magazine Nieuwe zoutoplosser S3000 Laswerkplaats terug in Holten 1 e jaargang nr.2 december 2009

magazine 1e jaargang nr.2

› december 2009

›› Nieuwe zoutoplosser S3000 ›› Laswerkplaats terug in Holten 1

Terugblikken en vooruitkijken Als u dit nummer van het ASH Magazine in handen heeft, is de decemberdrukte bij Aebi Schmidt Nederland alweer bijna voorbij. De afgelopen periode zijn we met man en macht bezig geweest om het materieel voor gladheidbestrijding aan onze opdrachtgevers uit te leveren. Ook onze serviceafdeling staat met 22 compleet uitgeruste servicewagens klaar om er voor te zorgen dat de strooimachines van Nido in heel Nederland hun werk kunnen blijven doen. Uit de hoeveelheid materieel die we in 2009 hebben mogen uitleveren spreekt duidelijk het vertrouwen dat onze opdrachtgevers in onze onderneming en onze producten hebben. Dat blijkt ook uit de aanbestedingen waaraan Aebi Schmidt Nederland deelneemt: het is niet altijd meer de laagste prijs waarop de opdracht wordt gegund. De uitspraak van het kort geding in Maastricht betreffende een Europese Aanbesteding onderschrijft het belang dat recht ook echt recht is, een goede ontwikkeling voor onze branche. Naast de kwaliteit van het materieel bepalen onder meer ook duurzaamheidaspecten steeds meer de beslissing van de opdrachtgever. Denk daarbij aan onze VCA-certificering, zowel op het niveau van de individuele werknemer als op bedrijfsniveau. Of de certificering voor het milieubeleid ISO 14001 waarvan Aebi Schmidt Nederland sinds kort de trotse eigenaar is. Onze opdrachtgevers waarderen onze inspanningen op dit gebied en belonen ons met vertrouwen. Op deze plaats willen wij hen daar voor bedanken. Met veel plezier kijken we terug op de DemoDagen op Papendal waar we onze nieuwe huisstijl en de nieuwe aankleding van onze demomachines hebben gepresenteerd. De opbouw van onze drukbezochte stand bestond uit een grote centrale tent en daaromheen vier kleinere tenten met productnoviteiten van Nido en Schmidt. Daar tussenin stonden de strooi- en veegmachines. Ook was onze nieuwe demotruck te bewonderen. Van veel relaties ontvingen we uiterst positieve reacties, waarmee werd bevestigd dat we op de goede weg zijn. In dit ASH Magazine vindt u verderop een advertentie van AkzoNobel wegenzout met daarnaast een advertorial met achtergrondinformatie over het product vacuümzout. De kwalificatie advertorial zegt het al: het is

een combinatie van informatie en reclame. Dat wil dus niet zeggen dat Aebi Schmidt Nederland de inhoud van het artikel onderschrijft. We willen slechts binnen ons magazine een platform bieden waar adverteerders de ruimte krijgen om commerciële productinformatie te ventileren. Wij kunnen ons goed voorstellen dat in het volgende nummer Eurosalt van deze mogelijkheid gebruikmaakt. Ondanks het economisch tij heeft onze internationale holding besloten tien miljoen euro te investeren in de Europese vestigingen. Twee miljoen euro daarvan is bestemd voor een investering in een compleet uitgeruste lasserij, straalcabine met robot en een poedercoatinstallatie. Waardoor we de productie van onze strooiers voor een groot deel naar Holten kunnen brengen. U leest er meer over elders in dit nummer. Daarnaast wordt er een nieuwe fabriek gebouwd in Burgdorf, Zwitserland voor de bouw van de Aebi producten. Al met al ziet Aebi Schmidt Nederland de toekomst met vertrouwen tegemoet en hoopt dat voor u hetzelfde geldt. Aebi Schmidt Nederland wenst alle lezers fijne kerstdagen en een voorspoedig 2010 toe. Arjan Ester Commercieel Directeur Aebi Schmidt Nederland BV NB. Houd beslist onze website in de gaten, hierop is een fotowedstrijd gestart. U kunt uw mooiste winterse plaatjes of ludieke beelden met de merknaam Nido inzenden. De mooiste inzendingen worden beloond met een prijs, welke onze neus voor kwaliteit en winter weergeeft.

Inhoudsopgave Bij de advertentie Alle kinderen hebben hartenwensen. Ook kinderen met een levensbedreigende ziekte. Maar hun toekomst is vaak onzeker en het is maar de vraag of hun grote wens ooit in vervulling gaat. Doe Een Wens Stichting Nederland zorgt ervoor dat zoveel mogelijk van deze kinderen iets heel speciaals gaan beleven: een bijzondere dag die eerst alleen in de fantasie van een kind bestond. Zodat ze even onbezorgd en blij kunnen zijn, ver weg van doktoren en ziekenhuizen. Aebi Schmidt Nederland ondersteunt dit prachtige initiatief graag.

Word ook donateur

Zie ook de wesbite: www.doeeenwens.nl

Kijk op www.doeeenwens.nl of stort uw bijdrage op rekeningnummer 36.60.21.222 te Woerden. Dan helpt ook ú mee een droomwens van een kind te vervullen. Doe Een Wens Stichting vervult de liefste wens van kinderen tussen 3 en 18 jaar met een levensbedreigende ziekte.

3

Duurzame bestekken

pag  4

Lasserij terug in Holten

pag  6

Kort door de bocht

pag  8

De ideale zoutoplosser

pag 10

Jan Nikkels vertelt verder

pag 12

Besparen met korrels

pag 14

Colofon ASH Magazine is een uitgave van Aebi Schmidt Nederland. Redactie en vormgeving: TTF Marketing & Communicatie, Amersfoort.

van wie het maakt. Overigens zijn we hier wel mee bezig binnen de Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten, want wat ligt er nu meer voor de hand dan best practices onderling uit te wisselen?’

›› René van Wilgenburg: ‘Duurzaamheid is allang geen keuze meer’

Extra horde Vanaf 1 januari 2010 hebben de bestekschrijvers van Roteb en andere overheidsinstanties nog een extra horde te nemen op weg naar een goede aanbesteding: gemeentelijke en provinciale overheden moeten dan voor 75 procent duurzaam inkopen en landelijke overheden zelfs voor 100 procent. René van Wilgenbrug kijkt bedenkelijk. ‘Dat gaan we niet halen. Althans, niet meteen, wél op termijn. Aan beide kanten - aanbesteder en leverancier moeten we leren werken met duurzaamheid. Wat is het precies en hoe controleer je op de mate van duurzaamheid?’ Kan het bijvoorbeeld te maken hebben met het in stand houden of creëren van werkgelegenheid in de regio, zoals Aebi Schmidt Nederland een belangrijke werkgever is voor het Overijsselse Holten en omgeving? ‘Zeker’, beaamt hij. ‘Dat kan een bijkomend pluspunt zijn. Al zal het nooit hét criterium zijn waarop een opdracht wordt gegund. De prijs blijft uiteraard ook belangrijk.’ En dat is meteen de tweede reden voor zijn bedenkelijke blik. Duurzaamheid brengt vaak meer kosten met zich mee en dat komt slecht van pas in deze tijden van crisis. ‘Bedenk hierbij echter wel dat bijvoorbeeld de meerkosten voor personeel bij de ene overheidsdienst bij een andere, bijvoorbeeld Sociale Zaken, weer geld oplevert. Maar één ding is zeker’, besluit René van Wilgenburg: ‘leveranciers die niet meegaan in het duurzaamheidverhaal, die niet kiezen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, zullen op termijn niet overleven. Duurzaam ondernemen is allang geen keuze meer, maar een absolute voorwaarde.’

Samen innoveren Voor grote aankopen moeten overheden Europees aanbesteden. Een aanbesteding begint met het schrijven van een bestek. ‘Een vak apart’, zegt René van Wilgenburg van de Rotterdamse Roteb. ‘Mijn advies: hou het kort.’ Roteb werkt dagelijks aan een opgeruimde stad. Rotterdam schoonhouden en daarbij zo veel mogelijk mensen inzetten die moeite hebben om aansluiting te vinden op de arbeidsmarkt, dat zijn de hoofddoelen van deze gemeentelijke dienst. Met 5500 medewerkers en een jaarlijks inkoopbudget van 250 miljoen euro kan Roteb overigens ook gerust een bedrijf worden genoemd. René van Wilgenburg is hoofd van het Team Advies en Inkoop dat de besteding van die 250 miljoen euro in goede banen leidt. Het inkooppakket is heel divers. Het bestaat uit centraal aan te schaffen materialen - van bedrijfskleding tot en met kantoorspullen - en specialistische zaken, variërend van bijvoorbeeld meubilair voor mensen met een beperking tot veegmachines. Uiteraard bemoeit René van Wilgenburg zich niet inhoudelijk met elk potlood of iedere sneeuwploeg die moet worden ingekocht. Zijn afdeling en medewerkers moeten erop toezien dat de inkoop procedureel

4

en procesmatig goed verloopt, dat er duurzaam wordt ingekocht en met respect voor de sociale paragraaf. Waterdicht Voor aankopen waar op jaarbasis een bedrag van 103.000 euro of meer mee gemoeid is, moet Europees worden aanbesteed en dat is het specialistische werkgebied van het Team Advies en Inkoop. Het begint allemaal met het schrijven van een bestek. Kort door de bocht: beschrijven wat je wilt hebben en aan welke criteria het moet voldoen. René van Wilgenburg: ‘Een goed bestek schrijven is een vak apart. Uiteindelijk gaat het erom dat er een goed product komt dat voldoet aan criteria die voor de organisatie belangrijk zijn. Dat kan de prijs zijn, maar evengoed immateriële aspecten, zoals werkgelegenheid of duurzaamheid. Ook kan een bestek uitgaan van een gefixeerde prijs en dan is het de vraag wat men bereid is te

leveren voor dat bedrag.’ De opstellers van een bestek moeten de wensen van hun (interne) klant dus precies zo zien te verwoorden dat uiteindelijk het product of de dienst geleverd kan worden die men wil hebben. Tegelijk moet alles wat niet gewenst is worden uitgesloten, moet het bestek ruim genoeg zijn geformuleerd om diverse gegadigden te interesseren en tegelijk zo beperkt zijn dat alleen relevante leveranciers reageren. En om het allemaal nóg gecompliceerder te maken, een bestek dient juridisch waterdicht te zijn en niet de deur naar de rechter open te zetten. Uitwisselen ‘Dat laatste gebeurt vaak’, vindt René van Wilgenburg. ‘Uiteraard zijn het meestal partijen die de opdracht niet gegund hebben gekregen. Wanneer een bestek bij toetsing slecht in elkaar blijkt te zitten, dan levert dat schade op voor, in dit geval, Roteb.’ Toch wil hij een zaak liever schikken dan de uitspraak van de rechter of een arbitragecommissie afwachten. Een bestek schrijven is geen kwestie van knippen en plakken uit bestaande bestekken. ‘Dat levert meestal niet zo veel op’, meent René van Wilgenburg en ‘het bevat dan vaak fouten’. Wel adviseert hij om te rade te gaan bij andere steden of dorpen die voor een soortgelijk product of dienst al een (goed) bestek hebben geschreven. De vraag dringt zich vanzelf op: waarom is er dan niet iets als een centrale database voor goede bestekken waaruit gemeenten vrij kunnen putten? Dat bespaart meteen ook behoorlijk op gemeenschapsgeld. ‘Dat kan niet zomaar’, antwoordt René van Wilgenburg, ‘want een bestek is eigendom

5

Peter Witvliet is hoofd van Roteb Lease en hij werkt al enige decennia voor de dienst die Rotterdam schoonhoudt. Zijn afdeling beheert het materieel dat daarvoor nodig is, zoals de Schmidt Swingo veegmachines en de Nido strooimachines en sneeuwploegen waarvan Roteb er tientallen heeft. ‘Wat altijd goed bevallen is aan onze samenwerking, is de gerichtheid op innovatie. Volgens mij hebben we zo ruim vijftien jaar geleden, tijdens een vergadering met Nido, een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de wielaangedreven strooier. Inmiddels is de afstand wat groter geworden. Dat heeft deels met mijn functie te maken, maar ook met het feit dat alles nu via aanbestedingen moet verlopen.’

›› Nieuwe lasserij

in Holten Vanaf januari vliegen de vonken er vanaf bij Aebi Schmidt Nederland. Letterlijk in dit geval. Want met ingang van 2010 is de nieuwe lasafdeling operationeel. Op dit moment klinken de geluiden van metaal op metaal vanuit de nieuw opgezette lasafdeling in Holten. De ruimte die vrijkwam na de verhuizing van het onderdelen magazijn naar Duitsland is opnieuw in gebruik genomen. In de hal, met een vloeroppervlak van 3.600 m², komt een complete lasafdeling en daarnaast een straalcabine en een cabine voor poedercoating. Er is een investering van twee miljoen euro mee gemoeid en het maakt Aebi Schmidt Nederland weer een compleet productiebedrijf. Algemeen directeur Han Leemhuis is content met de terugkeer van de lasafdeling naar Holten. Terugkeer? ‘Jazeker. Rond 2000 vond er een heroriëntering plaats binnen de groep. Een gevolg daarvan was dat wij in Holten wel toestemming kregen voor nieuwbouw, maar de lasactiviteiten werden elders ondergebracht. Destijds was het niet mogelijk om beide tegelijk binnen te halen.’ De nieuwbouw vond plaats in 2004 en 2005 en nadat Schmidt was overgenomen door het Zwitserse Aebi werden de kaarten opnieuw geschud. Met als resultaat de nieuwe lasafdeling. De contracten daarvoor werden afgelopen september ondertekend. Evenwichtige spreiding Er waren goede redenen om de lasafdeling te starten. Han Leemhuis: ‘Om te beginnen wilden wij niet meegaan in de trend om dit type productiewerk uit te besteden aan lagelonenlanden. Niet alleen omdat het transport van onder- en bovenbakken veel te duur zou zijn, maar ook vanwege de milieuaspecten, vanuit

kwaliteitsoogpunt en flexibiliteit. Verder is ons werk seizoens­ afhankelijk. De piek is in het najaar en de winter, terwijl het in lente en zomer relatief rustig is. We kunnen nu een fors deel van de productie naar het voorjaar en de zomer halen, zodat de workload veel evenwichtiger over het jaar wordt gespreid. Dat betekent ook een constanter werkaanbod voor onze mensen. Tot nu toe werd een aantal medewerkers in de stille periode geplaatst bij andere bedrijven. Dat geeft onrust.’ De start van de nieuwe afdeling levert overigens ook een goede bijdrage aan de werkgelegenheid in de regio. Han Leemhuis: ‘We breiden in totaal met zo’n twintig arbeidsplaatsen uit in Holten. Een deel daarvan zijn combinatiefuncties van lassers en monteurs. Dat betekent voor Aebi Schmidt Nederland dat deze mensen zomer en winter in verschillende functies inzetbaar zijn en voor de medewerkers zelf dat hun potentieel groter is.’ Verlanglijstje Han Leemhuis beschouwt het als een verrijking voor de organisatie. ‘Ten eerste beheersen we nu weer, net als tot enkele jaren geleden, het gehele productieproces en voorkomen we dat kennis en kunde weglekken. Daarnaast kunnen we op de nieuwe lasafdeling lean werken. Bovendien zal er geen sprake zijn van kostprijsverhoging. Terwijl we aan flexibiliteit, kwaliteit en tevredenheid onder onze medewerkers winnen.’ En zo is het oorspronkelijke verlanglijstje - én nieuwbouw én een eigen lasserij - alsnog binnengehaald? ‘Precies!’ grijnst Han Leemhuis.

›› Stoomcursus Winterdienst Aebi Schmidt Nederland gaat chauffeurs van aannemers opleiden voor het certificaat Specifieke Deskundigheid Winterdienst. Deze cursus zorgt ervoor dat chauffeurs van strooiwagens veilig hun werk kunnen doen. Chauffeurs die wegen en fietspaden berijdbaar houden, moeten niet alleen weten wát ze doen, maar vooral ook hóe ze het moeten doen. De daarvoor benodigde kennis blijkt in de praktijk niet altijd aanwezig. Dat heeft verschillende oorzaken: personeelsverloop en organisatiewijzigingen bij de wegbeheerders of het feit dat deze steeds vaker derden inzetten. De Arbowet zegt weliswaar dat chauffeurs ‘specifieke deskundigheid’ dienen te hebben, maar vult dit verder niet in. Dat bracht het CROW (het kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte) ertoe een structuur te ontwikkelen voor een opleiding Specifieke Deskundigheid Winterdienst. Een samenwerkingsverband, bestaande uit Aebi Schmidt Nederland, Opor Musca, Spa en Meteo Consult, pakte de handschoen op. Gezamenlijk werd in de afgelopen maanden een opleiding ontwikkeld - theorie en praktijk - die chauffeurs bij goed gevolg certificeert voor Specifieke Deskundigheid Winterdienst. Praktijkgerichte training Jeroen Nolten was namens Aebi Schmidt Nederland betrokken bij het opzetten van deze opleiding. Hij vertelt: ‘De basiscursus bestaat uit twee dagdelen voor theorie en praktijk. Chauffeurs die beide succesvol afsluiten, krijgen een certificaat plus een bijbehorende pas met pasfoto. Omdat het mannen van de praktijk zijn, is het lesmateriaal gericht op de praktijk en bestaat het grotendeels uit beeldmateriaal, de hoeveelheid tekst is beperkt gehouden.’ Er komen uiteenlopende onderwerpen aan bod: afspraken & samenwerking, het weer en soorten gladheid, het laden en vullen van de strooier, strooiers en ploegen in de praktijk en meer aanverwante onderwerpen. Uiteraard hoort er ook een theorieboek bij de cursus. Jeroen Nolten heeft de samenstelling daarvan verzorgd.

›› Een trotse Han Leemhuis bij de sterke merken van Aebi Schmidt Nederland.

6

Cursus op locatie Gladheidbestrijding is een seizoensgebonden activiteit die slechts een paar maanden per jaar een rol speelt. Gedurende de rest van het jaar vermindert de kennis op dat gebied. Daarnaast zijn altijd weer nieuwe

7

ontwikkelingen en komt er jaarlijks geavanceerder materieel op de markt. ‘Ook daar moet men weer mee leren werken’, vindt Jeroen Nolten. ‘Dus ook voor ervaren chauffeurs is de nieuwe opleiding geschikt om hun kennis op te frissen.’ Hij gaat zelf ook voor de klas staan. Jeroen Nolten: ‘Dat kan op locatie zijn, bij de wegbeheerder zelf, of bij ons in huis. Een combinatie is ook mogelijk. Dan verzorgen we de theorie bij Aebi Schmidt Nederland en de praktijk op de werkplek van de chauffeurs.’ En loopt het al storm met aanmeldingen? Jeroen Nolten: ‘De eerste verzoeken om informatie zijn al binnen. Het is de bedoeling om in januari met de cursus te starten, maar zo nodig beginnen we er al eerder mee!’ Neem voor meer informatie over deze opleiding en de kosten contact op met Aebi Schmidt Nederland/Jeroen Nolten: 0548 - 370 260.

Een ander perspectief Tijdens deze cursus belicht Meteo Consult de oorzaken van gladheid en de soorten gladheid waar chauffeurs van strooiwagens mee te maken krijgen. Heel duidelijk worden ook de gevaren besproken die de chauffeurs ondervinden tijdens het strooien. Daarnaast wordt preventief strooien behandeld en welke locaties onderweg meer aandacht vragen zoals bruggen. ‘Het blijkt dat de chauffeurs het meeste wat we vertellen wel weten’, legt Wim Zikkenheimer van Meteo Consult uit. ‘Maar nu wordt de samenhang pas echt duidelijk. Onze ervaring met cursussen die we al eerder met Aebi Schmidt Nederland ontwikkelden, is dan ook zeker positief.’

Sneeuwvreter lust ook gras Daar staat hij dan: de Schmidt Turbostream TS10.000, de truckmounted snow blower. Kortweg: de TS10.000. Deze gigant is door Schmidt geïntroduceerd op de Inter Airport-beurs in München. Waar de allergrootste en sterkste sneeuwploegen het moeten opgeven, is de TS10.000 pas in z’n element. De meer dan manshoge kolos presteert het om achtduizend ton sneeuw per uur op te nemen en weg te blazen en kan daarbij een snelheid van 50 km/uur bereiken. Een topprestatie die er garant voor staat dat luchthavens zelfs de zwaarste sneeuwval onbevreesd tegemoet kunnen zien. Voor zo’n topprestatie is een topvermogen nodig en dat levert de TS10.000 dan ook. De twee motoren waarmee de gigant is uitgerust hebben een gezamenlijk vermogen van 681 kW (926 pk). Daarvan wordt 571 kW (776 pk) benut voor het innemen en wegblazen van sneeuw en dankzij de resterende 110 kW (150 pk) raast de TS10.000 over de start- en landingsbanen. En het mooie is: ’s zomers hoeft de TS10.000 niet op stal. Onze vriend kan worden omgebouwd voor maaiwerk en met de enorme hoeveelheid gras op en rond een vliegveld komt die krachtige motor ook daarbij goed van pas.

Nieuwe stand tijdens DemoDagen De stand mocht er zijn - zowel qua oppervlak als inrichting - en de mannen van Aebi Schmidt Nederland waren dan ook drie zomerse dagen lang druk in de weer met het ontvangen van relaties en belangstellenden. Het concept was slim bedacht en aangekleed in de nieuwe huisstijl. Het middelpunt van de stand werd gevormd door een riante bar, omringd door hoge tafels. In een brede kring daaromheen waren alle topstukken - de Nido strooimachines en Schmidt veegwagens - uitgestald. Veel bekijks trok de opengewerkte Schmidt Swingo. Zo’n doorkijkje in het hart van de machine krijg je maar zelden. De loterij liep trouwens ook als een speer! Elk van de drie DemoDagen konden standbezoekers door het invullen van een formuliertje meedingen naar een compleet Autologic-systeem. In totaal waagden ruim driehonderd bezoekers de gok. En de winnaars zijn: de gemeente Loon op Zand, de gemeente Hellendoorn en de gemeente Druten. Kijk voor meer foto’s op www.aebi-schmidt.nl.

Solar Team Twente gefinisht

Van 25 tot en met 30 oktober vond in Australië de World Solar Challenge 2009 plaats, een race met voertuigen op zonneenergie over ruim 3.000 kilometer van Darwin in de Top End naar Adelaide in het zuiden. Omdat bij Aebi Schmidt Nederland duurzaamheid hoog in het vaandel staat, was het eigenlijk een logische keuze om het Solar Team Twente te sponsoren om met hun 21Revolution aan de race te kunnen deelnemen. Het Solar Team Twente startte de race als elfde. De eerste racedag verliep voorspoedig: zeven concurrenten werden ingehaald, zodat het team als vierde aan de tweede dag begon. Ondanks drie lekke banden werd die positie geconsolideerd. Op de derde dag sloeg het noodlot toe. Vlak over de helft van de race crashte de 21Revolution bij Alice Springs en brak in twee stukken. Met weinig nachtrust en ontzettend veel teamspirit en kennis van zaken wist het Solar Team Twente de zonne­ wagen weer op te lappen. De deadline om in de eindklassering opgenomen te worden, lag op racedag zes om twaalf uur ’s middags. Na veel nachtelijk sleutelwerk reed de 21Revolution op de laatste dag in Adelaide om kwart voor twaalf over de finish en volgde de ontlading van een jaar keihard werken met een traditionele duik in de fontein. Doel bereikt! Een uitgebreid verslag van de race van het Solar Team Twente is terug te vinden op www.solarteam.nl.

RGI Award Het lijkt wel sciencefiction. Een strooimachine die niet alleen de geografische data van zijn route kent, maar ook de thermische eigenschappen van de te strooien wegen. Een door bomen beschutte weg blijft immers langer warm dan een wegdek dat uitkijkt op de blote hemel. Aebi Schmidt Nederland was een van de partners in het recent uitgevoerde onderzoek naar de mogelijkheden van dynamische gladheidbestrijding. Andere partners waren: Meteo Consult, Rijkswaterstaat, Provincie Gelderland, Nieuwland, de Afvalcombinatie en NMPO. Daarbij werd de gedetailleerde weersverwachting voor een klein gebied (10 km2) gekoppeld aan technische en thermische gegevens van de weg. Ingevoerd in een rekenmodel levert deze informatie een exacte gladheidvoorspelling op. Gekoppeld aan een Autologic- en Thermologic-systeem van een strooimachine blijkt in de praktijk of en hoe een bepaald weggedeelte gestrooid moet worden. Het is nog wel toekomstmuziek. Er is maar een klein stukje Nederland bemeten. De resultaten waren echter goed genoeg om de RGI-Award (Ruimte voor Geografische Informatie) te winnen, een prijs voor innovatief onderzoek op geografisch gebied. Dynamische gladheidbestrijding laat nog even op zich wachten, maar Autologic is er al klaar voor.

8

Leesvoer voor de winter Het winterseizoen is begonnen. Iedereen die zich professioneel met gladheid­ bestrijding bezighoudt is druk. Tijd om te lezen is er dus niet, zou je zeggen en dat is jammer. Want de meest recente editie van het tijdschrift Traffic Insights biedt professionals én belangstellenden een aantal boeiende artikelen over het vakgebied gladheidbestrijding. En ook over zaken daarbuiten trouwens. Zo komt in een uitgebreid artikel de stille Schmidt veegmachine van RD4 uitvoerig aan bod. Straatreiniging en gladheidbestrijding gaan bij Aebi Schmidt Nederland hand in hand. Geen wonder dat Traffic Insights veel aandacht besteedt aan de marktleider op het gebied van gladheidbestrijding. En dus: een boeiend verhaal over de historie en huidige positie van de onderneming naast verhalen over natzout strooien en een interview met de gladheidbestrijders bij Rijkswaterstaat. Nog niet ontvangen? Bestel uw exemplaar bij Aebi Schmidt Nederland: 0548 - 370 000 of via [email protected].

9

›› Zoutoplosser S3000 biedt de ideale oplossing Op de DemoDagen, die in september op Papendal werden gehouden, introduceerde Aebi Schmidt Nederland de nieuwe zoutoplosser S3000. Een installatie die zorgt voor een constante kwaliteit van de zoutoplossing en die vrijwel zonder menselijke bemoeienis z’n werk kan doen. Kees van Vooren, manager Special Projects bij Aebi Schmidt Nederland, weet alles van zoutoplossers. Geen wonder, want ruim twintig jaar geleden heeft hij het concept ervan bedacht en samen met zijn toenmalige collega’s vormgegeven. Het resultaat: de Nido S2000 zoutoplosser. Een installatie waarmee zout wordt opgelost in water. Aebi Schmidt Nederland heeft er vele van gemaakt en verkocht. Inmiddels heeft de S2000 een opvolger gekregen in de S3000. Voordat Kees van Vooren alles over dit nieuwe en innovatieve product van Aebi Schmidt Nederland gaat vertellen, doet hij eerst uit de doeken waarom zoutoplossers überhaupt nodig zijn. ‘Er zijn twee manieren om zout te

strooien’, legt hij uit. ‘Droog en nat.’ Bij droogstrooien wordt het zout in droge vorm op het wegdek gestrooid. Hier kan het dan gemakkelijk verwaaien door de invloed van het verkeer en de wind. Dat maakt het zinloos om preventief te strooien. Bij natstrooien wordt het zout tijdens het strooien op de schotel van de strooimachine vermengd met pekelwater. Zout en pekelwater vormen zo een slurry (een papje) dat in kloddertjes op de weg komt. Enerzijds hechten die kloddertjes beter aan het wegdek en hebben daardoor een veel langere standtijd. Daarnaast wordt het zout door het verkeer goed verspreid over de weg en blijft het daarna ook liggen. Dit maakt preventief strooien mogelijk

en zo kan gladheid dus worden voorkomen. Het pekelwater dat hierbij wordt gebruikt is een zoutoplossing omdat gewoon water in de winter natuurlijk bevriest. Voor de aanmaak hiervan is een zoutoplosser nodig. Constante kwaliteit Een zoutoplosser doet wat we regelmatig in de keuken zien gebeuren: zout dat bij water wordt gevoegd, lost daar in op. Hoe meer zout we toevoegen, hoe geconcentreerder de oplossing wordt, totdat het verzadigingspunt- een oplossing van 23 procent - is bereikt. Een verzadigde oplossing kan door veranderende omstandigheden, zoals temperatuursveranderingen, uitkristalliseren: het zout neemt dan weer een vaste vorm aan. Zou zo’n verzadigde oplossing tijdens het strooien gebruikt worden, dan kan schade aan de doseerpomp van de strooier ontstaan. Daarom wordt er een oplossing van 20 procent gebruikt: deze kan niet uitkristalliseren en heeft toch een laag vriespunt: -17 graden Celsius. Soms zijn lagere concentraties gewenst in het begin en aan het einde van het strooiseizoen, dan moet dat ook instelbaar zijn. Een van de taken van de zoutoplosser is dan ook ervoor te zorgen dat de geproduceerde zoutoplossing constant van kwaliteit is. En aangezien het om grote volumes gaat en het niet de bedoeling is dat het proces de hele dag door iemand moet worden bewaakt, moet de zoutoplosser zelf voor die constante kwaliteit kunnen zorgen. ‘En dat is precies een van de nieuwe aspecten van de S3000’, vertelt Kees van Vooren. ‘De installatie is uitgerust met een volautomatische unit die de concentratie van de oplossing meet. Waar die afwijkt van de vooraf ingestelde waarde stuurt de installatie dit zelf bij. Wordt de afwijking niet gecorrigeerd, dan kan de installatie automatisch een signaal aan de beheerder geven, bijvoorbeeld via gsm, zodat hij de installatie kan laten nakijken.’ Een ander groot voordeel van de S3000

Nat en droog Strooien met natzout kwam in Nederland in1982 in zwang. Doordat natzout beter hecht aan het wegdek en langer blijft liggen dan droog zout, werd het mogelijk om preventief te strooien en tevens met een veel hogere snelheid (70 km per uur in plaats van 40 km per uur). Het voordeel daarvan is dat men kan strooien voordat de gladheid toeslaat. Strooien met natzout is ook veel beter voor het milieu. Was er bij het strooien van droog zout 30 tot 40 gram zout per vierkante meter nodig, bij natzout blijft het dit beperkt tot 7 à 10 gram. Een uitzondering daarop is ZOAB; daarvoor is bij een eerste strooibeurt 14 gram per vierkante meter nodig. Het zoutmengsel blijft echter wel langere tijd in de poriën van het ZOAB zitten, zodat bij een tweede strooibeurt eveneens 7 gram volstaat.

is dat eventuele verontreinigingen in het zout - bladeren, zand, steentjes, takjes - niet terecht kunnen komen in de doorvoerleidingen van de installatie en automatisch worden afgevoerd. ‘De S2000 werd met de hand schoongemaakt, waarbij de installatie uit elkaar gehaald moest worden’, vertelt Marc Jansen, Manager Service Nederland, die bij het gesprek is aangeschoven. ‘Daar ging behoorlijk wat tijd in zitten en dat is uiteraard niet wenselijk in de winterperiode waarin de zoutoplosser op volle toeren moet draaien.’ Alle soorten zout Doordat de S3000 het vuil automatisch verwijdert, kan de installatie alle soorten zout verwerken. En dat is handig, want er zijn verschillende soorten zout op de markt. Naast het fijnkorrelige vacuümzout, dat vrijwel geen verontreinigingen bevat, is er ook het veel grovere steenzout. Uitstekend geschikt voor het strooien, het doel dat het moet dienen, maar dit type zout bevat drie tot vier procent verontreinigingen. De conische vorm van de tank waarin het zout tot verzadigde waarde wordt opgelost zorgt er echter voor dat de zware verontreinigingen naar de bodem zakken. Daar worden ze opgevangen in een reservoir. Dat kan vervolgens periodiek worden geleegd, zonder dat de installatie daarvoor stil gezet hoeft te worden. De verzadigde zoute oplossing, van 23 procent, wordt vervolgens doorgepompt naar een ander compartiment van de S3000. Onderweg wordt water bijgevoegd, zodat de oplossing precies de vooraf ingestelde concentratie krijgt. Ten slotte wordt het zoute water afgevoerd naar de opslagtank, waarbij wordt gemeten of het inderdaad de gewenste concentratie heeft. Zo niet, dan regelt de S3000 dit automatisch bij. Het ei van Columbus, of - in dit geval - van Kees van Vooren en zijn team. Al deze slimme dingen zelf bedacht? ‘We hebben heel goed naar onze klanten geluisterd’, antwoordt Marc Jansen. ‘Marktonderzoek rond de S2000 gedaan en de wensen van onze afnemers geïnventariseerd. De S3000 is ons antwoord op de wensen van de klant. Deze installatie kan alle soorten zout verwerken, verontreinigingen worden automatisch afgevoerd én de concentratie van de oplossing wordt automatisch gemeten en op het gewenste peil gehouden.’ ‘En bij dit alles komt geen mankracht meer te pas’, vult Kees van Vooren aan. ‘De S3000 kan zelfstandig draaien en geeft bij calamiteiten vanzelf een signaal af als het om wat voor reden dan ook nodig is om in te grijpen. Met deze nieuwe installatie laat Aebi Schmidt Nederland zien dat we inspelen op de wensen van de klant en dat we voortdurend innovatief bezig zijn. We hebben dan ook hoge verwachtingen van de S3000.’

10

11

Van Universal tot Aebi Schmidt Nederland

Pragmatisch De samensmelting van Nido en Schmidt verloopt in het begin stroef. Er blijven cultuurverschillen. Jan Nikkels: ´Zeg maar spreekwoordelijke Duitse Gründlichkeit, een product pas op de markt brengen als het volledig uitontwikkeld is, tegenover Nederlands pragmatisme: toeslaan als je kansen ziet. De markt reageerde daar altijd heel positief op en onze Duitse collega’s verzuchtten wel eens dat zij ook graag wat pragmatischer wilden werken.’ En dat gebeurt ook. Mede dankzij de val van de Muur gaat de markt in het voormalige Oostblok open en pieken de verkoopcijfers. ‘Dat waren bijzondere jaren’, verzucht Jan Nikkels. ‘Onder het communistische regime moesten afnemers eindeloos soebatten, iedereen cadeautjes geven en dan nog jaren wachten op de levering van hun machines. Nu was het voor hen opeens de omgekeerde wereld. Wij kwamen naar hen toe om ze te winnen voor onze producten. Eerst werden we bij onze bezoeken nog overladen met de beste worsten en de duurste wodka, maar men begreep al snel hoe de vrije markt werkt en toen was het uit met de pret.’

›› Nederland is te klein geworden Voormalig commercieel directeur Jan Nikkels vertelde in de vorige editie van dit magazine over het ontstaan van de onderneming die vandaag de dag Aebi Schmidt Nederland heet. We zijn beland in het begin van de jaren tachtig. De deur naar het buitenland gaat open. ‘Wat een van mijn leukste herinneringen is aan mijn tijd bij Nido…? Ach, dat zijn er zo veel. We hebben altijd hard gewerkt in dit bedrijf, maar ook zo veel gelachen met elkaar. Dat is typerend voor de geest die er bij Nido altijd heeft geheerst. Een bedrijf waar vaak mensen uit dezelfde families werken, dat een sterke band met de omgeving heeft en waar je mensen vindt die van aanpakken weten. Als medewerker van Nido moest je dat ook in je hebben of het je snel eigen kunnen maken, anders aardde je hier niet.’ Zegt Jan Nikkels, de commercieel directeur die vrijwel vanaf de start van Nido Universal Machines bij de onderneming heeft gewerkt tot aan 1998, het jaar van zijn afscheid. In het eerste deel van deze serie vertelde hij hoe de Holtener dorpssmid Klein Velderman met zijn bedrijf Universal de grondslag legde voor de onderneming die na de fusie met Nido uit Rhenen Nido Universal Machines BV zou gaan heten. Beide ondernemingen produceerden en verkochten winterdienstmaterieel en na de samenvoeging van beide bedrijven beheerste Nido de Nederlandse markt. De zaken gingen goed, de

12

verkochte strooimachines en sneeuwploegen bleken onverwoestbaar en zo ontstond begin jaren tachtig de situatie dat de groei van de verkoop afnam. Hoogste tijd om nieuwe markten aan te boren. Verstandshuwelijk Oprichter Klein Velderman heeft het bedrijf inmiddels verlaten en een trojka, bestaande uit Henk Brinks (financiën), Johan Jansen (techniek) en Jan Nikkels (commercie), gaat een flirt aan met het Duitse Schmidt. Deze onderneming is een grote speler op de markt voor gladheidbestrijding en heeft uitstekende connecties met Mercedes Benz en Unimog, de producent van een multifunctioneel voertuig dat letterlijk een prima basis biedt voor winterdienstmaterieel. Schmidt kan het gelonk van Nido op dat moment echter goed weerstaan. Maar de mannen in Holten blijven niet stilzitten en vinden een nieuwe kandidaat: Thyssen-Bornemisza. De overname van Nido wordt al snel een feit, maar - naar later blijkt - geen groot succes. Jan Nikkels: ‘Op het gebied van techniek pasten we

Heimwee Er spreekt heimwee uit Jan Nikkels’ woorden. In de ontvangstruimte van Aebi Schmidt Nederland heeft hij twee uur lang zitten vertellen. Hoe het bedrijfje van de dorpssmid uitgroeide tot de grote onderneming die in Nederland marktleider is op het gebied van gladheidbestrijding. Vanaf 1958 maakte hij de groei en alle ups en downs van Nido Universal Machines van nabij mee. Tot 1998, het jaar van zijn afscheid en enige jaren voor het Zwitserse Aebi aan de horizon verschijnt. De overname van de Schmidt Group door Aebi heeft hij niet meer meegemaakt in zijn functie van commercieel directeur. Die overname staat centraal in het derde en laatste deel van deze serie in de volgende editie van ASH Magazine.

goed bij elkaar, maar niet qua markt. Het bedrijf was georiënteerd op de agrarische sector en wij waren een buitenbeentje binnen het concern. Het verstandshuwelijk was dan ook geen lang leven beschoren en wederom gaat de trojka op zoek naar een partner. En ditmaal, in 1983, is de Schmidt Group er wél toe te verleiden om Nido over te nemen. Er breken productieve jaren aan. Talloze strooiers en sneeuwploegen van Nederlandse makelij vinden hun weg naar het buitenland. Daar hoort Duitsland overigens aanvankelijk nauwelijks bij, want Schmidt blijft de thuismarkt liever zelf bedienen. Verbreding Intussen wordt in Holten diep nagedacht over een verbreding van de basis. Nido’s afhankelijkheid van de markt voor gladheidbestrijding met daarbij het weer als onvoorspelbare en onzekere factor wordt als te riskant beschouwd. Er moet een product of activiteit bij komen. Maar wat? Na lang zoeken komt het antwoord: vegen, een branche die voor een groot deel complementair is aan de markt voor gladheidbestrijding. Het personeel in Holten kan daarmee ook buiten het winterseizoen worden ingezet en voor de Nido servicedienst - er rijden inmiddels zomer en winter 22 servicewagens rond - geldt hetzelfde. En, heel belangrijk, de goede relatie van Schmidt met Unimog betaalt zich nu uit. Het multifunctionele voertuig wordt ’s winters opgebouwd voor strooiwerkzaamheden en kan ’s zomers tot veegmachine worden getransformeerd. Het blijkt een gouden greep. Helemaal als Schmidt in Engeland een fabriek overneemt die zelfrijdende veegmachines produceert: de oervorm van de latere Swingo’s.

13

›› J an Nikkels over de uitbreiding van het aanbod van Nido.

Advertorial

›› De kracht van de korrel ‘AkzoNobel wegenzout: als elke korrel telt.’ Zo luidt de slogan van de zoutproducent. Rolf Breslau, specialist in wegenzout, legt uit waarom AkzoNobel wegenzout een besparing van zeker 10 procent oplevert. ‘In Nederland worden twee soorten wegenzout gebruikt’, begint Rolf Breslau, wiens functie luidt: Segment Manager Road Salt bij AkzoNobel. ‘Er is steenzout en vacuümzout. Het eerste wordt onder andere in Duitsland gewonnen. Dat gebeurt door zoutlagen mechanisch af te graven. De grote zoutbrokken die daarbij vrijkomen worden gecrushed, verbrijzeld. Het eindproduct bevat grove korrels zout. AkzoNobel wint zout door ondergrondse zoutlagen uit te logen. Dat doen we in Nederland bij Hengelo en Delfzijl. In gesimplificeerde vorm gaat dat als volgt. Er wordt een gat geboord tot diep in de zoutlaag waar vervolgens water in wordt gevoerd. Het water neemt het zout op en wordt weer omhoog gepompt. Daarna wordt deze pekel in een aantal stappen gezuiverd en onder vacuüm gekristalliseerd tot zout. Bij dat proces kunnen we de korrelgrootte van het zout vrij nauwkeurig beheersen. Dat is cruciaal voor toepassingen als consumptiezout, maar heeft ook grote voordelen voor wegenzout.’ Korrelgrootte ‘AkzoNobel wegenzout heeft een kleine, gelijkmatige korrelgrootte’, gaat Rolf Breslau verder. ‘En dat is belangrijk voor een goede werking. Bij natzout-strooien kleven de fijne korrels aan het oppervlak zodra ze het wegdek raken. Daardoor blijft het zout op de weg en belandt niet in de berm. Daarnaast zorgen de kleine korrels voor een groter contactoppervlak, waardoor de dooiwerking effectiever is; die is per ton zout zesmaal groter dan bij steenzout. Bovendien heeft vacuümzout een smalle korrelgrootteverdeling. Dat betekent dat de korrels weinig van elkaar afwijken in grootte en dit heeft weer een zeer gelijkmatig strooipatroon tot gevolg. Al deze eigenschappen bij elkaar genomen, resulteren erin dat per vierkante meter 10 tot 15 procent minder zout nodig is dan wanneer er met

steenzout wordt gestrooid. Dat houdt in dat wegbeheerders tot een aanzienlijke kostenbesparing kunnen komen. Niet alleen op hun zoutverbruik, maar op hun totale strooiactie.’ Milieuwinst ‘Verder bevat AkzoNobel wegenzout door de productiemethode vrijwel geen verontreinigingen, zoals sulfaten en zware metalen, of andere onoplosbare componenten. Al met al ben ik ervan overtuigd dat het gebruik van vacuümzout beter is voor het milieu’, zegt Rolf Breslau. ‘Laat het duidelijk zijn: als er te veel zout in het milieu belandt, is dat niet goed. Daarom is het zo belangrijk het strooien tot het noodzakelijke minimum te beperken. Uiteraard blijft de veiligheid op de weg prioriteit nummer één en moet er gestrooid worden als er gladheid dreigt. Maar laten we er dan voor zorgen dat dit zo efficiënt mogelijk gebeurt en met minimale belasting voor het milieu. AkzoNobel doet er alles aan om daar aan bij te dragen. Het verbeteren van de chemische eigenschappen van een kwalitatief zo hoogwaardig product valt niet mee. Maar we onderzoeken voortdurend of bij de productie van vacuümzout nog milieuwinst valt te behalen. Bijvoorbeeld door bij de winning steeds meer groene energie te gebruiken. AkzoNobel maakt al stappen op dit gebied.’ Prijs ‘Natuurlijk is de prijs een belangrijk criterium bij de vraag of een wegbeheerder steenzout of AkzoNobel wegenzout inkoopt. Maar wat ons betreft moet de kernvraag niet zijn: wat kost het zout per ton, maar wat kost het per gestrooide vierkante meter? En dan is het antwoord dus duidelijk. Vandaar onze slogan: als elke korrel telt.’

›› AkzoNobel heeft meer dan 200.000 ton zout in opslag, verspreid over verschillende locaties in Nederland, zoals hier in Delfzijl.

14

15

Afdeling PR, Postbus 30, 7450 AA Holten Telefoon: 0548-370 000 Fax: 0548-370 233 Internet: www.aebi-schmidt.nl E-mail: [email protected]