Q
U I T G AV E 2 2 0 1 4
Magazine Neem gratis mee!
GOED VOORBEREID OP REIS LANG LEVE DE ZOMER! HEBBEN UW VOETEN ER ZIN IN?
INCONTINENTIE
COLUMN
PLUS RUBRIEK
De zomer is weer begonnen! De dagen zijn lang en de tempe
Het komt voor onder alle leeftijdsgroepen: bij bedlegerige,
ratuur kruipt weer op. Dit is voor veel Nederlanders een reden
zieke, gehandicapte en gezonde mensen. In Ziekte in beeld op
om weer lekker op vakantie te gaan. In Vraag en Antwoord
pagina 6 en 7 leest u meer over incontinentie en wat u hier zelf
beantwoorden we daarom vragen over goed voorbereid op reis
tegen kunt doen.
gaan. Indien u medicijnen gebruikt, kunt u het beste extra medicijnen meenemen voor het geval de reis door omstandig
Wist u trouwens dat u dit magazine ook online kunt lezen?
heden langer duurt dan gepland. Maar hoe kunt u bijvoorbeeld
U kunt daarvoor terecht op de vernieuwde website van
uw medicatie het beste meenemen en bewaren op vakantie?
PraQtijkPlus: www.praqtijkplus.nl. In het voorjaar heeft de
Moet u een medicijnpaspoort meenemen en wanneer heeft u
website een nieuw en fris uiterlijk gekregen. Veel apotheek
een Schengenverklaring nodig? Op pagina 4 vindt u hier meer
houdende huisartsenpraktijken die zijn aangesloten bij
informatie over.
PraQtijkPlus hebben een eigen site. U kunt daar praktische zaken regelen, zoals in de meeste gevallen het aanvragen
In de zomer komen de voeten en tenen weer massaal tevoor
van herhaalmedicatie. Wilt u weten welke online diensten
schijn. Vaak krijgen de meeste voeten dan pas aandacht, als ze
uw praktijk biedt, vraag het dan gerust aan de assistente.
KORT
PLUS RUBRIEK
NIEUWS & HUISARTS PRAQTIJK IN DE
EERSTE UITGIFTE VAN MEDICIJNEN Als de huisarts u een nieuw geneesmiddel voorschrijft dan wordt in de apotheek een aantal zaken gecontroleerd. Bijvoorbeeld of dit geneesmiddel bij uw andere medicatie gebruikt kan worden. Ook bespreken we met u wat u van het geneesmiddel kunt verwachten, hoe u het dient te gebruiken en wat de eventuele bijwerkingen zijn. Dit wordt als een ter handstellingsgesprek gedeclareerd. Vanaf 1 januari 2014 staat dit tarief apart op de rekening.
bij de zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars verrekenen de kosten van medicijnen en apotheek met uw eigen risico, waardoor u het 'eerste uitgifte tarief' op de rekening van uw zorgverzekeraar terugvindt. Bron: www.consumentenbond.nl
Is er iets veranderd? Eigenlijk niet. Al sinds 2009 zijn de kosten voor een nieuw medicijn hoger dan voor een medicijn dat u vaker gebruikt. Het enige verschil is dat sinds 1 januari 2014 uw apotheekhoudende huisarts het 'eerste uitgifte tarief' apart moeten declareren
klachten geven en pijn gaan doen. Op pagina 5 bij Uit de praqtijk leest u meer over de meest voorkomende voetproblemen. Ook leggen we u uit hoe u problemen als voetschimmel, blaren en
MEDICATIEBEOORDELING
zweetvoeten kunt voorkomen.
Medicatiebeoordeling is een relatief nieuwe vorm van zorg die door uw apotheekhoudende huisarts wordt aangeboden. Deze zorgverlening is bestemd voor patiënten die ouder zijn dan 65 jaar, die vijf of meer* geneesmiddelen chronisch gebruiken én in een bepaald risicoprofiel vallen. Bijvoorbeeld een verhoogd risico op vallen of een verminderde nierfunctie.
In Nederland lijden ongeveer één miljoen mensen aan een vorm van incontinentie: het niet of nauwelijks kunnen ophouden van urine en/of ontlasting. Boven de 40 jaar kan zelfs één op de vier mensen zijn of haar plas niet altijd volledig ophouden.
Voldoet u aan deze criteria, dan komt u mogelijk in aanmerking voor een medicatiebeoordeling. In dat geval bekijkt uw apotheekhoudende huisarts of de assistente samen met u de medicatie die u gebruikt. Ook wordt besproken waarom deze medicatie wordt voorgeschreven en hoe u deze ervaart.
4 - D HR. W. VAN STEENIS HUISARTSENPRAKTIJK SCHALKWIJK IN SCHALKWIJK - M EVR. M. FEENSTRA HUISARTSENPRAKTIJK STAD EN AMBT IN VOLLENHOVE - D HR. T. ROGGEVELD HUISARTSENPRAKTIJK VAN LUNE IN LOPPERSUM
INHOUD 03 KORT NIEUWS | HUISARTS IN DE PRAQTIJK: EERSTE UITGIFTE VAN MEDICIJNEN, MEDICATIEBEOORDELING
04 VRAAG EN ANTWOORD | GOED VOORBEREID OP REIS 05 UIT DE PRAQTIJK | LANG LEVE DE ZOMER! HEBBEN UW VOETEN ER ZIN IN? 06 & 07 ZIEKTE IN BEELD | INCONTINENTIE 08 PUZZEL | STRIP
Uw Huisarts Plus Apotheek
MANUELA VAN WERD
PraQtijk Magazine
2
LILY VAN DEN BERG
5
Zorgverzekeraars gaan verschillend om met het doorbelasten van de medicatiebeoordeling. Soms wordt het ten laste van uw eigen risico gebracht en soms valt het onder de basis vergoeding. Wilt u hier meer over weten dan adviseren wij u contact op te nemen met uw zorgverzekeraar.
ELVIRA STARREVELD
* Sommige zorgverzekeraars gaan uit van het chronische gebruik van zes of meer geneesmiddelen.
REDACTIE-ADRES Alliance Healthcare Afdeling Communicatie Postbus 210 5201 AE ‘s-Hertogenbosch
[email protected] www.alliance-healthcare.nl www.praqtijkplus.nl FOTOGRAFIE Six Senses, Hilversum DRUKWERK Drukkerij Hazenberg, Boxtel VORMGEVING Six Senses, Hilversum
Uw Huisarts Plus Apotheek
HUISARTSEN PRAQTIJKPLUS
Aanpassingen die uit de medicatiebeoordeling voortvloeien worden vervolgens met u besproken. Een mogelijk resultaat kan zijn dat een geneesmiddel in een andere dosering wordt voorgeschreven. Ook kan worden besloten om een genees middel te laten vervallen of juist toe te voegen als dit de therapie ten goede komt. Het doel van de medicatiebeoordeling is te zorgen dat de medicatie na een screening weer goed aansluit bij uw wensen en verwachtingen en past bij uw aandoeningen. Dit komt de therapie ten goede.
3
6
PraQtijk Magazine
COLOFON
Vervolgens wordt gekeken of u nog andere geneesmiddelen gebruikt die u bijvoorbeeld zelf bij de drogist koopt. Deze gegevens worden door uw eigen apotheekhoudende huisarts beoordeeld en vervolgens besproken met een collega apotheek houdende huisarts of een apotheker. Uiteraard wordt tijdens het gesprek zeer zorgvuldig met uw persoonlijke gegevens omgegaan. Zowel de eigen apotheekhoudende huisarts als de collega arts of apotheker hebben een uitgebreide opleiding Medicatiebeoordeling gevolgd.
GOED VOORBEREID OP REIS HOE KAN IK MIJN MEDICATIE HET BESTE MEENEMEN EN BEWAREN OP VAKANTIE? In de auto, caravan of tent kan het erg warm worden, dus dan is het verstandig om de medicatie op een koele plek op te bergen. Indien u gaat vliegen, dient de medicatie in de handbagage (eventueel verdeeld over verschillende tassen) te worden meegenomen, omdat het in het bagageruim kan vriezen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan insuline.
MOET IK EEN MEDICIJNPASPOORT MEENEMEN?
PLUS RUBRIEK
UIT PRAQTIJK DE
VRAAG ANTWOORD EN
PLUS RUBRIEK
LANG LEVE DE ZOMER! HEBBEN UW VOETEN ER ZIN IN?
In het voorjaar komen voeten en tenen weer massaal tevoorschijn. In hippe teensandalen, stijlvolle peeptoes of niets verhullende teenslippers. De meeste voeten krijgen pas aandacht als ze klachten geven en pijn gaan doen. Dat is vaak onnodig. We zetten de meest voorkomende voetproblemen op een rijtje én leggen uit hoe u ze kunt voorkomen.
Als u dagelijks medicijnen gebruikt of niet tegen bepaalde geneesmiddelen kunt, kunt u het beste een medicijnpaspoort meenemen. Mocht u tijdens uw vakantie medische hulp nodig hebben, dan kunt u met uw medicijnpaspoort zorgverleners laten weten welke medicijnen u gebruikt en of er intoleranties zijn voor bepaalde geneesmiddelen. Uw apotheekhoudende huisarts kan gemakkelijk een geneesmiddelenpaspoort voor u uitdraaien. Informeer even bij uw apotheekhoudende huisarts.
HOEVEEL GENEESMIDDELEN MOET IK MEENEMEN OP REIS? U kunt het beste extra medicijnen meenemen voor het geval de reis door omstandigheden langer duurt dan gepland.
HEB IK EEN SCHENGENVERKLARING NODIG? Voor geneesmiddelen die onder de Opiumwet vallen, gelden strenge regels. Dat is niet gek, want in het buitenland kunnen deze medicijnen voor verboden drugs worden aangezien. Ook slaap- en kalmeringsmiddelen, sterke pijnstillers, ADHD middelen en medicinale cannabis vallen onder deze strenge regels. Vallen geneesmiddelen onder bovenstaande geneesmiddelgroepen dan bent u verplicht een Schengenverklaring mee te nemen. De Schengenverklaring moet 4 tot 6 weken voor vertrek worden aangevraagd. De verklaring moet niet alleen ondertekend worden door de huisarts maar ook gewaarmerkt worden door de Inspectie van de Gezondheidszorg. Met de Schengenverklaring kunt u voor maximaal 30 dagen geneesmiddelen meenemen in de landen die het Schengenverdrag ondertekend hebben. Indien u langer dan 30 dagen op vakantie gaat, dan zijn er dus 2 of meer Schengen verklaringen nodig waarbij de data op elkaar aansluiten.
WELKE LANDEN VALLEN ONDER DE SCHENGENVERKLARING? Deze landen zijn een Schengenland: België, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, IJsland, Zweden en Zwitserland. Neemt u opiaten mee naar landen die niet bij het Schengenverdrag aangesloten zijn, dan heeft u toestemming nodig van de ambassade of het consulaat van het bestemmingsland. In een verklaring moet de arts beschrijven om welk geneesmiddel het gaat, wat de hoeveelheid is, voor wie het bedoeld is en over welke aandoening het gaat. Het formulier waarmee de Schengenverklaring aangevraagd kan worden is te downloaden via www.farmatec.nl/geneesmiddelen/opiaten.
VOETSCHIMMEL: Voetschimmel is een huidinfectie, waarbij de huid rood en schilferig is en er kloofjes ontstaan, vooral tussen de tenen. Er vormen zich jeukende blaasjes op de voetzolen en huidafwijkingen aan de voetranden. De huid kan zelfs openbarsten en ook de teennagels kunnen worden aangetast. Was regelmatig uw voeten, het liefst zonder zeep. Droog de voeten goed, vooral tussen de tenen. Ook is het verstandig om elke dag schone sokken aan te trekken, bij voorkeur van wol of katoen. Er zijn zelfzorgmiddelen en geneesmiddelen tegen voetschimmel. Als de infectie lang aanhoudt of verergert, kunt u het beste naar de huisarts gaan. LIKDOORN (EKSTEROOG): Een likdoorn is een verharde naar binnen gegroeide eeltkern met de punt in de huid gericht. Hij kan op zenuwuiteinden drukken en veel pijn veroorzaken. Meestal ontstaat een likdoorn in een eeltplek als gevolg van langdurige plaatselijke wrijving of druk. Het helpt al om passende schoenen te dragen. Gewone likdoornpleisters verminderen de druk. Een likdoornpleister, een zalf of een oplossing met salicylzuur verweekt de likdoorn. Als hij erg diep zit, kunt u hem laten verwijderen door de huisarts of de pedicure. OVERMATIGE EELTVORMING: Eelt is een verdikking van de bovenlaag van de huid. Overmatige eeltvorming ontstaat door overmatige druk, wrijving of door een vertraagde afstoting van de hoornlaag. Het ontstaat vaak onder de bal van de voet of aan de rand van de hiel. Dit kan pijnlijk zijn of branderig aanvoelen. U kunt eelt zelf verwijderen met een eeltrasp. Neem eerst een voetbad om de huid week te maken. Gebruik geen soda, want daar wordt de huid hard en stug van.
INGEGROEIDE NAGEL: Bij een ingegroeide nagel dringt de nagelpunt (vaak de grote teen), in de huid. Dit kan veel pijn en een uitgebreide ontsteking veroorzaken. De oorzaak ligt meestal in niet goede schoenen of verkeerd knippen van de nagels (te kort of ronde hoekjes). U kunt een lauw voetbad met soda nemen. De losgeweekte nagel kunt u daarna recht en niet te kort afknippen. Zo voorkomt u opnieuw ingroeien. Als de nagel na enkele weken niet over is of de voeten moe en pijnlijk zijn, ga dan naar de huisarts.
BLAREN: Een blaar is een holte in of onder de opperhuid, gevuld met vocht. Een bekende oorzaak is druk of wrijving van te nauwe schoenen. Een blaar op een vervelende plek kunt u het beste voorzichtig doorprikken. Dep eerst de blaar schoon met in alcohol gedrenkte watten, houd een naald in de alcohol en prik aan beide zijkanten van de blaar een gaatje. Druk met een schoon watje zachtjes het vocht uit de blaar. Dek de plek af met een steriel gaasje. ZWEETVOETEN: Zweten doen we via de klieren op onze voeten die een geurloos vocht afscheiden. Zo kan er snel een warme, vochtige omgeving ontstaan waarin bacteriën zich nestelen. Die voeden zich met oude huidcellen. Hun afbraak producten veroorzaken de bekende onaangename geur. U kunt uw voeten twee keer per dag wassen met koud stromend water en u kunt ook wisselbaden nemen. Draag iedere dag schone sokken (100% katoen of wol) en leren schoenen. Wissel regelmatig (het liefst dagelijks) van schoenen. U kunt inlegzolen gebruiken die het vocht absorberen, waardoor de onaangename geur wordt beperkt. Strooi wat talkpoeder op uw voeten, dan blijven ze droog.
PraQtijk Magazine
4
GOEDE VOETVERZORGING WORDT BELOOND Uw voeten verdienen aandacht en regelmatige verzorging. In ruil dragen ze u pijn- en probleemloos door het leven. Wilt u meer weten over goede voetverzorging? Vraag dit dan gerust aan de assistente.
Uw Huisarts Plus Apotheek
is en de elasticiteit afneemt. Dat gebeurt bij het ouder worden, maar sommige mensen hebben van nature een droge huid. Diepe kloven kunnen bijzonder pijnlijk zijn om op te staan. Met regelmatige verzorging en hydratering van de huid voorkomt u verergering van de klachten. Een goede crème kan het natuurlijke genezingsproces activeren.
5 PraQtijk Magazine
Uw Huisarts Plus Apotheek
HIELKLOVEN: Kloven of barsten ontstaan als de huid droog
ZIEKTE BEELD IN
PLUS RUBRIEK
INCONTINENTIE Incontinentie van ontlasting
WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN
Deze vorm van incontinentie komt het minst voor, maar is wel
Door regelmatig te eten en op gezette tijden naar het toilet te
de meest onplezierige. De oorzaken kunnen liggen in een
gaan, kunt u de blaas trainen. Het drinken van alcohol, koffie
WIST U DAT... U VOLDOENDE WATER MOET DRINKEN?
beschadiging of verzwakking van de sluitspier van de anus of
en thee bevordert de urineproductie. Wees dus matig in het
bij vrouwen in een fistel (doorgang) tussen darm en vagina.
gebruik van deze dranken. Ook temperatuurschommelingen
Incontinentie is het niet of nauwelijks kunnen ophouden van urine en/of ontlasting. Voor wie er mee te maken heeft, is het meestal een groot probleem.
Het menselijk lichaam heeft ongeveer één tot anderhalve
Verzwakking van de sluitspier kan door zenuwbeschadiging
kunnen de drang tot plassen stimuleren. Probeer daarom
In Nederland lijden ongeveer één miljoen mensen (750.000
liter vocht per dag nodig. Via de nieren wordt één tot
ontstaan. Darmontstekingen, langdurig en intensief persen bij
grote verschillen tussen warmte en koude te vermijden. Er zijn
vrouwen en 250.000 mannen) aan een vorm van incontinentie.
anderhalve liter uitgescheiden. Mensen met incontinentie
obstipatie en een moeilijke stoelgang kunnen ook een belang
bepaalde geneesmiddelen, diuretica genaamd, die de urine
Boven de 40 jaar kan zelfs één op de vier mensen zijn of haar
hebben soms de neiging minder te gaan drinken. Dit is
rijke rol spelen bij de beschadiging van de sluitspier.
productie kunnen beïnvloeden. Houd hier rekening mee. U kunt
plas niet altijd volledig ophouden. Incontinentie is daarmee één
niet verstandig omdat dit kan leiden tot uitdroging, nier
altijd naar uw apotheekhoudende huisarts gaan voor vragen of
van de grootste lichamelijke en maatschappelijke problemen
beschadiging en urineweginfecties. Let dus op dat u
advies over incontinentie.
in Nederland. Het komt voor onder alle leeftijdsgroepen: bij
voldoende blijft drinken.
bedlegerige, zieke, gehandicapte en gezonde mensen.
URINEPRODUCTIE
INCONTINENTIE BIJ ZWANGERSCHAP
De urinewegen van de mens bestaan uit de nieren, de urine-
Incontinentie aan het eind van de zwangerschap
leiders, de blaas en de plasbuis. Vanuit de nieren wordt de urine
komt bij 50% tot 70% van de vrouwen voor.
door de urineleiders naar de blaas getransporteerd. Daar wordt
Korter dan een jaar na de zwangerschap blijft
de urine opgeslagen. Als de totale hoeveelheid urine groot
maar liefst 19% er last van houden. Tijdens de
genoeg is (ongeveer 300ml), ontstaat aandrang. We voelen
zwangerschap, de bevalling en de maanden
dan dat we moeten plassen. Door het openen van de sluitspier
daarna ondergaat het lichaam van de vrouw
en het aanspannen van de blaasspieren kan de urine via de
een enorme verandering, zowel hormonaal
plasbuis het lichaam verlaten. Gemiddeld plast iemand één tot
als lichamelijk. De blaas krijgt het daarbij
anderhalve liter urine per 24 uur, afhankelijk van de vochtopname.
zwaar te verduren. De blaas bevindt zich
En gemiddeld plassen mensen vier tot zes keer per etmaal.
meteen onder de baarmoeder, die groter wordt naarmate het kindje groeit. Naarmate de baby groter wordt, komt de bekken
OORZAKEN
incontinentie veroorzaken. Bij druppel- of overloopincontinentie
bodem steeds meer onder druk te staan. Het lichaam begint ook een spierontspanner
De oorzaken van incontinentie zijn in twee categorieën te
zijn verschillende behandelingen mogelijk.
te produceren: progesteron. Dit is om plaats te maken voor de baby die steeds groter wordt. In de laatste maanden wordt de baby steeds zwaarder en dat zorgt
verdelen. De eerste categorie bestaat uit problemen met de
zwak zijn door uitrekking (bijvoorbeeld na zwangerschap) of
als bij (oudere) vrouwen voor. Na een plotselinge aandrang
ontspanner progesteron draagt hier aan bij. Onder invloed van dit hormoon
beschadiging. De tweede categorie betreft problemen die
volgt de plas meteen. Soms wordt de aandrang helemaal niet
wordt de bekkenbodemspier steeds slapper. Nieuwe moeders hebben 20% kans
veroorzaakt worden door aandoeningen aan het zenuwstelsel.
gevoeld. Bij urge- of aandrangincontinentie worden grote
om na de bevalling stressincontinentie te ontwikkelen. Een week tot 10 dagen
Het blaascentrum kan bijvoorbeeld uitgeschakeld of beschadigd
hoeveelheden urine ineens verloren. De oorzaak kan liggen in
na de bevalling zijn de bekkenbodemspieren nog steeds erg uitgerekt. Hierdoor
zijn, maar de zenuwbanen van en naar de hersenen kunnen ook
een blaasontsteking, stofwisselingsziekte (bijvoorbeeld suiker
houdt het urineverlies aan.
ziekte) of een neurologische aandoening. Een behandeling met
aangedaan of geheel verbroken zijn.
lichamelijke afwijking, maar ook door spanningen of emotionele
oefeningen 6 maanden lang dagelijks worden gedaan. Daarnaast helpt het
Uw Huisarts Plus Apotheek
op de blaas door bijvoorbeeld hoesten of niezen. Ook de aanmaak van de spier
6
Druppel- of overloopincontinentie
gebeurtenissen. Het helpt niet om een kind te straffen na het
vaak als de vrouw rustig de tijd neemt om helemaal uit te plassen. Hierbij
7
Deze vorm van urineverlies kenmerkt zich door langdurig
bedplassen. U kunt beter uw kind stimuleren door positief te
is het het beste om rechtop zittend te plassen, met het bekken iets naar
na druppelen. De oorzaak van dit typische mannenprobleem
reageren als het juist goed gaat. Ook kan het helpen om training
voren gekanteld. Daarbij de voeten op de grond met de benen in een hoek
is meestal een vergroting van de prostaatklier. Ook suikerziekte
te volgen. Het kind wakker maken om bedplassen te voor
van 90 graden. U kunt zo vroeg mogelijk in de zwangerschap beginnen
of een neurologische afwijking kunnen deze vorm van
komen heeft weinig zin en kan zelfs omgekeerd werken.
en er na de bevalling mee doorgaan. Voor meer informatie over bekken
PraQtijk Magazine
voor grote druk op de blaas. Dan komt stressincontinentie voor: urineverlies bij druk
Deze vorm van incontinentie komt zowel bij (oudere) mannen
Uw Huisarts Plus Apotheek
Urge- of aandrangincontinentie
oncontroleerbaar samentrekken. De sluitspieren kunnen te
PraQtijk Magazine
blaas, blaashals of urinebuis. De blaas kan geïnfecteerd zijn of
medicijnen of oefentherapie (blaastherapie) kan soms helpen.
KLACHTEN EN SYMPTOMEN
WAT KUNT U ER ZELF AAN DOEN Een van de beste manieren om urineverlies te voorkomen is de bekken
De verschillende vormen van incontinentie kenmerken zich
Bed- en broekplassen
bodemspieren sterk te houden tijdens en na de zwangerschap. Het is uit
door specifieke klachten.
Dit komt meestal voor bij kinderen. Dit kan komen door een
onderzoek gebleken dat dit bij 60 – 70% van de vrouwen helpt, indien de
bodemspier-oefeningen, kijk eens op www.corewellness.nl.
ONTSPANNING
Zweedse puzzel Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.
DEEL V.E. KRANT
VROUWELIJK SCHAAP
TABAKSARTIKELEN
VERGELDING
VERVALLEN WONING
DRAAGZAK
2
GEHOORORGAAN
SPOEDIG
GROENTE
KLOOSTEROVERSTE
3
WATERVOGEL RONDHOUT VRUCHT
ROOKWAAR MODEL JALOEZIELAT
4 TUSSENZETSEL
PLAATS IN FRANKRIJK
OOIT
EUROPEAAN
GROET
FRISDRANK
6 INGESCHAKELD
NIEUW-
5 GAANDEWEG
1 © DENKSPORT PUZZELBLADEN 1
2
3
4
5
6
Antwoord: Strand
PLUS RUBRIEK
w w w. P r a Q t i j k P l u s . n l
