Het is nog even afkloppen, maar

Flexmarkt Omzetranglijst 2013

Het laatste crisisjaar Als het aan de uitzendbranche ligt, zal 2013 de geschiedenis ingaan als het laatste crisisjaar. De meeste bureaus maken zich op voor een nieuwe periode van groei. Bescheiden groei, dat wel. Wilbert Geijtenbeek

et is nog even afkloppen, maar het lijkt er sterk op dat 2013 de geschiedenis ingaat als het laatste crisisjaar. Gemiddeld groeide de omzet van de branche in 2013 met slechts 0,2 procent, maar een stijgende trend is sinds de zomer duidelijk zichtbaar. In het laatste kwartaal groeide

H

dus heerst er optimisme. Dat begint bij de grote beursgenoteerde partijen die al in februari, bij de bekendmaking van de jaarcijfers hun de afgelopen jaren veelgeuite voorbehouden lieten varen. De komende jaren zullen in het teken staan van stijgende marketinguitgaven, het aanwerven van intercedenten en consultants

tingkosten nog een luxe-uitgave, kunnen de huidige intercedenten hun werk nog prima aan en sluiten de grote merken nog vaker vestigingen dan ze openen. Nederland is nog een ouderwets laatcyclische arbeidsmarkt en dus is het herstel relatief.

Groei Het afgelopen jaar was de ranglijst van deelnemende bedrijven goed voor een opgetelde omzet van 8,1 miljard euro. Dat is 2,5 procent meer omzet dan een jaar eerder. Dat groeipercentage wordt vertekend door de grote opkomst van payrollbedrijven en contractbeheerders, die ook in 2013 een onstuimige groei doormaakten. IT Staffing Group brak voor het eerst door tot de top vijf van de lijst, terwijl ook concurrenten als Harvey Nash, Driessen HRM en Payroll Select dubbelcijferig naar boven

‘Ondernemers vinden het ondernemen weer leuker’ en zelfs het openen van vestigingen. Op al deze zaken bereiden de planners van de marktleiders Randstad en USG People zich weliswaar voor, maar zover is het nog lang niet. In Nederland zijn marke-

‘IK BEN NIET ONTEVREDEN’ Van de grote vier uitzendbureaus wist alleen Adecco in 2013 te groeien. Niet vreemd. Adecco profiteert meestal eerder van herstel dan zijn concurrenten. Directeur Patrick Bakker vindt dat er sprake is van een grotendeels klassiek herstelpatroon.

Foto: Ton Kastermans Fotografie

de omzet van de branche naar 3,2 procent en als analisten van de grootbanken gelijk hebben, zal de groei in 2014 niet boven dat percentage uitkomen. De vraag naar uitzendkrachten stijgt weer. En

Hoe heeft u de eerste maanden van 2014 ervaren? ‘Ons bedrijf ligt in de Benelux goed op koers met een omzetgroei van 11 procent in het eerste kwartaal van dit jaar. Ik Patrick Bakker ben nooit helemaal tevreden en altijd op zoek naar verbetering, maar heel ontevreden met deze ontwikkeling ben ik niet.’ allocatieve functie houden: als branche Adecco groeide in 2013. Dat valt van helpen wij mensen die daar moeite mee de grote beursgenoteerde concurren- Is het bemiddelingsproces voor hebben een passende baan te vinden.’ ten niet te zeggen. Hoe komt dat? Adecco na vijf jaar crisis veranderd? ‘Ik denk dat veel te maken heeft met onze ‘Ik denk dat het uitzenden zoals we dat Wat is er wel veranderd in de markt? verdelingen van klanten. Adecco leunt in nu doen in de kern nog hetzelfde is: wij ‘De bemiddeling van zzp’ers biedt kanNederland sterk op grote klanten, waarmaken als bemiddelaar het verschil in de sen voor onze markt. En ik denk dat de door ons bedrijf traditioneel ietsje eerder kwaliteit van de bemiddeling van kandida- noodzaak om in elke plaats een eigen op marktontwikkelingen reageert. Voor ten. Er zijn natuurlijk technische verbete- vestiging te hebben, minder is geworden. ons begon het herstel al vorig jaar mei. ringen en verschuivingen van processen Wij sluiten niet radicaal onze vestigingen. Sindsdien is de volgorde van sectoren naar de online wereld, maar arbeidsbeKantoren sluiten doen we alleen als we waarin de vraag naar flexibele arbeid middeling blijft arbeidsbemiddeling. op een andere manier met hetzelfde sucweer toeneemt redelijk klassiek.’ Bovendien blijft de uitzendsector een ces de lokale markt kunnen bedienen.’

20 /

/ juni 2014

omzetranglijst in de lijst doorgroeien. Andere groeiers zijn in de niches en specialismen te vinden, waar de schaarste al langer groot is. Daarbij valt te denken aan technici, vakspecialisten, hoogopgeleiden en financiële professionals. Weer andere groeiers profiteren van hun focus op studenten of Midden- en Oost-Europeanen. Ook zijn er diverse spelers die afgelopen jaar door middel van acquisities hun omzet opvijzelden. En zelfs partijen die al jaren aaneen krimpen, zoals overheidsdetacheerder BMC, deden dat afgelopen jaar minder sterk dan voorheen.

Verlies marktleiders Opmerkelijk is het achterblijven van De Grote Vier. Met uitzondering van Adecco krompen De Grote Vier in 2013. USG People zag zijn omzet in 2013 met meer dan 9 procent dalen – een effect dat versterkt is door de verkoop van dochterbedrijf USG Energy (tegenwoordig RedWave). Maar ook marktleider Randstad kromp met 3 procent. Deze beursgenoteerde marktleiders wegen zwaar in de lijst: zouden we de top vier buiten beschouwing laten, dan zou de top vijftig met 13,4 procent zijn gegroeid. Opgeteld leverden de vier grootste uitzenders in 2013 aan omzet 192 miljoen euro in. Volgens analist Konrad Zomer van ABN Amro heeft het achterblijven van de marktleiders te maken met reorganisaties die nog worden uitgevoerd. Bovendien denkt Zomer dat de uitzendgiganten zich nog inhouden als het om lage-margecontracten met grote klanten gaat. ‘De grote spelers hebben bewust gekozen voor winstgevendheid in Nederland. Randstad levert werk tegen een prima marge. Als je als uitzendbureau meer zou concurreren op prijs, zou je behoorlijk wat marktaandeel kunnen winnen. Dat is iets wat de grote spelers nu bewust niet doen.’ De subtop van de ranglijst laat een wisselend beeld zien. Traditionele outperformers als Olympia en Brunel groeiden niet, terwijl meer op het industriële segment gerichte bureaus als Luba, Covebo en Humares wel groter werden.

Herstel uit het zuiden Op dit moment lijkt weinig het herstel van de markt te kunnen verstoren. Als het herstel van Zuid-Europese landen als Italië, Spanje en Portugal, dat al langer aan de gang is, een voorbode is van het Nederlandse herstel, dan wordt 2014 een mooier jaar dan

de afgelopen vijf jaren. De Rabobank houdt een positieve lange-termijnverwachting van de uitzendmarkt. De nog altijd stijgende werkloosheid - inmiddels 8,7 procent van de beroepsbevolking - is een teken dat werkgevers terughoudend zijn om kandidaten voor vaste banen te recruteren. Dat geeft uitzendbedrijven en detacheerders een voordeel: bedrijven zijn eerder geneigd iemand tegen een lager risico tijdelijk in te schakelen.

Omzetranglijst 2013:

Nummer 1 t/m 16 Positie 2013 (2012) Omzet 2013 in mln. euro’s (2012) Daling/stijging t.o.v. 2012 1 (1)

2739 (2825) 2 (2)

We vroegen de deelnemers aan de lijst ook naar hun verwachtingen voor het komende jaar. De respondenten waren positiever gestemd over de economische situatie in 2014 dan die van vorig jaar. Dat gold ook voor hun visie op hun eigen financiële situatie. Die werd er in de loop van het jaar rooskleuriger op. Ook vond een meerderheid van de deelnemers het een gunstige tijd om personeel aan te nemen. Het is voor de meeste deelnemers bovendien een voordeliger moment voor het doen van overnames dan voor het verkopen van bedrijven of bedrijfsonderdelen. Wij spraken over het afgelopen jaar met Roel ter Steeg, partner bij fusie- en overnameboutique Mazars Berenschot Corporate Finance en kenner van de arbeidsmarkt. Ter Steeg was betrokken bij de dataverzameling en analyse van de Omzetranglijst. Ook blikten wij vooruit op de komende periode. Hoe typeert u 2013? ‘Het is het jaar van de nieuwe opleving. De markt herstelde in de loop van 2013. Dat merkten sommige algemene uitzendbedrijven al rond de zomer, maar bij de meeste andere bureaus keerde de groei in het najaar sterk terug. In 2013 zagen de meeste deelnemers aan de Omzetranglijst hun omzet groeien en sloten ze de laatste maanden van het jaar overtuigend beter af.’ En het herstel zet door. ‘Dit jaar gaat een mooi jaar worden voor de flexmarkt. De zon breekt door; over de volle breedte van de markt gaat het nu beter dan we lange tijd hebben meegemaakt. Ik merk dat aan het optimisme van mensen in deze markt. Uitzenders hebben in het begin van 2014 de overtuiging gekregen dat het ook de rest van dit jaar goed zal blijven gaan. Waar veel ondernemers eind 2013 zeiden dat het herstel nog wat broos was, is het zelfvertrouwen in de loop van dit jaar veel groter geworden. Ondernemers vinden het ondernemen

Randstad

USG People 992 (1094)

3 (3)

Adecco Group

Gro omz otste et (abs daler oluu t) Interview op pag. 20

490 (486) 4 (4)

ManpowerGroup 453 (461)

5 (6)

Gr

De Staffing Groep/ om ootste z IT Staffing Groep ( etstijg 320 (267)

6 (5)

e luut r )

Timing Holding (Timing uitzendteam, Persoonality, Zorgwerk) 298 (292)

7 (8)

abso

Interview op pag. 26-27

Harvey Nash 280,9 (209,2)

8 (7)

Olympia Nederland 245 (249)

9 (9)

Brunel Nederland 160,1 (161,9)

10 (10)

Vebego Personeelsdiensten 153 (153,8)

11 (11)

OTTO Work Force 137 (121)

12 (12)

Driessen HRM

Interview op pag. 28

136,5 (108,29) 13 (13)

Luba Groep 104,9 (100,4)

14 (15)

Interview op pag. 22 en 26-27

Payroll Select Nederland 91 (82,2)

15 (14)

BMC Groep 87 (92)

‘Dit jaar gaat een mooi jaar worden voor de flexmarkt’

16 (16)

YoungCapital (StudentenWerk) 85,7 (76)

juni 2014 /

/ 21


‘DE CRISIS IS VOORBIJ’

Nummer 17 t/m 32 Positie 2013 (2012) Omzet 2013 in mln. euro’s (2012) Daling/stijging t.o.v. 2012

Uitzendbureau Luba zag zijn omzet in 2013 met 4,5 procent groeien tot 105 miljoen euro. Het was dan ook een goed jaar, vindt algemeen directeur Johan Doornenbal. Luba is sneller gegroeid dan de markt. Hoe verklaart u dat? ‘Wij zijn onze mkb-klanten de afgelopen jaren trouw gebleJohan Doornenbal ven. Dat betaalt zich nu uit. Daarnaast hebben wij het afgelopen jaar behoorlijk ingezet op de groeimarkten voor payrolling en op het bemiddelen van arbeidsmigranten.’

Foto: Fotopersburo Dijkstra

17 (18)

Merkt u dat de vraag naar flexibele arbeid in het midden- en kleinbedrijf herstelt? ‘Het midden- en kleinbedrijf herstelt al sinds vorige zomer; eerder nog dan het grootbedrijf. Dat is goed voor ons, want wij hebben de afgelopen jaren onze diensten aan klanten die niet tot het midden- of kleinbedrijf behoren, geleidelijk afgebouwd. Ons hele aanbod is tegenwoordig afgestemd op de mkb-onderneming.’ Dus ook payrolling? ‘Ja. Midden- en kleinbedrijven hebben het nut van payrolling ontdekt. Eind 2012 hebben we daarom ook voor een eigen payrolldochter gekozen. Payrolling is een markt die we al langer snel zagen groeien. Ik verwacht niet dat die groei gestuit gaat worden. Omdat wij zelf als bedrijf wendbaar zijn, hebben we onze dienstverlening tamelijk snel kunnen aanpassen aan die markt.’ Wat betekent dat? Uw marge voor bestaande klanten opknippen in een payrolldeel en een werving- en selectiedeel? ‘Met payrolling boren wij vooral nieuwe markten aan. Daarmee pakken we extra groei van nieuwe payrollklanten, die de kans krijgen om ook uitzendwerk van ons af te nemen. Dat zal op termijn tot groei moeten leiden.’ Wat verwacht u van 2014? ‘Ik denk dat het een mooi jaar gaat worden. Het zoemt weer op onze vestigingen. Het aantal vacatures neemt toe. En de termijn waarop klanten kandidaten aannemen, wordt ook langer. Ik ben ervan overtuigd dat onze omzet dit jaar zal groeien. Dubbelcijferig? Nee. Dat niet, maar de crisis is wel voorbij. En dat is mooi.’

Jenrick Nederland 85,21 (70,37)

18 (20)

Covebo Uitzendgroep 71,9 (64,5)

19 (19)

DPA Groep 71,1 (65,1)

20 (17)

DIT Holding 70 (75)

21 (29)

22 /

/ juni 2014

herstelt. Uitzendbureaus en detacheringsbedrijven die aan gemeenten leveren, groeien weer. Ook in de zorg begint het wiel weer voorzichtig te draaien, al blijven beide sectoren achter bij de rest van de markt.’ U heeft geen kanttekeningen bij het herstel? ‘Onzekerheid is funest. De oorlog in Oekraïne zou het herstel bijvoorbeeld kunnen verstoren. Daarvoor zou dat conflict wel eerst moeten uitgroeien tot meer dan een regionale aangelegenheid. Daarbuiten ziet de wereldeconomie er relatief stabiel uit. De onrust in de markt zoals die in 2010, 2011 en 2012 werd veroorzaakt door twijfels over de financiële sector en

Interview op pag. 26-27

The Employment Group (Faber Personeelsdiensten Holding en Tracé Beheer)

66,8 (41,3) 22 (-)

Staffing Management Services 65 (27)

23 (21)

TMC Group 54,3 (55,1)

24 (22)

In Person 54 (50)

25 (23)

Welten 52,6 (53,7)

26 (25)

Humares 51 (46,4)

27 (32)

Pay for People 50,7 (33,4)

weer leuker, nu ze hun investeringen en uitgaven weer kunnen inzetten voor groei.’ Wat merkt u van investeringen? ‘Ik zie veel bureaus die hun interne organisatie meer op groei inrichten. Ze werven weer voorzichtig intercedenten, om in te spelen op de toegenomen aantallen aanvragen. Dat gebeurde eerder al rond Eindhoven, waar de hightech-industrie al langer een grote vraag naar flexkrachten en gedetacheerden heeft. Nu zie ik datzelfde door het hele land heen gebeuren.’ Ook in moeilijke sectoren als de overheid en de zorg? ‘Het is een sectorbreed herstel. De vraag naar flexibele krachten bij de overheid


28 (35)

Talent & Pro 46 (28)

29 (26)

Consolid 43,47 (42,73)

30 (27)

MF Uitzendbureau 43,3 (40,8)

31 (28)

Abiant 42 (40)

32 (31)

Xelvin 41 (36,88)

G omzrootste e (pro tstijger c tuee enl)


omzetranglijst de kredietwaardigheid van Zuid-Europese EU-landen, is verdwenen.’ Hoe merkt u dat klanten in het midden- en grootbedrijf tegen de inhuur van flexibel personeel aankijken? ‘Onder mkb-klanten spelen twee dynamieken. Enerzijds zijn ondernemers heel voorzichtig met het inschakelen van flexibel personeel. Ze moeten zeker zijn dat ze het geld dat ze uitgeven aan hun tijdelijke

worden dan in het verleden. De brutomarges van veel uitzendbedrijven en detacheerders liggen lager dan ooit tevoren. Op de margeniveaus van vòòr 2008 zullen uitzendbureaus niet terugkomen. Uitzendbureaus zijn bovendien massaal van A- naar C-locaties verhuisd. Ze hebben hun focus verlegd van bricks naar clicks; van vestigingen naar het internet. Daarbij is enerzijds sprake van kostenbesparing, anderzijds van een gewenste

‘Het is een sectorbreed herstel’ krachten direct terugverdienen. Anderzijds geldt dat veel klanten het nog niet aandurven om vaste medewerkers te werven en selecteren. Daardoor houden ze liever hun flexibele schil overeind of bouwen deze uit. In die trend lopen mkb-ondernemers achter de grootbedrijven aan.’ Ter Steeg denkt weliswaar dat de economische crisis voorbij is, dat betekent niet dat de markt weer wordt zoals voor 2008. Dubbelcijferige groei van de winst is slechts voor enkele partijen weggelegd. De grote volumespelers moeten rekening houden met een periode van bescheiden groei in omzet en winst. Volgens Ter Steeg zal de uitzendmarkt eraan moeten wennen dat de omstandigheden voor wat betreft winstgevendheid definitief zijn veranderd. Welke zaken zijn na vijf jaar crisis veranderd in deze markt? ‘De economische cycli zijn tegenwoordig korter. We kunnen in deze markt niet veel verder vooruitkijken dan twee tot drie jaar tijd. De werkloosheid is gestegen. De leverancier heeft zijn alleenheerschappij aan de onderhandelingstafel verloren. Nu de markt herstelt, betekent dat nog niet dat de uitzendbedrijven hun overwicht bij onderhandelingen weer terugwinnen. De werkloosheid is groot en de schaarste is beperkt en slechts in enkele niches. Ik denk dat de markt internationaler is geworden en er zijn ook meer freelancers actief, waardoor de schaarste niet meer zo makkelijk zal kunnen oplopen tot de niveaus van 2008 en daarvoor. Dus de aanbieder is geen koning en zal dat ook niet snel meer worden. Klanten zijn beter geïnformeerd en snappen meer en meer hoe je de goede kandidaat kunt vinden. Klanten hebben meer inzicht in de kostenopbouw voor een flexkracht.’ Welke gevolgen heeft dit de komende jaren voor uitzendbedrijven? ‘Ik denk dat uitzendbedrijven veel minder makkelijk zullen groeien. Groei is mogelijk, maar daarvoor zal harder gewerkt moeten

forse terugval van de inloop in de vestigingen. De markt is ervan overtuigd geraakt dat de opbrengsten van de spontane inloop niet meer duurzaam tegen de inschrijving van kandidaten via het internet en de kosten van een vestiging op A-locatie opwegen.’ Wat hebben we nog meer geleerd van de economische crisis? ‘We hebben in deze markt geleerd om genoegen te nemen met een minder dik belegde boterham. Uitzendbedrijven hebben geleerd hun organisaties strakker neer te zetten. Ik denk dat er klantgerichter wordt gewerkt dan voorheen. Ik denk dat sommige partijen geleerd hebben dat strak debiteurenbeheer en een strenge selectie van klanten erg belangrijk is in tijden waarin het moeilijker gaat. Het is van belang om bij tegenwind niet afhankelijk te zijn van maar één of twee grote klanten en te weten of je klant zijn rekeningen wel kan betalen. Een andere les is dat de inzet van freelancers in het bedrijfsmodel van uitzendbureaus en detacheringsbedrijven is opgenomen. Dat geldt ook voor het payrollconcept, dat vrijwel alle uitzendbedrijven hebben omarmd. Zaken die overigens vaak zijn voortgekomen uit de vraag van klanten. Bedrijven zijn de afgelopen jaren veel flexibeler omgegaan met de vraag van klanten. De uitzendmarkt is daardoor veel klantgerichter geworden dan deze ooit was. Dat zijn allemaal zaken die zullen blijven, ook als de markt herstelt.’ Is de uitzendbranche wendbaarder geworden? ‘Ja. Tegelijkertijd weet ik niet of de markt veel innovatiever is geworden. Er is sprake van enige vernieuwing van de bestaande businessmodellen en sommige bedrijven hebben gezocht naar mogelijkheden om andere klantengroepen te bereiken, maar echte revolutionaire innovatie zie ik niet terug. Radicale gamechangers vind ik niet in deze markt.’



Staffing Associates 39,8 (37)

34 (-)

Hoo nieugste kom wer

Arbeidsmarkt 35 (-)

35 (38)

Prima Personeel 32 (28)

36 (7)

Interview op pag. 26-27 en 28

AB Midden Nederland 28 (25)

37 (36)

Oranjegroep 26 (22)

38 (40)

Continu 24,6 (23)

39 (39)

Synergie 24,3 (23,4)

40 (41)

De Flextra-Groep 22,9 (20,8)

41 (-)

PSC Backoffice Service Holding 22,3 (10,1)

42 (43)

Careermaker Uitzendorganisatie 20,2 (14,1)

43 (-)

Accent Jobs for People 18,06 (14,7)

44 (42)

Worktrans Group 17,9 (17,7)

45 (46)

Artec Groep 13,1 (12,5)

46 (44)

WerkTalent (voorheen De Uitzendspecialist) 12,52 (13,51)

47 (45)

Kooyenga Beheer Groep 12 (12,5)

48 (47)

Detaned groep 11,8 (11,45)

juni 2014 /

/ 23

Staffing Management Services heeft inmiddels 65 miljoen euro aan omzet van klanten onder zijn hoede. De inhuurregisseur groeide daarin met 140 procent. Directeur-eigenaar Rob de Laat wil die groei doorzetten.

Foto: Yolanda Stil

‘HET POINT OF NO RETURN LIGT ACHTER ONS’



Regiebouw Groep 11 (11)

50 (49)

GJ Personeelsdiensten 10,9 (8,7)

Hoe definieert u omzet? Rob de Laat ‘Wat wij hier omzet noemen, is het bedrag dat wij voor onze klanten beheren. Soms gaat dat over onze bankrekening, maar vaak ook over de rekening van de klant. Die 65 miljoen euro is de optelsom van die bedragen.’

51 (-)

Mekano Industrial 9,35 (8,35)

52 (50)

Aethon Groep 9,17 (7,3)

U boekte veel groei in 2013. Hoe komt dat? ‘We zijn al zes jaar actief in de markt voor contractbeheer. Door die jaren heen hebben zich steeds meer en steeds grotere klanten bij ons aangesloten. De rol van een managed service provider (MSP) is in die tijd meer geaccepteerd geraakt.’

53 (-)

6,1 (4,8) 54 (51)

Loopt uw omzetgroei in de pas met uw concurrenten of verslaat u de markt? ‘Op gevoel zeg ik dat we de markt met onze omzetgroei verslaan. Maar in de praktijk concurreren wij met uiteenlopende soorten dienstverleners: MSP’s, maar ook brokers en master-vendors, die ook detacheringsdiensten leveren. Detacheren doen wij niet, omdat wij als spelverdeler van beheerde omzet voor onze klanten geen dubbele pet willen dragen.’

Wat betekent de groei van uw markt voor uitzendbedrijven en detacheerders? ‘De opkomst van MSP’s is een revolutie die niet meer te keren is. Op termijn zullen klanten hun arbeidsvraag niet meer vanuit inkoopafdelingen, maar vanuit de HR-kolom in de markt leggen. Dat betekent dat bedrijven het aanbod van vaste krachten, payrollkrachten, uitzendkrachten, gedetacheerden en zzp’ers met elkaar zullen vergelijken. Dan wordt de hele flexmarkt één markt. Het point of no return ligt al achter ons.’

WerkCentrale Nederland 6 (6,3)

55 (-)

Module Personeelsdiensten 4,9 (3,6)

56 (52)

Wat verwacht u van 2014? ‘Nog meer groei. We bedienen nu al nieuwe klanten, waardoor we weten dat onze beheerde omzet dit jaar met meer dan 50 procent zal toenemen. Dat kan nog meer worden. Ik verwacht veel van de profitsector. Grote bedrijven zien steeds vaker het nut in van een MSP, die de inhuur voor meerdere leveranciers van flexibele arbeid op onpartijdige wijze verdeelt.’

Vaktec

Krosto Techniek 4,2 (4,2)

57 (53)

Tjellens 3,8 (3,3)

58 (54)

Skanna Basics Horeca Uitzendbureau 2,7 (2,6)

59 (-)

E-Flex Personeelsdiensten 1,84 (1,08)

60 (-)

Shifter Verloning Nederland 1,8 (0,46)

24 /

/ juni 2014

op afstand te spreken, maar het één-opééncontact is nog niet verdwenen. Wat ook de tand des tijds heeft doorstaan: opdrachtgevers blijven de gewerkte flexuren aftekenen. Binnen het uren schrijven is er meer gedigitaliseerd. Er zijn verbeteringen van de processen, maar dat soort rolverdelingen blijft bestaan.’ Veel grote klanten hebben de rol die de flexdienstverleners traditioneel hadden zelf overgenomen, door hun flexibele schil dichter naar zich toe te trekken. Is dat een bedreiging voor de markt? ‘Klanten zijn kritischer. Ze moesten wel – veel klanten zijn zelf bijna over het randje gegaan. Ze hebben gemerkt dat ze een stevige onderhandelingspositie hebben.

61 (-)

Bis People 1,6 (1,38)

62 (-)

‘t Uitzendhuis 1,4 (1,2)

63 (-)

Top Groep Nederland 1,38 (0,6)

64 (55)

A&E 1,16 (1,98)

65 (58)

Infographic: Ymke Pas

Moet die innovatie nog ontstaan? ‘Het is maar zeer de vraag of de uitzendmarkt gaat vernieuwen. Een van de inzichten na vijf jaar crisis is misschien wel dat de sector maar beperkt vernieuwend is. De branche heeft modellen aangepast, processen verbeterd en diensten geschrapt. Maar een heel nieuw concept neerzetten? Dat is niet gebeurd.’ Welke zaken hebben de crisis wel overleefd? ‘De menselijke component is altijd een factor van belang gebleven voor het bemiddelingsproces. Intercedenten komen nog steeds vaak over de vloer bij hun klanten en interactiemomenten met kandidaten blijven belangrijk. Webcaminterviews maken het mogelijk om mensen

Gro omz otste etd (pro aler ce tuee nl)

FlexFirst Personeelsbemiddeling 0,9 (0,3)

omzetranglijst Ze hebben ingezien dat de prijsstructuur voor flexibele arbeid in Nederland traditioneel hoger is dan in ons omringende landen. Op de kostprijs hebben grote klanten flinke kortingen kunnen bedingen. Maar of klanten zelf in staat zijn om dat net zo goed te doen als uitzendbureaus? Ik denk het niet. Volgens mij komen klanten er steeds meer achter dat het managen van flexibele arbeid een vak apart is. Een interne pool is voor veel klanten vaak een pool gebleven waar mensen maar moeilijk uit konden doorstromen naar een andere functie binnen de groep. Ik denk dat bedrijven nu tot de conclusie zullen komen dat als je dit vanuit HR of inkoop wil vormgeven, dat ook veel geld kost.’ De rol van uitzendbedrijven is niet uitgespeeld? ‘Zeker niet. Er is sprake van een fundamentele aanpassing van de branche, die lijkt op wat in sommige andere sectoren is gebeurd. Neem de makelaars, die dankzij de opkomst van Funda een andere rol hebben gekregen in die markt. Maar ook makelaarskantoren bestaan nog altijd en hebben het de laatste maanden weer drukker. Overleven kan dus wel degelijk.’

Welke verschillen merkt u tussen de middelgrote uitzendbedrijven en de vier marktleiders? ‘De top vier van Nederland lijkt te kampen met een na-ijlend effect van de toegenomen voorzichtigheid van grote klanten het afgelopen jaar. Daarom zie je dat de omzetgroei van de marktleiders achterbleef bij die van de subtop in de ranglijst. Ik denk dus dat dat mede te maken heeft met het feit dat de grootste klanten contracten voor langere periodes afspreken. Als de nieuwe tenders gevallen zijn en de tarieven voor flexkrachten de komende periode weer toenemen, zul je zien dat de grote spelers in deze markt daar ook van profiteren. Daarnaast denk ik dat de middelgrote flexbedrijven het afgelopen jaar een tikje agressiever in hun marktbenaderingen zijn geworden.’ Waarom maakt dat laatste verschil? ‘Dat is een trend die ik onder meer terugzie in de keuze van grote klanten om zich niet noodzakelijkerwijs meer door een grote partij te laten beleveren. Er zijn steeds meer afnemers die de grote algemene uitzendbedrijven bij tenders negeren en gebruik maken van louter gespecialiseerde bureaus. Die gespecialiseerde par-

tijen zitten dichter op de klantvraag en kunnen zo makkelijker omzetgroei boeken. Steeds vaker leggen klanten hun gehele flexvraag alleen nog maar bij specialistenleveranciers neer. Uitzendbureaus doen er dus goed aan om zich op een of andere wijze te specialiseren.’

VERANTWOORDING FLEXMARKT OMZETRANGLIJST De Flexmarkt Omzetranglijst 2013 is gebaseerd op gegevens die door de bedrijven zelf zijn aangeleverd. Dit jaar werkten 65 bedrijven mee, ten opzichte van 58 vorig jaar. De flexmarktspecialisten Roel ter Steeg en Pieter de Vries van Mazars Berenschot Corporate Finance hebben de beschikbare gegevens geanalyseerd en geïnterpreteerd. www.mbcf.nl

Advertentie

Vroegboekkorting: Schrijf u in voor 1 september!

Talentmanagement Prof. dr. Lidewey E.C. van der Sluis

Duurzaam personeelsbeleid Prof. Dr. Leo Witvliet

HR ON TOUR Bezoek de beste organisaties op het gebied van HR!

Donderdag 2 oktober 2014 te Nyenrode Business Universiteit Combineer in één dag praktijk met theorie: laat u eerst inspireren op Nyenrode en ga vervolgens on tour! Dit programma biedt u een exclusieve kans om binnen te kijken bij de best presterende organisaties op het gebied van HR. U kunt een keuze maken tussen de vier belangrijkste HR-thema’s zodat u optimaal wordt voorbereid op de uitdagingen en veranderingen in de toekomst!

Strategische personeelsplanning

HR als Businesspartner

Prof. Dr. Rob H.W. Vinke

Martijn Hulshof

Voor meer informatie over het programma en inschrijven:

www.penoactueel.nl/academy Dit programma is een initiatief van P&Oactueel en XpertHR in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit.

juni 2014 /

/ 25

Lessen van de crisiswinnaars Het jaar 2013 is het vijfde jaar na de uitbraak van de economische crisis. Tijdens het eerste (en hopelijk laatste) lustrum blikt Flexmarkt terug: Welke uitzendbureaus hebben de malaise glansrijk overleefd? Hoe deden ze dat? En welke lessen kunnen we van hen leren? Wilbert Geijtenbeek

n de jaren van economische tegenwind begin jaren tachtig groeide Randstad uit tot marktleider. Nu, drie decennia later, luidt de vraag: wie is de Randstad van nu? Randstad zelf is dat niet meer. De marktleider was in 2008 nog goed voor een omzet van een kleine 3,8 miljard euro. Vijf jaar later is de omzet gekrompen tot 2,7 miljard euro. Dat is goed genoeg voor de toppositie in de lijst, maar opzienbarend is het niet. De vier marktleiders (Randstad, USG People, Adecco en Manpower) hebben in deze crisisperiode niet de rol van gangmaker ingenomen. Die rol is weggelegd voor andere spelers in de flexmarkt. Dat zijn er niet weinig – het is opvallend om te zien hoeveel deelnemers aan de Omzetranglijst van dit blad tussen 2008 en 2013 een omzetgroei hebben laten zien. Wij telden er twintig die goed zijn voor een minimale omzet van twintig miljoen euro (in 2013). De lijst is divers. Zo zijn payrollbedrijven (Driessen HRM) en contractbeheerders (Harvey Nash) nadrukkelijk op de lijst aanwezig. Ook niche-uitzendbureaus van technische (Xelvin), hoogopgeleide (TMC), Midden-Europese (OTTO Work Force) of nog studerende kandidaten (StudentenWerk) hebben de vijf magere jaren met vette omzetstijgingen afgesloten. En dan zijn er nog bedrijven (Talent & Pro) die dankzij een of meerdere acquisities omzetgroei hebben geboekt. Maar er zijn ook algemene uitzendbureaus die zich met omzetgroei door de crisis hebben geslagen. Hoe hebben zij markt-

I

aandeel weten te winnen? En welke lessen kunnen andere bureaus van hen leren?

Mensen uitdagen ‘Als het minder goed gaat in de markt, hebben veel managers de neiging hun mensen kort te houden. Strak op de kosten letten hoort erbij in een krimpende markt, maar ik denk dat het de kunst is om juist dan je mensen uit te dagen tot ondernemen. En juist als het goed gaat, moet je strakker sturen dan je denkt dat nodig is. Dat is de paradox.’ Johan Doornenbal leidt Luba sinds 2009. Dit algemene uitzendbureau (nummer 13 op de lijst) groeide na enkele tegenvallende jaren aan het begin van de crisis uit tot een van de crisiswinnaars. Het Leidse bedrijf heeft ervoor gekozen om zijn kandidatenpool in 2009 uit te breiden met Midden- en OostEuropese uitzendkrachten. Vorig jaar kwam daar nog een nicheactiviteit bij: payrolling. Maar de belangrijkste les die Doornenbal de afgelopen jaren heeft geleerd, is om in een krimpende markt focus te houden op je doelgroep. Met Luba heeft Doornenbal zich beperkt tot klanten in het mkb-segment. ‘Vrijwel alle klanten die daar niet toe behoren, hebben wij afgebouwd.’

Durven en volhouden Maar er zijn ook partijen die gegroeid zijn door hun marktbenadering te verbreden. Faber Personeelsdiensten is zo’n bedrijf. Het uitzendbureau beperkte zich voor de

‘Juist als het goed gaat moet je strakker sturen’ 26 /

/ juni 2014

LESSEN OM CRISES TE OVERLEVEN 1. Reorganiseer snel, lik je wonden en ga door 2. Motiveer je mensen tot ondernemen 3. Richt je bedrijf op je klanten 4. Houd je accountmanagers tevreden 5. Richt je eigen organisatie wendbaar in 6. Experimenteer, leer, innoveer 7. Gooi een werkend plan nooit overboord

crisis tot de bemiddeling van vakschilders. De misère in de bouw leek aanvankelijk de vraag naar arbeidskrachten nadelig te beïnvloeden, maar na korte tijd bleek juist dat schildersbedrijven hun vakmensen liever een flexibel voorstel aanboden dan een vast loondienstverband. Die groeiende behoefte aan flexibiliteit gaf zijn bedrijf een groeispurt, zegt Arjen Bos, algemeen directeur van Faber: ‘We betreden nu ook de markt van bouwbedrijven. Naast de vakschilder bemiddelen wij ook de timmerman. In de loop van dit jaar zullen wij daar ook de installateur, de elektriciën en de loodgieter aan toevoegen. Daarmee willen wij alle ambachten die op een bouwplaats voorkomen met ons portfolio kunnen dekken.’ Volgens Bos is de verbreding van zijn werkterrein, waar het bedrijf twee jaar geleden mee begon, een logische keuze. ‘In de bouw lijken zowel de kandidaten als de klanten

omzetranglijst

Omzetranglijst 2013 De grootste stijgers Top tien grootste stijgers t.o.v. 2012, in procentuele omzetstijging (alleen bedrijven met een minimale omzet van 15 mln. euro) Private equity gerelateerd

1

140,7%

Actief in contracting/payrolling

Staffing Management Services BV

4

22,9%

61,7%

(Faber Personeelsdiensten Holding en Tracé Beheer)

Careermaker Uitzendorganisatie

43,3% Talent & Pro

Jenrick Nederland

21,1%

6

120,8% 3

Accent Jobs for People

10

Pay for People

51,8%

PSC Backoffice Service Holding

9

The Employment Group

5 2

Klantspecialisme

7

Harvey Nash

8

34,3%

64,3%

Driessen HRM-Payroll

26,1%


op elkaar.’ Toch vindt Bos het wijs om in zijn organisatie de accountmanagers die vakschilders bemiddelen, gescheiden te houden van zijn team dat de contacten met installateurs en andere bouwlieden verzorgt. Dat vindt Bos de meerwaarde van zijn bedrijf: dat zijn consultants hun vakgebied als beste kennen. Bos’ geheime recept voor groei in een krimpende markt? Durven is één ding, volhouden is een tweede. Bos: ‘Al voor de crisis koesterden we de wens om voor klanten in de bouw te werken. Toen we zagen dat bouwbedrijven dankzij de crisis stevig gingen saneren, zijn wij daar niet van afgestapt. We durfden moedig te zijn, ook in onzekere tijden.’

Aanpassingsvermogen Ook uitzendbureau Covebo (nummer 18) uit Nijkerk zag de vraag naar flexkrachten stijgen dankzij de ontslaggolf in de bouw. Dat bedrijf, dat naast de constructiebranche ook actief is in de logistiek, techniek en de voedingsmiddelensector, zag zijn omzet in vijf jaar met eenderde toenemen. Volgens een woordvoerder van het bedrijf is die prestatie te danken aan ‘de platte organisatiestructuur’ met veel ‘kleine zelfstandige teams’. Terwijl veel uitzendbureaus bij het uitbreken van de crisis zijn gaan snijden in hun eigen loonbestand, zijn de werknemers van Covebo honkvast gebleven. ‘Van degenen die voor de crisis onze teams leidden, doet 95 procent dat nu nog steeds. Dat is voor ons en onze

opdrachtgevers belangrijk. Ik denk dat het belangrijk is om te weten wat je verliest als je bezuinigt. Dat soort beslissingen moet je nooit te snel nemen.’ De teams van Covebo hebben zich in de afgelopen jaren op andere groepen kandidaten gericht. Tot 2008 bemiddelde het bedrijf vooral Midden- en Oost-Europese vaklieden. Maar inmiddels is eenderde van de flexkrachten weer Nederlander, zo stelt een woordvoerder. Het recept van Prima Personeel (nummer 35) is niet wendbaarheid, maar nuchterheid. Dit Groningse bedrijf verdubbelde sinds 2008 zijn omzet. Volgens directeur-eigenaar Bastiaan Last groeide zijn bedrijf sinds de oprichting in 1998 jaarlijks tussen 5 en 35 procent – crisis of niet. Zijn missie en visie heeft hij nooit hoeven bijstellen, ook niet toen de markt de afgelopen jaren kromp. Last: ‘Hoogstens benadrukken we in laagconjunctuur andere diensten dan in hoogconjunctuur.’ Elke marktsituatie heeft volgens Last zijn voordelen. Zelfs in magere jaren kan Prima Personeel ‘klanten bedienen met zeer goed personeel’ dat ‘weinig selectiefouten maakt’. Tips voor andere ondernemers heeft Last niet: ‘Een goed ondernemer trekt zijn eigen plan. Prima Personeel is niet zaligmakend. Misschien bestaan we over tien jaar wel niet meer.’

Innovatie De grootste percentuele stijger op de lijst is Xelvin, dat als detacheerder in technische functies in vijf jaar tijd explo-

sief (van 6 naar 41 miljoen euro) is gegroeid. Het grootste bedrijf op deze lijst van crisiswinnaars is Timing Holding. Deze organisatie, het vijfde uitzendbureau van het land, zag zijn omzet in vijf jaar tijd met 95 miljoen euro groeien. De reden voor dat succes? Adjunct- en commercieel directeur Paul Haarhuis onderschrijft het nut van een stabiel team en een heldere focus. Hij voegt nog een ingrediënt toe: innovatie. Bij Timing betekent dat digitalisering van alle ‘processen waar je geen toegevoegde waarde aan kunt leveren’. Kandidaten die een vestiging van het bedrijf inlopen, worden dus verzocht zich online in te schrijven. De consultants van Timing hebben veel van hun contacten met flexkrachten via sociale media, games en apps op de smartphone, al of niet door Timing zelf ontwikkeld. Haarhuis: ‘Onze mensen kunnen zich daardoor veel langer bezighouden met het werven en binden van klanten.’ Haarhuis benadrukt dat Timing ‘als grootste niet-beursgenoteerde uitzender snellere slagen heeft kunnen maken op het gebied van innovatie’. Dat is belangrijk in tijden van een krimpende markt, stelt hij. ‘Als je niet heel duidelijk weet wat je onderscheidend vermogen is als organisatie, dan zul je de toekomst niet overleven. Niets nieuws doen is het gevaarlijkste wat je kunt doen.’

juni 2014 /

/ 27

‘Aangeklede’ payroll biedt kansen voor uitzenders Ondanks voortdurende discussie over de haken en ogen van payrolling neemt de vraag ernaar snel toe. Wie daarvan een graantje wil meepikken én een gezonde marge wil draaien, doet er goed aan zich als brede HR-partner te profileren, betogen ervaringsdeskundigen. Jelte Posthumus

chijnconstructies, rechtszaken, kannibalisatie van de uitzendmarkt: zodra het in de flexbranche over payrolling gaat, verandert de laatste tijd al snel de toon van de discussie. ‘Is ook wel begrijpelijk’, aldus directeur Jeroen Driessen van Driessen HRM. ‘Hoe sneller een sector groeit en aan belang toeneemt, hoe meer men ook met groeistuipen en tegenwind te maken kan krijgen.’ En groeien doet de payrollmarkt als geen ander, zo blijkt onder meer uit de Flexmarkt Omzetranglijst. Veel uitzenders denken dat payroll een steeds grotere rol zal spelen bij het gevecht om marktaandeel.

S

Omzetranglijst 2013 De grootste payrollers Top tien grootste contracting/payrollbedrijven, in totale omzet in mln. euro’s

1

320

De Staffing Groep/IT Staffing Groep (Nieuwegein)

Verzoek ‘Bij ons worden payrollers ook echt niet anders behandeld dan uitzendkrachten’, verzekert commercieel manager Bas Kingma van Prima Personeel. Steeds

28 /

/ juni 2014

Jenrick Nederland

6

Pay for People

51

2

Harvey Nash

22

7

281 12

3

Margestrijd Volgens hoogleraar Henk Volberda hoeft dat echter niet automatisch te betekenen dat uitzenders worden gedwongen mee te gaan in de keiharde margestrijd, die de payrollmarkt nog meer kenmerkt dan de uitzendwereld. In plaats van mee te gaan met afnemende marges kunnen zij juist toegevoegde waarde leveren, als brede HR- en businesspartner van de klant. Volberda slaat de spijker op zijn kop, vindt Driessen. ‘Ik zie dat het vooral de succesvolle payrollbedrijven zijn die steeds meer diensten aanbieden op het gebied van instroom, doorstroom en uitstroom. Onder meer door opleidingen aan te bieden, loopbaanadvies te geven, werk-naarwerktrajecten te faciliteren en te investeren in de relatie met de flexibele medewerkers. Daarvan profiteren zowel de opdrachtgevers, de flexibele medewerkers als de payrollorganisaties.’

5 85

Driessen HRM-Payroll

PSC Backoffice Service Holding

8

Detaned groep 9

9

Mekano Industrial

2

137

4

91

Payroll Select Nederland

10 Shifter Verloning Nederland


meer van zijn klanten, waaronder supermarkten en bedrijven in de techniek, kwamen zelf met het verzoek om medewerkers bij Prima op de payroll te zetten. ‘Geen probleem’, aldus Kingma, en 10 procent van de omzet is inmiddels afkomstig van payrolling. ‘Maar onze kracht ligt naast werving en selectie onder meer bij opleidingen en het coachen van medewerkers. Wij waken er wel voor dat wij daar bekend om blijven staan.’

Verlengstuk ‘Meer dienstverlening, meer HR, meer het verlengstuk van de organisatie’, zo vat Jeu Claes, voorzitter van de Vereniging Payroll Ondernemingen (VPO), zijn ideaalbeeld van een moderne payroller samen. Ook de ‘kale’ dienstverlening, die alleen gebaseerd is op efficiëntie en prijs, zal blijven

bestaan, verwacht hij. ‘Maar er liggen allerlei kansen voor spelers die meer bieden, zoals grondige kennis van bepaalde nichemarkten. Wat je ook steeds meer ziet, is dat franchisebedrijven payrolling aanbieden aan hun franchise-ondernemers, zodat die zich geheel bezig kunnen houden met het ondernemen en hun klanten.’

Spanningsveld Claes erkent dat er een spanningsveld ligt, tussen de wens van klanten om de bemensing zo goedkoop mogelijk te maken en de wens van flexbedrijven om zich als brede HR-partner te profileren. ‘Het zal voor veel bedrijven natuurlijk een grote uitdaging worden om de investeringen die zij daarvoor doen, door te kunnen berekenen naar de klant.’

omzetranglijst

‘Toename overnames vooral door margedruk en behoefte aan specialisatie’ In de flexbranche vonden vorig jaar 23 fusies en overnames plaats, bijna twee keer zoveel als in 2012 en het een na hoogste aantal (na 2011) sinds het uitbreken van de crisis. Een voorbode van betere economische tijden? Waarschijnlijk wel. Maar ook een teken van de voor velen onontkoombare schaalvergroting en specialisatie in de branche. Jelte Posthumus

n 2011 stonden veel economische seinen zowaar even op groen. Dat vorig jaar het aantal overnames en fusies na een moeizaam 2012 (12) weer een flinke stap richting het niveau van 2011 (38) maakte, is volgens Sjuk Akkerman (Rabobank) dan ook een goed teken. ‘Je ziet natuurlijk vaak dat bedrijven enthousiaster worden voor overnames als ze verwachten dat de economie weer aantrekt’, zegt de sectorspecialist zakelijke dienstverlening. ‘De flexbranche is, zoals bekend, een vroegcyclische branche. De economische opleving is nog pril, maar ik verwacht dat het aantal overnames dit jaar verder zal stijgen. Ook omdat de financiering ervan makkelijker zal worden.’

I

Blindstaren Bedrijven die zich blindstaren op positieve economische sentimenten helpen Akkerman en zijn collega-econoom Sasja Winters van ING echter snel uit hun droom. ‘In de huidige markt moeten de meeste flexondernemers wel heel veel massa creeren om nog een redelijke marge te kunnen realiseren’, aldus Winters. Volgens haar is ook dat een mogelijke verklaring voor de groeiende overnameactiviteit. ‘Daarnaast zie ik dat vooral de wat grotere spelers in de branche steeds vaker het risicomanagement van hun klanten overnemen. Zij moeten dus continu over nog meer medewerkers beschikken, alleen al omdat zij een boete betalen zodra zij even niet kunnen leveren.’

Niches In de maalstroom van schaalvergroting zullen steeds meer kleine flexbedrijven zich afvragen of ze nog wel zelfstandig verder kunnen, verwacht branchekenner

Omzetranglijst 2013 Overnames Kopers en targets betrokken bij overnames in 2013 4 feb Haldu Groep Halkers Groesbeek (Flexaforte) 10 feb Carrière Uitzendbureau A1 personeelsdiensten (failliet) 25 feb Rabo Capital USG Energy (RedWave) 28 feb Informele investeerders Jobsrepublic (managementbuy-out)

februari

maart

5 mrt AB Werkt Zuid-Nederland Coöperatieve Vereniging voor Bedrijfs- en Agrihulp in Zeeland 15 mrt Werktijd Care 4 You 25 mrt Employment Group Tracé 25 mrt T & S Holding S.A.M. Detachering

april

2 aug Atlas Services Group Geomotive 13 aug DPA Group Detacheringsactiviteiten CreditForce (failliet)

4 apr Randstad Holding USG People (gedeeltelijke activiteiten in Europa) 8 apr HomeAdvisor Werkspot 24 apr USG People Adver-Online 24 apr G-Nius Ironfour (fusie)

4 okt DPA Group Technipower (failliet) 16 okt Informele investeerders Allseas Maritime Personnel (managementbuy-out) 22 okt Informele investeerders Talisman Software (Benelux) (managementbuy-out)

juni

augustus

4 jun VanDoen Netlijn Holding (failliet) 13 jun Fides Capital Group De Graaf Groep 14 jun Studentalent Find’em

Kishan Ramkisoensing van de Rabobank. ‘Maar wat ik nog duidelijker signaleer is dat steeds meer grote bedrijven op zoek gaan naar het toevoegen van niches, van specialismen. Dat lijkt namelijk een goede manier om nog enigszins te ontsnappen aan de sterke prijs en margedruk in de markt.’ Die overweging was ook belangrijk voor Eric Winter, algemeen directeur van DPA Detachering, toen hij vorig jaar liefst drie overnames deed. ‘Allereerst deden wij dat om te kunnen profiteren van schaalvoordelen. Die zijn niet oneindig, maar met onze backoffice en systemen denken we nog wel twee, drie keer zo groot te kunnen worden.’ In 2011 bedroeg de overhead van DPA 16 procent van de omzet, nu is dat volgens Winter nog 6 procent. ‘Het ingenieursbureau dat wij overnamen heeft daarnaast aansprekende klanten, zoals ASML. Verder wilden we vooral expertise toevoegen. Het kredietmanagement van het overgenomen CreditForce betekent een nog ver-

september

oktober

november

16 sep DPA Group Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs (failliet) 16 sep Arbeidsmarkt FridayEuroTech 11 nov De Staffing Groep Corso (failliet) Infographic: Ymke Pas

dere specialisatie van ons bestaande financelabel’, aldus Winter. ‘Dat we deze drie bedrijven voor een mooie prijs konden overnemen speelde ook mee. Mocht de economie echt weer aantrekken, dan zouden de bedragen die ondernemers voor bedrijven moeten neertellen zomaar weer flink kunnen stijgen.’

Impulsief Wat al te impulsieve flexondernemers zijn echter gewaarschuwd. 65 tot 85 procent van alle fusies en overnames levert niet op wat de kopers er vooraf van verwachtten, benadrukte hoogleraar economie Hans Schenk onlangs nog in het Financieele Dagblad. Zo lag de overname van Vedior in 2008, die een aardverschuiving in de branche teweegbracht, Randstad in meerdere opzichten nog jarenlang zwaar op de maag. Veel bedrijven zouden volgens Schenk vooral geneigd zijn om een andere organisatie over te nemen simpelweg omdat concurrenten dat ook doen.

juni 2014 /

/ 29

Het is nog even afkloppen, maar

Recommend Documents