Eric Whitacre friends
&
Vlaams Radio Koor
Eric Whitacre, dir. Solisten van / Solistes du Brussels Philharmonic
dinsdag / mardi 12.01.2016 – 20:15 STUDIO 4
dinsdag / mardi
12.01.2016 – 20:15 STUDIO 4
Eric Whitacre & friends Vlaams Radio Koor Eric Whitacre, dir.
PROGRAMMA / PROGRAMME
Eric Whitacre (°1970) Lux Nova
Morten Lauridsen (°1943) Madrigali IV. Lo Piango
Eric Whitacre (°1970) Leonardo Dreams of his Flying Machine Five Hebrew Love Songs I. Temuná (A Picture) II. Kalá Kallá (Light Bride) III. Lárov (Mostly) IV. Éyze Shéleg! (What Snow!) V. Rakút (Tenderness)
Edwin London (1929-2013) Come Sweet Death arrangement van / de ‘Komm Süsser Tod’ van Johann Sebastian Bach
De herneming van het concert in het Concertgebouw Brugge op 13 januari om 20u00 wordt opgenomen en live uitgezonden op Klara La reprise du concert au Concertgebouw Brugge le 13 janvier à 20h sera enregistrée par Klara et diffusée en direct
Eric Whitacre (°1970) The Seal Lullaby The City and the Sea I. I Walked the Boulevard II. The Moon is hiding in her hair III. Maggie and Milly and Molly and May IV. As is the sea marvelous V. Little man in a hurry
Ola Gjeilo (°1978) Dark Night of the Soul
Eric Whitacre (°1970) Sleep
+ MEET THE ARTIST 19:30 : Eric Whitacre met / avec Kristin Van Den Buys (foyer 2) 2
einde van het
/ fin du concert : +/-21:45
www.flagey.be
3
COMMENTAIRE/ TOELICHTING
Zoals dat vaak gaat wanneer iemand succesvol wordt, zijn er ook tegenstanders van je muziek. Een van de meest voorkomende kritieken is dat je muziek ‘populair’ en ‘leeg’ zou zijn. Hoe ga je om met dat soort kritiek?
ERIC WHITACRE & FRIENDS
Ik moet zeggen dat ik geen fan ben van recensies. De geschiedenis heeft al aangetoond dat sommige composities die vandaag als grote meesterwerken beschouwd worden, in het verleden de meest verschrikkelijke recensies toebedeeld kregen. Maar dat gezegd zijnde ben ik mij ervan bewust dat mijn muziek niet voor iedereen is weggelegd, en dat respecteer ik. Ik vind het ook nog steeds een eer dat mijn werken zo vaak uitgevoerd worden en dat ik zo’n geweldige feedback krijg van luisteraars en muzikanten.
nl. De Amerikaanse componist en dirigent Eric Whitacre is op zijn minst een fenomeen te noemen. Met zijn hedendaagse maar toegankelijke stijl en innoverende projecten ontketende hij een ware revolutie in de koorwereld: zijn eerste album Light & Gold werd in 2012 beloond met een Grammy Award en ook het vervolgalbum Water Night klom na de release meteen naar de eerste plaats in de iTunes Classical Charts. Ook met zijn online project Virtual Choir wist hij over lands- en leeftijdsgrenzen heen een breed publiek te bereiken. Via sociale media riep Whitacre zangers wereldwijd op om een video te posten terwijl ze een partij naar keuze zongen uit zijn compositie Lux Aurumque. Daarbij konden ze een opname volgen waarbij Whitacre zelf het stuk dirigeerde. De 185 inzendingen werden één unieke video, die al meer dan een miljoen keer bekeken werd. Voor zijn eerste concertreeks ooit in België koos Whitacre voor het Vlaams Radio Koor. Hij stelde een heel persoonlijk programma samen, waarin hij eigen werk combineert met dat van andere componisten die hij bewondert of waar hij verwantschap mee voelt. Voorafgaand aan deze primeur spraken we met de componist-dirigent
4
over zijn succes, inspiratiebronnen en de invloed van technologie en sociale media in de klassieke muziekwereld. In één van je conferenties vergelijk je het componeren met het zoeken naar ‘the golden brick’ (zoals het bekende beginmotief van Beethovens vijfde symfonie), om hier vervolgens een hele constructie rond te bouwen. Hoe moeilijk is het vinden van die ‘golden brick’ als componist? Waar vind je persoonlijk je inspiratie voor je werken?
Componeren is voor mij een heel persoonlijk iets, ik gebruik er geen specifiek format of proces voor. Ik heb de hele tijd muziek of ideeën in mijn hoofd, en vaak gebruik ik poëzie als inspiratiebron. Ik memoriseer dan een gedicht dat mij aanspreekt en wacht tot een klein motief opborrelt, bijvoorbeeld een akkoord of een reeks van een paar noten. Dan zet ik mij aan het schetsen door rond dat kleine fragment een heel stuk te bouwen. Daarop volgt een proces van herschrijven, opkuisen en schrappen, om alles op de meest welsprekende manier uit te drukken, en dat met zo weinig mogelijk middelen. En natuurlijk probeer ik zo goed mogelijk weer te geven wat de tekst van het gedicht suggereert.
Ik heb de indruk dat je veel tijd en moeite investeert om met je publiek te communiceren en te interageren, onder andere via facebook en live chatsessies op wiselike. Draagt de communicatie via sociale media bij tot uw succes als dirigent en componist?
Ik hou van sociale media in die zin dat ze het mogelijk maken om in verbinding te treden met zoveel mensen van over de hele wereld, ongeacht waar ze zijn. Ik heb geen bepaald plan, ik vind het gewoon leuk en verrijkend. Je geeft het hele koorgebeuren een nieuwe, sexy look en trekt zo heel wat jonge mensen aan. Wat is volgens jou een manier om een jonger publiek aan te trekken tot klassieke muziek/concerten?
Ik denk niet dat ik daarop alle antwoorden kan bieden, maar geloven in wat je doet en dat met hart en ziel uitdragen lijkt me al een hele stap in de juiste richting. Muziek kan ook zoveel belangrijke en interessante dingen bijbrengen zonder dat het droog of academisch moet klinken. Ik probeer mijn eigen werken in te leiden door bijvoorbeeld iets te vertellen over
www.flagey.be
mijn inspiratie bij het schrijven, om zo wat inzicht te bieden in het creatieve proces. Sinds 2010 is het Virtual Choir uitgegroeid tot een gigantische community en nemen steeds meer zangers van over de hele wereld deel aan deze projecten. Wat maakt het Virtual Choir zo populair?
De community rond het Virtual Choir is geweldig. Voor mij ligt de sterkte in de verschillende relaties die ontstaan en die een uiting zijn van de menselijkheid die in ieder van ons schuilt. Daar draait het allemaal om. Zie je het project rond het Virtual Choir misschien ook als een manier om komaf te maken met het soms stoffige en elitaire imago van klassieke muziek?
Helemaal niet. Het gaat om mensen over de hele wereld die samenkomen door muziek, en niets meer dan dat. Geen agenda, geen politiek of verborgen doelen. Het is de mooiste community die ik ken. Het zingen in een koor is één van de meest beoefende vormen van muziek. Wat het volgens mij tot zo’n aantrekkelijke en krachtige ervaring maakt, is het omgeven zijn door andere stemmen: je gaat als individuele zanger als het ware op in het geheel. Ontbreekt dat sociale én bijna mystieke aspect niet aan het Virtual Choir? Het zingen en in groep participeren worden immers losgekoppeld van elkaar.
Ik ben het helemaal eens met jou. Er is niets wat dat gevoel kan vervangen, maar het Virtual Choir biedt op een andere manier een gelegenheid om samen te zingen. Zo zijn er enkele leden van het Virtual Choir die door verschillende omstandigheden niet in staat zijn om aan te sluiten bij een ‘live’ koor. Er zijn bijvoorbeeld zangers met een beperkt gezichtsvermogen. Zij kunnen de dirigent niet zien en dus niet mee in een gewoon koor zingen. Maar dankzij het Virtual Choir kunnen zij zo dicht als nodig bij het scherm van hun computer zitten en mee deel uitmaken van het hele 5
gebeuren. Anderen leven in afgelegen gebieden of lijden aan zware ziekten, en ook zij kunnen deelnemen. Er is zelfs een dove vrouw die haar uitvoering in gebarentaal ‘zingt’. Maar ik denk niet dat we dat gevoel van samenhorigheid door in groep muziek te maken door iets anders kunnen vervangen. Het hele project rond het Virtual Choir was en is voor mij een experiment op vlak van muziek en technologie. Nu we het over technologie hebben: aan één van de laatste Virtual Choir projecten namen 5.905 zangers uit 101 landen deel. Hoe slaag je erin om al deze verschillende opnames als één uniform koor te laten klinken? In hoeverre is het resultaat technologisch gemanipuleerd?
Het maken van de finale versie van de video vergt talrijke werkuren en heel wat mankracht. Twee verschillende teams behandelen de audio en video: de verschillende audiolagen worden bovenop elkaar geplaatst om de definitieve audiotape te maken, en die wordt op zijn beurt bovenop de videotape gezet. Hoe zie je de rol van technologie in de uitvoering van klassieke muziek evolueren? Gaan we naar andere vormen van muziekbeleving dan het ‘klassieke’ concert?
Ik zie het gebruik van technologie binnen de concertzaal als een welkome evolutie. Vorig jaar componeerde ik een nieuw werk, Deep Field, waarbij het publiek via daartoe speciaal ontwikkelde smartphoneapps de elektronische partij speelde. Aanvankelijk had ik het idee om iets te doen met een concertzaal vol mensen met kleine speakers op zak en was het niet mijn bedoeling om de technologie op een actieve wijze te betrekken. Wat zijn de toekomstplannen met het Virtual Choir? Denk je dat het project aan zijn grenzen zit, of ziet
6
je nog nieuwe mogelijkheden?
Er zijn gesprekken aan de gang voor een nieuw project rond het Virtual Choir, maar we wachten nog op de juiste gelegenheid. The sky is the limit. Als ik mij niet vergis, is dit de eerste keer dat je naar België komt om een koor te dirigeren of een concert te geven. Wat verwacht je van de samenwerking?
Het is inderdaad de eerste keer dat ik in België als dirigent te gast ben, en ik kijk er erg naar uit om mooie muziek te maken met fijne mensen en een goede portie plezier – dat is het plan! Je stelde zelf het programma samen, dat een combinatie is van eigen werken en enkele composities van andere bekende hedendaagse koorcomponisten. Hebben deze werken of componisten een bijzondere betekenis?
Morten Lauridsen is één van de beste hedendaagse componisten, zoniet dé beste componist van koormuziek. Hij is één van mijn helden; een man wiens werk en ingesteldheid ik buitengewoon bewonder. Luister maar eens naar zijn Fire Songs. Ze zijn duivels moeilijk om te zingen, complex op hun eigen manier, maar zo’n uitstekende stukken. En dan is er natuurlijk Bach. Hoe zal ik het zeggen… wie houdt er niet van Bach? De versie die Edwin London van één van zijn mooiste koralen maakte, moet zowel gehoord als gezien worden. Het koraal wordt eerst volledig gezongen en dan door het koor gedeconstrueerd – zo traag, bijna geïmproviseerd – om aan het einde opnieuw samen te komen. Het raakt me telkens weer. Je maakt ons erg benieuwd… Bedankt voor dit interview; ik wens je heel veel plezier tijdens deze concertreeks en kijk alvast uit naar het resultaat.
Interview door Aurélie Walschaert
fr. Le compositeur et chef d’orchestre américain Eric Whitacre est clairement ce que l’on peut appeler un phénomène. Avec son style contemporain mais accessible et ses projets innovants, il a déclenché une véritable révolution dans le monde de la musique pour chœur : son premier album, Light & Gold, a décroché un Grammy Award en 2012 et son successeur, Water Night, s’est classé en tête des iTunes Classical Charts dès sa sortie. Grâce à son projet en ligne, Virtual Choir, il a aussi réussi à conquérir un public varié, tous âges et toutes origines confondus. Sur les médias sociaux, Whitacre a appelé les chanteurs du monde entier à publier une vidéo où on les voit interpréter un extrait au choix de sa composition Lux Aurumque. Pour ce faire, ils pouvaient suivre un enregistrement de l’œuvre, dirigée par Whitacre lui-même. Les 185 envois ont été compilés en une seule vidéo, qui a déjà été visionnée plus d’un million de fois. Pour sa première série de concerts en Belgique, Whitacre a jeté son dévolu sur le Vlaams Radio Koor. Il a élaboré un programme très personnel, dans lequel il combine ses œuvres avec celles d’autres compositeurs qu’il admire ou dont il se sent proche. Dans l’attente de cette première, nous nous sommes entretenus avec le compositeur/chef d’orchestre et avons discuté de ses succès, de ses sources d’inspiration et de l’influence de la technologie et des médias sociaux sur le monde de la musique classique. Dans l’une de vos conférences, vous avez comparé la composition à la recherche de la « golden brick » (à l’instar du célèbre motif d’ouverture de la cinquième symphonie de Beethoven), autour de laquelle il faut ensuite construire. Est-il si difficile de trouver cette « golden brick » en tant que compositeur ? Où trouvezvous l’inspiration pour vos œuvres ?
Pour moi, la composition est quelquechose de très personnel, je n’utilise pas
www.flagey.be
de format ou de processus spécifique. J’ai tout le temps de la musique ou des idées en tête et, souvent, la poésie me sert de point de départ. Je mémorise un poème qui m’interpelle et j’attends qu’un petit motif fasse surface, par exemple un accord ou un motif musical. Puis je me mets au travail en construisant toute une œuvre autour de ce petit fragment. Ensuite vient un processus de réécriture, de nettoyage et d’élimination, pour tout exprimer de la manière la plus claire, avec le moins de moyens possible. Et, évidemment, j’essaye de refléter au mieux ce que suggère le texte du poème. Comme c’est souvent le cas quand quelqu’un a du succès, on trouve aussi des détracteurs de votre musique. L’une des critiques les plus fréquentes est que votre musique serait « populaire » ou « vide ». Comment réagissez-vous face à ce genre de reproche ?
Je dois avouer que je ne suis pas fan des critiques. L’histoire a déjà montré à de maintes reprises que certaines compositions considérées aujourd’hui comme d’immenses chefs-d’œuvre avaient essuyé par le passé les pires critiques. Cela étant dit, je suis bien conscient que ma musique ne peut pas plaire à tout le monde et je le respecte. Je suis déjà très honoré de savoir que mes œuvres sont aussi souvent interprétées et de recevoir un retour aussi enthousiaste des auditeurs et musiciens. J’ai l’impression que vous consacrez beaucoup de temps et d’efforts à la communication et à l’interaction avec votre public, notamment via Facebook et des séances de chat en ligne, etc. La communication via les médias sociaux contribue-t-elle à votre succès en tant que chef d’orchestre et compositeur ?
J’aime les médias sociaux dans le sens où ils permettent d’entrer en communication avec énormément de personnes à travers le monde, où qu’elles se trouvent. Je
7
n’ai pas de plan précis, je trouve juste que c’est amusant et enrichissant. Vous avez remis la musique de chœur au goût du jour et avez ainsi conquis de nombreux jeunes auditeurs. Selon vous, comment peut-on attirer un public plus jeune vers la musique classique et ses concerts ?
Je ne pense pas avoir toutes les réponses à cette question, mais il me semble que croire en ce que l’on fait et s’y investir corps et âme est déjà un pas dans la bonne direction. La musique peut apporter tellement de choses importantes et intéressantes, sans que cela doive être complexe ou académique. J’essaye d’introduire mes œuvres en parlant par exemple de mes sources d’inspiration durant l’écriture pour éclairer un peu le processus de création. Depuis 2010, le Virtual Choir s’est transformé en une communauté gigantesque et de plus en plus de chanteurs du monde entier participent à ces projets. Qu’est-ce qui rend le Virtual Choir si populaire ?
La communauté autour du Virtual Choir est fantastique. Pour moi, sa force repose sur les différentes relations qui se créent et qui reflètent l’humanité qui se cache en chacun de nous. C’est autour de cela que tout tourne. Vous voyez peut-être le projet autour du Virtual Choir comme une manière d’en finir avec l’image parfois poussiéreuse et élitiste de la musique classique ?
Pas du tout. Il s’agit de personnes des quatre coins du monde qui se réunissent grâce à la musique, rien de plus. Il n’y a pas de programme, pas de politique ou d’objectifs cachés. C’est la plus belle communauté que je connaisse. Le chant en chœur est l’une des formes de musique les plus pratiquées. Selon moi, ce qui en fait une expérience aussi attrayante et intense, c’est le fait d’être
8
entouré d’autres voix : on s’intègre, en tant que chanteur individuel, à un ensemble. Ce facteur social et presque mystique ne fait-il pas défaut dans le Virtual Choir ? Le chant et la participation à un groupe sont en effet dissociés.
Je suis tout à fait d’accord avec vous. Rien ne peut remplacer ce sentiment, mais le Virtual Choir offre une autre façon de chanter ensemble. Ainsi, certains membres du Virtual Choir ne seraient pas en mesure de faire partie d’un « vrai » chœur pour différentes raisons. Certains chanteurs ont par exemple une vue limitée. Ils ne peuvent pas voir le chef d’orchestre et ne pourraient donc pas intégrer un chœur traditionnel. Mais, grâce au Virtual Choir, ils peuvent s’installer le plus près possible de l’écran de leur ordinateur et participer au projet. D’autres vivent dans des régions reculées ou souffrent d’une grave maladie. Eux aussi peuvent participer. Il y a même une dame sourde qui « chante » en langue des signes. Mais je ne pense pas que nous puissions remplacer par autre chose le sentiment de cohésion que procure le fait de chanter dans un groupe. Tout le projet autour du Virtual Choir était et est pour moi une expérience en matière de musique et de technologie. Puisque nous parlons de technologie : 5 905 chanteurs de 101 pays ont participé à l’un des derniers projets du Virtual Choir. Comment parvenez-vous à faire résonner ces différents enregistrements comme s’il s’agissait d’un chœur homogène ? À quel point le résultat est-il manipulé par la technologie ?
La réalisation de la version finale de la vidéo exige de nombreuses heures de travail et beaucoup de main d’œuvre. Deux équipes différentes s’occupent de l’audio et de la vidéo : les différentes couches audio sont superposées pour créer la bande sonore définitive, qui est à son tour placée sur la vidéo.
Comment voyez-vous l’évolution du rôle de la technologie dans l’exécution de la musique classique ? Allons-nous découvrir d’autres formes d’expérience de la musique que le concert « classique » ?
Je considère l’utilisation de la technologie dans une salle de concert comme une évolution bienvenue. L’année passée, j’ai composé une nouvelle œuvre, Deep Field, dont le public jouait la partie électronique grâce à des applications pour smartphone spécialement conçues. Au début, je comptais équiper les spectateurs de la salle de concert de petits haut-parleurs, je n’avais pas l’intention que la technologie soit aussi activement impliquée. Comment voyez-vous l’avenir du Vitual Choir ? Pensez-vous que le projet ait atteint ses limites ou envisagezvous de nouvelles possibilités ?
Des discussions sont en cours à propos d’un nouveau projet autour du Virtual Choir, mais nous attendons encore la bonne opportunité. The sky is the limit.
j’admire particulièrement le travail et la vision. Écoutez ses Fire Songs. Elles sont particulièrement difficiles à chanter, complexes à leur manière, mais ce sont des œuvres incomparables. Et puis il y a Bach, bien sûr. Comment dire… Qui n’aime pas Bach ? La version qu’a donnée Edwin London de l’un de ses plus beaux chorals doit absolument être vue et entendue. Le choral est d’abord entièrement exécuté, puis déconstruit par le chœur – très lentement, presque de manière improvisée – pour revenir ensemble à la fin. Cela me touche à chaque fois. Vous nous donnez vraiment envie... Merci pour cette interview. Je vous souhaite beaucoup de plaisir lors de cette série de concerts et je suis impatiente de découvrir le résultat.
Entretien réalisé par Aurélie Walschaert
Si je ne me trompe pas, c’est la première fois que vous venez diriger un chœur ou donner un concert en Belgique. Qu’attendez-vous de cette collaboration ?
C’est en effet la première fois que je suis invité en Belgique en tant que chef d’orchestre et je suis impatient de jouer de la musique de qualité avec des personnes talentueuses. J’espère en retirer beaucoup de plaisir. Voilà mon intention. Vous avez élaboré le programme vousmême : une combinaison de vos œuvres et de quelques compositions d’autres célèbres compositeurs contemporains de musique pour chœur. Ces œuvres ou compositeurs ont-ils une signification particulière ?
Morten Lauridsen est l’un des meilleurs – si pas le meilleur – compositeurs contemporains de musique pour chœur. Il est l’un de mes héros, un homme dont
www.flagey.be
9
Leonardo Dreams of His Flying Machine
TEKSTEN / TEXTES
ERIC WHITACRE I. Leonardo Dreams of his Flying Machine… Tormented by visions of flight and falling, More wondrous and terrible each than the last, Master Leonardo imagines an engine To carry a man up into the sun… And as he’s dreaming the heavens call him, softly whispering their siren-song: “Leonardo. Leonardo, vieni á volare” (“Leonardo. Leonardo, come fly”.)
Lux Nova
L’uomo colle sua congiegniate e grandi ale, facciendo forza contro alla resistente aria. (A man with wings large enough and duly connected might learn to overcome the resistance of the air.)
ERIC WHITACRE Lux, Lux Lux, Lux Lux, Lux Calida Calida Gravis que Gravis que Gravis que Pura Pura velut aurum Canunt et canunt et canunt Modo natum. (Eng vertaling) Light, light Light, light Light, light Warm Warm And heavy And heavy And heavy Pure Pure Pure like gold They sing and sing and sing To the newborn babe.
II. Leonardo Dreams of his Flying Machine… As the candles burn low he paces and writes, Releasing purchased pigeons one by one Into the golden Tuscan sunrise… And as he dreams, again the calling, The very air itself gives voice: “Leonardo. Leonardo, vieni á volare”. (“Leonardo. Leonardo, come fly”.) Vicina all’elemento del fuoco… (Close to the sphere of elemental fire…) Scratching quill on crumpled paper, Rete, canna, filo, carta. (Net, cane, thread, paper.) Images of wing and frame and fabric fastened tightly. …sulla suprema sottile aria. (…in the highest and rarest atmosphere.) III. Master Leonardo Da Vinci Dreams of his Flying Machine… As the midnight watchtower tolls, Over rooftop, street and dome, The triumph of a human being ascending In the dreaming of a mortal man.
Madrigali MORTEN LAURIDSEN
IV. Io Piango Io piango, chè’l dolore pianger’ mi fa, perch’io non trov’altro rimedio a l’ardor’ mio. Cosi m’ha concio’ Amore ch’ognor’ viv’in tormento. Ma quanto piango più, men doglia sento. Sorte fiera e inaudita Che’l tacer mi d’a morte e’l pianger vita. Ruffo
10
nl. Ik ween, omdat het verdriet mij doet wenen, omdat ik geen andere medicijn kan vinden voor mijn liefdesvuur. Ik ben zo gewond door de liefde dat ik altijd pijn zal lijden. Maar hoe meer ik ween, des te minder pijn ik voel. Wreed en ongehoord lot dat zwijgen mij de dood geeft en wenen het leven.
Leonardo steels himself, takes one last breath, and leaps…
Five Hebrew Love Songs ERIC WHITACRE
Temuna (A Picture)
A picture is engraved in my heart; Moving between light and darkness: A sort of silence envelopes your body, And your hair falls upon your face just so.
Kala Kalla (Light Bride)
Light bride She is all mine, And lightly She will kiss me!
Larov (Mostly) “Mostly,” said the roof to the sky, “the distance between you and I is endlessness; But a while ago two came up here, And only one centimeter was left between us.”
Eyze Shelleg! (What Snow!) What snow! Like little dreams Falling from the sky.
Rakut (Tenderness) He was full of tenderness;
She was very hard. And as much as she tried to stay thus, Simply, and with no good reason, He took her into himself, And set her down In the softest, softest place.
“Leonardo, Vieni á Volare! Leonardo, Sognare!” (“Leonardo, come fly! Leonardo, Dream!”)
www.flagey.be
11
Come Sweet Death
The city and the sea
EDWIN LONDON
ERIC WHITACRE
Come sweet death, Come soothing rest Come and lead me homeward I am weary of life and longing.
nl. Kom lieve dood Kom zachte rust Kom en breng me thuis Ik ben het leven en het hunkeren moe.
Come I am waiting for thee Come now and set me free My eyes at last are gently closing Come blessed rest.
Kom, ik wacht op je. Kom nu en bevrijd me Eindelijk sluiten mijn ogen zich zachtjes Kom gezegende rust.
I walked the boulevard i walked the boulevard i saw a dirty child skating on noisy wheels of joy pathetic dress fluttering behind her a mothermonster with red grumbling face cluttered in pursuit pleasantly elephantine while nearby the father a thick cheerful man with majestic bulbous lips and forlorn piggish hands joked to a girlish whore with busy rhythmic mouth and silly purple eyelids of how she was with child (E.E.Cummings, 1894-1962)
The Seal Lullaby ERIC WHITACRE Oh! hush thee, my baby, the night is behind us, And black are the waters that sparkled so green. The moon, o’er the combers, looks downward to find us At rest in the hollows that rustle between. Where billow meets billow, then soft be thy pillow; Ah, weary wee flipperling, curl at thy ease! The storm shall not wake thee, nor shark overtake thee, Asleep in the arms of the slow-swinging seas (x2).
the moon is hiding in her hair the moon is hiding in her hair. The lily of heaven full of all dreams, draws down. cover her briefness in singing close her with intricate faint birds by daisies and twilights Deepen her, Recite upon her flesh the rain’s pearls singly-whispering.
One dark night, fired with love’s urgent longings —ah, the sheer grace!— I went out unseen, my house being now all stilled. In darkness, and secure, by the secret ladder, disguised, —ah, the sheer grace!— in darkness and concealment, my house being now all stilled. On that glad night, in secret, for no one saw me, nor did I look at anything, with no other light or guide than the one that burned in my heart. (St. John of the Cross (1542-1592))
(E.E.Cummings, 1894-1962) maggie and milly and molly and may maggie and milly and molly and may went down to the beach (to play one day) and maggie discovered a shell that sang so sweetly she couldn’t remember her troubles, and milly befriended a stranded star whose rays five languid fingers were; and molly was chased by a horrible thing which raced sideways while blowing bubbles:and may came home with a smooth round stone as small as a world and as large as alone. for whatever we lose (like a you or a me) it’s always ourselves we find in the sea (E.E.Cummings, 1894-1962)
Sleep
as is the sea marvelous
ERIC WHITACRE
as is the sea marvelous from god’s hands which sent her forth to sleep upon the world and the earth withers the moon crumbles one by one stars flutter into dust but the sea does not change and she goes forth out of hands and she returns into hands and is with sleep… love, the breaking of your soul upon my lips
The evening hangs beneath the moon A silver thread on darken dune With closing eyes, and resting head I know that sleep is coming soon Upon my pillow, safe in bed A thousand pictures fill my head I can not sleep my mind’s aflight and yet my limbs seem made of lead If there are noises, in the night A frightening shadow, flickering light As I surrender unto sleep Where clouds of dream, give second sight What dreams may come both dark and deep, Of flying wings and soaring leap As I surrender unto sleep (x3) Unto sleep Sleep (x10)
(E.E.Cummings, 1894-1962) little man in a hurry little man (in a hurry full of an important worry) halt stop forget relax wait (little child who have tried who have failed who have cried) lie bravely down sleep big rain big snow big sun bug moon (enter us) (E.E.Cummings, 1894-1962)
12
Dark Night of the Soul OLA GJEILO
www.flagey.be
13
BIOGRAFIEËN / BIOGRAPHIES
ERIC WHITACRE nl. Eric Whitacre, geboren in Nevada (°1970), ontdekte zijn passie voor koormuziek tijdens zijn studie aan de universiteit. Al snel begon hij zijn muzikale opleiding tot componist aan de befaamde Julliard School of Music in New York, als pupil van John Corigliano. Onderhand zijn veel van zijn werken, zoals Cloudburst en Sleep, vast koorrepertoire geworden en ook zijn orkestrale muziek wordt veelvuldig uitgevoerd door ‘s werelds beroemdste orkesten. Eric’s eloquentie en charisma hebben geleid tot uitnodigingen om te spreken op het Davos World Economic Forum, het UN Leaders Programme, alsook voor UNICEF en Google. Hij verscheen tot twee keer toe op de main stage van de global TED conference in Long Beach California, waar hij beide keren staande ovaties kreeg. In 2010 boekte hij een uitzonderlijk succes met het online project ‘Virtual choir’, waarmee hij via sociale media de brug slaat tussen zijn muziek en het hedendaagse publiek. Voor het eerste ‘Virtual Choir’ project riep Whitacre zangers wereldwijd 14
op om een video te posten terwijl ze een partij naar keuze uit zijn compositie Lux Aurumque zongen. Daarbij konden ze een opname volgen waarbij Whitacre zelf het stuk dirigeerde. De 185 inzendingen werden één unieke video, die al meer dan een miljoen keer bekeken werd. In 2014 maakte Eric zijn debuut op het iTunes Festival, waar hij het podium deelde met Hans Zimmer voor de uitvoering van Eric’s arrangement van de muziek uit de film Inception. Dit seizoen zal zijn veelbekroonde musical Paradise Lost te zien zijn op West End in Londen. Zijn eerste cd als componist én dirigent, Light&Gold, won in 2012 een Grammy voor beste kooropname. Eric is Composer-in-Residence aan de Sidney Sussex College, Cambridge University in het Verenigd Koninkrijk.
fr. Eric Whitacre, né dans le Nevada, a découvert sa passion pour la musique chorale durant ses études à l’Université. Très rapidement, il suit des études de composition à la très renommée Julliard School of Music de New York, en tant qu’élève de John Corigliano. Nombre de ses œuvres, comme Cloudburst et Sleep, appartiennent désormais au répertoire choral et sa musique orchestrale est interprétée par les plus célèbres orchestres mondiaux. L’éloquence et le charisme d’Eric l’ont conduit à être invité à parler au Davos World Economic Forum, au Leaders Programme de l’ONU ainsi que pour l’UNICEF et Google. Il s’est déjà produit par deux fois sur la scène principale de la TED Conférence à Long Beach en Californie, où il a reçu à chaque fois une ovation debout.
dirigeait sa propre pièce. Les 185 envois sélectionnés ont créé une vidéo unique, visionnée plus d’un million de fois. En 2014, Eric fait ses débuts au iTunes Festival, où il partage la scène avec Hans Zimmer dans un arrangement (effectué par Eric) de la musique du film Inception. Cette saison, on pourra applaudir son musical Paradise Lost au West End à Londres. Son premier CD en tant que compositeur et chef d’orchestre, Light & Gold a remporté en 2012 le Grammy du meilleur enregistrement choral. Eric est compositeur en résidence au Sidney Sussex Collex, Cambridge University au Royaume-Uni.
En 2010, il rencontre un succès exceptionnel avec le projet en ligne « Virtual Choir » dans lequel il tisse des passerelles entre sa musique et le public d’aujourd’hui via les réseaux sociaux. Pour le premier projet « Virtual Choir » Whitacre a demandé à des chanteurs du monde entier de poster une vidéo d’une partie chantée (de leur choix) de sa composition Lux Aurumque. Pour ce faire, les participants pouvaient suivre un enregistrement où Whitacre
www.flagey.be
15
VLAAMS RADIO KOOR ‘La palme revient au Vlaams Radio Koor, magnifique d’élan et d’énergie,...’ (Opéra magazine, mei / mai 2014) nl. Het Vlaams Radio Koor werd in 1937 als professioneel kamerkoor opgericht door de toenmalige openbare omroep (NIR). Vandaag de dag is het koor een ensemble van uitzonderlijk hoog niveau, dat zowel in binnen- als in buitenland tot de top gerekend wordt. De 24 zangers repeteren onder leiding van chef-dirigent Hervé Niquet in Studio 1 van het bekende Flagey-gebouw in Brussel, en concerteren in heel Vlaanderen en Europa. Hervé Niquet nam de leiding van het koor in 2011. Deze flamboyante en wereldwijd vermaarde dirigent noemt het Vlaams Radio Koor een diamant en plaatst het ensemble in de Europese top 3. Niquet werkt met het koor aan een herkenbare klank en plant uiteenlopende projecten, van onbekende parels uit de Franse romantiek tot hedendaagse muziek en Vlaamse premières. Een eerste belangrijke pijler in de programmering van het Vlaams Radio Koor vormen de a capella producties, waarmee het koor zo’n vier tot zes keer per jaar op tournee gaat doorheen heel Vlaanderen. Daarnaast werkt het koor regelmatig samen met gerenommeerde binnen- en buitenlandse instrumentale ensembles zoals Brussels Philharmonic, het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Radio Filharmonisch Orkest, Les Siècles, Le Concert Spirituel, het Budapest Festival Orchestra en het Koninklijk Concertgebouworkest. Het Vlaams Radio Koor bouwde de voorbije 16
jaren een steeds grotere aanwezigheid op verschillende internationale podia uit, zowel dankzij de samenwerkingen met internationale ensembles als met de eigen a capella producties. Een groot aantal concertproducties wordt daarbij opgenomen, waardoor het koor een unieke verzameling live-opnames heeft opgebouwd. De samenwerking met het Palazzetto Bru Zane, gestart met de prestigieuze CDreeks rond de Prix de Rome, is intussen uitgegroeid tot verschillende series gewijd aan vergeten Franse romantische muziek. Een nieuwe reeks bij Evil Penguin Records tenslotte, met Hervé Niquet en Brussels Philharmonic, zal nieuwe opnames van iconische Requiems brengen. Het Requiem van Fauré kreeg internationale bijval. Het Vlaams Radio Koor is een instelling van de Vlaamse Gemeenschap. Mediapartners zijn Klara en Roularta. De heren van het koor worden gekleed door Café Costume.
fr. C’est en 1937 que le NIR (Institut national de radiodiffusion de la Belgique) fonde le chœur de chambre professionnel Vlaams Radio Koor. Ce dernier est aujourd’hui un ensemble vocal d’un niveau exceptionnel, applaudi en Belgique comme à l’étranger. Les 24 chanteurs répètent sous la direction du chef de chœur Hervé Niquet, dans le Studio 1 du célèbre bâtiment Flagey à Bruxelles. Hervé Niquet dirige le chœur de main de maître depuis la saison 2011. Ce chef flamboyant et internationalement reconnu est chargé du développement du chœur. Niquet, qui compare le Vlaams Radio Koor à un diamant et considère qu’il fait partie des trois meilleurs chœurs européens, travaille sur une sonorité reconnaissable entre toutes et nourrit des projets variés, du romantisme français rare à des premières de compositeurs contemporains.
Pilier majeur de la programmation du Chœur de la radio flamande, les productions a capella sont présentées en tournée dans toute la Flandre de quatre à six fois par an. En outre, le chœur collabore régulièrement avec des ensembles instrumentaux belges et étrangers, tels que le Brussels Philharmonic, l’Orchestre Philharmonique de Rotterdam, le Radio Filharmonisch Orkest, Les Siècles, Le Concert Spirituel, le Budapest Festival Orchestra et l’Orchestre Royal du Concertgebouw. A côté des précieux et fidèles partenaires qu’il a su trouver en Flandre, le Chœur de la radio flamande a conquis une place importante sur différentes scènes internationales. Le chœur est un invité particulièrement apprécié en France, où il reçoit chaque année toujours plus d’invitations à participer à des festivals et à se produire dans de prestigieuses salles, telles que la Salle Pleyel et le Théâtre des Champs-Elysées à Paris. La collaboration nouée avec le Palazzetto Bru Zane, initiateur de la prestigieuse série d’enregistrements autour du Prix de Rome, continue. De nouvelles séries ont été entamées avec des portraits de compositeurs et des opéras français (‘Dimitri’ de Joncières et ‘Herculanum’ de David). Dans une série avec Evil Penguin Records, Hervé Niquet dirige avec le Vlaams Radio Koor et le Brussels Philharmonic de nouveaux enregistrements de Requiem mythiques. Le Vlaams Radio Koor conserve également son statut unique de chœur radiophonique, car un grand nombre de productions de concert est enregistrée. Le chœur propose ainsi une collection unique d’enregistrements live. Le Vlaams Radio Koor est une institution de la Communauté flamande. Ses partenaires médias sont Klara et Roularta. Les choristes masculins sont habillés par Café Costume.
VLAAMS RADIO KOOR Musici / Musiciens
SOPRANEN / SOPRANOS
TENOREN / TÉNORS
ALTEN / ALTOS
BASSEN / BASSES
Karen Lemaire Sarah Van Mol Jolien De Gendt Evi Roelants Sarah Abrams Inge Van de Kerckhove
SOLISTEN VAN / SOLISTES DU BRUSSELS PHILHARMONIC nl. De ‘Solisten van Brussels Philharmonic’ is een organisatie opgericht in 2009 waarin de musici van Brussels Philharmonic in de meest verscheidene bezettingen optreden. De musici van Brussels Philharmonic zijn virtuoos en veelzijdig, de Solisten van Brussels Philharmonic spelen dan ook een breed repertoire, van barok tot hedendaags, van conceptueel tot film, van grote klassiekers tot onverwachte cross-overs. Net als bij de concerten van Brussels Philharmonic willen de solisten mensen samenbrengen rond muziek en het bijwonen van een live concert tot een uitzonderlijke ervaring maken. De Solisten van Brussels Philharmonic verzorgen regelmatig concerten en opnames in samenwerking met het Vlaams Radio Koor, Brussels Philharmonic en andere Vlaamse culturele actoren zoals het Festival van Vlaanderen en het Vlaams Parlement. 18
fr. Les « Solistes du Brussels Philharmonic » est une organisation érigée en 2009, pour permettre aux musiciens du Brussels Philharmonic de se produire dans les formations les plus diverses. Les musiciens du Brussels Philharmonic sont virtuoses et polyvalents. Aussi les Solistes du Brussels Philharmonic jouent-ils un répertoire très large, allant du baroque au contemporain, du conceptuel au soundtrack, des grands classiques aux cross-overs inattendus. A l’instar des concerts de Brussels Philharmonic, les solistes veulent rassembler les gens autour de la musique et faire de chaque concert une expérience hors du commun.
Helena Bohuszewicz Noëlle Schepens Eva Goudy-Falckenbach Marion Kreike Helen Cassano Joëlle Charlier
Ivan Goossens Paul Schils Paul Foubert Frank De Moor Gunter Claessens Roel Willems
Joris Derder Jan Van der Crabben Phillipe Souvagie Marc Meersman Paul Mertens Conor Biggs
BRUSSELS PHILHARMONIC Solisten /solistes
Otto Derolez, viool / violon Gudrun Vercampt, viool / violon Paul De Clerck, altviool / alto Karel Steylaerts, cello / violoncelle Koenraad Sterkx, piano
Les Solistes du Brussels Philharmonic se produisent régulièrement dans des concerts et des enregistrements en collaboration avec le Brussels Philharmonic, le Vlaams Radio Koor, le Festival van Vlaanderen, le Parlement Flamand et d’autres organisations culturelles.
www.flagey.be
19
ELISSO VIRSALADZE 19.02.16 21.02.16
© Georg Anderhub
WITH BRUSSELS 20:15 PHILHARMONIC WITH DAVID 20:15 OISTRAKH QUARTET
