Manie 118 Contactblad IVN Maas en Niers Juni 2014

Manie 118 Contactblad IVN Maas en Niers Juni 2014

Bij de voorplaat: IVN-slootjesdag, zoeken en kijken op een mooie plek tijdens een zonnige dag.

WAT IS IVN? De Vereniging (voorheen Instituut) voor Natuur- en Milieu-Educatie is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen. IVN Maas en Niers is zo'n afdeling met als werkgebied de gemeenten Gennep, Bergen en Mook/Middelaar. DOELSTELLING Het IVN wil door haar activiteiten de mensen laten zien wat er nog is aan natuur, in de hoop dat bewustmaking zal bijdragen tot bescherming van onze natuur. WAT WE DOEN Het IVN organiseert excursies, thema-avonden en cursussen. Zij beschrijft wandel- en fietsroutes en stimuleert werkgroepen. IVN Maas en Niers heeft de volgende werkgroepen: wandelingen en excursies, cursussen, ecologie, vogels, uilen, roofvogels, weidevogels, vlinders, planten, paddenstoelen, redactie en publiciteit, insecten, natuurbeheer en jeugd. Het IVN inventariseert en stuurt informatie naar betrokken instanties. MANIE is het afdelingsblad van en voor leden. Het wil informeren, stimuleren en activeren. HOE WE WERKEN Alle activiteiten van IVN Maas en Niers, zowel van leden als van bestuur, zijn vrijwilligersactiviteiten. HOE KUN JE LID WORDEN? Door opgave bij de ledenadministrateur (zie achterin) of bij een IVN-gids. KOSTEN De contributie voor het jaar 2014 is:

A-leden (ook lid van het landelijke IVN): € 17,50 B-leden (alleen lid van afdeling): € 14,C-leden (huisgenootleden, ontvangen geen Manie): € 6,D-leden (donateurs) € 14,- (minimaal) E-leden (jeugdleden) € 5,- (boven 2 leden per gezin gratis). IVN Maas en Niers Rabobank Gennep, bankrek.nr. NL69 RABO 0140663460

2

4 5 7 7 8 11 14 16 18 21 23 23 24 26 26 27 30 31 32

INHOUDSOPGAVE Van de bestuurstafel Van de voorzitter Bijscholing Natuurgidsencursus Nachtzwaluwen bij het Driessenven Henk Hendriks, interview De rugstreeppad Samen gaan we het IVN-Natuurbelevingspad bouwen Ger Eikholt, interview 2013: ons jaar van de bever (2) Zenderonderzoek naar vliegend hert bij De Diepen Iep Waarneming “De Ganzenveer” Padden Slootjesdag De Groentjes Werkgroepen Bestuur en adressen Op Stap Paddenpraat op pagina 4, 6, 10, 13, 22 en 25

Kopij jubileum-Manie: uiterlijk inleveren 1 september 2014 Kopij opsturen of (het liefst) mailen naar Germa Vloet, Beukenlaan 12, 6598 AS Heijen,

[email protected]

Alle bijdragen aan de MANIE worden op persoonlijke titel gedaan en geven niet altijd de visie van redactie en/of bestuur. De redactie behoudt zich wel het recht voor stukken in te korten. Nieuwsbrief: leden die tussen het verschijnen van de Manies door onze nieuwsbrief per e-mail willen ontvangen, met actuele berichten en een herinnering aan een excursie of lezing, wordt gevraagd een e-mailbericht te sturen aan [email protected] OOK MANIE 118 IS ALS PDF-BESTAND IN KLEUR TE BEKIJKEN VANAF DE WEBSITE WWW.IVN.NL/AFDELING/MAAS-EN-NIERS (kopje Contact).

3

Van de bestuurstafel 

Op 21 september 2014 viert het IVN haar 25-jarig jubileum. Op 15 maart is gestart met de bouw van het Natuurbelevingspad door de landschapswerkgroep. Iedereen die mee wil helpen kan zich melden bij John Toonen, zie ook de oproep elders in dit blad. Wat zeker het vermelden waard is, is dat de gemeente Gennep de vergunning heeft verleend en dat Staatbosbeheer en Natuurmonumenten het nodige materiaal hebben geleverd voor de aanleg.

Het schillen van de stammen



Er komt een nieuw ledenbeleid, zoals ook toegelicht op de algemene ledenvergadering. Degenen voor wie iets gaat veranderen ontvangen binnen een paar maanden een brief met extra uitleg hierover.



De planning is om begin 2015 te starten met een laagdrempelige groencursus waarschijnlijk bestaande uit vier theorie-/praktijkbijeenkomsten. Belangstellenden kunnen zich nu al melden bij het secretariaat. Na het jubileum komen de vertegenwoordigers bij elkaar en komt er meer informatie.



Zaterdag 21 en zondag 22 juni was het landelijk slootjesweekend van het IVN / de Scharrelkids. Op zaterdag kon er in de buurt van het Genneperhuis geschept worden. Verderop in de Manie een verslag over het (water)leven in en bij onze schepplek.



Verzoek aan alle leden (die dit nog niet gedaan hebben) om de contributie voor 2014 over te maken naar rekeningnummer NL69 RABO 0140663460 t.n.v. IVN Maas en Niers.

Vervolg Paddenpraat Het paddenscherm is inmiddels al weer enige tijd opgeruimd, maar we willen jullie de leukste paddenpraat niet onthouden. Daarom in deze Manie nog een vervolg. En het resultaat niet te vergeten! Wat is er uiteindelijk overgezet naar ’t Riet? Nogmaals dank aan: John, Miriam, Myriam, Rita, Peter, Henry en Rian, Lei, Hans en Els, Frans, Jos, Hennie, Bernard, Aline, Henriette én alle andere helpers Als afsluiting: een ervaring van een helpertje

4

Van de voorzitter Elders in deze Manie kunnen jullie lezen dat een enthousiaste groep van circa 15 IVN’ers bezig is met de voorbereiding van ons 25-jarig bestaansfeest, dat we op zondag 21 september 2014 vieren. Belangrijk onderdeel van ons jubileum is de opening van het Natuurbelevingspad. Eerder is al gemeld dat wij voor de realisering van dit pad een mooie bijdrage van de Rabobank hebben ontvangen. Wat het nog mooier maakt is dat we van het landelijke IVN Scharrelkidsfonds begin juni bericht hebben ontvangen dat we aan de slag kunnen met het plan voor het Natuurbelevingspad en besloten is een bedrag van € 4.000,- toe te kennen. De volgende opmerkingen zijn gemaakt door de beoordelingscommissie bij de toekenning van genoemde bijdrage: - De commissie vindt het positief dat de lancering onderdeel is van jullie jubileumactiviteit. Dat bevordert de inbedding in de activiteiten van de afdeling. - De commissie doet de suggestie het pad ook wel echt een Scharrelkarakter te geven. Probeer het onderscheidend te maken t.o.v. soortgelijke paden bij bijv. terreinbeheerders. Scharrelen is in onze optiek kinderen de vrijheid geven om dingen te ontdekken en hun eigen gang te gaan zonder al te veel ouderlijk toezicht. Met vooral natuurlijke materialen. Daar past ook een niet al te veel voorgeprogrammeerde beleving bij. - Denk in dit verband s.v.p. ook na over de Scharrelkids-´branding´. Dat mag wel meer zijn dan alleen een SK-logo op een bordje bij het pad. Jullie zijn het eerste wat grotere en fysieke project dat we financieren vanuit het Scharrelkidsfonds en we hopen dit dan ook in de toekomst te kunnen presenteren als een voorbeeld van wat IVN met Scharrelkids en de campagne om kinderen weer echt in aanraking te brengen met de natuur wil bereiken. - We hopen dat jullie ook in publiciteit rond de opening van het pad en het jubileum veel aandacht geven aan de Scharrelkidscampagne en het Scharrelkidsfonds. - De commissie mist in de aanvraag ook nog de relatie met het bestaande kinderwerk van de afdeling. Daar hebben jullie vast al over nagedacht, maar het zou goed zijn om t.z.t. nog iets te horen over hoe jullie het pad verbinden met andere activiteiten van de afdeling, zodat je er meer van maakt dan alleen een leuke speelplek. Met deze opmerkingen gaat het bestuur verder aan de slag. Hoe we dit gaan invullen zal de komende maanden zichtbaar worden in de diverse publicaties in de lokale en regionale media.

5

In deze Manie kunnen jullie al enkele foto’s zien van wat er al is gerealiseerd. Ook zijn er nu al circa 25 standhouders bekend die gaan meedoen aan de natuurbelevingsmarkt op 21 september. In de jubileum-Manie die half september zal verschijnen, volgt meer informatie. Echter als bestuur en genoemde werkgroep van 15 mensen kunnen we dit niet alleen: we hebben de hulp nodig van zoveel mogelijk IVN’ers om zowel het Natuurbelevingspad als onze jubileumviering op 21 september 2014 tot een succes te maken. Bij deze nogmaals de oproep: als je de 21e wilt meewerken aan een geslaagde jubileumviering geef dit door aan ons secretariaat [email protected]. Als dank houden we voor alle IVN‘ers aansluitend op de jubileumactiviteiten vanaf 17.00 uur op 21 september een barbecue. Hiervoor kun je je nu al aanmelden via ons secretariaat. Een bedoeld eindresultaat Mocht je nog suggesties hebben voor onze jubileumviering of ben je beschikbaar om ingezet te worden bij de diverse activiteiten, schroom niet en meld je spontaan bij ons secretariaat. Namens het bestuur nu al van harte dank en graag treffen we zoveel mogelijk leden op 21 september of eerder bij de voorbereiding. Jan Hermans

Paddenpraat (2) Oogst vrijdag 21 maart Henry en Rian Met ons fantastische weer van gisteren waren wij vanmorgen wel heel benieuwd of er wat te rapen was. Gelukkig waren wij voor de regenbui, maar helaas geen pad te bekennen. 22 maart 2014 Hennie Vanmorgen padden overgezet. Na een koude nacht zat er niet veel in de emmers. Samen met Seppe en Bart en zijn vader hebben we 2 padden en 1 kikker over gezet. paddenraap 26 maart 2014 Hans en Els Het was zoals verwacht een nog al nullerige ochtend wat betreft de padden. Ook andere amfibieën lieten zich niet zien. Te koud, te droog, te van alles. Ik vind het kieskeurige dieren. Waar blijven trouwens al die niet-tevoorschijn-gekomen padden?

6

Bijscholing Natuurgidsencursus Grassen Piet Arts verzorgde op 31 mei en 6 juni een lezing/workshop over grassen voor oudcursisten. Na een boel informatie en buiten een rondje grassen bekijken, was het gezellig om ter afsluiting van de terugkomdag samen een soepje en een broodje in de schaduw van de bomen te nuttigen.

Nachtzwaluwen bij het Driessenven Op zaterdag 5 juli neemt IVN Maas en Niers u mee op een zoektocht naar de nachtzwaluw in het Driessenven. Er wordt om 21.30 uur verzameld op de parkeerplaats aan de Ontginningsweg in Bergen. Te bereiken via de Ceresweg in Bergen. Het Driessenven in de Maasduinen is een uitgestoven laagvlakte. Het regenwater in het ven wordt vastgehouden door een oude leemlaag. Het gebied is gevarieerd met (oude) heide die geleidelijke overgaat in zandverstuiving en bos. Zo vormt het Driessenven een goed leefgebied voor de nachtzwaluw, een ‘rode-lijst’ soort waar we tijdens deze excursie naar op zoek gaan. Voor meer informatie zie de website www.ivn.nl/afdeling/maas-en-niers of bel 0485-513889.

7

Henk Hendriks

Germa Vloet

De vraag waar ik voor gesteld werd was: wie interview ik voor ons jubileumjaar van IVN Maas en Niers? Vrijwel meteen kwam Henk Hendriks in beeld. Henk is betrokken geweest bij de oprichting van IVN Maas en Niers en is meer dan 20 jaar lang lid van het bestuur geweest in diverse functies, dus hij weet van de hoed en de rand. Henk heeft bijna alle werkgroepen opgestart maar houdt zich nu alleen nog bezig met de tuin bij ’t Leger. Tot zover wat we al wisten, dus op pad om nog meer te weten te komen. Plaats van ontmoeting: ’t Leger, de huidige thuisbasis van onze IVN-afdeling. Waarom bij ’t Leger? Dit heeft diverse redenen: Henk heeft zich jaren sterk gemaakt voor deze eigen plek voor het IVN en er sinds 2004 veel tijd in gestoken om het gebouw te maken tot wat het nu is. Bijkomend detail: zijn vrouw heeft de winnende naam bedacht bij de prijsvraag die ooit tijdens een jaarvergadering uitgeschreven werd. En nu kunnen we ook meteen zijn huidige project voor het IVN bewonderen: de tuin. De ideale plek voor een foto. Henk, hoe is alles begonnen?

Op 29 juni (!) 1989 was er een eerste bijeenkomst met de intentie om in deze streek een IVN-afdeling op te richten. Er waren maar 24 aanwezigen. Toen de vraag werd gesteld wie de 165ste afdeling wilde opstarten, bleef het lang stil, heel erg stil. Ik dacht bij mezelf: ik ben hier niet voor niets gekomen dus vooruit dan maar en vanaf dat moment werd ik voorzitter. In het begin gaat alles niet van een leien dakje maar dat is inherent aan een nieuwe vereniging. Een jaar later wordt onze vereniging officieel in een oprichtingsakte bij de notaris vastgelegd onder de naam IVN afdeling Maas en Niers, bedacht door onze eerste secretaris Tom Heijligers uit Afferden. In feite zijn we meteen gestart met het werk: excursies geven, inventariseren én bovenal natuurbescherming. Vanaf de eerste dag kregen we te maken met ontwikkelingen die erg dreigend waren en een grote aanslag op onze natuur betekenden. We zijn er volop voor gegaan, zelfs tot de Hoge Raad toe. Nu worden natuurorganisaties gevraagd om mee te denken over de ontwikkeling van een gebied maar in de jaren 90 werden we beschouwd als dwarsliggers en niet serieus genomen. Ondanks die houding zijn we toch doorgegaan en hebben steeds de dialoog gezocht. Behaalde successen zijn daarbij o.a. het stoppen van de grindafgraving op de Bergerhei en de ontwikkeling van een ecologische golfbaan op Landgoed Bleijenbeek. Prachtige natuurgebieden in het werkgebied van Maas en

8

Niers waar mens en natuur nu perfect samengaan. In die pioniersjaren hebben we een hechte band opgebouwd met diverse instanties zoals Staatsbosbeheer, Limburgs Landschap, Natuurmonumenten, gemeenten en plaatselijke belangengroeperingen. Van meet af aan hebben we contact gezocht met agrariërs, sportvissers en wildbeheereenheden. IVN Maas en Niers had op dit gebied landelijk zelfs een primeur!

Inmiddels bestaat Maas en Niers 25 jaar. Wat heb je in al die jaren gedaan, Henk?

Ik ben dus begonnen als voorzitter, ongeveer na een jaar voorzitterschap en secretariaat heb ik toch gekozen voor de functie secretaris. Dit heb ik zo’n 15 jaar gedaan en daarna ben ik nog zo’n 5 jaar voorzitter geweest. Wat ook veel tijd in beslag nam was het coördinatorschap van verschillende werkgroepen zoals bijvoorbeeld de werkgroep Venel [nu Landschapsbeheergroep]. Met deze werkgroep hebben we toen weer de landelijke pers gehaald. Verschillende grote projecten die we uitvoerden zoals Heerenven, Duuvelskuul, Degensven, enz. maakten bij de instanties grote indruk. IVN Maas en Niers was niet zomaar een praatgroep maar ook een stel doeners. Dat heeft onze afdeling destijds geen windeieren gelegd. Aanvullende werkzaamheden, die ik ook graag deed, waren planten-inventarisaties, opleider bij o.a. de natuurcursussen voor beginners en natuurlijk onze eigen natuurgidsen-opleiding. Verder was ik als secretaris het aanspreekpunt voor de diverse instanties en overheden. Met een geweldig team heb ik de werkzaamheden mogen coördineren in ’t Leger en zelf daaraan meegewerkt. Zo’n 3 jaar ben ik daar wekelijks 2 dagen aan de slag geweest. Tegenwoordig doe ik alleen nog het onderhoud en beheer van het gebouw en natuurlijk de tuin. Voor de rest ben ik actief in de Dorpsraad van Afferden waar ik, met enkele vrijwilligers, inmiddels al leuke projecten heb gerealiseerd zoals de Uitkijktoren. Verder zit ik in de Raad van Advies van de Stichting Kasteelruïne Bleijenbeek en geef op het terrein met een collega zeer regelmatig historische rondleidingen. Wat mijn meest favoriete gebied is? Moeilijke vraag. Eigenlijk vind ik het hier overal mooi, maar de Duuvelskuul, Eckeltse Beek en de Maasoevers springen er uit. Een speciaal gebied blijft voor mij het weitje van Staatsbosbeheer aan de N271 bij Afferden. De ontwikkeling in dit terrein volg ik al zo’n 20 jaar. Momenteel ben ik bezig alle gegevens in een rapport te verwerken.

Kortom: Henk heeft (van)alles gedaan voor het IVN Maas en Niers. Voor hem was het een mooie tijd. Vooral het begin: de pionierstijd. Het werk van het IVN is wel veranderd sinds 1989: dit is ook logisch want natuurbehoud is in deze tijd gelukkig veel meer ingeburgerd, educatie is nu steeds belangrijker.

9

Voor de bestuurders van deze tijd is een advies van Henk: blijf aan de weg timmeren en eventuele projecten op de voet volgen. Zorg dat je bij voorgenomen ingrepen in het landschap er boven op blijft zitten. Vertrouw nooit alleen op de blauwe ogen van bestuurders! In ieder geval heeft Henk eer van zijn werk; het IVN Maas en Niers heeft inmiddels zo’n 325 leden, een prachtig aantal. Ons erelid mag er terecht trots op zijn!

Het gesprek eindigt met het verzoek om een oproep te plaatsen in de Manie:

planten voor in de tuin zijn welkom, maar vooral iemand die mee wil helpen! Vrijwilligers kunnen zich melden bij het bestuur.

Paddenpraat (3) Paddenruil donderdag 27 maart 2014 Myriam Vanochtend heb ik de emmers gecontroleerd voor Lei. Het was een koude ochtend, en dus geen leven te bekennen in de emmers. Maar op de fiets richting Looiseweg kon ik wel genieten van stuntvliegende kieviten boven de akker langs de Niers. Paddenvangst 28 maart 2014 Rian Geen pad te bekennen deze ochtend.

10

De rugstreeppad

Miriam Pietz

Foto’s: John Toonen en Miriam Pietz Voor 3 mei stond er een IVN- wandeling op het programma bij het Driessenven met als thema “ de ratelende roep van de rugstreeppad”. Dat deze wandeling in dit gebied was, is geen toeval. Deze habitat is namelijk erg gewild bij de rugstreeppad, hij houdt namelijk van een hoge dynamiek in zijn leefgebied, zoals de hogere zandgronden. Verder kun je ook gaan kijken bij opgespoten terreinen, heideterreinen en de uiterwaarden van de grote rivieren. De Bufo calamita, zijn wetenschappelijke naam, heeft zijn naamgeving te danken aan de gele rugstreep. Op de bruingele rug zijn donkere vlekken zichtbaar met kastanjebruine tot roodgekleurde wratten. De pupillen zijn horizontaal elliptisch en de iris heeft een gevarieerde kleur (groen en soms geel).

Detailfoto’s van de rug met de gele streep en het oog met zijn prachtige groene iris. Het is een middelgrote pad, de mannetjes zijn kleiner dan de vrouwtjes die vijf tot zeven centimeter lang kunnen worden. De rugstreeppad heeft korte, dikke voorpoten maar ook korte achterpoten, ze zijn zó kort dat hij maar kleine sprongetjes kan maken. Zwemmen kunnen zij ook niet zo goed door de kleine zwemvliezen tussen de achtertenen, maar rennen kunnen ze als de beste. Daarbij tilt hij zijn lichaam zo hoog op dat de buik de bodem niet meer raakt en hij snelheden kan ontwikkelen van een muis, dit is een mooi veldkenmerk als je in de schemer/nacht op zoek gaat naar deze pad. De rugstreeppad is namelijk in de nachtelijke uren actief, waardoor hij hitte, droogte en vijanden kan mijden. Overdag zit hij dan graag te slapen in schuilplaatsen onder platte stenen, platen of in holletjes. Dit gedrag wordt ook wel overdagen genoemd. Hij kan zich ook goed in de grond ingraven, waarbij losse bodems en zand favoriet zijn, vandaar die voorkeur voor de hoge dynamiek. Dat ingraven gebeurt achterwaarts, waarbij zowel de voor- als achterpoten gebruikt worden en de harde knobbel op de achterpoot als een soort schop dient. Dat gaat in een rap tempo.

11

boven: kwaakblaas

In de winter zal je geen rugstreeppad vinden, want dan zit hij onder de grond, waar hij zich heeft ingegraven, tot wel een diepte van ruim een meter. Daar vertoeft hij in diepe slaap die tot 6 maanden duurt. Rond half april komt hij weer bovengronds, want de hormonen beginnen op te spelen. Hij trekt naar het voortplantingswater om een vrouwtje te lokken met zijn ratelende roep. Om hard te kunnen roepen zet het mannetje een grote keel op met zijn grote kwaakblaas.

Als veel mannetjes samen roepen wordt de kenmerkende ratelende roep van de rugstreeppad gehoord, tot een afstand van wel méér dan een kilometer. De zin om te roepen is ook afhankelijk van de nachttemperatuur. Je zult ze pas gaan horen als het rond de 10 graden is.

Amplex rugstreeppadden

Nadat man en vrouw elkaar gevonden hebben gaan ze gearmd in amplexhouding richting het voortplantingswater. Nadat de bevruchte eieren zijn afgezet gaat ieder zijn eigen weg. Omdat de paddenouders zo’n langslapers zijn, moet het nageslacht een groeispurt maken. De voortplantingswateren zijn ondiep en warmen vrij snel op, dit kunnen dus tijdelijke poelen/plassen, vennen en zelfs karrensporen zijn. Het water mag niet zuurder zijn dan een pH 5.

In dit water zijn ook weinig predatoren (vissen en libellenlarven) en er groeien weinig planten in. Door de snelle opwarming kan de ontwikkeling van het van een larve tot een jonge rugstreeppad snel gaan. Het risico is wel dat het water snel opdroogt waardoor de larven allemaal sterven. Daar hebben de ouders iets op gevonden, ze doen aan risicospreiding, het voortplantingsseizoen duurt namelijk erg lang. Mislukt de voortplanting bij de eerste groep, is er nog een kans dat een tweede of derde groep er wel in slaagt om voor nakomelingen te zorgen. Binnen enkele dagen komen de eitjes uit en groeien in vier tot zes weken uit tot 4-13 mm grote minirugstreeppadjes, die het water al verlaten. Nu u het bovenstaande heeft gelezen begrijpt u waarom wij (John en ik) het Driessenven hadden gekozen om daar deze IVN-wandeling te houden. We hebben eerst voorgelopen, het weer was zonnig en de temperatuur lag rond de 17 graden.

12

Die avond kregen we echt een megaconcert te horen, alom roepende mannetjes. Omdat de weersvoorspelling voor de geplande wandeling slecht was, nog géén tien graden, met een nachttemperatuur van 4 graden, heb ik deze mannetjes nog toegesproken. Voor het mannetje dat op 3 mei zijn grootste keel opzet, heb ik een dikke worm als beloning. Rugstreeppadden lusten nogal wat o.a. vliegen, mieren, muggen, vlinders, slakken én dikke vette wormen. Tijdens de IVN-wandeling hebben we géén rugstreeppad gezien, maar geloof het of niet, ééntje had de moed om zich toch te laten horen, zodat het publiek weet hoe het geluid klinkt. Een kikker liet tegelijkertijd ook een kwaakje horen, waardoor men mooi het verschil tussen beide amfibieën kon horen. Het publiek kreeg na de wandeling als troost een zoekkaart over reptielen en amfibieën van RAVON mee naar huis. Ik heb het geluk dat ik op loopafstand van het Eendenmeer woon en op moment dat ik deze bijdrage thuis aan het schrijven ben, hoor ik het weer, de ratelende roep van de rugstreeppad.

Paddenpraat (4) vangst zaterdag 29 maart Lei Na al die NUL-vangsten vorige week verwachtte ik er zaterdag ook niks van. Toch zat er nog één achteropgeraakt wijfje en één slaperig mannetje op me te wachten om geholpen te worden bij het oversteken. Ze mochten samen in de plastic tas. Toen ik ze bij De Riet losliet ging het wijfje er als een haas vandoor naar beneden, terwijl het mannetje doodstil bovenaan de helling bleef zitten. Wat was er op de bodem van de plastic tas gebeurd? 31-3-2014 Henriëtte Vandaag 4 vrouwtjes, 2 mannetjes en een kleintje (ongeveer 2 cm groot). dinsdag 1 april 2014 Frans en Jos Ondanks of dankzij de mooie dinsdagmorgen met een stralend zonnetje heeft maar 1 vrouwtje het aangedurfd om alleen op pad te gaan. Helaas maar tot het scherm en toen kwamen wij die haar een handje hielpen naar 't Riet. Vanaf a.s. vrijdag een aantal gunstige dagen voor de trek.....? Anders wordt het denken wij niks meer dit jaar.

13

Samen gaan we het IVN-Natuurbelevingspad bouwen

Martien van Raaij

De laatste maanden komt de term “Natuurbelevingspad” steeds vaker voor in allerlei gesprekken binnen onze IVN-gelederen. Binnen het bestuur en de hiervoor opgerichte werkgroep is het naast de voorbereiding voor ons 25-jarig jubileumfeest onderhand dagelijkse kost. Daarom wordt het nu ook hoogtijd dat alle Maas en Niers IVN’ers met aanhang hiervan op de hoogte zijn en ook een beetje met die “koorts” besmet raken. Het bestuur en werkgroepleden hebben bedacht dat het geweldig zou zijn als we ter gelegenheid van ons 25-jarig bestaan iets blijvends aan de bewoners van ons IVNgebied aan zouden kunnen bieden. Dat zou dan nadrukkelijk te maken moeten hebben met onze IVN-missie:

Het IVN is een landelijke organisatie die (grote en kleine) mensen op een leuke en boeiende manier wil betrekken bij de natuur en het milieu in de directe leefomgeving. Wel nu, een Natuurbelevingspad, vlak bij ons onderkomen ’t Leger, heeft dat allemaal in zich. Het laat zien wat je allemaal met producten uit de natuur kunt doen. De opbouw van alle onderdelen komen uit de Genneperheide zelf of uit de bossen van ons afdelingsgebied. We maken gebruik van een route in een natuurgebied van Staatsbosbeheer dat nog open plekken heeft van het opruimen van objecten (Natobunkers etc.) die niet in dit gebied thuishoorden. We gaan het nu voor alle leeftijdsgroepen leuk, boeiend en ook spannend maken om over de (rolstoel)paden te wandelen. Alleen en zeker als je kinderen bij je hebt, zul je er wat langer over gaan doen, omdat er vooral voor hen heel wat te beleven valt. Want wat kom je niet allemaal tegen: Boomstammen waar je op mag klimmen en overheen kunt lopen, maar ook gewoon kunt gaan zitten als je moe bent of even om je wilt kijken. Een Gluurwand waar achter je stiekem om je heen kunt kijken zonder dat anderen je zien en misschien zie je dan wel een vogel of ander dier van dichtbij. Een Takkenril waar je op mag klimmen, doorheen mag kruipen en over heen mag lopen als je durft! Een Klauterboom waar je in mag klauteren zo hoog als je durft. Een Blotevoetenpad waar je met je blote voeten over allerlei verschillende materialen mag lopen en je een gek gevoel geeft. Een Schuttersputje waar je in mag kruipen en dan kan je zien hoe kleine dieren de omgeving zien. Een plek in een bosje waar je zelf hutten mag bouwen en een spannend spel mag spelen. Een Heksenkring waar je uit kunt rusten en waar je met een grote groep in een kring naar spannende verhalen kunt luisteren. En natuurlijk mag je op al die plekken zelf iets leuks en spannends bedenken wat je daar zou kunnen doen.

14

We hebben hiervoor van de Rabobank en van het IVN-Scharrelkidsfonds al een mooi bedrag aan geld gekregen. Daar redden we het materieel gezien wel mee. Maar om dit prachtige plan op tijd voor 21 september uitgevoerd te krijgen hebben we veel handen nodig. De werkgroep onder leiding van John Toonen start (bijna) elke zaterdagmorgen om 9.00 uur op om aan het Natuurbelevingspad te werken. Er zijn allerlei soorten werken te doen. Het belangrijkste is dat je goed gemotiveerd en stevig gekleed bent. De rest wijst zich dan vanzelf. Doe ’n keertje mee en u ervaart hoe leuk en ontspannend het is om samen inspanning te leveren voor zo’n mooi doel! Kijk voor het laatste nieuws over het Natuurbelevingspad op onze website www.ivn.nl/afdeling/maas-en-niers.nl

Het plaatsen van de stammen voor de takkenril

15

Ger Eikholt

Aline Nell en Germa Vloet Germa en ik wilden voor het 25-jarig bestaan van ons IVN mensen interviewen die aan de wieg van onze vereniging hebben gestaan. Ger was de eerste. Germa kende hem niet. Ger was mijn mentor bij de natuurgidsencursus van 1994-1995 en als er iemand is die je de liefde voor de natuur kan bijbrengen, dan is het Ger wel. Ik heb nog nooit een wandeling met hem meegemaakt die saai was. Ger weet heel veel en hij weet je altijd te boeien, hij is een echte leraar. Toen ik hem vroeg of wij hem mochten interviewen, zei hij: “Niet te veel vragen, we praten gewoon met elkaar”. Daarna heeft Ger van alles en nog wat verteld. Ger heeft de Kweekschool doorlopen. In 1956, zijn 2e jaar, kreeg hij pleuritis en moest hij het rustig aan doen en dat is niets voor Ger. Hij is toen gaan tekenen in de natuur en zo is hij steeds meer die natuur gaan bestuderen. De natuur is natuurlijk eindeloos je raakt nooit uitgekeken en uitgestudeerd. Nadat hij zijn bevoegdheid leraar Engels had gehaald is Ger les gaan geven. Op een gegeven moment kon hij ook biologieles geven en zo werd zijn kennis meer en meer. Gers grote liefde zijn planten en insecten “kleine beestjes zijn de baas in de wereld”. Wat ook goed te combineren is met een andere hobby, fotografie.

Foto: eigen tekenwerk van vroeger

Toen er een gidsencursus kwam in Nijmegen heeft hij die gevolgd samen met een paar andere bekende IVN’ers zoals onze vroegere voorzitter Henk. Op een gegeven moment ontstond het idee om ook in regio Gennep-Bergen een IVNafdeling op te richten. En Ger sloot zich aan om nog meer over de natuur te leren. En al snel was het niet alleen zelf leren maar ook anderen de natuur laten zien. Bij zijn eerste wandeling als gids, bij de Diepen, liepen 120 mensen mee. Dus belangstelling genoeg. Na de oprichting werd er een groencursus gestart, daarna volgde een gidsencursus, die natuurlijk door Ger, Henk en anderen gegeven werden. Want het overbrengen van de kennis en andere mensen enthousiast maken is ook mooi. Nu gaat hij nog met de natuurouders in de regio op pad en dan is hij nog steeds vol vuur bezig.

16

Ook werd hij coördinator van verschillende werkgroepen. En Ger had ondertussen de zorg voor het clubblad op zich genomen, dat na een tijdje de door hem bedachte toepasselijke naam “Manie” kreeg. Maas en Niers samengevoegd tot “bezetenheid”. Een beetje bezeten van de Manie kunnen we Ger wel noemen, 45 exemplaren heeft hij gevuld met informatie. Deze zijn nu mooi, eigenhandig, gebundeld in drie boeken. Er zitten vast mooie stukjes bij om (nog) een keer te plaatsen. Het aantal uren dat Ger alles bij elkaar voor het IVN heeft gewerkt, is dan ook tig-achtig. Op onze vraag wat zijn favoriete gebied is, komt eigenlijk het antwoord dat in de regio Maas en Niers alles mooi is. Maar na enig aandringen, krijgen De Bruuk in Groesbeek, zijn geboortegrond, en de Gebrande Kamp een lichte voorkeur. In deze tijd speelt de natuur nog steeds een grote rol. Ger schrijft stukjes, gedichten en haiku’s en hij maakt foto’s van insecten en landschappen. De mensen in het appartementencomplex worden via een magneetbord voorzien van natuurinformatie. Kortom Ger is een veelzijdig mens. Tot slot: we waren uitgenodigd bij Ger thuis. Een mooie plek aan de rand van de Sint Jansberg. Kleine dieren komen soms zelfs binnen, dus ook hier blijft de natuur deel van zijn dagelijks leven. Schitterend.

Het uitzicht van Ger vanuit de woonkamer

17

2013: Ons jaar van de bever (deel 2)

Miriam Pietz

Foto’s: Miriam Pietz (uitgezonderd beverrat) In de vorige Manie heb ik beloofd u nog een keer mee te nemen op onze beveravontuurtjes. Allereerst nog wat beverweetjes, zodat de herkenning in het veld niet fout kan gaan. De bever is een echte vegetariër en tevens een “blindedarmverteerder”, zoals dat ook o.a. bij het konijn is. Om voldoende voedingsstoffen uit het “groene” voedsel te halen hebben ze een sterk vergrote blindedarm, waarin zich een grote bacteriekolonie bevindt. Overdag produceren ze groene pasta-achtige uitwerpselen, die ze weer opeten. Bij het voedsel dat voor de eerste maal de blindedarm passeert voegen zich bacteriën die helpen bij de afbraak van het voedsel. Vervolgens gaat het voedsel voor de tweede keer door het verteringskanaal en worden de voedingsstoffen opgenomen. De kogel-/eironde keutels die dan het lichaam verlaten zijn geelbeige tot donkerbruin en ook veel harder. Men ziet duidelijk de grove plantenresten en wortels zitten. De behoefte wordt gedaan bij het verlaten van hun slaapplek als ze bij schemer het water in gaan, daarom vind je ze zelden op de oever. De keuteltjes van pasgeboren bevertjes worden door hun moeder opgeruimd. De bever werd vroeger ook sterk bejaagd, hij eet namelijk wilgenschors, wat veel salicylzuur bevat (een bestanddeel van aspirine, wat een pijnstillende en koortsverlagende werking heeft), hierdoor werd aan de bever een geneeskrachtige werking toegedicht, wat voor bejaging zorgde. Zijn waterdichte beverbont was vroeger geschikt voor bontjassen.

Foto: ietwat ingedroogde beverkeutel

De vacht is opgebouwd uit 2 lagen, eerst een wollige onderlaag die het dier warm houdt en daar overheen een vettige, waterafstotende deklaag. De onderlaag blijft droog tijdens het zwemmen (haardichtheid is 23.000 haren op 1cm2). De bever maakt castereum (wat ook bevergeil wordt genoemd en naar muskus ruikt) aan met zijn anaalklieren en gebruikt die om zijn leefgebied af te bakenen (geurvlaggen), er zou vroeger zelfs parfum van gemaakt zijn. Vorig jarig zomer ben ik door een collega getipt, die tegenover haar vakantiewoning in Maashees al meerdere keren een bever had gezien. Dat was natuurlijk niet tegen dovenmansoren gezegd. Wij (John en ik) staken in een kano de Maas over en gingen rustig zitten wachten, zo net voor de schemer, het tijdstip waarop ze actief worden. Bij het verlaten van de burcht, als de bevers net wakker zijn, laten ze zich vaak

18

eerst even rustig drijven. Als het nog niet donker is, kunnen hun ogen wennen aan het daglicht, dat is een mooi moment om ze te observeren. En inderdaad, daar komt de bever aan, deze loopt langs de Maasoever op zoek naar voedsel. Zijn grootte maakt meteen een enorme indruk op ons, vooral als hij ook nog op zijn achterpoten gaat staan en de staart als steun gebruikt. De voorpoten zijn grote grijphanden geworden, alles waar blad aan zit, wordt eraf getrokken: hele takken worden van de wilgen afgeknaagd. Hij neemt deze tussen de voorpoten en knabbelt de bladeren met de bast eraf, een “afgekloven” tak is een spoor dat achterblijft. Daarna verdwijnt hij in het nabij gelegen maïsveld en doet zich tegoed aan de maïs. Je hoort hoe hij aan het knagen is, een konijn is er echt niets bij. De eerste honger is gestild en hij glijdt vanuit de oever de Maas in, dit is zijn vaste plek, wat duidelijk te zien is aan de sleepsporen die de brede staart achterlaat en de karige begroeiing. Onze adem stokt, de bever heeft nog steeds niet in de gaten dat wij in de kano zitten, hij zwemt langs de kano en gaat zelfs voor de kano zwemmen. We besluiten een stukje achter de bever aan te kanoën.

Foto links: beverglijbaan, met sleepsporen van de staart Foto rechts: afgekloven wilgentak Bij het zwemmen zie je duidelijk dat alleen het hoofd boven water komt, de neus, oren en ogen liggen op één lijn. De voortbeweging komt vanuit zijn achterpoten, maar die zie je niet, alleen de wervelingen van het water. We kunnen ons geluk niet op, in ons enthousiasme maken we iets teveel geluid waardoor de bever merkt dat hij in gevaar is. Met een keiharde klap van zijn platte staart op het water, verdwijnt hij onder water om een heel stuk verderop weer op te duiken. Dat was het alarmteken, zodat andere bevers gewaarschuwd zijn voor naderend onheil. Die dikke platte staart met schubben heeft nog meerdere functies buiten waarschuwen en steunen, daar vindt ook de vetopslag voor de winter plaats. Tevens functioneert hij als warmteregulator, in de basis van de staart ligt een dicht net van slagaders en aders. Die liggen zo, dat de warmte van de slagaders overgaat in de aders. Er vindt dus koeling plaats. De schubben van de staart zijn eigenlijk geen echte schubben maar bestaan uit opperhuid en overlappen elkaar niet, het zijn richels van de opperhuid. De katholieken gebruikten de schubbige staart vroeger als excuus om op vrijdag toch vlees te mogen eten, in hun ogen had de bever een vissenstaart en vis eten op vrijdag was wel geoorloofd!

19

Weer terug bij onze beverontmoeting: we blijven stilletjes in de kano zitten en de bever houdt ons nu goed in de gaten. De bever begint de zaak toch weer te vertrouwen en hij gaat verder met zijn foeragering. Tenslotte gaat hij via de oever aan land en verdwijnt voor die avond uit het zicht. De volgende dag besluiten we nog een keer terug te gaan en weer worden we beloond met zijn aanwezigheid. Voor ons beiden blijft het een ongewoon indrukwekkend avontuur. Langs de Niers zijn ook veel beversporen zichtbaar, een ideaal gebied voor bevers. Hier en daar staan gigantische populieren en veel wilgen (zoals o.a.de bandwilg), dat is natuurlijk kostje voor ze. Er is voldoende materiaal aanwezig om een burcht te bouwen en ook aan vraatplekken is geen gebrek. Onderstaande foto laat zien hoeveel werk er verzet wordt om de honger te stillen. Vooral de hogere knaagplekken laten zien dat ze toch op de achterpoten moeten gaan staan om er bij te kunnen. De bever wordt vaak verward met andere knagers, zoals onder andere de beverrat of de muskusrat. Bij de Maasheggen ter hoogte van Vortum-Mullem hadden we laatst een hele bijzondere ontmoeting met een beverrat waarbij de verschillen tussen een bever goed zichtbaar waren. Zittend op een bank passeerde deze beverrat op zijn dode gemak onze voeten. Wat meteen opviel was de ronde lange staart en de grootte van het dier. Toch een stuk kleiner dan een volwassen bever, maar zo groot als een jonge bever. Verder zagen we rond het oor de lichtere vachtkleur en de lange witte snorharen, bij de bever zijn de snorharen zwart. De beverrat gleed het poeltje in en ging aan het zwemmen, meteen was daar het volgende verschil zichtbaar, je zag namelijk dat het hoofd en een gedeelte van de rug en kont nog zichtbaar waren in het water. Bij een volwassen bever zie je meestal alléén het hoofd boven water uitsteken. Jonge bevers laten wel die typische zwemhouding van de beverrat zien, wat weer verwarring bij de determinatie teweeg kan brengen. De beverrat foerageerde zoals de bever, op zijn achterpoten staand en het groen tussen zijn voorpoten pakkend en etend. Die houding vind je ook bij de bever terug, de laatste is echter veel groter.

20

Zoals u merkt, er is veel te vertellen over de bever maar gaat u zelf eens op pad en hopelijk gaat u net zoveel beveravonturen beleven als wij afgelopen jaar gedaan hebben.

We hebben onszelf ook op de foto gezet, want zeg nu eerlijk, hoe vaak komt het voor dat je bij een beverburcht terecht komt en je de noeste arbeid van de bever héél dichtbij mag zien. Wij glunderen nog steeds bij al dat moois.

Zenderonderzoek naar vliegend hert bij De Diepen Bureau Natuurbalans Limes Divergens is bezig met een onderzoek naar het vliegend hert. Doel van het onderzoek is vaststellen of het vliegend hert op de Sint Jansberg aanwezig is en hoe het gebruik maakt van het landschap. Vervolgens wordt bepaald of de Sint Jansberg vanuit De Diepen gekoloniseerd kan worden. Voor het onderzoek moeten de kevers gevangen en gezenderd worden (en daarna weer vrijgelaten). Momenteel zijn verschillende vrijwilligers hier druk mee bezig. Na zendering start het echte onderzoek: in de avond en nacht worden de vliegpatronen van individuele dieren vastgesteld. Overdag worden gezenderde vliegende herten opgespoord om ze later te gaan volgen en de verplaatsingsafstanden in beeld te krijgen. De onderzoeksperiode zal naar verwachting van half juni tot half augustus zijn. We hopen in een latere Manie een resultaat te kunnen geven van dit onderzoek

21

Paddenpraat (5) Waar blijven ze nou? 1 april John Ja, het loopt niet echt storm om het zo maar eens te zeggen. Waar blijven de aantallen van voorgaande jaren? Ze zijn nu toch helemaal uitgerust. Het voortplantingswater vind ik jaren verre van ideaal. Door de intensieve landbouw komen er veel meststoffen en bestrijdingsmiddelen in het lager gelegen water door uitspoeling van de grond. Misschien dat daardoor het aantal jongen dat volgroeid te laag is op deze plek de aantallen minder worden. Maar zoals Jos aangeeft komend weekend zijn de omstandigheden echt ideaal. We zijn nog steeds benieuwd, we laten ons verrassen. 2 april Hans De oogst van woensdag lag geheel in de lijn van de afgelopen weken: dit keer één kleine groene kikker en één piepklein padje. Beide hadden nog geen enkel benul van voortplanting dus ik heb ze maar naar school gebracht. oogst donderdag 3 april Lei Weer geen oogst om over naar huis te schrijven, maar wel naar jullie, collega-paddenrapers. Welgeteld één paddenwijffie, één heel klein paddenjong en één groene kikker. Maar deze laatste was zo dood als een pier. 7-4-2014 Henriëtte Vandaag 2 vrouwtjes padden en 6 kleintjes. Verder veel groen in de emmer, 2 groene kikkers, 7 kleintjes en 2 kleine dode kikkertjes..... Dinsdag 8 april 2014 Jos en Frans Vandaag, dinsdagmorgen zijn Frans en ik op pad geweest voor de laatste padjes, de meest gunstigste avond/nacht voor de paddentrek.? 10/11 gr en regen (8mm) Het resultaat: - 51 padden, waarvan 20 grote, de rest allemaal klein grut - 21 kikkers, waarvan 5 grote en de rest ook klein spul, variërend van licht bruin, donkergroen tot licht groen - 2 kleine salamanders, onderzijde buik licht oranje. Je moet echt goed in de emmer kijken anders mis je ze. Zou het nu gebeurd zijn met de trek? Ook landelijk blijkbaar is het bijna afgelopen.

22

Iep

Twan Philipsen Mei 2011: Iep was nog maar een dag uit zijn ei en stond blijkbaar al op de menukaart van de ekster. De buuf vond hem in het gras, meer dood dan levend, bloed uit zijn oor, één oog half uit de kas. Een gewond, volledig kaal lelijk wezentje met geen schijn van kans….Of ik hem wilde euthanaseren? Ja, dat kan, lijkt me ook het beste voor ’m. Iep lag thuis in mijn hand, met zijn kop kapot, ademend dat nog net wel. Ja, de natuur is mooi, en elke dag ook emotieloos hard. En terwijl ik hem nog eens goed bekeek pal voor zijn vertrek stak hij met al zijn kracht zijn koppie omhoog en maakte van zijn bek een hele grote gele trechter. Zijn nekkie schommelde van de inspanning en de trechter viel alweer om. Help! Enfin, ik raad het niemand aan, want het kost je een paar weken gruwelijk veel tijd, maar Iep heeft het gered. En achteraf had ik hem beter ROCKY kunnen noemen. Want het was wel een bikkel. Hij heeft in anderhalve maand tijd meer dan 15.000 ! meelwormen gegeten, ja echt. Hij heeft nog een poosje in de buurt rondgevlogen en als ik hem riep, zat hij meteen weer bij me, maar zoals een mereljong doet, daarna de wereld in…. Dus mocht je ooit een merel zien (merelman of -vrouw) met een blauwe ring en een beetje scheef oog, tja, dat is dan Iep! Doe ‘m de groeten.

Waarneming Nu het weer wat koeler is, even tijd om mijn waarneming van donderdag 3 juni 18.30 uur alsnog door te geven. (Mijn computer werkt niet als het buiten boven de 25 graden is!) Gezien bij de “Alde Bek” in Afferden (tegenover restaurant De Heerenwaard) een purperreiger. Weer eens wat anders als je die ”saaie blauwe“ gewend bent. Henk Gerbecks

23

“De Ganzenveer” Als buurvrouw van Jan en Ineke Wagelmans en kersvers lid van het IVN werd mij afgelopen maand de ganzenveer over het hekje aangeboden. Een veer die ik graag ter hand neem want wat geniet ik dagelijks van al ons natuurschoon. Sinds 2012 runnen Theo en ik een Bed en Breakfast in Milsbeek. Onze website begint met “Niets is zo verrassend als het Noord-Limburgse landschap….” Onze la ligt dan ook vol met wandel- en fietsroutes en sinds kort worden de kaarten aangevuld met het IVN-blad Manie. De meeste gasten zijn Pieterpadlopers met de nodige kilometers in de benen. Toch kunnen we menigeen verleiden om na een warme maaltijd mee te gaan naar een kikkerconcert, een zonsondergang op de Mookerheide, ons bevertjesparadijs aan de Niers, de orchideeën in de Bruuk of “gewoon” een kopje koffie drinken in de achtertuin, genietend van de steenuiltjes en de overvliegende ganzen. Al jaren hebben wij in de achtertuin een moestuin of beter gezegd een vogel- en konijnenparadijs. De directe opbrengst laat te wensen over. Natuurlijk zijn er bessennetten, vreselijk als je daar van die onnozele merels in ziet hangen. De kersen staan er nu voor de spreeuwen, de bessen voor de merels, pruimen voor de wespen, peulen voor de duiven, sla en andijvie voor de konijnen en wat ons rest zijn aardappels en uien. ‘T is bij de beesten af. Op naar de voortuin. Beschermhekjes om de kolen. Deze planten kunnen nu groeien als kool….naast een prachtige vlinderstruik. De eerste rupsjes verplaats ik met koolblad en al naar een ander plekje in mijn tuin. Als er op een ochtend enkele tientallen weer uit mijn bekertje kruipen, geef ik het lachend op. Groenten blijf ik telen en delen. Mijn bijdrage aan alles wat leeft en beweegt. Een ander tuineuvel is het steeds verder oprukkend zevenblad. Vrede hebben we met dit blad gesloten. Ze krijgt een tuindeel en als ruil voor haar “speeltuin” geeft ze frisse jonge bladeren waar je heerlijke taarten van kan maken. Aankomend jaar lijkt het me erg leuk om me meer te verdiepen in roofvogels en vlinders. Heb via het programma van IVN Maas en Niers voldoende mogelijkheden om me hierin te scholen en zo mijn B en B gasten nog meer bewust te kunnen maken van al ons Noord-Limburgs natuurschoon, hoe je deze kan stimuleren en behouden.

24

Mijn recept voor een heerlijke zevenbladtaart. Deeg: 350 gr meel, 3 el olijfolie. Vulling: 1 bak jonge zevenbladblaadjes, 2 knoflooktenen, 2 uien, 150 gr gerookt spek, 150 gr Parmezaanse kaas. Boter om vorm in te smeren. Kneed het meel, olijfolie met 1 kopje lauw warm water tot een smeuïg geheel. Rol 2/3 van het deeg uit en bedek daarmee de beboterde springvorm. Trek de randen hoog op. Was de jonge blaadjes, droog ze en snijd ze fijn. Idem uien en knoflook. Vermeng dit mengsel met fijne stukjes spek en gekruimelde Parmezaanse kaas. Vul de taart op en dek m af met het overgebleven deeg. In een voorverwarmde heteluchtoven 50 min bakken op 190 graden. Smullen maar. Titia Tas van B en B bij T en T Milsbeek.

Paddenpraat (6) padden 9 april Hans en Els Vandaag mijn laatste raapochtend van dit jaar. Gelukkig niet helemaal voor niets deze wandeling gemaakt: prachtig weer, heerlijk fris. Het heeft gisteren stevig geregend, maar deze nattigheid leverde geen trekkende padden op. Wel vijf padjes van hooguit 2 cm. Zijn deze trouwens "op trek”, of hangen ze maar wat rond? Dat weet John dan weer.

Resultaten paddenoverzetactie 2014 Looiseweg Gennep, 13 april 2014 Afgelopen zaterdag hebben we met zo’n 8 man het paddenscherm opgeruimd. Eerst natuurlijk de gebruikelijke koffie voordat we beginnen. Maar als we dan ook eenmaal aan de slag gaan…, om 10:15 was alles alweer opgeruimd. De klus was weer heel snel geklaard Jullie weten allemaal al dat het geen geweldig seizoen was. Maar hier komen de exacte getallen! We hebben overgezet: Padden 315 Groene kikker 43 Bruine Kikker 3 Vinpootsalamander 13 Met vriendelijke groet, John Toonen

25

Padden Dit wordt een lang verhaal. Ik ben met opa Johan naar de paddentrek gaan kijken. Een dag van tevoren kwam opa mij vragen of ik zin had om mee te gaan. Ik wist niet wat paddentrek was maar ik wilde wel graag mee. Ik ben ook pas 4 jaar. John en Miriam kwamen opa en mij ophalen met de auto. De hond van John ging ook mee, hij piepte omdat hij al wist waar hij naar toe ging. John had één emmer meegenomen om de padden in te doen en later in een vijvertje uit te zetten. Behalve padden zaten er ook salamanders, torretjes en spinnetjes tussen de bladeren in de emmers. John en Miriam pakten de padden uit de emmers langs het paddenscherm waar ze ingevallen waren. Ik mocht er ook vasthouden. Er zaten er 2 op elkaar, die waren samen aan het knuffelen. Ze waren wel glad en vettig. Toen we klaar waren zaten er 12 padden in de emmer van John en die hebben we toen naar een vijvertje gebracht en in het water gezet. Ik vond het heel leuk en ik zou nog wel vaker mee willen. Opa, John en Miriam hebben mij heel veel verteld. Groetjes Janne Poels

Amerikaanse rivierkreeft met zwartbekgrondel

Slootjesdag Het weekend van 21 en 22 juni werd de eerste landelijke slootjesdag georganiseerd door het landelijk IVN, onderdeel “Scharrelkids”. IVN Maas en Niers ging op zaterdag om 14.00 uur scheppen op het terrein van het Genneperhuis in een ondiepe sloot. Met tien vrijwilligers waren we aanwezig om de kinderen en volwassenen te helpen met scheppen en bekijken van de vangst. Maar liefst 30 kinderen en 17 volwassenen hebben een paar gezellige, mooie en leerzame uurtjes gehad met gewone en bijzondere ontdekkingen. Met hulp van een mooie ‘zoekkaart waterdiertjes’ hebben we in ieder geval de volgende dieren die uit het water zijn opgevist kunnen benoemen: zwartbekgrondel, larven van spinnende en geelgerande watertor, twee Amerikaanse rivierkreeften, waterschorpioen, veel bootmannetjes, stekelbaarsjes, bloedzuigers en poel- en posthoornslakken. Ook haften, een kikker, een tubifex, watertorren en schrijvertjes zijn gezien. En niet te vergeten een schoen en kleine én grote modderkruipers (met laarzen aan, zie foto website). Op of naast het water ontdekten we o.a. nog een zwaan, meerkoet met jong, een kudde paarden en vergeetme-nietjes. Het was een fijne middag, prachtige locatie en ook nog mooi weer!

26

DE GROENTJES PROGRAMMA VOOR DE GROENTJES juli - december 2014 Wij komen voor elke activiteit samen bij ons clubgebouw 't Leger, Kampweg 10, Gennep Vrijdag 22 en zaterdag 23 augustus van vrijdag 15:00 uur tot zaterdag 15:00 Groentjesweekend in clubhuis ’t Leger: 24 uur natuur! Zondag 21 september van 14:00 – 17:00 25-jarig bestaan IVN Maas en Niers, met een leuk programma voor de Groentjes Zaterdag 18 oktober van 15:00 – 17:00 Kastanjewandeling over de Jansberg Verzamelen op parkeerplaats bij de Diepen, Zwarteweg 60 in Milsbeek Zaterdag 25 oktober van 19:30 – 21:00 Nacht van de Nacht. Donkerwandeling met extra aandacht voor de zintuigen Kijk op www.ivn.nl voor de precieze locatie Zaterdag 1 november van 08:30 – 13:30 Nationale natuurwerkdag in samen werking met Staatsbosbeheer Zondag 14 december van 10:00 – 12:00 Dromenvangers maken in t Leger De activiteiten van de Groentjes kun je ook volgen via de website. Daar vind je de activiteiten en verslagen met foto’s.

27

Groentjes naar de GaiaZoo

Rita Roelofs

Zondag 13 april rijdt op tijd de bus het terrein van ’t Leger op. We vertrekken met een grote groep Groentjes (21 kinderen samen met Peter, Ida, Hennie Myriam en ik) naar GaiaZoo in Kerkrade. Deze dag is georganiseerd door IVN Limburg en Jong Nederland. We halen onderweg nog anderen op, dan is de bus vol. Op naar de dieren! We moeten ons busnummer goed onthouden voor de terugweg. Dan aanmelden; en om 12 uur weer verzamelen voor de lunch. Wat zien we: Leuk – doodshoofdaapjes, die zijn brutaal. De leeuw is lui in tegenstelling tot de cheeta en de gorilla zit bazig te wachten op zijn eten. Mooi zijn de giraffen en de bongo’s (gestreept met en sierlijke hoorns) en de kudu’s. De oehoe zit stoïcijns alles op te nemen. De raven zijn indrukwekkend. De logge neushoorns komen niet van hun plek en elke zebra heeft een eigen streepjespyjama aan, maar het grappigst zijn de stokstaartjes. Er is nog veel meer te zien en we willen toch ook even in de speeltuin en de dinodome bekijken. Als afsluiting is er een show in de Gaiaarena waar alle kinderen verzamelen en dan weer terug naar de bus, richting Gennep. We zingen (nou ja, voornamelijk de leiding) over kikkertjes. Als we bij ’t Leger komen, staan onze vaders en moeders ons al op te wachten. Volgens mij hebben we het allemaal naar onze zin gehad.

Facebookpagina Groentjes De Groentjes hebben nu ook een facebookpagina. Leden kunnen hier foto’s op zetten of andere berichtjes plaatsen. https://www.facebook.com/groups/314841772005294/

28

Torenvalken ringen Op het eind van de middag werden bij Peter Thönnissen jonge torenvalken geringd. Een aantal Groentjes mochten erbij zijn. Frank en Peter lieten zich in een soort kooi omhoog brengen. Zij haalden 5 jongen uit de nestkast en stopten die in een tas. Beneden in het weiland kwamen ze een voor een uit de tas om goed bekeken, gemeten en gewogen te worden. En dan nog een ringetje om de poot. De vogels zagen er goed uit, er zijn dit jaar genoeg muizen. En die eten ze het liefst! Nadat de kinderen nog even heel voorzichtig zo'n donsje mochten aaien, was het tijd om ze weer gauw terug in de kast te zetten. Bedankt Peter en Frank dat wij er met de neus bovenop mochten zitten!

Ooievaars ringen En nog een keer waren we bij het ringen van jonge vogels. Dit keer kwam er een hoogwerker om de 2 jonge ooievaars uit het nest op het stadhuis van Gennep te halen. Op woensdag 4 juni om16.00 uur kwamen de Groentjes op de Markt om dit te zien. We zagen dat de snavels met een tandenborstel en wat water schoon gemaakt werden. Er zat een heleboel klei in en daar kunnen ze vergroeiingen of ontstekingen van krijgen. De beestjes hielden zich heel stil, de vogelwachters konden onder de belangstelling van veel mensen goed hun werk doen. Ze werden gewogen in een Ikea-tas. De een was 6 pond en de andere ongeveer 7. De vleugels werden gemeten en de snavels ook. En niet te vergeten, een ring om de rechterpoot. Daarna weer naar boven op het nest, een grote ooievaar had alles van een afstand bekeken en kwam na een half uurtje terug bij de jongen. Nu nog een paar weken flink kikkers eten en dan eind augustus op de wieken naar Afrika! Myriam en de Groentjes

29

Werkgroepen, namen en adressen Werkgroep

Coördinator

Excursies / aanvragen wandelingen Insecten, vlinders

Adres

Telefoon

e-mail

Miek Verheijen

Kleineweg 22 6591 CR Gennep

0485-51 84 50 [email protected]

Peter Megens

Groene Kruisstraat 48 6591 GJ Gennep

0485-51 15 39 [email protected]

Jeugd

Myriam van Breevoort

Tiltenhof 25 6595 BB Ottersum

0485-51 16 01 [email protected]

Vogels

John Toonen

Lijsterbesstraat 2 6598 AW Heijen

0485-51 38 89 [email protected]

Paddenstoelen

Joop Ladage

Bargapark 18 5854 HA Nieuw Bergen

0485-34 40 54 [email protected]

Planten

Peter Megens

Groene Kruisstraat 48 6591 GJ Gennep

0485-51 15 39 [email protected]

Redactie

Germa Vloet

Beukenlaan 12 6598 AS Heijen

0485-51 25 40 [email protected]

Bibliotheek

Aline Nell

Rozenbroek 12 6596 DA Milsbeek

0485-51 44 98 [email protected]

Landschapsbeheer

John Toonen

Lijsterbesstraat 2 6598 AW Heijen

0485-51 38 89 [email protected]

Nog twee waarnemingen: een ransuil en een ringslang

30

Namen en adressen Bestuur Jan Hermans (voorzitter), Langstraat 78, 6596 BS Milsbeek, tel. 0485-518571, e-mail: [email protected] Myriam van Breevoort (plv. voorzitter), Tiltenhof 25, 6595 BB Ottersum, tel. 0485-511601, e-mail: [email protected] Rian Rensen (secretaris), Looiseweg 46, 6595 PC Ottersum, tel. 0485-540290, e-mail: [email protected] Jan Wolters (penningmeester), Langeweg 23, 6591 XX Gennep, tel. 06-57842484, e-mail: [email protected] Peter Thönnissen, (plv. penningmeester) Vrij 14, 5853 EK Siebengewald, tel. 0485-441378, e-mail: [email protected] Margo van den Broek, Bosweg 2, 5853 EX Siebengewald, tel. 06-50275071, e-mail: [email protected] Lidy Peters, e-mail: [email protected] Martien van Raaij, Lindenlaan 29, 6584 AC Molenhoek, tel. 06-54377205, e-mail: [email protected]

IVN hoofdkantoor: Plantage Middenlaan 2e, Amsterdam Postadres: postbus 20123, IOOO HC Amsterdam IVN district Limburg: Godsweerderstraat 2, Roermond. 0475-386460 IVN Maas en Niers, Rabobank Gennep rek.nr 14.06.63.460 IVN Maas en Niers is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Venlo onder nummer V 166209

Het adres van het IVN-gebouw ’t Leger is Kampweg 10, 6591 XV Gennep (bij de algemene begraafplaats).

31

Zaterdag 5 juli 2014: Nachtzwaluwen in het Driessenven Tijd: 21.30 – 23.30 uur; verzamelen op de parkeerplaats aan de Ontginningsweg in Bergen. Te bereiken vanaf de Ceresweg of de Oude Baan. Gidsen: John Toonen, Miriam Pietz Zondag 13 juli 2014: Zomer in de Gebrande Kamp Tijd: 10.00 – 12.00 uur; Verzamelen bij het hek aan de Bloemenkamp, Bloemenstraat in Milsbeek. Gidsen Fransanne Breuring, Twan Philipsen Zondag 10 augustus: Stadswandeling Hartje Gennep Tijd: 14.00 – 16.00 uur; verzamelen bij het oude stadhuis aan de Markt in Gennep. Gidsen: Josefien Laghuwitz, Joke Gietemans, Fransanne Breuring Zondag 17 augustus: Langs de oevers van de Maas op het Zuidereiland Tijd: 10.00 – 12.00; verzamelen bij de Mazenburg, Boxmeerseweg 61 in Heijen. Gidsen: Albert Schoenmakers, Gert Verrijdt Zondag 24 augustus: Historische verhalen en bloeiende heide op ’t Quin Tijd: 14.00 – 16.00 uur; verzamelen bij P-plaats ’t Quin in Afferden. Route: t.o. Bloemisterij Verheijen, bij hm-paal 107.2 op de N 271, afslaan (Hengeland) en rechtdoor (deels onverhard) naar de parkeerplaats (500 m) Gidsen: Albert Schoenmakers, Gerrie Verrijdt

Voor informatie over de gebieden: zie website onder ‘wandelingen’ of ‘activiteiten’

VERDER NIET VERGETEN: (zie elders in de Manie)

21 september: 25-jarig jubileum IVN Maas en Niers 32