magazine Gratis Rechtshulp voor minima Inburgeren moet Hardrockkaraoke Maandelijks kunnen rockliefhebbers Kunst in Zuidoost

magazine maart 2008

gratis Arnold zet zich in voor gedetineerden, ex-gedetineerden en hun relaties.

Pagina 20

www.mugweb.nl Print met een overslaande golf en opspattend schuim

Pagina 29

Gratis Rechtshulp voor minima

020 - 627 37 95 Uitkeringen, Arbeidsrecht, Huur- en Strafrecht

Willering Advocaten Singel 190 Amsterdam - www.willering-advocaten.nl

‘Inburgeren moet’ Journalist Margalith Kleijwegt beschrijft in haar boek Onzichtbare ouders, de buurt van Mohammed B haar bezoeken aan de ouders van een zwarte vmbo-klas in Amsterdam-West. Het schrijnende isolement en de onwetendheid waarin veel ouders leven zijn voor gewone Nederlanders bijna onvoorstelbaar.

Pagina 9

Hardrockkaraoke Maandelijks kunnen rockliefhebbers in Café Pakhuis Wilhelmina hun zangkunsten testen ten overstaan van een gemêleerd publiek. De hoeveelheid zitplaatsen blijkt schaars, maar wie wil er ook zitten bij hardrockkaraoke?

Pagina 13

Kunst in Zuidoost Zuidoost heeft nooit de naam gehad een inspirerende plek te zijn voor dichters en schilders. Toch is er voor kunstenaars en kunstminnaars heel wat te beleven in dit stadsdeel. Elk jaar worden er door Stichting Open Ateliers Zuidoost diverse activiteiten georganiseerd, zowel voor de kunstenaars als de buurtbewoners.

Pagina 16

Lekker werken Steeds minder mensen in Nederland zijn afhankelijk van een bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Zelfs mensen die langdurig in de bijstand of de WAO zaten raken weer aan het werk. Maar hoe is dat nu eigenlijk als je na lange tijd weer naar een baas moet?

Pagina 22-23

Heeft u problemen met uw uitkering? Walker & Wittensleger advocaten tel. 020-6730055

Zie advertentie pagina 26

2 ACTUEEL Redactioneel Stem tegen Wilders Nederland Bekent Kleur werd in 1992 opgericht. Aanleiding was een golf van geweld tegen migranten. De eerste NBK-demo vond plaats op 21 maart op het Museumplein. Er namen 80.000 mensen aan deel. Of er zaterdag 22 maart weer 80.000 mensen naar de Dam komen, valt te bezien. Het collectieve afgrijzen dat Janmaat destijds opriep met slogans als ‘Nederland is vol’ is verstomd. Wilders mag onder vuur liggen bij partijen die het in de peilingen minder goed doen; vooralsnog durft niemand hem net zo aan te pakken als eertijds de CD van Hans Janmaat werd aangepakt. Menigeen ziet in Wilders een held, die - net als Verdonk en eerder Fortuyn - zegt waar het op staat... Waar wat op staat? Dat de Koran verboden moet worden? Dat allochtonen crimineel zijn en moslims de oorzaak van alle problemen? Hou toch op. Dat is niet zeggen waar het op staat, dat is mensen van de werkelijke problemen afleiden door ze tegen elkaar op te zetten. Antiracisten krijgen het verwijt dat ze de echte problemen uit de weg gaan. Dat gold misschien in 1992, toen er een taboe rustte op het benoemen van criminaliteit onder allochtone stadsjeugd of op door religie geïnspireerde homohaat. Ondertussen zijn ook antiracisten hun onschuld kwijtgeraakt maar is de kanker van het racisme nog steeds niet bedwongen. MUG-verslaggever Jeroen Verkroost legt in het essay van deze maand uit hoe racisme mensen ziek maakt. Zijn analyse raakt één aspect van het probleem. Natuurlijk is niet alles alleen maar de schuld van de samenleving. Maar Verkroost zet aan tot nadenken, over de gevolgen van racisme. Wie mensen tot nadenken wil aanzetten mag ongenuanceerd zijn. Het helpt soms om iets uit te vergroten. Wilders mag mensen waarschuwen tegen geloofsfanatici en de duistere kanten van religie. Ernstig is dat hij angst van mensen voor elkaar aanwakkert en daarmee tot racisme en extremisme aanzet. De geblondeerde politicus is daarmee als de haat predikende fundamentalistische imams, die hij zo zegt te verafschuwen. Laat op 22 maart op de Dam je stem klinken tegen haatzaaiende imams én politici. De hoofdredactie

Veel zorgkosten? Doe aangifte! Maart is de maand van de Aangifte Inkomstenbelasting. Ook uitkeringsgerechtigden kunnen honderden euro’s terugkrijgen. ‘Vijftig procent van de chronische zieken en gehandicapten maakt geen gebruik van de teruggave.’ tekst

Michiel Wetzer / Martin Brandwagt foto’s

Ingrid de Groot Over de Belastingaangifte bestaat een aantal hardnekkige misverstanden. De grootste is dat het voor mensen met een uitkering geen zin heeft om aangifte te doen. Er bestaat echter een belangrijke uitzondering wat betreft het maken van ziektekosten. Door de TBU-regeling (Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven) kunnen ook bijstandsgerechtigden, AOW-ers etc. teruggave krijgen. De regering heeft deze regeling speciaal in het leven geroepen voor mensen die veel zorgkosten hebben en weinig tot geen belasting betalen. Een andere misvatting: de aangifte is lastig en kost zo veel tijd: het is

Inhoud 3/5/7 ID’ers protest tegen gemeentebeleid Kwaliteit zorg voor ouderen daalt Toenemende klachten over bijstandsaanvragen 6 Voormalig banenpooler Jan Ruijs klaagt niet 10 Opbouwwerk Amsterdam Noord bevordert integratie 15 Straatdichter Laser 3.14 vindt Nederland teveel aangeharkt 21 Onnavolgbare schijnbewegingen op de vierkante decimeter

MUG magazine | maart 2008

‘Chronisch zieken en gehandicapten worden financieel gestraft’

al die moeite niet waard. Wie voor het eerst aangifte doet, kan inderdaad erg schrikken van de terminologie. Boxen; heffingskortingen; drempelinkomen; persoonsgebonden aftrek; het lijkt wel alsof je er een studie voor moet hebben gedaan. Wie nog nooit aangifte gedaan heeft, kan dit beter niet in zijn eentje doen, er zijn instanties genoeg (zie kader) die helpen met het invullen van belastingformulieren. Volgens de landelijke organisatie voor mensen met een beperking, de CG-raad te Utrecht, zijn er nog steeds duizenden gehandicapten en chronisch zieken, die honderden tot duizenden euro’s laten liggen. Medewerker Marijke Hempenius van de CG-raad: ‘Vijftig procent van de chronische zieken en gehandicapten die er recht op heeft maakt geen gebruik maakt van de teruggave. Dat is heel jammer, inderdaad. Je kunt veel zaken aangeven: de inkomensafhankelijke bijdrage, medicijnen, hulpmiddelen, eigen bijdrage wmo; eigenlijk alles dat niet door de ziektekostenverzekeraar wordt gedekt. Als je in de WAJONG, WAO of WIA zit, geldt een vaste af-

trek van 808 euro. Je hoeft de kosten niet eens gemaakt te hebben.’ Altijd aangifte doen als je veel ziektekosten hebt en weinig inkomen, vindt Hempenius. ‘Het is zeker de moeite waard. Kom je er niet zelf uit, dan kun je hulp krijgen. Bij belangenorganisaties als de Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie (ANGO) bijvoorbeeld.’ Mensen die aangifte willen doen, maar al een bijdrage ontvangen uit een gemeentelijke regeling voor gehandicapten moeten oppassen. Dit gaat meestal niet samen. Jos Reintjens van de afdeling beleid van de Amsterdamse Dienst Werk en Inkomen (DWI): ‘De kosten die je vergoed krijgt vanuit de Bijzonder Bijstand, kun je niet ook nog eens opgeven bij de Belastingdienst. Dat staat ook nadrukkelijk in de folder van de Belastingdienst vermeld. Het kan overigens gunstiger zijn om van de gemeentelijke regeling gebruik te maken, want wij rekenen geen drempel. In principe krijg je alle kosten die je maakt vanwege je ziekte terug, plus een extra van veertig procent met een maximum van

56 euro per maand. Alleen sommige kosten, die buiten de Bijzondere Bijstand vallen, die zou je eventueel kunnen aangeven bij de belastingen.’ Reintjens benadrukt dat je voor de gemeentelijke regeling geen uitkering van de DWI hoeft te hebben. ‘Iedereen met een laag inkomen kan zich bij ons melden.’

Milco Walther (49) is door een lichamelijk ongemak honderd procent afgekeurd. Hij laat zijn belastingaangifte door de Belastingwinkel invullen.Van de extra kosten de hij maakt, krijgt hij een deel terug.

heeft medicijnen en stoma’s nodig en moest tijdelijk naar een verzorgingshuis. ‘En ik was tegenwoordig véél meer. Dat kost extra wasmiddel en ik heb een hogere energierekening. En alles slijt sneller.’ Walther komt rond van een WAO-uitkering; die bedraagt 981 euro per maand. Alle direct medische kosten - onderzoek; operaties; medicijnen en stoma’s worden volledig vergoed uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Voor het verzorgingshuis betaalde Walther een eigen bijdrage. ‘Dat ging om ongeveer honderd euro per maand’, rekent hij voor, ‘maal drie maanden. Daarvan kreeg ik van de fiscus in totaal 78 euro terug.’ Van de extra kosten die Walther maakt, wordt een deel vergoed. De laatste twee jaar kreeg hij jaarlijks 310 euro terug als tegemoetkoming in extra kosten voor beddengoed en kleding, en 23 euro voor de huisapotheek. Walther laat al jarenlang zijn aangifte invullen door de Belas-

tingwinkel, waarover hij niets dan lof heeft. ‘Ze nemen alle tijd voor me. Ze zijn goed op de hoogte en wat ze niet weten, zoeken ze uit. En ze hanteren geen vast tarief. Iedereen betaalt naar draagkracht; bij mij komt dat ongeveer op twee tientjes uit.’ Dat er een gemeentelijke regeling is, weet Walther echter niet. Hij zegt dat het de moeite loont om dat uit te zoeken, want de rijksvergoeding dekt de lading niet. ‘Dat is niet genoeg. Koop zelf eens beddengoed? Ik heb dan nog een waterbed. Daar zit een speciale hoes omheen. Een beetje hoes kost zo tweehonderd euro. En dan nog moltonen hoeslakens erbij en dan is die driehonderd wel op. Dan heb ik het nog niet eens over kleding, energie en wasmiddel.’ Walther rekent nog even door. ‘Ik krijg wel driehonderd terug, maar mijn eigen bijdrage aan de verzekeraar ben ik natuurlijk kwijt. Chronisch zieken en gehandicapten worden financieel gestraft - omdat ze afhankelijk zijn.’

De gevolgen van de darmontsteking van Walther zijn duidelijk zichtbaar. Hij heeft de laatste jaren fors gewicht verloren en boven zijn bleke, ingevallen wangen kijken zijn fletse ogen lusteloos om zich heen. Hij loopt krom van de pijn, is moe en heeft geen energie. Inmiddels is Walther uitbehandeld. Er is bij vier operaties meer verkeerd dan goed gegaan. Hij heeft twee infecties gehad, is enkele weken kunstmatig in coma gehouden en heeft twee hartstilstanden gehad. De eerste stoma lekte. Zijn tweede, huidige stoma werkt redelijk. Walther moet er maar mee leren leven. Vanwege Walthers zwakke hart wilde de anesthesist de laatste operatie al liever niet doen. Dit kost allemaal geld. Walther

Adressen • CG-Raad; Churchillaan 11, Utrecht; tel: 030 - 291 66 50 (ma-do 9.00-13.00 uur). • Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie (ANGO), afdeling Amsterdam; Schipbeekstraat 13, tel: 672 20 05 • Formulierenbrigade Amsterdam, diverse locaties; algemeen verwijsnummer: 346 36 36 • Belastingdienst: Kingsfordweg 1, Amsterdam • Belastingtelefoon: tel:0800 - 0543 • Belastingwinkel Amsterdam; Oudemanhuispoort 2, Amsterdam, tel: 624 70 03

ACTUEEL 3

maart 2008 | MUG magazine

Ouderenconsultatie Gratis bezoek aan het Ouderen Consultatiebureau De Baarsjes. Afgelopen maand berichtte MUG over de opening van het Ouderen Consultatiebureau in De Baarsjes, waar 60-plussers een gezondheidsscreening kunnen laten doen. Toen was er nog sprake van een eigen bijdrage van vijftien euro voor zo een gezondheidsscreening. Om de bezoekers van het consultatiebureau tegemoet te komen, heeft stadsdeel De Baarsjes inmiddels besloten om deze eigen bijdrage af te schaffen. Het stadsdeel neemt per direct alle kosten voor zijn rekening.. Clienten die al hebben betaald, krijgen hun geld terug. (JW)

Grijs werkt door Krapte op de huidige arbeidsmarkt is voor werkgevers een belangrijke drijfveer om ouderen in dienst te nemen en te houden. Dit blijkt uit het rapport Werkt grijs door? dat minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft laten uitvoeren door onderzoeksbureau Ecorys. Een andere reden voor werkgevers om ouderen aan te nemen is de aandacht in de media voor oudere werknemers. Ook het kabintetsbeleid om mensen te stimuleren langer door te werken (zoals het afschaffen van mogelijkheden tot vervroegd pensioen) en het teruglopend aantal jongeren op de arbeidsmarkt spelen een rol. (HP) Meer informatie: www.talent45plus.nl

Cijfers Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) tonen aan dat het aantal bijstandsgerechtigden fors blijft dalen. Het CBS maakte deze cijfers op 28 februari bekend. Volgens het bureau is het aantal mensen dat in de bijstand zit in 2007 voor het derde achtereenvolgende jaar fors gedaald. Ook het aantal mensen dat langdurig - al meer dan een jaar - een bijstandsuitkering heeft, neemt flink af. Eind december 2007 ontvingen 275.000 mensen bijstand, 27.000 minder dan een jaar eerder. Van die 27.000 had het grootste deel al meer dan een jaar een bijstandsuitkering. Of al die mensen ook werk hebben meldt het CBS niet. (JdV)

ID’ers protesteren tegen gemeentebeleid Gemeentelijk beleid over gesubsidieerde arbeid stuit op groot verzet van ID’ers. De gemeenteraad beslist komende maand over hun lot. ‘Het voortbestaan van een hoop ideële organisaties staat op de tocht’. Michiel Wetzer De gemeenteraad buigt zich deze maand over de notitie ‘Bevordering Uitstroom ID- en WIW-gesubsidieerde werknemers’. Deze notitie heeft verstrekkende gevolgen voor de subsidieregeling voor 2700 oud-ID’ers en 600 WIW’ers. Met de invoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) zijn de gesubsidieerde Instroom-Doorstroombaan (ID-baan) of een baan binnen de Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW) afgeschaft. Mensen in deze regelingen moeten doorstromen naar regulier werk. De DWI concludeerde vorig jaar al dat de ID-regeling op zichzelf een belemmering vormt voor zijn eigen uitstroom. ‘Het systeem houdt zichzelf in stand’, zegt DWI-voorlichter Bartho Boer. ‘Er zijn mensen die een gewone baan kunnen vinden maar vastzitten in een constructie van gesubsidieerd werk. Bovendien kan het voor een werkgever soms ook interessant zijn een gesubsidieerde werknemer in dienst te nemen. Maar iedereen die een normale baan kan vinden, hoeven wíj niet te ondersteunen.’

Protestbijeenkomst bij de bijstandsbond Daar denkt Piet van der Lende van de Bijstandsbond anders over. ‘Amsterdam heeft begin 2004 de ID-regeling overgenomen. De banen van mensen waren gegarandeerd en er zouden geen gedwongen ontslagen vallen.’ Van der Lende merkt op dat er al heel veel ID’ers zíjn uitgestroomd. Van de mensen die er over zijn, kán een groot gedeelte niet uitstromen. ‘En dan is er nog een groep mensen die het heel erg naar zijn zin heeft met zijn zinvolle en maatschappelijk nuttige taak’, zegt Van der Lende. ‘Als

die mensen worden gedwongen om elders een reguliere baan aan te nemen, staat het voortbestaan van een hoop ideële organisaties op de tocht. Want die hebben geen geld voor reguliere krachten.’ Tijdens een door de Bijstandsbond georganiseerde bijeenkomst discussieerden afgelopen maand tientallen betrokkenen over het onderwerp. Hieruit volgde onder meer een eisenpakket voor de gemeenteraad. De vijf eisen hebben betrekking op baan-

Foto: Remco Visser zekerheid en rechtszekerheid van de ID’ers. ID’ers mogen door werkgevers niet worden vervangen door (goedkopere) participatieplaatsen. Ook moet ‘tevredenheid over het werk op de huidige plek worden meegenomen in een afweging tot het verstrekken van subsidie’. DWI-voorlichter Boer snapt de onrust. ‘Maar de keuzes zijn al begin 2004 gemaakt. We laten je niet vallen, maar mensen moeten op een gegeven moment wél uit hun gesubsidieerde baan.’

Aanvragen kindertoeslag

Voorstel verschraling thuiszorg

Wie tot nu toe van de Belastingdienst geen Kindertoeslag heeft ontvangen, maar daar wel recht op denkt te hebben, moet zelf initiatief nemen.

Staatssecretaris Bussemaker wil dat er vanaf volgend jaar standaard gekwalificeerde huishoudelijke hulp wordt aangeboden aan thuiszorgcliënten.

Sinds 1 januari van dit jaar is er de Kindertoeslag. Deze toeslag is in de plaats gekomen van de Kinderkorting. Toch is één op de drie Nederlanders met minderjarige kinderen, is niet op de hoogte van het bestaan van de Kindertoeslag. Het bedrag dat ouders hierdoor kunnen mislopen, kan oplopen tot bijna 1000 euro per jaar. Dit is de uitkomst van een onderzoek dat bureau Trendbox onlangs in opdracht van het Algemeen Dagblad

heeft uitgevoerd. Alleen mensen met minderjarige kinderen en een jaarinkomen van maximaal 46.700 euro komen sinds 1 januari in aanmerking voor de Kindertoeslag. Als het goed is, hebben zij bericht ontvangen van de Belastingdienst. Naar nu blijkt, hebben mensen die geen huur- of zorgtoeslag krijgen, maar wel recht hebben op de Kindertoeslag, geen bericht ontvangen. Ook mensen die kortgeleden een eerste kind hebben gekregen, of minder zijn gaan verdienen hebben niet automatisch bericht gehad van de Belastingdienst. (MtB) Informatie: www.toeslagen

Zij heeft dit in de Tweede Kamer voorgesteld. Voor de meeste hulpbehoeftige ouderen heeft de herindicatie van hun situatie slecht uitgepakt. In veel gevallen hebben mensen slechts recht op een eenvoudige alfahulp en niet meer. Dat is iemand die alleen komt poetsen. Veel gekwalificeerde hulpen zijn door deze situatie noodgedwongen als zelfstandig alfahulp aan het werk gegaan. Ze werken veelal tegen laag loon en zonder

sociale verzekering. De cliënt krijgt hierdoor ongevraagd een positie als werkgever opgedrongen met alle administratie rompslomp van dien. Deze situatie is eigenlijk voor iedere partij nadelig. Om hier een eind aan te maken, wil Bussemaker de Wmo wijzigen. Als het aan haar ligt is iedere thuiszorgaanbieder vanaf 2009 verplicht om een gekwalificeerde huishoudelijke hulp een vast dienstverband aan te bieden. Wil de cliënt toch liever een zelfstandige alfahulp, dan blijft dat mogelijk. Maar dan wel tegen redelijke vergoeding, want de staatssecretaris wil dat de alfahulpen straks minstens minimumloon gaan verdienen. (MP)

Wachtlijst weg De sociale werkvoorziening kent al jaren een snelle groei van wachtlijsten: het aantal mensen dat in aanmerking kan komen voor een plek bij de sociale werkvoorziening groeit sneller dan de uitstroom. Per 1 januari is er echter een nieuwe wet. Plaatsen die bijvoorbeeld ‘bezet’ gehouden worden door langdurig zieken, mogen nu worden ingevuld. Amsterdam, waar WRA/ Pantar verantwoordelijk is voor de sociale werkvoorziening, staat er momenteel niet slecht voor. Met ingang van het nieuwe jaar is zoveel extra capaciteit toegewezen dat de wachtlijst praktisch is verdwenen. Volgens wethouder Hennah Buyne betekent dit alles dat nieuwe klanten onmiddellijk aan de slag kunnen. (PvL)

Asielzoekers mogen meer werken

Geen AOW meer in de bajes

Asielzoekers, die langer dan zes maanden in de toelatingsprocedure zitten, mogen sinds februari dit jaar 24 weken per jaar werken. Dat was twaalf weken.

Gedetineerden krijgen tijdens hun detentie geen AOW of studiebeurs voor een uitwonende meer. De staat voorziet dan al immers in hun levensonderhoud.

Mensen die korter dan een half jaar in de procedure zitten mogen helemaal niet werken. Het kabinet neemt deze maatregel omdat verruiming van de arbeidsmogelijkheden duidelijk positieve kanten heeft. De verwachting is dat asielzoekers nu makkelijker een baantje vinden. Dat was erg lastig toen er hooguit twaalf weken mocht worden gewerkt. Alleen seizoensarbeid als asperges steken was mogelijk. Uitzendbureaus wilden voor een

zo korte periode niet bemiddelen, met als gevolg dat slechts een fractie van de asielzoekers echt aan de slag ging. Volgens onderzoeksbureau Regioplan zou het een goede zaak zijn als een overheidsinstelling de bemiddeling naar werk voor asielzoekers op zich zou nemen. Voor asielzoekers die in de culturele sector werken is de maximumtermijn maar veertien weken. Die uitzondering heeft te maken met het feit dat de regering wil vermijden dat asielzoekers een beroep kunnen doen op een werkloosheids- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Werknemers die meer dan 24 weken werken hebben wel recht op die uitkeringen. (TG)

Dat schrijft staatssecretaris Albayrak (Justitie), mede namens minister Plasterk (OCW) en staatssecretaris Aboutaleb (SZW) aan de Tweede Kamer. Het gaat op dit moment om 120 AOW’ers en 70 tot 80 gedetineerden die gebruik maken van een uitwonende studiebeurs. Albayrak verkent ook de mogelijkheden om de kosten voor de rechtsbijstand te verhalen op verdachten of gedetineerden die vol-

doende draagkrachtig zijn. Daarbij gaat het om strafzaken. Pieter Fleming, voorzitter van de Europese Organisatie van de Rechten van Gedetineerden: ‘De vraag is of dit door de beugel kan. Er is geen jurisprudentie over. Daarom gaan we een proefproces voeren om te kijken hoe de rechter hier over denkt.’ ‘De plannen van het kabinet om een eigen bijdrage van gedetineerden te vragen gaan zeker niet door. Dit zou ook disproportioneel zijn bovenop het stopzetten van de uitkering. Internationaal gezien zou het ook zeer ongebruikelijk zijn om gedetineerden te laten bijdragen in de kosten van hun detentie’, aldus Fleming. (HP)

ACTUEEL 5


De advocaat

In deze rubriek vertelt een sociaal advocaat over juridische problemen van minima in Nederland.

Gezamenlijke huishouding en de bijstand De kwalificatie ‘gezamenlijke huishouding’ tussen twee personen kan voor betrokkenen, zelfs als een van hen helemaal geen bijstandsuitkering heeft, vervelende gevolgen hebben. Aan de hand van twee voorbeelden uit mijn praktijk zal ik dat illustreren.

foto: Remco Visser Groots als elk jaar herdachten Amsterdammers eind vorige maand bij de Dokwerker, naast de Portugese synagoge op het J.D. Meijerplein, de Februaristaking van 1941. Duizenden arbeiders legden in het eerste oorlogsjaar het werk neer uit protest tegen het optreden van de nazi-bezetters tegen de joodse bevolking. Het herdenken van de Februaristaking geldt nog altijd als een protest tegen racisme en onverdraagzaamheid, toen én nu.

Subsidie oudere werknemers

WorkFirst-aanpak uitbreiden

Het bedrijfsleven krijgt 3,3 miljoen subsidie voor experimenten om ouderen langer aan het werk te houden.

De ‘WorkFirst-methode’ is ook geschikt voor werklozen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt.

Dat meldt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op zijn website. Experimenten met oudere werknemers werden voorheen ook al gesubsidieerd. Deze regeling wordt uitgebreid. Nu kunnen bedrijven deze subsidie drie keer aanvragen; voorheen echter maar één keer. De subsidie gaat naar de zogenoemde ‘tijdelijke Subsidieregeling stimuleren leeftijdsbewust beleid’. Sinds 2005 is hieruit grofweg 18 miljoen euro beschikbaar gesteld voor 350 experimenten. ‘Een positieve ontwikkeling’, vindt Frank van der Aa, woordvoerder van

de ouderenbond ANBO. ‘Het draagt er hopelijk aan bij dat deze groep mensen makkelijker aan het werk komt.’ Personeelswerving is schaars onder ouderen, zegt Van der Aa. ‘En wanneer bij reorganisaties moet worden gesnoeid, wordt ook vaak eerst naar de ouderen gekeken. De teneur is dat werknemers worden beoordeeld op leeftijd, en minder naar prestaties.’ De overheid probeert al langere tijd werkgevers te stimuleren ouderen in dienst te nemen en te houden. Maar werkgevers zitten er niet op te wachten. ‘Er zijn een hoop vooroordelen over oudere werknemers’, zegt Van der Aa, ‘en dat neemt wat extra subsidie niet weg. Maar de portemonnee telt ook bij werkgevers.’ (MW)

Dit concludeert de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) in een onderzoek dat op 21 februari werd gepubliceerd. WorkFirst houdt in dat werklozen direct werkzaamheden gaan verrichten. Deze methode wordt op dit moment alleen toegepast bij relatief makkelijk bemiddelbare uitkeringsgerechtigden. De methode komt oorspronkelijk uit Amerika en is bedoeld om werklozen zo snel mogelijk weer in het werkproces te betrekken. Dit gebeurt door verplichte werkactiviteiten in combinatie met het vergroten van kennis en vaardigheden, bijvoorbeeld door

cursussen. Ook wordt er extra aandacht besteed aan sollicitatievaardigheden. Als deelnemers niet aan de verplichtingen voldoen kunnen ze gekort worden op hun uitkering. Uit het onderzoek van RWI blijkt dat 70% van de deelnemers aangeeft door WorkFirst er meer zin in heeft gekregen om weer te gaan werken. Zestig procent geeft aan meer zelfvertrouwen te hebben gekregen. Zelfs tachtig procent van de geënquêteerde deelnemers zegt met plezier naar de WorkFirst-activiteiten te gaan. Kritiek is er bij de ondervraagden wel op de kwaliteit van de verplichte werkzaamheden. Die zouden vaak te eenvoudig en te weinig uitdagend zijn en niet wezenlijk bijdragen tot een succesvolle terugkeer op de arbeidsmarkt. (JV)

Heel veel acteurs werkloos

Kwaliteit zorg voor ouderen daalt

Wie kans wil maken op een betaalde baan moet geen acteur worden. Alleen al in Amsterdam zijn er op dit moment achthonderd podiumkunstenaars werkloos, waarvan het grootste deel acteurs.

Door een slecht gevoerd management en te ver doorgevoerde fusies, zijn veel verpleeg- en verzorgingstehuizen in geldproblemen gekomen. Het gevolg hiervan is, dat de kwaliteit van de zorg voor ouderen is gedaald.

Van alle beroepsgroepen is de werkloosheid onder acteurs het hoogst. Maar vier procent van de Nederlandse acteurs heeft een vast contract. Twintig procent werkt als freelancer. Vooral actrices tussen de veertig en vijftig jaar zijn vaak langdurig werkloos. Leonoor Pauw was actrice bij theatergezelschappen als De Zaak en het Ro Theater. Tegenwoordig werkt ze als adviseur culturele zaken bij de

uitkeringsinstantie UWV. Het is haar taak om meer acteurs opnieuw aan het werk te krijgen. Ér is veel meer dan dat specifieke theater met dat podium en een publiek in de zaal’, aldus Pauw. Ín het bedrijfsleven is er een enorme markt voor acteurs die trainingen geven. Er liggen allerlei mogelijkheden om in de wijken en buurten locatietheater en buurtprojecten te ontwikkelen. Hoorspelen, luisterboeken, spelen op congressen - er is veel mogelijk. Je moet het alleen willen en weten te vinden.´ Pauw vindt ook dat er teveel theateropleidingen zijn. Op dit moment zijn er ongeveer tien scholen die acteurs opleiden. Pauw pleit voor maximaal vier toneelopleidingen. (JV)

Bij verschillende zorginstellingen is het verlies opgelopen tot enkele miljoenen per jaar. Monique van Schrier, persvoorlichter van ABVOKABO FNV: ‘Eén van de oorzaken van de verliezen is, dat er bijvoorbeeld projecten worden gerealiseerd, die vervolgens niet worden afgenomen door de zorginstellingen. Het komt voor dat er telefonie

voor ouderen wordt aangeboden. Als een verpleegtehuis dit onnodig vindt, omdat veel ouderen niet meer bellen, is zo een project weggegooid geld. Ook komt het voor dat er zorg verleend wordt waarvoor geen indicatie is. Deze zorg wordt dan niet vergoed door de AWBZ.’ Volgens Van Schrier zijn door alle bezuinigingen in de afgelopen jaren veel verpleegkundigen en ziekenverzorgenden ontslagen. ‘Hierdoor is de werkdruk verhoogd. Dit komt ook niet ten goede aan de zorg voor de ouderen. Wij vinden dat mensen die in de zorg werken goede werkomstandigheden moeten hebben, en daar ook een goede beloning voor moeten krijgen.’ (ThG)

A heeft gedurende jaren een bijstandsuitkering, mevrouw B heeft een baan. Meneer A zegt dat hij twee dagen per week slaapt bij B, die zijn vriendin is, en dat zij hem verzorgd heeft toen hij ooit uitgegleden was op een winterse dag. DWI concludeert dat ze een gezamenlijke huishouding voeren en vordert ca. € 20.000,- aan bijstand terug. Mevrouw B die een netto inkomen van € 1700,- heeft, wordt als donderslag bij heldere hemel verrast door de hoofdelijke aansprakelijkheid: zij moet dit bedrag terugbetalen aangezien er bij A niets te halen valt. DWI legt beslag op het salaris van B, zij houdt voortaan maar € 1100,- netto over. De uit het buitenland teruggekeerde berooide Nederlander die wordt opgevangen door een broer of zus mag ook wel uitkijken. Mevrouw H keert na een verblijf van 10 jaar in Zuid Europa definitief terug naar Nederland. Haar broer, die nauwelijks kan rondkomen van zijn WAOuitkering, vangt haar op. Zij mag in afwachting van een eigen woonruimte op zolder logeren. De broer schiet alvast de ziektekostenpremie voor. H vraagt meteen een bijstandsuitkering aan waarop een huisbezoek volgt. H legt uit dat zij zo snel mogelijk naar haar eigen woonruimte wenst te verhuizen; zonder eigen inkomen (uitkering) kan zij geen huurcontract krijgen. Zij vertelt ook dat zij helpt in de huishouding. DWI concludeerde dat ze een gezamenlijke huishouding voerden en wees de aanvraag van H af. Uiteindelijk heeft de broer een lening afgesloten om zelfstandige kamerhuur voor H mogelijk te maken. Pas daarna kreeg zij een bijstandsuitkering. Dus: als je zelf geen uitkering hebt, wees dan zeer alert op wat jouw huisgenoot doet. Vraag je af of die een bijstandsuitkering heeft en of je met hem/haar een gezamenlijke huishouding hebt. Pas heel goed op je woorden als je DWI over de woonen leefsituatie vertelt. S. Mathoerapersad is advocaat bij LMHC Advocaten. Tel.: 60 00 482. Het kantoor behandelt voornamelijk zaken op het gebied van sociale zekerheid.

6 PORTRET


‘Ik ben een tijger, hoor’ Voormalig banenpooler Jan Ruijs hoor je niet klagen Jan Ruijs nam ooit een besluit, waardoor zijn leven een totaal andere wending kreeg. Nu leeft hij van een piepklein pensioentje, maar verveelt zich niet. Elke ochtend gaat hij op pad, te voet vanuit Amsterdam Noord. ‘Als je weinig geld hebt, moet je vindingrijk zijn.’ tekst

Marco Ploeger foto

Hilco Koke

I

ets drinken hoeft Jan Ruijs niet. Hij heeft net een hapje gegeten bij De Tweede Mijl: spareribs. ‘Voor niks’. De Tweede Mijl is een inloophuis voor daken thuislozen in de Willemstraat. Hij kent alle adresjes. ‘Afgelopen woensdag heb ik nog kibbeling gegeten bij de Stichting Stads-Evangelisatie. Een keer in de maand komen er mensen uit Urk maaltijden uitdelen. Je krijgt dan wel eerst een Bijbelse dienst,’ legt hij uit, ‘met zingen en zo. Je kent dat wel. Maar daarna krijg je een gratis maaltijd.’ Voor Ruijs is het een sport om zoveel mogelijk bij de diverse gratis voorzieningen in de stad langs te gaan. Platzak Ruijs is een forsgebouwde vent met grijs haar en een baardje. Bij onze ontmoeting draagt hij een baseballpetje en een vlot rood ski-jack. Een modieuze man op leeftijd. Hij is nog niet zo lang gepensioneerd, maar verveelt zich niet. Elke ochtend gaat hij op pad. Dan gaat hij te voet, vanuit Amsterdam Noord de stad in. En het maakt hem niks uit of dat nou naar de Spaarndammerbuurt is of de Staatsliedenbuurt. ‘Lopen is gezond,’ vindt hij. En hij ziet er dan ook gezond uit. Het is nu zo’n vijfentwintig jaar geleden dat hij platzak naar Nederland terugkeerde vanuit India. Met hulp van de Nederlandse ambassade had hij een ticket kunnen regelen. Op Schiphol kon hij zelfs geen patatje kopen, vertelt Ruijs. ‘Maar ik had gelukkig nog een camera. Die heb ik verkocht, voor honderd dollar.’ Hij kwam terecht bij het Leger des Heils. Ruijs: ‘Het was de bedoeling dat ik daar drie dagen zou blijven. Maar het werden drie maanden.’ Na die tijd vond hij onderdak in een pension voor mannen in de Staalstraat. Later betrok hij een zolderkamertje bij een Marokkaans gezin. Hij was veertig en zijn toekomst lag open. Tijger Op een van zijn omzwervingen door de stad ontmoette hij zijn huidige vrouw in een koffiehuis in de Albert Cuypstraat. Zij kwam uit Hongkong en was in Amsterdam

Jan Ruijs prikt overal een vorkje mee. op familiebezoek. Voor Jan bleef ze. Hij beloofde haar dat hij een woning zou regelen. Dat deed hij door de deur plat te lopen bij de Dienst Herhuisvesting. ‘Ja, ik ben een tijger, hoor’, zegt hij over zichzelf. ‘Ik kwam daar dagelijks de boel op stang jagen. Ze hadden echt last van me. Uiteindelijk heb ik een woninkje van ze gekregen in Amsterdam Noord. Dat was niet slecht. Ik kreeg in mei mijn urgentiebewijs en in oktober had ik een woning.’ Ruijs had nu een vrouw, een woning, maar had geen baan. Niet dat hij dat erg vond: ‘Ik had voldoende geld en ik verveelde me niet’, zegt hij olijk. Hij probeerde aan het werk te komen, maar dat liep al spaak bij de sollicitatiebrieven. Die zaten vol fouten, want Ruijs is dyslectisch. Dat speelde hem vroeger op school al parten. Meer dan het Bijzonder Lager Onderwijs heeft hij nooit gedaan. ‘Dyslexie, dat kenden ze vroeger niet’, aldus Ruijs. Na school is hij meteen gaan werken in de honden- en kattenvleesproductie. Op zijn veertiende leerde hij het vak van boekbinder. En de jaren daarop werkte hij bij de expeditie-afdeling van Trouw en Het Parool. Groenvoorziening In 1990 werd Ruijs de eerste banenpooler van Amsterdam Noord. Hij kwam te werken op een basisschool als conciërge. Vier jaar later werd hij buurtconciërge. ‘Ik wist alles’, zegt hij met nauw verholen trots. ‘Onderhuur, drugspanden, noem maar op. Ik kwam bij de mensen binnen. Dan zei zo’n vrouw: ‘Jan, ik ga verhuizen. Heb jij misschien nog wat aan die spulletjes?’ En dan vertrok ik met een stereotoren of een bankstel. En die verkocht ik dan weer.’ Op het laatst stond zijn kantoor vol met huisraad. De pret duurde slechts vier jaar want daarna werd alles gecentraliseerd. Ruijs had er geen zin in om samen ‘met een stel flapdrollen’ op een kantoor te zitten. ‘Ik hou van actie.Werken!’ Hij werd overgeplaatst naar de groenvoorziening van het BovenIJ-Ziekenhuis. Een paar jaar later maakte hij de overstap naar groenvoorziening CCB en werkte tot

aan zijn pensioen in Artis. Vuilnisbakken legen, bladeren vegen, rondrijden in een karretje en... bezoekers bang maken: ‘Attentie, dames en heren, om 18:00 uur laten we de leeuwen los.’ Bonnefooi Inmiddels leeft hij van een klein pensioentje. Van de vijftien jaar die hij werkte bij de Perscombinatie krijgt hij een bedrag van 340 euro. Maar de zeventien jaar bij Maatwerk (nu overgegaan in Pantar), leveren hem maar een maandbedrag van 49 euro netto op. Daarnaast zit ook hij met het bekende AOW-gat, omdat hij een paar jaar in het buitenland doorbracht. ‘Ik heb nu een inkomen van in totaal 948 euro,’ vertelt hij. ‘Dat hoort eigenlijk ongeveer twaalfhonderd te zijn. Daar komt bij dat mijn vrouw buitenlandse is. Die krijgt dus helemaal niks.’ Al met al geen vetpot voor twee personen, maar Ruijs slaat zich er welgemoed doorheen. Hij is allang blij dat hij zijn ex-vrouw geen alimentatie hoeft te betalen. Dat hij naar het buitenland vertrok, heeft daar alles mee te maken. ‘Moet je luisteren, ik mocht mijn kinderen niet zien. Nou, dan betaal ik ook niet,’ zegt hij verbeten. Zijn toenmalige vrouw wilde weg uit Amsterdam. Ze wilde naar Purmerend, waar haar familie woonde. Maar Ruijs zag dat niet zitten. ‘Ik wil rust aan mijn hoofd’, zegt hij beslist. ‘En in Purmerend zou het elke dag een zoete inval van familie zijn.

Daar had ik geen zin in.’ Het was ook niet handig voor hem, omdat hij nachtdiensten draaide. Maar zijn vrouw bleef zeuren. ‘Op een gegeven moment heb ik gezegd: Als je er niet over ophoudt, dan ben ik over een jaar weg.’ Exact een jaar later pakte hij zijn koffers toen zijn vrouw de kinderen naar school bracht. Hij kocht een enkele reis Antwerpen en vond daar binnen drie dagen werk in een hotel. ‘Het was wel een avontuur, maar ik voelde me belabberd. Echt beroerd. Voor hetzelfde geld gooi je jezelf voor de trein.’ Een jaar later ging hij op de bonnefooi naar Israël, waar hij werkte bij een Moshaf, een soort werkcorporatie. Ellendig als hij zich voelde liep Ruijs op een dag op niets af, de woestijn in. In zijn ondergoed, zonder water. Gelukkig werd hij opgevangen door bedoeïenen. Na een half jaar vertrok hij naar India, tot hij bijna platzak aanklopte bij de Nederlandse ambassade.

‘Ik maak er een sport van om bij zoveel mogelijk voorzieningen langs te gaan’

Nu gaat hij elke dag op pad. ‘Ik kom op plekken waar anderen niet komen’, vertelt hij opgewekt. ‘Ik praat met allerlei mensen: daklozen, verslaafden; het maakt mij niet uit.’ Tijdens de kerstdagen is hij bij vijf verschillende kerken en inloophuizen geweest. Overal prikte hij een vorkje mee. ‘Ik maak er een sport van om bij zoveel mogelijk voorzieningen langs te gaan. Voor de lol natuurlijk, wat denk je dan? Moet ik soms thuis gaan zitten?’

Jan Ruijs 1964 – 1979 1979 – 1982 1983 – 1990 1990 – 1994 1995 – 1999 1999 2000 2000 – 2003 2003 – 2007 2007

Expeditiemedewerker bij de Perscombinatie Verblijf in België, Israël en India Werkloos Schoolconciërge Buurtconciërge Molenwijk en Twiske Groenvoorziening BovenIJ-Ziekenhuis Groenvoorziening CCB Groenvoorziening Artis, Amsterdam Noord en Zuidoost Montagemedewerker Montapack (Pantar) Pensioen

ACTUEEL 7


Toenemende klachten bijstandsaanvragen Door de aanvragen voor bijstand te traineren proberen gemeenten kunstmatig het aantal bijstandsgerechtigden laag te houden. Dit beweren cliëntenraden van sociale diensten. Zij kregen het afgelopen jaar steeds meer klachten. Marco Ploeger Op grond van een toenemend aantal klachten veronderstellen cliëntenraden en sociale zekerheidsadvocaten dat gemeenten prestatiecontracten hebben met CWI’s (Centra voor Werk en Inkomen). Zo zou bijvoorbeeld de gemeente Leiden slechts één op de twee uitkeringsaanvragen in behan-

deling nemen. De helft wordt systematisch op de lange baan geschoven. De Amsterdamse advocaat Robert Peter Kuijper kan er van meepraten. Hij vertelt: ‘Als een bijstandsaanvraag is afgewezen, dan kan de cliënt in bezwaar gaan. Zo’n bezwaarprocedure duurt soms heel erg lang. Het duurt vaak zelfs langer dan formeel is toegestaan.’ Kuijper maakt regelmatig mee dat de Dienst Werk en Inkomen (DWI) om extra aanvullende informatie vraagt, terwijl ze dat allang gehad hebben. ‘Het komt ook voor dat ze een aantal keer achter elkaar om dezelfde informatie vragen,’ zegt Kuijper. Op de vraag of hij denkt dat DWI bewust probeert om de bijstandspopulatie laag te houden, zegt hij: ‘Dat is wel zeker. Ze proberen zoveel mogelijk de mensen uit de bijstand te houden. Daar is het hele beleid op gericht. Dat

zal de gemeente ook niet ontkennen, lijkt me.’ Doorgaans duurt het drie maanden voordat DWI tot betaling van de uitkering overgaat. Als de aanvrager pech heeft, kan dit vele malen langer duren. Er zijn gevallen waarbij de aanvrager al meer dan een jaar zit te wachten op zijn uitkering. Soms worden er absurde eisen gesteld, zoals het opvragen van afschriften die niet bestaan, een aanvraag niet in behandeling nemen omdat één afschrift ontbreekt, of er worden gegevens opgevraagd van tien jaar geleden. Dit zijn geen uitzonderingen. Gemeenten krijgen van de overheid een vastgesteld budget voor de bijstand. Tot een half jaar geleden mochten ze geld dat daarvan overbleef naar eigen inzicht besteden. Dit had tot gevolg dat er een strenger beleid is gekomen, met als inzet om de bijstand

zo onaantrekkelijk mogelijk te maken. Wie een bijstandsuitkering aanvraagt, wordt direct doorverwezen naar een gemeentelijk werkproject. Sinds juni 2007 mogen gemeenten het geld dat ze overhouden alleen maar gebruiken voor hun participatiebeleid; voor gesubsidieerd werk. Alle gemeenten in Nederland hebben de gezamenlijke opdracht om vóór 2012 de hoeveelheid bijstandsgerechtigden met 75.00 te verminderen. Ze krijgen in dat geval een bonus van 940 miljoen euro. Deze bonus en het voortvarende ‘treiterbeleid’ maakt het volgens de Landelijke Cliëntenraad waarschijnlijk dat ze prestatiecontracten hanteren, maar de VNG ontkent dit. Gemeenten hebben wel prestatiecontracten met de CWI’s, aldus de VNG, maar deze zijn erop gericht om zoveel mogelijk mensen met een uitkering aan het werk te helpen, niet om hen een uitkering te ontzeggen.

Geen woorden maar daden

Gehandicapten in de knoei

In Rotterdam verlieten door het project ‘WerkDirect’ in ruim twee jaar zo’n 750 mensen de bijstand. Het gaat in het Rotterdamse project vooral om mensen die kunnen werken maar dat niet willen.

De eigen bijdrage in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is per 1 januari van dit jaar fors gestegen. Gehandicapten en ouderen die in een tehuis verblijven betalen 100 tot 250 euro meer per maand.

Sinds de invoering van de Wet Werk en Bijstand in 2004 zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor het bijstandsbudget. Gemeenten worden dan ook steeds creatiever in het terugdringen van het aantal werklozen. Dus bedacht Rotterdam ‘WerkDirect’ voor mensen die niet willen werken. Want dat mag volgens wethouder Dominic Schrijer ín Rotterdam niet meer voorkomen´. Het project dat in mei 2005 van start ging, is een zogenoemde likop-stuk benadering, gericht op bijstandsgerechtigden die frauderen, niet meewerken aan hun reintegratie, agressief zijn of weigeren meer uren te werken om op die manier uit de bijstand te komen. Het project is een samenwerkingsverband tussen de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) en de Roteb, een gemeentelijke onderneming bestaande uit diverse onderde-

len, zoals reiniging, groenvoorziening en een aantal productiebedrijven. De praktische uitvoering is in handen van de afdeling Werk en Scholing (W&S). Zij zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van het werk bij de Roteb. Het gaat echter niet om een vaste baan, maar om drie maanden gesubsidieerd werk. Na die drie maanden worden betrokkenen door een úitstroomconsulent´ ondersteund bij het zoeken naar regulier werk. Het project leverde de stad tussen 1 mei 2005 en 1 augustus 2007 een netto besparing op van elf miljoen euro, een gevolg van de uitstroom van 1517 klanten. Ruim de helft daarvan ging akkoord met een tijdelijke baan bij de Roteb. Van een kleine 500 mensen werd de bijstand beëindigd omdat zij niet kwamen opdagen bij afspraken of niet reageerden op oproepen. Tenslotte zegden zoń 250 mensen zelf hun uitkering op. Toch blijkt dat ongeveer 70% van de mensen het zelf terecht vond dat hun uitkering werd stopgezet. ´Kennelijk kunnen mensen er begrip voor opbrengen dat ze onder druk worden gezet om toch aan het werk te gaan´, aldus wethouder Schrijer. (HV)

Volgens Elke Marijnusse van KansPlus, de belangenvereniging voor verstandelijke gehandicapten, zijn vooral mensen met een handicap de dupe van deze verhoging. ’Mensen met een handicap leven vaak van een Wajong uitkering. Van dit geld moeten zij niet alleen de eigen bijdrage betalen aan de AWBZ, maar ook de kosten die door de zorginstelling worden berekend. Dit betekent dat ze geen geld over hebben om bijvoorbeeld kleding te kopen, of om een uitstapje te maken. Ook wordt er een steeds groter beroep gedaan op de familie om financieel bij te springen.’ Belangenverenigingen ontvangen tevens veel klachten over het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK-BZ), die de eigen bijdrage berekent en int. Klachten gaan over het onjuist vaststellen van de eigen bijdrage, over bezwaar-

Aanvragen schuldsanering gestegen Het aantal aanvragen voor schuldsanering is het afgelopen jaar weer gestegen. Gelukkig worden schuldregelingen via bemiddeling en saneringskredieten vaker succesvol afgesloten. ‘Mensen vinden ons vaker – zeker niet sneller.’

maatschappij waarin mensen de druk ervaren om mee te doen’, verklaart NVVK-voorzitter Ger Jaarsma de stijging en noemt het voorbeeld van de bijstandsmoeder die haar schoolgaande kind geen merkschoenen kan geven. ‘Ik vermoed overigens wel dat we op een hoogtepunt zitten.’

De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) registreerde de eerste helft van vorig jaar nog een afname in vragen voor schuldhulp. De vraag steeg echter weer in de tweede helft van het jaar. Waar in 2006 nog 46.000 mensen de weg naar schuldhulpbureaus vonden, klopten er vorig jaar 47.500 mensen aan. Dit is een stijging van drie procent. ‘We leven al jaren in een consumptie-

Bovendien worden schuldregelingen, met saneringskredieten en schuldbemiddelingen, steeds vaker succesvol afgesloten en vallen minder deelnemers uit. Dit is gedeeltelijk te danken aan het feit dat sinds 2006 de schuldhulpverlening anders is ingericht. ‘Vroeger werd veel meer procedureel gewerkt’, zegt Jaarsma. ‘Tegenwoordig leveren we meer maatwerk. Elk geval wordt individueel bekeken.’

In 2004 haakten maar liefst 52 procent van de deelnemers vroegtijdig af; dat is vorig jaar teruggebracht tot 31 procent. Het slagingspercentage steeg van 18 procent in 2006 naar 22 procent in 2007.

schriften die niet aankomen en over de slechte bereikbaarheid van het Cak-BZ. Ook zouden medewerkers van het CAK-BZ niet weten hoe de berekeningen in elkaar zitten. In december 2007 heeft KansPlus samen met een aantal andere cliëntverenigingen een rapport aangeboden aan staatssecretaris Bussemaker van Volksgezondheid Welzijn en Sport. In dit rapport staat beschreven wat de financiële gevolgen zijn van deze verhoging van de eigen bijdrage voor gehandicapten. Tevens hebben zij een klachtbrief geschreven aan het Cak-BZ. Marijnusse: ‘Wij vinden dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen de eigen bijdrage die berekend wordt voor gehandicapten en voor bijvoorbeeld mensen die in een verzorgingstehuis verblijven. De kosten die gehandicapten moeten maken zijn juist door hun handicap veel hoger dan voor mensen die in een verzorgings- of verpleegtehuis verblijven. Wij hebben de staatssecretaris verzocht om een onderzoek in te stellen naar de financiële situatie van gehandicapten.’ (ThG)

MUG in de BUS Lezers kunnen de MUG toegestuurd krijgen voor €24,50 per jaar, met Stadspas is het €16,50. Een steunabonnement voor verenigingen en instellingen is €89,00 per jaar (meerdere exemplaren per maand). Ja, ik wil MUG in de BUS:

‘Schuldenaars weten ons vaker te vinden – zeker niet sneller’ zegt Jaarsma. ‘Ze willen hun problemen het liefst zelf oplossen en vullen het ene gat met het andere. Uiteindelijk weten ze de weg wel te vinden, maar dat is vaak te laat. Dus wie problemen heeft: kijk op onze website of meld je bij de gemeente. Maar onderneem zo snel mogelijk actie.’ (MW) Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet: www.nvvk.eu

❐ Privé-abonnement ❐ Steunabonnement Naam......................................................... Adres......................................................... Plaats......................................................... Telefoon.................................................... Stuur een mailtje naar: [email protected] of stuur het formulier naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam

€ De zelfstandige

In deze rubriek vertelt een zelfstandig ondernemer wat er zoal komt kijken bij het runnen van een eigen bedrijf.

‘Het gaat erom dat mensen het je gunnen.’ Maarten Hageraats videoproducties bestaat nu anderhalf jaar. Hageraats was bezig met een Pabo opleiding, (basis onderwijs) maar kreeg gezondheidsproblemen en moest twee jaar revalideren. ‘Ik stond open voor nieuwe dingen, vanuit de gedachte: ik heb het overleefd.’ Op een verjaardag had iemand een filmpje gemaakt en toen Hageraats dat zag, wist hij het zeker: dit kan ik. Een week later is hij bij Open Studio begonnen met het basisjaar en daarna een specialisatie in regie. Vervolgens begon hij zijn eigen onderneming. Hij schreef een ondernemersplan en sloot een lening af. Met die lening kocht hij een Mac pro en een licentie en liet hij een website bouwen en advertenties zetten. Een camera had hij al. Out of the blue kwamen er mensen naar hem toe, die films wilden laten maken. Betaald. Hij maakte onder meer bedrijfsfilms over een ijzergieterij en een nieuwe coachingsmethode op de basisschool. De opdrachten gingen goed en dat gaf Hageraats veel zelfvertrouwen. Hageraats houdt nu wel een vaste prijs aan voor zijn diensten. Hij doet alles zelf. Daardoor kan hij goed concurrerend werken. Hij heeft twee coaches gehad bij de begeleiding naar zijn eigen bedrijf. De eerste liet hem een beetje alles zelf uitzoeken, maar de tweede coach wist meer en gaf goede raad over zijn ondernemingsplan. Het bezoeken van ondernemersbijeenkomsten gaf hem ook zinnige informatie. Zo kreeg hij van collegae ondernemers te horen dat flyeren geen zin heeft. ‘Netwerken is veel belangrijker’, vertelt Hageraats: ‘Het gaat erom dat mensen het je gunnen. Als mensen een film willen, gaan ze echt niet in de Gouden gids kijken. Het gaat via via. Je moet contact maken en ook dicht bij je eigen natuur blijven.’ Toch heeft Hageraats een moeilijke periode gehad, waarin hij van een lening moest leven. Het eerste half jaar kwamen de opdrachten vanzelf. Dat wreekte zich in het tweede half jaar. Toen was het op. Hageraats is toen heel veel mensen gaan bellen. Een beetje op de Amerikaanse manier. Dat leverde wel goede contacten op, maar nog geen concrete opdrachten. ‘Toen kreeg ik het zwaar. Ik wist niet of ik het ging redden. Gelukkig had ik een buffer. Die moet je zeker hebben.’

ACHTERGROND 9


‘Inburgeren moet’ Journalist Kleijwegt zoekt andere aanpak probleemjongeren en hun ouders

Margalith Kleijwegt beschrijft in haar boek Onzichtbare ouders, de buurt van Mohammed B haar bezoeken aan de ouders van een zwarte vmbo-klas in Amsterdam-West. Het schrijnende isolement waarin veel ouders leven en de onwetendheid is voor gewone Nederlanders bijna onvoorstelbaar. tekst

Toine Graus

de toekomst. De nieuwe generatie zal zijn plaats opeisen. Misschien dat een deel van die generatie voor problemen zal zorgen. Maar ik ken zoveel jongeren met talent en pit die het gaan maken. Onze kinderen voelen zich te goed om vakken te vullen, zij niet.’

‘Voor het eerst van mijn leven moest ik mijn hand ophouden’

foto

Bert Nienhuis Margakith Kleijwegt: ‘Pamperen helpt niet!’

H

et was even puzzelen, maar gelukkig heeft Margalith Kleijwegt, journalist bij Vrij Nederland, nog tijd gevonden om een interview te geven. Ze zit tegenwoordig meer in Duitsland dan in Nederland. Haar boek Onzichtbare ouders, de buurt van Mohammed B is net in het Duits vertaald. In Die Zeit, een van de grootste Duitse kranten, stond een laaiend enthousiaste recensie. Die krant gaat er zelfs een speciaal debat aan wijden. Kleijwegt is er blij mee: ‘Misschien brengt het in Duitsland ook iets op gang. In Nederland zijn we in een aantal opzichten verder met het integratiedebat. Het debat wordt hier opener gevoerd.’ Pijnlijk Als Onzichtbare ouders in Duitsland net zo’n ophef gaat veroorzaken als in Nederland, staat Kleijwegt daar nog wat te wachten. In Nederlandse allochtone kringen waren ze in eerste instantie niet blij met het boek. In 2005, een paar maanden voordat Kleijwegt’s boek uitkwam, werd Theo van Gogh vermoord door Mohammed B. Dat maakte de publicatie extra beladen. Op bijeenkomsten in Amsterdam-West, waar het boek werd besproken ging het er soms heftig aan toe. Ze schrok wel van de ophef, maar nam geen woord terug. ‘Het boek is pijnlijk en confronterend. Het is geen leuke boodschap om te vertellen dat veel gezinnen in een ongelofelijk isole-

ment leven. Maar het moet wel verteld worden. Dat heb ik heel bewust gedaan. Ik wil vooral duidelijk zijn, maar dan wel vanuit betrokkenheid met de mensen die ik beschrijf.’ Daarmee neemt ze afstand van politici als Wilders. ‘Die islamdiscussie vind ik stomvervelend. Daar hou ik me niet mee bezig. Het gaat om de mensen zelf en hun kinderen. Die moet je serieus nemen en dat doe je door duidelijk te zijn. In een onderzoek van het bureau Focuz Etnomarketing stond het allemaal nog veel harder. Toch schrok ik toen ik een moeder tegenkwam die geen idee had waar de school van haar kinderen stond. Of een vrouw die dacht dat Plein ’40-’45 in Geuzenveld het centrum van Amsterdam was. Dat isolement kan leiden tot een antiwesters sentiment. Ik voelde het bij jongeren en soms ook bij hun ouders.’ Optimistisch ‘Je alleen voelen kan ook tot depressie leiden’, zegt Kleijwegt, ‘vooral onder Marokkaanse vrouwen. Ze krijgen het niet voor elkaar strijdbaar te zijn en iets van hun leven te maken. Dat is zielig, zeker, maar ik denk ook, doe er iets aan! Een beetje eigenwaarde is het beste recept om dingen aan te kunnen.’ ‘Een van de moeders uit het boek wilde bijvoorbeeld niet naar taalles. Ze had er gewoon geen zin in. Haar dochters hebben haar met moeite kunnen overtuigen. Na een jaar kreeg ik een brief van haar in het

Nederlands. Inburgeren moet. Inspanning houdt je adrenaline op peil. Dat voorkomt depressie. We moeten ook eisen durven stellen. Pamperen helpt niet.’ Volgens Kleijwegt kun je ouders verplichten de school van hun kinderen te bezoeken. ‘Bijvoorbeeld om het rapport van hun kind op te halen. Als je nooit naar ouderavonden gaat en geen idee hebt wat je kinderen op school doen, wordt het steeds moeilijker om te volgen waar je kinderen mee bezig zijn. Sommige kinderen hebben schijt aan hun ouders.’ ‘Dat er toelatingseisen gesteld worden aan importbruiden en bruidegommen, vind ik goed. We moeten eerst in evenwicht komen met de mensen die er zijn. Het is teveel geweest en dat is ons opgebroken. Ik begrijp dat mensen het schandelijk vinden en oneerlijk maar ik denk dat het wijs is.’ ‘Ik heb het gevoel dat er wel iets aan het verschuiven is vanuit de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen zelf. Ze leggen de slachtofferrol af en worden strijdbaar. Gelukkig. Uiteindelijk moet de oplossing uit de gemeenschappen zelf komen.’ ‘Ik heb veel moeite moeten doen om een Turks internaat te mogen bezoeken. Het ging er streng aan toe, er sliepen 26 jongens op één slaapzaal. Het was honderd procent islamitisch en Turks, maar toch zag ik hoe nuttig zo’n plek kan zijn. Voor ouders, die het niet redden met hun zoons, is het een oplossing. Als ze thuis blijven wonen gaat het mis, zo’n Turks internaat is iets van henzelf. Ik ben optimistisch over

Huisbezoek In Onzichtbare ouders beschrijft Kleijwegt de problemen. Dat roept de vraag op hoe ze op te lossen. Dat is een zaak voor de politiek, maar daar wilde Kleijwegt niet op wachten. Nadat het stof, dat de publicatie van haar boek had doen opwaaien, wat was gaan liggen, ging ze terug naar de school in West waar ze met haar onderzoek was begonnen: het Calvijn met Junior College in Slotervaart. Die school zou een voorbeeld moeten worden voor alle scholen in probleemwijken in Nederland. Ze ging mensen mobiliseren die aan dat experiment wilden meewerken. Geert Mak, Felix Rottenberg, de stadsdeelvoorzitter uit Slotervaart Marcouch en vele anderen deden mee. Er zijn al resultaten te melden. Huisbezoek bijvoorbeeld. Kleijwegt: ‘Ik heb eens een leerling opgezocht die al weken niet meer was komen opdagen op school. Hij woonde een straat verder en zat gewoon thuis. Hij vertelde dat hij werd gepest op school en daarom niet meer kwam. Niemand was op het idee gekomen om die jongen thuis op te zoeken. Er werd wel veel over vergaderd, maar zonder hem. Iedereen vulde zijn formulieren in en dat was het dan.’ Kleijwegt was een andere aanpak gewend. Jarenlang was ze maatschappelijk werker in een probleemwijk in Londen. Daar kreeg ze jongeren toegewezen en werd daarmee owner of the problem. Een persoon werd ‘eigenaar van het probleem’, niet een instantie. Dat is een wezenlijk andere methode dan in Nederland, waarbij probleemjongeren eindeloos van het ene hokje naar het andere worden gestuurd. Kleijwegt: ‘Dat is dus veranderd op het Calvijn College. De leerplichtambtenaar zit nu op de school en niet op het stadsdeelkantoor. Huisbezoek gebeurt nu veel meer dan vroeger. Er is ook geld voor, want het is een tijdrovende bezigheid.’ ‘Maar lang niet alles is nog gelukt’, zegt Kleijwegt, ‘er is sinds kort een nieuwe directeur die de leraren enthousiast maakt voor de nieuwe ontwikkelingen. Inmiddels is ook het bedrijfsleven bij de school betrokken. De ING-bank heeft de school geadopteerd, Nike, ABN-Amro doen mee. Die bedrijven zorgen voor excursies en stages, voor Engelse conversatieles. Met die bedrijven komt de grote wereld de school in en de leerlingen vinden het cool. Alleen het nieuwe gebouw, dat is er nog niet. Gemeente en schoolbestuur hebben beloofd dat het er komt. Nu is het zaak ze aan die belofte te houden.’ Dat is Kleijwegt en haar medestanders wel toevertrouwd. ‘Blijven beuken, het is de enige manier’. Met die zin eindigt Onzichtbare ouders, de buurt van Mohammed B.

10 ACHTERGROND


Nieuwbouw en integratie in Banne Ella Vogelaar, minister van Wonen, Werken en Integratie, heeft een lijst van veertig probleemwijken opgesteld. Over tien jaar moeten deze wijken veranderd zijn in ‘prachtwijken’. De serie De Probleemwijk volgt de aanpak in de probleembuurten op de voet. Deel 8: Het Opbouwwerk.

Serie

Probleemwijken moeten prachtwijken worden aan de hand van de thema’s wonen, werken, leren, integreren en veiligheid. De bevolking van probleemwijk de Banne is gevarieerd samengesteld. Een van de taken van Opbouwwerk Noord is de integratie van de bewoners te bevorderen. tekst

Albert van der Vliet foto

Ingrid de Groot

I

n Banne zuid, dat samen met Banne noord buurtcombinatie Banne Buiksloot vormt, wordt op dit moment veel afgebroken. De Aakstraat is al gesloopt, daar worden eengezinswoningen en appartementen gebouwd, waarvan 24 bestemd zijn voor beschermd wonen. Banne zuid krijgt een gloednieuw winkelcentrum, waarin ook plaats is voor Opbouwwerk Noord. Pas als het nieuwe winkelcentrum klaar is, waarschijnlijk in 2012, wordt het oude gesloopt. De maquette van de nieuwbouw is te zien in het kantoor van Opbouwwerk Noord, dat pal naast het winkelcentrum op het Banneplein ligt. ‘De herstructurering is wel nodig. Het winkelcentrum is echt verouderd’, zegt Inez Dieterman (41), facilitair en administratief medewerkster van Opbouwwerk Noord. Het winkelcentrum is klein, overdekt en biedt onderdak aan winkels als Lidl, Trek-

Inez Dieterman van Opbouwwerk Noord: ‘Nederlandse taalles is allerbelangrijkst’ pleister, Zeeman en Blokker. Er zijn twee bakkers, een sportzaak, een sigarenboer, een snackbar en een bibliotheek. De slager, de enige zaak die belegde broodjes verkocht, wilde de verhuizing niet afwachten en vertrok. Het Chinese restaurant is er begin dit jaar ook mee gestopt. De doelstelling van Opbouwwerk is volgens Dieterman ‘het activeren en bevorderen van groepen bewoners en deze begeleiden naar zelfredzaamheid’. Vooral allochtone bewoners kunnen een steuntje in de rug goed gebruiken. Beheersing van de Nederlandse taal komt bij integratie nog steeds op de eerste plaats, vindt Dieterman. Het verbaast haar dat het zo stil is aan het front van de Nederlandse taalles. Voorheen werd in het pand van Opbouwwerk ook Nederlands gegeven. Onder oudkomers bestaat volgens Dieterman een grote behoefte aan lessen Nederlands, voornamelijk bij vrouwen en dan vooral de Marokkaanse. Dieterman: ‘Het gaat niet alleen om Nederlandse les, maar ook om het vergroten van het zelfvertrouwen; andere mensen leren kennen en steun hebben aan elkaar.’ Het komt nog steeds voor dat een vrouw toestemming moet krijgen van haar man, die ook eist dat zijn vrouw les krijgt van een vrouw. Het wijkactieplan ‘Kansrijk Amsterdam Noord’ behandelt de drie probleemwijken

in Noord: de Banne, Nieuwendam-Noord en Oud Noord. In de Banne wil het stadsdeel de sociale samenhang bevorderen. Het wijkplan: ‘Door het transformatieproces in de buurt is de sociale samenhang in de buurt weg. Dit wordt de komende jaren hersteld zodat mensen weer prettig samenleven in hun buurt.’ Hoe dat moet gebeuren vermeldt het plan niet. Dieterman wijst op een betrekkelijk nieuwe activiteit die de integratie wel degelijk bevordert: het Hofmaken. De meeste flats in de Banne zijn gebouwd in een vierkant en daarbinnen ligt een hof. Belangrijkste onderdeel van Hofmaken is het organiseren van hoffeesten, die ervoor moeten zorgen dat de bewoners elkaar beter leren kennen. Bij de eerste feesten in 2006 was de houding van bewoners nogal afwachtend, maar het jaar daarna waren de meeste hofbewoners enthousiast geraakt. Voor 2008 zijn er tien hoffeesten gepland, de eerste in mei, de laatste in december. Op het hof wordt een terras gemaakt met hapjes en drankjes en er zijn activiteiten als henna-tattoo, een voetbaltoernooi, workshops schilderen en mozaïek en de kinderen worden geschminkt. Het Hofmaken wordt georganiseerd door Opbouwwerk Noord, daarbij ondersteund door buurtbeheer en vrijwilligers.

Buurtbeheer bestaat al heel lang in de Banne. Het wordt gevormd door actieve buurtbewoners; vrijwilligers, die allerlei zaken organiseren waar de buurt baat bij heeft, zoals de aanleg van een zebrapad en de viering van Sinterklaas. Buurtbeheer krijgt in 2009 geen directe subsidie meer, maar moet voor elk project subsidie aanvragen bij het stadsdeel. De motivatie van buurtbeheer zal verdwijnen, vreest Dieterman, en dat zou doodzonde zijn.

Bewoners van Banne Buiksloot • Surinamers • Antillianen • Turken • Marokkanen • Overige niet westerse allochtonen: • Totaal niet-westerse allochtonen: • Westerse allochtonen • Autochtonen • Alle bewoners

1516 198 1097 1596 1820 6227 1193 6279 13699

(bron: O+S, peildatum 1 januari 2007)

‘Wij stellen geen opleidingseisen, iedereen is Wethouder Edo Haan van de gemeente Zoetermeer sloot vorig jaar juni een overeenkomst met het communicatiebureau Logical Management Solutions. Voor bijstandsgerechtigden werden 35 arbeidsplaatsen gecreëerd op het gebied van wervings-, promotie- en verkoopcampagnes. In gewoon Nederlands heet dat colporteren. En het bureau zoekt nog steeds mensen: ‘Er kunnen honderden aan de slag’.

In hun moderne kantoor op een bedrijventerrein in Zoetermeer vertellen directeur Steven Abdoelhafiezkhan en financieel directeur Eric Manders van Logical Management Solutions (LMS) over hun bedrijf. In 2004 is het communicatiebureau begonnen en op dit moment zijn er zeventig mensen in dienst, verdeeld over negen filialen. Sinds kort zit LMS ook in Amsterdam. Wat doet Logical Management Solutions? ‘Wij verkopen diensten en goede doelen. Dat doen we op verschillende manieren. We gaan van deur tot deur bij particulieren en we staan bij winkels, op beurzen en evenementen. We verkopen ook

aan bedrijven. Vroeger noemden we zo iemand een vertegenwoordiger. Tegenwoordig noemen we het directe verkoop. Dat werkt vele malen effectiever dan reclames in kranten, folders of mailings. Daarom is er grote behoefte aan mensen.’ Hoe ziet het personeelsbestand eruit? ‘Wij stellen geen opleidingseisen. Iedereen is welkom. Veel van onze verkopers waren tot voor kort, wat je noemt, kansarme jongeren van allerlei afkomst. Er zijn ook autochtone Nederlandse jongeren bij maar die zijn in de minderheid. Veel jongeren die voortijdig van school zijn gegaan, krijgen bij ons de kans om een vak te leren en dan blijkt dat ze echt tot iets in staat zijn. Zelfredzaamheid is onze filosofie.

Ook jongeren met problemen thuis, met schulden, die van alles uit hebben gehaald, worden bij ons zelfstandige volwassenen. We krijgen soms jongens met een strafblad, dat ligt moeilijk maar we sluiten ze niet bij voorbaat uit. Alle jongeren worden gescreend door de gemeente, die een verklaring van goed gedrag moet afgeven. En een nieuwe ontwikkeling is dat steeds meer ‘kansarme ouderen’ zich bij ons melden. Mensen van boven de 45 hebben het moeilijk op de arbeidsmarkt. Bij ons kunnen ze terecht.’ Krijgen ze een opleiding? ‘Jazeker. Directe verkoop is moeilijk werk en daarom is een goede opleiding noodzakelijk. Het lastigste is leren omgaan met

ACHTERGROND 11


‘Rechter moet een rol houden’ Commissie wil van opnamewet naar zorgwet Er wordt de laatste tijd fl ink gesleuteld aan de Wet Bopz (Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen). In februari werd de wet gewijzigd en er wordt nagedacht over een compleet nieuwe wet. Grote vraag is natuurlijk of de patiënt daarbij gebaat is. tekst

Groen licht voor toedienen medicijnen tegen de zin van patiënten

Marco Ploeger foto

Hans Hendriks

I

n februari is een wetswijziging van de Bopz aangenomen in de Eerste Kamer. Deze maakt het makkelijker om dwangbehandeling toe te passen in een psychiatrisch ziekenhuis. Dat betekent dat een psychiater groen licht heeft om een patiënt tegen zijn zin medicijnen te geven, hetzij goedschiks (pilletje) of kwaadschiks (injectie). Tweede onderdeel van de wetswijziging is de invoering van een voorwaardelijke machtiging. Dat wil zeggen dat de rechter een behandeling buiten de kliniek kan opleggen. De schizofrene of psychotische patiënt kan dan gewoon thuis blijven wonen als hij maar op tijd zijn medicijnen komt innemen. Doet hij dat niet, dan kan hij alsnog gedwongen opgenomen worden. De wetswijzigingen zijn ingevoerd als een tijdelijk lapmiddel totdat er een nieuwe wet is die aangeeft op welke wijze psychiatrische patiënten behandeld moeten worden. Hoe die wet eruit gaat zien, hangt natuurlijk af van de bespreking in de Tweede Kamer. Maar het zou kunnen dat de adviezen van de evaluatiecommissie Bopz navol-

welkom’

ging krijgen. Deze commissie liet afgelopen jaar haar licht schijnen over de Bopz. In hun eindrapport Voortschrijdende Inzichten hebben ze de mogelijke contouren van zo’n nieuwe wet al omschreven. De evaluatiecommissie vindt dat de nieuwe wet een ‘zorgwet’ moet worden, afgestemd op de individuele behoeften van de patiënt. De Bopz heeft meer het karakter van een ‘opnamewet’. Deze legt vast in welke gevallen mensen opgenomen moeten worden. Binnen die nieuwe zorgwet zouden diverse vormen van (gedwongen) zorg omschreven moeten worden. De goede verstaander moet begrijpen dat onder het begrip ‘zorg’ ook separatie en het gedwongen toedienen van medicijnen valt. De commissie stelt namelijk: ‘Het begrip zorg moet (...) ruim worden geïnterpreteerd en omvat niet alleen zorg in al haar facetten zoals we die in het maatschappelijk leven kennen, maar ook behandeling en beveiliging.’ Om een goede nazorg te garanderen wordt het principe van wederkerigheid geintroduceerd. Dat houdt in dat de patiënt pas naar huis gaat als er voldoende basis is om zijn leven weer op de rails te krijgen: huisvesting, (dag-)activiteiten en een sociale leefomgeving. Dat klinkt wel aardig, maar in de praktijk werkt dit juist in het nadeel van de patiënt. Het zou betekenen dat

hij opgesloten blijft totdat hij woonruimte heeft, dagbesteding en een sociale omgeving. In de praktijk is dat onhaalbaar. De commissie stelt ook voor om uit te gaan van de ‘wilsbekwaamheid’ van de patiënt. Wilsbekwaam (iemand die in staat is zijn wil kenbaar te maken, red.) verzet moet worden gerespecteerd, vindt de commissie. Op deze manier wil men de rechtspositie van de patiënt waarborgen. Probleem is dat je niet weet of een patiënt die door het lint gaat wilsbekwaam is of niet. Dit kan resulteren in een beleid van willekeur. Tot slot heeft de evaluatiecommissie bedacht dat er een aparte commissie psychiatrische zorg moet komen, die alle beslissingen neemt die het lot van de patiënt aangaan, zoals opname, behandeling en nazorg. Deze commissie zou moeten bestaan uit: een psychiater, een jurist en een vertegenwoordiger die oordeelt vanuit familie- of cliëntenperspectief. Er wordt in Den Haag hard nagedacht over de voorstellen van de commissie. Cisca Joldersma zit namens het CDA in de vaste Kamercommissie VWS. Joldersma denkt bij een nieuwe wet eigenlijk vooral aan een vereenvoudiging van de bestaande Bopz: ‘Het CDA deelt de bestaande uitgangspunten van de Bopz, waarbij de rechter een rol blijft houden in het toepassen van dwangmiddelen.’

Colporteren is gewoon werk

negatieve reacties. Het is zeker niet de bedoeling mensen producten op te dringen. Dit werk vereist sociale en communicatieve vaardigheden. Als het sollicitatiegesprek positief is verlopen kunnen ze een dagje meelopen om mee te maken wat het werk inhoudt. Vervolgens moeten ze door een testronde waarin ze worden onderzocht op intelligentie, persoonlijkheid en natuurlijk taalvaardigheid. De echte opleiding begint met de tiendaagse cursus Theorie en praktijk van Directe Verkoop, gevolgd door een praktijkstage van zes weken. Als alles goed gaat krijgen ze eerst een voorlopig contract, dat na een jaar kan worden omgezet in een

vaste arbeidsovereenkomst.’ En wat gaan ze verdienen? ‘Minimumloon plus commissie. Iedereen is bij ons in loondienst. Dat is uniek in deze branche. Een 18-jarige verdient al gauw dertien tot veertienhonderd euro per maand. Verkopers met ervaring verdienen soms wel tweeduizend euro. En er zijn erbij die meer verdienen dan de directeur. Commissie is meestal het hoofdbestanddeel van het inkomen. Soms beginnen mensen eerst te werken met behoud van uitkering in het kader van een re-integratietraject. Die regeling verschilt per gemeente, maar in ieder geval krijgen ze bij ons een heel behoorlijke bonus.’

SP-er Agnes Kant, die ook in de vaste Kamercommissie zit, hoopt dat er een nieuwe wet komt die gedwongen opname zo veel mogelijk voorkomt. En ze hoopt dat er goede behandelingsmogelijkheden buiten de instelling zullen komen. Lea Bouwmeester van de PvdA vindt dwangopname of dwangbehandeling alleen gerechtvaardigd als er zwaarwegende gronden voor zijn. In die gevallen vindt ze dwangmaatregelen acceptabel, mits het niet langer duurt dan noodzakelijk. Anochka van Miltenburg, de woordvoerder voor de VVD op het gebied van psychiatrische zorg, is juist voorstander van de verruiming van de mogelijkheden van dwangbehandeling. Maar ze pleit ervoor dat de patiënt voldoende ruimte krijgt om zijn bezwaren kenbaar te maken.

psychotische patiënt kan thuis blijven wonen als hij maar op tijd zijn medicijnen inneemt

Een wet als de Bopz gaat over de maatschappelijke, ethische en juridische vraag wanneer het verantwoord is om een individu zijn vrijheid te ontnemen. Dat is geen kattenpis. Toch wil het kabinet nog in de maand maart met een standpunt naar buiten treden. Daarna zal het iets duidelijker worden welke kant het opgaat met de nieuwe wet. Het kabinet wil dat de nieuwe wet er nog deze kabinetsperiode komt. Dat klinkt ambitieus. Voordat de wet Bopz in werking trad, ging er maar liefst drieëntwintig jaar discussie aan vooraf.

tekst Toine Graus foto Kees Swart

Hoe zit het met de doorgroeimogelijkheden? ‘Als we ontdekken dat iemand managementcapaciteiten heeft kan hij of zij fieldmanager worden. Die traint en begeleidt een groep van zes tot tien beginnende verkopers. Mensen met commerciële talenten kunnen naar de business-to-business afdeling. Dan gaan ze op bezoek bij bedrijven. Dat vereist speciale vaardigheden. Talentvolle jongeren maken soms al na een paar maanden promotie. Anderen blijven goede verkopers met een mooi inkomen. Voor alles zijn er cursussen. Daar zijn we continu mee bezig. Meer informatie: www.lmsolution.nl tel.: 079 363 39 20

Directeur Abdoelhafiezkhan: ‘Zelfredzaamheid is ons motto’

12 ACHTERGROND


Nuon biedt eigen leerwerktraject ‘Die gassies zijn niet kansarm. Wíj geven ze toch een kans.’ Bedrijven hebben moeite geschikt personeel te vinden. Vroegtijdige schoolverlaters hebben vaak niet de nodige opleiding en werkervaring om een leuke baan te vinden. Sommige grote ondernemingen zetten eigen leerwerktrajecten op, waar praktijkgerichte kennis op maat wordt geleverd. Neem Nuon.

‘kansarm’ noemt, plaats je hem bij voorbaat in een negatief hokje.’ Hij trekt zich het al dan niet slagen van zijn kandidaten persoonlijk aan. ‘Dat die Chris als een speer gaat, vind ik kicken’, glundert hij. ‘Dat is mijn persoonlijke winst. Die jongen komt goed terecht - is het niet hier dan wel ergens anders.’

tekst

Michiel Wetzer foto

Remco Visser

H

et magazijn voor gereedschap en logistiek van de energiecentrale aan de Hemweg staat tot aan de nok gevuld met de raarste dingetjes. Schroefjes, moertjes, boutjes, gereedschap en ingewikkeld uitziende technische gadgets liggen met duizenden bij elkaar, netjes gesorteerd in tientallen, metershoge schappen. Elk priegeltje heeft een eigen plek. Dit is het domein van Chris Valkhof (21). De jonge schoolverlater heeft na een mislukte schoolloopbaan in het magazijn van Nuon zijn draai gevonden. Hij volgt een leerwerktraject en wordt opgeleid tot warehouse-medewerker, het nieuwe woord voor magazijnmedewerker. Hij laadt en lost, zorgt dat alles makkelijk te vinden is, voorziet in vragen van het personeel, onderhoudt contacten met leveranciers en verwerkt pakbonnen. Hij heeft veel met mensen te maken, moet klantvriendelijk zijn en heel secuur werken. Chris is er zichtbaar op zijn plek, althans nu. ‘De eerste paar weken stond ik vaak met mijn mond vol tanden’, zegt hij. ‘Nu heb ik zicht op de hoofdgroepen - en dat zijn er minstens honderd. Als tegenwoordig iemand iets nodig heeft, kom ik een heel eind.’ Bij wijze van test wordt om een printplaatje gevraagd. Het blijkt geen uitdaging voor Chris. Zonder nadenken loopt hij rechtstreeks op het gevraagde artikel af. Uit zijn kontzak dribbelen werkhandschoenen nonchalant achter hem aan.

Chris Valkhof: ‘Je moet er een knop voor omdraaien’

Inkomen (CWI), liep daar toevallig een contactpersoon van Step2Work voorbij, net op het moment dat Chris liet vallen dat hij interesse had in magazijnwerk. Step2Work is een leerwerktraject, opgezet door Nuon in samenwerking met diverse opleidingsoranisaties. De deelnemers (driehonderd over drie jaar) volgen eerst een cursus, met behoud van uitkering. Ze hebben geen baangarantie. Wel kan vervolgens een contract worden aangeboden voor een werkervaringsplaats, na overigens een normale sollicitatieprocedure. In het contract is een clausule opgenomen waarin de deelnemer zich verplicht een landelijk erkende vakopleiding te volgen. Een dag verstek laten gaan op school betekent een verlofdag inleveren. Zo werken de deelnemers drie tot vier dagen per week en gaan ze de rest naar school. Ze verdienen het minimumloon. Het traject duurt een jaar, en deelnemers worden na afronding nog een jaar gevolgd. Elke deelnemer heeft een eigen praktijkbegeleider. Deze is verantwoordelijk voor de dagelijkse begeleiding op het werk, en volgt de schoolverrichtingen van zijn ‘Andere dingen waren leuker dan school’, deelnemer. verklaart Chris het feit dat hij zijn mavo niet heeft afgemaakt. ‘Ik was jong en trok ‘Ik heb er drie’, doelt mentor Cor Koning liever met mijn vriendjes op.’ Chris bleef op ‘zijn’ deelnemers. Deze reus van bijna zitten en stopte met zijn opleiding. Hij deed zestig jaar dwingt met zijn enorme postuur, nog een poging om zijn mbo-horeca te ha- stekelkapsel en joviale maar daadkrachtige len; dat hield hij nog geen jaar vol. ‘Maar je manier van doen als vanzelf respect af. Hij werkt al 31 jaar bij Nuon, is opgeklommen hebt tegenwoordig wel papieren nodig.’ Toen Chris een gesprek voerde met een tot teamleider Brand-, Hulp- en Reststofconsulent van het Centrum voor Werk en fen (BHR) en kent het bedrijf van haver tot

gort. Koning lijkt de aangewezen man voor een mentorfunctie. Vol passie vertelt hij over het bedrijf. ‘Schitterend! Ik houd van de diversiteit en de techniek.’ Koning heeft iets met machines. ‘Beweegt het? Kun je het besturen? Dan geniet ik er van.’ Koning leidt rond langs enorme graafmachines en laat motoren zien die niet in een grote huiskamer passen. Hij vertelt over het ijken van schepen, zwaar of licht water, diverse soorten as en over chemische verbindingen. De centrale verstookt dagelijks vier tot vierenhalf duizend ton kolen, wat grofweg 650 megawatt per uur oplevert. ‘Da’s een flinke optater’, grinnikt Koning. Zo groot als zijn postuur, zo klein lijkt het hart van Koning als hij het over de deelnemers aan het leerwerktraject heeft. ‘Als ik van die jonge gassies onder me krijg, denk ik dat ik snel in een soort vaderrol schiet’, zegt hij en laat foto’s zien van ex-deelnemers met hun kroost. ‘Ik krijg dat vaak te horen, en daar ben ik ook trots op.’ Koning maakt er een sport van zijn deelnemers te laten slagen. ‘Je wilt zo’n jongen uit het slop trekken. Als iemand de boot heeft gemist maar wel graag wil, is het mooi als ik daarin een rol kan vervullen.’ Koning sluit niemand op voorhand uit. ‘Ik krijg van alles op me af. Die gasten komen niet bij ons vanwege hun zweetvoeten. Ze hebben een achtergrond; eventueel met drugs, justitie of thuis. Maar ze zijn niet kansarm. Wíj geven ze toch een kans?’ Koning heeft het graag over ‘MIO’s’: Medewerkers In Opleiding. ‘Als je iemand

Dat vindt ook Joop Ponit, praktijkbegeleider van Chris. Ponit begeleidt Chris in zijn dagelijkse werkzaamheden en houdt intensief contact met zijn school. Hij vertelt over het hechte team Nuon-medewerkers op de centrale. Velen werken er al tientallen jaren. ‘Het zijn allemaal ouwe knakkers. Dus is het extra belangrijk dat iemand ‘past’. Chris kwam meteen goed over’, zegt Ponit, ‘en was duidelijk heel gemotiveerd. Dat blijkt nu ook wel. Tegenwoordig gaat hij zelfs wat minder vaak naar school; hij ligt voor op zijn praktijkboek. Hij is leergierig, werkt prettig en let goed op. Ik kan hem ook steeds meer vrij laten en hoef niet de hele dag op zijn lip te zitten. Ik wil hem wel houden na afronding van zijn traject.’ En Chris wil verder. Hij wil graag eerste medewerker worden. ‘We gaan kijken of die ruimte er is, maar de mogelijkheid bestaat’, belooft Ponit Het is wel even wennen, zegt Chris. ‘Mijn schooldagen duren acht uur. Dat is een grote stap, als je net als ik een jaar niets hebt gedaan. Je moet er een knop voor omzetten. Maar ik ga er voor.’ Want de beloning is groot, zegt Chris. ‘Ik vind dat ik de leukst denkbare werkervaringsplaats heb gevonden. De onderlinge sfeer in het bedrijf is prima en ik word goed begeleid. Ik voelde me vanaf dag één serieus genomen; heb nooit het gevoel gehad dat ik eerste bediende was. En ik verdien mijn eigen inkomen. Thuis zijn ze apentrots.’

Step2Work bestaat sinds 2006 en heeft als doelstelling om vóór 2009 aan 300 jongeren een werkervaringsplek voor de duur van 1 jaar bij Nuon te hebben aangeboden. Sedert de start van het project zijn 194 jongeren bij Nuon in het zogeheten voortraject geplaatst, de voorbereiding op een werkervaringsplaats. Daarvan is met 151 jongeren een werkervaringsovereenkomst voor één jaar getekend en zitten er op dit moment 22 in het voortraject. Tot nu toe zijn er volgens de woordvoerder van Step2Work negen jongeren zonder baan afgehaakt. Vijf hebben inmiddels een baan bij Nuon gevonden, 16 elders. Woordvoerster Angela Oudejans: ‘We volgen de deelnemers tot een jaar na hun uitstroom. Aangezien de eerste trajecten pas een half jaar zijn afgerond, valt er nog geen conclusie te trekken.’

13


Cultuurzappen bij Mediamatic Het project Gastarbeider Dating van Mediamatic is een uitgelezen kans om kennis te maken met diverse facetten van verre culturen. En wie weet snor je er ook nog een leuke partner bij op.

De projecten van Mediamatic hebben vaak een hoog ‘doe-gehalte’ Foto: Remco Visser

Michiel Wetzer

W

ie een tentoonstelling van Mediamatic bezoekt, loopt het risico op het verkeerde been te worden gezet. Zo had een groot deel van de ruim vijftigduizend bezoekers van de ‘El Hema’, die de Amsterdamse cultuurstichting tot begin dit jaar verzorgde, niet direct in de gaten dat dit een kunstproject betrof. Er was immers van alles te koop; dat moest wel een winkel zijn. Het nieuwe project maakt ook zo’n schijnbeweging. Bij een benaming als ‘Gastarbeider Dating’ en reclame-uitingen met portretfoto’s van exotische schonen, voorzien van leeftijd, maten en afkomst, ben je snel geneigd te denken dat het hier vooral gaat om een internationale ontmoetingsplek voor wanhopige vrijgezellen, op zoek naar een internetbruid.

Zondagse kindermiddag in Bos en Lommer Toine Graus

fotobijschrifdt (Foto: Remco Visser)

Vervlogen rocktijden herleven met hardrockkaraoke Julia Wilpert

fotobijschrift (Foto: Remco Visser)

Gastarbeider Dating is echter veel meer dan dat. De Mediamatic-ruimte in het oude TPG-gebouw is tot 16 maart het toneel voor kunstenaars uit zeven verschillende landen. Wekelijks wordt een nieuw thema behandeld door kunstenaars uit Iran, Rusland, Japan, Argentinië, Bulgarije, Israël en Canada. Zij presenteren een tentoonstellingsproject over identiteit, je thuis voelen, vreemd zijn en elkaar ontmoeten. ‘Celebrate the gathering of aliens’, jubelt de website. Het bezoek op de ‘Shabera Night’, onderdeel van het thema ‘Japan new and old, in and out’ is gevarieerd in leeftijd en afkomst. Gezellig zitten

passende partners bij. Wie een dergelijk profiel heeft aangemaakt, krijgt bij bezoek aan de tentoonstelling een sleutelhanger die een chip bevat. Hiermee kun je ter plekke je profiel printen en uitwisselen met eventueel gelijkgestemden. Of je houdt hem voor een oog, waarna een foto van je wordt gemaakt. Deze wordt dan automatisch op de website bij je profiel geplaatst. Invullen van het profiel doet echter al snel vermoeden dat dit beter niet al te serieus genomen kan worden. Inhoudelijk is het profiel beperkt, en de multiple choice-antwoorden op de vragen zijn voornamelijk ludiek. De ‘partnerselectie’ vindt vooral plaats aan de hand van keuze van een aantal plaatjes die emoties weergeven. ‘Je moet het een beetje zien als grap, die onderdeel uitmaakt van het project’, zegt een medewerkster.

mensen op kussens op de grond aan lage tafeltjes te babbelen met elkaar. Ze nippen van sake of eten noedelsoep. Er is authentiek Japans bier te koop, met de smaak van theebladeren. Een Japans meisje giechelt zachtjes dat dit bier speciaal voor ons, westerlingen is gemaakt en in Japan door niemand wordt gedronken. De kunstenaars van vanavond hebben elk vijf minuten om een presentatie te geven. Dat resulteert in een razende opeenvolging van verschillende facetten van de Japanse cultuur. De presentaties zijn zeer uiteenlopend: van Japans bloemschikken tot de zonnegroet, van Japanse dans tot poë-

zie en muziek; aan het einde van de avond heb je het idee op vakantie te zijn geweest. ‘Een beetje zappen door Japanse cultuur’, zegt een bezoeker heel treffend.

Bij een kindervoorstelling denk je aan spannende verhalen met boeven en helden op het toneel, niet aan een dansuitvoering. Houden kinderen het vol om een uur lang naar drie dansers te kijken?

nen het toneel op, in exact dezelfde kleding als op de film. Nu moeten ze het gaan doen in de realiteit. Ze zingen niet, ze praten niet of nauwelijks, ze hebben alleen maar dans om te entertainen. Dat kunnen ze, van streetdance tot klassiek ballet. Mooiste moment: een van de drie danst in onderbroek en op sokken een perfect ballet, met huppeltjes en pirouettes op het Zwanenmeer van Tsjaikovski. De andere twee vinden die muziek maar niks en zetten een andere cd op. En waarachtig, daar dansen ze alle drie klassiek ballet op, maar wel op snoeiharde garagerock. De kinderen vinden het prachtig. Pieternel (11), die zelf graag danst, vond de dansers erg goed, ‘Het was ballet, maar dat had je eigenlijk niet

in de gaten’. Producer Claudia Houdi had bij de try outs ook al opgemerkt dat de kinderen het ballet prachtig vonden. ‘Ballet kan best cool zijn, niet alleen voor meisjes.’ Voor de programmering van de kindermiddag Lanterfanter zorgt Ruth Weijers: ‘Ik mag lekker producties uitzoeken. Daarvoor ga ik naar presentaties van productiebureaus, maar ik kijk ook rond hier in Bos en Lommer. Podium Mozaiek is een multicultureel theater, daar moeten de voostellingen aan voldoen. Maar voorop staat de artistieke kwaliteit. Voor de meeste kinderen die hier komen is het de eerste kennismaking met het theater. We willen wel dat ze enthousiast thuis komen.’

werpers genieten. Wie de tekst niet uit zijn hoofd kent, kan spieken op een grote, improvisorisch omhoog gehouden, flap-over. Een half uur later dan de agenda aangeeft - de karaoke staat voor 22.00 uur geprogrammeerd - wordt het spits afgebeten door de barman. Hierna volgt een mix van dames en wat meer heren, nieuwkomers én terugkomers. De band begeleidt goed en het publiek doet enthousiast mee; hier en daar wordt er luchtgitaar gespeeld. Vervlogen rocktijden herleven aan de Veemkade 567. Het tenenkrommende Idols-audities-gevoel blijft weg als blijkt dat de karaokers aardig wijs kunnen houden. Of dat ligt aan hun talent, het genre of de gemoedelijke sfeer blijft in het midden. Je waant je

in ieder geval eerder bij een geslaagde coverband-avond dan bij karaoke, en dat voor 5 euro entree. Na een uur krijgt iedereen even pauze om de stembanden te oliën. Naast de gebruikelijke drankjes zijn er voor de afwisseling raket-ijsjes ter verkoeling. Het loopje naar de bar is inmiddels niet meer zo gemakkelijk als aan het begin van de avond. Maar het is een gezellig meedeinende drukte met een doorsnede van een gevarieerd uitgaanspubliek. Hardrockkaraoke blijkt een verzamelpunt voor de één en een ontdekkingspunt voor de ander. Kijk niet op wanneer je in de menigte wordt aangeklampt door een bekende want het hardrockkaraokewereldje blijkt - ondanks grote opkomst - klein.

De grote zaal van Podium Mozaiek, het multiculturele theater in de verbouwde Pniëlkerk in Bos en Lommer, zit bijna helemaal vol. Jump treedt op, een dansgroepje van drie mannen, een uit Polen en twee uit China. Deze middag is de première van hun stuk Gato Bizar. De lichten gaan uit en – verrassing – er start een film op een scherm. In de film spelen de drie mannen dat ze megasterren zijn, omringd door bodyguards en uitzinnige gillende meiden. Als de film stopt lopen de manDe entree van Café Pakhuis Wilhelmina: niet in de rij voor een garderobe maar kluisjes om je bagage in te stallen. Een deur verder ziet de ruimte met bar, pooltafel en podium er bijna huiselijk uit door de tapijten op de grond en oma’s stalamp met franjekap. Veel zitplaatsen zijn er niet maar wie wil er zitten bij hardrockkaraoke? Elke eerste donderdag van de maand kunnen rockliefhebbers hun zangkunsten testen ten overstaan van een gemêleerd publiek. Je kiest een nummer van de vaste speellijst (denk aan ACDC, Alice Cooper, Guns ’n Roses en Metallica maar ook Foo Fighters) en geef je op naast het podium. Als de lijst nog niet vol is, kun je vervolgens even later van je moment in de schijn-

De projecten van Mediamatic hebben vaak een hoog doe-gehalte. Gastarbeider Dating is niet anders. Zo kun je bij de tentoonstellingen vaak zelf meedoen, bijvoorbeeld door een gerecht te bereiden. Daarnaast is een ontmoetings-website opgezet (dating blijft immers dating) waarop je een persoonlijk profiel kunt aanmaken. Het systeem achter deze dating service zoekt er vervolgens de meest

Voor de meeste bezoekers van Gastarbeider Dating zal uiteindelijk hun grootste flirt die met andere culturen zijn geweest. Maar je weet nooit. De eerste reactie op mijn profiel is ondertussen binnen. Gastarbeider Dating tot 16 maart op de Oosterdokskade 5 maandag - woensdag van 16:00 20:00 (en soms langer) toegang gratis zie meer op www.mediamatic.net/

Meer informatie: www.podiummozaiek.nl

14


open podium

Dresscode Peter Philippus Amsterdam, 1949 Amsterdamse Grafische School, Glasatelier Van Paridon Woont en werkt in Amsterdam Atelier: 1e Jacob van Campenstraat 8, Amsterdam

‘B

ij het maken van een glas in lood paneel wordt meestal alles tot in de puntjes voorbereid. Op basis van een ontwerptekening worden papieren mallen geknipt, het glas op maat gesneden en eventueel gebrandschilderd. Als laatste wordt het paneel in elkaar gezet en gesoldeerd. ‘Ik wil spontaniteit en toevallige ontwikkelingen in mijn werk en dat vraagt om een speciale werkwijze. Bij het maken

van een paneel, maar ook tijdens het schetsen en ontwerpen, mag de techniek geen hoofdrol spelen en mijn vrijheid niet beperken. Na vijfentwintig jaar ervaring dient de techniek op de achtergrond te blijven. Ik zie vaak oersaai, maar knap en vakkundig gemaakt werk. Als zich uit de vele vrije schetsen en tekeningen een idee kristalliseert, dan begint het verzamelen van materialen. Allerlei stukken en soorten glas

worden eventueel gebrandschilderd, of van kleur of structuur voorzien. Maar ook materialen als bladlood, geperforeerd ijzer, en platgereden blikjes vind ik inspirerend. Ik werk graag een idee uit in een serie panelen, zoals bij ‘Dresscode’ het geval is. Het bestaat uit een reeks van vijf panelen waarin er eerst het woord was: dresscode. Tijdens het tekenen ontstond deze vorm, en het paneel is op de zettafel

ter plekke gesneden en in lood gezet, zonder vooraf gemaakte snijtekening. Eigenlijk is deze reeks panelen een zelfportret en als deze kleding er gedragen en niet splinternieuw uitziet, komt dat omdat ik mij eerder een zwerver/dichter voel dan een prins.’ Peter Philippus Voor meer informatie: www.amsterdamseglasinloodzetterij.nl

Peter Philips Dresscode Gebrandschilder t glas in lood 110 x 73 cm

15


‘Graffiti is gestigmatiseerd’ Straatdichter Laser 3.14 vindt Nederland teveel aangeharkt De Amsterdamse straatdichter Laser 3.14 begon al op de grafische school met graffiti. Inmiddels zijn er van hem door de hele stad teksten te lezen. ‘Discussies moeten gevoerd worden.’

Julia Wilpert

‘A

ls jij naar graffiti op straat kijkt is het voor jou meer een krabbeltje, een vlek. Als je het leert lezen, ga je zien dat iemand zijn eigen handschrift heeft. Graffiti is net als schilderen. Kijk naar Picasso, die bijvoorbeeld een blauwe periode heeft gehad. Dat is ook in de graffitiscène zo, tussen de oldschool van toen en de newschool van nu is er door de jaren heen veel gebeurd. Net als elke kunstvorm heeft ook graffiti een hele evolutie doorgemaakt.’ Aldus Laser 3.14. Zijn eigen evolutie begon met tags (een soort signatuur). ‘Als kind was het geweldig om overal je naam te zien staan en mensen daarover te horen praten. Het is een kick om jezelf door de hele stad te zien, om ’s nachts iets te doen wat niet mag.’ Op de grafische school begon hij op te trekken met andere ‘spuiters’ en wakkerden tv-documentaires als ‘Oorlog met spuitbussen en verf’ het graffiti-

Week van Laser 3.14 foto: Ingrid de Groot

vuur aan. Na een aantal andere namen te hebben gebruikt, schrijft hij vanaf 1988 als Laser. Twintig jaar alweer dus, maar niet ononderbroken. Zo is hij onder andere ook bezig geweest met het tekenen van strips en begon hij in 1995 met schilderen waardoor graffiti naar de achtergrond schoof. Toen hij ongeveer acht jaar geleden de graffitibus weer oppakte, begon dat een beetje uit verveling. ‘Ik liep vast met schilderen en meestal moet je jezelf dan even resetten door iets anders te gaan doen en dat werd graffiti-schrijven. Tags bleken inmiddels saai en omdat iedereen toen met 3D bezig was wilde ik iets anders, dus ik ging voor minimaal.’ De sobere zinnen die door de stad verspreid staan kun je inderdaad minimaal noemen, het effect ervan niet. Teksten als ‘The concept of religious lobotomy’, ‘They want you dead or in their lie’ en ‘I see no redemption for the blood on your hands’, zijn niet zozeer bedoeld om aanstoot te geven, maar Laser 3.14 schuwt de dis-

R

Goedkoop, goedkoper, gratis Jos Verdonk

amsj is leuk en vooral voordelig, maar het kan altijd beter. De overtreffende trap van goedkoop is niet goedkoopst, maar gratis. We zijn immers niet voor niets Hollanders! Maar hoe doe je dat? Hoe kom je aan gratis boeken? Er zijn een paar mogelijkheden. Je kunt proberen dierbaren (familie, vrienden, naasten) te bewegen boeken aan je te geven, bijvoorbeeld door jarig te worden. Een andere methode is iets lastiger. Daarvoor dien je door te dringen in de wereld van de schrijvende pers, de professionele webredactie of in andere media. Het magische woord in deze aanpak luidt ‘recensie-exemplaar’. Maar die laatste methode heeft ook zo zo’n nadelen. Helaas bestaat er ook nog zoiets als journalistieke ethiek. Je maakt je bovendien enigszins afhankelijk, door zulke ‘krijgertjes’. Ondergetekende heeft om die

cussie niet. ‘Ik vind dat tegenwoordig net iets teveel discussies uit de weg worden gegaan om rekening te houden met iemands onderbuikgevoelens. Blijven drijven in een cocon van politieke correctheid en overtolerantie leidt tot stagnatie. Discussies moeten gevoerd worden. Tolerantie vind ik sowieso een afschuwelijk woord als je het over andere mensen hebt, het heeft iets arrogants, wie wil er nou getolereerd worden?! De functie van het graffitischrijven is om mezelf wakker te houden, te stimuleren, geïnspireerd te blijven. Het is niet mijn intentie om de wereld wakker te schudden, dat vind ik grootheidswaanzin. Dat is wat mensen er vaak van proberen te maken, maar dat is niet mijn motivatie. Ik ben geen wereldverbeteraar. Ik wil mijn creatieve energie kwijt. Als kunstenaar heb je een idee dat eruit moet, je kunt er niet mee rond blijven lopen.’ ‘In Nederland heerst een illusie van vrijheid. De teugels zijn flink aangetrokken de afgelopen vijftien à twin-

tig jaar, er is teveel aangeharkt. Bijvoorbeeld het uitgaansleven: dit mag niet meer, dat mag niet meer. Zo creeer je een doodse stad, je mag nog net naar je werk. Als de overheid van bovenaf frustreert, slaat dat door op de mensen. De teugels moeten losser. Er zijn regeltjes en régels. Regels die voor een positieve sociale cohesie zorgen en regeltjes die voor een negatieve spiraal zorgen. De regeltjes gaan nergens meer over, mensen worden klemgezet.’ Dergelijke en andere overdenkingen leiden tot de kenmerkende Laserteksten. ‘De zinnen komen vaak voort uit een soort gevoel, niet eens uit een kant en klaar idee. Soms probeer je een emotie te omschrijven door de emotie als het ware te ‘trechteren’ in één zin. Soms kan dat niet en komt het er heel cryptisch uit.’ Laser’s wens is om in de toekomst in het buitenland te schrijven en te exposeren. Ook hoopt hij ooit straatwerk treffend te kunnen vertalen naar galeriewerk. In Nederland is dat nog

moeilijk realiseerbaar. ‘Ideeën die ik over expo’s heb kan ik niet uitvoeren. Er heerst hier een idee van witte muren, schilderijen erop en niks verder. Ik vind dat het een event moet zijn met een complete sfeer. Er zijn weinig galeries die daar open voor staan. Sowieso wordt streetart ondergewaardeerd, men houdt meer van mooielieve-plaatjes-kunst. Graffiti is al helemaal gestigmatiseerd. Er wordt liever op veilig gespeeld, men durft geen risico’s te nemen en nieuwe kunstenaars in huis te halen die niet zoveel naamsbekendheid hebben.’ Gelukkig zijn er hierin uitzonderingen. Zo kijkt Laser tevreden terug op een expositie verleden jaar bij Gallery WM op de Elandsgracht. In april exposeert hij samen met kunstenaar / poëet Jimmy Rage in het ABC Treehouse in de Voetboogstraat. Vooralsnog blijft het blijkbaar kriebelen in Lasers hoofd en handen. Gelukkig maar…

redenen wel eens een recensie-exemplaar geweigerd. Soms is het dus beter te kiezen voor goedkoper in plaats van gratis. Tegenwoordig hoef je daar niet eens meer de deur voor uit om in ramsjbakken te graaien of antiquariaten af te struinen. Blijf gewoon thuis: kruip achter de computer. Het aanbod van onlineboekhandels is overweldigend. Er zijn grote aanbieders als nnbh.com, amazon.com, Bol.com en boekwinkeltjes. nl. De laatste drie sites bieden ook tweedehands boeken aan. In het geval van Bol.com kunnen verkopers hun boeken aanbieden door op de website een advertentie te plaatsen. Potentiële kopers kunnen eenvoudig in deze virtuele ramsjbakken zoeken naar iets van hun gading. Bol.com koopt en verkoopt zelf deze tweedehands boeken dus niet, maar speelt een bemiddelende rol, regelt het betalingsverkeer tussen de twee partijen en grijpt

bij conflicten of misbruik in. Zowel de koper als de verkoper betalen aan Bol. com een klein bedrag aan provisie. Let wel op: bij de meeste aanbieders dient vooraf betaald te worden. Houd ook rekening met de verzendkosten. Een goedkop boek kan hierdoor alsnog duur uitvallen. Het boek Ik heet Karmozijn van de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk gaat over de liefde voor boeken. Het speelt zich af in het zestiende-eeuwse Istanboel, toen ramsj en recensie-exemplaren nog onbekende begrippen waren. Er was eerder sprake van het omgekeerde: boeken waren een gewild verzamelobject voor de zeer rijke pasja’s, sjahs en sultans. Ze werden met de hand verluchtigd door illuminators, die in ateliers kunstzinnige miniaturen vervaardigden. In deze wereld speelt deze dikke roman zich af. Ik heet Karmozijn is een thriller en

een liefdesverhaal Onderling is er veel haat, nijd en wantrouwen tussen de illuminators, die luisteren naar prachtige bijnamen als de Vlinder, de Ooievaar, de Priegelaar en de Olijf. Een artistiek en religieus meningsverschil leidt tot een brute moord. Het zestiende-eeuwse Istanboel was een verrassend frivole stad. Zo was het redelijk geaccepteerd dat een keurige illuminator er een beelschone leerjongen als bijslaap op na hield. Bij voorkeur eentje met mooie amandelvormige ogen, uiteraard. Ik heet Karmozijn is een klassieke, aangenaam trage roman. Pamuk is een meesterverteller, die met zijn barokke, fantasierijke stijl doet denken aan Gabriel García Márquez, die andere grote Nobelprijswinnaar.

Meer informatie: www.laser314.com, www.treehouse.abc.nl

Orhan Pamuk: Ik heet Karmozijn, De Arbeiderspers Prijs: van € 0,00 tot € 20,00

16


‘Waarom kan ballet niet zwar Kunst in Kruitberg en Echtenstein

Zuidoost heeft nooit de naam gehad een inspirerende plek te zijn voor dichters en schilders. Toch is er voor kunstenaars en kunstminnaars heel wat te beleven in dit stadsdeel.

Jos Verdonk

E

lk jaar worden er door Stichting Open Ateliers Zuidoost diverse activiteiten georganiseerd, zowel voor de kunstenaars als de buurtbewoners. Zo was er vorige maand de opening van de tentoonstelling 16 gezichten van één jaargetij in het Kunstlab Kruitberg, zoals de kleine expositieruimte heet. Een klein feestje dus in ‘de creatieve hotspot in Zuidoost’, voor met name kunstenaars, politici, pers en aanverwanten. Voorzitter Eltjo Poort is in zijn welkomstwoord kort en kondigt Stadsdeelvoorzitter Elvira Sweet aan als ‘de belangrijkste inwoonster van de Bijlmer’. Elvira Sweet houdt vervolgens geroutineerd, maar uit het blote hoofd een toespraakje waarin ze wijst op het belang van kunst in dit stadsdeel en de voortrekkersrol van Stichting Open Ateliers daarin. Ondanks het multiculturele karakter van de bijeenkomst zijn de hapjes en drankjes daarna veelal Hollands. Stichting Open Ateliers Zuidoost bestaat tien jaar en is ongeveer vijftien jaar geleden voortgekomen uit een kunstenaarsclub in Zuidoost. De stichting is een vrijwilligersorganisatie die zich speciaal inzet voor de belangen van kunstenaars in Zuidoost, maar eigenlijk voor alle kunstenaars in de stad. De hulp die deze stichting biedt is vooral van praktische aard, want als een kunstenaar een werkruimte zoekt, biedt de Stichting Open Ate-

Boekenweek: krasse knarren |Halverwege maart valt altijd de langste week. Elf dagen lang, van woensdag 12 tot zaterdag 22 maart viert heel boeken lezend Nederland de Boekenweek. Het thema dit jaar is ‘Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan’, de titel van de beroemde roman van Louis Couperus. Centraal staat de derde levensfase, zeg maar zestig plus. Boeken daarover verschijnen juist nu, of zijn herdrukt. Het Boekenweekgeschenk is dit jaar geschreven door J. Bernlef. Het boek(je), ‘De Pianoman’, verschijnt in een recordoplage van 950.000 stuks. De stapel Boekenweek-es-

liers Zuidoost uitkomst. Tien jaar geleden nam een groepje vrijwilligers het initiatief om iets voor kunstenaars en het stadsdeel zuidoost te ondernemen. In samenwerking met woningbouwverenigingen bood de stichting atelierruimte aan in flats die op de nominatie stonden om te worden gesloopt of gerenoveerd. Ook werden er tijdelijk expositieruimten ingericht, waar de kunstenaars de vruchten van hun creativiteit konden laten zien. Met de nadruk op tijdelijk, want vaak al na een jaar of soms zelfs na een half jaar moest het hele boeltje weer verkassen, omdat de flats tegen de vlakte gingen. Behalve veel geschilderd werd er in die jaren vooral veel verhuisd en moeten er provisorisch heel wat plafonnetjes zijn gewit. In flats als Kruitberg, Echtenstein,

says, dit keer ‘Laat me niet alleen’ van Renate Dorrestein valt lager uit. Dit humoristische zelfhulpboek, zeven stappen op weg naar een prettige oude dag, kost één euroriks. Wel helemaal gratis is de traktatie van hoofdsponsor NS. Zondag 16 maart mag iedereen die het Boekenweekgeschenk kan laten zien de hele dag met de trein mee. Bernlef staat bekend om zijn liefde voor jazz. De NS zet daarom twee extra treinen in met zijn lievelingsmuziek aan boord. De ene trein, uit de jaren vijftig, biedt onderdak aan jazzgroten zoals Piet Noordijk, Benjamin Herman en consorten. Beide treinen arriveren op Station Bijlmer, waar een gezamenlijke jamssessie volgt.

Grubbehoeve en het inmiddels gesloopte Klieverink en Grunder vonden de open ateliers van de stichting steeds een tijdelijke behuizing. Het mes sneed zo aan twee kanten: kunstenaars vonden artistiek onderdak en door de hernieuwde levendigheid in de binnenstraten werd leegstand en verloedering tegengegaan. Pas in 2005 kwam er een einde aan dit nomadenbestaan. De stichting kreeg van woningbouwvereniging Rochdale een vaste plek toegewezen: een deel van de begane grond en de voormalige binnenstraat van de flat Kruitberg. In deze ‘broedplaats’ kregen zo’n dertig kunstenaars een werkruimte. Daarnaast was er nog plaats voor een permanente expositieruimte, wat opslagplaatsen en een klein kantoortje voor de hoognodige

administratie. In de studentenflat Echtenstein bestaat inmiddels een tweede broedplaats met nog 24 ateliers voor aanstormend kunstzinnig talent. De sleutelwoorden zijn ‘laagdrempelig’ en ‘betaalbaar’ en een kleine atelierruimte is al te huur vanaf ongeveer 120 euro per maand.

Kleinkunst in De Komedie

en Tim Fransen tegenover elkaar in de eerste halve finale. Een dag later is het de beurt aan Marco van Es, Margriet Bolding en het duo Roger et Simone. De presentatie is beide avonden in handen van voormalig Tros-coryfee Bert Kuizenga. Het winnen van de Wim Sonneveldprijs is geen garantie voor een lange carrière, maar wel een leuk opstapje naar succes. Eerdere winnaars van dit concours waren Thomas Acda (1993), Maarten van Roozendaal (1994, publieksprijs) en De Vliegende Panters (1995). De laatste jaren viel de nieuwe cabaretoogst van dit festival wat magertjes uit. De finale met de drie overgebleven finalisten vindt 5 april plaats, eveneens in De Klein Komedie. • www.dekleinekomedie.nl •

|Nederland kent een rijke cabaretgeschiedenis, die aan het einde van de negentiende eeuw ontstond. Vooral de laatste tien jaar zijn cabaret en kleinkunst zeer populair. Misschien wel iets te populair: met enige regelmaat zijn er cabaretvoorstellingen op de televisie te zien die eigenlijk geen beeldregistratie waard zijn. Het Amsterdams Kleinkunst Festival bestaat inmiddels twintig jaar. Jaarlijks organiseert het AKF het ‘Concours om de Wim Sonneveldprijs’. Deze publieksen juryprijs is in het leven geroepen om jong cabarettalent te stimuleren. Op maandag 31 maart staan Sophie van Hoytema, Roemer van der Steeg

‘Wij verhurend de ateliers niet zelf, want dat doet de woningbouwvereniging’, zegt Corine Spoor. Ze is de secretaris van Stichting Open Ateliers Zuidoost, verzorgt de pr en is de drijvende kracht achter deze stichting. ‘Wij doen wel de selectie van de kunstenaars die in aanmerking komen voor atelierruimte bij ons. We kijken naar hun werk en hun motivatie en of ze bijvoorbeeld bereid zijn om work-

shops te geven aan de kinderen in de buurt. Ook kijken we of de kunstenaars zich een atelier kunnen veroorloven zonder financieel in de problemen te komen.’ Delano MacAndrew is docent beeldende vormgeving op een aantal lagere scholen in Amsterdam Zuidoost. Daarnaast is hij autonoom kunstenaar, die veel werkt met textiel. Soms geeft hij ook kunstworkshops in zijn eigen atelier in Kruitberg. ‘Ik had laatst een kunstproject met acht jongens. Acht donkere, stoere jongens. Het ging over Het Zwanenmeer en dan zie je ze denken: klassiek ballet, dat is toch niet voor ons? Dat is voor blanke meisjes en mietjes. Toen heb ik ze beelden getoond en muziek laten horen van Jessye Norman, een zwarte Amerikaanse operazangeres. Zo laat

Hafla Anissal | Hafla Anissa is hét feest van de vrouw dat dit jaar op zaterdag 8 maart in Paradiso Amsterdam wordt gehouden. De bekende Marokkaanse diva Najat Aatabou treedt op en is er een speciale presentatie van de meest bekende televisiekok van Marokko: Choumicha. Modehuis Monde de Rêve showt de laatste Fashion trends in de Noord Afrikaanse mode en FaRasha Moda uit Ede presenteert haar nieuwste ontwerpen van traditionele Marokkaanse jurken. DJ’s Saif, Marrakchia en Bouchra zijn van de partij met de hipste Maghreb dancemuziek. • www.hafla-anissa.nl •

17


t zijn?’

Bij ons in ... De Pijp

‘Salsa populair bij vrouwen’ In de serie ‘Bij ons in…’ gaan we op bezoek bij een theater of festival bij u in de buurt. Deze maand: De Badcuyp

Links: Delano MacAndrew werkt veel met textiel; boven: directeur Corine Spoor foto’s: Hilco Koke

ik ze zien dat het wel kan. Als opera zwart kan zijn, waarom klassiek ballet dan niet? Uiteindelijk heb ik ze abstracties van balletdanseressen laten maken van ijzerdraad.’ Net als het stadsdeel zelf vormen de kunstenaars een multicultureel geheel. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld kunstenaars uit Bosnië, Suriname, de Nederlandse Antillen, Portugal, Sierra Leone, Finland en Rusland in de ateliers van de stichting aan het werk. Ook de disciplines die worden beoefend lopen zeer uiteen: er wordt getekend, geschilderd, gefotografeerd, gebatikt en gebeeldhouwd, maar er wordt ook gewerkt met keramiek, hout en textiel. De bedoeling is dat de kunstenaars zich niet alleen bezig houden met hun eigen werk, maar ook voor de buurt actief zijn. Ze geven lessen op lagere scholen en workshops in hun ateliers of op andere locaties, vaak ook op eigen initiatief. Daarnaast is de stichting betrokken bij tal van activiteiten in de buurt zoals het Torenfestival (in de torenflat van de Gouden Leeuw), het festival Duizend Culturen, een buurtfeest in de zomer en een jaarlijkse atelierroute. ‘Ik zit hier heel goed in Kruitberg,’ zegt MacAndrew tot slot. ‘Ik deel deze ruimte met twee kunstenaressen. Prachtige vrouwen die prachtige kunst maken. Zo inspireren wij elkaar.’

Het is rustig in het eetcafé van De Badcuyp Foto: Remco Visser

Thea Golverdingen en Jos Verdonk

I

Meer informatie: www.openateliers.nl

n het hartje van De Pijp schurkt De Badcuyp tegen de Albert Cuypmarkt aan. Deze muziektheaterzaal annex eetcafé is al even toegankelijk als de overbekende Amsterdamse markt zelf: via een wat detonerende en futuristisch ogende ijzeren constructie aan de monumentale trap kunnen rolstoelgebruikers probleemloos de Bovenzaal bereiken. De Badcuyp heet niet voor niets Badcuyp. De naam is een samentrekking van de Albert Cuypmarkt en de historische functie van dit pand, dat van oorsprong een badhuis was. Dit badhuis werd in 1931 gebouwd om in een belangrijke behoefte te voorzien van de buurt. In De Pijp waren van oudsher de huizen klein en vaak niet voorzien van een douche- of badruimte. Een badhuis was dus zeker geen overbodige luxe. Jannekee Jansen op de Haar is directeur van Stichting De Badcuyp: ‘Hiernaast was nog een ander badhuis gevestigd, maar dan voor kinderen. Jongens en meisjes, keurig van el-

Wereldmuziek in de Badcuyp

Nationaal Museumweekend

| Donderdagavond 27 maart speelt Haytham Safia & friends met Osama Millegi (percussie), Rembrandt Frerichs (piano) en een gast, Arabische muziek, jazz en Afrikaanse klanken. De uit Jeruzalem afkomstige Safia (1980) speelt op de u’d, een peervormig instrument dat iets kleiner is dan een gitaar. De u’d (letterlijk ‘hout’) is het belangrijkste instrument in het Midden-Oosten en wordt daar ‘de koningin van de instrumenten’ genoemd. In 2004 vormde Safia een ensemble, bestaande uit musici op hobo, cello en percussie, dat zijn eigen composities speelt. • www.badcuyp.nl •

| Zaterdag 5 en zondag 6 april 2008 vindt de 27ste editie van het Museumweekend plaats. Na voorgaande jaren waarin genieten, verzamelen, bewaren, vertellen en weten centraal stonden, is het thema van dit jaar De Kunst van de Waarheid. Dit thema sluit aan bij de kerntaken van elk museum. Een museum bewaart, beschrijft, onderzoekt en toont zoveel mogelijk echte, authentieke objecten. Dit roept vragen en dilemma’s op. Hoe gaan musea om met de geschiedenis van hun voorwerpen? Hoe belangrijk is het voor publiek om te weten wat echt en waar is en wat niet? Is een

kaar gescheiden in kleedruimtes. Die werden dan al bibberend even onder de douches gejaagd.’ Naar verluidt was een van die jongetjes André Hazes. Het gebouw heeft tot 1984 gefunctioneerd als badhuis. Sinds 1994 heeft het zijn huidige bestemming en naam gekregen. Oorspronkelijk bood het gebouw onderdak aan alle denkbare theaterdisciplines, maar sinds vier jaar richt de Badcuyp zich geheel op muziek. Op deze maandag is het opvallend rustig in het eetcafé. Dat is niet zo vreemd, want het is de enige dag in de week dat De Badcuyp zijn deuren gesloten houdt. Er wordt opgeruimd, schoongemaakt en luidruchtig geklust door wat medewerkers, die voor een groot deel vrijwilliger zijn. Het intiem ogende eetcafé op de begane grond heeft een bar, een klein podium en een balkongedeelte met behaaglijke zithoekjes. Het doet allemaal veel warmer aan dan de nieuwe naam ‘Zuidpool’ doet vermoeden. De bovenzaal met plaats voor zo’n zestig stoelen heet ‘Noordpool’. De benamingen staan voor het avontuurlijke karakter van de muzikale ontdekkingsreis die in De Badcuyp te maken is.

Jannekee Jansen Op de Haar: ‘We richten ons op muzikale vernieuwing die voortkomt uit verschillende muziekstijlen en uit verschillende culturen. Bijvoorbeeld studenten van het conservatorium. Beginnende musici dus. Daarnaast komen hier ook ervaren en meer bekende musici. Zo treedt de New Cool Collective hier wel eens op. Dat is een hele swingende band die het al helemaal gemaakt heeft. Maar we hebben ook bijvoorbeeld jazzmuzikanten die buiten hun band om hun eigen ding willen doen. Bij ons kunnen ze dan uitzoeken welke liedjes aanspreken bij het publiek en muzikaal experimenteren.’ De Badcuyp organiseert zo’n tien optredens per week. Zes avonden per week en op zondagmiddag. Het komt regelmatig voor dat er op beide podia iets gebeurt. De programmering van De Badcuyp is zeer divers, maar volgens een vertrouwd stramien geprogrammeerd. De bovenzaal wordt ook wel eens verhuurd aan particulieren: van studentenfeestjes tot bruiloften. Sinds kort mag De Badcuyp zich officieel ‘huis der gemeente’ noemen, zodat er nu behalve gefeest ook voor de wet

getrouwd kan worden. De Badcuyp heeft ook een maatschappelijke functie. Medewerkers volgen bijvoorbeeld een leerwerktraject, soms vanuit de Dienst Werk en Inkomen (DWI) of re-integratiebedrijf Pantar. Vaste medewerkers van De Badcuyp worden ondersteund door mensen met een participatiebaan of leerlingen van het ROC, die er een stageplek hebben. In totaal biedt De Badcuyp werk aan zo’n zestig mensen, voor een groot deel vrijwilligers. Directeur Jansen op de Haar is vooral trots op de ongedwongen sfeer in het voormalige badhuis: ‘De salsaavonden op woensdag zijn populair bij vrouwen, omdat ze hier kunnen uitgaan zonder te worden lastiggevallen. Een echt deurbeleid is niet nodig. Eigenlijk houd ik ook niet zo van die kleerkasten voor de deur.’

schilderij minder mooi als het niet van Frans Hals is, maar een exemplaar uit dezelfde tijd van een onbekende schilder? Hoe ‘echt’ zijn opgegraven, ooit aangekochte, zelf gevonden of geërfde voorwerpen in een museum? Meer dan 500 musea in Nederland nodigen op 5 & 6 april het publiek uit te komen zien hoe verwarrend ‘echt’ kan zijn en hoeveel verschillende waarheden rond een schilderij of object ‘waar’ kunnen zijn. Doel van het Museumweekend is nieuwe bezoekers kennis te laten maken met musea. Het Museumweekend is het grootste culturele evenement van Nederland. Jaarlijks komen zo’n 800.000 tot 1 miljoen bezoekers. • www.museumweekend.nl •

Uit de kast

der is Meer’ niet langer theatermaker die zich volledig achter zijn poppen en maskers verstopt. Hij staat op een leeg toneel en heeft al zijn rekwisieten voor die avond in twee plastic tassen gepropt. In een van de scenes manipuleert een baby zijn manipulator, in plaats van andersom. In weer een ander tafereel lijkt een treurige alcoholist met een leeg aquarium zo te zijn ontsnapt uit een Kronkel van Simon Carmiggelt. Een junkie en een toiletjuffrouw zijn ook niet de eerste personages die je verwacht in een poppenvoorstelling. Delfgaauw wil alles zo simpel mogelijk houden. ‘Alle kunstenaars dromen ervan om met zo min mogelijk zoveel mogelijk te zeggen,’ aldus Delfgaauw in ‘Minder is meer’. • www.theatergriffioen.nl •

| Fred Delfgaauw is meesterverteller en poppenspeler. Bij poppenspelers denkt men al gauw aan poppenkast, limonade en krijsende kinderen, maar Delfgauw maakt vooral voorstellingen voor volwassenen. Niet zonder succes, want met zijn voorstelling ‘Mozart’ won hij de NRC Publieksprijs 2005. Zijn voorstellingen doen denken aan het werk van Herman van Veen. Maar gelukkig valt er ook genoeg te lachen. ‘Minder is Meer’ is de jubileumvoorstelling van Delfgauw, die inmiddels 25 jaar in het poppenvak zit. Het is bovendien een soort bloemlezing uit zijn werk. Delfgaauw is in ‘Min-

De Badcuyp, Eerste Sweelinckstraat 10, www.badcuyp.nl

De Badcuyp.

18


Agenda Cultuur ZO 9 MAART Jong talent in de Matthäus Passion De Oude Kerk is het decor voor een heel bijzondere gebeurtenis. Want nooit eerder werd de Matthäus Passion, het meesterwerk van J.S. Bach, uitgevoerd op deze locatie. Het speciaal voor deze gelegenheid samengestelde orkest en koor van het Conservatorium van Amsterdam staan onder leiding van Jos Vermunt. De Oude Kerk is niet verwarmd, dus warme kleding aanbevolen! AANVANG 15:00 ADRES Oude Kerk, Oudekerksplein 23 INFO www.oudekerk.nl RESERVEREN 625 82 84 TOEGANG 12,50 MET STADSPAS 10,00 MET MAARTBON 5,00

1

VR 14 T/M 23 MAART Babelfestival in Ostadetheater Festival met lezingen, gesprekken, concerten (in de wijk) en dinerbuffetten uit allerlei windstreken waarin de top tien van cultuurverschillen - met name religieuze verschillen - de revue passeert. Een greep uit de voorstellingen: ‘Ahmed van Oranje’ van Hakim Traidia, ‘Fortuyn’ van Helmert Woudenberg en ‘Spreekuur’ van De Varkensfabriek ADRES Ostadetheater, Van Ostadestraat 233d INFO 6795096 of www.ostadetheater.nl TOEGANG 9,50 MET STADSPAS 7,50

2

T/M 31 MAART World of Ajax Inlooptour Wie van voetbal houdt, mag een bezoek aan World of Ajax niet missen! Doe de één uur durende World of Ajax Inlooptour en neem een kijkje in de perskamer en de controlekamer van de Amsterdam ArenA. De ervaren gids neemt u natuurlijk ook mee het veld op. Aansluitend kunt u op eigen gelegenheid het Ajax Museum bezoeken, waar de roemruchte geschiedenis van de FC Ajax tot leven komt. AANVANG MA T/M VR EN ZO 30 MRT 11:00, 12:30, 14:30, 16:30 AANVANG ZA 11:00, 12:15, 13:30, 14:45, 16:30 ADRES Amsterdam ArenA, hoofdentree ingang E, Arena Boulevard 1, Zuidoost INFO 311 13 36 of www.amsterdamarena.nl TOEGANG 9,00 MET MAARTBON gratis

2

3

4

5

1

T/M 31 MAART Amsterdam & de Oranjes De tentoonstelling Amsterdam en de Oranjes in het Amsterdams Historisch Museum gaat in op de ingewikkelde relatie tussen Amsterdammers en de familie Oranje-Nassau. De tentoonstelling geeft een overzicht van de relatie tussen Amsterdam en de Oranjes. Van de omwenteling in 1578, toen Amsterdam eindelijk de zijde van de Prins van Oranje en de Opstand tegen Spanje koos, tot de zoen van Willem-Alexander en Maxima. Naast warme Oranjeliefde is er in de hoofdstad ook altijd een republikeinse onderstroom geweest. Op ma 24 en do 27 maart is er van 10:30 11:30 uur een gratis inleiding en tegen inlevering van de maartbon ook gratis koffie met lekkers in David en Goliath (reserveren is hiervoor verplicht). OPEN MA T/M VR 10:00 - 17:00 ZA, ZO EN FEESTDAGEN 11:00 - 17:00 ADRES Amsterdams Historisch Museum, Kalverstraat 92 / Nieuwezijds Voorburgwal 357 INFO www.ahm.nl RESERVEREN 523 18 22 of [email protected] TOEGANG 7,00 MET STADSPAS gratis

VR 14 EN 15 MAART Diemer Operette: De Groothertogin van Gerolstein Als u van operette houdt, dan bent u bij het Eerste Diemer Operette Gezelschap aan het goede adres. Dit jaar speelt gezelschap EDOG ‘De Groothertogin van Gerolstein’, volgens velen de beste operette van Jacques Offenbach. De Groothertogin uit de titel is een jonge vrouw die graag haar zin krijgt en snel verliefd wordt. AANVANG 20:00 ADRES Operettetheater, Prins Bernhardlaan 2, Diemen INFO www.edog.nl RESERVEREN 695 05 84 TOEGANG 16,00 MET STADSPAS 14,50 MET MAARTBON 10,00

WO 19 MAART Peutertheater: Ik wil een jurk Evert wil een jurk om rondjes in te draaien en dansjes in te maken. Iedereen raadt het hem af: Zusje, Mama, en Buurmeisje ook. Want jongens dragen geen jurk, ook al weet niemand precies waarom niet. Oma vervult ten slotte zijn wens, want als Oma een broek mag, dan mag Evert toch een jurk? Acteur Franky van Dorst speelt alle rollen. Geschikt voor 2 tot 5 jarigen. AANVANG 15:00 ADRES OCCII, Amstelveenseweg 134 INFO 6717778 of www.occii.org TOEGANG 3,00 MET STADSPAS 2,50

TUSSEN DI 18 MAART EN ZO 6 APRIL Het Nationale Ballet - On the Move Drie internationale topballetten onder de noemer On The Move. Het ballet Russian Seasons (2006) gaat uit van het klassieke balletidioom en maakt gebruik van elementen uit de folk- en jazzdans. Etudes (1952) volgt de dagelijkse danserstraining. In Sandpaper Ballet (1999) inspireerden bekende Hollywood-songs van Leroy Anderson tot een verrassend levendig, licht en muzikaal werk voor 25 dansers. De data zijn 18, 20, 22, 23, 26, 27, 29, 30 maart, 5 en 6 april. AANVANG 20:15 AANVANG ZO 14:00 ADRES Muziektheater, Amstel 1 INFO www.het-ballet.nl RESERVEREN 625 54 55 TOEGANG 33,50 - 16,00 MET STADSPAS 31,00 - 12,00 MET MAARTBON (RESERVEREN VERPLICHT) 23,50 - 6,00

VR 21 EN 22 MAART Theatergroep Max: Het Geheven Vingertje Verstandig theater voor het betere kind. In Het geheven vingertje zoekt regisseur Jetse Batelaan de grenzen op van het toelaatbare. Voor kinderen vanaf 10 jaar. AANVANG 19:30 ADRES Jeugdtheater de Krakeling, Nieuwe Passeerdersstraat 1 INFO 624 51 23 of www.krakeling.nl TOEGANG 10,50 - 6,00

3

T/M 30 MAART Lente in de Hortus! In de Hortus vind je zo’n 4000 plantensoorten uit alle windstreken. Ook in maart: de prachtige expositie Surinaams kabinet. Het levende museum van Maria Sibylla Merian, over deze 17e-eeuwse tekenares. Alle reden dus om in maart de Hortus te bezoeken! Elke zondagmiddag kunt u mee met de rondleidingen om 12.00 of 14.00 uur. (€1,00 extra, met de maartbon gratis, reserveren is verplicht). ADRES De Hortus, Plantage Middenlaan 2a INFO www.dehortus.nl RESERVEREN 625 90 21 TOEGANG 7,00 MET STADSPAS 3,50 MET MAARTBON gratis

4

WO 26 T/M 30 MAART Amnesty International Film Festival In Amsterdam en Den Haag vindt de jubileumeditie van het Amnesty International Filmfestival plaats. Het festival presenteert ruim veertig geëngageerde speelfilms en documentaires, waaronder een aantal hoogtepunten uit het IDFA-programma. ADRES Kriterion, Roetersstraat 170 / Studio K, Timorplein 62 INFO www.amnestyfilmfestival.nl/ TOEGANG 7,50 MET STADSPAS 6,00 PASSE-PARTOUT 25,00

ZA 29 MAART A Tribute to the Bee Gees De Bee Gees, wie kent ze niet? Deze legendarische band van de broertjes Gibb heeft vele hits gescoord. In de show ‘A Tribute to the Bee Gees’ krijgt u ze allemaal te horen. Een fantastische cast, met sterren als Casey Francisco en Brigitte Nijman brengt nummers als ‘You Should Be Dancing’, ‘Saturday Night Fever’ en natuurlijk ‘Stayin’ Alive’. Dansers maken de discosfeer compleet. AANVANG 20:15 ADRES RAI Theater, Europaplein 8-22 INFO www.raitheater.nl en www.atributetothebeegees.nl RESERVEREN 0900 300 50 00 TOEGANG 42,50 MET MAARTBON (RESERVEREN VANAF 22 MAART) 12,50

TOT 12 MEI MAGNUM PHOTOS in het Stedelijk De fotografen van MAGNUM legden de belangrijke momenten van onze tijd vast, van gewapende conflicten en revoluties tot alledaagse momenten en bijzondere persoonlijkheden. Het Stedelijk Museum toont de geschiedenis van dit illustere gezelschap aan de hand van foto’s, boeken en teksten. U ziet werk van 83 fotografen, waaronder Robert Capa en Henri Cartier-Bresson OPEN DAGELIJKS 10:00 - 18:00 ADRES Stedelijk Museum, Oosterdokskade 5 INFO 573 29 11 of www. stedelijk.nl TOEGANG 9,00 MET STADSPAS gratis

5

T/M 30 MAART Millais in het Van Gogh John Everett Millais (1829-1896) was de belangrijkste schilder van het Engelse genootschap der Prerafaëlieten. Deze groep streefde naar een terugkeer naar de eenvoud in de kunst, die volgens hen na de Renaissance verloren was gegaan. Ook zijn bekendste schilderij, Ophelia, is te bewonderen. Foto’s van hedendaagse fotografen als Rineke Dijkstra en Inez van Lamsweerde tonen aan dat deze fameuze Ophelia tot op de dag van vandaag moderne kunstenaars beïnvloedt. OPEN 10:00 - 18:00, OPEN VR tot 22:00 ADRES Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7 INFO 570 52 00 of www.vangoghmuseum.nl/millais TOEGANG 10,00 MET STADSPAS 5,00 MET MAARTBON gratis

ZO 6 APRIL Lezing: De heldin heeft geen beroep Het duurt tot diep in de 20e eeuw voordat het gebruikelijk wordt dat de heldin uit een roman een beroep krijgt. Tot diep in de negentiende eeuw is de heldin een jongejuffrouw zonder beroep, wier diepste wens is te trouwen. In de lezing gaat Marita Mathijsen na hoe de vrouwelijke hoofd- en bijfiguren door de eeuwen heen gepositioneerd zijn in de maatschappij. AANVANG 14:00 ADRES De Burcht, Henri Polaklaan 9 INFO 624 11 66, www.deburcht.org TOEGANG 7,00

19


Essay

Gespleten lieverdjes Samenleving stelt tegenstrijdige eisen MUG-journalist Jeroen Verkroost waagt zich aan een verklaring voor het feit dat Marokkaanse jongeren relatief veel kans lopen te ontsporen. De kern van zijn betoog: onze afwijzende samenleving maakt Marokkaanse jongeren schizofreen.

foto: Diana Snabilié

Jeroen Verkroost

E

en tijdje geleden belde mijn moeder. ‘Heb je gehoord van die homo, die door een stel Marokkanen in het kanaal is gegooid? Het is toch weer wat, hè?’. Mijn moeder woont in Bilthoven en ze snapt het allemaal niet meer. Relletjes in Amsterdam-West, joden beschimpt in Buitenveldert en Marokkaanse schoffies die tijdens de dodenherdenking tegen een krans schoppen. En nu zijn ‘onze’ homo’s hun leven ook al niet meer zeker, zelfs niet in het ooit zo tolerante Amsterdam. “Waar is dat nou allemaal voor nodig”, besloot ze met een diepe zucht. Sinds de Fortuyn-revolutie, sinds ‘we mogen zeggen wat we denken’ is het idee dat Marokkaanse jongeren per definitie ‘kut’ zijn door alle lagen van de bevolking heen gegroeid. Dwars door de veelkleurige glas-inloodramen van de linkse kerk aan toe. Maar als iedereen een hekel aan Marokkaanse jongeren begint te krijgen, hoe moeten zij zichzelf dan wel zien? De maatschappelijke positie waarin jonge Marokkanen verkeren, doet denken aan de beschrijving van schizofrenie van R.D. Laing, vermaarde psychiater uit de jaren zestig en zeventig. Hij probeerde schizofrenie vanuit de gedachtewereld van de patient te begrijpen. Volgens hem is schizofrenie een psychologisch verdedigingsmechanisme. Geplaagde zielen kunnen dat mechanisme ontwikkelen om overeind te blijven in een omgeving die tegenstrijdige eisen stelt en tegelijk stevige druk uitoefent om het

juiste te doen. Iemand ervaart dan dat hij alleen maar de foute keuze kan maken. Zo kan een kind na het overlijden van een broertje de druk voelen om voor twéé te moeten leven. Pa en ma geven natuurlijk nooit toe dat ze dat van hem verlangen, noch aan zoonlief noch aan zichzelf. Toch dragen ze hun onbewuste wens over door over het overleden broertje te praten als iemand die nog bestaat, of door te fantaseren over hoe het had kunnen zijn. Een onmogelijke opgave voor de achterblijver. In de vormende jaren wordt de basis gelegd voor iemands geestelijk leven en emotionele huishouding. Tegenstrijdige eisen vanuit de omgeving kunnen dan een fundamentele onzekerheid veroorzaken, die de ontwikkeling naar een zelfverzekerd individu verhindert. Fundamentele onzekerheid ontstaat wanneer de omgeving van het kind onbewust zijn individuele behoeftes en eigenheid ontkent, terwijl zij tegelijk het kind in zijn gedrag bevestigt als het zich anders gedraagt dan ‘zichzelf ’. Zo’n kind kan een ‘vals Zelf’ ontwikkelen, waarmee het met de buitenwereld communiceert. Tegelijkertijd trekt zijn ‘echte Zelf’ zich steeds dieper terug in de psyche om zich te beschermen tegen de buitenwereld, die zijn eigenheid of identiteit bedreigt. Als het valse Zelf steeds zelfstandiger gaat opereren kan het echte Zelf zich door hem bedreigd voelen. Het valse Zelf lijkt zijn wezen over te nemen maar wordt er tegelijk steeds vreemder van, terwijl het zijn eigen

leugenachtige ‘leven’ leidt. Het echte Zelf verwerpt uiteindelijk het valse Zelf. Omdat het echte Zelf echter nooit fatsoenlijk heeft leren communiceren met de buitenwereld komt dit over als wartaal: hij is gek geworden. Hoewel velen deze theorie oppikten om de moeders van schizofrenen als hoofdschuldigen van de ziekte aan te wijzen, is dit nooit Laings opzet geweest. Een schizofreen is in zijn ogen slachtoffer van een samenleving die de tegenstrijdige eisen stelt aan haar leden, die deze eisen onbewust aanvaarden en op elkaar overbrengen. Laing stelt dat dit bedreigend is voor het gevoel dat we meester zijn van ons eigen ik. De mens wiens Zelf wordt bepaald door anderen voelt zich bedreigd in het ongrijpbare, maar meest wezenlijke en eigene dat ieder mens heeft: zijn identiteit. Omar is mijn ex-collega bij de Belastingdienst. Hij is ongeveer dertig jaar en maakt indruk met zijn typisch Amsterdamse humor, zijn goede humeur en de schier eindeloze reeks meiden die hij versiert. Hoewel hij zich prima vermaakt, overweegt hij serieus om naar Marokko te emigreren om daar een olijfgaard te beginnen. Niet dat Nederland zo’n slecht land is, maar ja, ‘Je blijft toch altijd een Marokkaan hier’. Omar wijst onbedoeld op een vergelijkbare ervaring van negers in de VS. Daar bestaat het fenomeen dat alle inwoners weten waarvandaan hun voorouders zijn gekomen. Omdat bijna iedereen voorouders heeft uit verschillende contreien is er volop keuze. Zo word je Iers-Amerikaans of PoolsAmerikaans, net zo je wilt. Een neger

die beweert dat hij een Iers-Amerikaan is, wordt echter uitgelachen: zolang er nog een spoortje negerbloed zichtbaar is, zal hij altijd een neger blijven, al heeft hij drie Ierse grootouders en één zwarte grootmoeder. Van de vroege puberteit tot aan de volwassenwording vindt één lange zoektocht naar de eigen identiteit plaats. Jongeren zoeken dan een identiteit waar ze trots op kunnen zijn. Marokkaanse jongeren zijn individueel ingesteld, waardoor zij zich in hun zoektocht in eerste instantie niet zozeer richten op de eigen groep, als wel op de samenleving als geheel. Maar jongens die over straat gaan, zien een bejaarde, blanke dame haar tasje tegen zich aantrekken als ze voorbij lopen. In een dure auto worden ze steeds door de politie aangehouden. Bij sollicitaties worden ze keer op keer afgewezen. Behalve voor een plaatsje in de schoonmaakploeg. Elke dag, op elke tv-zender, in elke krant of tijdschrift, wordt verteld wat ze zijn: Marokkaans. Of je nu een eigenwijs Amsterdams straatschoffie met een grote bek bent of bij een bank werkt, hoe hard je ook je best doet om in Nederland te slagen, je blijft Marokkaans. Dit is een onderdeel van de schizofrene ervaring volgens Laing: een onontkoombare bedreiging van het Zelf, door een voortdurende ontkenning van wie je bent. In dit geval omdat je (voor-)ouders uit de Rif komen, een onloochenbaar feit en daarmee voor deze jongeren mede de kern van hun identiteit. Al was het maar omdat ze er steeds weer mee geconfronteerd worden. Ondertussen nemen ze de voorwaarden over die in onze cultuur

met een geslaagd leven worden verbonden. Marokkaanse jongeren verlangen dus net als iedereen een auto, een eigen huis, een fijn gezin, en ze willen twee keer per jaar naar het buitenland op vakantie. Maar door hun negatieve imago worden ze op school systematisch lager geplaatst dan hun intelligentie rechtvaardigt. Veertig procent van de jongeren komt niet aan de bak. Door jongeren bij voorbaat de kans te ontnemen hun levens in te richten naar ons aller maatstaven, stelt de samenleving aan hen schizofrene eisen. Als mensen merken dat de omgeving waar ze willen wonen en sterven hen in hun diepste wezen afwijst, is er maar één oplossing om de eigen identiteit op een positieve manier te behouden, om de geestelijke gezondheid te behouden. Dat is de schizofrene oplossing: trek je terug in jezelf, bescherm je echte Zelf, en verzet je naar buiten toe met een vals Zelf. Meisjes doen dat door zich steeds meer terug te trekken onder hun hoofddoekje, jongens gaan naar de moskee of gebruiken daartoe geweld. En dan pakken zij logischerwijs onze heiligste symbolen aan. In Nederland behoren daar momenteel onze tolerantie toe ten aanzien van joden en homo’s, en de overwinning op het Kwaad in de Tweede Wereldoorlog. Jeroen Verkroost (1972) studeerde biologie, culturele antropologie en Russisch. Sinds hij een basiscursus journalistiek volgde, schrijft hij regelmatig voor MUG Magazine.

20 Agenda Politiek WOENSDAG 5 MAART ‘Zoon en vader / Vader en zoon’ Hoogleraar algemene geschiedenis prof. dr. H.L.Wesseling over zijn boek. Het eerste deel gaat over zijn eigen jeugd, studententijd en loopbaan. Het tweede verhaal is gewijd aan het leven van zijn vader (1875-1947), een belangrijk links-katholiek politicus. AANVANG 17:00 ADRES Felix Meritis, Keizersgracht 324 TOEGANG gratis

ZATERDAG 8 MAART Internationale Vrouwendag Van wethouder Hennah Buyne tot optredens van dj’s. Discussies over en presentaties van initiatieven en projecten op het gebied van armoedebestrijding, vrouwenrechten en mensenhandel, fondswervingen en actie. AANVANG 14:00 ADRES Pakhuis De Zwijger, Piet Heinkade 181 B TOEGANG gratis

MAANDAG 10 MAART Nationalisme in Europa Nationalisme is een vaag begrip. Ben je trouw aan je land of aan je cultuur? Streef je als minderheid naar afscheiding of autonomie? Ben je voor of tegen Europese samenwerking? Joep Leerssen, schrijver van het boek ‘Nationaal denken in Europa’ weidt uit. AANVANG 20:00 ADRES Crea, Turfdraagsterspad 17 TOEGANG 5,00 STUDENTEN gratis

WOENSDAG 12 MAART Historisch Café over Joop den Uyl Het maandelijks programma met column, interview en debat. AANVANG 20:00 ADRES P96, Prinsengracht 96 TOEGANG gratis

MAANDAG 17 MAART Haal de woningmarkt van ‘t slot! Debat over de woningmarkt in Nederland, en hoe die weer in beweging te krijgen. Discussie en debat met politici, maatschappelijke partijen, bouwers, bankiers en bewoners. AANVANG 20:00 ADRES Rode Hoed, Keizersgracht 102 RESERVEREN Aedes, 0900 - 1232333 TOEGANG gratis

WOENSDAG 19 MAART Alexander Rinnooy Kan De ‘machtigste man’ van Nederland wordt ondervraagd over zijn carrière en ambities, en over macht in de praktijk van alledag. Daarna debat over wat iemands invloed bepaalt. AANVANG 20:00 ADRES Crea Muziekzaal, Turfdraagsterspad 17 RESERVEREN 525 1420 TOEGANG 5,00 STUDENTEN gratis

DINSDAG 25 MAART Charisma en populisme Het gedrag van de Nederlandse kiezer is onvoorspelbaar geworden. Over het bespelen van de emoties van het grote publiek, en de politieke perspectieven daarvan. AANVANG 20:00 ADRES Crea, Turfdraagsterspad 17 RESERVEREN 525 1420 TOEGANG 5,00 STUDENTEN gratis


Nut en noodzaak van meer gevangenisstraf Nederland lost steeds vaker problemen op door probleemgroepen op te sluiten Veel mensen denken nog altijd dat ons land een zachtmoedig strafklimaat kent. Dat beeld klopt al lang niet meer. De voortdurende roep om een hardere aanpak van criminaliteit is dan ook misplaatst, vindt Job Joris Arnold.

fotobijschrift Foto: Marco Visser

De mening

va n Arnold wil nieuwe discussie over noodzaak gevangenisstraf foto: Hilco Koke

Job Joris Arnold

B

egin jaren ‘80 schreeuwden koppen in De Telegraaf schande van de leefomstandigheden in de Bijlmerbajes. Het was een luxe vakantieoord met nota bene televisie op de cellen! Vrijheidsstraf was een lachertje voor de doorgewinterde criminelen die ertoe veroordeeld waren. Niet veel later kwam daar nog een ontwikkeling bij. Vanwege een tekort aan cellen werden veel preventief gehechten uit hun voorlopige hechtenis vrijgelaten. Het zorgde voor nogal wat beroering in ons land. Sindsdien is er veel veranderd. Politici konden jarenlang makkelijk scoren met het uitbreiden van de gevangeniscapaciteit. Vijfentwintig jaar later is het aantal gedetineerden vervijfvoudigd. Van ongeveer 4.000 toen, naar meer dan 20.000 nu. Voelt u zich al veiliger? Onderzoek toont aan van niet. Opvallend. Het zou best eens zo kunnen zijn dat onze samenleving niet veiliger wordt van steeds maar meer cellen. In weerwil van de gestegen onveiligheidsgevoelens laten de statistieken zien dat er geen sprake is van gestegen criminaliteit. Het aantal zaken dat het OM registreert, is sinds 1985 ongewijzigd gebleven, ongeveer een kwart miljoen. Wie bevolkt dan al die extra celcapaciteit? Om te beginnen is er de enorme hoeveelheid mensen die in detentiecentra opgesloten zit, omdat zij niet over de juiste verblijfspapieren beschikken. Dat zijn er al bijna net zo veel (± 3.000) als het totale aantal gedetineerden in de jaren tachtig. De tbs-capaciteit is in twintig jaar gestegen van 400 naar 1.600 plaatsen. In de justitiële jeugdinrichtingen kwamen er 2.000 plaatsen bij. Daarvan werd het merendeel overigens gevuld met kinderen die daar niks te zoeken hebben, maar voor wie elders geen plaats is vanwege

capaciteitstekort in de jeugdzorg. De ‘gewone’ detentie breidde ten slotte uit met ruim 8.000 nieuwe plaatsen. Nogmaals, niet vanwege een gestegen criminaliteit. In de meesten van die cellen huizen maatschappelijk zwakke broeders: daklozen, junks en psychiatrische cliënten. Zij worden

‘VOELT

U ZICH

AL VEILIGER ?’

veel vaker en ook langer opgesloten dan voorheen. De hedendaagse penitentiaire inrichtingen kunt u beschouwen als een soort verlengstuk van de psychiatrie en de maatschappelijke opvang. Veelal zitten deze mensen gedetineerd omdat zij geen geld hebben om hun boetes te betalen. Boetes die zij tegenwoordig -om steeds onbenulliger redenen als samenscholing of doelloos rondhangen- in grote hoeveelheden om hun oren krijgen. Ook de Opiumwet biedt tal van mogelijkheden om mensen, die om allerlei redenen op straat ongewenst zijn, voor kortere of langere tijd op te bergen. Schattingen over de impact van het drugsverbod lopen op tot meer dan de helft van de gevangenisbevolking. In hun recente artikel ‘Cellenexplosie’ in het vakblad Justitiële Verkenningen concluderen de vooraanstaande criminologen dr. mr. Miranda Boone en prof. dr. mr. Martin Moerings dat Nederland van een land dat bekend stond om zijn tolerantie ten opzichte van afwijkend gedrag, verworden is tot een land dat zijn problemen met minderheidsgroepen en probleemgroepen oplost door hen op te sluiten.

Ongemerkt is het ‘vrije’ Nederland veranderd in een repressieve samenleving, die zich een plek heeft verworven in de Europese top-3 van landen met het hoogste aantal gedetineerden per 100.000 inwoners. En niet alleen qua capaciteit heeft het gevangeniswezen een enorme verandering doorgemaakt. In 2004 is minister Donner, die drastisch moest bezuinigen, begonnen met de versobering van het detentieregime. Het is een kale boel geworden: meermanscellen, langer achter de deur en veel minder mogelijkheden voor bezoek, recreatie, sport en onderwijs. De prangende vraag die zich bij dit alles opdringt is: waar leidt het allemaal toe? Wat levert de 2,2 miljard euro die het gevangeniswezen de samenleving jaarlijks kost op? De meeste bajesklanten verlaten de gevangenis met minder kansen op succes in de samenleving dan voor hun arrestatie. De recidive is schrikbarend hoog, ongeveer driekwart gaat binnen vijf jaar opnieuw in de fout. Ex-gedetineerden hebben veel moeite met het vinden van werk en huisvesting. Ook de problemen die zij ondervinden bij praktische zaken als het afsluiten van een verzekering, het openen van een bankrekening en het verkrijgen van een identiteitsbewijs, bemoeilijken een succesvolle terugkeer in de samenleving. In een recent onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving werden de strafbladen van meer dan 5.000 wetsovertreders met elkaar vergeleken. Daaruit viel af te leiden dat een veroordeelde na een gevangenisstraf meer kans had opnieuw met justitie in aanraking te komen dan wanneer een arrestatie niet tot een gevangenisstraf had geleid, maar tot een boete, een taakstraf of een sepot. Dit bleek evenzeer te gelden voor veelplegers. Het is de hoogste tijd om de discus-

sie over nut en noodzaak van steeds meer gevangenisstraf opnieuw te voeren. Hoe streng zijn wij eigenlijk? Welk nut heeft streng straffen? Hoeveel strenger moet het nog worden, wanneer zijn we tevreden? Wat zijn de gevolgen van onze opsluitmanie? Wellicht dat we dan tot de slotsom ko-

‘HOE

STRENG ZIJN

WIJ EIGENLIJK ?’

men dat het tijd wordt om te streven naar zo min mogelijk mensen achter tralies in plaats van zo veel mogelijk. Het afschaffen van de Opiumwet mag wat mij betreft de eerste stap zijn bij de verwezenlijking van een dergelijk streven. Misschien kan De Telegraaf opnieuw het voortouw nemen en de beeldvorming aanpassen aan de veranderde realiteit. Ter redactie is men inmiddels wijzer geworden. Justitie gijzelde eind 2006 twee journalisten van de krant, omdat zij weigerden hun bronnen prijs te geven. Op de website van de krant laten zij over hun verblijf op rijkskosten optekenen: “Zwaar klote. We zitten in een zwaar verouderd cellenblok. Een smerige cel van twee bij vier meter met een open wc. Het stinkt enorm naar urine. Er staat verder een tv’tje in mijn cel, waarbij je je vingers in het toestel moet steken om de zenders te wisselen.” Job Joris Arnold is beleidsmedewerker van BONJO, (Belangenoverleg nietjustitiegebonden organisaties). Het is een belangenvereniging voor ruim 70 vrijwilligersorganisaties, die zich inzetten voor gedetineerden, ex-gedetineerden en hun relaties.

SPORT 21


Onnavolgbare schijnbewegingen Oude hoofdstedelijke traditie in ere hersteld Het boksen hoorde bij Amsterdam. Roemruchte boksscholen als die van Groothuis, Kneppers, Bisschop en Albert Cuyp leverden de beste vuistvechters van het land. Met de opkomst van andere vechtsporten verdween het boksen uit Amsterdam. Maar een groepje liefhebbers heeft de sport nieuw leven ingeblazen. Boksgala’s in Carré en het Zonnehuis zijn het resultaat. tekst

André Stuyfersant foto

Hilco Koke Jan Spel, rechts, beleeft zijn ‘finest hour‘

D

e zaal zit vol liefhebbers én gewezen kampioenen. Spotlights verlichten fel de boksring. Het begrip ‘spaarlampen’ telt vanavond even niet mee. Zestien partijen voor jonge amateurboksers staan op het programma. Voor het eerst in jaren wordt weer gebokst in het Zonnehuis, Tuindorp Oostzaan. Waarmee een oude hoofdstedelijke traditie in ere werd hersteld. Er hangt een lekker, bijna uitgestorven, Amsterdams sfeertje. Ons ken ons. In de lege kleedkamer, op een stoel, zit een jochie: dun, wit, onschuldig engelengezichtje, azuurblauwe ogen, woeste bos rode krullen, zijn handen ingetapet. Voor Jan Spel, 14 jaar, is het een bijzondere avond. Na jarenlange trainingen, uren sparren, touwtje springen, en slaan tegen bokszakken beleeft Jan zijn finest hour. Zijn eerste gevecht staat op punt van beginnen. Voor hem staan zijn twee trainers, grote, brede mannen, kaal geschoren, glimmende schedels. Ronald Vos en Julius Veringa staan op Jan in te praten, stellen hem op zijn gemak. Hij lijkt ze niet te horen. Zichtbaar nerveus zit Jan in zijn eigen wereldje. En dan, dan klinkt er een dreunend discogeluid. Door de microfoon wordt zijn gevecht aangekondigd. Jan, 55 kilo op de weegschaal, doet zijn bokskap op maakt een paar snelle voetbewegingen, slaat met zijn vuisten lucht weg. Jan Spel gaat op weg naar zijn eerste partij. Je houdt je hart vast, zo’n lieve jongen in de boksring. Goddank blijkt zijn tegenstander, Elber Fortes net zo’n kereltje te zijn als Jan. ‘Links, links’, roept trainer Vos. Jan is snel, danst, maakt onnavolgbare schijnbewegingen op de vierkante centimeter en

deelt, inderdaad, met links, uit. ‘Lekker’, roept Vos opgetogen als een beuk van Jan goed aankomt. Na drie ronden van één minuut wordt Jan tot winnaar uitgeroepen. Tjokvol adrenaline en springend van opwinding, met een gezicht waar de opluchting vanaf te scheppen valt, gaat Jan naar de kleedkamer. ‘Jan krijgt maar vijf gevechten per jaar’, verklapt Julius Veringa. En dan moet er niet ‘zwaar’ gebokst zijn - wat staat voor veel klappen krijgen - want dan worden het nog minder. Veringa en Vos zijn zuinig op hun pupil. ‘Laat die jonge jongens maar lekker boksen, geef ze wedstrijden. Zonder aanwas is het boksen anders ten dode opgeschreven. Dit is een goed initiatief. Boksen om een vetleren medaille, daar doen ze ervaring mee op’, verzekert Ruud van der Linde, voormalig voorzitter van boksschool Albert Cuyp. Volgens Van der Linde is er in heel Nederland geen mooiere bokszaal dan het Zonnehuis. ‘Het is lekker knus, en altijd een geweldige sfeer. Nu het bomvol is helemaal.’ De gevechten gaan door. Gehuld in een glimmend zwarte boksmantel mét capuchon, lichten gedoofd, oorverdovende muziek maakt Haji Hussein, 19 jaar, zijn opwachting. Het betere werk gaat beginnen. Zijn begeleiders zijn trainster Ilona Lente en niemand minder dan wereldkampioen Raymond Joval. Tegenstander is Joey de Korff. Na een taai gevecht verliest Hussein op punten. Badend in het zweet, vermoeid, zwijgend, zit Hussein in de kleedkamer voor zich uit te staren. Uit een flesje spuit hij water in zijn mond. Hij heeft domme fouten gemaakt en

zich daardoor de winst laten ontglippen. En dat wordt hem even ingepeperd. Hij krijgt boksles, voorgelezen door Raymond ‘Haleluja’ Joval. ‘Man jij was de beste, de sterkste, had de meeste conditie en dan maak je zulke vreselijke fouten’, briest Joval kwaad. ‘Je moet blijven kijken’, roept the champ met een blik vol onbegrip. ‘Je oogreflexen moet je beter trainen.’ Hussein schijnt bij het uitdelen van een ‘hoek’ met zijn hoofd mee te draaien en daardoor het oogcontact met de tegenstander te verliezen. En dan gebeuren de meest vreselijke dingen. De opponent kan dan ongezien een kleun uitdelen: buitenkansjes die De Korff zich niet liet ontglippen. Raymond Joval gaat even voordoen hoe je het niet moet doen. De vuistvirtuoos vecht met een onzichtbare tegenstander en confronteert Hussein met diens fout. Met een hartstochtelijk uitgesproken ‘fuck’ besluit Joval zijn les, tilt vervolgens Hussein, alsof het een zak veertjes betreft, boven zijn hoofd, zet hem neer en verlaat boos de kleedkamer. Volgens Ilona Lente is het terecht dat Hussein op zijn lazer kreeg. ‘Vier avonden per week ben ik met hem bezig en wijs hem telkens op zijn fout en nog heeft hij zijn doel niet bereikt. Hij moet direct stoten plaatsen, hoeken geven uit het niets. Het is niet alleen stoten maar ook nadenken. Hoe vaak ik dat niet tegen hem gezegd heb’, verzucht ze moedeloos. Maar voor Haji Hussein is de hoop op een goede bokstoekomst nog niet in rook opgegaan. ‘Hij kan ver komen want barst van het talent’, zegt ze. Dat Ilona Lente, een Amsterdamse van 28 jaar, de enige vrouwelijke trainster in dit land is, is niet zo vreemd. Door haar va-

der, jarenlang voorzitter van de boksbond, is ze met boksen groot geworden. ‘Acht jaar train ik boksers. En natuurlijk word ik door mijn pupillen geaccepteerd. Ze hebben respect voor mij’, zegt ze met een blik die geen tegenspraak duldt. Het is, zoals Joval zegt, de game waarvan hij houdt. Daar ligt zijn hart, want boksen en alles wat daar mee te maken heeft, is voor Joval een manier van leven. ‘Na mijn carrière kijk ik uit naar het coachschap. Ik heb veel kennis’, vertelt hij ten overvloede. Dat Raymond Joval, een aimabel en sociaal mens, zich in het Zonnehuis bevindt - en niet in een trainingskamp in New York om zich voor te bereiden op een gevecht - daar is één of ander jochie uit Oost debet aan. ‘Ik train een clubje kansarme jongeren uit Zeeburg en tijdens een partijtje sparren met zo’n kid blesseerde ik mij aan een vinger,’ vertelt hij grijnzend. ‘Ik heb daardoor een partij in Amerika moeten afzeggen.’ De avond gaat verder. Er staan nog tien gevechten op het programma. In het Zonnehuis klinken van die typische boksgeluiden. De gong klingelend voor een nieuwe ronde. Achter de coulissen komt het geluid van doffe slagen. Boksers zijn bezig met de warming-up. Bloedvaten worden open gezet. Knokkels worden getest. Het boksen blijkt niet alleen een mannenaangelegenheid te zijn. Naomi Oblenski, een jonge, struise Surinaamse, gehuld in het roze, slaat ritmisch tegen de handschoenen van Joval. Ze kijkt vervaarlijk uit haar ogen. Haar tegenstandster is Femke Gryglicki. Die verkeert nog in de gelukkige omstandigheid dat ze niet weet dat ze over een kwartier een ongenadig pak op haar lazer krijgt.

‘Het is niet alleen stoten maar ook nadenken’

22 DOSSIER


Lekker werken Na jaren weer aan de slag Teksten:

Eileen Ross, Hans Puts, Majan ten Broeke, Martin Brandwagt

Steeds minder mensen in Nederland zijn afhankelijk van een bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Zelfs mensen die langdurig in de bijstand of de WAO zaten raken weer aan het werk. Maar hoe is dat nu eigenlijk als je na lange tijd weer naar een baas moet? Ferrie Soeters (41) is na zes jaar WAO, bijstand en ‘losse klusjes’ terug op de werkvloer. Iedere ochtend sorteert hij post en is in de middag manusje van alles op een kantoor. Hoewel hij dankzij een havo-diploma, twee hbo-propedeuses en vele werkervaringen misschien meer in z’n mars heeft, is hij blij dat hij weer aan de slag kan. ‘Lang in de WW zitten is funest voor je kansen op de arbeidsmarkt.’

‘Ik had zelfs tijd over voor een derde baan’ Jaren werkte Soeters als evenementenorganisator in het bedrijf van een goede vriend. Ondanks de gezelligheid van het werk en voordelige arbeidsvoorwaarden kreeg hij aan het eind van het jaar 2000 een burnout. Het resultaat van teveel stress. ‘Als een artiest afbelt, sta je met lege handen. Die situaties hebben roofbouw gepleegd. Ik raakte in de WAO en daarna de WW en deed hier een daar een klusje. Een jaar na de burn-out kreeg ik voor het eerst iets vasts, maar dezelfde klachten keerden terug.’ Een periode van rust volgde. Maar ook een tijd van heroriëntatie, want Soeters was vastbesloten terug te keren op de arbeidsmarkt. ‘Het blijft toch trekken. Als je in de WW zit, probeer je actief te zijn, maar verval je al snel in een traag patroon. Een instelling van zeuren, onzekerheid, lang wachten en geen vastigheid zet je in een passieve spiraal. Ik wilde verder.’ Soeters besloot te reageren op advertenties. Zoeken naar een baan op eigen houtje, terwijl je in de WW zit is moeilijk. Vrijwel voor elke interessante baan wordt een

diploma gevraagd. Ook uitzendbureaus waren voor Soeters geen optie in die tijd. ‘Die komen vaak met commercieel werk, terwijl ik die tak juist voor gezien hield.’ Soeters besloot zich in te schrijven bij reintegratiebureaus. Drie heeft hij er doorlopen. Waar de eerste twee vooral uit waren op de bonussen die ze met elke werkende verdienden, was het derde re-integratiebureau wel een succes. ‘Er werd gekeken naar wie ik was, niet alleen naar mijn cv.’ Het bureau vond maart vorig jaar een baan voor Soeters. Als facilitymedewerker op een kantoor aan de Keizersgracht zorgt hij dat alle werkzaamheden op de werkvloer zo goed mogelijk uitgevoerd kunnen worden. ‘En ja, daar hoort ook het kopen van paperclips bij.’ De baan omvat 20 uur in de week. Soeters is een gewaardeerd collega, heeft een eigen werkplek en de vrijheid om alles wat moet gebeuren te regelen. Met een recente salarisverhoging en een goede sfeer op het kantoor, gaat hij tevreden naar zijn werk. Naast zijn functie als facilitymedewerker houdt Soeters tijd over voor een tweede baan. Ík sorteer in de ochtenduren post op een kantoor van het UWV. Alhoewel het daar strikter is georganiseerd, managers de boel in de gaten houden en ik geen vast contract heb, vul ik er toch alweer een jaar vijf ochtenden in de week mee. Ik had zelfs tijd over voor een derde baan!’ Dit bleek echter belastingtechnisch niet voordelig uit te pakken. ´Je draagt dan zoveel af en creëert een grote papierrompslomp. Ik ben met de derde baan gestopt en houd tijd over mezelf verder te ontwikkelen. Het liefst zou ik maatschappelijk betrokken werk willen doen. De discipline van het actief zijn op de arbeidsmarkt, het netwerk, contacten met collega’s en de routine van mijn werk geven me een zetje in de goede richting.’

Illustraties:

Monique van Evelingen

Anush Avetisyan ging na anderhalf jaar bijstandsuitkering werken op uitzendbasis bij het stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer. Door spanningen op het werk werd ze ziek en daarna ontslagen. Haar ervaringen met betaald werk zijn op zijn zachts gezegd ambivalent. ‘Als het wat minder gaat, schoppen ze je de straat op.’

‘Ik heb vaak gedacht: had maar eens een echt weekeinde’ Anush Avetisyan kwam in 2002 uit Armenië naar Nederland. Aanvankelijk hield ze zich in leven met allerlei baantjes. Door omstandigheden raakte ze in de bijstand. In die periode werd ze actief in het vrijwilligerswerk. Tevens werd ze voorzitter van de Amsterdamse Cliëntenraad van de DWI. Het was een kortstondig voorzitterschap. Vanuit haar ervaringen als vrijwilliger werd Avetisyan projectcoördinator bij het stadsdeel Geuzenveld -Slotermeer. Een voltijds baan met een goed salaris, een droom voor velen, maar het is niet alles goud wat er blinkt. ‘Het lijkt heel wat, 2600 bruto per maand. Netto kom je uit op 1700, dat lijkt veel meer dan bijstand, maar je raakt wel al je voorzieningen kwijt. Geen huursubsidie, geen kwijtschelding gemeentebelastingen; dat soort zaken. Zo veel meer dan een bijstandsuitkering houd je niet over.’ Aanvankelijk beviel het werk wel: ‘Ik heb dit project zelf helpen opzetten. Wijkweb zo heet het - kwam uit de bewoners voort; het werd niet van hogerhand door ambtenaren georganiseerd. In Geuzenveld-Slotermeer had je allerlei kleine projecten, Wijkweb voegde die samen. Een fietspro-

ject voor migrantenvrouwen; ze konden met het idee naar mij komen en ik begeleidde ze om goed te leren administreren en bij de financiering. De buurtbewoners waren heel actief. Ik begon met 24 uur, maar dat werd al snel 40 uur. Dat het op uitzendbasis was, vond ik niet erg. Ik begon met vier maanden, dat werd verlengd met zes maanden en daarna nog eens met zes maanden. Ik had wel hoop dat het een vaste baan zou worden.’ Dat gebeurde niet. Avetisyan kreeg onenigheid met haar collega’s op het stadsdeelkantoor. Eind 2007 werd ze ziek. ‘Ik ben ziek geworden door alle spanningen. Emotioneel zat ik heel dicht bij dit project. Het is niet makkelijk om een volledige baan te combineren met het verzorgen van een kind. Ik heb regelmatig gedacht in die tijd: had ik maar eens een echt weekeinde, twee dagen waarin ik niets hoef te doen. Dat was er niet meer bij.’ Tot overmaat van ramp werd ze door het uitzendbureau ontslagen. ‘Mensen met een vaste baan kunnen niet tijdens ziekte ontslagen worden. Ik werkte op basis van een contract waarin dat wel kan. Dat is ook zo vervelend van een uitzendbaan. Je weet nooit hoe lang het duurt.’ Tijdens haar herstel is ze niet rustig gaan zitten, maar heeft een stichting opgezet die het begeleiden en opzetten van projecten als doel heeft. Ze hoopt hiermee middelen te genereren die mensen een goed advies geven bij het opzetten van projecten. De ervaringen met haar eerste grote baan mogen dan gemengde gevoelens oproepen, een leerzame tijd was het zeker. ‘Me in die mate inzetten voor een werkgever zoals het stadsdeel, zal ik nooit meer doen. Je werkt met hart en ziel aan een project en als ze je niet meer kunnen gebruiken, word je ontslagen. Ze profiteren van je als je succesvol bent. Als het wat minder gaat, schoppen ze je net zo hard weer de straat op.’

DOSSIER 23


Ze oogt energiek en dat blijkt ze ook te zijn: Marga Brouwer, 49 jaar, maatschappelijk werker, coach en moeder van een zoon van negen jaar. Gedurende vijf jaar leefde ze van een bijstandsuitkering. Dat begon ongeveer zeven jaar geleden, toen ze 42 was.

‘Van niets iets maken’ Voor die tijd was Brouwer freelance coach. Ze kreeg relatieproblemen en het ging langzaam maar zeker minder goed. Brouwer belandde in de bijstand. Ze had aanvankelijk geen last van financiële of sociale problemen. ‘Het was eigenlijk wel goed op dat moment. Ik was net gescheiden en ik had een kind van twee. M’n leven lag behoorlijk over hoop. Ik heb ongeveer twee jaar nodig gehad om alles te verwerken.’ Daarna waren het in eerste instantie sociale problemen. ‘Als iedereen om je heen werkt, moet je steeds weer uitleggen dat jij níet werkt. Dat is lastig.’ Naarmate de tijd verstreek, kreeg Brouwer ook last van haar penibele financiële situatie. ‘Te weinig geld, voortdurend berekenen wat je kunt uitgeven en bang dat je het

Gerda de Jong (43) is sinds anderhalf jaar weer aan het werk als manager van een cateringbedrijf. Toevallig verzorgt dit bedrijf ook de catering van de Dienst Werk en Inkomen (DWI) in Amsterdam. Daarom ziet ze de klantmanager die haar naar deze baan toe leidde nog bijna dagelijks.

‘Als je thuis blijft zitten dan vereenzaam je’ ‘Na de geboorte van mijn dochter heb ik vier jaar in de bijstand gezeten’, zegt De Jong. ‘Ik wilde mijn dochter niet te vroeg naar de crèche sturen ook al had ik dan minder geld om te besteden. Daarna heb ik allerlei baantjes gehad met een aanvullende uitkering’. Ze is erg blij met haar baan in de catering. ‘Ik heb werken altijd leuk gevonden en van een hele dag niks doen word je ook moe. Als mijn dochter thuis komt van school heb ik nog wat te vertellen ook.’

Ze vindt het prettig dat ze door het werk wat meer te besteden heeft want een dochter van 13 kost veel geld. Toch vindt ze dat het verschil met de uitkering niet groot is. ‘Vroeger mocht je een bepaald gedeelte van je inkomen houden naast je uitkering. Dat was een stimulans om te gaan werken. Tegenwoordig moet je alles inleveren.’ Daarom blijven veel mensen gewoon thuis, denkt ze. Dat is echter niks voor De Jong. Ze heeft een contract voor 32,5 uur en soms draait ze weken van 42 uur. ‘Komende vrijdag bijvoorbeeld is er een feestje van DWI. Ik begin dan om acht uur ’s morgens en ben pas om acht uur of half negen thuis. Dan heb ik twaalf uur op mijn benen gestaan.’ ‘Als je thuis blijft zitten dan vereenzaam je een beetje. En als je niet sterk in je schoenen staat, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Zo hebben we hier ook een jonge vrouw met een gehandicapt kind thuis. Ze is een hele tijd uit het werkproces geweest. Door een speciaal traject is ze nu hier aan het werk. De weg terug is voor haar erg moeilijk. Maar ze gaat het redden. We hebben ook iemand anders uit dat traject ge-

niet meer redt.’ Deze beroerde financiële situatie maakte veel creativiteit in Brouwer los. Zo ontdekte ze de kringloopwinkel. ‘Daar kom ik nu nog steeds. Het is de kunst om van niets iets te maken. Wel naar dat je regelmatig al je bankafschriften moet laten zien. En dan is er ook steeds weer een andere consulent. Ik had het helemaal gehad met de Sociale Dienst.’ Deze irritaties en ergernissen hebben Brouwer uiteindelijk geholpen om eruit te komen. Hoe je je in zo’n situatie redt, heeft volgens Brouwer alles te maken met je houding in het leven. Zelf heeft ze altijd haar eigen verantwoordelijkheid genomen. Veel mensen doen dat te weinig en wachten tot hun consulent zegt dat ze moeten solliciteren. ‘Tja, dan kun je een ander gemakkelijk de schuld geven.’ Het is volgens Brouwer een kwestie van uit je slachtofferrol stappen. Werk zoeken bleek in haar geval niet echt gemakkelijk te zijn. Er staan namelijk geen banen op haar vakgebied in de krant. Daarom besloot ze naar banen in de hulpverlening te gaan zoeken. ‘Wel jammer, maar het was gewoon niet anders. Ik wilde in ieder geval een basisinkomen verdienen.’ Het zoeken leverde succes op. Via een vacature in de krant voor een oproepkracht bij de telefoondienst van de vrouwenop-

had die niet is komen opdagen…’ ‘Toen ik zelf nog in de bijstand zat, pakte ik van alles aan. Ik hielp wel eens bij mijn dochter op school. En met solliciteren stapte ik gewoon een winkel in en vroeg of ze werk voor me hadden. Gelukkig heb ik mijn babbeltje mee. Dat was in een eenmans kledingzaak waar ik zelf ook wel eens wat kocht. Na een jaar echter werd mijn contract niet verlengd. Later zag ik dat ze een jong meisje hadden aangenomen. Dat is natuurlijk een stuk goedkoper voor hen, maar wel confronterend voor mij. Ook al wordt het niet gezegd toch ben ik met mijn 43 jaar te oud voor veel bedrijven. Of ze wilden iemand die van 8 tot 5 kon werken, terwijl ik om 3 uur mijn dochter uit school moest halen. Gelukkig neemt het cateringbedrijf waar ik nu voor werk juist mensen in dienst met wat meer levens- en werkervaring. Ze zijn misschien wat duurder, maar je hebt er meer aan. Zelfs mijn moeder van 62 valt wel hier wel eens in als het druk is. Zij werkt net zo goed als een jong iemand. En ze vindt het heerlijk om te doen.’

vang kwam ze weer aan het werk. Na een jaar kwam er een interne vacature voor een maatschappelijk werker. Het was toen januari 2007. Ruim een jaar begeleidt ze nu drie dagen per week vrouwen en kinderen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld. Ze is heel blij dat ze alweer ruim een jaar uit de bijstand is. Financieel is ze er op vooruitgegaan. ‘Ik ben weer financieel zelfstandig en dat geeft me een groot gevoel van vrijheid. Je neemt weer deel aan het maatschappelijke leven en dat is belangrijk voor me. Ook gebruik je je kwaliteiten en krijg je mogelijkheden om jezelf verder te ontwikkelen.’ Ze werkt nu 24 uur per week. Dat is een eigen keuze. Brouwer is namelijk begonnen met het opzetten van een eigen praktijk voor bewustzijnsontwikkeling. Dit wil overigens niet zeggen dat ze haar baan als maatschappelijk werker wil opzeggen. Naast een financiële noodzaak – een basisinkomen – heeft ze het daar namelijk heel erg naar haar zin. ‘Leuke collega’s en leuk werk.’ Ze besluit met de constatering dat ze op de goede weg zit. ‘Het geeft me energie.’ De naam Marga Brouwer is om privacyredenen verzonnen

De cijfers Als je de media mag geloven daalt het aantal mensen met een uitkering de laatste jaren fors. Hoe dat komt, daar zijn de meningen over verdeeld. Zijn het de Work First projecten, waar mensen moeten werken voor een uitkering? Zijn het de re-integratiebedrijven die eindelijk de kinderschoenen zijn ontgroeid? Of is het gewoon de economie die al een tijd een stuk beter draait? Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) hadden in 2004 meer dan 360 duizend mensen in Nederland een bijstandsuitkering. In november vorig jaar lag dat aantal iets boven de 300 duizend. Dat zijn bijna 60 duizend bijstandsuitkeringen minder in drie jaar tijd. Waarschijnlijk zijn de meesten daarvan niet langdurig werkloos geweest. 60 duizend uitkeringen minder: is dat nu veel of weinig? Het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WAO, Wajong, WAZ) is forser gedaald. Van iets meer dan 960 duizend in 2004 tot 810 duizend in oktober vorig jaar. Dat is een daling van 150 duizend. Maar al die getallen zeggen niets over het aantal mensen dat weer aan het werk is. Soms gaan mensen bijvoorbeeld samenwonen en hebben geen uitkering meer nodig. Een ander deel is 65 jaar geworden en krijgt AOW. Een nog kleiner deel is inmiddels overleden. Van de mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering is, zoals bijna iedereen weet, een flink aantal herkeurd en arbeidsgeschikt verklaard. Dat wil niet zeggen dat al die mensen weer werk hebben. Sommigen hebben nu een WW-uitkering, anderen moeten het spaargeld opsnoepen. En weer anderen belanden in de bijstand.


fotografie Ingrid de Groot

20 JAAR MUG 25

Gratis nieuws De Amsterdamse MUG kwam voor het eerst uit in oktober 1988. Eerder verschenen er edities van MUG in Den Haag en Rotterdam. De oprichters van MUG vonden dat uitkeringsgerechtigden niet verstoken mochten blijven van belangrijk nieuws over bijvoorbeeld sociale wetgeving. Minima kunnen zich vaak geen krantenabonnement veroorloven. Bovendien vonden de MUG-redacteuren van het eerste uur dat de ‘gewone’ pers te weinig aandacht besteedde aan de positie van uitkeringsgerechtigden. Zo ontstond het idee van een gratis maandelijks nieuwsblad voor minima: MUG Lokale huis-aan-huisbladen daargelaten was MUG misschien wel de eerste gratis krant in Nederland, die door een onafhankelijke nieuwsredactie werd gemaakt, mét journalistieke uitgangspunten. Inmiddels heeft de krantenbak van MUG gezelschap gekregen van bakken van Metro, Spits, De Pers, en Dag. En dan zijn er nog gratis bladen die zich op een bepaalde doelgroep of onderwerp richten, zoals toerisme en cultuur. In Amsterdam heb je bijvoorbeeld het Engelstalige Amsterdam Weekly en de culturele gidsen Uitkrant en NL20. Een laag inkomen is dus allang geen excuus meer om niet op de hoogte te zijn, al bieden de meeste gratis bladen niet de journalistieke ‘verdieping’ die de betaalde bladen in het algemeen wel bieden. Op die regel is nog steeds maar één uitzondering, en dat is MUG Magazine. Al twintig jaar het nieuwsmagazine voor mensen met een smalle beurs, met veel nieuws én achtergrond. Verkrijgbaar op bijna 500 plekken in Amsterdam, Amstelveen, Diemen, Duivendrecht en Ouderkerk, in een oplage van 40.000 (maart 2008). Meer weten, bijvoorbeeld over adverteren in MUG Magazine? Kijk in het colofon of op www. mugweb.nl voor adressen en telefoonnummers.

SERVICE 27


Wet & Wijzer Sociaal Raadslieden

Bij de Sociaal Raadslieden kunt u terecht voor kostenloos sociaal-juridisch advies.

Gang van Zaken

In ‘Gang van Zaken’ worden problemen van individuele uitkeringsgerechtigden in een breder kader geplaatst.

Beslag op loon of uitkering Lourdes aan de Amstel Helaas komt het regelmatig voor dat mensen schulden maken, ook mensen met een laag inkomen zoals een bijstandsuitkering. De consumptiemaatschappij van vandaag de dag maakt het vaak lastig om aanlokkelijke aanbiedingen van verkopers te weerstaan. Reclameboodschappen brengen de consument in verleiding om aankopen te doen die zijn of haar budget te boven gaan. Ook wanneer die aankopen gefinancierd kunnen worden met een lening. Voor de aflossing van zo’n lening moet in de regel een hoge rente worden betaald. Maar los van de meer luxe zaken, zijn de kosten van het dagelijkse leven op zichzelf al duur genoeg. Denk aan de huur, de kosten voor gas en elektra, kosten voor huisraad, kleding, voedsel. Het kan gebeuren dat er aan het eind van het geld nog zoveel maand over is (een Loesje spreuk van destijds). De sociaal raadslieden verwijzen mensen met problematische (veel en grote) schulden naar het schuldhulpbureau. Soms is de enig aangewezen weg om uit de schulden te komen, het wettelijke traject van de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen). Een schuldeiser, kan wanneer er (nog) geen sprake is van een schuldenregeling, beslag laten leggen op het loon of de uitkering van de schuldenaar als de rekening ondanks aanmaningen niet betaald wordt. Bij beslag is de rechter er wel aan te pas gekomen. Waarop mag nu beslag gelegd worden? Niet op het hele bedrag van het maandelijkse inkomen. Er moet geld overblijven om de vaste lasten van te kunnen betalen en voor de kosten van levensonderhoud. Wat behoort eigenlijk tot het maandelijkse inkomen? Is dit alleen de bijstandsnorm? Nee, ook het vakantiegeld per maand telt mee evenals de maandelijks ontvangen heffingskortingen van de belastingdienst. De toeslagen van de belastingdienst vallen buiten het beslag. De wet bepaalt dat degene op wiens inkomen beslag is gelegd, 90% van de voor zijn/haar situatie geldende bijstandsnorm moet overhouden. Dit bedrag heet de beslagvrije voet. De overige 10% is vatbaar voor beslag. Het gaat om de bijstandsnorm inclusief vakantiegeld en inclusief de toeslag voor alleenstaande of alleenstaande ouders die hun woonlasten met niemand anders kunnen delen. De beslagvrije voet wordt verhoogd met de premie ziektekostenverzekering minus de zorgtoeslag en minus de normpremie. De normpremie is het maandelijkse bedrag dat men geacht wordt zelf te kunnen betalen, ook een bijstandsgerechtigde. De normpremie bedraagt voor een alleenstaande €51,01 en voor een meerpersoonshuishouden €72,91. Een voorbeeld Een alleenstaande ouder betaalt €127 ziektekosten premie per maand. De voor deze persoon geldende verhoging van de beslagvrije voet bedraagt: €127- €34 (zorgtoeslag) - €72,91 (normpremie) is € 20,90 Het bedrag van de beslagvrije voet wordt eveneens verhoogd met de huur, minus de huurtoeslag en minus de normhuur. De normhuur wordt iemand geacht zelf te kunnen betalen van zijn/haar inkomen. Voor een alleenstaande is dit € 183,03 en voor een meerpersoonshuishouden € 181,17 per maand. Als u vragen heeft over dit nogal technische onderwerp kunt u contact opnemen met de sociaal raadslieden in uw stadsdeel. Maria de Graauw Sociaal raadsvrouw Stichting Combiwel

Stel je zit al jaren als arbeidsongeschikte in de bijstand. Heel wat herkeuringen heb je achter de rug. En iedere keer werd je voor betaalde arbeid afgekeurd. Maar geen nood. In Amsterdam weten ze wel raad met je. Zonder dat een arts je ooit heeft gezien, word je weer gezond verklaard. Het aantal onverklaarbare genezingen schijnt in Amsterdam ondertussen zo groot te zijn dat Amsterdam Lourdes van de eerste plaats verdrongen heeft. Vertegenwoordigers van Vaticaanstad schijnen al in Amsterdam te zijn om de situatie in ogenschouw te nemen. Maar alle gekheid op een stokje. Wat is er nu werkelijk aan de hand? En is het wel werkelijk zo erg dat uw columnist het gevaar wil lopen beschuldigd te worden Lourdes-gangers voor het hoofd te stoten? Oordeelt u maar zelf! In Amsterdam moeten sommige 100% arbeidsongeschikten met een bijstandsuitkering zich toch inschrijven bij het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). Let wel, dit geldt voor mensen die door artsen zijn afgekeurd voor welk werk dan ook. De reden dat ze ingeschreven moeten staan is te banaal voor woorden. En als iets te banaal voor woorden is, dan zal het wel met geld te maken hebben en ja hoor. Door de inschrijving wordt de suggestie gewekt dat iemand arbeidsgeschikt is. Een arbeidsgeschikte kan je namelijk re-integratieverplichtingen opleggen en een traject laten doorlopen. Bij arbeidsongeschikten gebeurt dat in de vorm van een “nulurentraject” dat mensen verplicht zijn te ondertekenen op straffe van een maatregel. Er gebeurt verder niks met die mensen, maar de gemeente kan nu de kosten declareren die dus in feite niet gemaakt worden. Hoor ik u als lezer plotseling denken: dat is toch fraude. Aangezien ik veel respect heb voor mijn lezers zal ik hier maar niks ertegen inbrengen Ook komt het voor dat arbeidsongeschikten vrijgesteld worden van de sollicitatieplicht. Echter niet vanwege de arbeidsongeschiktheid maar vanwege de zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. U, beste lezer begrijpt het al, u en ik moeten het idee krijgen dat een arbeidsongeschikte wel geschikt is voor werk. Zo kan je dus een arbeidsongeschikte plotseling weer gezond verklaren. In september vorig jaar heeft de Bijstandsbond de gemeente erop gewezen dat de DWI arbeidsongeschikten allerlei verplichtingen oplegt. Verplichtingen die, zoals blijkt voor de gemeente Amsterdam financieel gunstig uitpakken, maar desastreus zijn voor een arbeidsongeschikte. Het levert ze namelijk veel angsten en geestelijk lijden op. Ondertussen heeft de gemeente Amsterdam toegezegd haar beleid te zullen wijzigen. En het aantal genezingen weer onder dat van Lourdes te brengen. Heeft Amsterdam dan toch last gekregen van een geweten! Of zou de gemeente bezweken zijn onder de immense druk die de vertegenwoordigers van Vaticaanstad op Amsterdam hebben uitgeoefend. Het gerucht gaat namelijk dat als Amsterdam de eerste plaats wat betreft genezingen weer aan Lourdes zou overdoen, Amsterdam een vette order zou binnenhalen. Vaticaanstad zou al jaren van plan zijn haar medewerkers in een nieuw jasje te steken. De bijbehorende mega-order zou dan geplaatst worden bij de opkomende Amsterdamse mode-industrie. Soms is de rauwe werkelijkheid alleen maar te verdragen door er een lach- of ik schiettent van te maken. (WBVA)Jacques Peeters Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam (WBVA)

Het Juridisch Loket

Het Juridisch Loket richt zich op het verstrekken van gratis informatie en advies aan burgers in geval van juridische vragen.

Alimentatie Tijdens een huwelijk of het geregistreerd partnerschap hebben de echtgenoten de plicht elkaar en hun kinderen te onderhouden. De onderhoudsverplichting ten opzichte van kinderen eindigt zodra zij de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt.

Juridisch Loket Amsterdam tel. 0900-8020 10ct per minuut 9:00 - 20:00

Bij een echtscheiding of een beëindiging van het geregistreerd partnerschap moeten er afspraken worden gemaakt over de verdeling van de kosten van de onderhoudsverplichting. U kunt kinderalimentatie samen overeenkomen. Het is mogelijk om door middel van rekenmodellen de kinderalimentatie te laten berekenen. Deze modellen zijn gemaakt om te kijken wat de kosten zijn voor de zorg van een kind. Een mediator kan het proces om tot afspraken te komen begeleiden. Komt u er samen niet uit dan kan een rechter hierover een beslissing nemen. Een rechter houdt rekening met het totale inkomen voor de echtscheiding en de kosten van de kinderen. Als er dan een bedrag is berekend, wordt er gekeken of de alimentatieplichtige voldoende inkomen heeft om dit berekende bedrag te betalen. Dit noemt men een draagkrachtberekening. Naast de hoogte van het inkomen wordt er gekeken naar de woonlasten en belastingvoordelen van de alimentatieplichtige.

Bezoekadres Vijzelgracht 21-25 ma t/m vr 9:00 - 17:00

Vanaf het 18e levensjaar van een kind wordt de alimentatie rechtstreeks aan het kind betaald. Bij partneralimentatie is het ook mogelijk om met behulp van een mediator gezamenlijk afspraken te maken over de hoogte van de alimentatie. Is het nodig dat een rechter een beslissing neemt, dan wordt er bij het bepalen van de hoogte van de partneralimentatie rekening gehouden met de behoefte en de mogelijkheid van de alimentatieverzoeker om zelf in het inkomen te voorzien. Ook bij partneralimentatie wordt er een draagkrachtberekening gemaakt. Om problemen te voorkomen is het verstandig om de afspraken rondom alimentatie niet alleen te laten vastleggen in een convenant. Als u een beschikking van een rechter heeft kunt u bij wanbetaling via een gerechtsdeurwaarder of het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen) de alimentatie innen. Jaarlijks worden de alimentatiebedragen wettelijk aangepast aan de loon- en prijspeilwijzigingen. Voor 2008 is het percentage vastgesteld op 2,2 procent. Heeft u de alimentatie indexering niet doorberekend de afgelopen jaren, dan kunt u tot vijf jaar terug alsnog de berekening maken en vorderen bij de alimentatieplichtige.

Sociaal Raadslieden Amsterdam Zuidoost tel. 314 16 18 e-mail: [email protected]

De hoogte van alimentatie kan om verschillende redenen veranderen. Dit is afhankelijk van wijzigingen die invloed hebben op de draagkracht van de alimentatieplichtige. U kunt hierbij denken aan het verliezen van een baan, hertrouwen of pensionering etc. Als u als alimentatiebetaler van mening bent dat de hoogte van de alimentatie niet meer redelijk is gezien de wijzigingen in uw inkomen, dan kunt u in gesprek gaan met uw ex-partner middels mediation of u kunt met behulp van een advocaat een wijzigingsverzoek indienen bij de rechtbank. Als u alimentatie ontvangt kan het zijn dat u het lastig vindt om afhankelijk te zijn van de eventuele veranderingen in het inkomen en de draagkracht van uw ex-partner. Het is mogelijk om alimentatie te laten afkopen of alimentatie te verzekeren. Over deze mogelijkheden kan een medewerker van het Juridisch Loket u informeren. Afra Kwak Mediationfunctionaris Juridisch Loket Amsterdam

Postadres Postbus 20659, 1001 NR Amsterdam website www.hetjl.nl Sociaal Raadslieden Amsterdam Centrum 1e Laurierdwarsstr. 6 St Antoniebreestr. 32-46 Kleine Wittenburgerstr. 1 Haarlemmerstr. 132/136 tel. 557 33 33

Sociaal Raadslieden Amsterdam Noord • Nieuwendam: Volendammerweg 51B • Tuindorp Oostzaan: Aldebaranplein 2C • Midden Noord: Hagedoornplein 1B • Banne Buiksloot: Botterstraat 185B tel. (cliënten): 435 45 55 website www.sociaalraadslieden.nl

28 SERVICE


Brieven

Stuur uw brief naar redactie@ mugweb.nl of naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam. Vermeld als onderwerp ‘ingezonden’. De redactie behoudt zich het recht voor uw brief in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

Agressie heeft twee kanten Het artikel in MUG van vorige maand ‘Agressie heeft twee kanten’ heeft een juiste titel. Het is wel een wat braaf stuk over agressie bij de Dienst Werk en Inkomen (DWI). Uitkeringsinstanties die cliënten afwijzen, uitkeringen stopzetten, korten of terugvorderen, altijd met onmiddellijke ingang, maken het leven van die cliënten soms bijna fysiek onmogelijk: geen eten, huur, zorgverzekering. En geen beltegoed om erover te bellen. Aan de balie wordt men niet inhoudelijk te woord gestaan. Afspraken worden afgehouden, zelfs nadat een hulpverleningsinstantie die gemaakt heeft. Vele cliënten zijn sociaal zwak en weinig vaardig, velen lichamelijk en/ of psychisch ziek, hebben soms ook communicatiehandicaps door ziekten en gebrek. Vele klachten over DWI bij gemeentelijke Ombudsman worden gegrond verklaard, als men daar toe komt. Bezwaar en beroep is lange weg, waarvoor men vaak eigen bijdrage en griffiekosten op moet kunnen brengen. Bij geldloosheid

kan dat meteen al niet meer. Op een beroepszitting werd onlangs (na jaren dus) gevraagd hoe cliënt nog leefde. DWI vraagt dat ook vaak als men nog binnen weken of maanden iets zelf met hen probeert op te lossen. De slordigheid is spreekwoordelijk. Men denkt soms bijna aan aangeleerde methode. Er raken gegevens zoek, er wordt steeds opnieuw naar dezelfde gegevens gevraagd, laat ze bij afwezigheid van een medewerker wekenlang onaangeroerd in postvak liggen, (call-center: ‘niet ontvangen’) of stelt na keiharde toezeggingen opnieuw andere eisen (medeweker over zo’n toezegging: ‘die mevrouw werkt hier niet meer’). Dit alles kan men agressie tegen cliënten noemen. In een vaak al lang lopend traject met al meerdere van zulke fouten of gedragingen van DWI (of UWV, CWI, Belastingdienst) kunnen cliënten murw worden en afhaken, maar ook langzaam psychische ziek worden. Zoals de cliënt van DWI Zeist die ernstige agressie tegen (ondergeschikten) baliemedewerkers pleegde.Nadat de uitkering onrechtmatig was stopgezet.

Een voorbeeld van de mentaliteit bij DWI: een cliënt had meermaals getracht een medeweker telefonisch te bereiken, zou teruggebeld worden (call-center: ‘wij mogen niet doorverbinden’) over zijn broer die in het ziekenhuis was opgenomen. De cliënt reisde toch af naar zijn broer, maar die was die ochtend al overleden. ’s Middags belde een DWImedewerker. Ik nam de honneurs waar en vertelde dat de cliënt in verband met een sterfgeval in het buitenland was. De toon van de DWI medewerker sloeg meteen om (door mij als ‘blij’ geïnterpreteerd) en zei: ‘Dan kan ik zijn uitkering stoppen, want dat had niet gemogen’. Geen woord van deelneming. De cliënt was hier een ding, geen mens, slechts te beoordelen op bruikbaarheid om hem te laten uitstromen. Deze medewerker riep bij mij, niet bij de zaak belanghebbend, al zeer negatieve gedachten op. Hoe zou het de cliënten zelf vergaan? Gerard M. Dikkenberg arts, n.p.

Nuttige adressen

Amsterdams Centrum Buitenlanders 627 94 60 Kabelweg 37 Amsterdams Steunpunt Wonen 523 01 30 Nieuwezijdsvoorburgwal 32 ANBO voor 50-plussers (ouderenbond) 624 40 67 Plantage Middenlaan14 Belasting- en Wetwinkel 624 70 03 Oudemanhuispoort 2-3 Dienst Gemeentebelasting 652 45 24 Bijlmerplein 395 Bijstandsbond

689 88 06 Da Costakade 162 Cliëntenraad DWI 346 12 34 Jan van Galenstraat 323 Formulierenbrigade 346 36 36 (Algemeen verwijsnummer) Gehandicapten Overleg Amsterdam 577 79 55 Plantage Middenlaan 14-1 Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam 626 66 33 Gemeentelijke Ombudsman 625 99 99 Singel 250

Huurcommissie Amsterdam 0800-4887243 De Ruyterkade 7 Juridisch Loket 0900 8020 Vijzelgracht 21-25 Kinderrechtswinkel 626 00 67 Staalstr. 19 Klachten & Adviesburo politieoptreden 552 35 05 Meldpunt discriminatie Amsterdam 638 55 51 Vijzelstraat 77/1 Ombudswerk voor vrouwen 675 80 91

Praatlijn voor ouderen 627 33 85 Rechtswinkel Amsterdam 673 13 11 Dusartstraat 50/52 Rechtswinkel Bijlmermeer 525 33 17 Kempering 100b Rechtswinkel Migranten 675 05 51 Wilhelminastraat 78 SOS Telefonische Hulpdienst 675 75 75 Steunpunt werk en handicap 672 20 05 Schipbeekstraat 13

Vereniging Basisinkomen Igor Strawinskisingel 50, 3069 MA Rotterdam Vrijwilligerscentrale 530 12 20 Hartenstraat 16 Vrijwilligerscentrale regio Nieuw West 408 10 40 Jan Tooropstraat 6a, Werklozen Belangenvereniging 618 18 15 Da Costakade 162 Wooninformatiecentrum 552 79 87 Zuiderkerkhof 72

Voedselbanken

Baarsjes Om voedselhulp aan te vragen, kunt u bellen met 06 499 05 591. Voedselpakketten kunnen elke donderdag tussen 18:30 uur en 19:30 uur worden opgehaald op de Admiraal de Ruyterweg 148, gebouw Westerwijk.

Oost / Watergraafsmeer Om voedselhulp aan te vragen bel 06-140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 19.00 – 21.00 uur in gebouw Leger des Heils, Derde Oosterparkstraat 271

Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdag van14.00 – 15.30 uur in Wijkgebouw Elthetokerk, Javastraat 118a.

19.30 – 21.00 uur aan de Valckenburgerstraat 24 (Rode Kruisgebouw).

[email protected] of 020 - 61 94446. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op vrijdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur. Adres: Sint Lucasparochie, Osdorperban 130.

Diemen Om voedselhulp aan te vragen, bel 06-309 55 360. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald elke vrijdag van 15.00 uur tot 16.00 uur op de Verrijn Stuartweg 3.

Westerpark Om voedselhulp aan te vragen, bel 680 27 10, dit kan op werkdagen van 09.00 – 17.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag van 13.00 – 15.00 uur in Gebouw Hebron, Polanenstraat 197/213

Komt u in aanmerking voor een voedselpakket? Ga naar www.amsterdam.voedselbank.org en klik op ‘Ik heb voedsel nodig’.

Colofon MUG MAGAZINE Hoofdredactie: Joop Lahaise Redactie: Martin Brandwagt, Thea Golverdingen, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marco Ploeger, Marlies Scholtens, Albert van der Vliet, Michiel Wetzer Eindredactie: Jacques de Vos Grafische vormgeving: Jelske Boonstra, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs Fotografie: Hans Hendriks, Ingrid de Groot, Hilco Koke, Diana Snabilié, Kees Swart, Remco Visser Correctie: Marlies Scholtens

Amsterdam Noord Om voedselhulp aan te vragen, bel 636 25 39, elke dag van 9.30 – 16.00 uur. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op Akkerwindeweg 2 (hoek Kamperfoelieweg), tel. 636 70 10.

Zeeburg Om voedselhulp aan te vragen, bel 06-140 35 114, dit kan elke dag van 09.00 – 12.00 uur.

Aan dit nummer werkten mee: Marjan ten Broeke, Monique van Evelingen, Monique Mulder, Hans Puts, Lennert Ras, Eileen Ross, André Stuyfersant, Jos Verdonk, Ronald Vendrik, Julia Wilpert Deadline kopij: Kopij voor het aprilnummer dient uiterlijk 24 maart in ons bezit te zijn. Telefoon redactie: 020 607 76 00; fax: 020 607 76 01 E-mail: [email protected] SECRETARIAAT Secretariaat en distributie: Jeanine Oomen, Tony Strijbosch, Fred van der Zee

Zuid Oost (Bijlmer) Aanmelden voedselpakketten woensdagavond van 18.00 – 20.00 uur (via gebouw st. Netwerk) Kempering 66, Amsterdam Zuidoost. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op het adres dat met u wordt afgesproken bij de aanmelding Centrum Voor het aanvragen van een voedselpakket, bel 06-479 63 933 en spreek een boodschap in met uw naam en telefoonnummer. U wordt zo snel mogelijk teruggebeld voor een afspraak. U kunt voor de Intakegesprekken terecht bij het spreekuur elke dinsdagavond van

Geuzenveld / Slotermeer In dit stadsdeel is het initiatief “Voedselbox” gestart: eenmaal per maand wordt een basispakket uitgedeeld aan hulpvragers. “Voedselbox” is op geen enkele wijze verbonden aan de Voedselbank Amsterdam. Telefonische informatie: iedere maandag- en donderdagochtend van 10.00 uur – 12.00 uur, bel 06 2147 9878. Inloopspreekuren iedere 2e maandag van de maand van 19.00 uur – 20.00 uur en iedere 2e woensdag van de maand van 14.00 uur – 15.00 uur. Adres: Tobias M.C. Asserstraat 24. Osdorp Om voedselhulp aan te vragen kunt u contact opnemen met Hilleke.keere-

Telefoon secretariaat: 020 607 76 00 Abonnementen: € 24,50 per jaar, met Stadspas € 16,50 per jaar. Steunabonnement voor verenigingen en instellingen € 89,00 (meerdere exemplaren per maand). Adres: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam ADVERTENTIES Contactpersoon: Quiny Voorn, Telefoon: 020 607 76 02 / 020 641 58 57 E-mail: [email protected] MUG wordt gemaakt door een onafhankelijke redactie, bestaande uit vrijwilligers en

Oud-Zuid Om voedselhulp aan te vragen, bel 020-5709653, op woensdagen van 12:00 – 15:00. Er wordt dan direct met u een afspraak gemaakt voor een intakegesprek. Vervolgens ontvangt u van ons een brief waarin de gemaakte intakeafspraak wordt bevestigd en waarin tevens vermeld staat wat u dient mee te nemen naar het intakegesprek. Voedselpakketten kunnen worden opgehaald op donderdag tussen 15.00 – 16.00 uur. Adres: Vredeskerkplein 1 (Vredeskerk).

WIW’ers. MUG is gratis verkrijgbaar op 552 distributiepunten: bibliotheken, buurthuizen, CWI’s, DWI’s, medische centra, scholen, ziekenhuizen. Oplage: tenminste 36.000 Druk: Dijkman Offset, Diemen MUGWEB Redactie: Martin Brandwagt, Marco Ploeger, Hans Vinck, Jos Verdonk Webmaster: Ger Rakhorst Audiovisueel: Louise Bredero, Ivo Theunissen Website: www.mugweb.nl

SERVICE 29


‘Kleine rijder’ betaalt straks voor schone lucht Koop Wijzer

MUG geeft elke maand consumententips. Ofwel, hoe voorkom je dat je niet wordt uitgekleed, als je toch al niet veel te besteden hebt. Het Amsterdamse stadsbestuur wil auto’s van voor 1992 en diesels zonder roetfilter naar de schroothoop sturen. Volgens de wethouders Herrema (PvdA) en Vos (GroenLinks) maakt een verbod op oude auto’s de lucht schoner. Jammer dat vooral de minder draagkrachtige Amsterdammers voor die betere luchtkwaliteit moeten betalen. MUG vergeleek oude en nieuwe vervuilers. Een oud Fiatje 500 verbruikt gemiddeld 1 op 16,8. Rustig toerend haal je zelfs 1 op 19. Zoiets deed de vermaarde Lelijke Eend ook. En dan hebben we het over echte ouwe knarren. Stadsauto’s en kleine middenklassers uit de jaren tachtig zijn soms zuiniger en rijden al op loodvrije benzine. Je ziet ze nog volop: AX-jes, 205’s, BX-en, Polo’s, Panda’s, Alto’s, Fiesta’s, Micra’s, Clio’s enzovoort. Zuinig én onverwoestbaar. Hoezo slecht voor het milieu? ‘Behoorlijk slecht’, stelt een woordvoerder van de Bovag, de branchevereniging van autohandelaren. Is een nieuwe Hummer schoner dan een Eend? ‘De techniek van nu is een stuk beter dan vroeger, qua verontrei-

niging’, aldus de woordvoerder. Auto’s zijn schoner geworden door de lambda-sonde, een sensor die de samenstelling van de uitlaatgassen meet en aan het motormanagementsysteem doorgeeft. Dat is een stuk elektronica dat voor het juiste brandstofmengsel zorgt en de meest gunstige ontsteking regelt. Die techniek in combinatie met de ‘geregelde driewegkatalysator’ en de loodvrije benzine heeft auto’s een stuk minder vies gemaakt. De Bovag-man: ‘Zelfmoord plegen door jezelf in de garage op te sluiten met de motor aan is lastig geworden. Automotoren produceren vrijwel geen koolmonoxide meer, de killer in antieke uitlaatgassen, ook in die van zuinige autootjes.’ Zuinig mag dan niet synoniem zijn voor schoon, een zuinige auto stoot wel minder CO2 (kooldioxide) uit. Om die reden geeft de overheid ook aan auto’s een energielabel, zoals aan koelkasten. Hoe lager de letter hoe lager het verbuik en de CO2-uitstoot. Toch hoeft een SUV of PC Hoofttractor niet viezer te zijn dan een bejaard stadsautootje. De Bovag: ‘Je moet kijken naar de uitstoot van voor de omgeving nare stoffen als fijnstof en stikstoffen (NOx). CO2 is ook naar maar dan heb je het over het broeikaseffect, niet over de luchtkwaliteit boven de stad. Oude motoren zijn viezer dan nieuwe. Dat ruik je als zo’n antieke Mercedes of DS voorbijkomt. Daarom is een Hummer of Porsche schoner dan een oldtimer.’ Maar Herrema trekt gewoon een streep bij het jaar 1992 en wil oldtimers zelfs uitzonderen. Volgens de Bovag slaat dat nergens op. Een Volvo uit 1990 heeft al een lambda-sonde. Volgens Herrema mag een schone Volvo uit 1990 niet de stad in maar

een iets jongere Porsche wel. Oude auto’s mogen viezer zijn, ze maken doorgaans minder kilometers dan een gemiddelde nieuwe lease-Audi. De Bovag: ‘Oude auto’s zijn toch meer iets voor de liefhebber of voor mensen met weinig geld, die weinig rijden. Herrema raakt vooral mensen met een smalle beurs.’ Zoals Jeanine, parttime secretaresse en moeder van twee kinderen. Ze gebruikt haar Nissan uit ‘91 (‘een krijgertje’) om haar bejaarde moeder te bezoeken, er met de kinderen op uit te gaan en ze neemt een enkele keer de auto om op haar werk te ko-

men. ‘Ik rij per jaar minder dan 7.000 kilometer. Het is een lekker zuinig autootje en zonder gebreken.’ Wat als ze haar Nissan straks weg moet doen. ‘Dan moet ik iets anders kopen en dat is met mijn inkomen nooit leuk.’ Wie iets meer te besteden heeft dan Jeanine kan bij de carbase van Autoweek terecht. Die geeft drie modellen van onder de tien mille met energielabel A: Citroen C1 (identiek aan Toyota Aygo en Peugeot 107), Daihatsu Cuore en Opel Corsa. De Bovag voorspelt: ‘Auto’s worden schoner en zuiniger. Er is straks geen uitstootprobleem meer.’ Maar niet iedereen heeft tien mille

liggen om het schoonste jongetje van de klas te kunnen zijn. Wie weinig te besteden heeft, blijft aan de tweedehands autohandelaar overgeleverd. Of het stadsbestuur bij zijn plan blijft, is nog niet duidelijk. MUG adviseert: koop toch maar een tweedehandsje van ná 1992, geen diesel en let goed op benzineverbruik en wegenbelasting. Voor minder dan duizend euro heb je al een klein wagentje mét laag benzineverbruik, dito CO2-uitstoot, katalysator en weinig wegenbelasting. tekst: Joop Lahaise foto: Hilco Koke

Print met overslaande golf en schuim Klerenzooi

In de rubriek ‘Klerenzooi’ zal elke maand een student aan de modeacademie zichzelf kleden voor 50 euro. Deze maand: Norman Heerens, 20 jaar en derdejaars student aan de modevakschool in Amsterdam. ‘Eigenlijk ben ik niet geïnteresseerd in het ontwerpen van Haute Couture’, zegt Norman Heerens. ‘Ik zit wel achter de naaimachine, maar ontwerpen voor Haute Couture is mij net iets te extreem en te creatief. Mijn voorkeur gaat uit naar het ontwerpen van kleding voor merken die zich richten op een breder publiek. Vorig jaar heb ik bijvoorbeeld stage gelopen bij het bedrijf Scotch&Soda. De ontwerpen van dit modemerk zijn wel trendy en vernieuwend, maar het is wel een betaalbaar merk. Zelf houd ik van Vintage kleding en van mooie kleuren, zoals het turkoois van mijn gilet en van de sneakers. En prints vind ik erg leuk. De print op dit shirt trekt mij aan omdat het

nogal robuust en verwassen is.’ Scotch&Soda is een Nederlands modemerk dat zich al een jaar of tien op de Europese markt beweegt. Eind vorig jaar heeft dit merk een atelier geopend op de Heiligeweg. Behalve de stylisten van dit bedrijf, werkten er ook studenten mee aan dit project. Bijzonder aan dit atelier was, dat de kleding die in de winkel hing gratis was. Mensen die een kledingstuk uitzochten, konden hiermee naar een stylist van Scotch&Soda of naar een van de stagiaires. De kleding konden zij naar eigen wens laten stileren. ‘Het atelier aan de Heiligeweg was eigenlijk een publiciteitsstunt van Scotch&Soda’, aldus Heerens. ‘Het leuke aan dit project was dat klanten de deur uitgingen met een kledingstuk waar er maar één van is. De stylisten maakten met textielverf prints op de kleding of er werden bijvoorbeeld stiksels op aangebracht. Zelf heb ik ook een aantal kledingstukken gestileerd. Mijn leukste ontwerp vond ik de print die ik heb gemaakt op de achterkant van een hoody, een vest met een capuchon. Hier heb ik een overslaande golf op gemaakt, met aan het einde van de golf opspattend schuim. Teruglopend naar de andere kant van het vest heb ik piano toetsen geprint. Best een surrealistische print dus. En onderaan de hoody heb ik een

ondergaande zon getekend. Alles bij elkaar kostte dit vest veertig euro. Voor een uniek ontwerp is dat echt geen geld.’ Een tip van Norman Heerens is, om eens net buiten het centrum van Amsterdam te gaan winkelen. Daar vind je tweedehands winkels zoals Episode en Zipper. In deze trendy winkels koop je toch net even iets anders dan in de Kalverstraat. ‘Als je goedkoop kleding wilt kopen, kun je ook rustig naar binnen lopen bij de iets duurdere winkels’, aldus Heerens. ‘Er hangt altijd wel iets wat afgeprijsd is. Gewoon goed zoeken en goed kijken, dan vind je altijd wel wat…’ tekst: Thea Golverdingen foto’s: Diana Snabilié • Jeans: Zipper, Huidenstraat, € 25,00 • Gilet: Episode, Berenstraat, € 15,00 • T-shirt: H&M, € 5,00 • Riem: River Island Kalverstraat, € 7,00 • Armband: H&M, € 1,00 • Ringen: H&M, € 1,00 • Bril: H&M, € 2,00

SERVICE 31


Beeldbuis en ether

Cyberspace

• The Battle of the Books

•Journalistiek in de diepte en breedte

Van 11 tot en met 22 maart is het weer Boekenweek. Het thema dit jaar is ‘Van oude menschen..’. De VPRO besteedt daar aandacht aan in de vorm van 12 miniportretjes van Nederlandse schrijvers, die elk tussen de drie en vijf minuten duren. Schakel dus bijtijds in, want het is voorbij voor u het weet. In elke aflevering staat een auteur centraal en onder andere Ronald Giphart, Hella Haasse, Hafid Bouazza en Tommy Wieringa komen razendsnel voorbij. Voor wie dat allemaal wat te vlug gaat is er aan de vooravond van de boekenweek naar “De Avond van het Boek”. Dit jaar staat het Beste Buitenlandse Boek Aller Tijden centraal. Uit tien nominaties wordt het allerbeste boek in een andere taal gekozen. Wordt het Tolstoj, Céline, García Márquez of toch Jane Austen? Een soort Idols voor de wereldliteratuur dus..

Onlangs heeft een aantal televisie- en radiorubrieken die zich met diepgravende journalistiek bezighouden een gezamenlijke website geopend. Bureau Onderzoek is een samenwerkingsverband van de onderzoeksprogramma’s Argos (VPRO), Reporter (KRO) en Zembla (VARA, NPS). Op deze website vind je naast de reguliere uitzendingen van deze programma’s dossiers waarin de uitzendingen per thema zijn gerangschikt. De thema’s worden verder uitgewerkt met relevante binnen- en buitenlandse bronnen en eigen onderzoek. Onder het kopje “Dossiers” zijn een groot aantal onderwerpen verzameld, van Afganistan tot Terrorisme, maar ook de Atoombom en Ouderen zijn van de partij. Per dossier worden uitzendingen die binnen het dossier passen opgesomd, en andere relevante informatie. Bovendien kan er per journalistiek item door de bezoeker gereageerd worden. Dat laatste wordt echter bijna niet gedaan. Zelfs bij items over Wilders, Verdonk en Ayaan Hirsi Ali blijft het stilletjes. De MUG-doelgroep zal het meeste vinden onder het Dossier Economie: over de economie, arbeid en financiële sector. Daar vind je bijvoorbeeld de Zembla-uitzending “Lenen, lenen, lenen” terug, en inderdaad: er is nog geen publieksreactie Handig als je je echt in een onderwerp wilt storten, maar het zou een stuk interessanter worden als er meer reactie zou komen. Saillant is dat geen van de websites van de deelnemende programma’s een link naar Bureau Onderzoek op de homepage heeft staan.

De Avond van het Boek (NPS), maandag 10 maart 20:20 uur, Nederland 2 Op het nachtkastje (VPRO), maandag 10 maart tot en met vrijdag 21 maart ca. 22:50 uur, Nederland 2

• Tricht thuis, altijd lastig! Het eerste elftal van VV Tricht (gemeente Geldermalsen) staat treurig één na laatste in de competitie van de derde Klasse D. Het kampioenschap is veel verder weg dan het zicht op degradatie. Is er nog hoop voor deze goedwillende amateurs? Rob Jacobs, voormalig coach van Feyenoord en keeperstrainer Pim Doesburg schieten de Trichtenaren te hulp om degadratie tegen te gaan en alsnog een periodekampioenschap af te dwingen. De ontwikkelingen van de mannen van Tricht worden in deze reality-soap acht weken lang op de voet gevolgd. Mocht de missie van ras-Rotterdammer Jacobs falen, dan zal hij als tegenprestatie de kleedkamers van Ajax schoonmaken. 3e Klasse D (KRO), elke zondag vanaf16 maart 21:25 uur, Nederland 3 (acht afleveringen)

• Een ei hoort erbij Het Kindersurprise-ei. Wie kent het niet? Niet alleen de inhoud van dit chocolade-ei is elke keer weer een verrassing. Er blijkt een hele geheimzinnige wereld rondom dit van oorsprong Italiaanse snoepgoed te bestaan. De speelgoedfiguurtjes die uit deze eitjes komen blijken een verzamelobject te zijn voor miljoenen volwassenen over de hele wereld. Zeldzame speeltjes veranderen soms voor meer dan duizend euro per stuk van eigenaar. Het gaat zelfs zo ver dat fanatieke verzamelaars illegale contacten hebben binnen de chocoladefabriek van de firma Kinder, om maar als eerste de nieuwe modelletjes te kunnen bezitten. Ook is er belangstelling uit de kunstwereld voor dit beroemde ei. Professor Fischer, curator van het Museum für Angewandte Kunst in Frankfurt, beschouwt de inhoud van dit wonderlijke eitje zelfs als kunst. Een bitterzoete verleiding (NPS), maandag 24 maart 22:10 (tweede paasdag), Nederland 2

Recept • Kies je quiche Quiches zijn niet moeilijk om te maken en ook koud uit de koelkast de volgende dag nog erg lekker. Bovendien kun je er eindeloos mee variëren. Eigen deeg is erg lekker maar bewerkelijk en riskant. Wel eens aan bladerdeeg gedacht? Voor een quiche in een spring- of quichevorm van 23 cm Ingrediënten voor ± 4 personen: 4 - 5 plakjes bladerdeeg 2 eieren 1,25 ml room 1,25 ml melk snufje zout beetje boter Op de vulling kun je je fantasie loslaten. Leuke combinaties kunnen bijvoorbeeld zijn: 1 teentje knoflook, 1 gesnipperd uitje, 200 gram spinazie, paar champignons, tonijn en kaas. 2 teentjes knoflook, 1 gesnipperd uitje, 1 gedroogd pepertje, 350 gram in kleine blokjes gesneden, gekookte pompoen, 2 tl komijnzaad, 1 tl kerriepoeder. Ontdooi het bladerdeeg. Verwarm de oven voor op 210-220 graden. Vet de quiche- of springvorm in met boter. Verdeel het bladerdeeg over de bodem van de vorm; zo, dat de hele bodem gelijkmatig is bedekt. Plak de randen van de vellen voorzichtig een beetje aan elkaar. Snijd overtollige randen weg (kijk uit voor krassen). De quichebodem kan 5 - 7 minuten de voorverwarmde oven in. Bereid de vulling. Kluts eieren, melk en room met een snufje zout. Bak groenten kort met weinig olie op hoog vuur. Altijd beginnen met uitjes, knoflook en eventuele pepertjes. Verdeel de vulling gelijkmatig over de quichebodem. Giet vervolgens het ei-roommengsel erbij. Na ongeveer drie kwartier is de quiche klaar.

Journalistiek van een heel andere orde is te beluisteren op Radio1. Een van de makers van het in zeer beperkte kring roemruchte televisieprogramma De “Staat van Verwarring” maakt dit fakeprogramma. Iedere zaterdag te beluisteren om 18:30, maar ook is alles terug te luisteren via de website. Om in de stemming te komen hier een citaat uit de uitzending van zaterdag 16 februari: “LAATSTE NIEUWS: De Nederlandse Spoorwegen stopt met het vervoeren van reizigers. Woordvoerder: ‘We zijn er klaar mee. U moet het met zijn allen toch al een tijdje hebben zien aankomen. We vervoeren al zo’n zeventig jaar reizigers van station A naar B, en dan zou je denken dat zo langzamerhand iedereen wel op de plaats van bestemming zou zijn. Maar het gaat maar door. Voor ons voelt het als dweilen met de kraan open, het motiveert niet.” www.bureau-onderzoek.nl/ www.vpro.nl/programma/binnenland1

Vers van de pers •Voor een dubbeltje geboren Het eerste boek van journaliste Suzanne Jansen schoot meteen naar de eerste plaats van de toptien. . Het Pauperparadijs staat, drie drukken verder, volop in de belangstelling. Een teruggevonden bidprentje van haar overgrootmoeder zet een speurtocht op gang naar de generaties durende sappelstrijd om aan de armoede te ontsnappen. Het relaas begint in de werkkolonie Veenhuizen in Drenthe. Sinds 1823 werden daar wezen, werklozen en landlopers met middelen als tucht, orde, drang en dwang heropgevoed tot ‘nuttige’ burgers. Pas na tientallen jaren later lukt terugkeer naar Amsterdam. Daar volgen decennia van armetierig bestaan in de sloppen en stegen van de Jordaan. In de jaren twintig komt de hele familie weer in een tamelijk hardhandig opvoedingsexperiment terecht. Begeleid wonen onder streng toezicht, in Floradorp, een speciaal voor dat doel gebouwde buurt in Noord. Suzanna’s tante mocht anders niet naar de mulo. Ook Suzanna Jansen kreeg een mavoadvies. Haar ouders echter, laag opgeleid, onbemiddeld maar vol ambitie, zetten door. Suzanna Jansen ging naar het vwo, werd journaliste en woont, waar anders, in de Jordaan. Het Pauperparadijs, van A tot Z waar gebeurd, leest van kaft tot kaft als een spannende roman. Suzanna Jansen, Het Pauperparadijs; uitgave Balans, 256 pagina’s; 17,95 euro

magazine Gratis Rechtshulp voor minima Inburgeren moet Hardrockkaraoke Maandelijks kunnen rockliefhebbers Kunst in Zuidoost

Recommend Documents