Mantelzorg Actueel. Een uitgave voor mantelzorgers in en rond Emmen

Mantelzorg Actueel Een uitgave voor mantelzorgers in en rond Emmen

Voorjaar 2011 1

Colofon Redactieleden: Titia van den Berg (CPM Emmen) Annita Thiele (websitebeheerder CPM Schoonebeek en omstreken) Gerrie Vrieswijk (vrijwilligersservicepunt Sedna) Frank Jeuring (journalist in opleiding) Margreet de Leeuw (hoofdredacteur) Wilt u Mantelzorg Actueel digitaal ontvangen, reageren n.a.v. de inhoud, of heeft u een goed idee dan kunt u mailen naar: [email protected] De digitale versie van Mantelzorg Actueel verschijnt binnenkort op: www.emmen.nl www.emmermeer.nl www.welzijngroepsedna.nl www.mantelzorgschoonebeek.nl

2

Inhoud: Pg. 3 Pg. 4 Pg. 5 Pg. 4 Pg. 7 Pg. 9 Pg. 10 Pg. 12 Pg. 13 Pg. 14 Pg. 15 Pg. 16 Pg. 18 Pg. 18 Pg. 20

Inleiding door Gerhard Groen van de gemeente Emmen Vrijwillige thuishulp van Sedna Mantelzorgers omarmen flexibele werktijden Mantelzorger en professional, verhaal van een verzorgende Leven zonder ouders Pasen Alzheimer café Coevorden Themaochtend C.P.M. Schoonebeek en omstreken, Het Zorgloket Het Hospice door Frank Jeuring en Margreet de Leeuw Koersbal C.P.M. Emmen Foto-impressie in Zwartemeer - week van de mantelzorg Verslag C.P.M. Emmen ‘Hoe kom ik de dag door’ Help ik wil op vakantie – www.handeninhuis.nl Boeken- en filmtips voor mantelzorgers Agenda’s C.P.M.’s (Contactpunten Mantelzorg)

3

Inleiding U heeft nu alweer de vierde aflevering voor zich van de Mantelzorg Actueel, de nieuwsbrief waarvoor men mij deze keer gevraagd heeft een inleiding te verzorgen. Dat wil ik graag doen! Als Sociaal beleidsadviseur van de gemeente Emmen ben ik nu een jaar nauw betrokken bij de verschillende kanten van Mantelzorg in Emmen. Zelf ben ik trouwens opgegroeid in een gezin met een broer „met beperkingen‟. „Lichamelijk gehandicapt‟ zeiden wij toen, weet u nog? Natuurlijk vroeg het wel wat aanpassing van mij, maar een „jonge mantelzorger‟ heb ik me nooit gevoeld – zoals kinderen in die situatie dat niet zo ervaren. Wist u trouwens dat één op de vier kinderen aangeeft op te groeien in een gezin met „iemand die extra zorg vraagt‟? Je kunt al deze kinderen, dat weet ik nu, wel degelijk beschouwen als jonge mantelzorgers. Omgerekend zijn er dan in Emmen maar liefst vijfduizend die misschien wel eens wat ondersteuning kunnen gebruiken! Mijn broer woont inmiddels al jaren aan de andere kant van Nederland en ik kan daarom maar mondjesmaat iets voor hem betekenen. Maar bij hem zie ik natuurlijk wel een beetje hoe dat werkt met een scootmobiel, voorzieningen in eigen huis, maar ook als hij op vakantie gaat, hoe hij het vervoer moet regelen, moet letten op extra voorzieningen. Als ik zie hoe de mantelzorg in Emmen wordt aangepakt, denk ik nog wel eens aan zijn situatie, wat zou dat voor hem betekenen? Maar nu naar de mantelzorg in Emmen. Het afgelopen jaar heb ik als adviseur veel meegemaakt en bijgeleerd. Ook werkgevers hebben te maken met werknemers die mantelzorger zijn voor iemand in hun omgeving. Dat leidt op het werk soms tot problemen, maar het bespreken daarvan kan al veel oplossen. Dat gebeurt overigens niet vanzelf. De mantelzorger moet zelf aan de bel trekken en het bedrijf moet flexibel zijn, mogelijkheden zoeken om te voorkomen dat de mantelzorger overwerkt raakt. Een flink aantal werkgevers is benaderd om hierover na te denken en onlangs heeft het eerste bedrijf in Emmen besloten „mantelzorgvriendelijk‟ te worden. Wie volgt? Een boeiende ontwikkeling, maar het was voor mij zelf dit jaar vooral een openbaring om te zien hoeveel de drie Emmense Contactpunten Mantelzorg de afgelopen jaren hebben weten te bereiken. Met alle betrokken vrijwilligers, de welzijnsorganisatie Sedna en medewerkers van het Zorgloket van de gemeente Emmen is er in 2010 weer een Week van de Mantelzorg gehouden die er, op zijn Drents, „mag wezen‟. Ofwel hij „klonk als een klok‟ zoals anderen dat zouden zeggen. Om op die jonge mantelzorgers terug te komen: we hebben door de activiteiten in de week van de mantelzorg weer tientallen mantelzorgende kinderen op kunnen sporen. We hebben hen gevraagd of ze extra ondersteuning willen hebben of informatie wensen. De vrijwilligers van de Contactpunten Mantelzorg hebben dit jaar bovendien vele themamiddagen en -avonden gehouden. Diezelfde vrijwilligers hebben onlangs toegezegd dat zij hun activiteiten nog naar andere wijken en dorpen gaan uitbreiden om zoveel mogelijk mantelzorgers bij te kunnen staan en hun voorlichting te geven. Ik heb in dit jaar vooral geleerd dat er nu al erg veel wordt gedaan voor mantelzorgers. Vrijwilligers, Sedna en andere organisaties zetten zich enorm in. Mijn conclusie: we zijn een heel eind op weg, en er is nog een hoop te doen, maar ik heb er vertrouwen in dat we op de goede weg zijn. Gerhard Groen, gemeente Emmen 4

Vrijwillige Thuishulp van Sedna Vrijwillige thuishulp van Sedna ondersteunt, vervangt en ontlast mensen die mantelzorg verlenen binnen de gemeente Emmen. Het gaat om mantelzorgers die chronisch zieken, gehandicapten of dementerenden verzorgen. De hulp is ook voor mensen die vanwege een chronische ziekte, hun lichamelijke of geestelijke beperking een vrijwilliger zoeken die hen ondersteunt bij hun vrijetijdsbesteding of die mantelzorg biedt. De vraag van de klant is het uitgangspunt. De Vrijwillige thuishulp heeft aandachtsfunctionarissen die een intakebezoek brengen. Ze geven informatie, advies en ondersteuning. Wij als zorgcoördinatoren zetten vrijwilligers in, en begeleiden hen. Kenmerken van de vrijwillige thuishulp   

Een goed contact tussen vrijwilliger en hulpvrager. Er wordt gestreefd naar een vaste vrijwilliger. De vrijwilliger kan ook tijdelijk worden ingezet.

(De vrijwilliger is via Sedna collectief verzekerd, wordt regelmatig uitgenodigd voor scholing en ontvangt voor zijn/haar diensten een onkostenvergoeding.) Grenzen aan hulp 





Er worden geen vrijwilligers ingezet in situaties waar een beroepskracht nodig is. Gebrek aan financiële middelen of het ontbreken van menskracht bij zorgorganisaties, mogen geen redenen zijn om een vrijwilliger in te zetten. Er wordt geen garantie gegeven dat de vrijwilliger er altijd zal zijn, met andere woorden, de uitval van een vrijwilliger mag niet tot onoverkomelijke problemen leiden bij de hulpvrager. De vrijwilliger mag geen medische of verpleegkundige handelingen verrichten. Ank Masselink en Tineke Wubbels , Coördinatoren Vrijwillige Thuishulp

Hulpvragers en vrijwilligers kunnen zich aanmelden bij: Mantelzorgondersteuning Sedna Parallelweg 36 7822 GM Emmen tel: 0591 -680 800 [email protected] www.welzijngroepsedna.

5

Workshop voetmassage in Klazienaveen en Barger-compascuum Een voetmassage is ter ontspanning van het hele lichaam. De massage heeft een positieve invloed op verkrampte spieren en de bloedcirculatie. Na deze workshop bent u in staat aan jong en oud een ontspannende voetmassage te geven in huiselijke kring of op het werk. U oefent hier in tweetallen: u ontvangt en geeft een voetmassage. Enkele reacties na de workshop, uit de groep: “Fijn om te doen en om te krijgen” “Lekker ontspannen” “Verrukkelijk ik ben helemaal rood geworden, zelfs mijn altijd blauwe tenen zijn roze!”

6

Mantelzorgers omarmen flexibele werktijden, 10 maart 2011 Werkende mantelzorgers omarmen massaal flexibele werktijden. Het is de belangrijkste maatregel om werk en (mantel)zorg beter te combineren. Dat blijkt uit het tweede onderzoek van het Nationaal Mantelzorgpanel. Het onderzoek laat zien dat, zodra werkgevers mogelijkheden bieden voor flexibele werktijden, werkende mantelzorgers hier vrijwel allemaal gebruik van maken. Van de groep werkende mantelzorgers die moeite heeft zorgtaken met werk te combineren, wil momenteel 45 procent stoppen met werken of minder uren gaan werken. Daarnaast zijn thuiswerken, (tijdelijk) minder uren werken of het (tijdelijk) verminderen van taken en verantwoordelijkheden, belangrijke manieren om de combinatie werk en mantelzorg mogelijk te maken. Verder blijkt dat bij 86 procent van de deelnemers aan het onderzoek de werkgever op de hoogte is van de zorgsituatie. Maar slechts 48 procent van de werknemers heeft concrete afspraken met de werkgever gemaakt. Degenen bij wie dat niet het geval is, geven aan dat meer begrip bij de werkgevers (47 procent) en betere afspraken binnen de CAO (39 procent) hierbij zouden helpen. Daarnaast vinden werkende mantelzorgers (morele) steun van hun collega's van groot belang. Aan het onderzoek van het Nationaal Mantelzorgpanel deden 426 mantelzorgers mee. Bron: mezzo.nl De Erkenning

Organisaties die de combinatie werk en mantelzorg goed mogelijk maken voor hun werknemers verdienen erkenning. Daarom heeft Werk & Mantelzorg een „Erkenning voor mantelzorgvriendelijke organisaties‟ in het leven geroepen. Zij mogen het officiële embleem ervan op hun gebouw aanbrengen en in hun communicatie gebruiken. De Isala klinieken in Zwolle, de gemeente Dordrecht, Achmea en het Da Vinci college in Dordrecht onder andere, kregen de erkenning. Bron: www.werkenindemantelzorg.nl/de_erkenning

7

Mantelzorger en professional

Zomaar een verhaal of toch niet : Als verzorgende werk ik in verschillende gezinnen en bij meerdere alleenstaanden. Meestal is men blij dat ik er ben en dat ik ze taken uit handen neem. Maar die blijdschap is er niet van de ene op de andere dag. Lange tijd heeft de mantelzorger geploeterd, alles gegeven. En dan komt het moment dat hij het niet meer alleen aan kan. Wat dan? Dan kom ik in beeld. Het is altijd even wennen bij nieuwe mensen. Ook voor de zorgvrager is het kort aftasten. Meestal weten we na een paar keer wel, wat we aan elkaar hebben. Maar het kan ook anders. Ik stap binnen bij een ouder echtpaar. Zij is patiënt en haar man mantelzorger. Met de man klikt het meteen, maar de vrouw blijft wat op afstand. Ze zegt niet veel, en blijft mij volgen in alles wat ik doe. Ik voel me opgelaten, en steeds meer gespannen. Ik besluit het nog even aan te zien. Als het stille turen na een tijd nog niet stopt, betrap ik mezelf erop dat ik graag naar een ander gezin zou willen. Het is hier niet prettig. De vrouw moppert steeds op haar man. In haar ogen doet hij niets goed. Op een morgen sta ik buiten ramen te zemen. De vrouw kijkt met een norse blik naar mijn verrichtingen. Ik krijg het Spaans benauwd en denk: wat doe ik verkeerd? Dit kan zo niet langer. Het is me duidelijk dat we moeten praten. Als ik binnenkom, zegt de vrouw opeens: „Het is niet, omdat jij hier bent - ik ben hartstikke blij met jou - het is alleen, dat ik het zelf niet meer kan. Dat valt me zo zwaar. Ik kan er niet tegen.‟ Ze vertelt me alles over haar moeiten. Ik zie haar verdriet. Het kwartje valt. Dat ik daar niet eerder aan heb gedacht. We hebben nog een openhartig gesprek, en ik voel hoe m‟n spieren zich ontspannen. Met een glimlach op m‟n gezicht, loop ik die dag naar de auto. Nog een aantal maanden heb ik met genoegen bij hen gewerkt. Voor mij is het zo‟n tekenend voorbeeld: Opnieuw zie ik, dat het aanvaarden van hulp niet zo vanzelfsprekend is. Als je ouder wordt, ziekte slaat toe, of je wordt mindervalide, dan moet je een deel van je zelfstandigheid inleveren, taken aan een ander overlaten. Je hebt tijd en begrip nodig om dit te kunnen aanvaarden. Een verzorgende

8

Leven zonder ouders Voor vele tieners is het vanzelfsprekend, een warm huis met een vader en moeder die voor je zorgen. Hoe anders is het voor de 18-jarige Simone uit Emmen die haar beide ouders heeft verloren. Sinds haar verlies, draagt zij de zorg voor haar jongere broertje Niels en haar demente oma. Een vraaggesprek met een tiener over het verlies, de zorg en de toekomst. Wanneer is jouw moeder overleden? “Zo‟n drieënhalf jaar geleden is mijn moeder overleden. Ze waren naar een bruiloft gegaan en daar werd mijn moeder ziek, ze moest overgeven. Toen kreeg ze zijsteken aan de linkerkant en hebben we de huisartsenpost gebeld bij het ziekenhuis, maar die wilden echt niet komen. Dus dan maar zelf heen. In de auto op weg naar het ziekenhuis kreeg ze die hartstilstand.” Wanneer is jouw vader overleden? “Een half jaar nadat mijn moeder is overleden had mijn vader al maagkanker, alleen dat hebben ze toen volledig weggehaald. Maar dat is toen twee jaar later teruggekomen met uitzaaiingen. Eerst dachten ze dat hij een hernia had, maar tijdens een scan van de rug waren er al twee tumoren te zien. Toen duidelijk werd dat er geen redding meer mogelijk was, wilden ze zijn leven nog verlengen, maar zijn leverwaarden waren veel te hoog. Een paar dagen later was hij er niet meer, ‟s woensdags kwam het bed hier te staan en vrijdagnacht was hij weg.” Heeft het overlijden van jouw ouders ervoor gezorgd dat je nu zelf verpleegkunde studeert? “Nee, dit wilde ik al sinds mijn zesde. Ik keek toen al naar ziekenhuisseries op de televisie. Maar de ziekte van mijn vader heeft wel mijn kijk op zorg veranderd. Je moet mensen behandelen zoals je zelf ook behandeld wil worden.” Waarom is die kijk op zorg veranderd? “Er kwamen hier een paar keer per dag mensen van thuiszorg en de een leefde heel erg mee, maar de ander kwam hier echt voor zijn geld. Dat zag je gewoon en zo wil ik later niet zijn. Als je in de zorg werkt voor je geld, zit je verkeerd. Je kiest niet voor de zorg omdat je zoveel geld wilt verdienen, je doet het vanuit een ideaal.”

Wat is je kijk op mantelzorg? “Ik heb in mijn werk en studie ook te maken met mantelzorg en naar mijn mening is dat het belangrijkste wat er is. Je kan het niet alleen met beroepsmatige zorg af, je hebt ook zorg nodig van je naasten.”

9

Sommige mantelzorgers krijgen het soms te zwaar en bezwijken onder de stress, heb je dit zelf ook wel eens meegemaakt? In de zorg kom je het heel veel tegen. Maar ik heb het zelf ook wel meegemaakt dat een mantelzorger afhaakt in de laatste dagen omdat hij dan zegt: Ik kom niet meer, ik heb toch al afscheid genomen van….” Maar heb je het zelf ook ondervonden? “In de laatste paar uur van mijn vader, toen was hij het leven zo zat. Zo erg dat hij het uitschreeuwde dat hij het niet meer wilde. Toen ben ik zelf ook weggelopen. Ik ging naar boven, bij mijn broertje zitten.” Hoe kijk je terug op de afgelopen jaren? Tegen mama zeg je: tot zo, want ze gaat naar het ziekenhuis. En „tot zo‟ is in een kist. Dat was echt een dikke klap. Bij mijn vader had ik er vrede mee omdat hij ziek was, maar aan de andere kant denk je wel: waarom in godsnaam wij? Vraag je jezelf nog steeds af waarom dit juist jullie moest overkomen? Dat gevoel heb ik nog steeds, maar het is wel minder. We zijn gewoon pechvogels. Als je steeds zo blijft denken, denk ik wel dat je in de put blijft zitten. De een heeft gewoon meer pech dan de ander. Wat zijn de belangrijkste lessen die je van je ouders hebt geleerd? Dat je van het leven moet genieten, maar wel met mate. En dat je iets van het leven moet maken, want onze ouders hebben ons goed achtergelaten. Daar ben ik ze heel dankbaar voor. Wij hebben geen zorgen meer. F.J.

10

Pasen 2011

Met Pasen viert de kerk dat Jezus is opgestaan uit de dood. Op paasmorgen klinken opgewekt de woorden: De Heer is waarlijk opgestaan!

Op Aswoensdag , ruim zes weken voor Pasen, begint een voorbereidingsperiode van bezinning op de christelijke levenspraktijk, de veertigdagentijd, lijdenstijd, of vastentijd. De zondag voor Pasen heet Palmpasen, de eerste dag van de Stille of Goede Week. Op palmzondag vieren we de blijde intocht van Jezus Christus in Jeruzalem. De donderdag voor Pasen heet Witte Donderdag, we gedenken de laatste maaltijd van Jezus met zijn leerlingen. Op Goede vrijdag staan we stil bij Jezus’ terechtstelling en dood aan het kruis. Stille zaterdag is een dag van rust en stilte, Jezus ligt in het graf, het is sabbat. Zaterdagavond laat begint de viering van Pasen, de paaswake: we steken een nieuwe kaars aan, het ‘licht van Pasen’ wordt de kerken binnengebracht. Zondag, Paasfeest: het licht, Jezus, is opgestaan en heeft de dood overwonnen. Hij leeft! De christelijke kerk gelooft dat hierdoor de aardse dood niet het einde is, maar een doorgang naar het eeuwige leven met God.

Nely Molengraaf van het interkerkelijk Contactpunt Mantelzorg Emmen

11

Alzheimer Café Coevorden Wat is een Alzheimer Café Een Alzheimer Café is een maandelijkse informele bijeenkomst voor mensen met dementie, hun familieleden, hulpverleners en ander belangstellenden. Ze kunnen ervaringen uitwisselen en informatie krijgen over dementie en alles wat daarmee te maken heeft. De bijeenkomst heeft een thema dat wordt ingeleid door een deskundige. Daarna is er tijd om vragen te stellen en ervaringen te delen. Het Alzheimer Café heeft een tafel met allerlei boeken en folders. Wanneer kan ik er terecht Iedere eerste dinsdag van de maand is er een Alzheimer Café (behalve in juli en augustus). Om 19.00 uur is de zaal open en om 19.30 uur begint het programma. Halverwege pauzeren we een half uur en we sluiten af om 21.30 uur. U hoeft zich niet te melden en de avond kost u niets. Thema's voor 2011 Dinsdag 5 april Thema: Beleving van dementie Hoe wordt de diagnose gesteld? Welke medicijnen zijn er en wat voor effect hebben ze? Dinsdag 3 mei Thema: Dementie en omgeving Als de dementerende hulp weigert. Dinsdag 7 juni Thema: Omgaan met hulpmiddelen Een avond met tips over hulpmiddelen en begeleiding in de thuissituatie. Dinsdag 6 september Theatervoorstelling: "Bovenkamer" Een voorstelling over dementie gespeeld door de acteur Thomas Borggrefe. Thomas Borggrefe is ook geestelijk verzorger in een verpleeghuis. Een bijzondere avond die we u van harte aanbevelen! Dinsdag 4 oktober Thema: Wat te doen bij dementie? Informatie over waar u terecht kunt met hulpvragen. Dinsdag 1 november Thema: Wettelijke regelingen! Een notaris legt uit welke juridische aspecten komen kijken bij dementie. Dinsdag 6 december Thema: Contact leggen op bijzondere wijze "Clown Fleur haalt dementerenden even uit het niets." Een speciale avond waarbij Clown Fleur laat zien, hoe zij een glimlach op het gezicht kan toveren. 12

Locatie Alzheimer Café: Kasteel Coevorden

het Kasteel 29 Coevorden

Informatie tijdens kantooruren: Coördinator Alzheimer Café Coevorden Joop ten Caat Saxenburgh Groep Tel.( 0524) 526863 E-mail: [email protected]

Alzheimer Nederland Postbus 183 3980 CD Bunnik Tel. ( 030) 6596900 Fax. ( 030) 6596901 E-mail: [email protected]

13

Thema-ochtend op 2 maart 2011 in het Veenloopcentrum te Weiteveen door Els Stolk over Het Zorgloket Hester verwelkomde maar liefst dertig Mantelzorgers. Els Stolk nam het van haar over. Het Zorgloket is een informatiepunt waar je terecht kunt voor de aanvraag van bijvoorbeeld een Valyspas (Valys is de landelijke taxi voor aangepast vervoer), een rolstoel, of aanpassingen in een woning. De gemeente beslist aan de hand van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) over de aanvraag. De aanvrager krijgt binnen acht weken bericht. Het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) bekijkt de indexering van de aanvrager. Er wordt gekeken naar de gezinsituatie: wat kunt u nog wel (bijvoorbeeld ramen wassen, afstoffen). Bij een aantal voorzieningen is er sprake van een eigen bijdrage, deze wordt bepaald aan de hand van het inkomen van 2 jaar terug. Een PGB (persoonsgebonden budget) is een bedrag, waarmee de aanvrager zelf de voorzieningen betaalt. Bijvoorbeeld huishoudelijke hulp, of een scootmobiel, met eventuele reparatiekosten en verzekering. De ochtend was informatief en ging te snel voorbij. Er waren nog genoeg vragen en aandachtspunten. Mocht u nog vragen hebben: Het Zorgloket is geopend op werkdagen van 8.30 tot 16.30 uur en op donderdag van 8.30 tot 19.00 uur. Gemeentehuis (Zorgloket) Raadhuisplein 1 Emmen

U kunt ook bellen of mailen: Tel. 14 0591 e- mailadres: [email protected]

14

Het Hospice, door Frank Jeuring en Margreet de Leeuw Het water van de rechthoekige vijver weerspiegelt het zonlicht, waardoor een schouwspel van licht zich voltrekt op de witgeschilderde muren. Via een brede gang die gedecoreerd is met kleurrijke schilderijen, bereiken we de woonkamer. Vanuit die open woonkamer hebben we een mooi uitzicht op de bosrand, het groen van de dennennaalden contrasteert met de felblauwe lucht. Het is een sereen gezicht, hier in het Emmer hospice ‟t Huis van Heden.

Onder de pianoklanken van Wagner nemen twee vrijwilligers in de woonkamer plaats tegenover ons, het zijn Dirk en Saskia. Beiden naderen het einde van hun vier uur durende dienst. Samen met 80 andere vrijwilligers proberen zij in hun diensttijd een waardig afscheid van het aardse bestaan te creëren voor de gasten die verblijven in het hospice. Tussen 7 uur ‟s ochtends en 11 uur ‟s avonds nemen de vrijwilligers de schone taak op zich, in de nacht neemt een professional van Icare de taken over. De vrouw van Dirk is vroegtijdig komen te overlijden door darmkanker. Na de behandelingen heeft Dirk haar zelf verzorgd tot haar einde daar was, in deze periode kwam hij tot de conclusie dat hij een echt zorgmens was. Midden in het rouwproces toog Dirk naar de kerk in Emmen waar toen een bijeenkomst was, genaamd „de kunst van het sterven‟. Hier kwam hij in contact met het hospice waarna hij zich direct aanmeldde. Voor verpleegkundige Saskia lagen de zaken anders. Toen ze een kleuter was, wilde ze al in de zorg aan de slag. Ze werkte op „de kraam‟, (later ook in de kraamzorg thuis), interne geneeskunde, maar ook de andere afdelingen zijn voor haar bekend terrein. Toch vond ze, ruim 25 jaar geleden, dat de omgang met terminale patiënten in het ziekenhuis tekort schoot. Toen haar gezondheid haar in de steek liet, was de keuze makkelijk; werken in het hospice. Als ze nadenkt over de schijnbare tegenstrijdigheid van haar werk in de zorg aan het begin en het einde van een mensenleven, zegt ze: „Het is de afhankelijkheid.‟ Cliënten komen hier vaak op een brancard binnen, soms aan de zuurstof, met of zonder morfinepompje, ze zijn bijvoorbeeld doorgestuurd vanuit het ziekenhuis, waar ze uitbehandeld zijn, of het is voor een mantelzorger te zwaar geworden. Dan komen wij in beeld, vangen de gast op en nemen de zorg uit handen. De mantelzorger kan dan bijvoorbeeld eindelijk weer eens een nacht goed doorslapen. De gast krijgt hier alle zorg en aandacht die hij nodig heeft, we maken de kamer gezellig met hun eigen foto‟s, eventueel meubels, en proberen zoveel mogelijk de overige wensen van hem/haar te vervullen. Lekker kroketjes eten, familie laten logeren, midden in de nacht je hart luchten? Ze zeggen het maar. De hond of het vogeltje is ook welkom. Het is duidelijk dat de afhankelijkheid, hier een trigger is om de gast een stem te geven. Een groot deel van onze aandacht gaat naar familie en vrienden, vervolgd Saskia. Vaak zitten ze vol opgekropte emoties. We nemen de tijd om te luisteren, te troosten en eventueel 15

advies te geven. „Je kunt dit waardevolle deel van het leven nooit meer overdoen‟, zeg ik vaak. Als ze zich dat bewust zijn, komt er toch weer wat nieuwe energie vrij, lijkt het wel. Ze kijken met andere ogen naar hun geliefd familielid, hun geliefde partner. Misschien wel weer even zoals vroeger, toen er nog geen ziekte in het spel was. Zowel Dirk als Saskia geven aan het werk hier bijzonder waardevol en leerzaam te vinden. Dirk ziet duidelijk, dat de gasten in deze fase, net zoals in de andere stadia van het leven, leren accepteren, of hebben geaccepteerd wat hen overkomt. „Ik richt me hier op het leven‟, zegt Dirk. „En dit is eenvoudig een periode eruit. Ik voel mezelf veel krachtiger, nu ik hier een aantal jaren werk en in die tijd eveneens het verlies van m‟n vrouw heb verwerkt. Ik heb inzicht gekregen in en deel hetzelfde leed met de gasten en hun familie. Hierdoor kan ik anderen steunen.‟ We lopen het gebouw samen nog door en komen in de stiltekamer, waar mensen kunnen bidden, of gewoon even op zichzelf zijn. Dit is ook de ruimte van waaruit de overledene wordt opgehaald. Aansluitend is er de garage, waar de uitvaartauto af en toe binnenrijdt. Als Dirk de deur opent, komt de vrieskou ons tegemoet. Tegen de muur staat een bed met hulpmiddelen, een hoes met „Health support‟ roept een tegenstrijdige reactie bij me op. Als we de kamer verlaten en mijn blik langs de deuren in de ruime, lichte gang glijdt om me te heroriënteren, zie ik onbedoeld door een kier een oudere vrouw op bed zitten lezen. Ze lijkt zo rustig en tevreden. Een beetje schuldbewust kijk ik de gang in en volg de anderen naar de uitgang. Het is een beetje drukker in het gebouw: de overdracht aan de nieuwe groep vrijwilligers is gaande. Als we in de zonnige hal afscheid nemen, schudden Dirk en Saskia ons hartelijk de hand. Even lijkt het vrije zonlicht uit hun ogen te komen. Als ze vertellen dat ze het fijn vonden dat we er waren, geloof ik het ook. Geïnteresseerd stellen ze ons nog allerlei vragen. Mensen bij wie je je snel op je gemak voelt. Het verbaast me niet, dat Saskia dit een huis van liefde noemt – deze mensen op z‟n minst, zijn in staat liefde aan de bewoners te geven. 16 februari 2011: koersbal in de Meerstede – CPM Emmen Op 16 februari hadden we een inloopmiddag in het Contactpunt Mantelzorg van Emmen. We praten wat bij en het is gezellig druk. Steeds meer mantelzorgers vinden de weg naar onze bijeenkomsten in De Meerstede en voelen zich er thuis. De liefhebbers spelen vandaag met de Koersbalclub van de Meerstede een potje koersbal. Sommigen vinden het geweldig, en willen lid worden van de club, zodat ze wekelijks kunnen spelen. Wie weet is er ook een plekje voor u in het team.

16

Foto-impressie uit de week van de Mantelzorg: paintball en survival voor mantelzorgers in Zwartemeer

De foto’s zijn beschikbaar gesteld door Jan Anninga – onze dank! 17

CPM Emmen Verslag themabijeenkomst: Hoe kom ik de dag door IJsbrand van der Krieken licht het thema „Hoe kom ik de dag door‟ toe. Wanneer je als kind een paar dagen niet buiten kunt spelen, omdat je de mazelen hebt, stel je je deze vraag misschien. Als mantelzorger stel je jezelf deze vraag niet omdat je niet genoeg te doen hebt. Het tegendeel is waar. Voor een mantelzorger is het meer: Red ik het wel vandaag – heb ik genoeg energie om alles te volbrengen. Of: Wanneer houdt het op. Vaak houdt het niet op: je kind houdt een beperking, je man blijft achteruitgaan en wordt steeds vergeetachtiger of wantrouwender, je partner blijft ziek. Vrienden komen minder vaak, omdat ze je niet begrijpen, of niet weten hoe ze met jullie om moeten gaan. Er kunnen spanningen in je huwelijk ontstaan. IJsbrand weet er alles van. Zijn zoon ging zich op z‟n 17e steeds vreemder gedragen. Iedere dag was spannend. Later bleek dat hij schizofrenie heeft. Studeren was er niet meer bij. Wat willen mantelzorgers? Mantelzorgers willen volhouden, maar vaak weten ze niet hoe. En ze verlangen begrip. Wat is het heerlijk om van de psychiater te horen: maar dat moet voor u ook wel moeilijk zijn. Even voel je je weer wat veerkrachtiger. Belangrijk is ook de vervangende zorg, waardoor de mantelzorger even op adem kan komen. Begeleiding in de spitsuren, als je bijvoorbeeld twee kinderen met ADHD hebt. Soms heb je een hulpmiddel nodig: een scootmobiel, of een tillift. Maar waar regel je deze zaken? Hoe weet je welk logeerhuis geschikt is? Bij wie kun je je verhaal kwijt en misschien even uithuilen. Huisartsen kennen vaak de wegen niet. Met veel vragen over mantelzorg kunt u terecht bij Het Zorgloket van de gemeente Emmen, Sedna welzijnswerk en uw zorgverzekeraar. IJsbrand zet een DVD op. We zien hoe een moeder uiteindelijk haar zoon met het Downsyndroom op vrijdagmiddag met een gerust hart achterlaat in een logeerhuis. Hoe fijn ze het vond, dat de begeleider bij haar thuis kwam voor een intake-gesprek. Wat een verschil dat was bij het eerste logeerhuis. Een vrouw begeleid haar man naar een dagopvang, waar hij naar hartenlust kan computeren. Het duurde even voor hij z‟n hobby daar vond. Allen zijn blij, omdat de instelling rekening houdt met het dagritme, de gewoontes en interesses van hun kind of partner. Het gevoel „dat je hem wegstopt‟, is langzamerhand verdwenen en maakt plaats voor rust en balans. Enkele mensen in de zaal herkennen de moeite om te komen tot het uit handen geven van de zorg. Een vrouw is in geen twintig jaar op vakantie geweest, en loopt op tegen de onwil van haar demente man om haar op vakantie te laten gaan. Hoe ga je hier mee om? Een ander zorgt al jaren voor haar ernstig zieke man, maar hij wil niet dat een vreemde de zorg tijdelijk overneemt. Na een tijd van aftakeling door Alzheimer, heeft een vrouw haar man moeten laten opnemen in de Horst. Ze heeft duidelijk verdriet. Samen op pad gaan wanneer je dat wilt, is voor een belangstellende niet meer mogelijk, doordat haar man te ziek is om even door de kou naar een gezellige bijeenkomst te gaan. Die aanpassing valt haar duidelijk zwaar. Een oma heeft zeventien jaar haar kleinzoon, die ADHD en PDD-NOS heeft, in huis gehad en voor hem gezorgd. Hij woont nu in een zorginstelling.

18

De spreker drukt de mensen op het hart om contact op te nemen met Sedna om eens te praten over alle zorgen, of om je te begeleiden bij het vinden van vervangende zorg. Je kunt het algemene nummer bellen, maar Sedna heeft ook Steunpunten met professionals in bijna iedere wijk. Bij een Contactpunt Mantelzorg (de vrijwilligerscontactpunten die samenwerken met Sedna) kun je ook je vragen neerleggen. Zij helpen je de juiste hulp te krijgen. Om half tien sluit Nely af. Heel wat gesprekken komen nog op gang. IJsbrand van der Krieken werkte o.a. als beleidsmedewerker bij het IVOM (Instituut voor Volksgezondheid en Maatschappelijke Ontwikkeling) in Rolde, was systeemtherapeut en had z‟n eigen praktijk voor psychotherapie. Hij werkt nu een aantal dagen in de week voor MEZZO.

19

Help, ik wil op vakantie! www.handeninhuis.nl Er is een landelijke organisatie die zich bezighoudt met 24-uurs vervanging van de vaste mantelzorgers van thuisverblijvende zorgbehoevenden: Handen in Huis. Door deze vervanging kan de mantelzorger met een gerust hart op vakantie gaan. Ook kan de vervangende zorg bijvoorbeeld worden ingezet als de vaste mantelzorger voor een opname naar het ziekenhuis moet. De periode van de vervanging is minimaal 3 dagen (2 nachten). Het maximum aantal dagen is afhankelijk van de wens van de patiënt en mantelzorger, en de financiering door de betreffende zorgverzekeraar. Vrijwilligers vervangen de mantelzorger. Dit kunnen bijvoorbeeld oud-verpleegkundigen of – ziekenverzorgenden zijn, of bekwame, enthousiaste mensen. Boeken- en filmtips Informatieve boeken over dementie  

De heldere eenvoud van dementie: een gids voor de familie (Huub Buijssen, 2004). Voorlichting en handreiking voor familie. De beleving van dementie: een eenvoudige gids voor naasten van dementeren (Huub Buijssen, 2007)

Romans rond het thema dementie  

Hersenschimmen (J. Bernlef, 1984). Een dementerende man beschrijft zijn steeds groter wordende isolement. Klein, stil en wit (Erika Veld, 1998). Een veertigjarige vrouw beschrijft met compassie, maar ook humor het verouderingsproces en de voortschrijdende dementie van haar ouders. .

Film rond het thema dementie 

Hersenschimmen (Heddy Honingman, 1988). Verfilming van het bekende boek van J. Bernlef (zie hierboven). Bron: GGZ Drenthe

20

Boeken over ziekten De Stichting September beheert onder meer de site www.boekenoverziekten.nl met informatieve boeken en CD-roms over allerlei ziekten, zoals beroerte (CVA), dementie, depressie, MS of Parkinson. De boeken zijn bedoeld voor patiënten, hun naasten en hun hulpverleners. Meer informatie via [email protected]

'Gedachtegang' - worstelen met moeilijk gedrag In het boek Gedachtegang beschrijft Mirjam Hunze-Welink haar emotie en haar worsteling omtrent het gedrag van haar 10-jarige zoon Senna. Senna heeft een verstandelijke en een psychiatrische beperking. Uiterlijk is er niets aan Senna te zien. De schrijfster beschrijft de gezinssituatie, de moeilijkheden bij de opvoeding en haar zoektocht naar instanties. Het boek kan ouders van kinderen met een verstandelijke en psychiatrische beperking tot steun zijn. Meer informatie op www.gedachtegang.nl

Een knuffel van Christel Een boek over herstelmogelijkheden na ernstig hersenletsel. VIN is een behandelprogramma voor kinderen en jongeren die, nadat zij in coma zijn geraakt, langere tijd in een lage bewustzijnstoestand verkeren. Met behulp van het programma kwamen twee keer zoveel jongeren dan verwacht weer bij bewustzijn en zijn verregaand hersteld. Zoals eerste patiënt Christel. Daarnaast is er een instrument ontwikkeld waarmee het bewustzijn van een patiënt vastgesteld kan worden. De mate van herstel is hiermee te voorspellen, wat erg belangrijk is voor de familie. Psycholoog Enk Eilander, die het VIN-programma mede ontwikkelde, en verpleeghuisarts en publicist Jacobien Erbrink vertellen in het boek hoe het behandelprogramma werkt. Ze leggen ook uit hoe hersenen werken, wat hersenletsel is en hoeveel verschillende varianten er eigenlijk zijn van wat men 'coma' noemt. De informatieve hoofdstukken worden afgewisseld door het verhaal van Christel en haar ouders. Te bestellen voor €19,95 bij uitgeverij Paul-Ivo Burgers, tel. 06-45178320 / 073-6890681, email [email protected]. ISBN 908680011 Bron: www.mezzo.nl 21

Agenda CPM Schoonebeek en omstreken. 13 April In het Veenloopcentrum te Weiteveen: Paasstukjes maken. Aanvang: 19.00 uur. 13 April In het Gezondheidcentrum, Europaweg, te Schoonebeek: I.p.v. koffieochtend: paasstukjes maken - wel met koffie en thee -. Aanvang: 9.30 uur. 11 Mei In de Dorpshoeve, Europaweg 143a, te Nieuw Schoonebeek High Tea, verzorgd door Lida Bruins. Aanvang: 19.00 uur. 11 Augustus Achter de Zuiderkerk ZZ 86, te Nieuw Amsterdam: Uitleg over Diabetes en tips voor diabetes patiënten, door Herriët Pruim. U kunt eventueel meteen uw bloedsuikers laten controleren. Aanvang: 14.00 uur. 6 Oktober In ‟t Aole Gemientehoes, Kerkeind 1, te Schoonebeek: Demonstratie van hulpmiddelen, door Sinie Engbers, werkzaam bij Icare, en ergonomische tips, door Karin Menzen. Aanvang: 13.30 uur. Wilt u een bijeenkomst bijwonen, neem dan contact op met een van onze Bestuursleden: Hester Elijzen

0591 555366

Betsy de Blecourt

0591 553272

Jannie Kamps

0591 551392

Arianne Lobbes

0524 541703

Lenie Hudepohl

0591 542027 22

C.P.M. Emmen Inloopmiddagen van 14.00 tot 16.00 uur in De Meerstede, Nijkampenweg 73, 7815 GB Emmen

20 april:

Paasstukjes maken

18 mei:

High Tea in ‘Op ’t Eind’ te Erm

21 september: Themabijeenkomst met Marjan Feddema 19 oktober:

Activiteit

14 december: Activiteit

C.P.M. Barger-Compascuum en Klazienaveen e.o „De Snikke‟, Klazienaveen

„De Collink‟, Barger-Compascuum

9.30 - 11.30 uur

9.30 uur - 11.30 uur

12 april

19 april

Pasen - creatief

Pasen - creatief

24 mei

31 mei

Nog niet bekend

Nog niet bekend

18 juni

18 juni

Gezamenlijke afsluiting van het seizoen

Gezamenlijke afsluiting van het seizoen

23

Belangrijke informatie voor Mantelzorgers Contactpunt Mantelzorg Schoonebeek e.o. (Schoonebeek,

Nieuw Amsterdam en Veenoord, Zandpol, Weiteveen, Nieuw Schoonebeek)

Contactpersoon: Hester Elijzen Tel: 0591-555366 E-mail: [email protected] Contactpunt Mantelzorg Barger-Compascuum (Barger-Compascuum en Klazienaveen)

Contactpersoon: Catrien Haan Tel: 0591-349218 E-mail: [email protected] Stichting Interkerkelijk Contactpunt Mantelzorg Emmen: Contactpersoon: Titia van den Berg Tel: 0591-617668 E-mail: [email protected] Het doel van de contactpunten is, om in de eigen buurt of wijk mantelzorgers te ondersteunen en hen met elkaar in contact te brengen. Het Zorgloket (Raadhuisplein 1 - Gemeentehuis, Emmen) Tel. 14 0591 E-mail: [email protected] Sedna (mantelzorgondersteuning) (Parallelweg 36, 7822 GM, Emmen) Tel. 0591 680800 E-mail: [email protected] www.welzijngroepsedna.nl

24

25