jaarlijkse bedrijvencontactdagen van zowel de UT als van de Saxion Hogeschool vormen daarvoor een goede basis. Geert de Raad, Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

www.ikt.nl

| Twentevisie | Jaargang 18 | Nummer 10 | december 2006 |

Philips topman Kleis t e r l e e

“Innovatie moet vanuit

o p U T- i n n o v a t i e l e z i n g :

de regio’s komen!” producten. En daarbij zal het in de meeste gevallen niet gaan om ‘break away’ innovatie. Dus het ontwikkelen van nieuwe producten voor nieuwe markten (zoals de Senseo). Ook kleine technologische verbeteringen of toepassing van een bestaande technologie in een nieuwe markt is innovatie. “De toekomst van Europa ligt in de ontwikkeling van complexe systemen. Als we daarin voorop blijven lopen, blijven landen als China en India enorme afzetgebieden. Alles hangt echter af van de creativiteit van de mensen, de cultuur waarin dat plaatsvindt en het besturingssysteem die de creativiteit ordent. Dus om de vrijheid binnen kaders. “Essentieel is de combinatie van technologie én marketing, want je hebt niets aan de meest geavanceerde technologie en de beste producten als je die niet kunt verkopen.” Hij erkende dat Philips daar in het verleden niet goed in geweest.

66

Lissabon-agenda

Gerard Kleisterlee predikt innovatie vanaf de kansel.

De CEO van Philips was uiterst kritische over de pogingen van Europa om de doelstellingen in de Lissabon-agenda ook maar te benaderen. “We zijn maar weinig opgeschoten en baseren ons nu op 3% voor R&D. Nederland zit nu op 2% waarvan 0,9% publiek (dus universiteiten en onderzoeksinstellingen) en 1,1% privaat waarvan Philips alleen driekwart voor zijn rekening neemt.” Echte groei kan, in zijn ogen, alleen komen vanuit het MKB en door netwerken met een publiek-private karakter met een universiteit als kristallisatiepunt. “Het is essentieel dat die netwerken regionaal van karakter zijn. Ondanks de zegeningen van de ICT is het directe contact onontbeerlijk.” Zijn voorbeeld is uiteraard het kennispark Eindhoven (dat van het Philipsimago is bevrijd) en de samenwerking met de universiteiten van Aken en Leuven. “Philips positioneert zich binnen die regio als een bedrijf dat spin-offs levert op terreinen die niet tot de core business horen en het opnemen van bedrijven die voor Philips belangrijke technologieën hebben ontwikkeld.”

De Universiteit Twente is ter gelegenheid van haar 45-jarig bestaan gestart met een nieuwe traditie: een jaarlijkse innovatielezing door een topper uit de Nederlandse (innovatieve) industrie in de Grote Kerk in Enschede. Gerard Kleisterlee, president en CEO van Philips (en voorzitter van de Raad van Advies van de TU Eindhoven), beet de spits af. Voor hem is innovatie de enige mogelijkheid voor Europa om te overleven. Brussel kan dat niet sturen en ook de individuele landen zijn niet de aangewezen actoren. De innovatie zal uituit de regio’s moeten komen, waarbij de landsgrenzen verdwijnen. Hét voorbeeld is de regio EindhovenLeuven-Aken, waar Philips én de TUE samen een belangrijke, zo niet dominante rol in spelen.

(door Niko Wind)

Innovatie is niet alleen noodzakelijk om onze concurrentiepositie te behouden, maar óók om een aantal wereldproblemen op te lossen. Als het om de elektronica en ICT gaat, denkt Kleisterlee vooral aan de gezondheidszorg en de energievoorziening. “In de westerse wereld hebben we te maken met een vergrijzende bevolking die steeds meer aanspraak maakt op de gezondheidszorg en daar steeds hogere eisen aan stelt. Tegelijkertijd zijn er op deze aarde miljarden mensen die geen toegang hebben tot de basisgezondheidszorg. Beide problemen vragen om innovatieve technologie en om een intensieve toepassing van ICT om de effectiviteit en efficiency te krijgen. Maar ook om artsen te helpen een betere diagnose te stellen of - in de ontwikkelingslanden - op afstand een diagnose te kunnen stellen.” Binnen de sfeer van de energievoorziening (en dus de opwarming van de aarde en de uitputting van onze voorraden fossiele brandstof) wees de Philips-topman op de ontwikkeling van energiezuinige lampen. “Licht is verantwoordelijk voor 20% van de elektriciteitsbehoefte. Daarop is met energie-

Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen

zuinige lichtconcepten 20 tot 30% te besparen. Europa kan alleen daarmee eenvoudig voldoen aan de eisen van Kyoto.”

China en India Kleisterlee ging uitvoerig in op de snelle groei van de economie in China en India. “Veel te veel mensen zien de opkomst van China puur als een bedreiging. Natuurlijk kost dit de westerse wereld arbeidsplaatsen. Maar de meeste verschuiving van arbeid vindt plaats in de Verre Oosten zelf. China levert ons ook enorme kansen. Zij leveren ons goedkope kleding en andere simpele producten, maar zij kopen bij ons vliegtuigen en productiemachines omdat zij daar technologisch niet toe in staat zijn. Daarbij is het een enorme groeimarkt voor onze technologisch geavanceerde producten. Ondanks hun enorme export is de handelsbalans met Europa vrijwel in evenwicht.” Om het wegvloeien van arbeid naar landen als China en India te voorkomen zullen we in Europa zowel moeten innoveren in goedkopere productiemethoden als in technologisch betere

www.ikt.nl

Excellence Nederland zal het moeten hebben van ‘excellence’ en is wat dat betreft te klein voor drie technische universiteiten. “We groeien toe naar een federatie waarin elk van de drie partners zorgen voor specifieke masteropleidingen om zo voor Nederland qua opleiding de beste kwaliteit te kunnen leveren.” Om voldoende toevloed te kunnen krijgen is de toestroom van buitenlandse studenten en promovendi onontbeerlijk. En zij komen alleen als het grootste deel van het curriculum in het Engels is. “Maar ook dan is het moeilijk om met de Amerikaanse topuniversiteiten te concurreren. Zij draaien vrijwel volledig op donaties van alumni. In Nederland lukt dat niet omdat er op dat terrein geen cultuur bestaat én omdat de rijke industriëlen qua vermogen niet kunnen tippen aan hun Amerikaanse collega’s. In Nederland zal de overheid dat moeten doen, maar dan wel met een minimum aan regels, voorschriften en administratie.” ■

67

SCP-directeur Paul Sch n a b e l

Maatschappelijke kwaliteit

te gast bij SKT

is moeilijk te meten overwinning van het VHS-systeem op het technologisch veel betere Video-2000 van Philips.

68

Relatief Kwaliteit is altijd relatief en afhankelijk van de eisen die aan het product of dienst worden gesteld. Een auto die 20 jaar geleden kwalitatief erg goed was, voldoet nu bij lange na niet meer aan de eisen die worden gesteld qua veiligheid, wegligging, comfort, duurzaamheid, geluidsbelasting, brandstofgebruik en uitstoot van schadelijke stoffen. “Daar zijn de laatste jaren een aantal maatschappelijke criteria bijgekomen zoals milieuvriendelijkheid en veiligheid en arbeidsomstandigheden bij de productie. Hét probleem van de westerse industrie is dat deze moet concurreren met landen die zich niet storen aan deze ‘maatschappelijke’ kwaliteitscriteria.”

Marktwerking Men is er, volgens de heer Schnabel, in Nederland lang van uitgegaan dat er geen verschil kan bestaan tussen de kwaliteit van bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen en universiteiten. De diploma’s van de medewerkers waren immers de waarborg voor kwaliteit. “En dat speelt nog steeds in de discussies over marktwerking in onder meer de zorg.” Echte marktwerking kan echter alleen als men de kwaliteit van de dienstverlening objectief kan meten én als er een mogelijkheid is om te kiezen. “In de gezondheidszorg is het in de meeste gevallen onmogelijk om te kiezen omdat het aantal ziekenhuizen klein is en men in een bepaalde regio in veel gevallen op één ziekenhuis is aangewezen.” De steeds sterkere drang tot toetsen op doelmatigheid en effectiviteit heeft veel processen en systemen binnen onze maatschappij doorzichtelijker gemaakt. “Twintig jaar geleden had men geen idee of een TBS-behandeling wel effectief was. Als de professionals klaar waren met de behandeling, keek men niet of de behandeling wel resultaat had gehad. De man of vrouw werd op straat gezet en niet meer gevolgd.”

Controle op controle De Stichting Kwaliteit Twente (waarin naast IKT ook de Kamer van Koophandel, de Kwaliteitskring Twente en de UT participeren) had voor haar jaarlijkse kwaliteitsdag een spreker van formaat uitgenodigd: Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hij had geen verhaal over de kwaliteit van tastbare producten of zakelijke diensten of de organisatie die daar verantwoordelijk voor is, maar over de maatschappelijke kwaliteit van overheden en non for profit organisaties als ziekenhuizen en scholen. Ook zij willen (en moeten) kwaliteit leveren. Alleen is dat veel moeilijker meetbaar dan in het bedrijfsleven.

(door Niko Wind)

Bij de dienstverlening door of namens de overheid gaat het om een bedrag van tussen de 100 en 150 miljard euro per jaar. De beeldvorming over deze dienstverlening is slecht. Volgens de heer Schnabel is dat vooral het gevolg van de beeldvorming in de media.“De individuele burger blijkt in het algemeen wél tevreden.” De beeldvorming (mede als gevolg van de reclame) gaat ook een steeds belangrijker rol spelen bij de kwaliteitsbeleving van producten. “Omdat de verschillen steeds kleiner worden gaat het vooral om de gevoelswaarde.” Dat de kwaliteit niet bepalend is voor succes bleek met de


De heer Schnabel waarschuwde voor het doorschieten van het systeem van controle op controle, waarbij men zich op steeds meer gebieden en bij steeds meer instanties moet verantwoorden en de mensen niet meer toekomen aan het primaire proces. “Het is moeilijk om vast te stellen wat écht belangrijk is. Maar dat zal wel moeten gebeuren om te voorkomen dat de maatschappelijke dienstverlening vastloopt.” Hij veegde ook de vloer aan “met de veronderstelling dat een hoge prijs een garantie is voor een betere kwaliteit van de dienstverlening. “Een landelijke verhoging van het collegegeld betekent niet dat de studenten beter onderwijs krijgen en in de gezondheidszorg heeft de patiënt

www.ikt.nl

geen idee van de kosten.” Waar hij cynisch aan toevoegde dat de ziekenhuizen dat zelf ook niet weten. Eén van de criteria van de dienstverlening voor de overheid en daaraan gerelateerde instellingen is de effectiviteit. “De overheid belemmert echter de efficiency door het stellen van regels. Doelmatigheid wordt ook niet beloond omdat in dat geval het budget voor het volgende jaar wordt gekort en het geld wordt overgeheveld naar een sector waarin men minder efficiënt werkt.

Benchmark en visitaties Hoe kan de kwaliteit van deze maatschappelijke diensten wél worden beoordeeld en verhoogd? De meest directe vorm is echte concurrentie zoals bij de telefoon en bij de ANWB, die tot voor kort in feite óók een algemene maatschappelijke organisatie was. “Daar zie je na de komst van Route Mobiel een enorme kwaliteits- en efficiency-slag.” Als er geen concurrentie is, moet men meten en vergelijken en daarvoor worden momenteel steeds meer instrumenten ontwikkeld die gebaseerd zijn op benchmarking en visitaties. Maar ook daar gaat nogal eens iets mis omdat de criteria te willekeurig zijn. Als voorbeeld noemde de directeur van het SCP lijsten met het aantal sterfgevallen per 1000 patiënten. Deze percentages zijn sterk afhankelijk van de aard van het ziekenhuis. Een op kanker gespecialiseerde kliniek scoort uiteraard slechter dan een algemeen streekziekenhuis dat de ernstige gevallen doorstuurt. “Als de activiteiten wél overeen komen, zijn deze lijstjes een prima mogelijkheid om de kwaliteit te vergelijken.” Ook uit het oogpunt van kwaliteitsbewaking en -verbetering is het, in zijn ogen, een goede zaak dat de burgerlijke rechter zich steeds nadrukkelijker met het beoordelen van medische fouten gaat bezighouden. In het tuchtrecht worden professionals artsen, advocaten, notarissen beoordeeld door collega’s en is de patiënt of cliënt geen partij.” Benchmarking kan ook ongewenste gevolgen hebben. Prestatiecontracten bij de politie (gebaseerd op het aantal bekeuringen per korps) kunnen ertoe leiden dat men ‘bondagen’ gaat invoeren om targets te halen. De lijstjes met de prestaties per school hebben geleid tot minder moeilijke schoolexamens om het slagingspercentage te verhogen. Het is in de ogen van de heer Schnabel ongewenst (en onjuist) om bij benchmarking uit te gaan van één product. Zo heeft het lijstje met de prijzen van een paspoort per gemeente geleid tot uniformiteit en daarmee de beleidsruimte van een gemeente ingeperkt. Uit zijn betoog bleek duidelijk dat marktwerking een goede zaak is, maar dat dit bij overheidsdiensten lang niet altijd mogelijk is omdat de burger altijd afhankelijk is van de gemeente waar hij woont. “Gemeenten moeten bij het bepalen van de kwaliteit van de dienstverlening uitgaan van de algemene waardering door de burger. ■

69

IKT Twente Concert 2006: Meer dan een geweldige avond 70

Elk jaar is het IKT Twente Concert weer anders. In 2005 de Gipsy Boys, soulzangeres Denise Jannah en pianovirtuoos Jan Vayne. Dit jaar traden in de Oude Blasiuskerk in Delden drie geweldige vocale artiesten op: Hilde Norga en An Lauwereins, twee wereldvermaarde Belgische zangeressen en Dennis LeGree, een verlegen, boomlange Amerikaan met een geweldige, ingetogen stem. Jacques d’Ancona presenteerde de uitvoering van deze West end Stars en zorgde er op zijn eigen wijze voor dat niet alleen het gehoor gestreeld werd, maar ook het (musical-)geheugen werd getoetst. Na de terugkeer bij de Rustende Jager in Bentelo - zoals altijd met perfect geregeld vervoer per OAD-bus - wachtte de gasten een uitstekend diner dansant, waarbij het duo Frappant voor een prima sfeer zorgde.Volgend jaar is er weer een Twenteconcert. Weer in de Oude Blasiuskerk en met een andere muzikale verrassing.

71

Aan het eind van de avond vulde de dansvloer zich snel met swingende dansparen.

De West End Stars speelden in een fraai uitgelichte Blasius kerk.

De sfeer bij het diner in de Rustende Jager was als vanouds geanimeerd.

Naast ondernemend Twente was ook het openbaar bestuur goed vertegenwoordigd in de uitverkochte Oude Blasiuskerk: een aantal burgemeesters en wethouders, twee gedeputeerden en - ondanks de verkiezingsperiode ook drie ‘Twentse’ kamerleden.


www.ikt.nl

P o s i t i e v e r a n dert door strengere wetgeving

Commissaris: een boeiend vak 73 V.l.n.r. Jaap van Manen, Loek de Vries en Eric Nijkamp.

De tijd dat een commissaris of toezichthouder ‘gezellig’ aanschoof bij de directie om te praten over het afgesloten boekjaar en de plannen voor de toekomst, lijken tot het verleden te gaan behoren. Mede door de strengere wetgeving in de USA na de Enron-affaire en de opstelling van de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten is hun verantwoordelijkheid dusdanig toegenomen dat er steeds meer afstand komt tot de directie. Het ‘vak’ van commissaris of toezichthouder is tijdrovender én veel interessanter geworden. Reden voor PricewaterhouseCoopers om samen met KienhuisHoving, TSM Business School en Segerink Search om een studiemiddag te organiseren. Dit seminar zal jaarlijks in november worden herhaald. Op deze wijze willen de organisatoren een bijdrage leveren aan de verdere professionalisering van en een platvorm bieden voor (potentiële) commissarissen en leden van raden van toezicht in Oost-Nederland.

(door Niko Wind)

De positie van een commissaris is bijzonder. Hij moet er als werkgever voor zorgen dat de beloning van de Raad van Bestuur ‘passend’ is. Daarnaast is hij toezichthouder en klankbord. Met name vanwege de toezichthoudende rol is het noodzakelijk om afstand te nemen tot de RvB en kritisch en voorspelbaar te zijn. Een gebrekkig toezicht kan - in het geval van fraude - immers ook voor de commissarissen tot ernstige consequenties leiden. In de Verenigde Staten speelt dat sterker dan in Europa, maar naar onze eigen AFM zal naar verwachting ook een steeds hardere lijn gaan volgen. Jaap van Manen, hoogleraar accountantscontrole, adviseerde daarom de commissarissen ook frequent zonder de RvB bij elkaar te komen. “En als er een vermoeden van fraude is, schakel dan een externe accountant in.”

Klokkenluiders Hoofdonderwerp van deze eerste bijeenkomst was het omgaan met klokkenluiders. Loek de Vries, CEO van de Koninklijke

www.ikt.nl

Ten Cate, waarschuwde de aanwezigen om daar vooral zeer zorgvuldig mee om te gaan en goede procedures af te spreken. Ten Cate kent zelfs een functionaris die buiten de CFO om de RvB kan benaderen. “Voor een bedrijf als het onze leidt elk vermoeden van fraude dat naar buiten komt tot een enorme imagoschade. Onze aandeelhouders en afnemers gaan er vanuit dat ze ons kunnen vertrouwen. En dan geldt het niet alleen voor het bestuur van de onderneming, maar óók voor de commissarissen.” Deze professionelere commissarissen worden echter steeds risicomijdend en minder ondernemend als het gaat om de strategie en de acquisities. Ze gaan bij Ten Cate zelfs op bezoek bij de (buitenlandse) vestigingen om met zelfs met het lokale management te kunnen praten. Erik Nijkamp participeert als Nystate Groep in een aantal bedrijven en is zelf commissaris bij een kleine onderneming. Als aandeelhouder heeft hij maandelijks overleg met de directie; als commissaris of lid van een Raad van Toezicht is zijn rol anders. “En ook daartussen zijn grote verschillen. Een commissaris is aansprakelijk, heeft directe invloed en kan dwingend opleggen. Daarnaast heeft hij een belangrijke controlerende taak. De verhouding van een adviseur met een directie is veel vrijblijvender. Hij is veel meer het klankbord dat de ondernemer een spiegel voorhoudt.” Ondanks die verschillen heeft hij voor beiden dezelfde adviezen. “Weet waneer je moet ingrijpen en doe dat met overtuiging, werk met selectieve criteria en toets regelmatig de gemaakte afspraken.” Hij is een groot voorstander van bilateraal overleg met medetoezichthouders of commissarissen en voor periodieke thematische besprekingen met de ondernemer. De samenstelling moet geschieden op deskundigheid en niet op basis van netwerken of vriendschap. Een belangrijke tip voor ondernemers was zijn opmerking dat elke fase van een bedrijf vraagt om andere commissarissen of toezichthouders. Dat een bedrijf baat heeft bij dit type externe hulp is voor hem zonneklaar. “Het voorkomt in ieder geval bedrijfsblindheid en vermindert de kans op mismanagement!” ■

Verwijtbaarheidstoets is verv a l l e n

Ontslagrecht versoepeld naar herplaatsing ook scholing betrekken. Uiteraard is deze inspanning onder meer afhankelijk van de kosten en duur van de opleiding, de (financiële) positie en de omvang van de onderneming en de eerdere reïntegratie-inspanningen.

74

Afspiegeling Het vervangen van het ‘last-in, first-out’ principe door het afspiegelingsbeginsel is, volgens mevr. Van den Biesen, een veel ingrijpender wijziging. “In de nieuwe regeling wordt het personeel, per categorie uitwisselbare functies, ingedeeld in vijf leeftijdsgroepen. De werknemer met het kortste dienstverband per leeftijdsgroep wordt als eerste voor ontslag voorgedragen.” Dit geldt uiteraard niet voor unieke functies of als een hele categorie functies vervalt.

Verwijtbaarheid Het versoepelen van de verwijtbaarheideis zal, volgens advocaat Van den Biesen én kantonrechter Vos, de meest ingrijpende gevolgen hebben. Een medewerker verliest het recht op WW niet meer als hij of zij zich neerlegt bij het ontslag. Mevr. Van den Biesen ziet als nadeel van deze versoepeling dat werknemers - die immers al zeker zijn van een WW-uitkering - zich heftiger zullen verzetten tegen ontslag en een hogere vergoeding gaat eisen.

Andere wijzigingen Ook het CWI wordt soepeler: Bij collectief ontslag wordt den de bedrijfseconomische redenen niet meer getoetst, maar volstaat een akkoord van de vakbonden. Ook is geen toestemming meer nodig voor ontslag na twee jaar ziekte als de werkgever heeft voldaan aan de Poortwachtertoets. De ‘weken-eis’ om in aanmerking te komen voor een WWuitkering is verlaagd naar 26 weken werken in de laatste 36 weken (Dit was 26 uit 39). Daarbij geldt een verhoging van de uitkering in de eerste twee maanden (van 70 naar 75%) en een verlaging van de maximale duur. Deze is teruggebracht van 60 naar 38 maanden.

CWI-procedure Advocaat Van den Biesen (l) en kantonrechter Vos.

In de rechtszaal hebben ze totaal verschillende rollen. Bij IKT traden advocaat Van den Biesen (Damsté advocaten) en kantonrechter Vos (Enschede) samen op om een grote schare ondernemers te vertellen over de theorie en de praktijk van het hedendaagse ontslagrecht.

(door Niko Wind)

Er is het laatste jaar in de wetgeving veel veranderd. Zo moet een werkgever niet alleen zoeken naar een passende functie binnen de onderneming hij moet bij het onderzoek

Volgens kantonrechter Vos mag de ontslagprocedure via het CWI volledig verdwijnen en worden vervangen door een individuele toetsing achteraf door de rechter. “Dat is veel zuiverder dan een beoordeling door ambtenaren.” Momenteel is de ontbindingsprocedure bij de kantonrechter het enige alternatief en met een maximale termijn van 8 weken ook erg effectief. Het is een deels mondelinge verzoekschriftprocedure waarbij werkgevers en werknemers (en hun gemachtigden) ter dege rekening moeten houden met de eigenheid van de betrokken kantonrechter: formeel of informeel en vooral luisterend of ook meedenkend. “Wat men in ieder geval niet moet doen is liegen en met modder gooien. Laat de wederpartij uitpraten en bedelf de kantonrechter ter zitting niet onder papier. “Wij zijn ook allergische voor mensen die de zitting willen sturen!” ■


Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.

IKT-Enschede

Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.

Van Knippenberg Advocatuur Postbus 40209 7504 RE Enschede Contactpersoon: dhr. mr. M.S. van Knippenberg R.R.S. Twente BV Tinsteden 36 7547 TG Enschede Contactpersoon: dhr. F. Wolbers

IKT-Hengelo Blom Opleidingen Postbus 41 7490 AA Delden Contactpersoon: dhr. B.B.A. Grijpma

Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected]

Hoog bezoek in Twente Minister Van der Hoeven richtte zich vooral op de jeugd en bewonderde het geschenk van IKT Hengelo e.o.(Foto’s Agnes Booijink.)

The Backbone B.V. Postbus 778 7550 AT Hengelo Contactpersoon: dhr. M.J.H. Meijer

Minister Maria van der Hoeven (onderwijs) verrichtte op 16 november jl. de officiële opening van de nieuwe behuizing van het Twents Techniekmuseum HEIM in Hengelo. Het HEIM kan – na de verhuizing naar de Wilhelminaschool nog beter voldoen aan haar primaire taak: de jeugd laten kennismaken met techniek. Aan de Bornsestraat maakten elk jaar ruim 10.000 basisscholieren in doemiddagen kennis met de techniek. Het HEIM wil in de nieuwe locatie ook leerlingen van het VMBO, HAVO en VWO ontvangen. Mede vanwege het belang van het HEIM voor de ontwikkeling van de regio (en de bevordering van de instroom naar het technisch onderwijs bood IKT kring Hengelo e.o. een glas-lichtobject aan met een diameter van 3,5 meter met daarop gezandstraalde symbolen uit de Hengelose industrie. Later die dag opende minister Van der Hoeven het nieuwe laboratorium voor biomedische technologie van de Universiteit Twente.

Kennispark en kenniszone Op dezelfde dag was staatssecretaris Karien van Gennip in Twente. Zij was onder meer aanwezig bij een seminar over deregulering in Almelo en bij een discussie op de Universiteit Twente over de kenniszone’s rond de drie TU’s en het Kennispark op en rond de UT. Hierbij ligt de nadruk op het versnellen van de toepassing van op de universiteiten ontwikkelde kennis en het stimuleren van ondernemerschap bij afgestudeerden en promovendi. De Staatssecretaris beloofde alles in het werk te stellen dat promovendi van buiten de EU die een onderneming willen starten daarvoor veel eenvoudiger een verblijfsvergunning kunnen krijgen. In het kader van de kennisoverdracht naar het bedrijfsleven gaf Karien van Gennip het officiële startsein voor de website www.studentenkennisportal.nl die een directe toegang geeft tot alle stagecoördinatoren op de UT en de studentenorganisaties Integrand, Unipartners en AIESEC. Ook liet de staatssecretaris zich informeren over de ontwikkelingen op het gebied van de regenererende geneeskunde, waarin de Universiteit Twente een belangrijke rol speelt. ■

www.ikt.nl

75

Twente Agenda 2007 76

Datum

Aanvang

05 jan. 17 jan. 25 jan. 08 febr. 15 febr. 05 mrt. 06 mrt. 13 mrt. 19 mrt. 21 mrt. 26 mrt. 28 mrt. 30 mrt. 04 apr. 18 apr. 21 apr. 24 apr. 09 mei 21 mei 31 mei 05 juni 07 juni 11 juni 13 juni 19 juni 20 juni 25 juni 28 juni 02 juli 04 juli

12.00 uur 19.00 uur 18.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 11.30 uur 15.30 uur 09.30 uur 11.30 uur 07.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 17.00 uur 16.00 uur

Onderwerp Nieuwjaarslunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-Berkelland Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-West-Twente Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Jaarvergadering IKT-Almelo Lunchbijeenkomst/jaarvergadering IKT-Haaksbergen Jaarvergadering/Lunchbijeenkomst IKT-Enschede Jaarvergadering/bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Klootschiettoernooi IKT-Haaksbergen Jaarvergadering/lunchbijeenkomst IKT-Hengelo Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo Jaarvergadering IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Jaarvergadering/lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Almelo

Organisatie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT

Voor nadere informatie: IKT

tel. 053 - 484 99 80

Agenda www.ikt.nl heeft uiteraard een belangrijke agendafunctie. Het openingsscherm toont de bezoekers direct alle bijeenkomsten in de lopende en de komende maand en één muisklik later alle bijeenkomsten van een kring of een werkgroep. Naast inhoudelijke informatie over de bijeenkomsten is er - voor IKT-deelnemers - de mogelijkheid om zich on-line aan te melden. Voor de besturen van de kringen en werkgroepen zijn ook hun vergaderdata aangegeven. De samenstelling van de kringbesturen en werkgroepen is uiteraard ook op de site vermeld. Belangrijk voor andere Twentse organisaties is de Twente-agenda, waarin hun activiteiten kunnen worden opgenomen. Deze agenda staat zowel op de site als op de laatste pagina van Twentevisie.

Nieuw Vanaf nu kunt u op de website ook de voorlopige deelnemerslijst per bijeenkomst in zien.


Maré Elizen, belegger in oneliners: Vanaf zes uur op jacht naar winkelpanden. In dit nummer Special Vastgoed 2006

Recommend Documents