magazine & jaaroverzicht Recepten voor ondernemend Vlaanderen

magazine & jaaroverzicht

Recepten

voor

ondernemend Vlaanderen

29.08.2013

“ARKimedes serveert een aantal recepten waarmee Vlaanderen nog gesmeerd kan onder­nemen, als ware het met een warm mes door de boter.” (Peter Baert,Voorzitter ARKimedes) 29.08.2013

Menu

Hoofdgerechten Rondetafel Proeven van ondernemend Vlaanderen, met Thomas Koninckx & Peter Croonen (eSaturnus), Ben Vanderstukken & Harry De Smedt (Step4Media), Stéphane Godfroid (Convento) en Michaël Van Droogenbroeck.

Voorgerecht Woord vooraf Peter Baert

4

p.

Suggesties Lunchbox In de magazijnen van Tailormade Logistics valt alle bedrijvigheid ‘s middags even stil voor een stevige lunch.

18

p.

Visie Culinair recensent Bruno Vanspauwen over culinair ondernemen.

43

p.

6

p.

Teamlunch Hans Constandt & Stephane Roelandt (Ontoforce) laden de batterijen op samen met hun team.

26

p.

De ideale mix Olivier Georis & Erik Laurijssen (OTN Systems) over de ideale mix van ervaring, ondernemingszin, enthousiasme en innovatie.

36

p.

Tête-à-tête Evelien Putman (Tailormade Logistics) en Isabel Van Obergen (SpartaNova) over zorgzaam leiderschap.

46

p.

Lunchmeeting Rudy Hageman (Pearlchain) en Paul Van Coillie (Arco Information) wisselen van gedachten over ondernemen in binnen- en vooral buitenland, en hoe Vlaanderen het San Francisco van Europa kan worden.

54

p.

ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent Dat Vlaanderen boordevol ondernemend en culinair talent zit, geven wij u in dit magazine op een dienblad. Maar ook creatief schuilt er heel wat potentieel in onze regio. ARKimedes geeft in dit magazine daarom ruimte aan enkele jonge talentvolle fotografen en studenten fotografie uit enkele scholen in Vlaanderen.

16 - 34 - 42 - 45 - 62

p.

Dessert Overzicht ondernemingen

63

p.

Voorgerecht • Peter Baert

T

afelen en zakendoen, het was een ideale combinatie. Maar, sinds de would-be sterrenchefs van de financiële markten twee ruggen hebben willen snijden uit één varken en hun koren groen hebben gegeten, is schraalhans hier de keukenmeester. Met deze culinaire editie van het jaaroverzicht serveert ARKimedes een aantal recepten waarmee Vlaanderen nog gesmeerd kan onder­nemen, als ware het met een warm mes door de boter.

Daarbij nodigden wij een aantal succesvolle entrepreneurs uit voor een hartig gesprek over hun ondernemerschap en de vereiste ingrediënten voor het welslagen van hun project. Daaruit blijkt dat zij wel wat gemeen hebben met de betere keukenbrigade. Escoffier wist het al: “succes is de optelsom van veel kleine dingen, correct uitgevoerd.” Zo is een sterk, complementair team niet te versmaden; moeten de producten – afhankelijk van de seizoenen – vers en origineel zijn. De chef moet creatief zijn en kunnen doordrijven. Het menu moet de markthonger stillen en voldoen aan de smaak van de meest veeleisende klant. En, ten slotte, koken kost geld, veel geld. Gelukkig biedt de ARKimedesregeling voor elke smaak wat wils en spijzen de ARKIV’s uit beide fondsen de geldhonger van een gevarieerd assortiment ondernemers.Vaak gaat het dan om innovatieve starters en groeibedrijven, die van meet af aan globaal durven denken. Zo had het eerste ARKimedesfonds een brigade van twaalf erkende risicokapitaalverschaffers. Samen arroseerden deze ARKIV’s 152,5 miljoen euro in 125 Vlaamse starters en kmo’s. Dat leverde alvast 2.622 voltijdse arbeidsplaatsen op. Het tweede ARKimedesfonds snipperde daar vanaf 2012 nog eens 205 miljoen euro extra door. Hiervan werd al 18 miljoen euro geïnvesteerd, goed voor 270 voltijdse arbeidsplaatsen. Maar, net als in de keuken, hebben ook investeringen de juiste gaartijd nodig. Het is immers wachten op het ogenblik dat er meerwaarde wordt gerealiseerd via een succesvolle exit van doelondernemingen door de ARKIV’s. Om die exacte cuisson te bereiken, stellen de beheerders van de ARKIV’s alvast alles in het werk om mogelijke exit-pistes vorm te geven. Tussendoor serveren wij u graag enkele amuses, waar nieuw Vlaams fototalent zijn primeurs voorstelt. En wie na het lezen van dit rijkelijke magazine goesting krijgt om er helemaal voor te gaan, kan terecht in het receptenboekje dat wij u graag aanbieden bij deze uitgave. U vindt er heel wat lekkers en (kandidaat-)ondernemers met kapitaalhonger vinden ongetwijfeld hun gading bij één van de ARKIV’s op het menu. Smakelijk! Peter Baert, namens Macsons nv, voorzitter ARKimedes Management nv 29-08-2013 4

5

Rondetafel • Ondernemend Vlaanderen

Proeven van ondernemend Vlaanderen 6

H

et woelige economische klimaat bestaat voor sommigen uit moeilijk te nemen hindernissen, anderen geloven dan weer in de opportuniteiten die zich in uitdagende marktomstandigheden aandienen. In een open rondetafelgesprek, onder leiding van VRT-journalist en financieel expert Michaël Van Droogenbroeck, discussiëren drie ondernemers en twee investeerders, die zelf serieondernemer zijn, over de uitdagingen waar ondernemend Vlaanderen voor staat. Eén ding wordt daarbij duidelijk: een actieve investeringspolitiek, zoals die van de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV en ARKimedes, is essentieel om beloftevolle ondernemers de juiste stimuli te geven. 7

Stéphane Godfroid Eigenaar en uitbater Convento Peter Croonen Aandeelhouder-bestuurder eSaturnus Harry De Smedt Aandeelhouder-bestuurder Step4Media

Ben Vanderstukken CEO Step4Media

Thomas Koninckx CEO eSaturnus

Michaël Van Droogenbroeck Journalist en financieel expert VRT

“

Als investeerder moet je je nu eenmaal afvragen hoe schaalbaar een businessmodel is. Peter Croonen, aandeelhouder-bestuurder eSaturnus

”

In een ontspannen sfeer worden boeiender zaken op tafel gelegd dan in een steriele vergaderruimte. Daarom nodigden we alle gesprekspartners uit in het historische pand van wijnbar Convento in Leuven, opgericht en uitgebaat door voormalig journalist Stéphane Godfroid. Hij neemt zelf deel aan de discussie, terwijl hij het gezelschap laat proeven van een uitgelezen selectie rode en witte wijnen. Moderator Michaël Van Droogenbroeck steekt meteen van wal met een scherpe stelling, waarbij de reacties niet uitblijven.

Harry De Smedt: “We mogen niet al te veel doemdenken, vind ik. Daar zijn andere mensen voor. Eén van de karaktereigenschappen van ondernemers is net dat we zaken vanuit de positieve kant benaderen. Het is wel zo dat ondernemen hier anders bekeken wordt dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. In Vlaanderen worden ondernemers vaak te negatief en onsuccesvol afgeschilderd. Maar dat is niet representatief voor wat in ondernemend Vlaanderen leeft. Ik zie geen reden waarom we hier zouden achterlopen in ondernemerschap ten opzichte van de rest van de wereld.”

We kunnen er niet omheen: de economie staat wereldwijd, maar vooral ook in Europa, onder druk. Heeft het nog zin om te ondernemen in Vlaanderen of maakt onze regio deel uit van het “Europese Avondland”?

“In elke macro-economische tendens, positief of negatief, zijn er opportuniteiten voor ondernemers. Bij BAN Vlaanderen krijgen wij 700 investeringsdossiers per jaar te zien van allerlei 8

mensen met ideeën. De helft daarvan zijn niet meteen realiseerbaar als onderneming. Maar dat betekent wel dat je nog 350 opportuniteiten overhoudt. Daarnaast hebben wij enkele belangrijke troeven. Opleiding, onze culturele achtergrond, onze talenkennis en dossierkennis… Een Vlaming speelt in de Champions League wat betreft het uitbouwen van een onderneming, zeker ook internationaal.” Peter Croonen: “Ik sluit mij hierbij aan. Er zijn veel redenen om positief te zijn. Maar ik ben zelf van Genk afkomstig, waar de Fordfabriek gesloten wordt. Daar kan je niet naast kijken. Sectoren waar veel loonarbeid bij komt kijken, zoals auto-assemblage, zullen in onze regio wellicht niet lang meer standhouden. Anderzijds groeien landen zoals India en

China momenteel ongelofelijk snel: daar studeren duizenden hoog opgeleide ingenieurs per jaar af. De economische realiteit in de wereld is dus zeker veranderd. Maar dat wil niet zeggen dat hier geen kansen meer zijn. Vlaanderen telt vandaag net meer ondernemers dan ooit tevoren. We leggen het accent steeds meer op innovatie, opleiding en onderzoek. Bovendien gaan we door onze kleine thuismarkt, taalvoorsprong en culturele achtergrond veel sneller internationaal op de markt.” Hoe begin je hier aan het ondernemerschap? En hoe zijn jullie persoonlijk tot die beslissing gekomen?

Thomas Koninckx: “Het draait vooral om durf. Zwemmen leer je in het water, dus door lang na te denken en te filosoferen over wat je eens ‘zou willen doen’ zal je

er niet komen. Eens je concrete stappen zet, wordt het doorgaans wel snel duidelijk of het project zal slagen of niet.” “De ideeën voor eSaturnus zijn letterlijk bij mijn ouders aan de keukentafel ontstaan, tussen de kip en de soep met balletjes. Ik doctoreerde en werkte als onderzoeker aan de faculteit Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven. Mijn vader is chirurg en vroeg mij of ik met mijn kennis rond digitale beeldvorming geen toepassing kon helpen ontwikkelen om medische beelden die bij operaties worden gemaakt, te verzamelen. Ik werkte een vrij efficiënte oplossing uit en al snel vroegen collega’s van mijn vader of ik die toepassing ook voor hen kon ontwikkelen. Maar je kan niet zomaar medische software als hobbyist verkopen. Ik besloot een kleine firma op te richten en af te 9

wachten hoe moeilijk ik het zou krijgen, maar dat bleek heel goed mee te vallen. Mijn eerste vennoot was mijn broer, we zijn gestart met een heel beperkt kapitaal en met een product waar meteen vraag naar was. Korte tijd later hadden we een uitgewerkt businessplan voor eSaturnus en was de kapitaalbehoefte duidelijk. Ondertussen hebben we al een zusteronderneming en kunnen we focussen op waar we echt goed in zijn. Tot nu toe is het hele traject ongelofelijk boeiend geweest.” Ben Vanderstukken: “Ik kom uit een gezin waar zekerheid primeerde, aangezien mijn vader ambtenaar was. Als ondernemer kies je resoluut voor onzekerheid, dus het was niet zo logisch dat ik de stap zou zetten. Ik ben dan ook de enige zelfstandige in de familie. Maar in alles wat ik tot

 Moderator Michaël Van Droogenbroeck valt meteen met de deur in huis: “Maakt Vlaanderen deel uit van het Europese Avondland?”

nog toe gedaan heb, heb ik altijd dezelfde redenering gevolgd: opportuniteiten op lange termijn zijn te verkiezen boven winst op korte termijn. Als ondernemer moet je aanvoelen wat er leeft in de maatschappij. Automatisch ga je als Vlaamse ondernemer op zoek naar exportmarkten en internationale mogelijkheden, omdat de afzetmarkt in België te klein is. Dat siert ons wel: onze bescheidenheid en wil om te slagen. Op de lange termijn komen wij er wel.” Harry De Smedt: “Daar sluit ik mij bij aan. Door de complexiteit en de beperkte geografische grootte van de Vlaamse markt, zullen ondernemers in Vlaanderen sneller hindernissen tegenkomen op hun weg. Maar we zijn wel beter gepokt en gemazeld om die hindernissen te nemen. Hoe wij culturele verschillen aanvoelen, kan niemand ons nadoen.” Is het niet eigen aan de Vlaming om te snel voor zekerheid te kiezen en misschien niet snel genoeg de sprong te durven wagen? Zoals Ben Vanderstukken zopas al aangaf: ondernemerschap

Stéphane Godfroid: “Ik ben destijds gestart met mijn zaak terwijl ik nog deeltijds als journalist werkte. Dat bood natuurlijk een zekerheid om op terug te vallen. Maar je kan je energie niet half in het ene en half in het andere project stoppen. Wat ik in elk verhaal zie terugkeren en ook in het mijne prominent aanwezig was, is de emotionele betrokkenheid. Het feit dat je zelf een project opstart, zorgt ervoor dat je er alles zal aan doen om het te doen slagen. Het was vooral niet eenvoudig om op een gegeven moment te kiezen tussen mijn job en de wijnbar. Toch was dat nodig.”

“

Een Vlaming speelt in de Champions League wat betreft het uitbouwen van een onderneming. Harry De Smedt

”

Ben Vanderstukken: “Daar kan ik inkomen. Ook ik geloof heel sterk in focus, het volledig uitwerken van een traject voor één bepaald idee.”

slagen, moet je vooral hard werken. Ook daar hebben Vlamingen alweer een voorsprong: onze werkmentaliteit legt ons geen windeieren.”

Thomas Koninckx: “Inderdaad. Ook ik heb het gevoel dat ik nu voor een lange periode moet kunnen focussen. Een dag is sowieso al te kort om alles gedaan te krijgen voor eSaturnus. Ik kan mij niet inbeelden dat ik nog met een ander project bezig zou zijn.”

Peter Croonen: “Voorbeelden van goed ondernemerschap zijn uiteraard heel belangrijk. Niet alleen in de publieke opinie, maar zeker ook in familiale context. Ben Vanderstukken zei net dat hij de enige zelfstandige in zijn familie is: dat is nog steeds typerend voor veel Vlaamse families. Die context zou wel mogen veranderen. Als je geen voorbeelden ziet in je gezin, zal je veel minder snel zelf de stap zetten om te ondernemen. Maar volgens mij zet elke generatie een stap verder dan de generatie daarvoor: dus we staan er goed voor.”

is een erg onzeker bestaan.

Peter Croonen: “Wij hebben sowieso nog niet zo’n oude economische traditie. En die traditie werd in het verleden misschien niet hard genoeg gestimuleerd. Daarnaast vallen andere zekerheden weg: momenteel ben je als werknemer of ambtenaar ook niet altijd even zeker van je inkomen of positie. Dus ook hier stimuleert de crisis misschien wel ondernemerschap. Om het met de woorden van voetballer Johan Cruyff te zeggen: Elk voordeel heeft zijn nadeel en elk nadeel heeft zijn voordeel.”

Hoe belangrijk zijn rolmodellen en educatie in dat verhaal: onderwijs en beeldvorming in de media?

Harry De Smedt: “Ook hierover ben ik zeker niet negatief. Uiteraard kan de beeldvorming rond ondernemers altijd beter. En onderwijs moet zeker faciliterend zijn en mensen de bagage meegeven om te ondernemen. Toch hangt veel ook af van wat jonge mensen met hun opleiding doen. De ene burgerlijk ingenieur is de andere niet. Om te kunnen 10

Wat is de sleutel tot een succesvolle onderneming?

Peter Croonen: “Dat valt als investeerder moeilijk te zeggen. Bij mij is het altijd het gevoel dat ik krijg wanneer 11

intuïtie en ratio samenkomen. Op honderd dossiers kom ik dat misschien drie keer tegen. In tegenstelling tot Ben Vanderstukken en Thomas Koninckx, ben ik nooit expert geweest in de sectoren en producten waarin ik geïnvesteerd heb. Dat heeft misschien te maken met mijn achtergrond bij de bank en LRM, waar ik in de huid moest kunnen kruipen van verschillende dossiers, producten en klanten. Ik geloof enorm sterk in sales en marketing als de katalysatoren voor de evolutie van een bedrijf, zeker in de beginfase. Als je klanten goed begrijpt en weet waarom ze net jouw product of dienst willen kopen, kom je al heel ver. Dan doet het er als investeerder-ondernemer minder toe hoeveel je initieel echt zelf opera­ tioneel kan invullen. Ik investeer enerzijds in een ‘platform’, met name het geheel van producten, diensten, kennis, klanten, leveranciers, processen, medewerkers, ... Anderzijds investeer ik in mensen in de overtuiging om samen met hen meerwaarde te kunnen creëren.” Stéphane Godfroid: “Ik ben vier jaar geleden met mijn zaak gestart, in volle crisis. Nu zit de economie weer in een dip en denken we aan uitbreiden. Dat bewijst dat een ondernemer niet enkel op geluk aangewezen is. Door hard te werken, ogen en oren open te houden voor signalen vanuit de markt, kan je het geluk een handje helpen. Het is ook belangrijk om een stevige kern van betrouwbare mensen rond je zaak te bouwen. Anderzijds kan je een

eSaturnus (CEO Thomas Koninckx - Opgericht in 2007 door de broers Thomas en Bob Koninckx.) www.esaturnus.com

Ontwikkelt technologie om medische gegevens en videobeelden samen te brengen op één platform.

Tweede product: NUCLeUS™. Integreert alle medische apparatuur en digitaliseert zo operatiekamers.

Eerste product: NeBULA™. Programma waarmee je alle medische videobronnen en foto’s kan opnemen, bewerken en van commentaar voorzien.

Kreeg een mezzaninelening van 2,5 miljoen euro van Think2Act ARKIV en PMV om versneld te blijven innoveren.

12

zaak ook niet forceren, je moet meegroeien met de markt.” Harry De Smedt: “Dat klopt! Het gras gaat niet sneller groeien door eraan te trekken. Sommige ondernemers zoeken het heil in disruptieve technologieën, maar daar moet de markt ook klaar voor zijn.” Ben Vanderstukken: “In feite moet je een marktbehoefte proberen te detecteren en het momentum grijpen. Het is belangrijk te weten wie er op jouw product zit te wachten.”

“

Ik ben blij dat instanties zoals ARKimedes er zijn om de juiste stimuli te geven aan beloftevolle ondernemers. Ben Vanderstukken, CEO Step4Media

”

erbij: de keuze van het investeringsteam is veel belangrijker dan het geld.”

Hoe belangrijk is het voor een ondernemer om een goede persoonlijke relatie met zijn investeerders te hebben?

Harry De Smedt: “Veel belangrijker dan je zou denken. Er moet een bepaalde persoonlijke connectie zijn. Als investeerder is het essentieel om ook in de ondernemer als persoon te geloven. Een goed plan met een slechte ondernemer is minder waard dan een goede ondernemer met een minder valabel plan.Voor ondernemers is het belangrijk dat iemand achter hen staat die altijd bereikbaar is, hen coacht, maar ook de kans geeft om fouten te maken.” Thomas Koninckx: “Een ondernemer moet goed nadenken over met wie hij in zee gaat. Je hebt veel aan een klankbord, maar weinig aan iemand die jou beveelt hoe het moet. Anderzijds heb je als ondernemer meestal geen tien mogelijkheden waaruit je zomaar kan kiezen. Maar ook ik blijf

Peter Croonen: “Dat kan ik alleen maar beamen. De reden waarom ik mij in tien bedrijven geëngageerd heb, zijn de mensen die achter die tien bedrijven staan en de klik die ik met hen voelde. eSaturnus is daarvan een goed voorbeeld. De emotionele betrokkenheid van zowel Thomas als zijn vader en broer in het bedrijf is groot. Dan moet je als investeerder ook met al die mensen een goede persoonlijke relatie kunnen hebben. Anderzijds moet je de rol van klankbord goed spelen en een stukje van die emotionaliteit durven wegnemen.” Ben Vanderstukken: “Zaken doen gebeurt altijd tussen mensen. Dus ja, goede sparring partners zijn daarbij belangrijk.” Harry De Smedt: “Anderzijds vind ik het belangrijk om te benadrukken dat

wij het niet altijd beter hoeven te weten. De woorden ‘mentor’ of ‘coach’ of ‘peterschap’ klinken daarom vaak te hiërarchisch vind ik. Ik heb de waarheid niet in pacht: ik leer elke dag bij van de jonge en ambitieuze ondernemers die ik begeleid. Wat voor een succesvolle zaak van essentieel belang is, is de wisselwerking tussen management en partners of investeerders. Het is belangrijk dat zo’n team complementaire kwaliteiten heeft. Daarnaast wil ik persoonlijk absoluut geen investeerder vanop afstand zijn. Ik vind het belangrijk nauw betrokken te zijn bij elk project: het management mag mij dan ook altijd bellen.” Thomas Koninckx: “Ik ga zeker akkoord. Een goed bestuurslid of goede partner denkt mee en werkt samen met het management aan de strategie van het bedrijf. Ook operationeel kan zo iemand zeker een rol spelen.”

Step4Media (CEO Ben Vanderstukken - Opgericht in 2006 door Ben Vanderstukken en Raf Vanreusel.) Peter Croonen • Partner van eSaturnus. • Partner en international sales and marketing manager van Bioracer nv. Bioracer is Europees marktleider in fietskledij op maat. • Partner en CEO van softwarebedrijf Tracs Systems. • Was tot 2004 senior investment manager bij LRM

www.step4media.com

Belgisch-Amerikaanse vennootschap. Specialist in de ontwikkeling en implementatie van digitale mediaconcepten en communicatie. Pionier in de ontwikkeling van digitale menuborden, geïmplementeerd bij meer dan 200 Belgische horeca-ondernemers.

De softwareontwikkeling gebeurt in België, de Amerikaanse afdeling fungeert als verkoopskantoor. Investering van ruim 1 miljoen euro door het Ark Angels Activator Fund, een initiatief van het ARKimedes-Fonds II, ING België en BAN Vlaanderen.

13

Harry De Smedt • Voorzitter van BAN Vlaanderen. • Lid van het investeringscomité van Ark Angels Activator Fund. • Was tien jaar lang COO van ITonderneming UNIT4 Group. Zette mee de Belgische afdeling op en stond mee aan de wieg van de groeistrategie die in 1998 bekroond werd met een beursgang. • Bestuurslid van Step4Media en een vijftal andere bedrijven.

 “De investeringen van ARKimedes bieden beloftevolle ondernemers een toegevoegde waarde.” Peter Croonen

 “Durfkapitaal is essentieel: niet alleen voor het geld, maar vooral ook voor de expertise van de investeerders.” Ben Vanderstukken

 Harry De Smedt: “Een goede wisselwerking tussen ondernemer en investeerder is noodzakelijk.”

Peter Croonen: “Je komt er ook niet door enkel advies te geven vanop een afstand. Als investeerder moet je je nu eenmaal afvragen hoe schaalbaar een businessmodel is. Je kan niet zomaar overal instappen: het is van cruciaal belang dat ondernemer en investeerder tot een goede overeenkomst komen met voorwaarden die voor beiden aanvaardbaar zijn. Alles draait om vertrouwen en respect van beide kanten.” Wat is de rol van risicokapitaal voor ondernemend Vlaanderen?

Thomas Koninckx: “De waarde van startkapitaal valt moeilijk te onderschatten. Er is zeker kapitaal op de markt voorhanden voor de juiste producten. Toch is het in mijn ogen nog veel essentiëler om een investeerder te vinden met wie het klikt, zoals we daarnet aanhaalden. Het is bijzonder moeilijk om de emotionele oefening te maken om te bepalen wat de waarde van het kapitaal is en welke

waarde het bedrijf heeft waarin de investeerder aandelen krijgt. Voor een stuk moeten investeerders het geloof van de ondernemer in het project delen. Daarbij is het belangrijk om beslissingen te nemen in het belang van de onderneming en niet in het belang van de ondernemer.” Harry De Smedt: “Veel mensen focussen vooral of enkel op het geld, maar de andere assets zijn minstens even belangrijk. Kennis, ervaring, een internationaal netwerk. Als investeerder moet je ervoor zorgen dat de ondernemer snel kan handelen en kan inspelen op de markt. Een goede wisselwerking tussen ondernemer en investeerder in team is daarbij noodzakelijk.” Ben Vanderstukken: “Zonder goede financiële ondersteuning is het voor jonge ondernemers moeilijk om iets uit te bouwen. Dat kapitaal is zeker te vinden. Je

moet alleen de juiste wegen weten te bewandelen. Je komt er als startende ondernemer niet door enkel naar de bank en private investeerders te stappen. Risico­ kapitaal is voor mij essentieel geweest. Niet alleen voor het geld, maar vooral ook voor de expertise en het netwerk dat die investeerders met zich meebrengen. Ik ben blij dat instanties zoals ARKimedes er zijn om de juiste stimuli te geven aan beloftevolle ondernemers.” Peter Croonen: “De rol van de overheid en partijen zoals ARKimedes, LRM, PMV is ook volgens mij enorm belangrijk. Wat zij doen, heeft een extra dimensie ten opzichte van klassieke investeerders. Beloftevolle starters krijgen via deze instanties op een laagdrempelige manier toegang tot kapitaal en krijgen advies als toegevoegde waarde. Het is immers niet eenvoudig om private investeerders te overtuigen van een verhaal dat nog niet

geschreven is. Zonder organisaties zoals ARKimedes zou dat verhaal ook nooit geschreven worden.” Harry De Smedt: “Inderdaad. We zijn het erover eens dat ondernemen een onderdeel is van onze maatschappij. De overheid moet ervoor zorgen dat dat zo blijft. Een speler zoals ARKimedes zorgt ervoor dat overheidsgeld opnieuw in de maatschappij wordt geïnvesteerd en ziet er bovendien op toe dat die middelen bij de juiste mensen worden ondergebracht. Want het is geen oplossing om zomaar in elk bedrijf te investeren: niet elk idee creëert waarde in termen van rendement en tewerkstelling. Elk bedrijf, klein of groot, heeft een mix van financieringsmiddelen nodig. ARKimedes is een ideale partij om die mix mee te helpen bepalen.”

Convento (zaakvoerder Stéphane Godfroid - Opgericht in 2009.) www.convento.be

Vanuit een grote passie voor wijn en antiek opende journalist Stéphane Godfroid vier jaar geleden Convento Wines & Antiques, een wijnbar/-winkel

annex antiekzaak in hartje Leuven. Stéphane organiseert ook proeverijen, wijnwandelingen en andere events. De zaak werd snel bekend in en buiten Leuven.

14

In het najaar wordt vlakbij Convento Food opgericht, een traiteurzaak. Beide zaken zullen vanzelfsprekend samenwerken.

Favoriete gerechten

zie receptenboekje

Thomas Koninckx

Ben Vanderstukken

Rundscarpaccio met parmezaanschilfers p.22

Steak Béarnaise p.14

15

De wijnselectie van Stéphane Godfroid

ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent Opa’s

pintje

Sofie De Leener, 28

jaar

Stéphane Godfroid Was in een vorig leven journalist, maar bracht zijn passie voor antiek en wijn samen in de wijnbar annex antiekwinkel Convento. Voor het rondetafelgesprek (zie pagina 6) selecteerde hij enkele smaakvolle wijnen.

Brouwerije Louwaege was een Belgische familiebrouwerij in het West-Vlaamse Kortemark, die in 1877 werd opgericht. Vijf generaties lang werden er acht verschillende bieren gebrouwen. In 2002 werd de brouwerij overgenomen door het brouwersconcern Alken-Maes en bleven enkel de merken Hapkin en Thouroutenaere behouden.

1

1

3 2

5 4

MARIGNY-NEUF SAUVIGNON 2011

Regio: CAVA D.O. (CATALUNYA) – SPANJE

Regio: VIN DE PAYS DU VAL DE LOIRE - FRANKRIJK

Druif: 50% XARELLO / 30% MACABEU / 20% PARELLADA

Druif: 100% sauvignon blanc

Alcohol: 11,5%

Omschrijving: Deze Marigny-Neuf komt van de begenadigde wijnmaker Frederic Brochet. In de wijnregio van Haut Poitou staat Brochet op eenzame hoogte. Zijn wijnen zijn volledig biologisch en hebben volop fruit en terroir mee, met bovendien een levendige frisheid. Deze sauvignon pakt vanaf de eerste aromasensatie uit met een explosie van kiwi, passievrucht en mango, omwikkeld met wat honing. De smaak is floraal, heel levendig en spits. In de finale krijgen we opnieuw een pak goed en rijp fruit.

Omschrijving: De Finca ‘Cal Cassanyes’, opgericht in 1637, heeft 35 hectare druivenstokken. De wijnstokken zijn rond de finca gelegen op arme gronden bestaande uit kalk, stenen en deels zand. Zo’n 98 procent van de totale productie bestaat uit cava. Deze cava heeft een fraaie, romige mousse en een rijke mondvulling. De dosering van amper 4 gram tekent voor een droog mondgevoel en zet een wat strengere, fijne lijn uit. Maar bovenal kenmerkt deze cava zich door zijn mooi verweven zuren. Culinair: Een prachtig aperitief, maar beslist ook een aanrader bij oesters en lichte visgerechten.

3

4

DORNIER ‘DONATUS WHITE’ 2011

CAMPOS DE LUZ OLD VINE GARNACHA 2009

Regio: WESTERN CAPE W.O. - ZUID-AFRIKA

Regio: CARINENA D.O. – SPANJE

Druif: 65% CHENIN BLANC / 35% SEMILLON

Druif: 100% GARNACHA

Alcohol: 13,5%

Alcohol: 13,8%

Omschrijving: Dornier is een typische ‘boutique winery’ die kan genieten van een gereputeerde wijnregio, de Helderbergarea in Stellenbosch, gekoeld door de FalseBay-winden. Deze Donatus White kreeg acht maanden vatrijping op Franse eik, wat meteen zijn opulente kleur verklaart. In de neus komen volop aroma’s van witte peer en mandarijntjes, met wat honing en een citrustoets. De semillon brengt in de smaak een volle rijkdom, die verfijnd wordt door de elegantie en complexiteit van de chenin blanc. Dat alles wordt afgerond in een lange en krachtige finale.

Omschrijving: De wijngaarden van de D.O. Cariñena worden rijkelijk overgoten met zonlicht. Op Campos de Luz wordt deze Old Vine Garnacha gemaakt van oude garnachastokken met lage rendementen. De stokken groeien op rode kleigronden die overlopen in grint- en rotsachtige gronden. Meer dan de helft van deze appellatie is trouwens begroeid met garnacha. Dit is een intense, volrode frisse wijn, met aroma’s van rijpe rode vruchten en een peperige toets. Mooie structuur in de mond met zachte tannines.

Alcohol: 12,5%

Culinair: Een wijn die perfect past bij gerechten met vis en zeevruchten (super bij oesters), maar ook bij droge, harde geitenkaas.

5

ENIRA 2008

Regio: TRACIË - BULGARIJE Druif: 48% MERLOT / 40% SYRAH / 5% CABERNET SAUVIGNON / 7% PETIT VERDOT Alcohol: 14,5%

Culinair: Stevige visgerechten met roomsaus of bereidingen met wit vlees.

16

2

CAVA DAMIA ‘1637 BRUT’ MILLESIME 2010

17

Omschrijving: Deze wijn wordt geproduceerd door de Bessa Valley Winery. De wijngaard is een joint venture tussen graaf Stephan von Neipperg, bekend van de topdomeinen Château Canon-la Gaffelière, Château la Mondotte, Château Clos de l’Oratiore en Château Peyreau, allen grand crus in Saint-Emilion en een bevriende financier Karl-Heinz Hauptmann van Europe Capital Management. De Enira en de Enira Reserva zijn hoogkwalitatieve wijnen. In het glas komt een wijn met een diepere, donkere kleur. Met aroma’s van gestoofd rood fruit en cassis, met in de mond een evenwichtige aanzet, met lichtjes zoete toets. De lange, rijke afdronk is peperig met een lichte prikkel in de tannines.

fotoreeks

L U N C H B O X p.

18-25

O

m grote nationale en internationale ambities waar te maken, wordt hard gewerkt in onze Vlaamse ondernemingen. Volgens Business Angel Harry De Smedt is die werkersmentaliteit overigens één van de troeven waarmee onze Vlaamse bedrijven internationaal hoge toppen scheren. ARKimedes nam een kijkje tijdens de lunchpauze van één van de doelondernemingen waar dagelijks meer dan 120 werkkrachten aan de slag zijn: het Gentse transportbedrijf Tailormade Logistics (TML). De magazijniers kregen daarbij voor de gelegenheid enkele suggesties voor een stevige lunch aangereikt: van chili sin carne over mediterraanse lunch tot gezonde yoghurt met muesli. Voor de samenstelling van de lunchgerechten: zie receptenboek pagina 16.

18

19

Dag De Baere, 20 jaar, jobstudent bij TML

Chili sin carne 20

21

Yoghurt met verse rode vruchten en havermuesli 22

23

Christophe Delcourt, 24 jaar, magazijnier bij TML

Focaccia met chorizo en pesto + Gazpacho van tomaat 24

25

Teamlunch • Ontoforce

Ontoforce-team laadt batterijen op tijdens lunch Lancering van disQover-software zorgt voor digitale revolutie in de farmaceutische sector

E

en teamactiviteit zoals deze zouden we veel vaker moeten doen”, zeggen Hans Constandt en Stephane Roelandt, twee oprichters van de IT-startup Ontoforce. Samen met hun achtkoppige team schuiven ze aan tafel in brasserie Het Pakhuis in Gent. Tijdens een ontspannen lunch wordt van gedachten gewisseld over de evolutie en toekomst van Ontoforce, de uitdagingen voor ondernemers en het belang van een sterk team voor een start-up.

26

“We hebben de laatste tijd veel van ons team gevraagd. Maar in een startende onderneming is er geen middenweg: het is alles of niets”, zegt Hans Constandt. Ontoforce staat op het punt zijn eerste product te lanceren en dat gaat gepaard met lange werkdagen en slapeloze nachten. Met disQover, een intelligente zoekmachine die linken legt in de oneindige stroom data uit de farmaceutische wereld, wil het jonge Vlaamse IT-bedrijf een ware revolutie in de farmasector ontketenen. Digitale revolutie

“Er is een kentering in het businessmodel van farmaceutische bedrijven in de maak”, licht Hans Constandt toe. “Het huidige model is te stroef en werkt duidelijk

 Stephane Roelandt en Hans Constandt voor één keer achter de kookpotten voor hun team. “Dit zouden we vaker moeten doen.”

 De ontspannen lunch is welkom voor de teamleden van Ontoforce, na enkele lange werkdagen voor de lancering van disQover.

27

boeken in hun medicijnonderzoek. Niet toevallig is de baseline van het bedrijf ‘links for lives’ – want disQover kan onderzoek versnellen en zo uiteindelijk levens redden, gelooft Ontoforce.

 Terwijl de lunch wordt geserveerd discussieert het hele team over de toekomst van Ontoforce.

niet meer. Het gaat te traag en te moeizaam om de stap te zetten van onderzoek naar nieuwe medicijnen, ook omdat bedrijven in de sector te veel naast elkaar werken.Toch zit de hele wereld te wachten op innovatieve geneesmiddelen en inzichten. Wij geloven dat er een digitale revolutie op til is: bedrijven, universiteiten en ziekenhuizen zouden hun onderzoeksgegevens wereldwijd digitaal moeten kunnen delen. Zo kunnen ze kostbare tijd en geld besparen.” Net die digitale link wil Ontoforce leggen door semantische technologie toe te passen in het softwareprogramma disQover. Dat is een slimme webapplicatie die verbanden zoekt in de betekenis van woorden en zo nieuwe linken legt tussen de gegevens van verschillende farmabedrijven. Zo kunnen biotech- en farmabedrijven, alsook publieke instanties zoeken naar overeenkomsten in hun omvangrijke databanken en uiteindelijk veel sneller resultaten

Maar willen farmabedrijven dan zomaar al hun gegevens aan hun collega’s en concurrenten blootstellen? “Toch wel. De sector snakt naar tijdbesparende oplossingen. Toen we disQover een half jaar geleden op een beurs voorstelden, kregen we meteen de vraag hoeveel het kostte en hoe snel we konden leveren. Maar de software was toen nog lang niet af!” Ondertussen werd disQover succesvol getest in een aantal pilootprojecten en wordt het product eerstdaags op de markt gelanceerd. Complementair managementteam

 Zowel Hans Constandt als Stephane Roelandt kiezen een sappige Angus Beef als hoofdgerecht. “Daarin komen we toch overeen!”

28

Naar die lancering leefde de hele ploeg van Ontoforce de laatste maanden intensief toe. Elk teamlid werkte met hart en ziel om het product op punt te stellen. Een moment van ontspanning tijdens een etentje met de medewerkers is dan ook welgekomen.“We hebben gaandeweg geleerd dat het voor een bedrijf, en zeker voor een start-up, belangrijk is om te investeren in soft skills. De manier waarop mensen in een team functioneren is zo belangrijk. Toen we in het begin mensen aanwierven, focusten we voornamelijk op professionele capaciteiten. Maar die zijn veel gemakkelijker aan te leren of bij te sturen. Ontoforce is nu in een fase

gekomen waarbij het van groot belang is dat iedereen op elkaar kan inspelen en maar een half woord nodig heeft om elkaar te verstaan.” De beide oprichters zijn het daarom niet altijd met elkaar eens. “We verschillen inderdaad soms van mening voor grote beslissingen over Ontoforce. Ik wil er altijd voluit voor gaan, terwijl Stephane wat terughoudender is en alles eerst verschillende keren wil berekenen en overwegen. Maar in de ondernemerswereld heet dat complementariteit. We vullen elkaar aan”, zegt Hans Constandt. Hans Constandt en Stephane Roelandt leerden op elkaar inspelen toen ze samen met Tom Vankemmel SchoolKID uitwerkten, een sociaal project voor het onderwijs. “Het basisidee van SchoolKID is precies hetzelfde als dat van Ontoforce: gegevens van verschillende instanties met elkaar verbinden om zo betere resultaten te boeken”, legt Hans Constandt uit. “Mijn zoon heeft een lichte motorische stoornis waardoor hij moeilijk kan schrijven. Ik merkte dat de resultaten van zijn onderzoeken en de gegevens van leerkrachten over hem telkens opnieuw opgevraagd moesten worden bij een overstap naar een andere school. Ik wilde een softwareplatform ontwikkelen dat scholen, dokters, ouders en leerkrachten met elkaar verbindt. Zo kunnen leerlingen optimaal worden begeleid.” 29

“

We hebben gaandeweg geleerd dat het voor een bedrijf, en zeker voor een start-up, belangrijk is om te investeren in soft skills.” Hans Constandt CEO Ontoforce

”

Grote stap

VRAGENRONDE met



Hans & Constandt



Stephane Roelandt

Vis of vlees? Vis

Vlees

Klassiek of exotisch? Mede dankzij mijn Afrikaanse roots: exotisch

SchoolKID staat momenteel tijdelijk on hold. “Er is meer tijd voor nodig. Het is niet eenvoudig om iedereen in de onderwijssector te overtuigen en omdat SchoolKID een vzw is, is het moeilijk om investeerders voor het project te vinden.” Toch wilden de oprichters het idee voor de software van SchoolKID niet verloren laten gaan. Ze vroegen advies aan specialisten van de Vlerickschool en trokken naar BRYO (Bright Young entrepreneurs, een initiatief van Voka, nvdr.). “Al snel bleek dat we met onze ideeën terug moesten naar een sector die ik door en door kende, omdat ik jarenlang voor Eli Lilly heb gewerkt: farmacie. Die sector zit op dergelijke technologie te wachten en is bereid ervoor te betalen”, zegt Hans Constandt. Het sociale engagement van waaruit SchoolKID aanvankelijk vertrokken was, blijft ook in disQover een belangrijke rol spelen. “In beide gevallen willen we mensen helpen met technologie: kinderen via SchoolKID vzw; patiënten met Ontoforce.”

Klassiek

Wijn of bier? Wijn bij een diner of lunch, bier bij een drink ‘s avonds

Een moeilijke, wat dat is afhankelijk van het gerecht. Maar meestal wijn.

Fastfood of gastronomisch? Gastronomisch

Gastronomisch uiteraard

Zelf koken of uit eten? Uit eten (ik kook heel graag, maar ik heb geen tijd…)

Vroeger had ik heel wat meer tijd, dan zeker zelf koken en liefst in groep, maar de laatste jaren ga ik liefst uit eten!

30

De stap van een kleine vzw die Hans Constandt en Stephane Roelandt hoofdzakelijk in hun vrije tijd runden, naar een internationale onderneming waarvoor ze fulltime alles op alles moesten zetten, was niet te onderschatten. Voor Ontoforce werkte Hans Constandt als consultant bij de farmamultinational Eli Lilly. “Een boeiende en goedbetaalde job, waarbij ik voor 90 procent van thuis uit werkte en zo mijn tijd zelf kon indelen. Het is moeilijker dan het lijkt om op een bepaald moment al die zekerheden op te geven voor een sprong in het onbekende.” Stephane Roelandt beaamt volmondig. Ook hij had als IT-specialist een goedbetaalde vaste job. “Het voelt echt aan alsof je met je ogen dicht in het diepe springt. Het zet alles waarmee je vertrouwd was op zijn kop: je weet dat je keihard zal moeten werken, maar niemand kan garanderen dat het iets zal opleveren. In de begindagen van Ontoforce huurden we een kleine ruimte in Brussel als kantoor. Ik zie ons daar nog binnenstappen. Er lag een tapijt, dat was alles. We keken elkaar aan en vroegen ons af wat we die dag eigenlijk zouden doen.Tafels en stoelen kopen, dat was de eerste horde die we voor Ontoforce moesten nemen. Dat voelt heel bevreemdend aan.”

“

Bestuurslid Bernard Munos gelooft in nieuw businessmodel voor farmasector Een smakelijk etentje vormt de voedingsbodem voor talrijke ideeën. Het zaadje voor Ontoforce werd vijf jaar geleden al geplant, toen oprichter Hans Constandt en bestuurslid Bernard Munos er tijdens hun maandelijkse lunchmeeting luidop van droomden om te zorgen voor een kentering in de farmaceutische sector. Bernard Munos trad recent toe tot de raad van bestuur van Ontoforce als onafhankelijk bestuurslid. Hij wordt genoemd als één van de 25 meest invloedrijke personen in de biotechsector wereldwijd en kan mee zorgen voor de internationale doorbraak van Ontoforce, met disQover. Tot 2010 bepaalde hij mee de bedrijfsstrategie van de multinational Eli Lilly, waar hij Hans Constandt leerde kennen. “Omdat ik bezig was met een internationaal project

De crisis is onze bondgenoot bij Eli Lilly reisde ik eenmaal per maand naar de VS, waar ik in contact kwam met Bernard. Al snel bleek dat we dezelfde visie over bepaalde evoluties in het businessmodel van de farmaceutische sector deelden”, zegt Hans Constandt. “De sector evolueert onvermijdelijk richting disruptie: vernieuwing door het huidige businessmodel volledig te ontwrichten met toegankelijke en betaalbare innovatie”, legt Bernard Munos uit. “De nood aan innovatie is erg groot, maar er worden in verhouding tot de middelen en inspanningen te weinig tastbare resultaten geboekt. Dat komt omdat het huidige onderzoeksmodel niet meer werkbaar is. Het is te stroef en zal binnen afzienbare tijd ineen storten.”

Toch zijn de twee het erover eens dat meer mensen in Vlaanderen de stap zouden moeten durven zetten. “Je moet veel opgeven en om op korte tijd rijk te worden moet je het zeker niet doen. Maar ik kan het iedereen aanraden. Ondernemen is ongelofelijk verfrissend en leerrijk. Trouwens, wie mee aan de wieg stond van een start-up is momenteel erg gegeerd op de jobmarkt”, zegt Hans Constandt. Slim geld

Het vergt heel wat moed, inzicht en doorzettingsvermogen om vanuit een goed idee een onderneming uit te bouwen.“En dan vergeten we de belangrijkste factor: 31

”

De grote farmabedrijven snakken naar een kentering en die kan Ontoforce volgens Bernard Munos teweeg brengen met disQover, software die de databanken van bedrijven wereldwijd verbindt. “Enorm veel data worden tegenwoordig online gedeeld. We shoppen online, bankieren online en hebben allemaal smartphones en tablets. De bedrijven in de medische wereld beschikken over enorme databanken: die moeten we digitaal kunnen verbinden en zo kostbare tijd besparen. De financiële crisis is hierbij onze bond­genoot, want die brengt het hele proces in een stroomversnelling.”

een financiële basis. Het is aartsmoeilijk om private investeerders te overtuigen van je idee, als je hen nog geen resultaten of product kan voorleggen”, zegt Stephane Roelandt. Toch staat of valt alles met startkapitaal. En daar is volgens de twee managers een belangrijke rol weggelegd voor ‘slim geld’ dat PMV via fondsen zoals ARKimedes investeert.

Teamleden over Ontoforce

Peter Verrykt 38 jaar



Managing Partner Werkt bij Ontoforce sinds juli 2012 Waarom Ontoforce?

Ewout Van Troostenberghe 24 jaar

“Met de lancering van het SchoolKID verhaal was ik al betrokken en overtuigd dat je zelf initiatief moet nemen als je het verschil wil maken. Met het disQover-verhaal kwam alles samen, de juiste mensen, de visie, de passie en de overtuiging om effectief dat verschil te maken in de markt. Daar wou ik dan ook met plezier mijn schouders mee onder zetten.”

Developer Werkt bij Ontoforce sinds januari 2013 Waarom Ontoforce?

“De semantische technologie die wij met disQover toepassen, is fascinerend. We moeten nu van het momentum gebruik maken om die technologie bekend te maken bij het brede publiek, want het is een instrument dat in vele sectoren gebruikt kan worden.”

Sophie De Brabander 29 jaar Front-end developer Werkt bij Ontoforce sinds december 2012

Peter Vandenabeele 48 jaar

Waarom Ontoforce?

“Het is fijn om mee te werken aan iets dat nog niet af is. Je bepaalt zelf mee de richting die het bedrijf wil uitgaan. We werken aan een product dat een positieve impact zal hebben: het verbeteren van onderzoek naar medicatie. Het is verrijkend om aan zoiets mee te werken.”

Lead developper Werkt bij Ontoforce sinds juli 2012. “Ik denk dat ik de eerste werknemer van Ontoforce was.” Waarom Ontoforce?

“Het is een van de interessante en vernieuwende start-ups in België. Het idee om semantische technologie in te zetten voor de farma-industrie is erg vernieuwend. De technologie bestaat al even, maar werd nog te weinig toegepast.”

Philippe Luickx 28 jaar Lead data scientist Werkt bij Ontoforce sinds april 2013

Nicola Vitucci 26 jaar

“Zonder instellingen zoals ARKimedes, PMV, LRM en het Gentse iMinds zou Ontoforce niet bestaan. Je hebt mensen nodig die van het eerste uur in je onderneming geloven en een langetermijnvisie hebben”, zegt Hans Constandt. In dat opzicht wil hij toekomstige collega-ondernemers één goede raad geven: “Ga nooit achter het geld aan, maar achter het advies. Startkapitaal is uiteraard noodzakelijk om iets op te starten. Maar de ervaring, het advies en het netwerk dat investeerders met een visie kunnen bieden: dat maakt echt het verschil tussen slagen en falen. Onlangs gaf een expert van LRM ons raad voor enkele juridische aspecten.Wij zijn leken op dat vlak en om een jurist te betalen, heb je als startende onderneming nu eenmaal geen geld. Dergelijk advies is onbetaalbaar.”

Ontoforce heeft alvast grote ambities. “Sowieso richten we ons meteen op de internationale markt, dat kan niet anders met ons product.We focussen in eerste instantie op partnerschappen in de VS.” Om die ambities waar te maken, trok Ontoforce drie onafhankelijke bestuursleden aan voor de raad van bestuur.“We hebben daarbij specifiek gekozen voor profielen die wereldwijd actief zijn en ook een internationale visie hebben. De drie sectoren waarin wij actief zijn, zijn daarbij vertegenwoordigd”, licht Hans Constandt toe.“Voor de biotechsector zal Luc Vauterin zetelen. Luc Burgelman van NGData vertegenwoordigt de IT-sector en voor de expertise in de farmasector zijn we blij dat Bernard Munos tot onze raad van bestuur wil toetreden (zie pagina 31, nvdr.). Alle drie de heren hebben al verschillende producten in de markt gezet en zullen door hun ervaring een grote meerwaarde betekenen voor Ontoforce”, zegt Hans Constandt, die Bernard Munos persoonlijk nog goed kent uit zijn vorige carrière bij Eli Lilly. “Toen al spraken we over een ommekeer in de farmaceutische sector en werd het idee voor Ontoforce geboren.”

Bij de eerste investeringsronde haalde Ontoforce één miljoen euro op bij iMinds, SOFI (Spin-Off Financierings­ instrument, beheerd door PMV) en KMOFIN 2 (een ARKIV van ARKimedes-Fonds II, beheerd door LRM). “Momenteel zijn we aan het bekijken of een tweede investeringsronde nodig zal zijn”, zegt Stephane Roelandt.

Waarom Ontoforce?

“Vooreerst de persoonlijkheid van Hans zelf. Hij is erg boeiend en inspirerend om mee samen te werken. Het is ook heel fijn om bij een echte start-up te werken. Ik heb het gevoel dat ik echt mee bouw aan een verhaal en nauw betrokken ben. Werken bij een startend bedrijf heeft ook uitdagingen: je draagt veel verantwoordelijkheid en moet zelf een structuur zoeken om in te werken.”

Data scientist Werkt bij Ontoforce sinds januari 2013 Waarom Ontoforce?

“Door onze technologie zal er een veelvoud aan data gegenereerd worden ten opzichte van nu. Alle collega’s zijn heel flexibel en op elkaar ingespeeld.” 32

Favoriete gerechten

zie receptenboekje

Stephane Roelandt Spaghetti Bolognese p.12

33

Hans Constandt Moambe met saka saka p.26

ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent Cuberdons Fotografie-afdeling academie De Meiboom Halle, 25-65 jaar De cuberdon (ook wel neuzeke of Gentse neus) is een kegelvormig Belgisch snoepje dat smaakt naar framboos. De verse cuberdon is een erkend streekproduct en hard vanbuiten maar vloeibaar vanbinnen. Aangezien die binnenkant verder versuikert, is het snoepje beperkt houdbaar.

34

35

De ideale mix • OTN Systems

De ideale mix O

TN Systems is een uitzonderlijk Vlaams telecombedrijf met schijnbaar tegenstrijdige eigenschappen. Het is een start-up met 20 jaar ervaring, ze bedienen wereldwijd 400 klanten vanuit een vestiging in Olen, leveren communicatieapparatuur voor pijpleidingen, mijnen en metrolijnen en zijn op overnamepad tijdens de crisis. Een bijzondere cocktail van elementen. Wij praatten over de ideale mix van ervaring, ondernemingszin, enthousiasme en innovatie met CEO Olivier Georis en VP R&D Erik Laurijssen.

t Olivier Georis CEO OTN Systems sinds 2011. Bestuurder bij OTN Systems (2008-2011). CTO bij Metris (2003-2008).

Een stevige basis

Olivier Georis en Erik Laurijssen schuiven voor het gesprek aan tafel in restaurant De Tuinkamer in Beerzel. Daar schittert de jonge chef-kok Ken Verschueren, die het vak leerde bij Sergio Herman in Oud Sluis. Net als in de keuken, begint ook in het bedrijfsleven alles met een stevige basis.Voor een sterk bedrijf is dat vaak een goed product of service. Bij OTN Systems is dat zeker het geval. Maar bovendien kan het bedrijf bouwen op wel twintig jaar ervaring, terwijl de onderneming eigenlijk maar werd opgericht in 2008. OTN ontstond namelijk begin de jaren negentig als autonome divisie binnen de Siemens-groep. Daar ontwikkelde het team communicatietechnologie voor industriële klanten. Toen Nokia-Siemens Networks haar focus echter verschoof naar grote publieke operatoren, besliste het management van OTN een eigen koers te gaan varen. Gimv en ARKimedesFonds hielpen hen via een management buy-out de divisie te verzelfstandigen, en samen met het personeel een nieuwe vennootschap op te richten. Sindsdien specialiseerde OTN Systems zich verder in het ontwikkelen van commu­ nicatie­­ systemen voor data, telefoon, audio en video via optische glasvezelkabel. Het bijzondere is dat OTN dat voornamelijk doet voor data waarbij het essentieel is dat die heel snel overgebracht worden in extreme omstandigheden: 100% veilige en ononderbroken communicatie­netwerken voor de moeilijkste plaatsen en markten, zoals in mijnen, metrolijnen en pijpleidingen in de woestijn. Olivier Georis legt uit: “De communicatielijnen vormen daar vaak de ruggengraat van de dagelijkse werking: videobeveiliging in metrolijnen bijvoorbeeld, telecommunicatie tussen stations en controlekamers, aankondigingen en metingen… Steeds nicheomgevingen waarin volledig betrouwbare datacommunicatie onontbeerlijk

t Erik Laurijssen VP R&D OTN Systems sinds 2012. Mede-oprichter en voorzitter van Eclipse (2006-2009) en Luma International (2009-2011).

“

Iedereen heeft zijn eigen specialiteiten, maar met solisten alleen maak je geen symfonie.

Pompelmoes Gin & Tonic met koriander stap 1/4 Een stevige basis Gebruik voor deze cocktail een kruidige, droge gin.

Erik Laurijssen, OTN Systems

”

 Chef-kok Ken Verschueren in gesprek met Olivier Georis en Erik Laurijssen: “Ook in de keuken begint alles met een stevige basis.”

is. Een fout of storing zou onvermijdelijk tot reputatieschade, grote verliezen of levensgevaarlijke situaties leiden.Wanneer bijvoorbeeld een oliepijpleiding stilvalt, kampt de beheerder al snel met een half miljoen dollar verlies per uur: een probleem moet dus – ook midden in de woestijn – onmiddellijk gedetecteerd en gemeld worden.” Om dat soort veiligheid ononderbroken te kunnen garanderen, ontdubbelt OTN systemen zoals voeding, controlekaarten of bekabeling en bouwen ze allerlei back-upsystemen in.

Metris zendt zijn zonen uit... Topkoks gaan in de beginjaren van hun carrière in de leer bij gereputeerde sterrenkoks om het metier en de culinaire finesses onder de knie te krijgen. In het bedrijfsleven doorlopen ondernemers en managers eveneens een leercurve. Met de opgebouwde ervaring, kennis en kunde kunnen ze vervolgens nieuwe initiatieven naar een hoger niveau tillen. Enkele voormalige managers achter de Leuvense spin-off Metris, dat in 2009 werd overgenomen door Nikon Metrology, vinden vandaag hun weg naar nieuwe ondernemingen die zijn gefinancierd door ARKimedes.

was daar drastische vernieuwing voor nodig, soms was het voldoende om mensen ruimte te bieden om te groeien.Voor sommigen is de omschakeling natuurlijk makkelijker dan voor anderen, maar we merken echt dat de nieuwe dynamiek veel mensen extra motiveert. Daar plukken we vandaag al de vruchten van.” De juiste ingrediënten

Olivier Georis en Erik Laurijssen werkten geen van beiden bij OTN Systems toen het bedrijf werd verzelfstandigd. Het recept voor OTN werd toen grondig veranderd: OTN ging van een mastodont naar een kleiner bedrijf met honderd werknemers, waardoor bepaalde ingrediënten plots ontbraken en andere niet meer pasten binnen

Bart Van Coppenolle • Was: CEO bij Metris • Is: CEO bij Right Brain Interface (1) Philip Vandormael • Was: COO bij Metris • Is: COO bij Right Brain Interface (1) Erik Duyck • Was: VP Sales Metris • Is: Managing director Europe Right Brain Interface (1) Olivier Georis • Was: CTO bij Metris • Is: CEO bij OTN Systems (2) Kris Vallons • Was: VP Operations bij Metris • Is: VP Operations bij Trinean (3) 38

het geheel. Olivier Georis: “Twintig jaar ervaring heeft natuurlijk veel voordelen, maar binnen een steeds sneller evoluerende telecomwereld kan dat soort erfenis ook uitdagingen met zich meebrengen. Plots moest het bedrijf zich veel sterker gaan positioneren, maar ook dynamischer en vooral ondernemender worden.” Om dat te bereiken werd Georis in 2009

1. Right Brain Interface ontwikkelt en commercialiseert het user interface TV-platform “baahlu”. KMOFIN 2, LRM’s ARKIV-dochter, investeerde 1 miljoen euro in Right Brain Interface. In juli 2013 investeerde ook Capricorn ICT ARKIV 500.000 euro in Right Brain Interface. --------------------------------------------------------2. OTN Systems ontwikkelt en commercialiseert hard- en software voor industriële netwerken. In 2008 ontving OTN Systems 1,5 miljoen euro financiering van Gimv Arkiv Technology Fund. --------------------------------------------------------3. Trinean, een spin-off van UGent en Imec, ontwikkelt en commercialiseert meetinstrumenten voor de sector van de levenswetenschappen. In totaal ontving Trinean 5,7 miljoen euro financiering van Baekeland Fonds II, Capital-E ARKIV en Vesalius Biocapital ARKIV.

aangetrokken als bestuurder en in 2011 aangesteld als CEO. Hij stelde in 2012 Erik Laurijssen aan als vice-president van het kloppende hart van OTN: de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling. Erik Laurijssen: “Van de 110 werknemers werken er bij OTN bijna 50 in O&O. Vandaag ontwikkelen we met dat team een volledig nieuw platform dat de volgende generatie in datatransport moet worden: sneller, flexibeler, beter aangepast aan nieuwe communicatiemogelijkheden en de nieuwe noden en vragen van klanten. We investeerden daar vijf jaar tijd en 10 miljoen euro in. De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen. Tegelijkertijd moesten we ook het hele team klaarstomen voor die uitdaging en de juiste competenties aanscherpen: iedereen heeft zijn eigen specialiteiten, maar met solisten alleen maak je geen symfonie. Mijn taak was die van een dirigent. De uitdaging was om de twintig jaar ervaring te gebruiken binnen een nieuwe, modernere en snellere manier van werken. Soms

Precieze verhoudingen

De verhouding tussen ondernemerschap en kapitaal is even belangrijk voor slagen als een goed product en een enthou­ siast team. OTN Systems kon in 2008 al rekenen op de financiële slagkracht van Gimv en ARKimedes-Fonds om een eigen koers te varen via een investering van 3 miljoen euro. Olivier Georis merkt op dat ruimte in deze verhouding ook van groot belang is: “Van onze investeerders kregen we niet alleen de middelen, maar ook de ruimte om te investeren in een nieuw product, niet louter in de bestaande productportfolio. Ze investeerden met het oog op de toekomst en mikken mee met ons op groei. Dat is heel anders dan de instelling van bijvoorbeeld Angel­ saksische investeerders, die vaak voor het snelle geld gaan. Terwijl ook wij die investering intussen al hebben terugverdiend.” OTN Systems verbetert verder de bestaande productportfolio, maar is ook bijna klaar voor de introductie van haar nieuwe platform. “Voor de ontwikkeling 39

stap 2/4 De juiste ingrediënten Gin, roze pompelmoes, limoen, angostura bitter, verse koriander, tonic. Een gin & tonic bestaat voor bijna de helft uit tonic: kies dus een tonic die neutraal van smaak is.

stap 3/4 Precieze verhoudingen 2 shots gin, 1,5 shot pompelmoessap, 1/2 shot citroensap, 3 shots tonic water, Enkele druppels angostura bitters, 4 blaadjes verse koriander

stap 4/4 De Afwerking Vul een shaker met ijs. Voeg alle ingrediënten behalve de tonic toe en schud tot de buitenzijde aanslaat. Zeef in twee grote wijnglazen met enkele verse ijsblokjes. Vul aan met de tonic en roer even. Versier elk glas met een takje koriander en serveer meteen.

Sterrenchef Ken Verschueren: de juiste ingrediënten, maar ook goed kunnen tellen

 In De Tuinkamer kunnen gasten een keuze maken uit verschillende soorten olijfolie voor bij hun gerecht.

kregen we een projectsubsidie van 2 miljoen euro van het IWT. Dat soort zuivere investeringen in onderzoek en ontwikkeling hebben echt een hefboomeffect, want je versterkt bestaande en creëert nieuwe competenties die later ook weer in andere bedrijven toegepast zullen worden. We zijn momenteel de markt aan het voorbereiden op de pre-release. Daar hebben we echt veel potentieel om te groeien, zowel in de bestaande markten als in nieuwe. In twee tot drie jaar willen we de huidige omzet verdubbelen tot 40 miljoen euro.”

“Talentvolle jonge chefs die eerst ervaring opdoen bij sterrenkoks, hebben vandaag meer kans dan ooit om een ster te halen. Michelin volgt jong talent in de kookwereld actief. Na zelf vier jaar gewerkt te hebben in sterrenrestaurant Oud Sluis, kreeg ik na één jaar al een ster voor De Tuinkamer. Met een goede basis, zorgvuldig gekozen ingrediënten en passie kom je al heel ver. Als je dan ook nog eens het geluk hebt te kunnen werken of investeren in een mooi pand, kan je beginnen dromen van een ster. Vroeger zat een restaurant na het behalen van de Michelinonderscheiding gegarandeerd vol voor drie jaar. Vandaag is de ster ook een drempel geworden: jonge mensen associëren het met uitstekend, maar ook heel duur tafelen. Terwijl dat laatste helemaal niet het geval hoeft te zijn. Een goede kok moet immers ook goed kunnen tellen: met een degelijke foodkostberekening help je niet alleen jezelf, maar kan je ook je klanten verwennen voor een correcte prijs.”

De afwerking

De Lijn, de Kusttram en Ores zijn enkele van de bekendste Belgische klanten, maar de klantenportfolio van OTN Systems is bijzonder internationaal: slechts 5% van de verkoop heeft plaats in België. De grootste deals sluiten ze in China, waar momenteel veel metro’s gebouwd worden. Eén op drie metro’s wordt daar vandaag voorzien van communicatietechnologie van OTN Systems, via een eigen Chinees filiaal. Ook daar wordt door OTN Systems fors geïnvesteerd.

“

Met een stevige basis, goede ingrediënten en passie kom je al ver 40

”

“Daarnaast zien we in de Verenigde Staten veel potentieel: daar wordt momenteel zwaar geïnvesteerd in het zogenaamde

Favoriete gerechten

zie receptenboekje

Olivier Georis

smartgrid – een intelligent elektriciteitsnet en intelligente toepassingen, waarbij via metingen het verbruik van elektriciteit veel beter gereguleerd kan worden. Smart betekent in dit geval: communicatie toevoegen, bijvoorbeeld van de toestellen naar de providers, of van stations naar transformators. En net in dat soort communicatienetwerken is OTN Systems natuurlijk gespecialiseerd. Ook de Amerikaanse representatie moet daarom versterkt worden in de toekomst.” Als afsluiter geeft Olivier Georis nog een andere piste mee die OTN Systems verkent: een overname. “Door een bestaand bedrijf met een grote klantenbasis over te nemen, hebben we niet alleen geografisch meteen voet aan de grond in een nieuw land, maar hebben we ook meteen een afzetmarkt voor ons nieuwe platform – en krijgen we ook toegang tot buitenlandse investeerders. China zou zeer interessant kunnen zijn, maar is cultureel en taalkundig niet altijd gemakkelijk te verenigen. Waarschijnlijk zullen we een bedrijf zoeken in Noord-Amerika. Maar natuurlijk is de ideale partij net als ons wereldwijd actief.”

Erik Laurijssen

Zalm met asperges en mousselinesaus p.24

Gepocheerde kip met aspergesalade p.20

41

Visie De kok als ondernemer Bruno Vanspauwen Bruno Vanspauwen schrijft als wijnkenner en culinair recensent onder meer voor De Standaard. Maar ook het ondernemerschap heeft voor hem geen geheimen. In een vorig leven richtte hij een reclamebureau op dat uitgroeide tot één van de grootste communicatie­ groepen van het land: TBWA Group Belgium.

I

s een kok een artiest of een vakman? Die vraag werd al meermaals gesteld en krijgt meestal geen eenduidig antwoord. Merkwaardig dat men daar geen derde begrip aan toevoegt. Want een kok is meer dan een artiest en/of een vakman. Een kok is ook een ondernemer. Al vergeet hij of zij dat wel eens.

ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent

Een ondernemer hoort zich, alvorens iets op te starten, een belangrijke vraag te stellen: waarom zou een klant mijn product kopen en niet dat van mijn concurrent? Die vraag stellen koks zich veel te weinig. Vandaar dat zovele restaurants kopieën zijn van elkaar. En dat er bijgevolg elk jaar verschillende restaurants de deuren moeten sluiten.

De Vlaamse Link Gert Cruyt, 19

jaar

Overdag wordt deze herkenbare frituur voor het Belfort op de Grote Markt in Brugge overspoeld door honderden toeristen die de historische stad bezoeken. Toch blijft dit frietkot ook ‘s avonds laat open. De Brugse jongeren zijn het er dan ook over eens: de beste frietjes van de stad vind je hier.

Al te vaak zie ik hetzelfde scenario zich voltrekken: jonge kok studeert af aan bekende hotelschool, gaat ervaring opdoen in enkele sterrenkeukens bij bekende chefs en begint dan met zijn eigen restaurant, samen met zijn vriendin of echtgenote. De formule is dezelfde als de restaurants waar hij gewerkt heeft, de ambitie ook: hopen dat culinaire recensenten langskomen die het goed vinden en dat culinaire gidsen sterren en punten toekennen. Maar - zoals ik ooit in een managementhandboek heb gelezen - “hope is not a strategy”. 42

43

ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent Al te veel jonge koks beginnen vol hoop, maar zonder strategie en zonder visie. Ze denken dat het wel zal lukken als ze goed kunnen koken. Alles wat daarrond hangt, krijgt minder aandacht en wordt voorspelbaar ingevuld. Eén: aperitief met hapjes vooraf. Twee: “Hebt u uw keuze gemaakt?” (à la carte of het menu in een aantal gangen). Drie: “Wenst u de wijnkaart?” (een gelijkaardig aanbod als overal elders).Vier: “Was alles in orde?”Vijf: “Wenst u nog koffie of thee?” (al of niet met zoetigheden erbij).

goed. Maar hoe zit het met de eerste P? Met de vraag hoe je een onderscheidend Product creëert? Dat betekent niet: een product dat de kok onderscheidend vindt. Maar een product dat de klant onderscheidend vindt. In Londen lanceerde de bekende kok Heston Blumenthal een brasserie die middeleeuwse gerechten uit de Britse culinaire traditie serveert, aangepast aan de 21ste eeuw. Het was een instant succes, omdat er een echt onderscheidend idee aan de basis ligt. De gebroeders Adrià (van het vroegere elBulli) zetten opnieuw de trend met hun nieuwe eetconcept 41° in Barcelona, waar je tijdens het eten ondergedompeld wordt in audiovisuele sferen, passend bij de culinaire creaties. In ons land denkt horeca-ondernemer Eddy Roothaert eraan om, zoals steeds vaker in het buitenland gebeurt, een boetiek naast zijn Oosterse brasserie Umami te openen, waar Aziatische voorwerpen uit de keuken en voor de tafel te koop zijn. Dat zijn ideeën die niet alleen uitgaan van het talent van de kok, maar van de vraag waarmee je de klant een nieuwe ervaring aanbiedt.

In dat voorspelbare scenario doet de kok zijn uiterste best om te bewijzen hoe creatief, origineel of virtuoos hij wel is. Maar hij gaat zodanig uit van zichzelf en niet van zijn klanten, dat hij vergeet hoe saai het intussen is in de eetzaal. Daar moeten zijn klanten veel te lang wachten tussen de verschillende gangen.Vaak langer dan de tijd die nodig is om een gerecht op te eten. Het is eigenlijk merkwaardig.Van oudsher gebeurt het echte interessante spektakel in een restaurant op de plek die klanten niet te zien krijgen: de keuken.Waar de klanten zitten, valt er meestal niets te beleven. Ze kunnen alleen de tijd volpraten of luisteren naar muzak, lounge of Vivaldi.

De Spitskool Wesley Dombrecht, 33

jaar

De spitskool is het kleine broertje van de witte kool, met een spitse kegelvorm. Spitskool heeft een mildere smaak dan witte kool en is ook sappiger en licht verteerbaar. Boordevol vitamine C, eiwitten en calcium, beschikbaar van mei tot oktober.

Voorzichtige koks en restaurateurs kunnen alvast beginnen met het in vraag stellen van enkele vastgeroeste gewoonten in restaurants, die erop wijzen dat er te weinig vanuit de klant wordt nagedacht. Heeft die klant wel behoefte aan zoveel hapjes vooraf, en vervolgens ook nog eens aan meerdere hapjes achteraf? Houdt hij van de muziek die weerklinkt? Waarom wordt hij verplicht om volledige flessen wijn te nemen, terwijl er nu methodes bestaan om wijnen per glas te schenken en geopende wijnflessen te beschermen tegen oxidatie? Waarom wordt de wijnfles op meters afstand van de tafel van de klant gezet, zodat hij zich niet kan bijschenken als hij daar zin in heeft?

Je ziet nu wel een kentering komen. Koks en restaurateurs beginnen in te zien dat klanten vandaag méér willen dan een goed gerecht in een bord, ze willen een totaalbeleving. Vandaar dat steeds meer restaurants een open keuken installeren. Dat maakt al een groot verschil in de culinaire beleving. Zowel voor de klant, die ook wat spektakel krijgt, als voor de kok die een beter contact heeft met zijn klanten. Zelfs sterrenrestaurants bieden nu soms plaatsen aan de toog aan, van waaruit je een goed zicht hebt op die open keuken en waar je wat losser en informeler kan eten. Dat was enkele jaren geleden nog ondenkbaar. Ook de klassieke menuformules worden stilaan doorbroken, met dank aan de tapascultuur of aan de Oosterse gewoonte om gerechten te delen.

Meestal komt een kok pas op het einde van een maaltijd uit zijn keuken om zijn klanten te vragen of “alles in orde” was. Dan is het eigenlijk al te laat. Hij zou beter vooraf weten wat hij moet doen opdat alles “in orde” zou zijn. Misschien moet de horeca­federatie daar eens werk van maken: een grondig marktonderzoek over hun sector. Niet om het standpunt van de sector zelf te kennen, maar het standpunt van de klant.

Zeker nu koks meer dan ooit in de mediatieke belangstelling staan en meer zakelijke voorstellen dan ooit krijgen, moeten ze hun ondernemerskant aanscherpen. Kennen ze de vier P’s van de marketing? Product, Prijs, Plaats en Promotie: om succes te hebben moeten ze allevier goed zitten. Met de Prijs (van de gerechten), de Plaats (de locatie van het restaurant) en de Promotie (de omgang met de media) lukt het sommigen al behoorlijk 44

45

tête

Tête-à-tête • Tailormade Logistics / Spartanova

tête

Evelien Putman Isabel Van Obergen over zorgzaam leiderschap

t Tailormade Logistics

t Spartanova

Opgericht in 1996 door Bert Vandecaveye CEO: Evelien Putman (38) ARKIV: Kebek ARKIV

Ontstaan in 2010 als een spin-off van UGent en VUB CEO: Isabel Van Obergen (40) ARKIV: Baekeland Fonds II

Biedt transport en logistieke diensten aan vanuit de haven van Gent.

Zet de kennis van wetenschappers over blessurepreventie om in praktische en toegankelijke toepassingen. Drie medewerkers: Hannes Cleppe, Lode Goossens en Axel Hallez.

Telt meer dan 120 werknemers, van magazijniers over vrachtwagenchauffeurs tot logistiek bedienden.

46

47

S

treng, maar zorgzaam. Spontaan, maar weldoordacht. De twee CEO’s die tegenover elkaar plaatsnemen voor een tête-à-tête rond hun ambities, de toekomst van hun bedrijf en de rol van hun team daarin, laten zich niet in een vakje duwen. Evelien Putman staat aan het hoofd van honderdtwintig medewerkers bij transportbedrijf Tailormade Logistics, terwijl Isabel Van Obergen een driekoppig team leidt bij de innovatieve start-up Spartanova, die zich toelegt op online blessurepreventie. Wat er zo bijzonder is aan vrouwelijke bedrijfsleiders? “Niets”, klinkt het in koor. “Wat is er zo speciaal aan mannelijke CEO’s?”, wordt de vraag teruggekaatst. Of beide vrouwen hun job gemakkelijk kunnen combineren met hun gezin van drie kinderen? “Op precies dezelfde manier als andere bedrijfsleiders dat doen: door veel te plannen.Trouwens, waarom wordt die vraag nooit aan mannen gesteld? Hoe zij erin slagen om overdag een bedrijf te runnen en ’s avonds de strijk te doen?” De toon is meteen gezet: Evelien Putman en IsabelVan Obergen laten zich niet afschilderen als dolle mina’s aan de top. Op een zeldzaam mooie lentedag schuiven ze aan tafel om van gedachten te wisselen over de uitdagingen waar hun bedrijven voor staan en de ambities die ze hebben voor de toekomst. De twee zijn het er meteen over eens dat die ambities niet waar te maken vallen zonder een sterk team dat hetzelfde doel nastreeft, of het nu om honderdtwintig of drie medewerkers gaat.“Zonder gemotiveerde werknemers staat een bedrijf nergens. Zij komen op de eerste plaats. Om hen draait het allemaal. Als CEO ben je slechts de lijm die hen bindt”, zegt Evelien Putman.

Crisismanager

Die rol probeert de West-Vlaamse sinds 2009 te vervullen bij Tailormade Logistics, een logistiek en transportbedrijf in de haven van Gent. Al moest ze de eerste maanden vooral puin ruimen. “TML zat in zeer slecht vaarwater toen ik werd aangesteld als crisismanager om het bedrijf te redden. Ik moest meteen dertig mensen aan de deur zetten. Dan helpt het wanneer je nog geen band hebt met de werknemers”, zegt Evelien Putman. “Het klinkt hard, maar zonder die ingrepen stond iedereen op straat.” TML werd in 1996 opgericht door haar echtgenoot Bert Vandecaveye, die het bedrijf uitbouwde tot een succesvolle logistieke dienstverlener. Maar in 2008 sloeg de crisis in alle hevigheid toe en in 2009 beslisten de aandeelhouders om een nieuwe CEO aan te stellen. “Met mijn financiële achtergrond bij Citibank in New York en als economisch vertegenwoordiger voor Flanders Investment & Trade 48

geloofden zowel Bert als minderheidsaandeelhouder KBC ARKIV in mij.Veel tijd om te beslissen was er niet. Mijn aanstelling was al snel een feit. Ik kende niets van de transportsector, dus ik wist niet goed waar ik aan begon. Maar in feite was dat een voordeel: het bedrijf had op dat moment iemand nodig met een rationele en vooral financiële kijk. Bert had nooit de beslissingen kunnen nemen die ik genomen heb. Hij was emotioneel te nauw verbonden met zijn bedrijf en zijn mensen. Maar hij blijft wel eigenaar. Ik heb geen aandelen in TML.” Evelien Putman bracht het bedrijf met succes weer op de rails. TML wint de laatste jaren gestaag klanten bij en dat in een sector die zware klappen kreeg door de crisis. “We zijn inderdaad bij de gelukkigen die in onze sector overeind zijn gebleven”, zegt ze niet zonder trots.“Maar vergis je niet, het waren zware jaren. Ik was 34 toen ik werd aangesteld en nu, vier jaar later, voel ik mij oud. Mensen ontslaan, het roer drastisch omgooien, alles berekenen en herberekenen tot de toekomst er beter uitziet: het kruipt in de kleren.” Muur neerhalen

Een jonge vrouw aan het hoofd van een mannenbastion, die meteen dertig mensen aan de deur zet. Erg populair kan Evelien Putman zich niet gemaakt hebben 49

Tailormade Logistics telt meer dan

120 werknemers

Spartanova bestaat uit een team van

4

“

Ik heb zelf ook met de vrachtwagen leren rijden. Nog nooit was ik zo zenuwachtig als voor dat examen! Evelien Putman, CEO Tailormade Logistics

”

in haar beginjaren.Toch dwong ze respect af, door zich met volle overgave mee in de strijd te werpen. “Ik heb inderdaad een psychologische muur moeten doorbreken. Bewijzen dat ik niet zomaar de vrouw van

Teamplayer? “Bij Tailormade Logistics werken veel mensen. Uiteraard is het moeilijk om met iedereen een zeer persoonlijke relatie op te bouwen. Toch ken ik iedereen bij naam en daarnaast probeer ik mijn aanwezigheid voelbaar te maken. Ik kan dag en nacht mijn mensen opbellen, maar omgekeerd kunnen zij ook op mij rekenen. Mijn deur staat altijd open voor hen. Wat ik bewust niet doe, is in mijn vrije tijd afspreken met collega’s met wie ik bijvoorbeeld een nauwer contact heb. Dat kan ik niet maken: als ik de één bij mij thuis zou uitnodigen, moet ik dat ook bij de ander doen. En zo kan je bezig blijven.”

de baas was die plots alles zou veranderen, zonder kennis van zaken. Daarom zit ik niet in een afgesloten bureau, als in een ivoren toren. Ik werk tussen alle andere bedienden en loop regelmatig langs in onze magazijnen. Je team moet weten waar je mee bezig bent: respect krijg je door hard te werken. Omgekeerd geldt trouwens ook dat ik wil weten waar mijn team mee bezig is. Ik heb zelfs een cursus vrachtwagenchauffeur gevolgd. Nog nooit ben ik zo nerveus geweest als voor dat rijexamen (lacht). Maar nu weet ik tenminste van waar die duizenden euro’s aan schadeclaims komen die onze chauffeurs indienen.” Isabel Van Obergen treedt haar bij. “Wanneer je mensen zien dat je dagelijks vecht voor de toekomst van het bedrijf, zijn

“

Spartanova heeft ondertussen contracten bij een aantal topclubs, zoals Zulte-Waregem, Club Brugge en in Engeland Manchester United. Isabel Van Obergen, CEO Spartanova

ze bereid om samen met jou te vechten. Bij Spartanova heb ik letterlijk een muur neergehaald toen ik er begon. De vorige CEO zat wat afgezonderd achter een wand. Ik wilde rechtstreeks contact met het team en nauw betrokken zijn bij hun werk. Het komt erop aan niet alleen de leiding te nemen, maar ook te zorgen voor je mensen. Misschien verschillen we daarin toch wel van mannen: we zijn zorgzamer”, geeft ze glimlachend toe. Ook Isabel Van Obergen moest Spartanova uit de put trekken toen ze werd aangesteld als CEO in 2012. Spartanova begon als een succesvolle spin-off van de UGent en de VUB, na meer dan tien jaar onderzoek naar blessurepreventie en de verbetering van sportprestaties bij atleten. “De combinatie van vertraging in de

”

productontwikkeling en een aantal minder optimale beleidsbeslissingen, zorgde ervoor dat de geldreserves van de spin-off waren opgedroogd terwijl nieuwe verkopen uitbleven. Als CFO van Tech Transfer van de UGent verleende ik Spartanova al financieel advies. Die financiële competenties waren toen nog niet aanwezig in het team. Ik trad tijdens die moeilijke periode in 2012 eerst aan boord als interim-manager en werd daarna aangesteld als CEO.”

aanwezig was in dit bedrijf en ik geloofde in het verhaal. Trouwens, de beste ideeën krijg je in crisismomenten. Er moesten een aantal keuzes gemaakt worden en het businessmodel moest veranderen, maar samen met ons vierkoppige team en de investeerders van Baekeland Fonds II wensen we van Spartanova een groeiend succesverhaal te maken. In zo’n moeilijke periode groei je ook als team sterk naar elkaar toe. Iedereen heeft zo zijn impact in het verhaal.”

Aan de leiding komen van een bedrijf in moeilijkheden is op zijn zachtst gezegd een uitdaging, voor velen een vergiftigd geschenk. “Het is niet evident, inderdaad. De druk is erg groot. Toch heb ik geen moment getwijfeld: het was al van in het begin duidelijk dat er erg veel passie

Uniek product, slimme aanpak

Het bedrijf ontwikkelt een online instrument dat trainings- en testprogramma’s op maat biedt voor atleten, om blessures te voorkomen of om hun sportprestaties te verbeteren. “Via een netwerk van meer dan driehonderd therapeuten, experts

die door ons zijn opgeleid, worden de programma’s van Spartanova toegepast in binnen- en buitenland. Het unieke aan onze producten is dat alles volledig wetenschappelijk onderbouwd is en

Teamplayer? “Ik ken mijn team uiteraard door en door. Dat is ook niet moeilijk, want er zijn slechts drie werknemers: in totaal bestaat Spartanova dus uit vier mensen. Dat maakt dat je heel sterk op elkaar aangewezen bent en op elkaar moet inspelen. Ik voel het meteen wanneer er iets schort. Bovendien hebben we met ons team Spartanova uit een crisis getrokken. Dat schept een band, als collega’s maar ook ruimer als partners van ons gezamenlijk gedragen businessproject. Een lange bespreking zetten we al eens verder buiten de kantoormuren, op een terras of tijdens een autorit richting Nederland. Ook ik nodig in principe niemand bij mij thuis uit. Ik neem zo al mijn werk mee naar huis elke avond (lacht).” 



Het team van Spartanova, dat sporters in staat stelt om blessures te voorkomen en prestaties te verbeteren.

Enkele magazijniers van Tailormade Logistics poseren samen met CEO Evelien Putman.

50

51

Lady Chef of the Year Ann De Roy brengt het dessert

 Beloftevolle chef Ann De Roy, Lady Chef of the Year (zie hiernaast) serveert een verfrissend dessert met aardbeien en munt.

dat we onze kennis delen via opgeleide therapeuten. We zetten letterlijk de wetenschap om in de praktijk.” Spartanova heeft ondertussen internationaal zestig licentiecontracten afgesloten en heeft zes professionele sportclubs in portefeuille, waaronder de eersteklassers Club Brugge en Zulte Waregem in België, en Manchester United en Westham United in Groot-Brittannië. “Daarnaast spreken we momenteel met een aantal grote clubs in Duitsland en Rusland”, zegt Isabel Van Obergen. “Het is onze bedoeling om ons product ook bij het grote publiek bekend te maken en aan recreatieve sporters aan te bieden. De hele start-to-run hype heeft veel mensen tot sporten aangezet, wat prachtig is. Maar een groot deel van die mensen stopt er binnen het half jaar opnieuw mee, veelal wegens blessures. Daarom is het vooral voor die groep belangrijk om aan blessurepreventie te doen op een wetenschappelijk onderbouwde manier.Wij willen voor hen professionele sportbegeleiding toegankelijk maken via ons online productaanbod.” “Daarin verschilt de aanpak van onze bedrijven uiteraard wel grondig”, valt Evelien Putman in.“Wij hebben helemaal geen uniek product aan te bieden en onze sector is ook al niet de meest aantrekkelijke, op zijn zachtst gezegd. Het is een stoute sector, met buitenlandse bedrijfjes die aan dumpingprijzen werken. En

Favoriete gerechten

zie receptenboekje

De tête-à-tête tussen Evelien Putman en Isabel Van Obergen vindt plaats tijdens een lunch in Pand 19 in Geraardsbergen, het restaurant van Lady Chef of the Year Ann De Roy. Die heeft duidelijk haar titel niet gestolen, daarover zijn de dames het eens. Wanneer het dessert geserveerd is, heeft de chef tijd om even bij te schuiven aan tafel.

VRAGENRONDE met



Evelien Putman



Vis of vlees? Hoewel ik erg graag zee­ vruchten eet: toch vlees.

Klassiek of exotisch? Klassiek

Klassiek, maar ik hou wel van exotische invloeden.

Wijn of bier? Wijn

Wijn

Fastfood of gastronomisch? Gastronomisch

Gastronomisch

Zelf koken of uit eten? Zelf koken!

Een moeilijke. Ik kook graag zelf, maar als ik echt moet kiezen, word ik toch ook graag bediend.

Evelien Putman

”

“Die award is inderdaad een mooie bekroning en een geschenk uit de hemel”, steekt ze van wal. “Net zoals de transportsector bij Evelien, is de horecasector zeer gevoelig aan de crisis. Maar wij mogen absoluut niet klagen: het zit elke dag vol.” Ann De Roy schreef het succesverhaal samen met haar man Pieter Cardoen. Samen startten ze hun zaak in een pand op het stationsplein in Geraardsbergen. Twee jaar geleden verhuisden ze het restaurant naar de huidige locatie: een groene oase middenin de Vlaamse Ardennen.

& Isabel Van Obergen

Vlees

“

Een chef is maar zo goed als zijn team

de vele administratie waaraan we onderhevig zijn, helpt ook niet. Dan komt het erop aan slim te zijn. Onze omzet komt niet voort uit onze transportactiviteiten, maar uit onze logistieke diensten.We hebben véél ruimte aan te bieden, dat is ons voordeel. En onze transportdiensten zetten we slim in voor de klanten die onze magazijnen en kantoren huren.”

De gerechten die Evelien Putman en Isabel Van Obergen van Ann De Roy geserveerd krijgen, zijn van een hoog niveau. Niet voor niets gaf de culinaire topgids Gault & Millau een 13/20 aan Pand 19. “Maar dat betekent niet dat we op onze lauweren kunnen rusten”, benadrukt ze. “Wanneer je steken laat vallen, word je in deze wereld ongenadig afgestraft. Ook hier geldt trouwens: een chef is maar zo sterk als zijn team. Zonder betrouwbare sous-chef sta je nergens.”

“Verhuren jullie ook kantoren? Dat brengt mij op een idee”, valt Isabel Van Obergen in. “Wij zijn dringend op zoek naar een nieuwe en ruimere locatie, gemakkelijk te bereiken en in Gent…” Evelien Putman knikt enthousiast. De twee laten er geen gras over groeien. Meteen worden de agenda’s vergeleken en de afspraak is in geen tijd gemaakt.“Sorry dat we hiervoor het gesprek even onderbroken hebben. Ook dat is toch eigen aan vrouwen: ons talent voor multitasking”, besluiten ze lachend.

Isabel Van Obergen

Kreeft in eigen nat p.18

Linguine met scampi p.8

52

53

Lunchmeeting • Pearlchain / Arco Information

Topondernemers Rudy Hageman en Paul Van Coillie ontmoeten elkaar voor een lunchmeeting.

Over de nood aan een financieel establishment, dat van onze bedrijven wereldspelers wil maken.

R

udy Hageman van Pearlchain en Paul Van Coillie van Arco Information (“spreek uit ‘Van Collie’, ik ben van Roeselare afkomstig”) delen een eerste moment van enthousiasme wanneer chef Johan Segers van ’t Fornuis in Antwerpen het menu komt voorstellen. De heren hebben vandaag afspraak voor een lunchmeeting. Ze delen genoeg ambities - en een paar frustraties - om er een bijzonder geanimeerd gesprek van te maken.

“Vroeger was zakendoen aan tafel dagelijkse kost”, weet Hageman, “maar nu is het eerder een zeldzaamheid. De tijden zijn op dat vlak serieus veranderd.” De twee ondernemers lijken tevreden dat ze elkaar hier voor de eerste keer treffen. Er zijn dan ook raakvlakken te over: beide heren zijn ervaren rotten, met succes actief in informatietechnologie. Ze delen ook een onbescheiden ambitie: elk wil met zijn aanbod de wereld veroveren en daarbij de beperkte omvang van de Vlaamse markt zo snel mogelijk achter zich laten. Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen hun bedrijven, wat in de loop van het gesprek zelfs tot een verrassende wending zal leiden. Rudy Hageman is vandaag met Pearlchain, dat hij oprichtte in 2004, goed voor een vijftigtal werknemers en zo’n 6 miljoen euro omzet (2012). Die realiseert het bedrijf door de waardeketen van organisaties te optimaliseren. Het concept is breder dan bij ERP-software (Enterprise Resource Planning software, die bedrijfsprocessen helpt sturen, nvdr.): het stuurt

54

Rudy Hageman (rechts) en Paul Van Coillie delen delen een onbescheiden ambitie.

integrale processen van grondstof tot afgewerkt product over alle actoren in een productieproces heen. Dankzij Pearlchain kan een bedrijf als vrachtwagenbouwer MAN zijn toeleveranciers en eigen productiesites beter laten samenwerken, minder voorraad aanhouden, efficiënter produceren en toch minder investeren. “Het doel is ‘mass customization’, waarbij zo veel mogelijk klanten tegelijk bediend worden volgens hun individuele wensen. Vandaag spreken wij bijvoorbeeld met 55

BMW over hun leasingdiensten”, zegt Hageman. “En helpen wij onze grootste klant Canon om bij zijn klanten sneller verkoopovereenkomsten af te ronden. De vertegenwoordigers van Canon beschikken dankzij ons systeem op elk moment over alle informatie die daarvoor nodig is – tot en met kortingen en commissies.” België is te klein

Hageman: “Om echt succesvol te zijn, hebben wij resoluut gekozen om niet

 Chef Johan Segers staat erop zijn menu persoonlijk aan alle tafels te komen voorstellen.

 Rudy Hageman kreeg chef Johan Segers ooit zover dat die twee gerechten combineerde. Dit ‘Duo van inktvisjes en erwtjes’ staat sindsdien op het menu in ‘t Fornuis. Hageman: “Dat is dus co-creatie!”

“

De ideale durfkapitalist is geen partner en zeker geen adviseur maar wél een mede-ondernemer.

wezenlijke bijdrage aan het zakelijke succes van onze klanten. Zodra ergens een vorm van informatie ontstaat, capteren wij die in ons systeem. Daarna komt de output, in allerlei vormen. Zo automatiseren wij vandaag voor Carrefour de volledige relatie met alle winkels van Carrefour Express.”

Rudy Hageman, Pearlchain

”

meer op maat van elke individuele klant te werken.Wij hebben een afgewerkt product gecreëerd, moduleerbaar weliswaar, dat we over heel de wereld aanbieden.Wij zetten nu de stap naar China en gaan daar starten in de automobielsector, zoals we hier ooit begonnen zijn. Internationaal is dat zonder meer het succesrecept: een niche kiezen en daarin alles op alles zetten. Maar de Europese en zeker de Belgische markt is te klein om je tot een sector te beperken, daar moet je breder gaan of je haalt je volumes niet.” “Daar ben ik het volledig mee eens.” Paul Van Coillie, CEO van Arco Information, knikt instemmend. “Ook wij gaan voor het buitenland omdat de volumes aan documenten in België gewoon te klein zijn. In ons land haal je bij een gemiddelde

Synergieën

klant misschien vijftigduizend documenten per jaar. Maar bij Banque Populaire in Frankrijk passeren er al gauw twee tot drie miljoen documenten per jaar via ons platform.”

De zakenmodellen lopen alvast gelijk en de twee ondernemers lijken het op alle vlakken goed met elkaar te kunnen vinden. De keuze van de wijn neemt niet meer dan dertig seconden in beslag. En er zullen trouwens nog synergieën opduiken, van een heel andere aard. “Zijn wij concurrenten van elkaar?” vraagt Hageman.“Of vullen we elkaar aan?” repliceert Van Coillie. Het lijkt eerder dat laatste te zijn. Nog tijdens het voorgerecht wordt er al gewag gemaakt van een vervolggesprek waar de mogelijkheden verder uitgediept kunnen worden. Op of onder de radar?

Arco Information (opgericht in 1991, met hoofdzetel in Mechelen) stelt meer dan zeventig mensen tewerk in België, Frankrijk, Luxemburg en Nederland. Het bedrijf draait 8 miljoen euro omzet en specialiseert zich in het digitaliseren van in- en uitgaande documentstromen. “Wij spreken met een bewuste contradictie van digital paperflow.Vroeger waren wij een softwareleverancier”, zegt Van Coillie, “maar vijf jaar geleden volgde ook bij ons de omslag naar een digitaal logistiek dienstenbedrijf. Wij zijn een echte document handler geworden en leveren zo een

Qua leeftijd en ervaring lijkt Rudy Hageman op het eerste gezicht lichtjes in het voordeel. De Antwerpenaar is met zijn 61 jaar wat ouder, en geniet dankzij zijn Real Software-periode wat meer bekendheid bij het grote publiek. Paul Van Coillie is minder bekend. Hij is erin geslaagd om met Arco Information onder de radar van de vaderlandse pers te blijven. “Ik zoek de pers niet op”, geeft hij grif toe.

56

57

Hageman: “Dat moet je ook niet doen, tenzij het echt nodig is. Voor beursgenoteerde bedrijven zoals Real Software

vroeger was, is de pers een noodzakelijk kwaad. Maar ik raad bedrijven aan om tien keer na te denken alvorens een beursintroductie te overwegen.” Van Coillie: “Beleggers verlangen te veel van ondernemingen. Succesvol zijn op de beurs betekent dat je de opbrengsten van de toekomst vandaag al moet tonen. Dat geeft onwaarschijnlijk veel druk.” Hageman: “Precies. De verlangens van investeerders op de beurs zijn vaak niet realistisch. Wij noteerden met Real Software aan meer dan driehonderd keer de winst. Reken maar uit welke groeicijfers je moet voorleggen om die verwachtingen in te lossen.” Storm op zee

Hoe moet een ambitieuze organisatie haar groei financieren? Is een beursgang het ultieme doel? Het thema zal de rode draad vormen van de rest van het gesprek. Welke rol moet een kapitaalverstrekker spelen om de wereldwijde doorbraak van ondernemingen als Pearlchain en Arco Information mogelijk te maken? Hageman: “Mogelijk maken is een ding, maar het is niet genoeg. Om te beginnen moet een risicokapitaalverstrekker ook de rol van financiële partner op zich durven nemen. Ik geloof in de durfkapitalist als ambitieuze medestander. Waardecreatie – succesvol zijn, winst maken, en de aandeelhouders mee laten profiteren – kan alleen slagen als de ondernemer én de financiers als geëngageerde partijen samenwerken.”

 “Ik verlang van mijn financiële partners dat ze ook aan boord blijven als het weer tegenzit en er storm opsteekt.” Paul Van Coillie

Van Coillie: “Klopt. Samen op de boot, dat is het beeld dat ik graag gebruik. Maar wie de oceaan oversteekt, kan niet hopen dat de omstandigheden altijd optimaal zullen zijn. Ik verlang van mijn financiële partners dat ze ook aan boord blijven als het weer tegenzit en er storm opsteekt. Want het is juist dan dat je hulp nodig hebt.” Hageman: “Daar ben ik het niet helemaal mee eens. Je hebt altijd hulp nodig. Ook als het goed gaat – zeker dan! Want na een succesvolle incubatie wil je misschien de lokale markt veroveren.Waarna misschien een internationale doorbraak wenkt, waarvoor je ook weer medestanders zult moeten zoeken die je verder drijven. De moeilijkheid is dat de financiering en de visie voor elke fase anders is. En op dat punt wil ik de Vlaamse overheid de handschoen toewerpen. Zij moet zorgen dat een succesvolle onderneming in Vlaanderen in elke fase van haar bestaan de juiste financiële partners kan vinden.Vooral bedrijven die de stap naar de wereldmarkt zetten, hebben het bij ons moeilijk om een geschikte tegenhanger te vinden.”

 “Veel beperkingen die wij als Vlaamse ondernemers ervaren, zitten tussen onze oren.” Rudy Hageman

Van Coillie: “Global business vereist een global vision. Vlaamse financiers zijn per definitie geneigd om op kleinere schaal te werken. Ze stellen zich tevreden met de 30% rendement die ze bij een exit willen realiseren. Terwijl je in de Verenigde Staten kunt samenwerken met private equity-fondsen die niet aarzelen om op dertig jaar te denken.” De wil om globale bedrijven te creëren

Hageman: “Heel juist. Maar weet je wat, veel van de beperkingen die wij als Vlaamse ondernemers ervaren, zitten tussen onze oren. We blijven te veel rond de kerktoren hangen. Alleen in Vlaanderen denken ondernemers dat ze voor alles zelf moeten instaan, tot en met de centen om hun initiatieven mee te financieren. ‘Ik doe alles zelf en ik weet alles zelf.’ Hoeveel lokale ondernemers zitten niet gevangen in die cirkel? Daar heb ik mij 58

bij Real Software ook aan bezondigd. In de Verenigde Staten, Singapore of Hongkong is de mentaliteit anders. Nochtans is San Francisco niet groter dan Vlaanderen. Maar er heerst een ondernemerscultuur, een dynamiek gevoed door de wil om bedrijven te creëren die op wereldschaal succesvol zijn. Van Coillie: “We hoeven het niet eens zo ver te zoeken. In Nederland zijn het de grote pensioenfondsen die ervoor gezorgd hebben dat Philips en Heineken wereldspelers werden.” Hageman: “Bij ons ontbreken misschien de middelen, maar zeker ook de mensen die meedenken. De ideale durfkapitalist is geen partner en zeker geen adviseur. Hij is in essentie een mede-ondernemer. ‘Ik breng de financiële knowhow aan, jij zorgt voor de diensten of producten

Sterrenchef Johan Segers stelt het menu voor Johan Segers heeft een absolute voorkeur voor eerlijke bereidingen waarin de verse ingrediënten - altijd van topkwaliteit - centraal staan. Op het menu staan dan ook altijd dagspecialiteiten, afhankelijk van het seizoen, die hij persoonlijk komt overlopen met zijn gasten. Zijn restaurant, ‘t Fornuis, is al sinds 1977 een culinair instituut in Antwerpen, bekroond met een Michelinster sinds 1986 en een 18/20 van de culinaire gids Gault & Millau.

59

 De twee ondernemers lijken het niet alleen op zakelijk vlak goed met elkaar te kunnen vinden: de keuze van de wijn neemt niet meer dan 30 seconden in beslag.

waarmee we samen de wereld kunnen veroveren.’ Dat is wat Vlaanderen nodig heeft! Het onbreekt ons aan een financieel establishment dat de middelen heeft om bedrijven tot wereldspelers om te vormen.” De twee ondernemers zijn enthousiast over PMV en de ARKimedesregeling (zie p. 64, nvdr.). Rudy Hageman heeft zijn ideale durfkapitalist gevonden bij het team van LRM dat met de ARKIV-dochter KMOFIN investeerde in Pearlchain. Arco Information kon een beroep doen op financiering van Arkafund, een ARKIVinitiatief van Corelio in samenwerking met Belfius en ARKimedes-Fonds. Hageman: “PMV, ARKimedes en LRM zijn schitterend. Ze vullen duidelijk een gat in de markt.” Van Coillie: “Maar ze werken met overheidsgeld en moeten dus verantwoording afleggen, en dat kan een beperking zijn. De grote internationale spelers werken met privégeld, zonder enige beperking.” Hageman: “De Vlaamse overheid speelt niettemin haar rol. Ik vind het niet verkeerd dat het gebruik van gemeenschapsgeld een stuk verantwoord moet zijn. Zolang dat onze ambities niet naar beneden haalt. En dat gebeurt volgens mij niet. Als mijn partners hun investering willen verantwoorden, leidt dat er ook toe dat ze mij vragen stellen waarop ik het antwoord niet altijd weet, die ik me zelf nog niet gesteld had en die de moeite van het overwegen meer dan waard zijn. Ik word uitgedaagd. Dat is het voordeel van verantwoording te moeten afleggen.” 60

VRAGENRONDE

Voedingsbodem

Vlaanderen heeft dus nood aan een tussenlaag van financiers voor bedrijven die, na een succesvolle start, het lokale niveau willen overstijgen. Toch beseffen de twee zakenlui dat er ook voldoende ondernemers moeten opstaan, die met het beschikbare lefgeld de uitdaging aangaan om het internationaal te maken. En dat is een verantwoordelijkheid van ons allen, zo blijkt.

met



Paul & Van Coillie



Rudy Hageman

Vis of vlees? Vlees

Van Coillie: “In het voetbal worden de kiemen van succes in de jeugdwerking gelegd. Wij moeten onze kinderen anders opvoeden. Ik was 26 toen ik de eerste keer naar Brugge trok. Mijn eigen kinderen nam ik al mee naar New York toen ze 3 waren.Vandaag staan ze zelf aan de start van hun professionele leven, en ik zie tot mijn vreugde dat ze buiten de grenzen van Vlaanderen durven denken.” Hageman: “Onze jeugd moet voorbeelden krijgen. Wij moeten een cultuur van ondernemers creëren. Je kan maar oogsten nadat je gezaaid hebt. Creëer in Vlaanderen de juiste omgeving, met ondernemers die naar meer verlangen en ambitieuze kapitaalverstrekkers om hen te steunen en je zult wereldwijd successen boeken. Dat is een stevige uitdaging voor de Vlaamse overheid, die al begint bij ons onderwijs. Maar het kan lukken. Dat wil ik zelf met Pearlchain bewijzen.”

Favoriete gerechten

zie receptenboekje

Vis

Klassiek of exotisch? Exotisch

Klassiek

Wijn of bier? Wijn

Wijn

Fastfood of gastronomisch? Liever de familiale keuken

Gastronomisch

Zelf koken of uit eten? Zelf koken

Bediend worden

Rudy Hageman

Paul Van Coillie

Tarbot met morieljes p.6

Fajita’s met kip p.10

61

overzicht ARKimedes geeft ruimte aan Vlaams fototalent Vleeshuis Wim Bollein, 31

jaar

Het Groot Vleeshuis in Gent werd in de Middeleeuwen gebouwd als overdekte markt voor vleeswaren om beter controle te kunnen houden op de kwaliteit van het vlees. In de jaren ’60 werd het gebouw kort gebruikt als autoparking.Vandaag wordt het ingezet als promotiecentrum voor OostVlaamse streekproducten.

ondernemingen 62

A

1. De Arkimedesregeling 2. ARKimedes-Fonds De ARKimedesregeling werd in 2005 in het leven geroepen om de leemte in de Vlaamse risicokapitaalmarkt, de zogenaamde ‘equity gap’, op te vullen. Private investeerders lieten het marktsegment van starters en kmo’s immers links liggen omdat de investeringsdeals te klein waren of omdat het risico in die vroege levensfase nog te groot werd bevonden.

RKAFUND nv € 19.999.000 www.sydes.be

ARKimedes-Fonds nv werd opgericht in 2005 en heeft een fondsgrootte van 111 miljoen euro. De ARK-investeringen per 31 maart 2013 bedroegen 152,5 miljoen euro. Zo werden 125 verschillende doelondernemingen gefinancierd met ARKimedesmiddelen via 498 ARK-investeringen (overeenstemmend met 147 initiële ARKinvesteringen en 351 opvolgingsinvesteringen). Een overzicht van de ARKinvesteringen per ARKIV wordt verschaft in onderstaande tabel. Samen vertegenwoordigen deze 125 doelondernemingen circa 2.600 arbeidsplaatsen (VTE’s).

De ARKimedesregeling verstrekt de nodige financiering aan Vlaamse starters en kmo’s via erkende risicokapitaalverschaffers, de zogenaamde “ARKIV’s”. Een ARKIV mag in een doelonderneming investeren door middel van een kapitaalparticipatie (minstens één aandeel), al dan niet aangevuld met mezzaninefinanciering en/of (achtergestelde) leningen.

58% van de ARK-investeringen betreft groeidossiers (voornamelijk eerste groei), de resterende 42% zijn zaai- (5%) en opstartdossiers (37%). Inmiddels ontving ARKimedes-Fonds in totaal al 8,5 miljoen euro exitinkomsten van 8 verschillende ARKIV’s, die werden uitgekeerd via kapitaalverminderingen, fiscaal de meest gunstige uitkeringswijze, en daardoor niet in de resultatenrekening van ARKimedes-Fonds terug te vinden zijn: Arkafund (583.091 euro) / ARKAngels Fund (473.212 euro) / Big Bang Ventures II (2.971.487 euro) / Capital-E (486.855 euro) / Gimv Arkiv Technology Fund (1.125.000 euro) / KeBeK ARKIV (666.373 euro) / KMOFIN (1.470.000 euro) / QAT ARKIV (701.680 euro). Voor een overzicht van de ARK-investeringen per ARKIV, zie tabel 1 op pagina 74-75.

Deze ARKIV-investeringsfondsen doen meer dan louter financiële middelen investeren. Zij bieden de ondernemingen (“ARK-ondernemingen”) relevante kennis aan en verlenen toegang tot hun internationaal netwerk. Bovendien treden ze op als praktische coach van startende ondernemers. De ARKimedesregeling kreeg een eerste keer een concrete toepassing in ARKimedes-Fonds nv. Dit eerste fonds werd opgericht in 2005 en heeft een fondsgrootte van 111 miljoen euro. Intussen is er een tweede fonds, ARKimedes-Fonds II nv, opgericht in 2010 met een fondsgrootte van 100 miljoen euro.

Netmining nv Biedt software aan, die bedrijven helpt om leads te detecteren in hun online bezoekers 250.000

p.54 Arco Information nv Ontwikkelt, implementeert en commercialiseert softwareproducten in het domein van documentbeheer, elektronische archivering, worfklow management, postbehandeling en opslagbeheer 575.000

Quick Sensor nv Ontwikkelt sensoren voor cinemazetels 500.000

Fill The Gap nv Is een referral site voor jobaanbiedingen gebruikmakend van social media 300.000

Yuntaa nv Ontwikkelde een online Web2.0.-platform voor het bewaren van bestanden 4.696.204 Mifratel nv Is een outbound contactcenter 1.000.000 Nieuws.be nv Biedt een overzicht van alle nieuwskanalen 616.667

De ARKIV’s die erkend werden onder ARKimedes-Fonds mochten alleen investeren in nieuwe dossiers tijdens de eerste vijf levensjaren van hun fonds. Voor de meeste van deze ARKIV’s liep die zogenaamde initiële investeringsperiode af in januari 2011, sindsdien kunnen zij enkel nog vervolginvesteringen in bestaande participaties doorvoeren. De erkende ARKIV’s onder ARKimedes-Fonds II daarentegen kunnen wel investeren in nieuwe investeringsdossiers en zorgen er zo voor dat er continuïteit is in het aanbod van risicokapitaal voor beloftevolle Vlaamse starters en kmo’s.

EDA nv Verstrekt telefonische inlichtingen via de nummers 1212, 1313 en 1414 375.000 ONE Agency nv Bood web 2.0 online diensten en interactieve communicatie aan 1.991.094 ADAM Software nv Ontwikkelt een crossmediaal softwareplatform. Wereldleider in digital asset management 1.202.500

10

2 Bouw

1.208.340 0,79% 5.449.891 3,57%

5 Consumentgerelateerd

8

14.810.713 9,71% 14.858.069 9,75%

7 Energie

3.880.000 2,54%

8 Industriële producten en diensten

12.187.752

7,99% 4,15%

9 Medische- en gezondheidssector

6.324.960

10 Telecommunicatie

9.901.303 6,49%

11 Transport

4.639.262 3,04%

Oxynade NV Biedt tools aan voor het automatisch verzamelen van data op internet 800.000 Queromedia nv Biedt diensten aan ter optimalisatie van zoekmachines op internet 766.000 World of Gaming nv Commercialiseert online games (wataro.com) 307.000

60.558.503 39,72%

6 Elektronica

Totaal

3

18.644.696 12,23%

3 Communicatie 4 Computergerelateerd

1

9

ARK-investeringen per sector (31.03.2013)

1 Biotechnologie

2

11

7

De Tondeldoos nv Ontwikkelt en commercialiseert nieuwe kwalitatieve kinderanimatieconcepten 1.500.000

6

DI sa (Domain Invest) Monetiseert generieke internetdomeinnamen 1.000.216

152.463.489 100,00%

5

64

4

Larian Digital nv Ontwikkelt en verkoopt computergames 567.253

A

RK-angels fund nv € 6.719.500 www.arkangels.be

Beyond Snow nv Commercialiseerde een nieuw model van snowboardbindingen 400.090 Tesin nv Ontwikkelt en commercialiseert innovatieve, draagbare, real-time high speed meetcamera’s voor de industrie 102.730 Mephisto Design Automation nv Ontwikkelde electronic design automation software voor chips 120.000 EggCentris nv Bood diensten aan in het kader van reproductieve toxicology 299.942 Leuven Air Bearings nv Produceert hoge snelheid- en precisieluchtlagers 200.000 SBAE nv Produceerde op industriële wijze micro-algen en afgeleiden 441.982 Elsyca nv Optimaliseert elektrochemische processen 376.090 Ecqologic nv Ontwikkelt chips ter versterking van analoge integrated circuits met gemengde signalen 500.000 Destiny Telecom nv Biedt goedkoop, snel internet aan op traditionele koperen kabels 181.483 Gatewing nv Biedt via onbemande vliegtuigjes diensten in de context van aardobservatie aan 261.250 Ruban Zelfbouw bvba Levert doe-het-zelf paketten voor ventilatie, elektriciteit en centrale stofzuigersystemen in huis 100.000

65

CarsOnTheWeb (Ecadis nv) Commercialiseert een online veilingplatform voor tweedehandswagens 200.070 Restore nv Levert diensten als batterijnetwerkoperator voor elektrische grootverbruikers 400.000 Terrazza nv Ontwikkelt en commercialiseert innovatieve borstelconcepten voor reiniging van terrassen en harde oppervlakten 100.000 Cardiff Group nv Ontwikkelt innovatieve drankverpakking en werkt aan de introductie van een nieuw vatensysteem in brouwerijen 416.144 Elementi nv Distribueert en verkoopt bio-water 230.000

B

aekeland Fonds II nv € 11.100.000 www.baekelandfonds.be

Tigenix nv Ontwikkelt producten om kraakbeenletsel te herstellen 399.998 Pronota nv Ligt aan de basis van een nieuwe generatie moleculaire diagnostica 681.639 MOSTforWATER nv Leverde simulatiesoftware en advies om de kwaliteit van water te garanderen 175.000 ActoGenix nv Ontwikkelt farmaceutische producten voor darmaandoeningen 957.461 Gemidis nv Ontwikkelde beeldschermen en aanstuurelektronica 500.000 AlgoNomics nv Ontwikkelt software voor het screenen van biofarmaceutica op immunogeniciteit 350.000

66

Complix nv Ontwikkelt alpha-body scaffold technologie voor proteïne gerelateerde therapeutica 579.776 Sigasi bvba Ontwikkelt Electronic Design Automation (EDA) software voor Intelligent Design Environment (IDE) 260.000 Caliopa nv Ontwikkelt en produceert optische transceivers op basis van silicon photonics 1.000.000

Elytra nv Ontwikkelt sandwichpanelen met stalen bekleding 500.215 EDA nv Verstrekt telefonische inlichtingen via de nummers 1212, 1313 en 1414 375.000

Qlayer nv Voorziet commerciële datacenters van virtuele managementsoftware 2.029.472

Fugeia nv Ontwikkelt voedingsingrediënten t.b.v. de voedingsindustrie 608.315

Clear2Pay nv Ontwikkelt software-applicaties voor snel en veilig betalingsverkeer 3.628.070

Okapi Sciences nv Ontwikkelt antivirale medicijnen voor dieren 838.206

Avinity Systems bv Brengt interactieve applicaties op betaaltelevisie 400.000

PeopleCube bv Ontwikkelt software voor facilitiesbeheer 1.461.137

Gemidis nv Ontwikkelde beeldschermen en aanstuurelektronica 1.008.940

MIR nv Produceert brandwerende rolluiken 1.497.500

B

Aristo Music nv Ontwikkelde nieuwe selectie- en distributietechnieken voor muziek 840.000

Trinean nv Ontwikkelt en commercialiseert meetinstrumenten voor de life sciences sector 1.928.926

F

ig Bang Ventures II Comm. VA € 31.274.284 www.bbv.be

CV Warehouse nv Ontwikkelt en commercialiseert recruteringssoftware 999.996

Nomadesk nv (voorheen Aventiv) Commercialiseert Nomadesk 5.059.660

ortis Private Equity Arkimedes nv € 7.500.000

Siruna nv Ontwikkelde en commercialiseerde een softwareplatform voor internettoepassingen op mobiele toestellen 250.000

Trinean nv Ontwikkelt en commercialiseert meetinstrumenten voor de life sciences sector 1.631.057

Light Blue Optics Ltd Ontwikkelt technologie voor laserprojectie 2.368.077

Silicon Line GmbH Maakt chips voor korte verbindingen in draadloze toestellen 3.293.401

p.46 Spartanova nv Ontwikkelt een talent life cycle management platform ter identificatie en optimalisatie van sporttalent 500.000

iNEWIT nv Ontwikkelde draadloze mobiele camera’s 1.450.488

G

CMOSIS nv Ontwikkelt en verkoopt “high-end” CMOS beeldsensoren voor professionele, industriële en wetenschappelijke doeleinden. 1.550.000

Arcarios bv Ontwikkelt innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling van beenderen gewrichtsziekten 250.000

24access Solutions bv Verbond pc met mobiele telefoon 498.170

Excico Group nv Is actief in laserdiffusietechnologie voor de fabricatie van chips 3.999.922

TrustAlert bv Ontwikkelde en commercialiseerde internetsecurity voor gecontroleerde toegang 1.250.000 Racktivity nv Ontwikkelt en commercialiseert datacenter management units 2.600.000 Amplidata nv Ontwikkelt en commercialiseert unbreakable data storage systems 2.839.976

C

reMYND nv Ontwikkelt geneesmiddelen tegen de ziekte van Parkinson en Alzheimer 750.000

apital-E Arkiv nv € 30.100.000 www.capital-e.be

AsicAhead nv Commercialiseerde reconfigureerbare radio IC-technologie 1.226.608

F

undus II Stopgezet in 2008

Carbonics nv Commercialiseert elektronische vermogenscomponenten gebaseerd op synthetische diamant als halfgeleider 150.501

Postron nv Produceerde automatiserings- en point-of-sales producten voor horeca en detailhandel 1.022.004

PharmaDiagnostcs nv Detectie van biofarmacologische parameters 1.999.998

IMV ARKIV TECHNOLOGY FUND nv € 30.100.000 www.gimv.be

Green Peak Technologies bv (voorheen Xanadu Wireless) Ontwikkelt chips voor draadloze communicatie 4.293.068 Applied Development nv Ontwikkelt software offshore 200.648 Clear2Pay nv Ontwikkelt software-applicaties voor snel en veilig betalingsverkeer 806.001 p.36 OTN Systems nv Ontwikkelt hard- en software voor industriële netwerken 1.500.000 Luma nv (voorheen Eclipse International) Ontwikkelde en commercialiseerde LUMA, een crossmediaal end-to-end platform voor marketingautomatisering 2.598.797 NovoPolymers nv Ontwikkelt en produceert innovatieve polymeerfilm voor zonnecellen 4.600.000

I

NG-Activator Fund nv € 7.999.000

EDA nv Verstrekt telefonische inlichtingen via de nummers 1212, 1313 en 1414 375.000 Digipack nv Biedt digitale print & cartonnagetechnieken aan 446.614 KIBO nv Commercialiseert mannenkledij (“Formen”) 700.000 CMOSIS nv Ontwikkelt en verkoopt “high-end” CMOS beeldsensoren voor professionele, industriële en wetenschappelijke doeleinden 500.000 Destiny Telecom nv Biedt goedkoop, snel internet aan op traditionele koperen kabels 363.731

67

Country Chef Belgium nv Bereidt maaltijden in het groot 1.345.916 Cercle d’O nv Leverde luxueuze kleding voor de zwangere vrouw 391.500 TINC Associates nv Leverde diensten voor luchtverkeersleiding en scheepvaart 409.000

KIBO nv Commercialiseert mannenkledij (“Formen”) 700.000

Syntegro nv Ontwikkelt systemen voor toegangscontroles en tijdregistratie 500.000

Okapi Sciences nv Ontwikkelt antivirale medicijnen voor dieren 838.206

CommArt nv Ontwikkelt taalsoftware voor begeleid zelfstandig leren 24.500

Aristo Music nv Ontwikkelde nieuwe selectie- en distributietechnieken voor muziek 870.582

MUbio bv Ontwikkelde een longkankervaccin 711.324

CarsOnTheWeb (Ecadis nv) Commercialiseert een online veilingplatform voor tweedehandswagens 500.080

LCL Belgium nv Beheert een datacenter 1.500.000

Lettergen nv Biedt oplossingen aan in automatische documentgeneratie 650.000

Pirana Group nv Is een full service marketing- en communicatiebureau 500.000

K

eBeK ARKIV € 25.000.000

Intek nv Ontwikkelde en produceerde geavanceerde elektronische sloten 2.000.000

p.46 Tailormade Logistics nv Levert logistieke en transportdiensten 1.686.878

Visys nv Ontwikkelt systemen voor visuele inspectie en sortering op basis van lasertechnologie 1.290.001

Elytra nv Ontwikkelt sandwichpanelen met stalen bekleding 500.000 EDA nv Verstrekt telefonische inlichtingen via de nummers 1212, 1313 en 1414 375.000 Fugeia nv Ontwikkelt voedingsingrediënten t.b.v. de voedingsindustrie 608.315 Teledesk nv Biedt een bijstands- en marketingplatform aan voor verzekeringsmakelaars 850.000 Dilhome nv Baat een rust- en verzorgingstehuis uit 625.020

Leon de Hierro nv Ontwierp en verkocht snowboards en toebehoren 250.000 I-Commotion nv Ontwikkelt mobiele toegangssystemen 462.350

Lumière Publishing nv Commercialiseert en distribueert filmrechten 750.000

K

Multi Media Services nv Is een groothandel van multimediaproducten 900.365

Seps Pharma nv Ontwikkelt drug deliverysystemen 250.000

Concrete Systems nv Ontwikkelt, produceert en commercialiseert aluminium bekistingsystemen 500.000

p.46 Tailormade Transport nv Levert logistieke en transportdiensten 297.697

PharmaNeuroBoost NV Ontwikkelde anti-depressiva 2.700.000

Genano Benelux nv Produceert en commercialiseert luchtzuiveringsproducten 369.910

Apitope International nv Doet onderzoek naar en ontwikkelt therapeutica en diagnostica voor auto-immuunziektes en allergieën 1.250.000

MOFIN nv € 25.000.000 www.lrm.be

Aristo Music nv Ontwikkelde nieuwe selectie- en distributietechnieken voor muziek 600.000 Minerva nv Produceert en distribueert fietsen en toebehoren 950.015

Entelec Control Systems nv Maakt een iBMS-platform voor aansturing van software- en PLC-systemen voor infrastructuurcomplexen 849.379

Visiomatics nv Produceert appelsorteermachines 250.000

Ideaxis nv Levert e-mailmarketing, internetdiensten en websites op maat 400.000

Nascom nv Brengt bedrijfsinformatie efficiënt online als “front-end builder” 1.493.600

Zappware nv Ontwikkelt en commercialiseert software en diensten voor digitale televisie en media 992.311

Harvest Time Bakeries nv Produceerde “afbak”-broodjes in industriële bakkerij 1.500.000

Becona nv Ontwerpt, produceert en verhuurt innovatieve bekistingsystemen voor de bouwnijverheid 708.340

Topsportlab nv Meet en verbetert de prestaties van profvoetballers via een online toepassing 200.000

City Live nv Ontwikkelt software-applicaties voor PDA’s 488.000

Multicomm nv Ontwikkelde en verkocht home decoration producten 1.500.004

Netmedia Europe nv Ontwikkelt reclame op maat via internet 360.000

Promethera nv Ontwikkelt stamceltherapie voor de behandeling van leveraandoeningen 250.032

68

 Het ARKimedes-team, vlnr.: Michael Sneijers, Thomas Fiers, Wouter Winnen, Jan Alexander

69

p.54 Pearlchain.net nv Biedt end-to-end value chain oplossingen met een generisch applicatieplatform aan 1.000.000

Eyetronics nv/Eyetronics inc. Scande objecten in voor grafisch 3D gebruik 3.263.201

Excico Group nv Is actief in laserdiffusietechnologie voor de fabricatie van chips 499.967

esalius Biocapital ARKIV nv € 10.000.000 www.vesaliusbiocapital.com

Amakem nv Ontwikkelt geneesmiddelen op basis van kinase-inhibitoren 500.000 Complix nv Ontwikkelt alpha-body scaffold technologie voor proteïne gerelateerde therapeutica 500.000

3. ARKimedes-Fonds II ARKimedes-Fonds II werd opgericht in 2010 met een fondsgrootte van 100 miljoen euro. Dat geld werd rechtstreeks uit de begroting ter beschikking gesteld via de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV, die hiervoor een participatie nam in ARKimedes-Fonds II. Op die manier is elke Vlaming als het ware aandeelhouder van het nieuwe fonds. ARKimedes-Fonds II zal het aanbod aan durfkapitaal voor startende ondernemingen en kmo’s ook in het tweede decennium van deze eeuw blijven verzekeren. Dankzij het hefboommechanisme, waarbij erkende private kapitaalverschaffers minstens eenzelfde bedrag ter beschikking stellen als ARKimedes-Fonds II, zal er in de periode 2010-2020 in totaal ruim 200 miljoen euro nieuw durfkapitaal beschikbaar zijn voor starters en snelgroeiende kmo’s in Vlaanderen.

V

Trinean nv Ontwikkelt en commercialiseert meetinstrumenten voor de life sciences sector 2.160.455

De eerste erkenningsperiode onder ARKimedes-Fonds II nv werd op 15 september 2010 geopend en kandidaten konden tot 15 december 2010 een aanvraag indienen. Op 15 juni 2011 werd de eerste erkenningsperiode afgesloten. Midden juli 2012 informeerde ARKimedes Management via een oproep dat ARKimedes-Fonds II nog over middelen beschikte om toe te wijzen aan risicokapitaalverschaffers die in aanmerking wilden komen voor een erkenning als ARKIV. In totaal ontving ARKimedes Management 22 erkenningsaanvragen en -beloften voor een totaal bedrag van 213,1 mln. euro, waarvan 63,3 mln. euro erkenningsbeloften. Per 31 maart 2013 zijn tien ARKIV’s opgericht, waaraan ARKimedes-Fonds II in totaal 96,4 miljoen euro alloceerde.

Apitope International nv Doet onderzoek naar en ontwikkelt therapeutica en diagnostica voor auto-immuunziektes en allergieën 1.250.000

Arcarios bv Ontwikkelt innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling van beenderen gewrichtsziekten 875.022

Promethera nv Ontwikkelt stamceltherapie voor de behandeling van leveraandoeningen 302.278

D Square nv Ontwikkelt “fabrieks-GPS”-software voor de procesindustrie om het procesbeheer te optimaliseren 1.000.002

Complix nv Ontwikkelt alpha-body scaffold technologie voor proteïne gerelateerde therapeutica 750.000

Wat de indirecte investeringen van ARKimedes-Fonds II betreft, werd er per 31 maart 2013 een bedrag van 17,9 mln. euro geïnvesteerd door de ARKIV’s in 22 verschillende Vlaamse starters en kmo’s via 30 ARK-investeringen (23 initiële investeringen en 7 vervolginvesteringen). Een overzicht van de historiek van de ARK-investeringen per ARKIV wordt verschaft in tabel 2 op pagina 76-77. Samen vertegenwoordigen deze 22 doelondernemingen circa 270 arbeidsplaatsen (VTE’s).

RMONI Wireless nv Ontwikkelt hard- en software voor industriële draadloze netwerken van sensoren 922.132

Bienca nv Produceert en verkoopt natuurlijke enzymes om werking van microbes in voeding te vertragen 198.336

A

RK Angels Activator Fund (AAAFund) nv € 14.800.000 www.arkangelsactivator.be AAAF is een co-investeringsfonds van BAN Vlaanderen en ING België. Het verstrekt, samen met Vlaamse business angels en/of andere co-investeerders, risicokapitaal aan starters en kmo’s in Vlaanderen. Deze ARKIV werd op 7 februari 2012 opgericht. De andere investeerders naast ARKimedes-Fonds II zijn ING België en 56 business angels.

Q

AT ARKIV nv € 16.000.000 www.qatinvestments.com

3P Air Freighters Ltd Verhuurt vliegtuigen voor cargovluchten van en naar Zaventem 1.261.446

p.6 Step4media NV Ontwikkelt en verkoopt digitale menubordoplossingen 120.000

Bettonville Integrated Solutions nv Ontwikkelde lasermachines voor de diamantnijverheid 3.200.000

C

Biofer nv Baat een zelfontworpen biomassavergistingsinstallatie uit 3.880.000

apital-E II ARKIV nv € 30.005.000 www.capital-e.com Capital-E II is een seed en early stage fonds met focus op micro- en nanoelektronica, Imec-gerelateerde dossiers en nieuwe materialen. Voor de Vlaamse dealflow is op 19 oktober 2012 Capital-E II ARKIV opgericht als ARKIV-dochter van Capital-E II, waarin Imec/Fidimec optreedt als `cornerstone investor’. Het beheer is toevertrouwd aan Capital-E II Partners.

Cargo Brussels Airlines nv Was een luchtvrachtmaatschappij 1.393.242 Meucci Solutions nv Ontwikkelt tools om het telefoonverkeer en –gedrag in kaart te brengen 2.489.000 Siruna nv Ontwikkelde en commercialiseerde een softwareplatform voor internettoepassingen op mobiele toestellen 1.000.000

70

71

C

apricorn ICT ARKIV nv € 15.052.000 www.capricorn.be Capricorn ICT ARKIV is een gezamenlijk ICT-fonds van het beursgenoteerde Quest for Growth publieke privak en ARKimedes-Fonds II, beheerd door Capricorn Venture Partners, met als voornaamste focus `digital healthcare’ en `big data’. Deze ARKIV werd op 18 december 2012 opgericht. Cartagenia nv Ontwikkelt diagnostische kennis, systemen en services om genetische analyses uit te voeren 1.250.001

G

imv Arkiv Tech Fund II nv € 25.000.000 www.gimv.be Gimv Arkiv Tech Fund II werd op 23 september 2011 opgericht als dochter van het beursgenoteerde Gimv. Deze ARKIV focust op starters en veelbelovende kmo’s in Vlaanderen die actief zijn op het gebied van ICT en cleantech.

H

ummingbird ARKIV nv € 20.020.000 www.hummingbird-ventures.com Na Big Bang Ventures I en II is Hummingbird Ventures het derde fonds dat zich richt op snelgroeiende early stage ICT-ondernemingen. Op 6 september 2011 werd Hummingbird ARKIV opgericht als dochter van Hummingbird Ventures.

Awingu/Dacentec nv Ontwerpen, bouwen en exploiteren van ultra green cloud datacenters 1.999.999

Lumoza nv Ontwikkelt en commercialiseert elektroluminiscente producten 500.000

MarkaVIP nv Organiseert online privé-verkopen exclusief voor leden in het Midden-Oosten 1.500.000

Fast Forward Pharmaceuticals bv Ontwikkelt ziekte-modificerende behandelingen voor chronische ontstekingsziekten 187.500

Amplidata nv Ontwikkelt en commercialiseert unbreakable data storage systems 1.500.012 Showpad nv Ontwikkelt en commercialiseert mobile sales enablement applicaties 1.500.077

K

MOFIN 2 nv € 35.500.000 www.lrm.be www.uhasselt.be/uhvm KMOFIN 2 werd op 7 september 2011 opgericht in Hasselt. Deze ARKIV verstrekt risicokapitaal aan bedrijven uit uiteenlopende sectoren, met bijzondere aandacht voor de technologische speerpuntsectoren ICT, media, life sciences en cleantech, en gedurende alle levensstadia (zaai, opstart, groei). Deze bedrijven dienen direct of indirect bij te dragen tot de economische ontwikkeling en/of werkgelegenheid in de provincie Limburg en de aangrenzende regio’s in het Vlaams Gewest. LRM staat in voor het beheer, in samenwerking met UHasselt Venture Management (UHVM) voor wat betreft dealflow uit de Associatie Universiteit-Hogescholen Limburg (AUHL). The Octopus Company nv Ontwikkelde en commercialiseerde “Book in a Box” 250.000 TwitSpark Inc. Ontwikkelt een platform voor professional customer support via Twitter: “Twitter-based CRM-tool” 196.846 Niceberg Studios nv Produceert en distribueert 3D/4D ride-, attractie- en dome films 400.000 Right Brain Interface nv Ontwikkelt en commercialiseert het user interface TV-platform “Baahlu” 1.000.000 Restore nv Levert diensten als batterijnetwerkoperator voor elektrische grootverbruikers 1.000.000

p.6 eSaturnus nv Ontwikkelt en commercialiseert een hardware en software platform voor multimedia data uitwisseling in ziekenhuizen 422.326

V

ectis ARKIV nv € 15.000.000 www.vectisparticipaties.be Vectis verstrekt risicokapitaal aan Vlaamse starters en groeibedrijven in uiteenlopende sectoren. Vectis ARKIV werd op 16 december 2011 opgericht als dochter van Vectis Participaties II en wordt beheerd door Vectis Management.

Camargus nv Ontwikkelt en commercialiseert panoramische multicamera-infrastructuur 150.000 p.26 Ontoforce nv Ontwikkelt “disQover”, een software die klanten in staat stelt informatie van verschillende complexe bronnen bij elkaar te brengen 350.000

Drukkerij Bulckens (ZwartOpWit nv) Is een online drukkerij: www.zwartopwit.com 1.500.000

Q

Martis nv Importeert en verdeelt textielverluchtingskanalen (Domestibel) en toebehoren voor airconditioning (Klimacomfort) 540.000

BIC ARKIV FUND NV € 24.048.000 www.qbic.be Qbic is het inter-universitair risicokapitaalfonds van UGent, VUB en UA. Dit fonds verstrekt seed, start-up en early stage financiering aan spin-offs in life sciences, natuur- en ingenieurswetenschappen van de respectievelijke kennisinstellingen. Qbic Arkiv Fund is op 23 mei 2012 opgericht als dochter van Qbic Feeder Fund voor de Vlaamse dealflow. Het autonome beheer is toevertrouwd aan Qbic Venture Partners.

V

esalius Biocapital II € 15.000.000 ARKIV nv www.vesaliusbiocapital.com Vesalius Biocapital II ARKIV werd opgericht op 3 augustus 2011 en heeft ARKimedes-Fonds II en Vesalius Biocapital II sa SICAR als aandeelhouders. Deze ARKIV investeert in early stage life sciencesbedrijven.

AgroSavfe nv Ontwikkelt meer duurzame gewasbeschermingsmiddelen 250.000

Amakem nv Ontwikkelt geneesmiddelen op basis van kinase-inhibitoren 1.750.000

Multiplicom nv Ontwikkelt en commercialiseert moleculaire genetische diagnostica testen 499.999

Fast Forward Pharmaceuticals bv Ontwikkelt ziekte-modificerende behandelingen voor chronische ontstekingsziekten 187.500

T

hink2Act ARKIV nv € 10.050.000 www.think2act.be Think2Act verstrekt risicokapitaal aan Vlaamse kmo’s met duidelijk doorgroeipotentieel en dit in uiteen­ lopende sectoren. Think2Act ARKIV werd op 25 april 2012 opgericht als dochter van Think2Act Capital en wordt beheerd door Think2Act Partners.

4. PRAKTISCHE INFO voor (kandidaat-) ondernemers op zoek naar risicokapitaal

5. Contacteer de ARKIV’s van ARKimedes-Fonds II

Ondernemers die op zoek zijn naar risicokapitaal kunnen aankloppen bij een ARKIV. ARKIV’s zijn professionele risicokapitaalverschaffers. Die durfkapitaalfondsen zijn erkend in het kader van de ARKimedesregeling en beschikken daardoor over extra middelen om te investeren in Vlaamse kmo’s. Voor elke euro die zij investeren, legt ARKimedes er één bovenop. AAN WELKE VOORWAARDEN MOET UW ONDERNEMING VOLDOEN OM IN AANMERKING TE KOMEN? Uw onderneming moet een kmo zijn met een exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest (of u moet bereid zijn om er binnen de twee jaar één te openen). Een kmo is volgens de Europese kmo-definitie een onderneming: • met minder dan 250 werknemers, waarvan • ofwel de jaaromzet niet hoger is dan 50 miljoen euro; • ofwel het jaarlijkse balanstotaal niet hoger is dan 43 miljoen euro; en • die voldoet aan een vastgelegd zelfstandigheidscriterium. Dat komt er in essentie op neer dat niet meer dan 25 % van uw bedrijf in handen mag zijn van een onderneming die niet voldoet aan de kmo-definitie.

KMOFIN 2 nv www.lrm.be www.uhasselt.be/uhvm Kempische Steenweg 555 3500 Hasselt T 011 24 68 31

Capital-E II ARKIV nv www.capital-e.com Karel Oomsstraat 4 2018 Antwerpen T 03 303 37 32

Qbic Arkiv Fund nv www.qbic.be Gaston Crommenlaan 10 bus 102 9050 Gent

Capricorn ICT ARKIV nv www.capricorn.be Lei 19/9 3000 Leuven T 016 28 41 00 Gimv Arkiv Tech Fund II nv www.gimv.be Karel Oomsstraat 37 2018 Antwerpen T 03 290 21 65

AAN WELKE CRITERIA MOET EEN ARK-INVESTERING VOLDOEN? • De investering gebeurt door middel van een nieuwe inbreng van geld in uw onderneming. Dat moet gebeuren via de inschrijving op een kapitaalverhoging, al dan niet in combinatie met de inschrijving op een lening. Een investering die uitsluitend neerkomt op de overname van de aandelen van een bestaande aandeelhouder, zonder dat er bijkomende financiële middelen naar uw onderneming stromen, komt dus niet in aanmerking. • De extra financiële middelen die uw onderneming ontvangt, gebruikt u om te investeren in het Vlaamse Gewest of om er werkgelegenheid en toegevoegde waarde te creëren. • D e investering bedraagt, samen met eventuele andere investeringen van ARKIV’s in uw onderneming, twaalf maanden voor en na de investeringsdatum, niet meer dan 1,5 miljoen euro.

Hummingbird ARKIV nv www.hummingbird-ventures.com Hangar 26, Rijnkaai 98 2000 Antwerpen T 03 292 37 10

TOT WIE MOET U ZICH RICHTEN OM EEN ARK-INVESTERING TE BEKOMEN? Om middelen van ARKimedes aan te trekken, bezorgt u een onderbouwd businessplan en een investeringsvoorstel aan een risicokapitaalverschaffer die is erkend als ARKIV. Het is niet nodig om te zeggen dat u middelen van ARKimedes wilt aantrekken. ARKIV’s beschikken reeds over middelen van ARKimedes en kunnen zelf beslissen om al dan niet te investeren in uw onderneming.

HANTEERT EEN ARKIV DEZELFDE INVESTERINGSCRITERIA ALS TRADITIONELE RISICOKAPITAALVERSCHAFFERS? Elke risicokapitaalverschaffer hanteert verschillende investeringscriteria, afhankelijk van de investeringsfocus, de samenstelling van de investeringsportefeuille en andere factoren. Als een risicokapitaalverschaffer is erkend als ARKIV, krijgt hij bijkomende investeringsmiddelen ter beschikking van ARKimedes. Die extra kapitaalinjectie kan zorgen voor schaalvoordelen in het beheer van het investeringsfonds waardoor er extra aandacht aan kmo-financiering in Vlaanderen kan besteed worden en het aanbod van risicokapitaal in dit kmo-segment kan toenemen dankzij de hefboomwerking van ARKimedes.

Quinvita Group nv Ontwikkelt en produceert innovatieve industriële gewassen 811.847

72

ARK Angels Activator Fund (AAAFund) nv www.arkangelsactivator.be Hendrik van Veldekesingel 150/7 3500 Hasselt T 011 87 09 10

73

Think2Act ARKIV nv www.think2act.be Baarbeek 1 2070 Zwijndrecht T 03 641 16 35 Vectis ARKIV nv www.vectisparticipaties.be Stratem 11 bus 2 9880 Aalter T 09 375 69 00 Vesalius Biocapital II ARKIV nv www.vesaliusbiocapital.com Tervurenlaan 273 1150 Sint-Pieters-Woluwe T 02 306 35 73

qua stadia

qua sector

Focus

31/12/12 per

Focus

(6)

binnen

de doelondernemingen

Werkgelegenheid

A antal dossiers per 31/03/13

31/03/2013 per

investeringen

∑ ARK-

% ARK-F

Toegezegd bedrag door ARK-F

Fondsgrootte

B eheerder

O prichtingsdatum

TABEL 1 ARK-investeringen per ARKIV (ARKimedes-Fonds nv)

Naam ARKIV Arkafund

Corelio

11/01/2006

19.999.000

9.999.000

49,99%

16.446.934

16

243

ARK-Angels Fund

BAN Vlaanderen

21/11/2007

6.719.500

3.357.000

49,96%

4.329.781

16

75

Baekeland Fonds II

UGent, Fortis Private Equity en KBC Bank

29/09/2005

11.100.000

4.000.000

36,04%

8.374.931

14

157

Zaai - early stage

Spin-offs van UGent, Arteveldehogeschool, Howest en Hogeschool Gent

Big Bang Partners

09/03/2006

31.274.284

10.284.962

32,97%

17.157.309

10

725

Early stage

ICT

Capital-E Partners

11/01/2006

30.100.000

1.000

0,0033%

16.517.433

8

134

Zaai - early stage

Micro-elektronica, Imec-dossiers

Groei

Alle sectoren

Early & mid stage

ICT

Big Bang Ventures II (BBV II)

Capital-E ARKIV

(2)

(3)

Groei

Dienstensector met nadruk op media, informatie en communicatie

Early stage en groei Alle sectoren

Fortis Private Equity Arkimedes (4)

Fortis Private Equity

10/01/2006

7.500.000

3.742.500

49,90%

4.569.236

6

56

Gimv Arkiv Technology Fund

Gimv

18/01/2006

30.100.000

15.000.000

49,83%

20.067.113

8

406

ING-Activator Fund (5)

ING België

10/01/2006

7.999.000

3.995.900

49,95%

5.681.840

10

149

Groei

Alle sectoren

KeBeK ARKIV

KeBeK Management

09/01/2006 25.000.000

12.000.000

48,00%

16.202.063

16

444

Groei

Alle sectoren

KMOFIN

LRM

09/01/2006 25.000.000

12.250.000

49,00%

20.946.889

30

581

Early stage – groei

Alle sectoren doch bijdragend tot de economie in de provincie Limburg

QAT ARKIV

Quercus Management Group

22/05/2006

16.000.000

7.840.000

49,00%

16.486.890

7

151

Early & mid stage

Milieu, hernieuwbare energietechnologie, gezondheidszorg en vergrijzing, ICT

Vesalius Biocapital ARKIV

Vesalius Biocapital Partners

21/12/2007

10.000.000

4.990.000

49,90%

4.661.068

5

55

Early & mid stage

Life sciences

151.441.485

146

2.622 VTE

TOTAAL

220.791.784 102.459.362

(1)   De cijfers m.b.t. FUNDUS II (exit juni 2008) zijn vanaf 30/09/08 niet meer in de tabel opgenomen. (FUNDUS II investeerde 1.022.004 euro in 1 doelonderneming.) (2)   BBV II: 20.560.000 euro van het toegezegde kapitaal wordt gereserveerd voor ARK-investeringen. (3)   Op 14/07/11 heeft ARKimedes-Fonds 14.999 van haar 15.000 aandelen in Capital-E ARKIV nv geswapt voor 14.999 aandelen van het moederfonds Capital-E nv aan aanschaffingswaarde (overeenkomstig swap-overeenkomst van 12/02/07). Ten gevolge van deze transactie bezit ARKimedes-Fonds voortaan 31,22% van Capital-E nv en 0,0033% van Capital-E ARKIV nv. (4)   Op 18/11/11 werd het toegezegd kapitaal van Fortis Private Equity Arkimedes nv met 2.500.000 euro verminderd tot 7.500.000 euro. (5)   Op 29/05/12 werd het toegezegd kapitaal van ING-Activator Fund nv met 2.000.000 euro verminderd tot 7.999.000 euro. (6)   In de kolom werkgelegenheid wordt voor elke ARKIV de totale werkgelegenheid vermeld van alle doelondernemingen samen waarin de ARKIV investeerde. Daarbij moet rekening worden gehouden dat soms meer dan één ARKIV in eenzelfde doelonderneming investeerde. Eventuele dubbeltellingen op het geconsolideerde ARKimedes-Fonds-niveau worden daarom geëlimineerd. I.g.v. een exit wordt de laatst gekende werkgelegenheid genomen. De doelondernemingen vertegenwoordigen samen circa 2.600 voltijdse arbeidsplaatsen (VTE) per 31/12/12.

74

75

18/12/2012

15.052.000

7.450.000

49,50%

Gimv Arkiv Tech Fund II

Gimv

23/09/2011 25.000.000

12.000.000

Hummingbird ARKIV

Hummingbird Partners

06/09/2011 20.020.000

KMOFIN 2

LRM (i.s.m. UHVM)

Qbic ARKIV Fund

per

qua sector

Capricorn Venture Partners

Focus

Capricorn ICT ARKIV

qua stadia

0

Focus

49,99%

(1)

15.000.000

31/12/12

19/10/2012 30.005.000

per

binnen

Capital-E II Partners

Werkgelegenheid

1

A antal dossiers per 31/03/13

% ARK-F II

120.000

31/03/2013

Toegezegd bedrag door ARK-F

33,78%

investeringen

Fondsgrootte

5.000.000

∑ ARK-

O prichtingsdatum

14.800.000

B eheerder

07/02/2012

de doelondernemingen

TABEL 2 ARK-investeringen per ARKIV (ARKimedes-Fonds II nv)

Naam ARKIV ARK-Angels Activator Fund (AAA Fund)

ARK-Angels Activator Fund Beheer

Capital-E II ARKIV

5 Early, mid & late stage

Alle sectoren

0

0 Zaai, start-up, early stage

Micro- en nano-elektronica, Imec-dossiers en nieuwe materialen

1.250.001

1

17 Zaai, start-up, early stage

ICT met voornaamste focus ‘digital healthcare’ en ‘big data’

48,00%

0

0

0 Early & mid stage

ICT & Cleantech

10.000.000

49,95%

6.500.088

4

73 Early stage

07/09/2011 35.500.000

15.000.000

42,25%

4.034.346

9

56

Qbic Venture Partners

23/05/2012 24.048.000

12.000.000

49,90%

749.999

2

21 Zaai, start-up, early stage

Interuniversitair spin-off fonds UGent, VUB, UA

Think2Act ARKIV

Think2Act Partners

25/04/2012

10.050.000

5.000.000

49,75%

1.234.173

2

11 Late stage & groei

Alle sectoren

Vectis ARKIV

Vectis Beheer

16/12/2011

15.000.000

7.499.000

49,99%

2.040.000

2

73 Late stage & groei

Alle sectoren

Vesalius Biocapital ARKIV

Vesalius Biocapital II Partners

03/08/2011

15.000.000

7.490.000

49,93%

1.937.500

2

16 Early & mid stage

Life sciences

204.475.000

96.439.000

17.866.107

23

TOTAAL

(1)

Zaai, start-up, early tot late stage

ICT Life sciences, ICT & media, cleantech, klassieke sectoren en spin-offs AUHL

270 VTE

In de kolom werkgelegenheid wordt voor elke ARKIV de totale werkgelegenheid vermeld van alle doelondernemingen samen waarin de ARKIV investeerde. Daarbij moet rekening worden gehouden dat soms meer dan één ARKIV in eenzelfde doelonderneming investeerde. Eventuele dubbeltellingen op het geconsolideerde ARKimedes-Fonds II-niveau worden daarom geëlimineerd. I.g.v. een exit wordt de laatst gekende werkgelegenheid genomen. De doelondernemingen vertegenwoordigen samen circa 270 voltijdse arbeidsplaatsen (VTE) per 31/12/12.

76

77

De raad van bestuur. Boven vlnr.: Marina Heyvaert, Johan Bortier, Robert Verpoest, Jean Pierre Dejaeghere. Onder vlnr.: Filip Lacquet (vertegenwoordiger van PMV nv), Eric Vermeylen, Peter Baert (voorzitter), Katleen Van Havere. Ontbreekt op de foto: Vera Boesmans.

“All human history attests that happiness for man - the hungry sinner - , Since Eve ate apples, much depends on dinner” - Lord Byron

78

79

colofon 29.08.2013

ARKimedes magazine is gedrukt op Munken Polar, een hout­

vrij papier met een certificaat van de Forest Stewardship Council. Munken Polar is volledig chloorvrij geproduceerd.

Cantilis (www.cantilis.be) stond in voor concept, vormgeving, coördinatie en nam de interviews voor zijn rekening (teksten

door Kim Maeseele, Kurt Vincent en Pascal Van Wambeke). Redactie en eindredactie door Cantilis in samenwerking met het ARKimedesteam en Ben Jehaes van PMV.

Fotografie door Sven Everaert, Christophe Vander Eecken, Anne

De Knock en Elisabeth Verwaest. Foodstyling door Maël Schamp (www.maeltijd.be).

ARKimedes dankt moderator Michaël Van Droogenbroeck en

wijnkenner Stéphane Godfroid voor de begeleiding bij het ronde­ tafelgesprek. Wij bedanken ook Bruno Vanspauwen voor het

schrijven van zijn visie op koks en ondernemers. Verder danken

wij Hans Constandt, Peter Croonen, Harry De Smedt, Olivier Georis, Rudy Hageman, Thomas Koninckx, Erik Laurijssen, Ber­

nard Munos, het hele Ontoforce-team, Evelien Putman, Stephane Roelandt, Paul Van Coillie, Ben Vanderstukken, Isabel Van Ober­ gen en chef-koks Ann De Roy, Ken Verschueren en Johan Segers

die tijd vrijmaakten voor een gesprek. Verder wensen wij hen allen succes bij de verdere uitbouw van hun onderneming. Verantwoordelijke uitgever

Thomas Fiers, Algemeen Directeur ARKimedes Management nv,

Oude Graanmarkt 63 te 1000 Brussel,

T +32 (0)2 229 52 30, F +32 (0)2 229 52 31, [email protected], www.arkimedes.be

80