Maatschappelijk verslag 2011
Zorg met aandacht
Maatschappelijk verslag 2011
Voorwoord Het jaar 2011 stond voor de Amaris Zorggroep in het teken van ‘klantgericht ondernemen’, de titel van de Kaderbrief 2011. De ambitie van Amaris is om professionale zorg en dienstverlening te leveren, die past bij de persoonlijke wens en behoefte van mensen. Een centrale vraag die we onze cliënten regelmatig stellen, is: ‘Waar heeft ú behoefte aan?’ Zorg met aandacht, noemen we dat. Professionalisering Er is gewerkt aan de verdere professionalisering van de organisatie. Het Amaris zorgleefdossier en het Elektronisch Cliëntendossier (ECD) zijn ingevoerd. Ook methodisch werken, kwaliteitszorg, treasury en risicomanagement zijn verder ontwikkeld. Voor leidinggevenden en staf is een Management Development programma doorlopen gericht op strategisch denken en ondernemerschap. Ook is veel aandacht besteed aan de positionering en de identiteit van Amaris. Als kernwaarden zijn benoemd: respectvol, betrouwbaar, betrokken en gedreven. Er is geïnvesteerd in samenwerking met de ketenpartners, de zorgketens waar Amaris deel van uitmaakt: het Netwerk Dementie Gooi- en Vechtstreek en het innovatieplatform iZovator. Amaris treft voorbereidingen voor de overheveling van de geriatrische revalidatie naar de Zorgverzekeringswet en de overheveling van AWBZ-functies naar de Wmo.
Een centrale vraag die we onze cliënten regelmatig stellen, is: ‘Waar heeft ú behoefte aan?‘
2
Vastgoedbeleid Mede door de invoering van de normatieve huisvestingcomponent (NHC) stond strategisch vastgoedbeleid hoog op de prioriteitenlijst. De beoogde strategische samenwerking met woningbouwcorporatie Habion kreeg zijn beslag. De komende jaren zullen veel locaties herontwikkeld worden. Daarbij is comfortabel en veilig wonen het uitgangspunt. In 2012 wordt gestart met de nieuwbouw van Amaris De Veste in Naarden. Midden 2011 is de nieuwe locatie Horstwaarde in gebruik genomen. Deze locatie maakt deel uit van Amaris De Kuijer in Nederhorst den Berg. Dit is de eerste locatie binnen Amaris die gebouwd is volgens de uitgangspunten van kleinschalig wonen voor psychogeriatrische cliënten. In 2012 start de bouw van twee kleinschalig wonen locaties in respectievelijk Baarn en Naarden. Resultaten De resultaten van het cliënttevredenheidsonderzoek (CQ) in 2011 wijzen op een zichtbare verbetering van de ervaren kwaliteit door onze cliënten. Daar zijn wij trots op. De verbeterpunten, die er uiteraard ook zijn, zullen met gedrevenheid worden opgepakt. Amaris Zorggroep sluit de (geconsolideerde) exploitatie 2011 af met een positief resultaat van € 1.534.000. De Raad van Bestuur is van mening dat het jaar 2011 succesvol is afgesloten. Zonder de betrokkenheid en het enthousiasme van medewerkers en vrijwilligers was dit niet mogelijk geweest. De Raad van Bestuur is hen daar dankbaar voor. Ook dankt de Raad van Bestuur de Centrale Cliëntenraad en de Centrale Ondernemingsraad voor de goede samenwerking en de positief kritische manier, waarop de raden invulling geven aan de medezeggenschap. De Raad van Bestuur is de Raad van Toezicht erkentelijk voor de invulling van haar rol als toezichthouder, adviseur en werkgever en haar betrokkenheid bij de Amaris Zorggroep en haar locaties, cliënten en medewerkers. Nieuwe uitdagingen Voor het jaar 2012 staan nieuwe uitdagingen te wachten. In 2012 wordt een nieuw strategisch meerjarenplan opgesteld en wordt de koers voor de komende jaren uitgezet. Wij gaan daar enthousiast mee aan de slag en hebben vertrouwen in de goede uitgangspositie van Amaris. Raad van Bestuur Amaris Zorggroep René Hup Jan den Ouden
3
Maatschappelijk verslag 2011
4
Inhoudsopgave 1
Uitgangspunten van de verslaggeving ................................................................... 7
2
Profiel van de organisatie ............................................................................................... 7
3
4
............................................................................................. 7
2.1
Algemene gegevens
2.2
Structuur van de organisatie .............................................................................. 7
2.3
Samenstelling van Raad van Bestuur ............................................................ 8
2.4
Samenstelling van Raad van Toezicht ........................................................... 9
2.5
Identiteit....................................................................................................................... 9
2.6
Besturingsvisie ........................................................................................................ 10
2.7
Medezeggenschap ................................................................................................ 10
2.8
Kerngegevens .......................................................................................................... 11
Bestuursverslag ................................................................................................................... 13 .................................................................................................... 13
3.1
Meerjarenbeleid
3.2
Algemeen beleid.................................................................................................... 16
3.3
Bedrijfsvoering........................................................................................................ 17
3.4
Algemeen kwaliteitsbeleid
............................................................................. 21 ............................................... 23
3.5
Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten
3.6
Kwaliteitsbeleid ten aanzien van medewerkers .................................... 25
3.7
Financieel beleid .................................................................................................... 28
3.8
Samenleving en belanghebbenden.............................................................. 33
Verslag Raad van Toezicht ............................................................................................. 34 ................................................................................................. 34
4.1
Raad van Bestuur
4.2
Raad van Toezicht ................................................................................................. 35
5
Medezeggenschap cliënten .......................................................................................... 42
6
Medezeggenschap medewerkers ............................................................................. 44
7
Externe relaties .................................................................................................................... 46
Bijlage. Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht ................................... 50
5
Maatschappelijk verslag 2011
6
Profiel van de organisatie
1. Uitgangspunten van de verslaggeving In dit jaardocument doet Amaris Zorggroep verslag van de zorg en diensten die in 2011 zijn geleverd aan onze cliënten en bewoners en de manier waarop wij onze maatschappelijke verantwoordelijkheden zijn nagekomen. De segmentatie van de jaarrekening is gebaseerd op de belangrijkste bekostigingstelsels waarbinnen Amaris Zorggroep opereert: de AWBZ en Wmo. Verantwoording over de Wmo-activiteiten heeft alleen plaatsgevonden als dit noodzakelijk was voor een duidelijke beeldvorming; de volledige Wmo-verantwoording vindt plaats via de gemeenten. De woningstichting Huisvesting voor Senioren (complex Op De Ree) en de Stichting Woonzorg Theodotion-Dudok maken geen deel uit van dit jaardocument. Beide stichtingen vallen niet onder de Raad van Toezicht van Amaris Zorggroep.
2. Profiel van de organisatie 2.1
Algemene gegevens Identificatiegegevens
Omschrijving
Naam verslagleggende rechtspersoon
Amaris Zorggroep
Adres
Werkdroger 1 – gebouw De Ark
Postcode
1251CM
Plaats
Laren (NH)
Telefoonnummer
035 626 87 77
Identificatienummer Kamer van Koophandel
32077906
E-mailadres
[email protected]
Internetpagina
www.amaris.nl
2.2
Structuur van de organisatie
Amaris Zorggroep is de moederstichting, waarbij in 2011 de volgende stichtingen waren aangesloten: Protestants Christelijke Stichting Amaris De Amerhorst (Amersfoort) Protestants Christelijke Stichting Amaris Arkemheen (Nijkerk) Stichting Amaris Florisberg (Muiderberg) Stichting Amaris De Kuijer (Nederhorst den Berg) Stichting Hervormd Woon-Zorgcentrum Amaris Voor Anker (Huizen) Stichting Amaris De Veste (Naarden) Stichting Hervormd Woon-Zorgcentrum Amaris Schoonoord (Baarn) Stichting Protestants Christelijk Zorgcentrum Amaris Zuiderheide (Hilversum) Stichting Johanniter Huis Amaris Theodotion (Laren) Stichting Christelijk Verpleeghuis Amaris Gooizicht (Hilversum) Stichting Huisvesting voor Ouderen “De Amerhorst” (Amersfoort) 7
Maatschappelijk verslag 2011
Amaris Zorggroep
Organogram 2011 Stichting Amaris Zorggroep Raad van Toezicht
Stichting Amaris Zorggroep Raad van Bestuur Directieberaad Directeuren, HRM, Beleidsmedewerker, Concern controller CCR
Stafbureau
COR
Iedere Amaris-zorginstelling werkt met kleine teams die zorg en dienstverlening aan huis leveren (Amaris Thuis). Daardoor zijn wij altijd in de buurt, snel bereikbaar en kan onze zorg en dienstverlening optimaal afgestemd worden op wensen en behoeften van de cliënten. Hierdoor zijn cliënten over het algemeen zeer tevreden over de geleverde zorg en dienstverlening.
2.3
Samenstelling van Raad van Bestuur
De Raad van Bestuur was in 2011 samengesteld uit twee leden: De heer J. den Ouden De heer A. Hup
8
Amaris Gooizicht (Hilversum)
Amaris Florisberg (Muiderberg)
Amaris De Kuijer (Nederhorst den Berg)
Amaris De Veste (Naarden)
Amaris Zuiderheide (Hilversum)
Amaris Voor Anker (Huizen)
Amaris Theodotion (Laren)
Amaris Schoonoord (Baarn)
Amaris Arkemheen (Nijkerk)
Amaris De Amerhorst (Amersfoort)
Amaris SHVO
Thuiszorg
Profiel van de organisatie
2.4
Samenstelling van Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht was in 2011 samengesteld uit acht leden: De heer G. Vreugdenhil, voorzitter Jonkheer F.S. von Balluseck, vicevoorzitter De heer D. Ridder, secretaris De heer J. Braamskamp De heer G.A. Born De heer C.A. de Groot Mevrouw I.G.G. de Lange Jonkheer W. van der Meer de Walcheren
2.5
Identiteit
Amaris heeft zich in 2011 beraden op haar identiteit. Onder ‘identiteit’ verstaan we hier: “Onderscheidend kenmerk van een organisatie gebaseerd op levensbeschouwing of religie waarin bepaalde waarden, normen en gedrag centraal staan.” Amaris laat zich in haar waarden leiden door algemeen christelijke beginselen, met inachtneming van de (lokale) identiteit, zoals is vastgelegd in de statuten van de dochterstichtingen. Alle geledingen binnen Amaris zijn verbonden door vier kernwaarden: Respectvol Betrokken Betrouwbaar Gedreven Deze waarden zijn niet alleen in de omgang met bewoners en cliënten van belang, maar gaan ook over wat wij als organisatie essentieel vinden voor onze dienstverlening. Amaris verwacht van alle medewerkers dat zij de identiteit van de organisatie respecteren en de daarbij horende kernwaarden van harte onderschrijven. Ook van vrijwilligers verwachten wij, dat zij onze kernwaarden kunnen en willen onderschrijven. Met de instandhouding van lokale identiteitsraden geeft Amaris extra aandacht aan identiteit. De lokale zorginstellingen bieden hierdoor alle ruimte voor cliënten en medewerkers om in de eigen lokale gemeenschap te blijven, waarbij de eigenheid en levensbeschouwing een belangrijk onderdeel zijn van de zorg. De Raad van Toezicht zorgt ervoor dat de identiteit van haar leden een afspiegeling is van de identiteit van de locaties.
9
Maatschappelijk verslag 2011
2.6
Besturingsvisie
De Raad van Bestuur stelt het strategisch beleid van Amaris vast onder goedkeuring door de Raad van Toezicht. Dit beleid richt zich op een termijn van vier jaar. Het lopende strategisch kader is vastgesteld in 2009. In 2012 zal een heroriëntatie worden uitgevoerd. Op basis van het centrale kader maakt de Raad van Bestuur resultaatafspraken met de directeuren die het uitgangspunt vormen voor de ondernemingsplannen van de locaties. Een andere factor van belang is de lokale situatie, zodat het strategische kader goed aansluit bij de locatie. Binnen het aangegeven strategisch kader hebben directeuren het mandaat om de strategie en het beleid voor de eigen locatie vast te stellen en vorm te geven. Dit wordt vervolgens voortdurend getoetst en bijgesteld op basis van behaalde resultaten en de dynamiek in de omgeving. Daarnaast vervullen de directeuren een belangrijke rol bij de realisering van de doelstellingen van de organisatie. De centrale staf van Amaris heeft twee hoofdtaken. Ten eerste het uitvoeren van taken die op basis van externe wet- en regelgeving worden geëist. En ten tweede het ondersteunen van de Raad van Bestuur en de directeuren bij de uitvoering van het organisatie- en instellingsbeleid.
2.7
Medezeggenschap
Amaris ontleent haar bestaanrecht aan haar cliënten. Wij hechten daarom grote waarde aan de inbreng van de cliëntenraad om onze zorg en dienstverlening te kunnen verbeteren. Iedere dochterstichting van Amaris Zorggroep heeft een eigen ondernemingsraad en een eigen cliëntenraad. Op centraal niveau functioneren een centrale ondernemingsraad voor de medezeggenschap van medewerkers en een centrale cliëntenraad voor cliënten met vertegenwoordigers vanuit de lokale raden. Verderop in dit jaarverslag gaan we uitgebreider in op de onderwerpen die centraal zijn behandeld.
Amaris ontleent haar bestaansrecht aan haar cliënten. 10
Profiel van de organisatie
2.8
Kerngegevens
Toelatingen Amaris had in 2011 toelatingen voor de volgende AWBZ-functies: persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, behandeling, verblijf en revalidatie. Grotendeels worden deze uitgevoerd in de verzorgingshuizen en verpleeghuizen, maar er wordt ook veel zorg aan huis geleverd. Daarnaast is er nog de functie huishoudelijke hulp die wordt gefinancierd via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Verder leverde Amaris op basis van de Zorgverzekeringswet de volgende functies: Ergotherapie Fysiotherapie Logopedie Diëtetiek Segmenten De zorg wordt verleend in de segmenten verpleging, verzorging en thuiszorg. Doelgroepen De belangrijkste doelgroepen zijn: Cliënten met een somatische aandoening of beperking Cliënten met een psychogeriatrische aandoening of beperking. Daarnaast zijn er specifieke doelgroepen, te weten: cliënten die in aanmerking komen voor orthopedische behandelingen, CVA en Parkinson patiënten. En verder kunnen verschillende welzijnsdiensten en services worden genoemd, zoals maaltijdvoorziening, personenalarmering, dagactiviteiten, maatschappelijk werk, bibliotheek etc. Werkgebied Amaris is werkzaam in de zorgkantoorregio’s Gooi en Utrecht.
11
Maatschappelijk verslag 2011
Patiënten/cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten
KERNGEGEVENS
Aantal/bedrag
Cliënten per einde verslagjaar Aantal cliënten instelling op basis van een ZZP met dagbesteding (dagbesteding staat aan) Aantal cliënten instelling op basis van een ZZP zonder dagbesteding (dagbesteding staat uit) Aantal cliënten op basis van Volledig Pakket Thuis (VPT) Aantal extramurale cliënten inclusief cliënten met begeleiding of dagbesteding (op basis van de functies BGI en/of BGG) voorzover niet opgenomen in een instelling
1.219 6 11 889
Capaciteit Aantal beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg per einde verslagjaar inclusief vroegere geinzsvervangende tehuizen
1.253
Productie gedurende het verslagjaar Aantal dagen zorg met verblijf en dagbesteding Aantal dagen zorg met verblijf zonder dagbesteding Aantal dagen zorg op basis van Volledig Pakket Thuis (VPT)
442.385 0 1.741
Aantal dagdelen dagbesteding (op basis van de functie Begeleiding in Groepsverband (BGG)
21.935
Aantal uren extramurale productie excl. dagbesteding op basis van de functie Begeleiding in Groepsverband (BGG) en Wmo-zorg
161.600
Personeel Aantal personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar
2.590,00
Aantal f.t.e. per einde verslagjaar
1.360,71
Bedrijfsopbrengsten
Bedrag in euro’s
Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar
83.339.225
Waarvan wettelijk budget voor AWBZ/Zvw-zorg excl. subsidies
75.527.387
Waarvan overige bedrijfsopbrengsten
7.811.838
12
Profiel van de organisatie
3. Bestuursverslag 3.1
Meerjarenbeleid
In 2009 heeft Amaris een strategisch plan op centraal niveau vastgesteld. Dit plan draagt de titel ‘Zorg met aandacht – zo thuis mogelijk’. Dit meerjarenplan is geldig tot 2012 en diende als basis voor het beleid in 2011. Onze missie Wij helpen onze cliënten om een zelfstandig en onafhankelijk leven te blijven leiden. Onze cliënten kiezen zelf hoe ze hun eigen leven willen inrichten en wij ondersteunen hen op deskundige wijze met onze zorg, behandeling, begeleiding en welzijnsactiviteiten. We doen dat met respect en met kennis van zaken. Wij zijn betrouwbaar, betrokken en gedreven. We zijn stevig verankerd in de lokale gemeenschappen waarin wij werken. Onze visie De eigen, vertrouwde leefomgeving biedt veiligheid en een plaats waar je jezelf kunt zijn. Gezins- en familierelaties blijven intact, het sociale netwerk blijft in stand. Wij regelen samen met de cliënt dat deze zo zelfstandig mogelijk kan wonen en leven. Onze zorg sluit aan bij de wensen die de cliënt hierover heeft wat betreft plaats, tijd, invulling en financieringswijze. - Iedere cliënt is uniek Amaris werkt in de volle overtuiging dat ieder mens uniek en belangrijk is. Dit geldt zowel voor onze cliënten als voor onze medewerkers.
Amaris-medewerkers realiseren zich dat zij te gast zijn bij de cliënt. 13
Maatschappelijk verslag 2011
- Aandacht en respect Amaris-medewerkers realiseren zich dat zij te gast zijn bij de cliënt en dat zij binnentreden in het leven van de cliënt. Ze hebben respect voor diens gewoonten, wensen, levensstijl, levensbeschouwing en privacy. - Levensbeschouwing Amaris werkt vanuit algemeen christelijke waarden. Amaris realiseert zich dat de diversiteit van geloofsopvattingen in de samenleving toeneemt. De organisatie biedt zorg aan iedereen, ongeacht religieuze achtergrond of levensovertuiging. In 2011 is het onderwerp ‘Identiteit’ breed in de organisatie besproken. Dit heeft geleid tot vaststelling van een beleidsnota. Elders in dit verslag gaan we daar uitvoeriger op in. - Professioneel en betrouwbaar De medewerkers van Amaris zijn professioneel. Ze weten wat ze wel en wat ze niet kunnen. Ze denken mee en zijn flexibel. Wat beloofd is, is beloofd. Als iets niet lukt dan bespreken ze dit met de cliënt. Externe ontwikkelingen In de komende jaren houden we rekening met vier dominante externe ontwikkelingen: De groei van de vraag; Bezuinigingen in de zorg gekoppeld aan de noodzaak tot kostenbeheersing; De noodzaak tot externe verantwoording; Scheiden wonen en zorg en differentiatie in woonvormen. Interne situatie Amaris biedt alle vormen van zorg, van huishoudelijke hulp en zorg aan huis tot complexe zorg en behandeling in de verpleeghuizen. De organisatie drijft op de medewerkers, die met grote motivatie, inzet en betrokkenheid bijdragen aan het succesvol functioneren van Amaris. De financiële positie van Amaris is solide, zeker voor een organisatie die in de V&V-sector werkzaam is. Ontwikkelingen in de vastgoedsector hebben volop de aandacht. Strategische keuzes Op basis van de hiervoor beschreven ambities en de analyse van interne en externe ontwikkelingen heeft Amaris Zorggroep de volgende strategische keuzes gemaakt: - Klantpartnerschap De visie dat iedere cliënt uniek is, vraagt ook om een zo uniek mogelijke benadering van de cliënt. Amaris wil zijn cliënten maatwerk bieden. Om dit concreet invulling te geven wordt gewerkt met zorgleefdossiers gebaseerd op de vier domeinen, te weten: Lichamelijk welbevinden Mentaal welbevinden & autonomie Woon & Leefomstandigheden Participatie 14
Bestuursverslag
- Zo thuis mogelijk We werken eraan dat onze zorg overal in ons werkgebied geleverd kan worden. Onze visie ‘zo thuis mogelijk’ rechtvaardigt dat we in personele, technische en zakelijke zin investeren. Niet de cliënt verplaatst zich, maar de medewerkers verplaatsen zich. - Regio en schaalgrootte Het werkgebied waarvoor Amaris werkzaam is, is grofweg aan te duiden als de regio’s Eemland en ‘t Gooi en Vechtstreek. In het vormgeven van ketenzorg wordt gezocht naar samenwerking. Door het realiseren van ketenzorg kan de cliënt een samenhangend pakket aan zorg- en dienstverlening afnemen. - Lokaal ondernemerschap De lokale (regionale) inbedding van de verschillende onderdelen van Amaris is één van de sterke punten van de zorggroep. Dit zal verder worden uitgebouwd. De verpleeghuizen zijn niet gebonden aan een lokale inbedding. Zij ondersteunen de locaties in het verbreden van het aanbod. Daarnaast versterken ze de positie van de zorggroep in de keten. De derde functie van de verpleeghuizen is supra-regionaal in het ontwikkelen van een aanbod voor specifieke doelgroepen (bijv. Parkinson patiënten). - Stroomlijnen ondersteunende diensten Voor de ondersteunende en stafdiensten wordt toegewerkt naar verdere centralisatie. Hoofddoel hierbij is het vergroten van kwaliteit en realiseren van efficiency, door de schaalgrootte en bundeling van expertises. - Kwaliteit Amaris kiest allereerst voor behoud en verbetering van kwaliteit. Dat betekent dat de organisatie zich niet opstelt als prijsvechter (thuiszorg), maar streeft naar een optimale prijs/kwaliteit verhouding. Bovenstaand meerjarenbeleid wordt in 2012 geëvalueerd. Doel is om opnieuw voor meerdere jaren de strategische koers van Amaris uit te zetten.
Alle Amaris locaties. 15
Maatschappelijk verslag 2011
3.2
Algemeen beleid
Revalidatie In 2013 zal de geriatrische revalidatie niet langer gefinancierd worden uit de AWBZ, maar uit de Zorgverzekeringswet. In 2011 is een projectgroep gestart met het in kaart brengen van de consequenties voor Amaris. Eén van de belangrijkste onderwerpen is dat de organisatie al in 2012 op de DBC’s moet zijn voorbereid, wil Amaris ook vanaf 2013 in staat zijn geriatrische revalidatie aan te bieden. In het kader van de extramuralisering van de behandelfunctie is onderzocht of het haalbaar is revalidatie bij cliënten aan huis aan te bieden. Een externe ondernemer met ervaring op dit gebied is ingeschakeld om hierin ondersteuning te bieden. Bejegening cliënten In 2011 kwamen in het maatschappelijk debat diverse onderwerpen aan de orde, die samengevat kunnen worden onder ‘onheuse bejegening’ van cliënten. Te denken valt aan onderwerpen als ouderenmishandeling, pesten en huiselijk geweld. Besloten is deze onderwerpen Amaris-breed op te pakken. Begin 2012 besluiten we welke organisatorische stappen gezet moeten worden om hiermee om te gaan. Stakeholders Al enige jaren wordt een inventarisatie gemaakt van de stakeholders van Amaris. Stakeholders zijn belanghebbenden die het beleid van Amaris beïnvloeden. Om te bepalen wie de belangrijkste stakeholders zijn, is gekeken naar de hoogte van het risico en de grootte van de invloed die zij hebben op Amaris. In 2012 zal onder een aantal belangrijke stakeholders een reputatiescan worden gehouden om zicht te krijgen op het imago van Amaris bij de belangrijke stakeholders.
In 2013 zal de geriatrische revalidatie niet langer gefinancierd worden uit de AWBZ. 16
Bestuursverslag
Vrijwilligers en mantelzorgers Voor een goede cliëntenzorg zijn naast zorgverleners ook mantelzorgers en vrijwilligers cruciaal. Iedere Amaris locatie heeft veel vrijwilligers. Voor het vrijwilligerwerk wordt een lokale beleidsplan opgesteld, dat past binnen het centrale strategische kader. De basis voor dit beleid komt voort uit de eisen die het zorgkantoor stelt aan de te leveren zorg. Ook voor de omgang met mantelzorgers is centraal beleid geformuleerd en vastgesteld. Vastgoedbeheer Vastgoedbeheer is strategisch van steeds groter belang. Amaris heeft ervoor gekozen om samenwerking te zoeken met woningcorporatie Habion, met als doel om gezamenlijk nieuwbouw- en verbouwprojecten te realiseren. Dit in een structuur van gedeeld eigenaarschap en risico. De samenwerking wordt begin 2012 geformaliseerd. Huisvesting De kleinschalige woonvoorziening Horstwaarde in Nederhorst den Berg is in juli 2011 in gebruik genomen. Er is plaats voor 24 cliënten in zorgwoningen en appartementen. De cliënten wonen inmiddels naar volle tevredenheid in deze nieuwe huisvesting. Het oude woonzorgcentrum Amaris De Veste is in 2011 grotendeels gesloopt. Hiervoor in de plaats komt nieuwbouw, maar de realisering hiervan zal tijd kosten. Tot die tijd wonen de cliënten in tijdelijke huisvesting. Benoeming directeuren Begin 2011 zijn drie directeuren benoemd ter vervulling van ontstane vacatures op de locaties Amaris Schoonoord, Amaris Arkemheen en Amaris de Amerhorst. Deze vacatures hadden te maken met een stuctuurwijziging in de regio Eemland. Vanwege het vertrek van de directeur van Amaris Theodotion is ook deze positie in 2011 opnieuw ingevuld. In de loop van het jaar onstond een nieuwe vacature op directieniveau door het vertrek van de directeur van Amaris Zuiderheide. Hij zal in de loop van 2012 worden vervangen. In de tussentijd wordt interimmanagement ingezet. Ketenzorg Amaris Gooizicht heeft een convenant getekend met regionale partners voor de behandeling van CVA-cliënten. Ketenzorg krijgt verder vorm in het al langer bestaande regionale Netwerk Dementie.
3.3
Bedrijfsvoering
Planning-en-control-cyclus In 2011 is gewerkt met een vaste planning- en control-cyclus (P&C-cyclus). Vastgelegd is hoe het beleidsvormingsproces dient te verlopen volgens het principe van plan-do-check-act. Beleidsplannen die door de Raad van Bestuur zijn vastgesteld, zijn door de directeuren vertaald in jaarplannen met afgeleide
17
Maatschappelijk verslag 2011
doelstellingen en actieplannen. De voortgang in de uitvoering wordt volgens een vaste overlegstructuur besproken tussen de directeur en één van de bestuurders. Verder is in de P&C-cyclus beschreven wanneer en bij welke onderwerpen de Raad van Toezicht en de medezeggenschapsorganen betrokken worden en welke bevoegdheden zij hebben. Dit is ook met hen gecommuniceerd. Voor de administratieve verantwoording wordt gewerkt volgens de vastgestelde AOIC-regeling. Risicomanagement Het doel van risicomanagement is het beheersen van de risico’s die de kwaliteit van zorg- en dienstverlening voor de patiënten, het welzijn van de medewerkers en het voortbestaan van de organisatie bedreigen. Het risicomanagement is vanaf 2010 structureel ingebed in de planning-en-controlcyclus van Amaris. Jaarlijks wordt voor de opstelling van de strategische (meerjaren)plannen een strategische risicoanalyse geactualiseerd en besproken met de Raad van Toezicht. De uitkomsten van de risicoanalyse worden vertaald naar concrete beheersingsmaatregelen die in de lokale instellingsplannen en in het centrale bedrijfsplan van het Amaris-stafbureau worden uitgewerkt. Een overzicht van de belangrijkste risico’s en beheersingsmaatregelen is opgenomen in de navolgende tabel:
Categorie Risico’s & Onzekerheden
Concrete Risico’s & Onzekerheden
Beheersingsmaatregelen
Nieuwe markt, diagnose-behandel-combinaties (dbc’s) en Wmo
Stuurgroepen actief die opdracht mee hebben voor ontwerp business-model
Vastgoedrisico’s op grond van NHC’s in het licht van investeringsopgave
Strategische, duurzame samenwerking met woningcorporatie
Nieuwe eisen elektronisch indicatie- en declaratieverkeer
Centrale monitoring en het vormgeven van nieuwe functies in concern-stafbureau
Uitval ICT-systemen
Risicoanalyse en back-up maatregelen
Zie financiële paragraaf
Zie financiële paragraaf
Intrede impairment-toets
Beleid en beschrijving uitgangspunten impair-menttoets
Veranderende belastingwetgeving
Periodieke monitoring fiscale positie door fiscale specialisten
Veiligheid
Medicatie, calamiteiten, brand, legionella, BIG
Plannen, audits, directiebeoordeling
Kwaliteit dienstverlening
Cliëntgericht aanbod
Tevredenheidsraadpleging, certificering, verbeterplannen
Strategie Belemmeringen business model
Operationeel
Financieel Liquiditeit, renterisico’s en het verkrijgen van financiering voor komende vastgoed-projecten Financiële verslaglegging Risico’s/onzekerheden die van invloed zijn op de betrouwbaarheid van de verslaggeving Wet - en regelgeving Consequenties specialistische wetgeving Kwaliteit
18
Bestuursverslag
Compliance Compliance is bedoeld om de naleving van wet- en regelgeving te bevorderen. Er is een bedrijfscode ingevoerd voor de naleving van bepalingen op het gebied van mededinging. De Raad van Bestuur en directeuren ondertekenen deze bedrijfscode. Op de locaties zal de inhoud en achtergrond van deze code gecommuniceerd worden met medewerkers voor wie dit onderwerp relevant is. Finance & Control Een belangrijke uitdaging in 2011 voor Finance & Control kwam voort uit de gevolgen van de NHC-bekostiging voor de huisvesting in onder andere de ouderenzorg (NHC=Normatieve Huisvestingscomponent). De volgende acties zijn ondernomen: Inventarisatie van effecten overgangsregime 2012 tot 2018. Beleidsontwikkeling voor waardering vastgoed en grondslagen voor de financiele verslaglegging. Modellering van bedrijfswaardeberekening en beschrijving uitgangpunten. In de financiële jaarrekening zijn de effecten en beleidsuitgangspunten toegelicht. Een ander belangrijk onderwerp was de voorbereiding van de strategische samenwerking op het gebied van verslaggeving, fiscaliteit en juridische aspecten met een woningcorporatie in de vorm van een personenvennootschap. Voor een aantal bouwprojecten werd de financiële haalbaarheid opgesteld, voorbereid en doorgerekend: Vervangende nieuwbouw Amaris De Veste te Naarden Nieuwe locatie Oosterhei te Baarn (Amaris Schoonoord) Nieuwe locatie scheiden wonen-zorg Horstwaarde (Amaris De Kuijer) Vervangende nieuwbouw Amaris Arkemheen te Nijkerk. Het financiële instrumentarium van de Amaris Zorggroep is onderzocht in het licht van de uitdagingen die de komende jaren op de langdurige zorg afkomen. Op grond van deze analyse is prioriteit gegeven aan de toepassing van een model dat kan ondersteunen bij investeringsbeslissingen en (meerjaren)begrotingen voor de liquiditeit en exploitatie. Het model, de ‘scenarioplanner’, zal begin 2012 in beheer worden genomen. Het managementinformatiesysteem (MIS) is in 2011 onderhouden en uitgebouwd om de uitdagingen van de prestatie- en zorgzwaartebekostiging het hoofd te bieden. Een belangrijke mijlpaal was de introductie van de “integrale overzichten” met productie, formatie, marges e.d. tot op kostenplaatsniveau. Relatief veel tijd en energie is ook dit jaar weer gestoken in het volgen van de wettelijke regelingen en standaarden in de zorg. In 2011 gold dit in het bijzonder de vernieuwde AZR-standaarden. Zorgleefdossier en Elektronisch Cliëntendossier De invoering van een Amarisbreed zorgleefdossier, gebaseerd op vier leefdomeinen, is soepel verlopen. Het biedt nieuwe mogelijkheden voor registratie, rapportage en vergelijking van gegevens die het primair proces betreffen, met als doel de kwaliteit van zorg te bevorderen. De koppeling met de ontwikkeling en
19
Maatschappelijk verslag 2011
invoering van het Elektronisch Cliëntendossier maakte dit tot het grootste project in het afgelopen jaar. Het project is gefaseerd per locatie uitgevoerd, binnen de afgesproken deadlines en budgetkaders. De eerste resultaten zijn zeer positief en de verwachting is dat dat ook in 2012 het geval zal zijn. Zorgarrangementen In 2011 is verder gewerkt aan de invoering van een Amaris-arrangementenboek, uitgewerkt per locatie. In 2012 zal dit project worden afgerond. ICT De inrichting en invoering van het ECD is in 2011 een groot project geweest en zal afgerond worden in 2012. Voorbereidingen zijn getroffen om de personeelsen salarisadministratie digitaal te gaan verwerken. Gekozen is voor een e-HRM oplossing via Sharepoint dat in 2012 geïmplementeerd zal gaan worden. In 2011 is een start gemaakt met de selectie van één provider voor de domotica (huisautomatisering) binnen Amaris. Voorafgaand zijn de uitgangspunten geformuleerd voor de te hanteren standaarden, technieken en informatiebeveiliging. Ook zijn afspraken gemaakt hoe domoticaprojecten organisatiebreed worden afgestemd. Verder zijn de volgende ICT-projecten in 2011 uitgevoerd: de selectie van een facilitair managementinformatiesysteem; een besluit over invoering van Wifi; de uitvoering van een upgrade van Office 2003 naar Office 2010; een pilot geautomatiseerde zorgregistratie voor de thuiszorg; doorontwikkeling van het voedingspakket. Amaris heeft besloten over te gaan tot toepassing van Voice Over IP (VOIP). Dit maakt digitale telefonie mogelijk. Ook maakt de digitale techniek het eenvoudig om applicaties te koppelen, zoals telefonie en het ECD. VOIP is ook een belangrijke voorwaarde voor de toepassing van domotica. Amaris online Er is een concept gemaakt voor een nieuwe website. Deze wordt functioneler en aantrekkelijker dan de huidige website. Belangrijke doelgroepen zijn potentiële cliënten, potentiële medewerkers, vrijwilligers en verwijzers. In de loop van 2012 zal de nieuwe website worden gelanceerd. Amaris is ook actief aan de slag gegaan met social media. Zo is in het kader van een wervingscampagne succesvol gebruik gemaakt van Facebook.
20
Bestuursverslag
3.4
Algemeen kwaliteitsbeleid
Het voeren van kwaliteitsbeleid heeft meerdere doelen: 1. Zo goed mogelijk tegemoetkomen aan de behoeften van (potentiële) cliënten. 2. Zo goed mogelijk tegemoetkomen aan de behoeften van (potentiële) medewerkers. 3. Transparante verantwoording van het beleid naar belanghebbende externe partijen, zoals potentiële cliënten, zorgkantoor, gemeente en inspectie. 4. Borging van werkprocessen. De verantwoordelijkheid voor kwaliteitsbeleid ligt primair bij de locatie directies. Zij dragen zorg voor de kwaliteit van de zorgverlening aan en ondersteuning van de cliënt. Alle locaties zijn vertegenwoordigd in een Amaris-breed adviserend kwaliteitsplatform. Centraal worden besluiten genomen als dat beleidsmatig of uit het oogpunt van efficiency wenselijk is. In 2010 is uitgesproken dat meer centralisering van het kwaliteitsbeleid wenselijk is. Dit heeft in 2011 geleid tot de start van het Project Kwaliteit. Het project kent drie doelstellingen: 1. Toename van efficiency: te bereiken door maximaal Amaris-breed uniformeren en verbeteren van werkprocessen, procedures en formats. 2. Het inzichtelijk hebben van stuurinformatie op kwaliteitsaspecten: door het ontwerpen van uniforme managementrapportagetools, waardoor hierop gericht gestuurd kan worden. 3. Toename van effectiviteit: door optimaal gebruik te maken van de kennis en ervaring binnen en buiten Amaris Zorggroep. Op een manier waarop deze ten goede komt aan de kwaliteit van de werkprocessen op alle locaties. In 2011 is een belangrijke uniformeringsslag gemaakt door herschrijving van het primaire proces. Dat is nu voor alle locaties gelijk en vormt ook de basis voor het zorgleefdossier. Het is opgenomen in het kwaliteitsbeheersysteem.
Kwaliteitsbeleid zorgt ervoor dat Amaris zo goed mogelijk tegemoet komt aan de behoefte van zijn cliënten. 21
Maatschappelijk verslag 2011
De tevredenheid van Amaris-cliënten is hoger dan in 2009.
22
Bestuursverslag
Amaris heeft een HKZ-multisitecertificaat. Dit is verkregen door middel van onafhankelijke externe audits. De in 2010 verkregen certificering is in 2011 opnieuw beoordeeld en verlengd. Daaruit kwam naar voren dat er veel sterke punten zijn, maar ook punten die voor verbetering vatbaar zijn. Deze zijn binnen drie maanden gerealiseerd. Minder zwaarwegende punten zijn neergelegd in een plan van aanpak dat in 2012 opnieuw wordt beoordeeld op effectiviteit. In 2011 is geïnventariseerd of de locaties nog beschikken over actuele brandveiligheids- en ontruimingsplannen. Op sommige locaties bleken aanvullende maatregelen nodig. Voor 2012 is het onderwerp meegegeven aan de externe auditoren als prioriteit voor de beoordeling. In het kader van de invoering van het ECD is specifiek aandacht besteed aan het onderwerp informatiebeveiliging. Hierin is onder andere de fysieke beveiliging geregeld, maar ook wie toegang hebben en welke rechten zij hebben met betrekking tot het inzien van gegevens.
3.5
Kwaliteitsbeleid ten aanzien van cliënten
Cliëntenraadpleging In 2011 is een cliëntenraadpleging gehouden onder een groot aantal cliënten van Amaris. Ten opzichte van de uitkomsten van de vorige cliëntenraadpleging uit 2009 is duidelijk vooruitgang geboekt. Dat geldt vooral en in sterke mate voor cliënten met een lichamelijke beperking. Ook de tevredenheid van cliënten met een psychogeriatrische stoornis, zoals dementie en cliënten die thuiszorg ontvangen is vergroot, zij het in mindere mate. Ten opzichte van vergelijkbare organisaties in het land scoort Amaris gemiddeld positief. Hierbij moet worden opgemerkt dat er verschillen tussen locaties zijn. Iedere directeur heeft voor de eigen locatie de uitkomsten besproken met de cliëntenraad. Dit heeft geleid tot plannen met verbetermaatregelen die op verschillende onderwerpen betrekking hebben. Op centraal niveau heeft de Raad van Bestuur de uitkomsten besproken in het directieberaad, met de Centrale Cliëntenraad en de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur heeft begin 2012 besloten om naast de lokale verbeterplannen twee thema’s te kiezen die Amaris-breed aandacht verdienen. Dat zijn de kwaliteit van de maaltijden en de beschikbaarheid van personeel. De uitkomsten van de cliëntenraadpleging zijn gepubliceerd op de openbare website www.kiesbeter.nl. De tevredenheid van cliënten die huishoudelijke hulp en dagbesteding krijgen is in 2011 voor het eerst gemeten. In beide gevallen bleek dat men erg tevreden is. Op punten die relatief minder sterk scoorden, zijn verbeteringen in gang gezet. De uitkomsten van deze raadplegingen maken geen onderdeel uit van de openbare verantwoording.
23
Maatschappelijk verslag 2011
Metingen verantwoorde zorg Ook is door alle locaties minimaal één meting verantwoorde zorg uitgevoerd. Dit betekent dat bij iedere cliënt een aantal zorgaspecten wordt onderzocht op basis van een standaard vragenlijst. Kwaliteit van zorg, veiligheid en risico’s zijn hierin enkele thema’s. Landelijk zijn inmiddels veel vragen gerezen bij toepassing van deze methodiek. Dit heeft er toe geleid dat publicatie van de uitkomsten van deze metingen op de openbare site www.kiesbeter.nl is vervallen. Herziening meetinstrumenten Zowel de doelen als de instrumenten van de cliëntenraadpleging en de zorginhoudelijke meting staan landelijk ter discussie. Eén van de belangrijkste bezwaren is dat met de uniforme systematiek meerdere doelen moeten worden gediend. Zo hebben cliënten, inspectie en zorgverzekeraars ieder hun eigen informatiebehoeften. Ook worden veel vragen gesteld bij de betrouwbaarheid van de onderzoeksmethode. In 2012 zal deze hele systematiek grondig worden geëvalueerd. Zeer waarschijnlijk zal dit leiden tot forse aanpassingen. Klachten Veruit de meeste klachten worden intern afgehandeld door betrokkenen zelf, leidinggevenden of klachtenfunctionarissen. Voor situaties waarin men er intern niet uitkomt is er (onder verantwoordelijkheid van het SSiG) een onafhankelijke regionale klachtenregeling voor cliënten vastgesteld. Amaris heeft zich daarbij aangesloten. De ingestelde klachtencommissie zorgt voor onafhankelijke behandeling van klachten van cliënten. In 2011 zijn er twee cliënten van Amaris geweest, die een klacht bij deze commissie hebben ingediend. Eén klacht had betrekking op de gang van zaken in de thuiszorg bij een cliënt. Dit is opgelost tijdens een gesprek met de cliënt, waarna de cliënt de klacht heeft ingetrokken. De tweede klacht betrof overlast die een andere cliënt in het verpleeghuis veroorzaakte. Na een gesprek, waarin het verpleeghuis heeft erkend dat eerder ingegrepen had kunnen worden, is deze klacht ingetrokken.
24
Bestuursverslag
3.6
Kwaliteitsbeleid ten aanzien van medewerkers
3.6.1. Personeelsbeleid Ziekteverzuim Evenals in het vorige verslagjaar is het verzuim gedaald. Het verzuimpercentage over het eerste ziektejaar bedraagt over 2011 5,53% en is daarmee ten opzichte van het vorige jaar 0,23 procentpunt lager. Het verzuimpercentage over het eerste en tweede ziektejaar is met 0,31 procentpunt gedaald naar 6,20%. Landelijk is sprake van een stijging van het langdurig verzuim. In tegenstelling tot deze landelijke trend daalt bij Amaris het langdurig verzuim nog steeds. Jaar
Verzuim 1e jaar in %
Verzuim 2e jaar in %
Verzuim totaal in %
2009
6,13
0,91
7,04
2010
5,76
0,75
6,51
2011
5,53
0,67
6,20
Tabel: ziekteverzuim personeel excl. zwangerschapsverlof
De verzuimcijfers van de diverse locaties lopen nogal uiteen. Vijf locaties hebben het verzuim ten opzichte van 2010 teruggebracht met gemiddeld bijna 1,7%. Het verzuimpercentage van Amaris De Amerhorst, Amaris De Kuijer en Amaris De Veste ligt onder de 5%. Bij vier locaties is het verzuim gestegen met ruim 1,5%. Eén locatie heeft een gelijkblijvend verzuimpercentage. De meldingsfrequentie is ten opzichte van het vorige jaar verlaagd naar 1,3 (was in 2010 1,42). De gemiddelde verzuimduur is licht gestegen naar 19,1 (in 2010: 17,2). Levensfasebewust Personeelsbeleid In 2011 is door een werkgroep het Levensfasebewust Personeelsbeleid verder uitgewerkt. Dit beleid heeft betrekking op de hele loopbaan en geldt voor alle generaties. Het gaat dan ook niet alleen om ouderenbeleid. De werkgroep heeft aanbevelingen gedaan rond het werven en opleiden van jongeren, het invoeren van ontwikkelgesprekken met toepassing van de uitgangspunten van de WorkAbilityIndex (WAI) en het trainen van leidinggevenden gericht op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Verdere uitwerking zal in 2012 plaatsvinden. Er zal onder andere bij twee locaties een pilot worden uitgevoerd om te bepalen of de werkvermogensmonitor een bruikbaar instrument is voor beleid gericht op duurzame inzetbaarheid van de medewerkers. MD-traject Strategisch Ondernemen In 2011 heeft het leertraject Strategisch Ondernemen plaatsgevonden. Aan dit traject heeft een dertigtal leidinggevenden en staffunctionarissen deelgenomen met als doel ondernemerschap te bevorderen en strategische vaardigheden te ontwikkelen. De begeleiding voor het theoretische gedeelte vond plaats vanuit de Hogeschool Arnhem/Nijmegen. Het leertraject is in het voorjaar gestart met een tweedaagse bijeenkomst met de Raad van Bestuur en de directeuren van
25
Maatschappelijk verslag 2011
de verschillende locaties. In deze bijeenkomst werden de uitgangspunten en randvoorwaarden vastgesteld. Ook werd een zestal organisatorische thema’s aangegeven, die in de loop van het jaar door de deelnemers zijn uitgewerkt tot een business case. De directeuren waren naast opdrachtgever ook begeleider/ klankbord van de werkgroepen. In 2012 wordt bepaald welke businesscases worden geïmplementeerd.
In het najaar van 2011 heeft Amaris de campagne “Zorg zit in je bloed” gelanceerd.
Arbeidsmarktcommunicatie Eén van de speerpunten van het HR-beleid van Amaris richt zich op de arbeidsmarkt. Centraal staat hierbij de vraag: ‘hoe kunnen we in de huidige arbeidsmarkt voldoende gekwalificeerde medewerkers aantrekken en aan ons binden?’ In het najaar van 2011 heeft Amaris de campagne “Zorg zit in je bloed” gelanceerd. De campagne heeft veel publiciteit voor Amaris gegenereerd, waardoor het werken in de zorg in een positief daglicht is geplaatst. Om jongeren enthousiast te maken voor de zorg is tegelijkertijd onze Facebookpagina gelanceerd. Inmiddels heeft Amaris ruim 450 likes. In 2011 heeft een aantal locaties meegedaan met de Open dag van de Zorg. Ook op de banenmarkten van het UWV, zowel in Hilversum als Amersfoort, en de open dagen van diverse scholen hebben we acte de presence gegeven. Voor 2012 zijn extra gelden beschikbaar gesteld om meer banen in de zorg te creëren. Daarom is in het najaar van 2011 een campagne gestart om 30 extra leerlingen te werven. De twee informatiebijeenkomsten werden druk bezocht. In januari 2012 zijn naast de reguliere leerlingen 23 extra leerlingen daadwerkelijk met de opleiding verzorgende of helpende gestart.
26
Bestuursverslag
Opleidingen Begin 2011 is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het ROC ASA voor de opleidingen verzorgende en helpende. Ook wordt er samengewerkt aan kwalificatiewinst door het ontwikkelen van doorstroomprogramma’s, doorlopende leerroutes, kennisontwikkeling en kennisdeling. Naast de scholing die per locatie is georganiseerd, zijn Amarisbreed zowel in januari als in september 2011 twee groepen leerlingen gestart met de opleiding van verzorgende en helpende. Ook zijn in het najaar 8 medewerkers gestart met de opleiding tot verpleegkundige. Bovendien zijn 17 medewerkers geslaagd voor de opleiding tot Eerstverantwoordelijk Verzorgende en in het najaar is opnieuw een groep van 15 medewerkers gestart met deze opleiding. In verband met de migratie naar Office 2010 hebben de medewerkers een training ontvangen voor het werken met Outlook, Word en Excel. In het kader van de invoering van het zorgleefdossier/ECD is een uitgebreid scholingstraject ontwikkeld. Alle medewerkers zijn getraind in het omgaan met de domeinen in het zorgleefdossier: woon- en leefomgeving, participatie, mentaal welbevinden en lichamelijk welbevinden/gezondheid. Het werken met de domeinen stelt de wens en regie van de cliënt voorop. De medewerkers werden getraind om de manier waarop de cliënt wil leven meer centraal te stellen. Tijdens de training voor het elektronisch cliëntendossier werd ook aandacht geschonken aan het primaire proces en methodisch werken.
3.6.2. Kwaliteit van het werk Medewerkertevredenheidsonderzoek In 2010 is naar aanleiding van het medewerkertevredenheidsonderzoek per locatie een verbeterplan opgesteld. In 2011 is uitvoering gegeven aan de verbeterplannen. Arbeidsomstandigheden In 2011 is een centrale arbocoördinator aangesteld. De kerntaken van deze functionaris liggen op het gebied van beleidsontwikkeling en het vertalen van de geldende wet- en regelgeving naar de eigen organisatie in concrete procedures, protocollen en regelingen. Daarnaast zal deze functionaris het locatiemanagement adviseren en ondersteunen bij de uitvoering van het arbo- en preventiebeleid. Midden 2011 heeft Amaris, na een uitgebreide procedure en in overleg met de Centrale Ondernemingsraad, een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met een nieuwe arbodienst.
27
Maatschappelijk verslag 2011
3.7
Financieel beleid
Uitgangspunten van het financiële beleid Het financiële beleid van Amaris wordt gekenmerkt door een grote mate van financiële zelfstandigheid van de dochterstichtingen. Iedere stichting is verantwoordelijk voor de eigen exploitatie. Per dochterstichting wordt, naast de geconsolideerde jaarrekening, een eigen jaarrekening vervaardigd. Amarisbrede kaders bewaken de financiële ontwikkeling van de instellingen en de zorggroep als geheel. Een belangrijk uitgangspunt is dat iedere instelling voldoet aan de planning & control-cyclus die voor de gehele zorggroep is beschreven. De centrale stafafdeling Finance & Control voert interne controles uit en verzorgt geüniformeerde rapportages. Jaarlijks stelt de Raad van Bestuur de kaderbrief voor de jaarplannen en begrotingen van de instellingen vast, waarbij de budgetkaders mede bepaald worden door de financiële reservepositie van de betreffende dochterstichting. Als (interne) minimumnorm voor de financiële positie geldt binnen Amaris Zorggroep een eigen vermogen van 20% van de totale opbrengsten (zie verder onder vermogensanalyse). De jaarbegrotingen van de instellingen worden geanalyseerd en gebenchmarked op kwaliteit van de onderliggende planning en kritische prestatie-indicatoren. Naast kwartaalcijfers is met ingang van 2011 de financiële sturing verder versterkt met maandelijkse overzichten van productie, salariskosten, marges e.d. Resultatenanalyse Amaris Zorggroep heeft in 2011 een positief financieel resultaat behaald van € 1.534.000. Dit resultaat is € 1.172.000 beter dan werd begroot: € 365.000.
2011
2010
Jaarresultaat
1534
1581
1604
1307
Rentevergoeding eigen vermogen
(488)
-
(167)
(295)
-
596
-
-
In € 1000
Niet gehonoreerde overproductie Budgetcorrectie vorige jaren
2009
2008
(74)
190
43
(20)
Vrijval onderhoudsvoorziening
-
(74)
-
(219)
Diverse resultaten vorige jaren
64
(24)
-
(150)
-
(184)
(137)
-
Diverse subsidies vorige jaren Integratiekosten concern Gecorrigeerd bedrijfsresultaat
-
-
-
198
1.036
2.085
1.343
821
Het voor bijzondere factoren geschoonde bedrijfsresultaat 2011 kwam wel beduidend lager uit dan over 2010. Positief is dat de hogere uitgaven vooral in de directe zorg zijn gerealiseerd. Door een goede beheersing van de overheadkosten zijn de financiële doelstellingen voor 2011 overtroffen.
28
Bestuursverslag
Dit wordt duidelijk uit de onderstaande vergelijking met de begrotingscijfers. Verschil Begroot
In € 1000 Resultaten zorg
Uitkomst 2011
Begroting 2011
(685)
(727)
(42)
Resultaten zorg indirect
98
970
(872)
Resultaten facilitair
13
(695)
(708)
Resultaten kapitaalslasten
340
1.687
1.347
Kosten overhead
908
(199)
(1.107)
Gecorrigeerd bedrijfsresultaat
674
1.036
362
De toerekening van de baten aan de 5 bovengenoemde categorieën heeft plaatsgevonden aan de hand van vooraf vastgestelde aandelen in de tarieven voor zorg- en dienstverlening.
Overzicht resultaten naar instelling: Resultaat 2011
Resultaat 2010
Amaris Theodotion
(174)
(6)
15.206
14.534
Amaris Gooizicht
(199)
(51)
15.095
14.869
180
138
4.676
4.364
Amaris Amerhorst
162
(48)
4.707
4.832
Amaris Schoonoord
522
284
6.349
5.858
Amaris Zuiderheide
776
521
11.963
10.821
In € 1000
Amaris Arkemheen
Amaris Voor Anker
Omzet 2011
Omzet 2010
58
181
10.719
9.908
Amaris De Veste
290
676
8.202
6.665
Amaris De Kuijer
(169)
(97)
3.996
3.497
82
(100)
2.799
2.460
Amaris Florisberg SHVO Woningen
149
95
519
825
Moederstichting
(143)
(12)
3.590
3.332
(4.482)
(3.369)
1.534
1.581
83.339
76.976
Eliminaties Totaal
De beide verpleeghuizen Amaris Gooizicht en Amaris Theodotion hebben nog altijd te kampen met negatieve resultaten. De oorzaken zijn deels incidenteel (reorganisatie Amaris Theodotion), deels structureel. De begrotingen voor 2012 voorzien voor de beide verpleeghuizen weer in sluitende exploitaties. Het tekort van Amaris De Kuijer is voor ca. € 200.000 veroorzaakt door leegstand bij de start van het kleinschalige woon-zorgproject Horstwaarde (24 cliënten). De terugval van de resultaten van Amaris De Veste zijn een gevolg van de aanpassingen van de organisatie aan de tijdelijke huisvesting in verband met de toekomstige nieuwbouw. Segment WMO De positieve resultaten zijn in 2011 teruggelopen tot € 76.000, ca. 2% van de omzet. Door een efficiënte uitvoering van management- en administratieve taken is de organisatie in de afgelopen jaren aangepast aan de WMO-tarieven.
29
Maatschappelijk verslag 2011
Segment exploitatie woningen Dit betreft de exploitatie van de 53 aanleunwoningen van het complex “De Amerrank” van de Stichting Huisvesting Voor Ouderen te Amersfoort. Vermogensanalyse In 2009 is door de Raad van Bestuur het vermogensbeleid vastgesteld. In verband met de hogere risico’s ten aanzien van vastgoed en de toekomstige liberalisering van de kapitaalkostenvergoeding, wordt de norm voor de Amaris-instellingen gesteld op een eigen vermogen van minimaal 20% van de opbrengsten c.q. omzet. In % van de totale opbrengsten is de score van de Amaris Zorggroep over 2011 32,2% (2010: 32,9%). De belangrijkste vermogenscijfers per instelling en voor de hele groep zijn als volgt: Per 31 december 2011 voldeden alle instellingen aan de norm van 20 In € 1.000
Eigen vermogen 2011
Eigen vermogen 2010
Amaris Theodotion
3.415
3.589
Amaris Gooizicht
% Vermogen 2011 van omzet
% Vermogen 2010 van omzet
22,5
24,7
3.172
3.371
21,0
22,7
Amaris Arkemheen
693
513
14,8
11,8
Amaris De Amerhorst
461
298
9,8
6,2
Amaris Schoonoord
2.201
1.679
34,7
28,7
Amaris Zuiderheide
4.386
3.609
36,7
33,4
Amaris Voor Anker
2.934
2.876
27,4
29,0
Amaris De Veste
5.121
4.831
62,4
72,5
Amaris De Kuijer
1.594
1.763
39,9
50,4
983
902
35,1
36,7
SHVO Woningen
1.540
1.392
296,7
168,7
Moederstichting
343
486
9,6
14,6
26.843
25.309
32,2
32,9
Amaris Florisberg
Totaal
% met uitzondering van de dochterstichtingen Amaris De Amerhorst en Amaris Arkemheen. Analyse liquiditeiten Bij Amaris Zorggroep is door de goede financiële resultaten in de afgelopen vijf jaar een goede liquiditeitspositie ontstaan. Door het toepassen van collegiale interne financiering binnen de groep maakt men waar mogelijk gebruik van de voordelen van het zijn van één zorggroep. De positieve renteresultaten ten opzichte van de NZa-normering bedroegen in 2011 € 331.000 (2010 € 271.000). Daarnaast werd een rentevergoeding verkregen over het eigen vermogen van € 488.000 (2010: nihil). De doelstelling van het beleid is om positief te blijven scoren op de rentenormering van het NZa. In 2011 is door Amaris Zorggroep fors geïnvesteerd voor in totaal € 10.297.000; vooral de tijdelijke huisvesting van Amaris De Veste en de aankoop van de grond van Amaris De Veste verklaren dit hoge niveau aan investeringen. Door een hoge kasstroom uit bedrijfsoperaties (ruim 9,5 miljoen) bleef de daling van de liquiditeiten beperkt tot € 2,7 miljoen.
30
Bestuursverslag
Vooruitblik en inschatting risico’s Voor 2012 is een geconsolideerde begroting vastgesteld van € 1.204.000 positief. Het jaar 2012 wordt een jaar van intensieve voorbereiding van grotere wijzigingen in het zorgstelsel. De belangrijkste wijzigingen betreffen: 1. Overheveling geriatrische revalidatiezorg uit de AWBZ naar de zorgverzekeringswet (DBC’s). 2. Overheveling begeleiding naar de Wmo. 3. Vanaf 2013 wijzigingen uitvoering AWBZ: verzekeraars voor eigen verzekerden en aanpassing bevoorschotting AWBZ naar betaling op basis van declaraties. 4. Bekostiging zorgvastgoed: vanaf 2012 overgangsregime tot 2018 nhc-prestatiebekostiging kapitaalslasten. Op Amarisniveau zijn maatregelen genomen om deze wijzigingen beleidsmatig het hoofd te kunnen bieden. Informatie over financiële instrumenten, liquiditeits- en kasstroomrisico’s In het treasurystatuut van Amaris is opgenomen dat men met het gebruik van geavanceerde financiële instrumenten, waaronder derivaten, terughoudend omgaat. Als het gebruik van derivaten zou worden toegestaan, dan gebeurt dat onder strikte voorwaarden. Gelet op de spreiding en beperkte omvang van de investeringsopgaven kan met de traditionele instrumenten (o.a. spreiding renteherzieningsdata) voldoende beheersing van rente- en financieringsrisico’s worden verkregen. Eind 2011 is een geïntegreerd meerjaren vastgoed-treasury-exploitatiemodel aangeschaft. Na implementatie van deze scenarioplanner, begin 2012, kan op flexibele wijze inzicht worden verkregen in de belangrijkste financiële risico’s en uitkomsten bij verschillende scenario’s en strategieën. Ook wordt de jaarlijkse Amarisbrede liquiditeitsplanning maandelijks gemonitord. Bij de invoering van DBC-bekostiging en wijziging van de bevoorschotting in 2013 worden geen liquiditeitsproblemen bij Amaris verwacht. Convenanten of ratio’s uit hoofde van financiering zijn niet aan de orde. Een samenvattend overzicht van de belangrijkste categorieën risico’s en beheersingsmaatregelen is in paragraaf 3.3 opgenomen.
31
Maatschappelijk verslag 2011
Er zijn honderden vrijwilligers betrokken bij activiteiten voor cliënten. 32
Bestuursverslag
3.8
Samenleving en belanghebbenden
De locaties van Amaris zijn lokaal verankerd en nauw betrokken bij hun omgeving. De locaties zijn op verschillende manieren betrokken in de samenleving en directe omgeving, namelijk: De locatie creëert werkgelegenheid. Er is contact met diverse scholen en er worden maatschappelijke stages georganiseerd. Er zijn honderden vrijwilligers betrokken bij activiteiten voor cliënten of anderszins. Een aantal locaties voert actief beleid op milieumaatregelen, zoals afvalscheiding of energiebesparing. Meerdere locaties zijn betrokken bij plannen om te integreren in wijken waar wonen, werken en zorg en welzijn worden gecombineerd. Amaris wil de maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid structureel vormgeven. Daarom zijn onder de noemer Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in 2011 gesprekken gestart over doelstellingen van Amaris als maatschappelijke organisatie. Er is een eerste formulering gemaakt voor het MVO-beleid van Amaris. Er zijn drie pijlers benoemd voor een verdere uitwerking: Verantwoord investeren; Het communiceren van de visie op duurzaamheid; Gezond werkgeverschap Tijdens een strategiesessie zijn negen thema’s vastgesteld die invulling moeten geven aan de drie genoemde pijlers. De verwachte resultaten bestaan uit verbetering van duurzaamheid, reductie van kosten (energie, onderhoud en vervoer) en ontwikkeling van verbetermaatregelen.
33
Maatschappelijk verslag 2011
4 Verslag Raad van Toezicht De hoogste prioriteit binnen governance is dat het bestuur de organisatie effectief en doelmatig bestuurt en beheert. Daarbij moet zij streven naar de best mogelijke kwaliteit van zorg. De strategie van de organisatie dient in een goed samenspel met relevante stakeholders gerealiseerd te worden. Toetsing op dit punt, door de Raad van Toezicht, is mogelijk op basis van onder andere de uitgangspunten in de statuten, de door de Raad van Bestuur verstrekte informatie en een periodieke beoordeling van het functioneren van de Raad van Bestuur. Amaris past de landelijke Zorgbrede Governancecode toe. Het aantal leden is conform de code eind 2011 teruggebracht naar zeven leden. Sinds 2010 heeft Amaris een klokkenluidersregeling.
4.1
Raad van Bestuur
Amaris Zorggroep kent een tweehoofdige Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur is bevoegd tot alle bestuurshandelingen. De Raad van Bestuur stelt jaarlijks een jaarplan en een exploitatiebegroting op. De Raad van Bestuur vertegenwoordigt Amaris Zorggroep in en buiten rechte. De bezoldiging van de Raad van Bestuur is passend binnen de Beloningscode Bestuurders in de Zorg. De concrete bedragen voor beide bestuurders staan genoemd in de jaarrekening. Er is een bestuursstatuut opgesteld waarin de bevoegdheden van de Raad van Bestuur gedetailleerd zijn vastgelegd. De kernelementen daarvan zijn: De bestuurstaak en taakverdeling Verantwoording en verantwoordelijkheid Besluitvorming Waarneming en vacature Openbaarheid en belangenverstrengeling Medezeggenschap Openheid en verantwoording extern Deskundigheid Jaarlijks wordt door de Raad van Toezicht beoordeeld of de nevenfuncties van de leden van de Raad van Bestuur geen belangenverstrengeling opleveren met het functioneren als Raad van Bestuur van Amaris Zorggroep. De Raad van Toezicht heeft geconstateerd dat er in 2011 geen sprake was van belangenverstrengeling.
34
Verslag Raad van Toezicht
4.2
Raad van Toezicht
Algemeen De Raad van Toezicht heeft tot taak het toezicht houden op de algemene zaken in de organisatie en het besturen van die organisatie door de Raad van Bestuur. Ook vervult de Raad van Toezicht de functie van klankbord voor de Raad van Bestuur. Het kader voor de werkwijze van de Raad van Toezicht is vastgelegd in de statuten en een reglement. Daarin is gewaarborgd dat de toezichthoudende leden onafhankelijk zijn. De Raad van Toezicht is zo samengesteld dat de leden samen beschikken over de vereiste kennis en netwerken om de doelen van beleid en strategie, de resultaten en kwaliteit van de geboden zorg, de organisatie en de bedrijfsvoering in algemene zin te kunnen beoordelen. Hieronder vallen algemeen bestuurlijke zaken, zorginhoudelijke, financieel-economische, juridische, politieke, sociale en bedrijfskundige achtergronden en een spreiding van maatschappelijke achtergronden, deskundigheden en disciplines. De zittingstermijn bedraagt vier jaar met maximaal eenmaal herbenoeming. Alle leden zijn lid van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg. Identiteit Gezien de identiteit van de aan de stichting verbonden locaties is de Raad van Toezicht zo samengesteld dat deze een evenredige afspiegeling vormt van de verschillende levensbeschouwingen. Benoemingen en aftreden Bij benoemingen wordt erop gelet dat de leden volledig onafhankelijk in het belang van Amaris hun werkzaamheden verrichten. De werving verloopt openbaar. Voor de zittingsperiode van alle toezichthouders is 1 januari 2008 als startpunt genomen. Amaris streeft naar een samenstelling van zeven personen voor de Raad van Toezicht, dit conform de Zorgbrede Governance Code. Eind 2011 is dit gerealiseerd en daarmee wordt de herziene Governance Code toegepast. Bezoldiging De leden van de Raad van Toezicht hebben volgens bestaand beleid een bezoldiging ontvangen passend binnen de NVTZ-regeling. De concrete bedragen staan vermeld in de jaarrekening. Financiële Auditcommissie De Raad van Toezicht heeft een financiële auditcommissie ingesteld. Deze is als volgt samengesteld: De heer D. Ridder
Lid Raad van Toezicht
De heer G. Born
Lid Raad van Toezicht
Aan de vergaderingen nemen ook deel de heren A. Hup en J. den Ouden van de Raad van Bestuur en de heer A. Meeder, concerncontroller. De financiële auditcommissie adviseert de Raad van Toezicht inzake financiële en risicogerelateerde onderwerpen.
35
Maatschappelijk verslag 2011
In 2011 zijn besproken de geconsolideerde jaarrekening 2010, het accountantsverslag over 2010, de kaderbrief 2012, de begroting 2012, de financiële haalbaarheid van de nieuwbouw Amaris De Veste, de managementletter van de accountant, vastgoedbeleid/impairment en de beoogde samenwerking met Habion. De auditcommissie heeft vervolgens een gesprek gehad met de accountant. De accountant was ook aanwezig bij de bespreking in de voltallige Raad van Toezicht. Remuneratie- en benoemingencommissie De Raad van Toezicht heeft ook een remuneratiecommissie ingesteld. De samenstelling daarvan is als volgt: De heer G. Born
Lid Raad van Toezicht
De heer D. Ridder
Lid Raad van Toezicht
De heer W. van der Meer de Walcheren (vanaf 2012)
Lid Raad van Toezicht
De heer F.S. von Balluseck (tot eind 2011)
Lid Raad van Toezicht
De remuneratiecommissie adviseert de Raad van Toezicht o.a. over werving, selectie en benoeming van leden van de Raad van Toezicht en de bestuurders, de profielschets voor bestuurders en leden van de Raad van Toezicht en het bezoldigingsbeleid. Ook adviseert deze commissie de Raad van Toezicht over de honorering van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. In 2011 zijn twee specifieke onderwerpen besproken: Een advies over de maatschappelijke samenstelling van de Raad van Toezicht en een advies over honorering van de leden van de Raad van Toezicht. Het rooster van aftreden van de Raad van Toezicht is begin 2011 opnieuw vastgesteld en zag er als volgt uit: 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
G.A Born
2016
x
G. Vreugdenhil
x
I.G.G. De Lange
x
J. Braamkamp
x
W. van de Meer de Walcheren
x
C.A. De Groot
x
x
D. Ridder
x
x
F.S. von Balluseck
x
x
In het voorjaar van 2012 wordt er een nieuw rooster vastgesteld. De leden hebben maximaal 4 jaar zitting met eenmalig een verlengingsmogelijkheid van 4 jaar. In 2012 zullen door middel van openbare werving twee aftredende leden worden vervangen. De gewenste kennis en ervaring is goed vertegenwoordigd in de Raad. Auditcommissie Kwaliteit en veiligheid De Raad heeft expliciete verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid van zorg, zo is in een zelfevaluatie vastgesteld. Daarom is in 2011 een Auditcommissie Kwaliteit en Veiligheid ingesteld. Dit is een vaste commissie van de Raad van
36
2017
Verslag Raad van Toezicht
Toezicht die de Raad ondersteunt bij zijn toezicht op kwaliteit en veiligheid. Dit heeft onder andere betrekking op: De naleving van de relevante wet- en regelgeving. Stuurinformatie op het gebied van kwaliteit en veiligheid door de organisatie. Bespreking van de resultaten van externe audits. Bespreking van uitkomsten van cliëntenraadplegingen. Signalering van actuele veiligheidsrisico’s. In 2011 heeft één bespreking plaatsgevonden waarbij de commissie samen met de Raad van Bestuur de rol en taken heeft verkend. Een belangrijk uitgangsdocument is het door de Inspectie uitgebrachte rapport Bestuurlijk Toezichtkader Kwaliteit en Veiligheid. De samenstelling is als volgt: Mevrouw I.G.G. de Lange
Lid Raad van Toezicht
De heer C.A. de Groot
Lid Raad van Toezicht
Evaluatiegesprek Raad van Bestuur en Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft het functioneren van de Raad van Bestuur geëvalueerd. De Raad heeft zijn waardering uitgesproken voor de wijze waarop de Raad van Bestuur de strategische koers uitzet en leiding geeft aan de organisatie. Wederzijds wordt goede informatie verstrekt en de verstandhouding is uitstekend. Het was een intensief jaar met zeer uiteenlopende bestuurlijke opdrachten op het gebied van bouw, ICT, reorganisatie etc. Kwaliteit van zorg is regelmatig aan de orde geweest. Dit kwam onder andere terug door de uitkomsten van cliëntenraadplegingen en auditrapportages. Ook aan risicomanagement wordt in toenemende mate aandacht besteed. De Raad van Bestuur heeft zowel de interne betrokkenheid (medewerkers) als de externe betrokkenheid (stakeholders) goed op het netvlies staan. Hoewel de sector dynamisch is, wordt de organisatie gekenmerkt door rust en is zij professioneel, ordelijk en financieel sterk. Er is sprake van een open dialoog tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Om nog meer inzicht te krijgen in het beleid van Amaris is afgesproken dat de Raad van Toezicht de notulen van het directieberaad ter informatie ontvangt. Daarnaast woont de Raad van Toezicht eenmaal per jaar een vergadering bij van het directieberaad en laat zij sleutelfunctionarissen in de organisatie nieuwe ontwikkelingen toelichten. Zelfevaluatie Raad van Toezicht Begin 2011 heeft de Raad van Toezicht een zelfevaluatie gehouden. Hierin kwamen een aantal thema’s aan de orde: Kwaliteit en veiligheid van zorg: De Raad constateert dat hij meer behoefte heeft aan inzicht in de kwaliteit en veiligheid in de praktijk. Met de Raad van Bestuur zijn hierover afspraken gemaakt. Een belangrijke afspraak is de oprichting van de Auditcommissie Kwaliteit en Veiligheid met concrete afspraken over de onderwerpen die aan bod komen.
37
Maatschappelijk verslag 2011
Naleving van wet- en regelgeving: Deskundigheidseisen op het gebied van zorg nemen toe. De kennis en ervaring die in de Raad van Toezicht aanwezig is, is toereikend. Verhouding met belanghebbenden: De Raad van Toezicht heeft behoefte aan meer inzicht in de relaties met stakeholders. Dat maakt het mogelijk deze zonodig actief te benaderen of adequaat in te spelen op externe ontwikkelingen. Een reputatieonderzoek onder de belangrijkste stakeholders is gewenst. Agendering Raad van Toezicht-vergaderingen: Vergaderingen worden soms nog teveel beheerst door financiële onderwerpen. Voortaan zullen nog meer inhoudelijke onderwerpen geagendeerd worden. Scholing en informatie Voor de deskundigheidsbevordering maakt de Raad van Toezicht onder andere gebruik van de Toolkit van de Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders. Verder worden de leden op de hoogte gesteld van scholings- en opleidingsmogelijkheden voor toezichthouders. Ook ontvangen de leden enkele vakbladen uit de gezondheidszorg en de Nieuwsbrief voor Toezichthouders. Incidenteel wordt er een voor toezichthouders belangrijke bijeenkomst bijgewoond. Onderwerpen van bespreking De Raad van Toezicht heeft vijfmaal regulier overleg gevoerd met de Raad van Bestuur, waaronder één themavergadering. Daarin heeft hij zich laten informeren over het gevoerde beleid en toegezien op het beleid van de Raad van Bestuur. Geconstateerd is dat de Raad meer inzicht wil hebben in zorginhoudelijke zaken. In de themabijeenkomst heeft de Raad van Toezicht uitvoerig toelichting gekregen op de vorming van het nieuwe zorgleefdossier en de invoering van het ECD. Buiten de reguliere overleggen heeft de Raad van Toezicht regelmatig overleg met andere functionarissen uit de organisatie. Zo wordt indien mogelijk voorafgaand aan een regulier overleg gesproken met de directeur van de Amarisvestiging waar de vergadering plaatsvindt. Het komt ook voor dat een beleidsmedewerker of manager van het stafbureau aanwezig is bij een vergadering om beleidsmatig of inhoudelijk toelichting te geven. Een afvaardiging van de Raad van Toezicht woont jaarlijks een vergadering van de Centrale Ondernemingsraad en de Centrale Cliëntenraad bij en doet daarvan verslag in de voltallige Raad van Toezicht. De onderwerpen die in de reguliere vergaderingen zijn besproken, worden hieronder gerangschikt in een aantal categorieën. Externe ontwikkelingen Bij het toezicht op de gang van zaken houdt de Raad van Toezicht expliciet de externe ontwikkelingen in het oog. In het overleg met de Raad van Bestuur wordt besproken of het beleid daar voldoende actief op inspeelt. Zo is een over-
38
Verslag Raad van Toezicht
zicht met alle relevante stakeholders besproken met Raad van Bestuur. Dit overzicht geeft de mate van invloed van de stakeholders weer, met de bijbehorende risico’s. Op basis daarvan zijn handelingsstrategieën uitgewerkt. Beheersingsmaatregelen zijn nodig om eventuele schade te voorkomen en/of te beperken, als het risico zich daadwerkelijk manifesteert. De Raad van Toezicht bespreekt deze maatregelen met de Raad van Bestuur. Financiën Door de Raad van Toezicht is gesproken over een nieuwe opzet van de treasury. Dit bestaat uit een meerjarige investerings- en liquiditeitenplanning waarin ook de liquiditeiten per locatie inzichtelijk zijn. De planning is een goed middel om de financiële langetermijnontwikkeling van Amaris te bewaken. Amaris onderhandelt met het zorgkantoor over de jaarlijkse inkomsten. De Raad van Toezicht volgt dit kritisch en kan zich vinden in de gevolgde strategie en de uitkomsten. Planning en control Een kerntaak van de Raad van Toezicht is het borgen, dat de organisatie in control blijft. Naast het hierboven genoemde risicomanagement gebeurt dat door het toezien op de jaarlijkse planning- en control-cyclus. Deze cyclus start met de kaderbrief van de Raad van Bestuur. Deze wordt uitgewerkt in jaarplannen van de locaties en het stafbureau en in een geconsolideerde begroting. Verantwoording wordt afgelegd door middel van de jaarrekening, het accountantverslag, het maatschappelijk verslag en de accountantverklaring. Er is extra aandacht voor de inzet van de extra financiële middelen die beschikbaar kwamen voor medewerkers in het primair proces, scholing en werving. Vastgoed In alle vergaderingen kwam het onderwerp vastgoed aan bod. De invoering van de Normatieve Huisvestingscomponent zorgt ervoor dat de financiering van vastgoed een risicovollere onderneming is geworden voor zorginstellingen. Om hierin een stabiele positie in te nemen, streeft men naar een vaste samenwerking met woningcorporatie Habion. Eind 2011 was de formele afronding bijna een feit. Veel locaties beschikken over min of meer concrete herontwikkelingsplannen. De nieuwbouw voor Amaris De Veste is het meest concreet aan de orde geweest. In 2011 is op deze locatie de tijdelijke huisvesting in gebruik genomen. Ook is de vereiste grondaankoop van de gemeente Naarden goedgekeurd. Ook het kleinschalig project Oosterhei in Baarn was eind 2011 in vergaande fase van besluitvorming. Het kleinschalige project Horstwaarde in Nederhorst den Berg is in 2011 in gebruik genomen. Het is een fraai project, waar Amaris trots op mag zijn. Er is een aanzet gegeven voor een beleid met betrekking tot vastgoedwaardering en impairment. Ook is er een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de Protestantschristelijke Stichting Ouderenhuisvesting en Amaris Arkemheen in Nijkerk met als doel de realisering van nieuwbouw.
39
Maatschappelijk verslag 2011
Kwaliteit van zorg Kwaliteit van zorg heeft in 2011 extra aandacht gekregen binnen de Raad van Toezicht. Het rapport ‘Bestuurlijk toezichtkader kwaliteit’ van de Inspectie voor de Gezondheidszorg was een goed hulpmiddel om hierin positie te bepalen. Concreet heeft dit onder andere geleid tot de instelling van een Auditcommissie Kwaliteit en Veiligheid. Hierin zullen onder andere uitkomsten van externe audits en cliëntentevredenheidsmetingen worden besproken met de bijbehorende verbeterplannen. Inspectie voor de gezondheidszorg De Inspectie heeft een rapport uitgebracht dat betrekking heeft op twee locaties. Het eerste rapport betrof een bezoek aan Amaris Gooizicht. De inspectie constateerde dat er verbetermaatregelen waren genomen om de medicatieveiligheid te waarborgen. Voor de Inspectie was dit voldoende. Ook bracht de inspectie een algemene rapportage uit na een bezoek aan Amaris De Kuijer. De opmerkingen die hieruit naar voren kwamen, zijn gedeeld met alle locaties. Bovendien zijn er verbetermaatregelen genomen. HRM De Raad van Toezicht volgt actief de ontwikkelingen rond de personele inzet van medewerkers. Naast de bespreking van de begroting gaan ze hierop in aan de hand van periodieke rapportages over verzuimcijfers. Identiteit Voor de Raad van Toezicht is de identiteit van Amaris een belangrijk punt. De Raad van Bestuur heeft na interne afstemming een rapport uitgebracht en dit besproken met de Raad van Toezicht. De raad vindt dit een heldere rapportage die recht doet aan de uitgangspunten van de statuten en ruimte laat voor lokale invulling.
De Raad van Toezicht volgt actief de ontwikkelingen rond de personele inzet van medewerkers. 40
Verslag Raad van Toezicht
Overige Tot slot noemen we hier enkele onderwerpen kort: Het bestuursstatuut waarin de verantwoordelijkheden en aandachtsgebieden van de Raad van Bestuur zijn weergegeven, is geactualiseerd. Het is niet noemenswaardig gewijzigd. Regelmatig laat de raad zich informeren over actualiteiten die zich voordoen bij de Amaris-locaties. De Raad van Toezicht heeft de benoemingen goedgekeurd van nieuwe directeuren op de locaties van Amaris Schoonoord, Amaris Arkemheen, Amaris De Amershorst en Amaris Theodotion. Bij laatstgenoemde benoeming was de Raad nauwer betrokken. Een afvaardiging heeft een gesprek gevoerd met de Identiteitsraad van Amaris Theodotion. In 2009 heeft zich in Amaris Theodotion een prikincident voorgedaan, waarbij een aantal cliënten insuline ingespoten kreeg in plaats van een griepprik. Het Openbaar Ministerie deelde in 2011 mee dat de betrokken zorgverleners ontslagen zijn van rechtsvervolging. De voortgang van ICT-ontwikkelingen is besproken met specifieke aandacht voor risicovolle ontwikkelingen. Formele besluitvorming De Raad van Toezicht heeft op een aantal gebieden formele bevoegdheden toegekend door middel van de statuten of het reglement van de Raad van Toezicht. Deze bevoegdheden zijn in 2011 uitgeoefend door middel van onderstaande besluiten. Goedkeuring jaardocument 2010 Decharge Raad van Bestuur voor het gevoerde beleid in 2010 Goedkeuring samenwerking Habion Goedkeuring overeenkomst Amaris Arkemheen – PCSO Oprichting auditcommissie Kwaliteit en Veiligheid Goedkeuring selectievoorstel accountant Goedkeuring grondaankoop Amaris De Veste Goedkeuring nota identiteit Vaststelling compliancebeleid mededinging Vaststelling nieuw rooster van aftreden Verhoging honorering bezoldiging leden Raad van Toezicht per 2012.
41
Maatschappelijk verslag 2011
5 Medezeggenschap cliënten De basis van de cliëntenmedezeggenschap ligt bij de afzonderlijke locaties. Iedere locatie heeft haar eigen cliëntenraad. Alle cliëntenraden zijn vertegenwoordigd in de Centrale Cliëntenraad (CCR). De CCR is een belangrijke gesprekspartner voor de Raad van Bestuur. De CCR heeft tot taak om, binnen het kader van de doelstelling van Amaris Zorggroep, de gemeenschappelijke belangen te behartigen van alle cliënten. De taken en bevoegdheden zijn uitgewerkt in een convenant. De bevoegdheid tot uitoefening van het enquêterecht is statutair toegekend aan elk orgaan van de dochterstichting dat representatief is voor cliënten. Samenstelling Per 1 januari 2011 bestond de CCR uit twaalf leden. In de loop van 2011 zijn enkele leden afgetreden en/of herkozen. Zowel de secretaris als de ambtelijk secretaris hebben hun taken neergelegd. In 2012 wordt voorzien in hun opvolging. Vergaderingen De CCR heeft zes keer vergaderd met de Raad van Bestuur. Twee vergaderingen waren specifiek gewijd aan de samenwerking met Habion. Bij één van de vergaderingen was de heer Braamskamp als toehoorder namens de Raad van Toezicht aanwezig. Naast een aantal regelmatig terugkerende onderwerpen (zoals mededelingen, strategisch vastgoedbeleid, thuiszorg, uitvoering strategisch beleidsplan en zorginkoop) is een groot aantal andere onderwerpen besproken en/of door de Raad van Bestuur ter advisering of ter informatie toegestuurd. Kaderbrief 2012 De CCR heeft met enkele kanttekeningen positief advies gegeven op de kaderbrief 2012 die dient als richtinggevend stuk voor het maken van jaarplannen en begrotingen. Strategisch vastgoedbeleid In vrijwel alle vergaderingen is het thema ‘strategisch vastgoedbeleid’ aan de orde geweest. De ontwikkelingen zijn op de voet gevolgd. De Raad van Bestuur heeft een adviesaanvraag gestuurd over dit onderwerp met het voornemen een duurzame samenwerking aan te gaan met woningcorporatie Habion. De CCR heeft daarop positief geadviseerd. Daarbij is bedongen dat aan het begin van concrete samenwerkingstrajecten op locatie van beide kanten onderzocht zal worden of de afspraken marktconform zijn. Zorgleefdossier/Elektronisch cliëntendossier (ECD) De CCR heeft besloten positief te adviseren over de invoering van een uniform zorgleefdossier voor alle locaties binnen de Zorggroep. Identiteitsnota ‘Kleur bekennnen’ De Raad van Bestuur heeft de CCR advies gevraagd over de identiteitsnota, waarin de identiteit en gewenste profilering van Amaris Zorggroep staan beschreven. 42
Medezeggenschap cliënten
De CCR heeft er kennis van genomen dat de lokale instellingen de mogelijkheid hebben om hun specifieke eigenheid tot uitdrukking te brengen. Dit was een belangrijk punt voor de CCR voor het uitgebrachte positieve advies. Cliënttevredenheidsonderzoeken 2011 In 2011 zijn onafhankelijke tevredenheidsonderzoeken uitgevoerd onder de clienten. De resultaten daarvan werden eind 2011 bekend. De CCR vindt het vooral een zaak van de locaties om in overleg met de lokale raden verbeterpunten te bespreken. Daarnaast zal een commissie van de CCR begin 2012 dit onderwerp nog verder bespreken met de Raad van Bestuur betreffende de centrale aandachtspunten. Diverse beleidsnota’s Aan de CCR zijn nog vier andere beleidsnota’s ter advisering of instemming voorgelegd. Dit betrof het vrijwilligersbeleid, het mantelzorgbeleid, het beleid dagbesteding en het privacybeleid. De CCR heeft hier positief op gereageerd. Tot slot nog enkele onderwerpen die wel zijn besproken, maar hier verder niet worden toegelicht: Vaststelling jaarverslag en begroting CCR Schaalgrootte Amaris Jaarplannen, jaarverslag en begroting van de zorggroep De voorzitter en secretaris hebben het overleg tussen het zorgkantoor en de Raad van Bestuur in april bijgewoond. Het werd als een goed en zinvol overleg ervaren. De CCR heeft wel zijn ongenoegen uitgesproken over het niet vergoeden van de overproductie 2010. De CCR heeft geconstateerd dat hij in een zeer goede sfeer en open verstandhouding de relevante zaken met de Raad van Bestuur bespreekt.
43
Maatschappelijk verslag 2011
6 Medezeggenschap medewerkers Iedere dochterstichting kent een lokale ondernemingsraad. Vertegenwoordigers uit deze raden vormen gezamenlijk de Centrale Ondernemingsraad (COR). In totaal zijn er zeventien zetels. Eén van de locaties was in 2011 niet vertegenwoordigd. Ook waren niet alle afvaardigingen op volle sterkte. Nietemin neemt de COR zijn verantwoordelijkheid bij het behandelen van onderwerpen, die soms grote impact hebben op de organisatie, uiterst serieus. De eerste vierjarige zittingsperiode bij Amaris Zorggroep is dit jaar verstreken. De COR wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. De COR vormt voor de Raad van Bestuur een belangrijke gesprekspartner. Er zijn 19 vergaderingen gehouden waarbij vele onderwerpen de revue zijn gepasseerd. Hieronder volgt een overzicht van de onderwerpen die in 2011 als instemmings- of adviesaanvraag aan de COR werden voorgelegd en overige onderwerpen waarover met de bestuurder is gesproken. Instemming is verkregen op de volgende besluiten: Managementdevelopmenttraject Keuze van de nieuwe arbodienst Perspectief De (nieuwe) reiskostenregeling. De ondernemingsovereenkomst tussen de COR en de Raad van Bestuur. De COR heeft positief geadviseerd over: Project internetsite (conceptfase) Centralisatie ondersteunende diensten Samenwerking met woningcorporatie Habion Centraal Kwaliteitsbeleid (versie 2.0) Verder kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: Het visiedocument van de COR per 1 mei 2011 Secundaire arbeidsvoorwaarden medewerkers stafbureau Rapportage Interne Bezwarencommissie Rapportage Bezwarenadviescommissie Sociaal Plan. Voor het eerst is een interne Dag van de Medezeggenschap georganiseerd. Leden van de lokale raden konden nader kennis te maken met de Raad van Bestuur en een aantal leden van het stafbureau. Daarnaast organiseerde de COR drie scholingsdagen voor de eigen leden, waarin onder andere werd gesproken over de medezeggenschapstructuur binnen Amaris en de toekomst van het ouderenbeleid in Nederland. De Commissie Sociaal Beleid vervulde in 2011 bij een aantal van de bovengenoemde onderwerpen een belangrijke adviesrol.
44
Medezeggenschap medewerkers
Daarnaast zijn ook onderwerpen behandeld als: Arbocoördinator en arbobeleid, ziekteverzuim/verzuimadviseur Mobiliteitsbeleid Identiteitsnota Strategische personeelsplanning Levensfasebewust personeelsbeleid Arbeidsmarktbeleid Opleidingen (BIG-beleid). De Commissie Financiën hield zich vooral bezig met de begrotingen en de financiële verslagen (kwartaalcijfers, jaarrekening etc.). De COR constateerde dat Amaris een financieel gezond bedrijf is. Eén van de vergaderingen is bijgewoond door een lid van de Raad van Toezicht, mevrouw De Lange. De COR ervoer de samenwerking met de bestuurder als prettig en daadkrachtig en ziet dat graag gecontinueerd.
45
Maatschappelijk verslag 2011
7 Externe relaties Onderstaand benoemen wij de partijen met wie Amaris voor zijn kernactiviteiten een specifieke relatie is aangegaan, bijvoorbeeld in de vorm van een overeenkomst, een convenant of andere afspraken.
Koepelorganisaties Amaris was in 2011 lid van de volgende koepelorganisaties: ActiZ Vereniging van zorgondernemers in verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg, kraamzorg en jeugdgezondheidszorg. MO-groep Werkgeversorganisatie Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. SSiG De SSiG (Stichting Samenwerkende Instellingen en organisaties voor Gezondheidszorg en zorgverlening in het Gooi, de Vechtstreek en omstreken) is een regionaal orgaan dat gezamenlijke belangen van de regionale zorgaanbieders behartigt en waar mogelijk inspeelt op de regionale arbeidsmarkt. IVVU De IVVU (Vereniging van Instellingen voor Verpleging en Verzorging in Utrecht) is een regionaal orgaan dat gezamenlijke belangen van regionale zorgaanbieders behartigt en waar mogelijk inspeelt op de regionale arbeidsmarkt. Amaris Schoonoord, Amaris De Amerhorst en Amaris Arkemheen zijn hier lid van.
Samenwerkingspartners Woningcorporaties De Pastoriehof (Huizen), Dudok Wonen (Hilversum), Habion (Houten), Op de Ree (Huizen) en Serviceflat Koningsburght (Baarn): beheerovereenkomsten zijn afgesloten met betrekking tot zorg- en dienstverlening aan bewoners en huurders. De Stichting Woonzorg Theodotion Dudok is eigenaar van het appartementencomplex bij Amaris Theodotion. Amaris en Dudok vormen samen het bestuur van deze stichting. Met Habion wordt intensief overleg gevoerd over een strategische samenwerking op het gebied van huisvesting. Beweging 3.0 Amaris Arkemheen heeft een samenwerkingsovereenkomst met verpleeghuis Zilverschoon, onderdeel van Beweging 3.0. Concreet betekent dit dat door Amaris Arkemheen verpleeghuisdeskundigheid bij Zilverschoon is ingekocht.
46
Externe relaties
Amaris De Amerhorst heeft een samenwerkingsovereenkomst met verpleeghuis De Lichtenberg in Amersfoort. Concreet betekent dit dat door Amaris De Amerhorst deskundigheid is ingeschakeld van een Specialist Ouderengeneeskunde en een psycholoog. Rosa Spier Huis Amaris Theodotion levert verpleeghuisdeskundigheid aan het Rosa Spier Huis ten behoeve van cliënten met een psychogeriatrische zorgbehoefte. Tergooiziekenhuizen Amaris Gooizicht heeft op de locatie in Hilversum een verpleeghuisafdeling voor overbruggingszorg. In diverse ketens wordt samengewerkt, waaronder CVA en zorgpad orthopedie. Netwerk Dementie Gooi en Vechtstreek Amaris participeert in het regionaal Netwerk Dementie Gooi en Vechtstreek, samen met vele andere organisaties die betrokken zijn bij de zorgverlening aan mensen met dementie. Overige collega-zorgaanbieders Er zijn afspraken gemaakt over de waarneming van de specialisten ouderengeneeskunde met de Vivium Zorggroep (Gooi-noord) en Innovum en Hilverzorg (Gooi-zuid). Cliëntenorganisaties Organisaties als ANBO (Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen), Protestants Christelijke Ouderenbond (PCOB), Stichting Alzheimer, LOC-Zeggenschap in zorg) en de Patiënten- en Consumentenfederaties op regionaal en nationaal niveau zijn voor onze cliënten organisaties die relevante informatie kunnen geven of diensten kunnen verlenen. Centrum Indicatiestelling Zorg Dit orgaan beoordeelt of een potentiële cliënt in aanmerking komt voor AWBZgefinancierde zorg. Kapitaalverschaffers Banken en het Waarborgfonds Zorgsector zijn voor Amaris belangrijke stakeholders. Het Waarborgfonds verstrekt garanties voor leningen aan zorginstellingen, waardoor de instellingen goedkoper kunnen lenen. Het garandeert de geldverschaffers de betaling van rente en aflossingen. Zorgverzekeraars Amaris maakt met zorgkantoor AGIS in de regio’s Gooi en Utrecht afspraken over de hoogte van de jaarlijkse productie en de te hanteren tarieven zoals die worden vastgesteld door de NZa. Ministerie van VWS Het Ministerie van VWS is het belangrijkste overheidsorgaan waar het gaat om de vaststelling van wet- en regelgeving die belangrijk is voor de zorg- en dienstverlening. 47
Maatschappelijk verslag 2011
Gemeenten De gemeenten zijn vooral een belangrijke partij als opdrachtgever voor de uitvoering van de huishoudelijke hulp. Er zijn overeenkomsten afgesloten met de gemeenten in ‘t Gooi, de gemeente Baarn, de gemeente Bunschoten en de gemeente Soest om te komen tot uitvoering van de huishoudelijke hulp. De huishoudelijke hulp wordt betaald door de gemeenten op basis van contracten die zijn afgesloten met de zorgaanbieders. In de gemeente Amersfoort treedt Amaris op als onderaannemer. Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) De IGZ houdt toezicht op de kwaliteit van de zorgverlening. Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de werk omstandigheden. DNV DNV is de instantie die optreedt als externe auditorganisatie en toetst of Amaris voldoet aan de kwaliteitsnormen van het HKZ-systeem. Maatschappelijke belanghebbenden Vanwege de lokale inbedding beschikken alle locaties over nauwe plaatselijke contacten, vaak op operationeel niveau, soms ook geformaliseerd in samenwerkingsovereenkomsten. Deze contacten betreffen onder andere de (plaatselijke) corporaties, ouderenorganisaties, gemeenten, kerkgenootschappen, de Johanniter Orde in Nederland en welzijnsorganisaties. Locaties hebben ook vaak Vriendenstichtingen die zorgen voor aanvullende middelen of giften. Scholen en opleidingsinstituten Met diverse scholen en opleidingscentra wordt samengewerkt, onder andere op het gebied van de beroepsbegeleidende en de beroepsopleidende leerweg. Gezamenlijke scholing en training wordt onder andere verzorgd door de Gooische Zorgacademie. Huisartsen De huisartsen in de regio’s Gooi- en Vechtstreek en Eemland.
48
Amaris werkt samen met diverse scholen en opleidingscentra, waaronder de Gooische Zorgacademie.
49
Maatschappelijk verslag 2011
Bijlage. Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht
Nevenfuncties leden Raad van Bestuur Naam
Dhr./Mw
Bestuursfunctie
Nevenfuncties
J. den Ouden
De heer
Statutair bestuurder
•
Voorzitter Stichting SSIG (regionale brancheorganisatie zorgaanbieders)
•
Secretaris/penningmeester iZovator, regionaal kennis- en innovatieplatform
•
Voorzitter Raad van Bestuur Hervormde Stichting voor Senioren (Op de Ree) te Huizen
•
Vicevoorzitter Reliëf, christelijke vereniging van zorgaanbieders
A. Hup
De heer
Statutair bestuurder
•
Voorzitter ChristenUnie, kiesvereniging Harderwijk
•
Oudste Evangelische Gemeente Harderwijk
•
Lid Raad van Toezicht Stichting Vitree te Lelystad
•
Voorzitter bestuur Stichting Woonzorg Theodotion – Dudok
•
Bestuurslid Stichting Ketenzorg en Innovatie
•
Bestuurslid Stichting Hervormd Weeshuis te Zwolle
50
Bijlage - Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht
Nevenfuncties leden Raad van Toezicht Naam
Dhr./Mw Bestuursfunctie
Nevenfuncties
G. Vreugdenhil
De heer
•
Hoofdfunctie: Lid RvB ROC Amsterdam en ROC Flevoland
•
Lid RvT Prisma (scholengemeenschap primair onderwijs)
•
Bestuurslid Stichting ECABO (landelijk kenniscentrum economisch en adm. onderwijs)
•
Voorzitter Bedrijfstakgroep voor economische en administratieve beroepen van de MBO Raad
Vicevoorzitter
•
Voorzitter Bestuur Nederlands Kamerkoor
(tot eind 2011)
•
Voorzitter St. Fondsen Nederlands Kanker Instituut
•
Lid RvT Stichting Ledencertificaten Rabobank
•
Lid Bestuur Stichting Maatschappij Redding van Drenkelingen
•
Diaken Protestantse Gemeente Blaricum
•
Lid Financiële Commissie van de ‘Johannieter Orde in Nederland’
•
Bestuurslid Pensioenfonds Metaal en Techniek
•
Bestuurslid Stichting Avondglans
•
Penningmeester Stichting Brooke Hospital for Animals Nederland
•
Penningmeester Stichting Kantoor der Kerkelijke Goederen
F.S. von Balluseck
D. Ridder
J. Braamskamp G.A. Born
C.A. de Groot I.G.G. de Lange
W. van der Meer de Walcheren
Jonkheer
De heer
Voorzitter
Secretaris
De heer De heer
De heer Mevrouw
Jonkheer
•
Penningmeester Stichting Kantoor der Kerkelijke Administraties
•
Penningmeester Stichting KerkTransVorm
•
Voorzitter College van Kerkrentmeesters Gereformeerde Kerk Loosdrecht
•
Interim Sectormanager Gezonde Dieren
•
Voorzitter Bouwcommissie Fonteinkerk
•
Directeur Financiën en Informatisering van Sherpa te Baarn
•
Voorzitter Vereniging HEAD (vereniging van financials in de gezondheidszorg)
•
Penningmeester Nieuwenoord-fonds (solidariteitsfonds voor mensen met een verstandelijke beperking)
•
Penningmeester Stichting Steunfonds Amaris Schoonoord, steunfonds ten behoeve van verzorgingshuis Amaris Schoonoord te Baarn
•
Voorzitter kerkrentmeesters van de Hervormde Calvijngemeente te Baarn
•
Scriba van de Algemene Kerkenraad van de Hervormde Gemeente te Baarn
•
Penning meester Stichting Amsterdam Hartfalen Overleg
•
Hoofd vakgroep cardiologie in Slotervaart ZH
•
Voorzitter Regionaal Samenwerkingsverband en Orthopedagogisch Instituut Annie M.G. Schmidt
•
Bestuurslid Stichting Artes (kunstenaars Bussum)
•
Bestuurslid Internationale School voor Wijsbegeerte
•
Raadslid gemeente Bussum
Vicevoorzitter
•
Advocaat
(vanaf 2012)
•
Voorzitter Van Hoogenhuyze stichting
51
Amaris Zorggroep Werkdroger 1 – gebouw de Ark 1251 CM Laren T 035 – 626 87 77
[email protected] www.amaris.nl