Overall conclusie
Macro-economische Ontwikkelingen 3e kwartaal 2010
Bijlage II
De Nederlandse economie groeit naar verwachting met 1¾% in 2010 en met 1½% in 2011. De toename van het bbp komt bijna volledig voor rekening van de uitvoer. De geraamde groei van de gezinsconsumptie is bescheiden, terwijl de bedrijfsinvesteringen dit jaar nog afnemen. De werkloosheid stabiliseert rond het huidige niveau en komt uit op gemiddeld 5½%. Voor de woningmarkt is het gunstig dat de rentes verder dalen, maar het vertrouwen van de consument stagneert en de vooruitzichten op de nieuwbouwmarkt zijn slecht. Onderdeel
Bron
Economische groei
CBS, CPB
Inflatie
CBS, CPB
Producentenvertrouwen
CBS
Consumptie
CBS, CPB
Omzet detailhandel
CBS
Consumentenvertrouwen Hypotheken
CBS Kadaster
Hypotheek- en kapitaalmarktrente
Hypotheekshop, DNB
Werkloosheid
CBS, CPB
Vacatures
CBS
Nieuwbouwwoningen
MNW
Bouwvergunningen
CBS
Onvrijwillige veilingen
Kadaster
Spaartegoeden
CBS
Woonindex
ING, VEH
Leeswijzer: Pijl omhoog --> Stijgend Pijl omlaag --> Dalend Groen --> Positief
Versie: Auteur:
1.0 NVM Data & Research
1-10-2010
Rood --> Negatief Platte pijl --> Stabiel
Oordeel
Economische Groei
Inflatie
Voortgaande economische groei in tweede kwartaal
Inflatie op 1,5 procent
Groei t.o.v. vorig kwartaal
1,0%
2e kwartaal 2010
Inflatie in laatste maanden
Groei t.o.v. zelfde periode jaar terug
2,2%
2e kwartaal 2010
Voorspelling inflatie CPB 2011
Voorspelling groei economie CPB 2010
1¾%
Voorspelling groei economie CPB 2011
1½%
% groei tov vorige periode
% groei tov vorig jaar
Inflatie Nederland (Eur. index)
2010-I
2010-II
2009-III
2009-IV
2009-I
2009-II
2008-IV
2008-II
2008-III
2008-I
2007-IV
2007-II
2007-III
2007-I
2006-IV
0 2006-II
0 2006-III
1
2006-I
2
1
2005-III
2
2005-IV
3
2005-II
3
-2
1,50%
Inflatie Nederland
4
Groei tov vorig jaar
-1
juni-augustus 2010
Percentage 5
Groei tov vorige periode
4
0,8%, 1,6%, 1,5%
-1
Inflatie Eurozone (Eur. index)
4
3
2
-2 1
Bijzonderheden * De Nederlandse economie is in het tweede kwartaal van 2010 met 2,2 procent gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Hiermee krijgt het prille herstel van het eerste kwartaal een goed vervolg. * Ten opzichte van het eerste kwartaal van 2010 groeide de economie in het tweede kwartaal met 1,0 procent. Dit is de hoogste kwartaal-op-kwartaalgroei sinds eind 2007. * Net als in het eerste kwartaal van 2010 kwam de economische groei ook in het tweede kwartaal bijna volledig op het conto van de export.
2010-8
2010-2
2009-8
2009-2
-1
2008-8
-6
2008-2
-6
0 2007-8
-5
2007-2
-4
-5
2006-8
-4
2006-2
-3
2005-8
-3
Bijzonderheden * De inflatie is in augustus 2010 uitgekomen op 1,5 procent. * De sterke stijging in juli naar 1,6% is vooral veroorzaakt door de prijsontwikkeling van aardgas. * De Nederlandse inflatie volgens de Europees geharmoniseerde methode (HICP) is gedaald naar 1,2 procent. De inflatie in de eurozone is nog steeds hoger dan in Nederland. Volgens Eurostat daalt de inflatie in de eurozone in augustus naar 1,6 procent.
Producentenvertrouwen
Consumptie
Industriebeeld: stemming ondernemers iets verslechterd Producentenvertrouwen in laatste maanden
-2,4 / 0,4 / -0,1
juli-september 2010
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
Producentenvertrouwen
1986
12 9 6 3 0 -3 -6 -9 -12 -15 -18 -21 -24
Consumptie fractie hoger dan vorig jaar Huishoudensconsumptie tov vorig jaar
0,9%, 1,5%, 0,2%
mei-juli 2010
Mutatie goederenvolume tov vorig jaar
2,0%, 2,6%, -0,1%
mei-juli 2010
Mutatie dienstenvolume tov vorig jaar
0,0%, 0,6%, 0,4%
mei-juli 2010
Voorspelling consumptie CPB 2010
0,25%
Voorspelling consumptie CPB 2011
0,75%
Percentage
6 4 2 0 -2 -4
Huishoudensconsumptie
-6
Volumemutatie Goederen Volumemutatie Diensten
2010-7
2010-1
2009- 7
2009- 1
2008- 7
2008- 1
2007- 7
2007- 1
2006- 7
2006- 1
-8
2005- 7
Bijzonderheden * Het producentenvertrouwen is in september licht gedaald. De indicator kwam uit op -0,1. * Begin 2009 bereikte het vertrouwen een dieptepunt. Daarna is de stemming van de ondernemers in de industrie vrijwel onafgebroken verbeterd. In mei bereikte het vertrouwen de stand van plus 0,4, sindsdien schommelt deze rond de nul.
Bijzonderheden * Huishoudens hebben in juli 0,2 procent meer besteed aan goederen en diensten dan in juli 2009. In juni waren de bestedingen 1,5 procent hoger dan een jaar eerder. * Aan goederen werd in juli 0,1 procent minder uitgegeven. De bestedingen aan diensten namen met 0,4 procent toe.
Omzet Detailhandel
Consumentenvertrouwen Consumenten nauwelijks veranderd tov vorig kwartaal
Omzet detailhandel weer lager Omzetstijging detailhandel totaal (tov vorig jaar)
-0,7%
2e kwartaal 2010
Consumentenvertrouwen in laatste maanden
-14, -11, -14
juli-september 2010
Omzetstijging voedings en genotmiddelwinkels
0,7%
2e kwartaal 2010
Economisch klimaat in laatste maanden
-19, -14, -17
juli-september 2010
Omzetstijging non-foodwinkels (tov vorig jaar)
-2,2%
2e kwartaal 2010
Koopbereidheid in laatste maanden
-10, -8, -12
juli-september 2010
Koopbereidheid grote aankopen in ltst maanden
-14, -5, -13
juli-september 2010
12 Omzetstijging non-foodwinkels
10
Omzetstijging foodwinkels
8
Omzetstijging detailhandel
30 Consumentenvertrouwen
20 10
6 0 4 -10 2 -20
-40
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
-50 1987
-6
-30
1986
2010- I
2010- II
2009- III
2009- IV
2009- I
2009- II
2008- III
2008- IV
2008- I
2008- II
2007- III
2007- IV
2007- I
2007- II
2006- III
2006- IV
2006- I
2006- II
2005- III
2005- IV
2005- I
2005- II
2004- IV
2004- III
-4
2004- I
-2
2004- II
0
-8 -10 Consumentenvertrouwen
Economisch klimaat
Koopbereid heid
w.o. grote aankopen
juli 2009 augustus september oktober november december januari 2010 februari maart april mei juni juli augustus
-24 -16 -16 -19 -14 -11 -10 -13 -12 -15 -16 -18 -14 -11
-47 -32 -30 -40 -25 -19 -20 -23 -20 -21 -22 -29 -19 -14
-8 -6 -7 -5 -6 -6 -4 -7 -7 -11 -12 -10 -10 -8
-8 -2 -4 -2 -3 -2 -7 -8 -8 -11 -18 -15 -14 -5
september
-14
-17
-12
-13
Periode
Bijzonderheden * In het tweede kwartaal van 2010 heeft de detailhandel 0,7 procent minder omzet geboekt dan in dezelfde periode een jaar eerder. * In de winkels in voedings- en genotmiddelen nam de omzet licht toe in het tweede kwartaal van 2010. De winkels in deze sector behaalden 0,7 procent meer omzet dan in dezelfde periode een jaar eerder. * De winkels in non-foodartikelen boekten voor de zevende keer op rij een omzetverlies. De omzet kwam 2,1 procent lager uit dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In juni, de maand waarin het WK voetbal grotendeels viel, lag de omzet juist 9 procent hoger dan in dezelfde maand van het jaar daarvoor.
Hypotheken
Hypotheek- en Kapitaalmarktrente
Aantal afgesloten hypotheken lager dan jaar geleden €
Gemiddelde hypotheeksom
Hypotheekrente en kapitaalmarktrente verder gedaald 288.265
Verandering hypotheeksom t.o.v. vorig jaar
2,9%
Aantal afgesloten hypotheken
63.117
Verandering aantal t.o.v. vorig jaar
2e kwartaal 2010
Hypotheekrente in laatste maanden
4,1% - 4,0% - 3,9%
juni-augustus 2010
2e kwartaal 2010
Kapitaalmarktrente in laatste maanden
2,9% - 2,9% - 2,6%
juni-augustus 2010
2e kwartaal 2010
-2,4%
2e kwartaal 2010
12
4 Hypotheekrente
2 240
2010-I
2010-II
2009-III
2009-IV
2009-I
2009-II
2008-IV
2008-II
2008-III
2008-I
2007-IV
2007-II
2007-III
2007-I
2006-IV
2006-II
2006-III
2006-I
180 2005-IV
40000 2005-II
200
2005-III
60000
Bijzonderheden * Aantal afgesloten hypotheken 2,4 procent lager dan een jaar eerder. Ten opzichte van vorig kwartaal wel 19% meer, maar tweede kwartaal is altijd een beter kwartaal. * Gemiddelde hypotheeksom nu ruim 288 duizend euro, bijna 3% hoger in vergelijking met vorig jaar.
Bijzonderheden * Vanaf halverwege 2008 werd het mogelijk de rente sterk te verlagen, door de sterk afnemende economische groei en een teruglopende inflatie. * Het afgelopen kwartaal zijn zowel de hypotheekrente als de kapitaalmarktrente verder gedaald.
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1987
1986
1985
220
80000
1996
Kapitaalmarktrente
0
100000
1995
120000
1994
260
6
1993
280
140000
8
1992
Gemiddelde hypotheeksom
1991
Aantal afgesloten hypotheken
160000
10
1990
300
1989
180000
gemiddelde hypotheeksom x1000
1988
aantal afgesloten hypotheken
Werkloosheid
Vacatures
Werkloosheid daalt voor de zesde maand op rij
Aantal vacatures stabiel
Werkloosheid (duizenden personen) Werkloosheidspercentage
414
augustus 2010
Aantal openstaande vacatures (in duizenden)
4,9%
augustus 2010
Voorspelling werkloosheid CPB 2010 (in dzd.)
435
Voorspelling werkloosheid CPB 2011 (in dzd.)
435
werkloze beroepsbevolking (dzd. personen)
werkloosheidspercentage
600
115,1
2e kwartaal 2010
Ontstane vacatures (in duizenden)
191
2e kwartaal 2010
Vervulde vacatures (in duizenden)
182
2e kwartaal 2010
x 1000 350
Ontstane vacatures
8
Werkloze beroepsbevolking
Vervulde vacatures
300
Werkloosheidspercentage
Openstaande vacatures
7
500
6 400
300
200
5
200
4
150
3
100
2 100
250
50
1
Bijzonderheden * De voor seizoen gecorrigeerde werkloosheid kwam uit op 414 duizend. Dat zijn er 12 duizend minder dan in juli. * De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid daalt nu zes maanden op rij, met gemiddeld ruim 6 duizend per maand. In het daaraan voorafgaande halfjaar steeg de werkloosheid nog met gemiddeld ruim 9 duizend per maand. * Vanaf 22 juli publiceert het CBS maandcijfers over de werkloze beroepsbevolking. Daarvoor werden driemaandsgemiddelden gepubliceerd.
2010-II
2010-I
2009-III
2009-IV
2009-II
2009-I
2008-IV
2008-II
2008-III
2008-I
2007-IV
2007-III
2007-I
2007-II
2006-IV
2006-III
2006-I
2006-II
2005-IV
2005-III
aug10
aug09
aug08
aug07
aug06
aug05
0
2005-II
0 0
Bijzonderheden * Eind juni 2010 stonden er 115 duizend vacatures open, hiermee is het aantal vacatures ten opzichte van het vorige kwartaal gestabiliseerd. * Het aantal ontstane vacatures is sinds het einde van 2008 niet meer zo hoog geweest. * In het afgelopen kwartaal zijn er 182 duizend vacatures vervuld. Dit zijn er meer dan het voorgaande kwartaal, maar minder dan hetzelfde kwartaal een jaar geleden. Voor het eerst sinds het tweede kwartaal van 2008 zijn er meer vacatures ontstaan dan vervuld.
Bouwvergunningen Verkopen nieuwbouw nemen toe, opleveringen naar dieptepunt
Terugval aantal vergunningen in vergelijking met jaar eerder
Aantal nieuw in aanbod
7.749
1e kwartaal 2010
Aantal verleende bouwvergunningen totaal
Aantal verkocht
6.894
1e kwartaal 2010
Aantal opgeleverd
3.393
1e kwartaal 2010
269.000
1e kwartaal 2010
€
Prijs verkochte woningen Prijsstijging t.o.v. vorig jaar 16000
-1,0%
14399
2e kwartaal 2010
Verandering t.o.v. periode vorig jaar
-11%
2e kwartaal 2010
Bouwvergunningen huurwoningen
4326
2e kwartaal 2010
Bouwvergunningen koopwoningen
10073
2e kwartaal 2010
1e kwartaal 2010
Verleende bouwvergunningen totaal
Nieuw in aanbod
14000
35000
Verkocht
Opgeleverd
12000
Verleende bouwvergunningen huur Verleende bouwvergunningen koop
30000
10000
25000
8000 20000 6000
2010-I
2009-IV
2009-II
2009-III
2009-I
2008-IV
2008-II
2008-III
2008-I
2007-IV
2007-II
2007-III
2007-I
2006-III
2006-IV
2006-II
2005-II
2006-I
10000 2005-III
2000 2005-IV
15000
2005-I
4000
5000
2010-II
2010-I
2009-III
2009-IV
2009-II
2009-I
2008-III
2008-IV
2008-II
2008-I
2007-IV
2007-III
2007-I
2007-II
2006-IV
2006-II
2006-III
2006-I
2005-IV
2005-II
x 1000 euro
2005-III
0
340 320 300 280 260 240
Prijs verkochte nieuwbouwwoningen
2010-I
2009-IV
2009-III
2009-II
2009-I
2008-IV
2008-III
2008-II
2008-I
2007-IV
2007-III
2007-I
2007-II
2006-IV
2006-III
2006-II
2006-I
2005-IV
2005-III
2005-I
2005-II
220
Bijzonderheden * In het eerste halfjaar van 2010 is er voor ruim 25 duizend woningen een bouwvergunning verleend. Dat is een daling van 21 procent vergeleken met dezelfde periode in 2009. * Vooral de bouwvergunningen voor huurwoningen zijn met 28 procent sterk gedaald. Het aantal bouwvergunningen voor koopwoningen is gedaald met 18 procent. * De daling is het sterkst zichtbaar bij de woningcorporaties. Aan deze corporaties is in het eerste halfjaar voor 34 procent minder aan bouwvergunningen verleend.
Onvrijwillige veilingen
Spaartegoeden
Aantal onvrijwillige veilingen dalend
Spaartegoeden licht gedaald
Aantal onvrijwillige veilingen
189 - 170 - 195
april - juni 2010
Spaartegoeden
-6%
april - juni 2010
Mutatie laatste 3 maanden
Verandering tov vorig jaar
289,6 miljard
% verandering tov vorig jaar 2500
Onvrijwillige veilingen, maandvoortschrijdend jaarcijfer
juli 2010
0,2% / 1,1% / -1,7%
mei - juli 2010
1,0%
juli 2010
in miljoenen 350000
in miljoenen 45000 terugbetalingen
2000 40000
stortingen
35000
300000
spaartegoeden
1500
250000
30000 1000
25000
200000
20000
150000
15000
500
100000
10000 50000
5000
Bijzonderheden * Het aantal onvrijwillige veilingen schommelt vrij sterk op maandniveau, maar laat ten opzichte van vorig jaar wel een lichte daling zien. * In de maanden april - juni van 2009 was het aantal onvrijwillige veilingen 588, in dezelfde periode dit jaar 554 (-6%).
Bijzonderheden * De spaartegoeden zijn de afgelopen maand gedaald, evenals de stortingen. * De terugbetalingen liggen wel iets hoger dan vorige maand.
2010 juli
2010 januari
2009 juli
2009 januari
2008 juli
0
2008 januari
0
2007 juli
2010-06
2009- 12
2009- 6
2008- 12
2008- 6
2007- 12
2007- 6
2006- 12
2006- 6
0
WoonIndex Vertrouwen in kooopwoningmarkt ING WoonIndex
104
2e kwartaal 2010
76
3e kwartaal 2010
Vereniging Eigen Huis Marktindicator 125%
Loan-to-value
120
ING WoonIndex
Positief
Vereniging Eigen Huis Marktindicator
120% 110 100
115% 90
110% 80
105% 70
2010-I 2010-3
2009-II 2010-1
2009-III 2010-2 2009…
2008… 2009-4 2009-I
2008-III 2009-3
2008-I 2009-2 2008-II
2007… 2009-1
2008-3 2007-I
2007-II 2008-4 2007-III
2008-1 2006-II
2006-III 2008-2 2006…
2005… 2007-4 2006-I
2007-3 2005-III
2005-I 2007-2 2005-II
2007-1 2004…
2004-II 2006-4 2004-III
2006-1 2003-II
2003-III 2006-2 2003… 2006-3 2004-I
Negatief 60 100%
* Beide reeksen meten het vertrouwen onder consumenten in de Nederlandse koopwoningmarkt. * De ING-Woonindex is in het tweede kwartaal van 2010 weer onder de 100 gekomen. * De Vereniging Eigen Huis Marktindicator laat na een dip in het tweede kwartaal weer een stijging zien, maar de consument is hier nog steeds vrij negatief.
