MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in een participatiesamenleving waarin burgers meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen leven en omgeving. De grootschalige hervormingen vanaf volgend jaar in de zorg zijn daar een voorbeeld van. Het uitgangspunt daarbij is dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Zo krijgen gemeenten er ook meer taken bij op het gebied van de mantelzorg. In Nederland zorgt één op de vier jongeren vrijwillig en langdurig voor een familielid met een ziekte, beperking of verslaving. Op 5 scholen in Amsterdam waar in 2014 de Week van de Jonge Mantelzorger werd gehouden vallen deze cijfers nog hoger uit. Op de vraag: ‘Groei jij op met- of zorg jij voor een ziek familielid?’ antwoordde meer dan 50% van de ondervraagde jongeren met ’Ja’.
Voor de gemeente Amsterdam is jonge mantelzorg al enkele jaren een belangrijk thema. Zorgtaken en de daarbij behorende emotionele belasting houden jongeren dusdanig bezig dat er minder ruimte is om te werken aan hun toekomst en te genieten van hun jeugd. Deze jongeren hebben mogelijk een verhoogde kans op schooluitval en gezondheids- en gedragsproblemen. Goede en tijdige ondersteuning is belangrijk om (emotionele) problemen nu en op latere leeftijd te voorkomen.
MAAK MA BESP NTELZORG REEK BAAR
Jongeren met de zorg voor een moeder, vader, zusje of broer, vinden hun zorgende taak zo gewoon en vanzelfsprekend dat ze zich vaak niet beseffen dat ze jonge mantelzorger zijn. Daarnaast praten jonge mantelzorgers niet graag over hun thuissituatie waardoor de omgeving niet altijd op de hoogte is. Ze willen bovendien niemand belasten met hun zorgen. De eerste stap bij het ondersteunen van jonge mantelzorgers is het bespreekbaar maken van het onderwerp. Naast bekendheid is bewustwording van de omgeving belangrijk, zodat ook een docent, vriend of vriendin een beter beeld krijgt van de situatie van de jonge mantelzorger en hiermee rekening kan houden.
er
n
bo
e sis
d ka
bo
Vm
Vm
bo
ba
sis
en
d
on
pr
ak
k tij
ijs
w er
d
on
Pr
ak
k tij
w er
au ve i n bo M
4
30,2%
69,8%
35,5%
64,5%
54,5%
ijs
sis
ba
Vm
ba
45,5%
66%
34%
41,8%
58,2%
PERCENTAGE JMZ PER SCHOOL
JMZ GEEN JMZ
MANTELZORG BESPREEKBAAR MAKEN OP SCHOOL Een gevoelig onderwerp bespreekbaar maken binnen een klaslokaal is spannend. Je hebt bijvoorbeeld te maken met de dynamiek binnen een school en individuele verschillen van leerlingen. Het creëren van een veilige leeromgeving essentieel en dus het eerste waarmee je begint. Centraal in het project staan ambassadeurs: jonge mantelzorgers die middels ‘peer-to-peer’ educatie hun persoonlijke verhaal delen met de leerlingen. Deze verhalen zijn herkenbaar voor sommige leerlingen, waardoor ze hun eigen verhaal sneller durven te delen. Als jonge mantelzorgers sneller over hun situatie durven te praten is hun omgeving eerder en beter op de hoogte. Daardoor ontstaat meer begrip en kunnen zij beter worden begeleid op school.
soms heb het Ik “ ): r a 9 ja jkse zorg Asma (1 e dageli d t e t m r a Nu ik he we l z w a ke oma. ie rd z o o n h ij e eb g va n m Amber h orgt, lijkt n a v l a a ve r h eder z haar mo e b ve e l die voor rder. Ik h a a w z l e e v r.” me dat vo o r h a a respect
WEEK VAN DE JONGE MANTELZORGER In het kader van ‘De Week van de Jonge Mantelzorger’ organiseren we verschillende activiteiten om professionals (docenten, mentoren, zorgcoördinatoren) en leerlingen voor te lichten over de dilemma’s waar jonge mantelzorgers voor staan. De voorbereiding en aanpak bevat vijf onderdelen.
1
Een team van jonge mantelzorgers wordt in verschillende sessies voorbereid op hun rol als ambassadeur. Ze maken kennis met elkaar en leren hun persoonlijke verhaal te delen. Samen met de talkshow host oefenen ze hun presentatie.
2
VOORBEREIDING AMBASSADEURS
VOORLICHTING DOCENTENTEAM In een interactieve workshop leren docenten hoe zij een jonge mantelzorger herkennen. Vervolgens krijgen ze tips om jonge mantelzorgers te begeleiden, zodat ze hen voortaan kunnen ondersteunen bij het combineren van zorg- en schooltaken.
3
Om leerlingen goed voor te bereiden op de talkshows krijgen ze een workshop over mantelzorg. Het creëren van een veilige leeromgeving met behulp van laagdrempelige oefeningen staat hierbij centraal, waardoor jongeren durven te praten over hun thuissituatie. Ze leren wat een jonge mantelzorger is en ontdekken of ze het misschien zelf ook zijn.
4
VOORBEREIDENDE LES
TALKSHOWS OP SCHOLEN In de talkshow wordt in twee lesuren het onderwerp opnieuw behandeld. Interactie met alle leerlingen en peer-to-peer educatie vormen de basis. De ambassadeurs vertellen hun persoonlijke verhaal en gaan in gesprek met de leerlingen. Daarnaast begeleiden de ambassadeurs de leerlingen tijdens het maken van een groepsopdracht. Samen denken ze na over het ondersteunen van een jonge mantelzorger. Aan het einde van de talkshow hebben de leerlingen nagedacht over deze drie vragen:
1. Wat kan jouw school doen om jonge mantelzorgers te helpen?
2. Wat kan een mantelzorger zelf doen om hulp te vinden?
3. Wat jij als vriend of vriendin van een mantelzorger kunt doen om te helpen?
5
MEDIA AANDACHT Mantelzorg is een actueel thema. De aandacht van verschillende mediakanalen voor dit onderwerp neemt toe. Niet alleen vanwege de aanstaande hervormingen in de zorg, maar natuurlijk ook doordat het steeds meer mensen – en jongeren – raakt. Het belang van bekendheid en bewustzijn van het onderwerp neemt elke dag toe.
WAT IS DE AANPAK IN UW GEMEENTE? De decentralisaties en bezuinigingen in de langdurige zorg vergroten op korte termijn de zorgtaken van gemeenten. Ook op het gebied van mantelzorg door jongeren ligt er straks voor uw gemeente een grotere verantwoordelijkheid. We geloven dat de situatie in Amsterdam geen uitzondering is. In een toenemend aantal gemeenten speelt de ‘verborgen problematiek’ van jonge mantelzorgers. De ervaringen in Amsterdam van de afgelopen jaren hebben ons geleerd hoe goed het is om ook een zeer persoonlijk thema als mantelzorg via school bespreekbaar te maken. Niet alleen omdat er zo meer bekendheid voor het onderwerp ontstaat, maar ook meer begrip voor de persoonlijke situatie van de jonge mantelzorger. Graag vertellen we u in een persoonlijk gesprek meer over de aanpak van de “Week van de Jonge Mantelzorger” in Amsterdam en wat wij als Markant en YoungWorks voor u kunnen betekenen.
ZET M ANTE SERIE US OP LZORG DE AG ENDA
MBO NIVEAU 4 Vooral de cijfers van het MBO niveau 4 geven stof tot nadenken. Maar liefst 69,8% van de ondervraagde studenten geeft aan op te groeien in een zorgsituatie. Sommigen van hen wonen ook niet meer thuis vanwege die situatie. Voor de Week van de jonge mantelzorger had bijna 45% van hen nog nooit van de term gehoord had en herkende slechts 17% zich erin. Het is belangrijk om deze toekomstige generatie professionals te helpen om hun school- en zorgtaken te blijven combineren, zodat we voorkomen dat het hen boven het hoofd groeit en zij zonder diploma van school gaan. De Week van de Jonge Mantelzorger heeft zich inmiddels bewezen als middel om het onderwerp bespreekbaar te maken en deze jongeren te empoweren. Erkenning van hun situatie, door als school mantelzorg serieus op de agenda te zetten, is een belangrijke eerste stap.
SAMENWERKING MARKANT EN YOUNGWORKS “Op jonge leeftijd zetten deze jongeren veel van zichzelf opzij om te zorgen voor een dierbare. Wij vinden dat enorm bewonderenswaardig. Maar we moeten deze jongeren ook ondersteunen in hoe ze voor zichzelf blijven zorgen en dat daar grenzen bij horen.” (Arie Boomsma) Markant, centrum voor mantelzorg is hét centrum voor mantelzorgers in Amsterdam en Diemen. Wij willen dat jonge mantelzorgers de balans over hun leven behouden of terugkrijgen. Dat zij schooltaken met zorg kunnen combineren en wanneer dit uit balans raakt er ondersteuning voor hen en het gezin is. Een mantelzorgvriendelijk klimaat op scholen draagt hier aan bij. Markant en Youngworks realiseren dit samen met u! Alles wat we bij Youngworks doen gaat over jongeren. Van trendreport tot workshop, van onderzoek tot themacampagne. De kracht, energie en het optimisme van jonge mantelzorgers raakt ons. Zij verdienen meer aandacht en waardering. Wij zetten zonder commercieel belang ons talent in om dat samen met Markant te helpen realiseren.
