MAGAZINE ERNST JANSZ: HET VOELT ALS EEN BEETJE FREEWHEELEN BEATRICE VAN DER POEL: NIET ZEIKEN MAAR DOORGAAN FRÉDÉRIQUE SPIGT: IK MAG NOG EVEN MEE

MAGAZINE

MAGAZINE VOOR UITVOERENDE KUNSTENAARS | MAART 2015 | NR.1 | JAARGANG 15

ERNST JANSZ: ‘HET VOELT ALS EEN BEETJE FREEWHEELEN’ BEATRICE VAN DER POEL: ‘NIET ZEIKEN MAAR DOORGAAN’ FRÉDÉRIQUE SPIGT: ‘IK MAG NOG EVEN MEE’

2

3

van de redactie

KNOKKEN

Hij hield op met Doe Maar, maar niet met muziek maken; dat nooit. Ondertussen werkt hij aan zijn derde roman.

Nergens anders krijg je de kans om voor een publiek van anderhalf miljoen te spelen. Waaraan moet je voldoen om ertussen te komen?

Beatrice van der Poel kan rondkomen van haar stem, maar makkelijk is het niet. ‘Ik heb wel eens heel hard geroepen: ik wíl dit niet meer.’

4

8

10

REFLECTIES

PERFORMERS MAGAZINE  wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van

Dagen op de hei, dure accountantsverklaringen en hardnekkige topinkomens; Erwin Angad-Gaur noemt het producten van de onzekerheidseconomie.

THE MEDICINE SHOW

HENK WESTBROEK

Ze had de subsidie van het Sena Muziekproductiefonds hard nodig om de cd bij haar theatertour te maken. Frédérique Spigt trekt er nu volle zalen mee.

Taylor Swift en Thom Yorke hebben groot gelijk dat ze niet meedoen aan Spotify, zegt Westbroek: ‘De verdeling van de opbrengsten is niet fair.’

12

16

23

de Sena-sectie uitvoerende kunstenaars. Het blad is bestemd voor rechthebbende uitvoerende kunstenaars en andere geïnteresseerden. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.

‘EERLIJK IS ANDERS’

HOE DOET ZE HET?

ERNST JANSZ

In dit nummer veel artiesten aan het woord die uit alle macht hun eigen ding blijven doen. De rebelse Nora Fischer werd erom van het conservatorium gestuurd, maar zegt nu dat dingen kennelijk lopen zoals ze moeten lopen. Zo hebben Beatrice van der Poel en Frédérique Spigt er na twee of drie eigenzinnige decennia op de planken in berust dat ze dan maar dag en nacht moeten werken om de rekening rond te krijgen. ‘Kunst is ten onrechte een luxeartikel geworden,’ zegt Spigt, ‘terwijl het over opvoeding gaat en over een maatschappij waar de randjes besnuffeld worden.’ Knokken dus, om vast te houden aan je eigen geluid en overtuiging, maar vooral om het hoofd financieel boven water te houden. Van der Poel en Spigt maakten dankbaar gebruik van de subsidie van het Sena Muziekproductiefonds voor hun nieuwe cd. Waar ze het geld anders vandaan hadden moeten halen zouden ze niet weten. Popicoon Ernst Jansz – wie was er 30 jaar geleden niet verliefd op hem – had het met Doe Maar financieel echt slimmer kunnen aanpakken: terwijl buttonverkopers 5 miljoen gulden winst maakte op Doe Maar-buttons, zag de band daar geen cent van. ‘Mensen die gespecialiseerd zijn in geldzaken, winnen het altijd van de muzikant.’ zegt hij.

BINNENKOMEN BIJ DWDD

© 2015 Sena HOOFDREDACTEUR: Willemijn de Jonge REDACTIE: Erwin Angad-Gaur, Anita Verheggen en Mascha Felix (fotoredactie)

Henk Westbroek bevestigt dat in zijn relaas tegen Spotify; hij rekent voor hoe minstens 92 procent van de inkomsten teruggaat naar de platenmaatschappijen, waarvan het overgrote deel zelf aandeelhouder is. Eerlijk is anders, vindt Henk, en daar kunnen we hem alleen maar gelijk in geven. Wat wél de moeite loont – althans voor sommigen – is binnenkomen bij De Wereld Draait Door, blijkt na een belrondje langs artiesten en promotors. De impact van die ene minuut op tv overtreft al jaren alle muziekrecensies en -programma’s met grote voorsprong. Rest wel de vraag hoe dat moet, dat ‘binnenkomen’, want dat blijft gissen tussen de regels door.

EINDREDACTIE:

Willemijn de Jonge

COVERFOTO:

Ernst Jansz



Foto: Paul Tolenaar

VORMGEVING:

Fellows

DRUK:

Zwaan

OPLAGE:

15.500

AUTEURS:  Rianne van der Molen, Erik Thijssen, Willemijn de Jonge, Jowi Schmitz, Erwin AngadGaur, Mascha Felix, Anita

INHOUD

Verheggen, Jasper van Vugt, Guido van Oorschot en Henk Westbroek. REDACTIEADRES:

2 Van de redactie

Catharina van Renneslaan 20, Postbus 113, 1200 AC Hilversum



Telefoon: (035) 625 17 00



E-mail: [email protected]



Website: www.sena.nl

6 M  ENSEN DIE MAKEN WIL JE NIET BREKEN 7 Sena nieuws

14 SLASH 18 Podium: Lars Kelpin 19 DE WAARDE VAN MUZIEK

20  Nora Fischer 22 EVEN VOORSTELLEN: HANS JANSEN

4

5

Dertig jaar geleden raakten hordes tienermeisjes van de kook als Ernst Jansz (66) ergens in het openbaar verscheen, nu werkt hij in alle rust aan zijn derde autobiografische roman. En musiceert hij. ‘Tot mijn dood toe wil ik muziek blijven maken.’

BUTTONS In die jaren rolt hij van het ene in het andere avontuur, richt verschillende bands op – onder meer de Slumberlandband en de Rumbones – en speelt vooral eindeloos. Helemaal naïef is hij niet, maar zoals het muzikanten betaamt, ook niet erg bezig met de financiële aspecten van het vak. Dat wordt later duidelijk, als Ernst met Doe Maar zijn grootste successen viert. Wanneer ze in 1978 starten, kan geen van allen vermoeden dat een paar jaar later de gekte zal losbarsten. Vooral buiten de band worden daar mensen rijk van. ‘Nog niet eerder werd een Nederlandse band zo beroemd in eigen land. Over merchandise had niemand nagedacht. In eerste instantie vonden we het wel grappig, al die kleine ondernemers die hun buttons, sjaals en andere producten van Doe Maar op de markt brachten,’ vertelt hij vrolijk. Dan iets ernstiger: ‘Op een gegeven moment liep het echter de spuigaten uit. Later hoorde ik zelfs dat een van de buttonverkopers daar iets van vijf miljoen gulden winst mee heeft gemaakt. Die man verdiende veel meer dan wij met onze optredens en platen bij elkaar. Niemand van ons heeft daar ooit een cent van gezien.’

Door Rianne van der Molen

Steunend op zijn eigen ‘bijzonder slechte’ geheugen schrijft hij in zijn derde autobiografische roman – eerder verschenen De Overkant (1985) en Molenbeekstraat (2006) – over de periode voor Doe Maar. Hij wil de lezer meenemen naar het moment waarop hij als wasbordspeler van de folkband CCC Inc. met zijn maatjes verhuisde van Amsterdam naar De Peel in Brabant. Daar begonnen ze in 1970 een commune. ‘Dag en nacht maakten we daar muziek en trokken het hele land door.’ OPEN ARMEN Het waren andere tijden, ziet hij nu. Het was geen vetpot, maar als muzikant was het gemakkelijker om wat te verdienen. ‘Tegenwoordig zitten muzikanten in meerdere bands, om maar een beetje rond te kunnen komen. Wij konden zonder grote commerciële successen goed overleven.’ Overal in het land ontstonden in die periode jeugdcentra. Die ontvingen hen met open armen. Elke week speelden ze een aantal keer en aan werk ontbrak het nooit. ‘We hadden ook niet veel nodig. We woonden samen op een goedkope plek en waren alleen maar bezig met muziek.’

‘WE HADDEN NIET VEEL NODIG’ ERNST JANSZ

Bitter klinkt hij niet. Want eigenlijk, zo geeft Ernst grif toe, heeft geld hen nooit geïnteresseerd. ‘In die tijd hadden we echt wel door dat we op sommige fronten benadeeld werden. Maar we wisten: mensen die gespecialiseerd zijn in geldzaken, winnen het altijd van de muzikant. Daartegenover hebben muzikanten dan weer een veel leuker leven. We moesten maar tevreden zijn met dat lot.’ Hij genoot van het spelen samen en de aandacht van het publiek. ‘Ik vond het fantastisch dat ik mensen kon ontroeren met een liedje. Al werkt roem vervreemdend. Het is heel raar om je eigen hoofd steeds op blaadjes en de televisie te zien. Ik zag mezelf, maar vroeg me af: ben ik dat? En: weten ze wel wie ik echt ben? Dat zorgde wel even voor een identiteitscrisis. Gelukkig was ik al wat ouder en maakten we bij Doe Maar allemaal hetzelfde mee. We konden samen sterk staan tegenover de buitenwereld.’

‘HET VOELT ALS EEN BEETJE FREEWHEELEN’ AFKICKEN Nadat Doe Maar zichzelf in 1984 opheft, is het voor Ernst ‘een beetje afkicken’, maar vooral genieten van de rust. ‘Langzaam kon ik het leven weer opbouwen. Een keer naar het strand of naar de rommelmarkt. Mensen vergeten snel. Op muziekgebied helaas ook. Het vreemde was dat niemand geïnteresseerd was in mijn solowerk. Dat is volgens mij typisch Nederlands. Je moet steeds opnieuw jezelf bewijzen, laten zien wat je kunt.’ Hij trekt zich terug op het Brabantse platteland en richt zich op het schrijven, gaat produceren voor andere artiesten en is eind jaren ’80 nog even te zien in de formatie Rienne va Plus. Solo treedt hij op in theaters, al vindt hij het in eerste instantie vreselijk om alleen op een podium te staan. ‘Als je met een band speelt, maak je muziek met elkaar. Dat is voor mij een tweede natuur. Als je een fout maakt, vangt een ander dat op. Dat kan niet als je alleen speelt. Ik was in het begin vaak bang dat ik een tekst zou vergeten of een akkoord zou missen. Pas na een tijdje had ik genoeg zelfvertrouwen om zonder angst op te komen.’ Hij legt de lat daarbij hoog. Wil altijd de gevoelens en emoties van een stuk overbrengen. ‘Want dat is de magie van muziek,’ vindt hij. ‘Geen andere kunstvorm kan zo direct gevoelens oproepen. Goed geluid is daarbij essentieel. Als je aandacht aan je teksten hebt besteed, moet je willen dat mensen het kunnen verstaan. Dan moet de mix evenwichtig zijn en goed klinken.’

GOED GELUID Het belang van goed geluid onderschatten jongere muzikanten volgens hem nog weleens. ‘Dan zetten ze een vriendje achter de mengtafel. Die geen flauw idee heeft hoe je zorgt voor een goede mix. Bij grote artiesten kan het trouwens net zo erg zijn. Bij Prince verpestte vorig jaar de geluidstechnicus het hele optreden. Ik zag fantastische muzikanten op het podium, maar het klonk zo hard dat alles vervormde. De hele show heb ik naar die technicus gekeken, maar hem niet één keer zijn koptelefoon af zien zetten. Daar kan ik echt boos om worden. Zo’n man staat daar zijn geld te verdienen en verpest het voor iedereen. Het publiek riep niet eens om meer, puur omdat het helemaal doodgeslagen was door het geluid.’ Als Jansz zelf moet spelen, zorgt hij altijd dat het in orde is. ‘Daar was ik al mee bezig toen ik in Doe Maar zat. Of we nou in een veilinghal of op een festival stonden, het geluid moest altijd goed zijn. Want dat is nodig om mensen te bereiken.’ Muziek blijft voor hem de bodem van zijn bestaan. ‘Ik wil tot mijn dood muziek blijven maken,’ meldt hij stellig. En dat de AOW inmiddels maandelijks wordt gestort, betekent niet dat hij rustiger is geworden. Met reünie-shows van CCC Inc. in het vooruitzicht, diverse solo-optredens en het schrijven is zijn leven flink gevuld. ‘Het lijkt veel, maar het voelt als een beetje freewheelen. Tot twee jaar geleden moest ik echt leven van de muziek. Het is een heerlijk gevoel dat dat nu niet meer hoeft.’

Foto’s: Harmen de Jong

6

7

13 januari werd de petitie

Mensen die maken wil je niet breken aangeboden aan de Tweede

Vergadering van Aangeslotenen Kom op 18 mei naar de jaarvergadering

Help ons verbeteren! Lezersonderzoek Performers Magazine

Kamer. In de petitie roepen makers

Tijdens de Vergadering van Aangeslotenen kijken

Om Performers Magazine te verbeteren en nog meer

op tot spoedige invoering van een

we terug op 2014 en legt de sectie verantwoording

aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van

af over het gevoerde beleid. Welke resultaten zijn er

onze lezers, voeren we binnenkort een lezersonderzoek

behaald? Welke ontwikkelingen zijn er en wat zijn

uit. We horen graag wat je goed vindt en wat beter

de consequenties voor jou als rechthebbende?

kan. Welke rubrieken waardeer je het meest? En waar

sterk Auteurscontractenrecht. De petitie werd ondertekend door ruim 11.000 professionele auteurs en artiesten. De oproep had effect: de Tweede Kamer behandelde het wetsvoorstel op 10 februari. Door Erik Thijssen

kunnen we meer aandacht aan besteden? De jaarvergadering is het moment om erover mee te praten én te beslissen.

Magazine nodigt je uit mee te De sectie Uitvoerende Kunstenaars nodigt je van harte uit voor deze vergadering op maandag 18 mei. De exacte locatie is nog

Jan Boerstoel

Lottie Hellingman

Mirjam Vissers

Auteurs en artiesten worden in vrijwel

willen niet “hun hand ophouden”, maar

Illustrator Mirjam Visser vertelt hoe

alle sectoren flink onder druk gezet

vragen wel het recht om eerlijk mee te

het ook in haar sector alleen maar

door opdrachtgevers en exploitanten

delen in het succes van hun werk; om

erger geworden is met onredelijke

om zonder redelijke vergoeding

een bescherming van hun markpositie

contractvoorwaarden. ‘Een paar

hun auteursrechten af te staan.

als culturele zelfstandigen in een vitale

grote uitgeverijen begon er rond de

Daardoor is het volgens Platform

industrie. We hebben de petitie ingezet

eeuwwisseling mee, en het heeft zich als

Makers (het samenwerkingsverband

om de Tweede Kamer op te roepen hier

een olievlek uitgebreid.’

van Nederlandse vakbonden en

spoedig werk van te maken. Dat is nu

beroepsorganisaties, zoals Ntb, FNV

eindelijk gelukt.’

KIEM, ACT en NVJ) bijna onmogelijk om

De redactie van Performers doen aan het lezersonderzoek. We horen graag je mening! Bij het volgende nummer

niet bekend, maar save the date. Meer

ontvang je meer informatie

informatie volgt eind maart.

over deelname.

Actie Muziek Werkt Win een muziekadvies op maat

Van papier naar digitaal Sena stapt over op digitale nota’s

Het draaien van muziek kost een ondernemer geld, maar

Uit het oogpunt van kostenbesparing, milieubewust

INGANG JULI 2015?

levert ook een heleboel op. Een wijnwinkel die de

werken en efficiëntie verstuurt Sena vanaf maart de

Vlak voor het ter perse gaan van

omzet ziet verveelvoudigen dankzij klassieke muziek,

nota alleen nog maar digitaal.

met creativiteit nog een redelijk inkomen

MAKERS AAN HET WOORD

dit nummer werd het wetsvoorstel

draaiorgels op straat die klanten juist wéghouden uit een

te verdienen. Het auteursrecht, ooit

In de uitgave Makers aan het woord

behandeld en aangenomen door de

winkel: het zijn voorbeelden van de invloed die muziek

Bericht per email

bedoeld als bescherming van de auteur,

bevestigt een grote groep auteurs en

Tweede Kamer. Angad-Gaur: ‘Heel goed

op het koopgedrag van consumenten kan hebben.

De nota wordt gepubliceerd op de online portal

komt nog maar zelden daadwerkelijk

artiesten dit beeld. Tekstdichter Jan

nieuws natuurlijk. Belangrijk is ook dat

De juiste muziek maakt de klantbeleving compleet.

MySena, die in toenemende mate gebruikt wordt in de

ten goede aan de auteur zelf, menen

Boerstoel: ‘Ik wil echt niet beweren dat

de Tweede Kamer een motie van Jasper

Maar welke muziek past het beste bij een zaak?

communicatie naar rechthebbenden. Muzikanten en

de initiatiefnemers. In navolging van

alle makers arme sloebers zijn, maar

van Dijk (SP), mede namens D66, PvdA en

de landen om ons heen is een sterk

het wordt wel steeds moeilijker om van

VVD aannam die de regering oproept de

Om op die vraag een antwoord te geven, maken

krijgen daarvan een bericht per e-mail. De nota is in te

Auteurscontractenrecht, een wettelijke

creatieve arbeid te leven. Het is toch

geschillencommissie Auteurscontracten

ondernemers via Muziek Werkt kans op een

zien via de link in de mail.

bescherming van auteurs en artiesten

wrang dat als anderen veel geld aan je

te bespoedigen. Dat is een belangrijk

muziekadvies op maat én een muziekinstallatieset.

tegen wurgcontracten, broodnodig.

werk verdienen, jij daar als bedenker en

handhavingsmechanisme in de nieuwe

Zo kunnen zij zelf ervaren wat muziek voor hun zaak

Nog nooit ingelogd op MySena?

Erwin Angad-Gaur (voorzitter Platform

maker niet van meeprofiteert? Als je niet

wet. Hopelijk zal de Eerste Kamer

kan betekenen. Met deze actie geeft Sena vervolg

Ben je nog nooit ingelogd op MySena? Ga dan naar

Makers en van de Sena-sectie uitvoerend

uitkijkt, houden de makers er straks mee

het wetsvoorstel nog voor de zomer

aan het doel van kennisplatform Muziek Werkt:

https://secure.sena.nl/mysena2013. Met je Sena nummer

kunstenaars): ‘De auteursrechtensector

op omdat er geen droog brood meer met

behandelen, zodat de bescherming per

ondernemers overtuigen van de toegevoegde waarde

en emailadres kun je

is volgens onderzoek verantwoordelijk

hun werk te verdienen is.’

1 juli kan ingaan.’

van muziek. Dit is belangrijk omdat voor muzikanten

hier een wachtwoord

voor 6 procent van ons Bruto Binnen-

Actrice Lottie Hellingman vertelt uit

en producenten de betalende

lands Product en 7,4 procent van onze

ervaring dat soms ‘alleen al het willen

klant van Sena een belangrijke

werkgelegenheid. De Nederlandse eco-

práten over een contract uitdraait op het

nomie is mede van auteurs en artiesten

verliezen van je werk.’ Ze spreekt van

afhankelijk. Een goede bescherming is

‘maffiapraktijken’, waarvoor zij evengoed

dus in ieders belang. Auteurs en artiesten

niet wil buigen.

producenten die in maart een vergoeding ontvangen,

bron van inkomsten is.

Makers aan het woord vind je als pdf op www.platformmakers.nl ←

www.muziekwerkt.nl ← Twitter: @muziekwerkt ←

aanvragen.

8

9

OPTREDEN IN DE WERELD DRAAIT DOOR

‘DWDD IS DE DROOM VAN IEDERE MUZIKANT’

CARRIÈREBOOST IN ZESTIG SECONDEN Je hebt maar een minuut, want anders gaan de kijkers zappen. Voor wie dat moment weet te pakken, lijkt DWDD tien jaar na de eerste uitzending nog altijd het walhalla van de muziekpromotie. Nergens anders krijg je de kans om voor een publiek van anderhalf miljoen te spelen. Maar waaraan moet je voldoen om ertussen te komen? Door Willemijn de Jonge Ze liepen in de supermarkt toen de muziekredactie van DWDD belde. ‘Of we de volgende dag in het programma wilden optreden. Volgens mij was er ineens een plekje vrijgekomen, en had een vriendin van de redactrice onze naam genoemd. Wij waren toen nog totaal onbekend,

TANGARINE

managementtaken zelf. Dat heeft voordelen, maar om nou voor jezelf te gaan bellen of je alsjeblieft mag spelen in het programma, is weer een beetje lastig.’

we hadden zelfs nog nooit in het westen van het land opgetreden.’ Arnout Brinks van Tangarine blikt met noordelijke nuchterheid terug op de vraag die zomaar uit de lucht leek te komen vallen. ‘We waren natuurlijk dolblij, gevraagd worden voor DWDD is de droom van iedere muzikant.’ Maar het gaf ook behoorlijk wat stress: ‘We moesten heel snel een liedje kiezen, dat tot een minuut terugbrengen en ook nog repeteren.’ Die ene minuut in de uitzending van de dag erna betekende een enorme omslag voor de zingende tweelingbroers, die in die tijd nog hun eigen platen uitbrachten. Ineens was daar een gigantische toestroom van platenmaatschappijen en boekers, wat al snel leidde tot een contract bij Excelsior.

‘MENSEN BEGINNEN NOG STEEDS OVER DAT OPTREDEN’ STEVIE ANN

KANTELPUNT Ook Stéphanie Struijk, alias Stevie Ann, noemt haar minute of fame – via een vriend van haar manager die iemand bij de redactie kende – een kantelpunt. ‘Het was in 2006, de dag voor de verkiezingen, en Balkenende was er. Ik denk dat die uitzending daarom extra goed bekeken werd. Ik zong vier heel korte stukjes van vier verschillende liedjes, waaronder een slaapliedje voor meneer Balkenende op verzoek van Matthijs. Daardoor kon ik uiteenlopende dingen laten horen. Zo’n moment is niet te regisseren, natuurlijk was ik stikzenuwachtig. Gelukkig is dat meestal voorbij als ik eenmaal begin te zingen. Het moet wel goed gegaan zijn, want in de week daarna heb ik net zo veel verkocht als in het hele jaar ervoor en ook mijn theatertour was in één klap uitverkocht.’ Sindsdien is Stevie Ann nog vier keer teruggeweest in DWDD en werd ze ook gevraagd voor de Recordings. ‘Zo’n optreden loopt meestal via de platenmaatschappij, die een eigen tv-afdeling heeft voor de promotie van hun artiesten. Ik heb ook weleens rechtstreeks contact met DWDD hoor, ik doe tegenwoordig steeds meer

Ook na vijf keer blijft het spannend. ‘Het moet allemaal in die minuut gebeuren. Belangrijk is om het juiste liedje te kiezen waarmee je met een heel kort fragment kunt schitteren. Sommige liedjes hebben een enorme boog, die moet je dus niet kiezen. Maar als je het moment weet te pakken, kan dat ontzettende impact hebben. Het is nu bijna tien jaar geleden dat ik daar voor het eerst zat, en nog steeds kom ik mensen tegen die over dat optreden beginnen.’ Hoewel veel van haar vrienden uit de muziekwereld zelf inmiddels hun weg hebben gevonden naar het programma, wordt haar nog altijd gevraagd naar het recept om binnen te komen. ‘Dat is moeilijk te zeggen. Ik heb het idee dat ze vooral op zoek zijn naar nieuw talent met een soort frisse charme. Jonge artiesten die hun eigen identiteit cultiveren, vasthouden aan hun eigen sound.’ PLUG-WEETJES Het blijft gissen. Waar moet je nou aan voldoen om uitgenodigd te worden? Is het een via via netwerkverhaal, moet je een markante verschijning zijn, een bepaalde sound hebben of de meeste ‘likes’ op Facebook? Helaas bedankt de DWDD-muziekredactrice beleefd voor een reactie. Niet zo gek misschien, als je dagelijks wordt bestookt door tientallen artiesten, pluggers en promotors, die allemaal graag de sleutel tot succes willen winnen. Cinderella Schaap, perspromotor van PIMP, bevestigt dat een optreden in DWDD een vast onderdeel is van ieder

promotieplan. ‘Er zijn nou eenmaal heel weinig muziekprogramma´s op tv, dit is primetime voor een gigantisch publiek. De impact is nu misschien iets minder groot dan een paar jaar geleden, maar nog steeds aanzienlijk. Er is wat concurrentie bijgekomen van RTL Late Night, maar die vragen vooral de grotere namen.’ Het effect van zo’n tv-optreden wisselt per artiest, weet de perspromotor: ‘De kijker is de gemene deler van de Nederlandse bevolking, die zijn nou eenmaal minder gecharmeerd van harde rauwe muziek dan van Ilse DeLange of de jongens van Tangarine.’ Dat gegeven wordt nijdig bevestigd door Abel van Gijlswijk van TDTMCM die zijn optreden in het programma ‘een smet op ons verder onbevlekte en rebelse punkimago’ noemt op noisey.vice.com: ‘Het is duidelijk dat de muzikale filosofie van DWDD is dat je moeder het ook leuk moet vinden... De realiteit is dat beroemd via DWDD alleen werkt voor brave jongens met hoedjes en skinnyjeans.’ GOED VERHAAL Hoe het ook zij, je komt makkelijker binnen met een goed verhaal, het gaat niet alléén om de muziek, benadrukt Schaap. Zo is een nieuw album vaak niet genoeg, maar als je met je nieuwe single in Japan hebt opgetreden, wordt het interessant. Het helpt natuurlijk ook als je net de Grote Prijs van Nederland hebt gewonnen. Hoe de lobby verder werkt, is geen geheim. ‘Persberichten, mails, appjes of sms’jes naar de muziek- en eindredacteur. En bellen natuurlijk. Dat doe je toch sneller als je een goede relatie met de muziekredacteur hebt, dat heeft een promotor voor op een muzikant.

Als je dan na drie keer niets hoort, weet je wel genoeg. Er zijn helaas maar vijf plekken per week te vergeven, dus ik ken ook de frustratie van de mensen bij wie het maar niet lukt.’ Dat DWDD een optreden beschouwt als free publicity lijkt niet zo’n issue. ‘Voor zover ik weet betaalt geen enkel tv-programma daar iets voor,’ zegt Schaap. ‘Als het enigszins kan moet je die kans toch grijpen, vind ik.’ Tangarine heeft dat met beide handen gedaan. Brinks: ‘Het is gewoon helemaal te gek dat dit programma beginnende artiesten een podium biedt.’ Nog geen jaar na hun tv-debuut kregen ze weer een telefoontje: of ze mee wilden doen aan de gesprekkenrondes voor de huisband. ‘Tsja, wie wil dat nou niet? Misschien heeft Excelsior wel een beetje gepolst, dat weet ik eigenlijk niet.’ Voor Tangarine betekende het een stap van huiskamerconcerten voor dertig man naar een maandelijks tv-optreden voor anderhalf miljoen kijkers. Een uitdaging was het zeker om maandelijks commentaar te zingen op wat er aan tafel gezegd werd. ‘We hadden nog nooit covers gespeeld, we waren tot die tijd alleen maar gefocust op ons eigen ding. In het begin begonnen we – perfectionistisch als we zijn – wel een week van tevoren met de voorbereidingen en dan stond ik nog kotsmisselijk in de coulissen.’ Waarom ze als onbekend en relatief onervaren bandje uit Assen gevraagd werden? ‘Ik denk dat ze een goed gevoel hadden bij onze muziek, maar dat ze ook echt op zoek waren naar een persoonlijke klik. Je moet namelijk heel nauw met de mensen van het programma samenwerken. Het bleken nog hele toffe mensen te zijn ook.’

10

LUKT HET OM ROND TE KOMEN VAN DE MUZIEK? ‘Ik kan rondkomen van mijn stem. Dat betekent dat ik met mijn commerciële projecten mijn eigen platen financier. Ik spreek boeken, bedrijfsfilms en commercials in en ik word soms gebeld voor ad hoc optredens. Ik maak cd’s, ik ga op tournee met een bijbehorende theatershow, ik zit in de ledenraad van Buma/Stemra – waar ik een vergoeding voor krijg, maar wat nog behoorlijk veel tijd kost.’

IS DAT IDEAAL? ‘Ja. Eigenlijk wel. Ik doe namelijk precies wat ik wil doen. Ik ben producent, soms uitgever, auteur en uitvoerend muzikant. Dat betekent dat je heel veel aan het regelen bent voordat je in de studio je plaat gaat opnemen. Maar dan, de eerste keer dat je hem terugluistert. Als je hoort dat het is gelukt dan… stromen de tranen. Dat is zo’n heftig moment. Dat geeft zo’n kick. Er zijn altijd hobbels onderweg die maken dat je aan het einde extra goed weet: hier doe ik het allemaal voor.’

11

GEEN NADELEN DUS? ‘Soms ben ik zoveel met de randvoorwaarden bezig dat ik niet meer toekom aan het schrijven van liedjes.’

INVESTEER JE IN JE CARRIÈRE? ‘Ik wil een cd en tournee maken met eigen interpretaties van de muziek van Jimi Hendrix, de werktitel is Electric Lady. Ik heb daar trouwens een bijdrage van het Sena Muziekproductiefonds voor gekregen: € 5.000, waarvan een derde een lening is. Hendrix dus, de macho gitaarlegende door een vrouw bezien. Ik wil het hallucinante, het briljante van zijn muziek vertalen. Zo’n plannetje verzin ik dan, ik maak er een mooi persbericht bij en hup, de boekingen en opties stromen binnen. Prima investering in mezelf dus. Maar dan, als ik ga uitrekenen wat het allemaal kost, blijk ik geld tekort te komen. Dan moet ik weer op zoek naar subsidies of ik moet op mijn plannen bezuinigen en concessies doen. Tot nu lukte het, maar ik heb wel eens heel hard geroepen: ik wíl dit niet meer.’

HOE DOET ZE HET? BEATRICE VAN DER POEL (48), ZANGERES, COMPONISTE, PRODUCENT, AUTEUR

WAAROM GA JE DOOR? ‘Ik word heel erg blij van muziek maken. Maar: ik weet wat ik nu verdien, maar ik weet niet of er morgen iets gaat binnenkomen. Met een gezin is dat onhandig.’

HOE KOMT HET DAT JE VEEL OPTREDENS HEBT EN TOCH NIET GENOEG VERDIENT?

WAT WAS EEN MOMENT DAT JE DACHT: HIER DOE IK HET ALLEMAAL VOOR?

‘Theaters werken sinds de crisis bijna allemaal op ‘eigen risico’ of ze hebben een uitkoopsom die gewoon te laag is. Het leidt tot de vraag: wat voor een bedrijf heb ik als ik subsidie moet aanvragen of er zelf bij moet inschieten? Maar blijkbaar is dat de kwetsbaarheid van kunst. Dus dan zeg ik tegen mezelf: niet zeiken maar doorgaan. En dat doe ik dan.’

‘Laatst, bij de première van Heelhuids, de cd waarmee ik nu langs de theaters toer. Een maandagavond in Leiden, NPO radio 1 besloot op het allerlaatste moment een reportage te komen maken. Ik wist niet hoeveel mensen zouden komen, of het wel goed zou gaan. Het ging te gek. Ik was relaxed, de zaal zat vol, iedereen was blij. Na afloop duwde iemand van de radio een microfoon onder mijn neus. In de opnames hoor je het meteen: daar staat een gelukkige vrouw.’

HOE DENK JE OVER NABURIG RECHT? HEB JE ER WAT AAN? ‘Als producent en uitvoerende had ik er wel wat aan bij mijn eerste album. Ik had toen wat airplay. Mijn muziek wordt nu niet meer vaak genoeg gedraaid om er echt geld aan over te houden.’

HOOGSTE MAANDINKOMEN ‘€ 8.000 toen ik voor een vaste klant meerdere tv commercials op één dag insprak, die goeie oude tijd!’

LAAGSTE MAANDINKOMEN ‘Niks! Of ja, misschien € 100 voor een optreden.’

GROOTSTE UITSPATTING DIT JAAR ‘Het produceren van Heelhuids heeft € 18.000 gekost.’ Door Jowi Schmitz Foto: Paul Tolenaar

LAATSTE KANSEN OM BEATRICE TE ZIEN TIJDENS HAAR HEELHUIDS TOURNEE: 06/03/2015 Theater Bouwkunde Deventer 07/03/2015 De Fransche School Culemborg 14/03/2015

Theater de Molen

04/04/2015 De Meervaart Amsterdam 12/04/2015 Het Veur Theater Leidschendam Beatricevanderpoel.nl

12

13

REFLECTIES

DE ONZEKERHEIDS ECONOMIE

Wat hebben dagen op de hei, prijzige bakkers en hardnekkige topinkomens met elkaar te maken? De gemene deler is onzekerheid; een emotie die ervoor zorgt dat we overbodige dure dingen blijven waarderen.

‘HET GELOOF DAT DUURKOOP GOEDE KOOP IS, IS EEN VERBIJSTEREND KRACHTIG MISVERSTAND’

Door Erwin Angad-Gaur

Ik noem het de onzekerheidseconomie. In inmiddels tien tot vijftien jaar in besturen van rechtenorganisaties word ik er telkens opnieuw mee geconfronteerd: accountants, organisatieadviseurs, cursusleiders, dagvoorzitters, ‘dagen op de hei’, juridische adviezen, PR-adviseurs, werving- en selectiebureaus, commissies van wijze mannen, lobbyisten; allen in te huren tegen forse uurbedragen met inhoudelijk, op een enkele uitzondering na – dat ben ik bereid toe te geven – een toegevoegde waarde van vrijwel nul. Accountantsverklaringen, voorgeschreven door de wet, met als bijlage een telefoonboek aan redenen waarom zij niet aansprakelijk zijn voor wat zij in hun verklaringen verklaren. Organisatieadviseurs die de organisatie doorlichten, resulterend in een rapport dat iedereen met een gezonde dosis verstand had kunnen schrijven: stating the bloody obvious, enkel om de komende onvermijdelijke en vooral pijnlijke maatregelen te legitimeren.

LEGITIMATIE

Het is de eerste reden voor hun bestaan, hun dure auto’s en dito pakken: zij verschaffen een legitimatie aan besturen en directies om datgene te doen wat zij al lang hadden willen doen. Tegenwerpingen kunnen dankzij hun werk eenvoudig gepareerd worden: kijk maar, het onafhankelijke onderzoek zegt het ook. Daarnaast bieden zij legitimatie naar de buitenwereld: kijk maar, we hebben ook onafhankelijken mee laten kijken; we zijn ontzettend zorgvuldig bezig; het accountantsonderzoek heeft niets raars geconstateerd.

Een tweede reden, misschien even belangrijk, is de eigen angst, de angst voor verantwoordelijkheid, de angst om te kiezen: we huren een professional om ons te adviseren, zodat wij zelf niet langer verantwoordelijk hoeven te zijn. Wie staat het hoogst in aanzien? Wie is het duurste? Die moeten wij hebben. Een inversie van de economie: wie wil concurreren op de onzekerheidsmarkt, mag zijn prijs niet te laag stellen.

DUUR BROOD

Het heeft me vaak doen denken aan het verhaal dat ik tijdens mijn korte studie Economie (die ik niet afrondde) als voorbeeld kreeg: tijdens de depressiejaren financierde de Engelse overheid het brood in de arme wijken (het kan ook in Amerika geweest zijn, reken mij er niet op af). Voor een gering bedrag konden de bewoners van de allerarmste wijken gesubsidieerd brood bemachtigen. Op de kwaliteit werd niet bezuinigd. Het brood werd ingekocht bij dezelfde leverancier, tegen eenzelfde prijs als het brood in de winkels van de rijke buurten. Het onvermijdelijke gebeurde: de armen kochten het goedkope brood niet. Alles werd in het werk gesteld het dure brood, dat wel van betere kwaliteit moest zijn, bij de bakker in de dure wijken aan te schaffen. Hetzelfde brood, hoewel dat niet gepubliceerd werd. Het geloof dat duurkoop goede koop is, vooral bij datgene wat voor ons het meest

van belang is – ons voedsel, maar ook onze reputatie – is een verbijsterend krachtig misverstand. De maatschappij is er vol van: van het bedrijfsleven tot de overheid. De grotendeels overbodig dure adviseurs en functionarissen lijken nergens weg te slaan. De tegenwerping dat we toch het beste willen, ‘toptalent waar we top voor moeten willen betalen’, lijkt inmiddels van alle tijden. Evenals de tegenwerping ‘maar dat bedrag kun je zo iemand toch niet aanbieden’, die mij ooit voor de voeten werd geworpen in een sollicitatiecommissie in de rechtensector. Het aardige is: de betreffende functionaris accepteerde het bedrag dat hem op mijn aandringen als eerste bod werd aangeboden zonder enige tegenwerping. Een kleine overwinning te midden van vele nederlagen.

TE VER

De overheid zelf is er rijkelijk hypocriet in geef ik toe: de discussie over topinkomens, bij banken, woningcorporaties en ja, ook bij rechtenorganisaties staat hoog op de agenda en schiet inmiddels zelfs een tikje door. De Wet Normering Topinkomens, ook van toepassing op onder meer Buma en Sena, is goed verdedigbaar en redelijk. De recente aanscherping van Minister Plasterk, nog voordat de oorspronkelijke wet geëvalueerd kon worden en de overgangsregelingen voor bestaande functionarissen zijn ingegaan, gaat ook mij een stap te ver.

De overheid publiceert aan de andere kant onafhankelijk onderzoek na onderzoek, huurt ex-politici in als voorzitters van onafhankelijke onderzoekscommissies, en vraagt wegbezuinigde ambtenaren tegen een drie keer hoger uurbedrag om het werk te doen dat zij vroeger in loondienst deden. Bezuinigen op de overheid? Zo moeilijk zijn de weg te snijden posten niet te vinden. Vaak moet ik denken aan Douglas Adams, die in The Hitch Hikers Guide to the Galaxy beschreef hoe de bewoners van een verre planeet zich bevrijdden van een derde van de bevolking – de overbodigen van de economie: ‘Hairdressers, tired TV producers, insurance salesmen, personnel officers, public relation executives, management consultants, you name it. We’re going to colonize another planet.’ De planeet in kwestie, de planeet waarop hun ruimteschip volgens plan zou neerstorten om nimmer terug te keren, bleek de prehistorische aarde.

14

15

Fotografie: Hans Colijn

SLASH BEKROOND MET SENA EUROPEAN GUITAR AWARD

Leo Blokhuis

George Kooymans

HET IS AL EVEN GELEDEN DAT ROCKICOON SLASH DE SENA EUROPEAN GUITAR AWARD IN DE WACHT SLEEPTE, MAAR ZO’N GROTE NAAM VERDIENT GEWOON EEN PLEK IN DIT MAGAZINE. Door Mascha Felix Eind vorig jaar kreeg ’s werelds bekendste hoge hoedendrager de Award overhandigd van niemand minder dan Golden Earring-gitarist én oud-winnaar George Kooymans in Club Ziggo. Saul Hudson, zoals Slash officieel heet, behoeft eigenlijk geen introductie meer. Als gitarist bij Guns N’ Roses, Slash’s Snakepit en Velvet Revolver heeft hij zijn sporen als snarenplukker al lang en breed verdiend. En dat is nu bekroond met de Sena European Guitar Award. Deze prijs is de opvolger van de Eddy Christiani Award, die in de periode 2006-2012 werd uitgereikt.

Slash

DeWolff

Dany Lademacher en Dirk Vermeij

Adje van den Berg

Jean-Paul Heck, George Kooymans en Leo Blokhuis geven Slash zijn prijs

Rayan Vroon

Anneke van Giersbergen

Danny Vera

NEDERLANDSE ROCK STERK VERTEGENWOORDIGD De uitreiking was een parade van oud-winnaars. Zo trad Adje Vandenberg op met zijn Vandenberg’s Moonkings. Ook Jan Akkerman, Dany Lademacher en Leendert Haaksma gaven een optreden. Daarnaast brachten bekende artiesten als DeWolff, Danny Vera, Anneke van Giersbergen, Stevie Ann, Elske DeWall en Blaas Of Glory een muzikaal eerbetoon aan de Amerikaanse superster. Tijdens de uitreiking was er ook ruimte voor nieuw talent: zo stond de 12-jarige Rayan Vroon ook op het podium. Hij won de Sena Young Talent Guitar Award 2013. www.sega-award.com ←

Jan Akkerman en Leo Blokhuis

GITAARTALENT GEZOCHT! Geef je nu op voor de Sena Young Talent Guitar Awards 2015. Gitaristen in alle stijlen welkom! www.guitarmatrix.nl Slash signeert metershoge muurschildering van Studio Giftig

Leendert Haaksma

Slash

16

17

Frédérique Spigt ‘Ik mag nog even mee’

‘Er moet hard geknokt worden’ Het laatste optreden van haar

duurder is geworden om een productie

HOOPVOL

theatertournee The Medicine Show is

rond te krijgen. Als ik die bijdrage uit

Het einde van de tournee betekent niet

net achter de rug en Frédérique Spigt

het fonds niet had gekregen had ik geld

dat er nu een rustperiode aanbreekt voor

blikt tevreden terug. ‘Ik heb geweldige

waar dan ook vandaan moeten halen of

Spigt. Ze is al druk aan het repeteren

recensies gekregen en na elke show

moeten lenen. En hij moest er komen,

voor nieuwe shows. ‘In april en mei

een staande ovatie gehad. De zalen

want als de cd er niet is gaat het ook

speel ik met onder andere Corrie van

in Amsterdam en Rotterdam waren

niet goed met je theatertournee; die

Binsbergen en Sanne Wallis de Vries

uitverkocht en het publiek was heel

producties infecteren elkaar op een

in het programma Dansen op een

gemêleerd. Er zaten deze keer ook aardig

prettige wijze.’

glazen plafond. Dames die bijzondere

wat jongeren in de zaal en dat vind ik een

Na 30 jaar op de planken weet Frédérique Spigt met The Medicine Show ook een jonge generatie muziekliefhebbers aan zich te binden. Zelf noemt ze de cd een van haar beste albums ooit. Met hulp van het Sena Muziekproductiefonds kreeg ze de productie rond; ze staat er nu mee in uitverkochte zalen. Door Anita Verheggen

dingen hebben gemaakt en door Corrie

fijne ontwikkeling. Het betekent dat ik

Spigt is niet te spreken over de manier

geselecteerd zijn, spelen daarin samen.

nog even mee mag.’

waarop er in Nederland met de (podium)

En na de zomer doe ik met Annet

kunsten wordt omgesprongen. ‘Vanaf

Malherbe een Elvis Presley tournee.

Tijdens de theatertour speelde Spigt

2008 heeft er een subsidiekaalslag in

Heel uniek, het wordt geen musical

het repertoire van haar gelijknamige

de kunst plaatsgevonden en vooral de

maar een bijzondere reis door het leven

cd vol mooie Engelstalige liedjes in het

toon die daarbij werd gezet heeft me

van Elvis. Annet kan fantastisch zingen,

Americana genre. ‘Er was altijd een diep

gestoord. Alsof kunst een luxeartikel

dat weten maar weinig mensen.

verlangen om Americana te maken,’

is terwijl het over opvoeding gaat en

Begin 2016 doe ik een Delta Bluesproject

vertelt Spigt. ‘Ik houd ontzettend veel

over een maatschappij waar de randjes

met Marc Stakenburg die het boek

van die muziek en ja, toen ben ik weer

besnuffeld worden. Waarin kinderen

De big bang van de popmuziek heeft

Engelstalig gaan schrijven want ik zag

tekenen en theater kunnen maken

geschreven en daarna ga ik weer op

niet voor me hoe ik dat goed in het

om tot ontplooiing te komen. Nu doen

tournee met The Medicine Show. Ik heb

Nederlands zou kunnen doen.’

ze net alsof dat allemaal luxe was en

het hartstikke druk.’

De cd werd even enthousiast ontvangen

moeten we de broekriem aanhalen.

als de theatershow, er zijn al zo’n 3000

Dan sneuvelen dit soort dingen het

Bij veel projecten werkt Spigt samen

exemplaren van verkocht. ‘Ik heb ook

eerst. Kunstenaars moeten allemaal

met gitarist Jan van der Meij. ‘Hij heeft

heel erg veel liefde in het boekje en het

nog ondernemender zijn maar vanaf

een heel belangrijke rol. Ik schrijf sinds

album gestoken. Als je het ziet wil je het

het begin van mijn carrière ben ik altijd

jaar en dag met hem en we zijn zo goed

hebben. Ik kom uit de elpee-tijd en heb

ondernemend geweest. Ik doe het met

op elkaar ingespeeld. We zijn een fijn

kunstacademie gedaan. Ik ben gevoelig

enorm veel liefde en ben heel gedreven.

schrijversduo. Ik heb altijd met hele

voor een mooi ontwerp. Hans Verlaat

Ik ben dol op wat ik doe maar het gaat

goede muzikanten gewerkt. En dat is

heeft een mooi boekje ontworpen dat

niet zonder slag of stoot. Er moet hard

ook een van de redenen waarom ik het

mensen graag willen hebben. Zelf vind ik

geknokt worden. Ik schrijf, maak de

volhoud. Want als je dat respect krijgt

het een van de beste albums die ik ooit

theatervoorstelling, organiseer de hele

van muzikanten die zo goed kunnen

gemaakt heb.’

tour, wikkel de financiën af en moet de

spelen, ben je blijkbaar de moeite waard.

publiciteit van de theaters aanvullen, dat

Het lukt niet altijd om dat gevoel uit

LUXEARTIKEL

is een dag-en-nacht-klus geworden want

mezelf te halen maar als muzikanten

Spigt was blij met de subsidie die ze van

ik moet ook spelen. Je hoort mij verder

het geweldig vinden om met me te

het Sena Muziekproductiefonds kreeg

niet klagen maar het is wel moeilijker

werken, vind ik dat enorm troostend

voor het maken van de cd. ‘Het was

geworden. En ik ben er ook niet jonger

en hoopvol. En als de zalen dan redelijk

de eerste keer in mijn leven dat ik een

op geworden dus soms denk ik weleens:

vol zitten en het publiek gaat gelukkig

subsidie kreeg. Een van de gevolgen van

‘Waar ben ik mee bezig?’ Maar ik vind het

naar huis, ga ik niet stoppen met wat ik

de cultuurbezuinigingen is dat het nog

geweldig om te doen.’

aan het doen ben.’

Foto: Richard Tas

18

19

PODIUM

DE WAARDE VAN MUZIEK

‘Vlak voor doorbraak geen podium te vinden’ WAT VOOR OBSTAKELS ZIE JIJ BIJ DE ONTWIKKELING VAN POPTALENT? ‘Ik signaleer dat jonge toptalenten een probleem hebben om optredens te krijgen. Bands die niet meer dan 200 euro voor een optreden vragen kunnen wel spelen. Er zijn voldoende kleine speelplekken, competities, festivals en pop-up podia waar ze hun eerste meters kunnen maken. Maar de bands die interesse wekken van boekers en platenmaatschappijen en in aanmerking komen om Serious Talent van 3FM te worden, hebben veel meer moeite om aan optredens te komen. In de periode voor de definitieve doorbraak naar een groter publiek kunnen ze bijna niet spelen.’ WAAR LIGT DAT AAN? ‘Ze kunnen per optreden ongeveer 80 man publiek trekken en dat is te weinig voor een groot aantal zalen in het popcircuit. Een popzaal als De Helling in Utrecht heeft 220 man nodig om uit de kosten te komen, terwijl die met 1000 euro vaste lasten tot de meest toegankelijke zalen van Nederland behoort. Veel podia uit het zogenaamde clubcircuit zijn verbouwd, vergroot en geprofessionaliseerd terwijl hun horecainkomsten en entreeopbrengsten zijn gedaald. Die openen hun deuren nu echt niet meer voor 80 man.’

WELKE GEVOLGEN HEEFT DAT VOOR DIE TALENTEN? ‘Ze kunnen gelukkig wel meedoen aan de showcase optredens van de Popronde, maar als je naar de gages kijkt, zijn die eigenlijk bedoeld voor bands die nog helemaal aan het begin van hun carrière staan. Er zaten een heleboel 3FM Serious Talents in de Popronde. Die zouden nu al moeten zijn doorgestroomd naar het clubcircuit. Vanuit de zalen gezien is het logisch dat ze die bands niet meer boeken maar er is nu eigenlijk alleen nog een festivalmarkt over. Sommige poppodia creëren wel alternatieve kleinere speelplekken in de stad en worden actiever in hun omgeving. Dat juich ik toe. Maar talentvolle bands die al een jaar bij een boekingskantoor zitten, spelen heel weinig in het clubcircuit. En ze hebben dat wel nodig. Door de rest van de wereld worden ze als volwassen act behandeld en dan moeten ze wel wat kunnen verdienen. We hadden een goed systeem van talentontwikkeling dat perfect aansloot op de markt, maar er valt nu een gat.’ WAT KAN DAARAAN GEDAAN WORDEN? ‘Iedere gemeente wil een moderne popzaal, maar men kijkt niet naar de culturele infrastructuur van de stad. Popbeleid is meer dan het neerzetten van een gebouw. Geef musici een paar

NIELSON OP BEZOEK

Lars Kelpin is projectmanager bij de stichting Groepenraad Amsterdamse Popmuziek (GRAP). Hij adviseert talentvolle jonge popmusici over de zakelijke kant van hun muziekcarrière. Omdat hij ook de Muzikantendag on

Nuances

Tour produceert, heeft hij een goed overzicht over het verloop

Elke winkel heeft een eigen publiek en een eigen sfeer, die wordt bepaald door het product, het interieur, de mensen die er werken, en ook door de muziek. Performers Magazine praat met Mandy Snijders, eigenaresse van cadeau- en woonwinkel Nuances in Veldhoven. Door Jasper van Vugt

van die carrières en de obstakels op weg naar succes. Door Anita Verheggen

jaar de tijd om te investeren in hun carrière. Vroeger zaten de toptalenten in de WWIK en kregen een uitkering op bijstandsniveau. Die regeling komt niet meer terug, maar misschien kunnen het Fonds Podiumkunsten of het Fonds Cultuurparticipatie een alternatief bieden. Een commissie instellen die plannen van talenten beoordeelt. Wie een goed plan heeft, krijgt een financiële tegemoetkoming.’

‘Popbeleid is meer dan het neerzetten van een gebouw’

‘We hebben alle spullen naar buiten moeten verplaatsen, anders was er niet genoeg ruimte. Op die manier pasten er alsnog 70 mensen in.’ Mandy Snijders zal het optreden van Nielson in haar winkel Nuances niet snel vergeten. Het was een van de vier optredens van populaire singer-songwriters die je kon winnen via Muziek Werkt. Snijders was een van de gelukkigen. ‘Ik kwam de actie op het spoor dankzij een flyer die bij de factuur van Sena zat. Ik besloot mee te doen. Enige tijd later zag ik Nielson spelen, als voorprogramma bij Guus Meeuwis. Ik weet nog dat ik tegen mijn vrienden zei dat ik had meegedaan, en dat ik het helaas niet geworden was. “Ach, zo’n kleine winkel met cadeaus en woonaccessoires, in een dorp in Brabant. Die wint toch niet,” dacht ik nog. Prompt kreeg ik de volgende dag een telefoontje dat ik een van de winnaars was en dat Nielson bij mij in de zaak zou spelen. Behalve vrienden en familie had ik ook trouwe klanten uitgenodigd. Hij heeft een half uur gespeeld en na afloop nog uitgebreid de tijd genomen voor handtekeningen en foto’s.’ Foto’s: Paul Tolenaar

Nielson is bij uitstek het type artiest dat Snijders graag draait in Nuances, een gezellige winkel met vazen, kussens, huisparfums en talloze andere woonaccessoires en cadeaus. De zaak opende vijf jaar geleden en betekende een langgekoesterde wens. Snijders: ‘Met Nuances doe ik precies wat ik leuk vind. Dat betekent kleine oplages, elke twee weken nieuwe spullen in de winkel en een losse inrichting waarin genoeg te ontdekken valt. De sfeer die daarbij past is te omschrijven als ongedwongen, losjes en laagdrempelig. Nuances is een plek waar je ook welkom bent als je alleen even wilt kijken of de tijd komt doden.’ Daar hoort ook muziek bij, al komt daar geen uitgekiende strategie aan te pas. In lijn met de sfeer in de winkel is er lekkere, niet te moeilijke muziek te horen. ‘Het eerste wat we ‘s morgens doen is de radio aanzetten. We stemmen af op feelgoodzenders als 100% NL, de lokale zender 8FM of Sky Radio. Dat betekent Nederlandstalige popmuziek als Van Dik Hout en Guus Meeuwis, “gouwe ouwe” en hits uit de jaren tachtig en negentig.

‘Er gaat geen dag voorbij zonder dat klanten meezingen’ Muziek is arbeidsvitaminen, je krijgt zin iets van de dag te maken. Er zit geen groter concept achter, ik zet op wat ik denk dat past en wat ik zelf leuk vind. En dat werkt: er gaat geen dag voorbij zonder dat klanten meezingen met de muziek. Soms zetten we zelf ook een cd’tje op. De winkel verandert per seizoen van thema, en ook de muziek verandert dan. Met kerst draaien we meer kerstmuziek, in de zomer bijvoorbeeld Spaanstalige muziek. Mensen kopen misschien niet direct meer dankzij de muziek die we opzetten, maar ik heb wel het idee dat ze er langer door in de winkel blijven.’

WWW.NUANCES-ONLINE.NL ←

20

21

KLASSIEK

‘Ik ging vrijer met noten om dan men gewend is’

Een hekel aan ambitie

Nora Fischer staat bekend als rebelse zangeres. Ambitieus vindt ze een vies woord; ze doet wat ze wil, niet wat nodig is om vooruit te komen. Alles lijkt haar gemakkelijk af te gaan, maar voor haar unieke geluid heeft ze hard moeten vechten. Door Guido van Oorschot De mezzosopraan heeft het geprobeerd, bouwen aan een grote carrière – zat ze haar biografie vol te stouwen met indrukwekkende feiten en te bedenken waar ze kon netwerken met belangrijke mensen. Nora Fischer trekt een vies gezicht. ‘Al gauw ontdekte ik: als vooruitkomen je doel is, is het nooit genoeg. Altijd is een volgende stap mogelijk. Hoe hoger op de ambitieladder, hoe onprettiger ik me voel.’ Toch heeft Nora Fischer (27) niet te klagen over succes. Ze stond op Lowlands met de minimal music-goeroe Steve Reich; ze schitterde in de opera The News van Jacob ter Veldhuis; popsongs van Beck stak ze in een nieuw jasje. Fischers grootste kracht is haar naturel, schreef NRC Handelsblad. Haar stem is ‘niet klassiek, niet barok, niet jazzy, maar in staat tot alles.’ Om die veelzijdigheid te belichten, ruimde het tv-programma Vrije Geluiden zelfs een complete uitzending in.

Tegendraads Ze mag zich dan in elk genre moeiteloos bewegen, voor haar unieke geluid heeft ze hard moeten vechten. Het begon ermee dat Fischer als pianotalentje zat te rammen op het klavier, uit frustratie over spartaanse eisen. Als zangstudent werd ze van het conservatorium gestuurd, nadat docenten onenigheid hadden gekregen over haar onconventionele aanpak. ‘Met noten op papier ging ik kennelijk vrijer om dan men in de klassieke traditie gewend is.’ Een avontuurlijker opleiding vond ze in Kopenhagen. Daarna voltooide ze aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag de master New Audiences and Innovative Practices. En nu staat Nora Fischer te boek als de tegendraadse mezzo die alles kan. ‘Dat beeld is door de media opgeklopt: leuk, een rebel! Maar dwars zijn is nooit een doel geweest, ik heb me laten leiden door mijn intuïtie.’ Liefhebbers van klassieke muziek kijken met ontzag naar Fischers familie. Haar vader is de vermaarde Hongaarse orkestdirigent Iván Fischer. Haar moeder, de blokfluitiste Anneke Boeke, stamt uit een Nederlandse muziekfamilie. Hun dochter kreeg mee dat ze aan geld geen waarde moest hechten. ‘Dat vonden ze totaal oninteressant.

In het leven draaide het erom dat je trouw bleef aan jezelf.’ Bij haar vader zag ze de tol van wereldwijd succes. ‘Altijd op pad, een eenzaam bestaan. Ik heb ervan geleerd. Het klinkt leuk om te zeggen dat je overal ter wereld zingt, maar de vraag wát je zingt, vind ik veel belangrijker.’ Oerol Toen Fischer vorig jaar op een rijtje zette wat ze van haar werk verlangde, stuitte ze op trefwoorden als vrijheid, spontaniteit, toewijding, kwaliteit. Dus heeft ze inmiddels nee gezegd tegen prestigieuze klussen in grote zalen. ‘Dat was best eng, maar ik heb geleerd te vertrouwen dat de dingen lopen zoals ze moeten lopen.’ In juni staat ze op Oerol, in een theaterproductie van regisseur Boukje Schweigman. ‘Is het slim om daar vier maanden van mijn leven aan te wijden? Het zal mijn carrière geen megaboost geven, maar Boukje maakt waanzinnig werk en ik ga er veel van leren.’

Foto: Marco Borggreve

22

Foto: Paul Tolenaar

EVEN VOORSTELLEN

HANS JANSEN Legal Counsel

Hans Jansen werkte als stafjurist bij het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch en was jaren advocaat gespecialiseerd in intellectuele eigendom. Sinds oktober vorig jaar vormt hij samen met Milan ter Weijden de juridische afdeling bij Sena. Door Willemijn de Jonge

‘De dossiers die in de advocatuur

Ik hoor bij sommige gebruikers nog

voor Spotify moet je bij de platen-

door je handen gaan zijn altijd van

steeds de ondertoon dat zij het onzin

maatschappij zijn. En wat ook vaak aan

voorbijgaande aard. Bij Sena kan ik veel

vinden te moeten betalen voor het

de orde komt: wie is er nou eigenlijk

structureler meebouwen aan een blijvend

draaien van al die zogenaamd ”rijke”

verantwoordelijk voor het openbaar

eindresultaat,’ zegt Hans Jansen. ‘Ik voel

artiesten. Terwijl het in deze economisch

maken van muziek? Is dat degene die

me meer betrokken bij deze organisatie

zwakke tijden juist zo moeilijk is om

de apparatuur regelt, de dj of de café-

die een vuist maakt voor een belangrijke

rond te komen van muziek.’

eigenaar? Jansen: ‘Dat wisselt per geval.

groep. Wat Sena doet is maatschappelijk

Belangrijke factor is vaak wie beslist

relevant; mensen die een creatieve

BEWERKELIJK

dat er muziek gedraaid wordt. Wat is de

prestatie leveren horen daarvoor een

De dagelijkse werkzaamheden op de

partij die de organisatie op zich neemt?

redelijke vergoeding te krijgen.

juridische afdeling worden verdeeld

Wat ook doorslaggevend kan zijn is wie

tussen gebruikers en rechthebbenden.

in de praktijk betaalt voor het gebruik

‘Mensen die bellen met juridische vragen

en daar het meest profijt van heeft. Het

komen in eerste instantie vaak bij andere

blijft telkens een feitelijke beoordeling.’

afdelingen terecht, zoals Relatiebeheer, Media of Licenties, maar als het wat

KLEINE LETTERTJES

technischer en bewerkelijker wordt,

De uitvoerende artiesten die Jansen

worden ze naar ons doorverbonden.’ Met

te spreken krijgt, hebben vaak vragen

gebruikers gaat het vaak over of ze een

over de kleine lettertjes in contracten.

licentie van Sena nodig hebben. ‘Men

‘Het is altijd even opletten of je bij het

wil graag nummers laten horen die niets

ondertekenen van een contract met een

kosten, maar de vraag is vaak of dat werk

producent of platenmaatschappij al je

wel echt rechtenvrij is. De tendens is

naburige rechten overdraagt of niet. Dat

dat er steeds meer gekeken wordt naar

staat vaak niet in de meest begrijpelijke

rechtenvrije alternatieven. Wij houden

taal beschreven. In de praktijk gebeurt

dat zeer kritisch in de gaten, want dat zet

het nogal eens dat artiesten tekenen voor

de inkomsten die muzikanten van Sena

volledige overdracht zonder dat ze zich

krijgen natuurlijk zwaar onder druk.’

daarvan bewust zijn. Ik raad mensen

Daarnaast is het nog best lastig voor gebruikers om te weten of ze wel bij Sena moeten zijn. Voor webcasting heb je bijvoorbeeld een licentie van Sena nodig, maar voor on demand muziek weer niet;

vooral aan dit bij twijfel van tevoren goed uit te zoeken. En ik hoop dat iedereen de moeite neemt om na te gaan of een aansluiting bij Sena de moeite waard is. Laat je vooral niet ontmoedigen door dat kleine beetje administratie dat ervoor nodig is. Je bij ons aanmelden kost namelijk niets.’

‘Het is vaak niet de meest begrijpelijke taal’

23

Foto: Paul Tolenaar

COLUMN HENK WESTBROEK

HET GELIJK VAN TAYLOR SWIFT EN THOM YORKE Er bestaat een grote internationale bond van motorrijders en die heet de FIM. Er bestaat ook een internationale federatie van muzikanten die de FIM heet. De FIM waar 72 landelijke muzikale vakbonden bij aangesloten zijn is de FIM waar ik het nu over heb. Die FIM heeft vorig jaar de Verklaring van Boedapest geformuleerd. Maar het Verdrag van Boedapest stamt toch al uit 2000? En in dat verdrag staan toch de regels waaraan het vervoer van goederen over binnenwateren moet voldoen? Dat klopt helemaal, maar de Verklaring van Boedapest dat de FIM vorig jaar het levenslicht liet zien gaat niet over het vervoer van goederen via rivieren, maar over het vervoer van muziek via het internet.

‘NIET DE ARTIEST, MAAR DE PLATENMAATSCHAPPIJ IS SPEKKOPER’ De muzikale FIM heeft in haar verklaring vastgelegd dat het redelijk en nastrevenswaardig is om de opbrengsten van de elektronische muziekdistributie op 50/50 basis te verdelen tussen de producenten van muziek en de uitvoerenden ervan. Precies zoals Sena dat in haar praktijk doet. Als er een liedje op de radio wordt gespeeld, gaat de helft van de uitvoeringsrechten immers naar de producent van dat liedje – zeg maar de platenbaas – en de andere helft mogen de uitvoerenden onder elkaar verdelen. Als in een café een werkende jukebox staat, dan worden de uitvoeringsrechten van de uitgekozen liedjes door Sena ook op 50/50 basis onder producenten en muzikanten verdeeld.

Bij de digitale jukebox die Spotify heet, is de verdeling van de opbrengsten ineens een stuk minder fair. Dat omdat het volgens Europese regels verboden is dat uitvoeringsrechten via de Sena’s van de verschillende Europese landen worden uitgekeerd. Omdat Europa collectieve belangenbehartiging van uitvoeringsrechten bij digitale jukeboxen verbood, worden de platenmaatschappijen nu slapend rijk. Alle grote platenmaatschappijen en een paar iets kleinere zijn gezamenlijk eigenaar van Spotify. Spotify maakt nog steeds geen dubbeltje winst omdat de eigenaren (de platenmaatschappijen) de inkomsten vooral verdelen onder de rechthebbenden van liedjes en dat zijn in de eerste plaats… de platenmaatschappijen. Dus platenmaatschappijen onderhandelen met platenmaatschappijen over de voorwaarden waarop platenmaatschappijen liedjes beschikbaar stellen voor Spotify. De platenmaatschappij die het repertoire van een artiest op Spotify laat belanden deelt haar inkomsten niet eerlijk met de artiest, maar geeft die artiest in beginsel dezelfde royalty als er op de platen van die artiest zit. Verder is het is ook nog vrij gebruikelijk dat een platenmaatschappij eeuwigdurend 20 procent technische kosten van

de te vergoeden royalty aftrekt vanwege de kosten die ze eenmalig maakt om een muziekbestandje via het net naar Spotify te sturen. Dus stel dat een artiest een platenroyalty van 10 procent heeft, dan krijgt hij er dus maar 8. De platenmaatschappij ontvangt de overige 92 procent van de opbrengsten. Als Spotify met trots roept dat ze honderden miljoenen aan ‘rechthebbenden’ uitkeert dan suggereert ze dat artiesten de spekkopers zijn, maar dat zijn dus de platenmaatschappijen. Om het nog wat ingewikkelder te maken: een grote maatschappij die mede-eigenaar van Spotify is krijgt meer vergoeding per liedje dan een kleine maatschappij die geen aandeelhouder van Spotify is. Dus zelfs de ene 8 procent is de andere niet. Fair is anders. In Amerika hebben heel wat individuele artiesten al processen tegen platenmaatschappijen gevoerd – en gewonnen – om 50/50 van de Spotify opbrengsten te mogen ontvangen. Om te voorkomen dat elke Europese artiest naar de rechter moet gaan voor een fair deal, zou Europa moeten willen dat de opbrengsten van de digitale jukeboxen op dezelfde manier geïncasseerd en verdeeld worden als die van de mechanische. Via Sena!

EDISON POP 2 MAART Amsterdam

JAZZ IN DE KAMER

KONINGSDAG OP HET MUSEUMPLEIN 27 APRIL Amsterdam

JAZZ DAYS THE HAGUE

25 MAART Leiden

30 APRIL - 2 MEI Den Haag

MOTEL MOZAÏQUE

VERGADERING VAN AANGESLOTENEN

10 - 11 APRIL Rotterdam

18 MEI Locatie volgt

OPERADAGEN ROTTERDAM 22 - 31 MEI Rotterdam

FESTIVAL ORANJEWOUD 28 - 31 MEI In en rond Oranjewoud

KADEROCK 6 JUNI Den Haag

AMERSFOORT JAZZ 11 - 14 JUNI Amersfoort

ik ken de geur van geld en macht de echo van succes de bloemen en de whiskyfles vriendinnen voor één nacht miljoenen houden van miljonairs miljoenen houden van miljonairs maar liefje, ik zing het lied UIT: MILJONAIRS, DE OVERKANT (1999), DOOR ERNST JANSZ