Maatschappelijk verantwoord ondernemen en stakeholdermanagement in de praktijk:

leefmilieu

medewerkers

klanten

aandeelhouders

planet

buurt

people profit

leveranciers

Maatschappelijk verantwoord ondernemen en stakeholdermanagement in de praktijk: Twaalf openhartige bedrijfsgetuigenissen

Voorwoord

Hoe maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en stakeholdermanagement in de praktijk brengen ? Twaalf bedrijven namen met dit doel deel aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen, één van de Lerende Netwerken Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in Vlaanderen ... De deelnemers zijn communicatiebureau Commotie, bouwbedrijven Beneens en Renotec, ijsfabrikant Glacio, staal- en ijzergieterij Allard-Europe, Iemants staalconstructies, de Miko Groep (koffie en kunststofverpakkingen), adviesbureau BECO Groep, schoonmaakbedrijf Care en sociale economiebedrijven Alito, WEB en Natuurwerk. Een diverse groep dienstverlenende en productiebedrijven uit zowel de reguliere als de sociale economie. Zij hebben anderhalf jaar in groep samengewerkt en invulling gegeven aan MVO en stakeholdermanagement in de praktijk. Dat levert een schat aan leerervaringen op en vele praktijkvoorbeelden van synergie tussen mens, milieu en economie. In dit boekje vertelt elk van de deelnemende bedrijven hier uiterst openhartig over. Laat u inspireren door hun ervaringen …

Promotor Lerend Netwerk :

Mede-initiatiefnemer :

BECO Groep, Antwerpen Anouk Van de Meulebroecke T. +32 3 270 16 21 [email protected]

VKW Kempen, Turnhout Jo Stas T. +32 14 40 02 60 [email protected]

Masterclass Duurzaam Ondernemen

De Masterclass Duurzaam Ondernemen is een initiatief van adviesbureau BECO Groep. VKW Kempen wilde verder gaan dan de organisatie van seminaries en infoavonden over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), en was dus op zoek naar een instrument om bedrijven aan te zetten tot concrete actie. BECO Groep en VKW Kempen sloegen de handen in elkaar en de Masterclass Duurzaam Ondernemen zag het daglicht. Twaalf bedrijven sprongen mee op de kar : Alito, Allard-Europe, Bouwbedrijf Beneens, Care, Commotie, Glacio, Iemants, de Miko Groep (koffie en kunststofverpakkingen), Natuurwerk, Renotec, WEB en BECO Groep zelf. Zij volgden in anderhalf jaar tijd een individueel én collectief leer- en verbetertraject en gaven zo handen en voeten aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en stakeholdermanagement in de praktijk. 

Individuele duurzaamheidsscan De deelnemende bedrijven voerden aan het begin van het traject, onder begeleiding van externe adviseurs, een scan uit waarbij ook ‘belanghebbenden’ (stakeholders, zoals klanten en eigen werknemers) werden betrokken. Deze scan bracht concrete verbeterpunten en maatregelen in beeld waarmee het bedrijf verder invulling kan geven aan het begrip Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Op basis van de uitkomsten stelden de bedrijven een MVO-verbeterplan (duurzaamheidsagenda) op en voerden dit uit.

Collectief traject Naast dit individuele traject kwamen de bedrijven regelmatig samen om onderling kennis en ervaring uit te wisselen in zogenaamde masterclassbijeenkomsten. De duurzaamheidsagenda’s en de concrete verbeter-actieplannen werden als basis gebruikt voor de invulling van de bijeenkomsten. Gemeenschappelijke actiepunten werden hier in groep uitgediept en door een expert of ervaringsdeskundige toegelicht.



De deelnemers aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen : Staand, v.l.n.r. : Jos Renders, Jef Dijckmans, Erik Smeets, Dirk Hermans, Staf Beneens, Johan Vandervee, Steven De Schepper, François Peeters, Werner Van Springel, Guido Macours, Peter Janssen. Zittend / hurkend, v.l.n.r. : Michel Suijkerbuijk, Frans Van Tilborg, Patrick Maes, Frank Van Damme, Anouk Van de Meulebroecke, Lieven Dirx, Joeri Beneens, Karel Beneens, Ilse Laureysens, Jo Beneens en Bart Michiels.

Duurzaam of Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Definitie volgens het Vlaamse referentiekader MVO : Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig en op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering opnemen en waarbij overleg met de stakeholders of belanghebbenden van de onderneming, deel uitmaakt van dit proces. 

De termen ‘Duurzaam Ondernemen’ en ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ (MVO) worden tegenwoordig door elkaar gebruikt en staan beide voor het streven naar een optimaal evenwicht tussen financieel-economische resultaten (profit), sociale belangen (people) en het milieu (planet). Een bedrijf dat aan MVO doet is te beschouwen als een jongleur die deze drie ballen (profit, people, planet)

Naast winstmaximalisatie komt waarde centraal te staan op een zo hoog mogelijk niveau in de lucht houdt, en ze daar ook optimaal met elkaar in evenwicht houdt (streven naar gelijktijdig voordeel voor mens, milieu en economie). Hoe dat even-

wicht het beste ligt, wordt bepaald in overleg met de belanghebbenden bij het bedrijf : de zogenaamde stakeholders. Praktijkervaring wijst uit dat een proactief MVO-beleid de motor vormt voor innovatie : door de nauwe samenwerking met de stakeholders zijn ondernemingen beter in staat om nieuwe kansen aan te boren, maar ook om nieuwe risico’s te ontdekken en zich er tegen te wapenen. Stakeholderbenadering Wie midden in de maatschappij wil staan, moet daarmee een goede band hebben. Winstmaximalisatie is voor bedrijven niet (meer) het enige doel, het creëren van waarde staat centraal. Waarde voor de klanten, de werknemers, de aandeelhouders en de maatschappij. Dit wordt ook wel



een stakeholderbenadering genoemd. Stakeholders zijn allerlei groepen mensen die de belangen van zichzelf, andere groepen mensen of de natuur vertegenwoordigen in relatie tot de activiteiten van de onderneming in de hele keten.

klanten

medewerkers

Anders gezegd : stakeholders zijn partijen wiens belangen kunnen worden beïnvloed door de activiteiten van de onderneming of die zelf invloed op de belangen van de onderneming uitoefenen. Omgaan met de uiteenlo-

pende en soms onderling tegenstrijdige vragen van deze stakeholders is een hele puzzel. Anderzijds geeft bewustwording van de belangrijkste stakeholders en hun belangen inzicht in risico’s en kansen waarmee het bedrijf te maken krijgt. Door de daaruit voortvloeiende risico’s te beheersen en de kansen te benutten, stelt het bedrijf haar continuïteit voor de lange termijn veilig en bouwt het een competitief voordeel op ten opzichte van haar concurrenten.

aandeelhouders

leefmilieu

planet

buurt

people profit

leveranciers

Stakeholdermanagement 

Wat is het niet ? Stakeholdermanagement is fundamenteel verschillend van ‘managing the stakeholders’ (ervoor zorgen dat de stakeholders dansen naar de pijpen van de aandeelhouders) en ‘management by stakeholders’ (stakeholders die het bedrijf gaan runnen). Wat is het wel ? Stakeholdermanagement is het opbouwen, verbeteren en beheren van de relaties met de diverse stakeholders van uw onderneming. Het vereist dat uw organisatie de belangen van de diverse stakeholders begrijpt en erkent en een evenwicht zoekt tussen die belangen en het directe eigen belang.

Hoe realiseert u een actieve interactie met de stakeholders ? En op welke manier en over welke thema’s treedt u met welke stakeholders in dialoog ? Volgend stappenplan helpt u op weg. Een beschrijving van dit stappenplan vindt u op het volgende webadres :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement



Voorbereiding

Stakeholdermapping

2

1

Stakeholdermanagement

5

3

4

Evaluatie en optimalisatie

Vervolgacties

Stakeholderinteractie

Stakeholdermanagement in de praktijk 

Twaalf KMO’s ondergingen de test … Elk van de twaalf deelnemende bedrijven aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen liet zich aan het begin van het project, onder begeleiding van externe adviseurs, doorlichten.

Laat u door hen inspireren … Hierna kan u twaalf openhartige bedrijfsgetuigenissen lezen van ondernemingen die maatschappelijk verantwoord ondernemerschap hebben geïntegreerd in hun bedrijfsstrategie.

Hiervoor werd gebruik gemaakt van de ‘Duurzaamheid Strategie Scan’ (DSS). Deze scan verschaft inzicht in de inspanningen die het bedrijf levert ten aanzien van de drie dimensies van duurzame ontwikkeling (zakelijke, sociale en milieu-inspanningen).

Voor meer informatie :

Anderzijds wordt met behulp van een stakeholderanalyse in beeld gebracht hoe de meest relevante stakeholders (intern en extern) deze inspanningen ervaren, waarderen en welk belang zij eraan hechten. Door de resultaten van de stakeholderanalyse uit te zetten tegenover de resultaten van de DSS ontstaat een confrontatie tussen de daadwerkelijke prestatie van het bedrijf en de perceptie hiervan door de stakeholders. Hetgeen directe input vormde voor een strategische duurzaamheidsagenda op maat van het bedrijf en een vertaling hiervan naar concrete verbeteractieplannen per bedrijfsafdeling.

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement



Alito

10

Een open relatie met klanten werpt voor ons haar vruchten af Allard-Europe

14

Investeer in medewerkers en help hen ook geloven in duurzaamheid BECO Groep

18

Klanten inspireren ! Bouwbedrijf Beneens

22

Evenwicht tussen de menselijke factor, het milieu en economische overwegingen Care

26

Klantentevredenheid en betrokken medewerkers zijn onze sleutelwoorden ! Commotie

30

Klanten begeleiden in hun communicatiestrategie Glacio

34

Onze mensen zijn onze toekomst Iemants

38

Goede interne communicatie is bij ons allesbepalend Miko Groep

42

Vermijd myopia … denk op lange termijn ! Natuurwerk

46

Natuurdoelstellingen en werkdoelstellingen duurzaam realiseren Renotec

50

Doe niet een ander aan, wat je zelf niet wil dat men jou aandoet … op alle gebied ! WEB

Goed voor anderen en goed voor onszelf

54

Alito “Een open relatie met klanten werpt voor ons haar vruchten af” Bedrijfsmatige tewerkstelling voor licht mentaal gehandicapten. Alito startte in 1986 als toeleveringsbedrijf voor de meubelindustrie. Ondertussen is ‘Alito Hout’ uitgegroeid tot een moderne schaverij, zagerij en meubelmakerij. Sinds 2001 is er ook ‘Alito Groen’. Alito Groen richt zich in hoofdzaak op het onderhoud van groen op openbare en privé-plaatsen. Bijzonder is dat de werknemers personen zijn met leerachterstand of een licht mentale handicap. Dit neemt niet weg dat Alito al twintig jaar met succes op bedrijfseconomische basis werkt. Alito Hout stelt inmiddels ca. 25 mensen met een licht mentale handicap te werk. Het is dit bedrijfsonderdeel dat deelnam aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen. 10

Meedenken met de klant leidt tot meedenken door de klant Bedrijfsleider Jan Verberckmoes : “We zijn er wel een beetje trots op dat het mogelijk blijkt om met een maatschappelijke missie – tewerkstelling van licht mentaal gehandicapten – tegelijkertijd financieel gezond te draaien in de reguliere economie, dat wil zeggen op een normale bedrijfseconomische basis. Eigenlijk is dit op zich al een mooie illustratie dat de verschillende P’s van duurzaam ondernemen (people – planet – profit) elkaar onderling kunnen versterken. Misschien komt het deels door onze maatschappelijke missie, maar feit is dat er over het algemeen een zeer goede relatie is met onze

klanten. We investeren daar zelf ook in door mee te denken met onze klanten en flexibiliteit te tonen. We zijn ook graag open naar onze klanten. Dit blijkt zijn vruchten af te werpen. Onze klanten kennen ons op deze manier

De verschillende P’s van duurzaam ondernemen kunnen elkaar onderling versterken goed en zijn zo zelf ook eerder geneigd om met ons mee te denken. Zo hebben sommige klanten ons onlangs waardevolle ideeën aangereikt voor innovaties in ons bedrijf waarmee we wellicht weer verder kunnen groeien.”

12

Intern werkt het ook zo Investeren in stakeholders loont ook op andere vlakken. Assistent-bedrijfsleider Patrick Renard : “Nog niet zo lang geleden hadden we intern wat hinder van enigszins stroeve relaties onder sommige van de medewerkers. Dat had zo zijn oorzaken vanuit het verleden. Door te investeren in dagelijkse contacten met de medewerkers, een luisterend oor te bieden en consistente communicatie, merken we nu dat de relaties zijn verbeterd en de sfeer prima is. Dit

is natuurlijk leuk voor alle medewerkers van het bedrijf, maar het werkt ook door : de bedrijfsprestaties worden er beter van en ook onze klanten zijn hier uiteindelijk bij gebaat.” Afwezig maar toch aanwezig Alito zit op een bijzondere manier in het Masterclass-project. De andere deelnemende bedrijven zijn bij vrijwel alle bijeenkomsten van de Masterclass aanwezig, maar voor Alito is dit lastig. Jan vertelt hierover : “We zijn maar een

13

relatief klein bedrijf, en onze stafomvang is zelfs heel erg beperkt. Bijwonen van bijeenkomsten buiten de deur tijdens reguliere werktijden is voor ons daarom niet eenvoudig. Dit neemt echter niet weg dat duurzaam ondernemen ook voor ons voorop staat.

ten klan

Kansen voor mensen en milieu kunnen hand in hand gaan met kansen van een bedrijfseconomische aard Op onze manier proberen we, met de ons beschikbare mogelijkheden, zo goed mogelijk invulling te geven aan dat gedachtegoed : kansen voor mensen en milieu kunnen hand in hand gaan met kansen van bedrijfseconomische aard. Aldus proberen we toch volop aanwezig te zijn in de duurzaam ondernemen ontwikkelingen, en ons steentje bij te dragen.”

Patrick Renard en Jan Verberckmoes

me de we rke rs

Schoorstraat 67 2275 Gierle - België T. +32 14 55 59 72 [email protected] - www.alito.be

Allard-Europe “Investeer in medewerkers en help hen ook geloven in duurzaamheid” Gieterij Allard-Europe : specialist in specialisaties. Allard-Europe is een moderne staal- en ijzergieterij die in opdracht van klanten gietstukken vervaardigt, in gewicht variërend van enkele grammen tot 20 ton in staal en 22 ton in ijzer. Het bedrijf is gespecialiseerd in enkelstuksproductie en kleine reeksen. De materialen variëren van ongelegeerde tot hooggelegeerde kwaliteiten. Kwaliteit, flexibiliteit en service staan hoog in het vaandel. 14

Geloof in duurzaamheid General Manager Jef Dijckmans : “Wij werken als gieterij in een sterk conjunctuurgevoelige markt. Na pieken van enkele drukke winstgevende jaren volgen steevast langdurige dalen. In de jaren voor de start van het Masterclass-project was er sprake van zo’n dal, en zoiets zet onvermijdelijk ook een domper op de gemoedsrust en werksfeer onder de medewerkers. Als management zijn we echter blijven geloven in onze kracht om ook weer uit dat dal te kruipen. Maar dat kan niet zonder een team van gemotiveerde medewerkers. Daarom menen we dat het van essentieel belang is om als management keer op keer duidelijk te laten blijken dat je zelf wel vertrouwen hebt in een toekomst,

net door deze op duurzame wijze uit te bouwen door op verschillende manieren te investeren in en voor je medewerkers. Denk daarbij bijvoorbeeld aan incentives zoals uitstapjes voor het personeel, – indien mogelijk – tijdige versterking van het team met nieuwe medewerkers, – als het werk het toelaat – voldoende tijd voor inwerking en voor opleiding van de medewerkers, veel persoonlijke contacten met en tussen de medewerkers, …

Het is van belang om te laten blijken dat je vertrouwen hebt in een toekomst Als de conjunctuur dan eindelijk toch omslaat, doet de groei in orders, samen met de hieruit voortvloeiende groei

16

van de omzet en van de personeelsomvang als vanzelf de rest. Dat noemen wij : geloof in duurzaamheid. Net op dit moment blijkt dit zijn vruchten duidelijk af te werpen. Hoofdbrekens zijn nog geen ‘geloofbrekens’ Diezelfde conjunctuurgevoeligheid maakt het echter niet gemakkelijk om zoveel met duurzaam ondernemen bezig te zijn als we eigenlijk zouden willen. We hadden aan het begin van de

Masterclass Duurzaam Ondernemen een ambitieuze duurzaamheidsagenda opgesteld op basis van de uitkomsten van de Duurzaamheid Strategie Scan. Uitvoering ervan kwam echter in gedrang door de zeer sterk aantrekkende markt en orderportefeuille, waardoor alle zeilen moesten worden bijgezet. Enorme prijsstijgingen en -schommelingen van de grondstoffen zorgden nog eens voor extra hoofdbrekens. Maar dat neemt ons geloof in duur-

17

zaamheid nog niet weg. Alle punten van de duurzaamheidsagenda komen aan bod; ze zijn in feite allemaal al opgepakt, enkel de uitvoering zal iets meer tijd vragen, en wellicht ook op een minder formele of abstracte manier gebeuren. We doen niets liever dan investeren in een duurzame toekomst voor ons bedrijf, haar medewerkers, de klanten en alle andere stakeholders.”

rs werke mede

Jef Dijckmans

Erik Smeets Veedijk 51 2300 Turnhout – België T. +32 14 42 11 11 [email protected] www.allard-europe.com

BECO Groep “Klanten inspireren !” Streven naar gelijktijdig voordeel voor mens, milieu én economie. BECO Groep is een dienstverlenend bureau voor duurzame ontwikkeling. De diensten omvatten onder meer bedrijfsadvies, (beleids)studies, trainingen, projectmanagement en communicatie- en informatiediensten. En dit inzake Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, Eco-efficiëntie en Energiebesparing /duurzaam bouwen. Centraal in de dienstverlening staat het streven naar gelijktijdig voordeel voor mens, milieu en economie. BECO Groep is (inter)nationaal actief voor opdrachtgevers uit het bedrijfsleven en de overheid. Veel opdrachtgevers waarderen BECO Groep voor de capaciteiten om vernieuwing succesvol in praktijk te helpen brengen. 18

Duurzaam Ondernemen als kern van de zaak Voor adviesbureau BECO Groep is Duurzaam Ondernemen de kern van de zaak. Anouk Van de Meulebroecke, directeur BECO België en projectleider namens BECO Groep als promotor van het Masterclass-project : “Omdat

Duurzaam Ondernemen vormt onze ‘core business’, een maximale bijdrage eraan onze missie maximaal bijdragen aan duurzame ontwikkeling de missie van ons bedrijf is, vormt duurzaam ondernemen feitelijk onze ‘core business’. Wij doen niets

liever dan onze klanten inspireren en ondersteunen bij het opsporen en verzilvereren van kansen waarbij gelijktijdig voordeel voor mens, milieu en economie kan worden gerealiseerd. Het initiëren van een project zoals de Masterclass Duurzaam Ondernemen samen met partners als de VKW past daar uitstekend in. Wij zijn ervan overtuigd dat die kansen voor gelijktijdig voordeel vrijwel overal aanwezig zijn; je moet ze echter wel willen zien en er werk van maken. De vele praktijkvoorbeelden van de deelnemende bedrijven, zoals die beschreven worden in dit boekje, geven een mooie indruk van wat er dan mogelijk is.”

20

Practice what you preach Michel Suijkerbuijk, bestuurder van BECO Groep, vult aan : “Maar natuurlijk kunnen we zelf als onderneming niet achterblijven. Ook wij doen er verstandig aan om heel goed te weten wat onze medewerkers, klanten en andere stakeholders belangrijk vinden en om op basis daarvan de optimale balans tussen profit, people en planet te bepalen.

Wij zitten als promotor én als deelnemer in het project Omdat wij uitdragen dat onze klanten die actief zijn met de invulling van duurzaam ondernemen, daar ook open over moeten communiceren met hun stakeholders, moeten wij dat zelf uiteraard ook doen. Daarom zijn we tijdens de Masterclass hard aan het werk gegaan met de ontwikkeling van een boekje over ons eigen duurzaam ondernemen beleid en acties. We hopen dat het resultaat niet alleen informatief maar ook inspirerend is voor onze stakeholders.”

De Masterclass is ook een rijke inspiratiebron voor onszelf Duurzaam ondernemen mag dan weliswaar de core business zijn van BECO Groep, dit neemt niet weg dat de Masterclass ook een rijke inspiratiebron is voor BECO Groep zelf. Anouk Van de Meulebroecke vertelt daarover : “Wij zitten niet alleen als promotor in het project, maar ook als deelnemer. We zijn daar echt heel blij mee want het delen van de ervaringen onder de deelnemende bedrijven tijdens de Masterclass-bijeenkomsten was keer op keer ook enorm leerzaam voor ons. Zo hebben we naar aanleiding

Wij ontwikkelden een boekje over ons eigen Duurzaam Ondernemen beleid van ervaringen van andere bedrijven onlangs een uitgebreide introductiebrochure voor nieuwe medewerkers opgesteld. Die introductiebrochure bevat zoveel waardevolle informatie over ons bedrijf, dat ze ook nog leerrijk blijkt voor alle medewerkers die reeds lang bij BECO Groep werken !”

21

Geïnteresseerden kunnen meer informatie over BECO Groeps eigen duurzaam ondernemen beleid en acties vinden op :

klanten

www.beco.be of www.duurzaam-ondernemen.be

Michel Suijkerbuijk

Anouk Van de Meulebroecke

med ewe rker

s

Sint-Elisabethstraat 38a 2060 Antwerpen - België T. +32 3 270 16 60 [email protected] [email protected] www.beco.be

Bouwbedrijf Beneens “Evenwicht tussen de menselijke factor, het milieu en economische overwegingen” Vakmanschap van vader op zoon. Voor het ontstaan van de firma Beneens en Zonen moeten we twee generaties en ruim 70 jaar teruggaan in de tijd, wanneer Jozef Beneens als zelfstandig timmerman aan de slag gaat. Vandaag is de firma een algemene bouwonderneming met een ultramodern machinepark en 110 medewerkers. Bvba Beneens & Zonen is een familiebedrijf met eigen schrijnwerkerij en meubelmakerij, gespecialiseerd in winkel-, horeca-, kantoor- en woninginrichtingen. 22

Duurzaamheid zit ons in de genen Karel en Staf Beneens, bedrijfsleiders : “We zijn een uitgesproken familiale onderneming en voelen ons dan ook persoonlijk verantwoordelijk voor de overdracht van een gezond bedrijf aan de jongere generaties. Niet alleen de rendabiliteit, maar ook onze sociale impact en de belasting van het leefmilieu zien wij als fundamentele vraagstukken met effecten op de lange termijn. Door deelname aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen willen we bereiken dat de aanstormende generatie Beneens meegezogen wordt in de principes van het duurzaam ondernemen. De formule, waarbij hierrond gewerkt werd samen met andere ondernemers en onderling kennis en ervaring

werd uitgewisseld, sprak ons daarbij erg aan.” Vakmanschap aanwerven, opleiden én behouden ! Karel Beneens : “Onze groei wordt sterk bepaald door het vinden en behouden van goede vakmensen. En dat is geen sinecure in een regio met verschillende bouwondernemingen die in dezelfde branche werken als wij. Bovendien eist de aard van het werk een doorgedreven technische kennis en specialisatie in een bepaalde tak van de bouw. We werven zowel schoolverlaters aan als mensen die via de VDAB herschoold worden. En elke nieuwe arbeider ontvangt van ons een opleiding binnen het systeem van Individuele Beroepsopleiding (IBO).”

23

Jo Beneens, directeur calculatie en verkoop : “Naast het aantrekken van vaklui is het behouden van deze medewerkers minstens even belangrijk !

We willen dat de aanstormende generatie Beneens Duurzaam Onderneemt Vandaar onze aandacht voor veiligheid en welzijn, een modern geëquipeerd atelier en goed uitgeruste mobiele

eenheden. Sinds kort trachten we ook onze medewerkers mee te nemen naar de opening van een afgewerkte werf. Het eindresultaat en de directe appreciatie van de klant zijn immers grotendeels hun verdienste.” Karel Beneens : “Naast het afleveren van vakmanschap is de projectleiding bij onze complexe opdrachten minstens even belangrijk. De rol van de projectleiders bestaat er immers in om onze arbeiders goed aan te sturen en

24

een goed contact te onderhouden met de bouwheer/architect op een manier die voor Beneens (financieel) rendeert. Dit vergt technische kennis, maar ook een flinke dosis mensenkennis.” Veiligheid en milieu als topprioriteit Beneens engageert zich om extra inspanningen te leveren voor een beperking van het aantal arbeidsongevallen en een milieubewuste aanpak. François Peeters, preventieadviseur en milieucoördinator : “Alle arbeiders

bij Beneens genoten een veiligheidsopleiding en behaalden het VCAattest. Maandelijkse toolboxmeetings zorgen voor een voortdurende sensibilisering en betrokkenheid van onze medewerkers inzake het gevoerde veiligheidsbeleid.

Ons engagement gaat verder dan de voorgeschreven normen

V.l.n.r. : Staf Beneens, Karel Beneens, François Peeters, Joeri Beneens en Jo Beneens

Door onze deelname aan het Milieucharter hebben we meer inzicht gekregen in de milieuwet- en regelgeving en hoe we hieraan als bouwonderneming kunnen voldoen, maar ons engagement gaat verder dan de voorgeschreven normen. Milieubewust ondernemen brengt immers ook geld op. Het energieverbruik van de verlichting en de motoren van de stofafzuiging werd geoptimaliseerd. En ons containerpark is ondertussen uitgegroeid tot een waar paradepaardje van ons milieuengagement. Door scheiding aan de bron kunnen niet minder dan 34 afvalstromen apart gesorteerd en verwerkt worden.

le ef m ilie u

25

medew erkers

Tenslotte worden ook de solvent- en geluidsemissies teruggedrongen, hetgeen een directe impact heeft op het welzijn van onze medewerkers.” Voor meer informatie zie :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement

Stadsestraat 43 A 2250 Olen - België T. +32 14 26 70 26 [email protected] - www.beneens.be

Care “Klantentevredenheid en betrokken medewerkers zijn onze sleutelwoorden !” Care blinkt uit in schoonmaak … Bij Care kan je terecht voor een hele waaier schoonmaakdiensten met gespecialiseerde mensen, middelen en materialen. Care voldoet aan alle eisen op het gebied van arbeidsomstandigheden en werkt met middelen die het milieu zo weinig mogelijk belasten. Care stelt een 1000-tal medewerkers tewerk en is nummer zeven in de schoonmaaksector in België. 26

… en in de zorg voor de klanten en de eigen medewerkers Steven De Schepper, manager ondersteunende diensten Care : “De missie van Care is uit te blinken in de zorg voor onze klanten en medewerkers. Schoonmaak is bij uitstek mensenwerk. Wij geloven dat we door het ontwikkelen van onze mensen de kwaliteit van onze diensten ontwikkelen en als afgeleide daarvan de resultaten van onze onderneming. Klantentevredenheid en betrokken medewerkers zijn dus sleutelwoorden. Beide zijn bepalend en liggen ten grondslag aan de keuzes die gemaakt worden voor de toekomst.” Van tevreden en betrokken medewerkers … Anne Lesandré, personeelsverantwoordelijke : “Respect voor de medewer-

kers is één van de waarden van onze onderneming. Een andere waarde is dat we een lerende organisatie willen zijn. Dat betekent dat we door onze mensen te ontwikkelen ook het bedrijf op zich ontwikkelen.”

De missie van Care is uit te blinken in de zorg voor onze klanten en medewerkers … en een klantenpartnerschap … Guy de Smet, verkoopleider : “We streven naar een gezond evenwicht tussen de waarde van de klanten op langere termijn voor Care en datgene wat de klanten ervaren en belangrijk vinden in de omgang met Care. Na een analyse konden we zo drie belangrijke klantenprofielen onderscheiden, namelijk de prijs/kwaliteit gerichte

27

organisaties, de oplossingen-zoekers (vooral imago, relatie en service) en de MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) geïnspireerden. Voor elke groep van klanten wordt een strategie gevoerd aangepast aan wat elke klant echt belangrijk vindt. Een communicatie-aanpak en dienstenportfolio op maat dus.” … naar een optimale balans tussen de drie MVO-pijlers Steven De Schepper : “Maatschap-

pelijk Verantwoord Ondernemen is een kwestie van beleid ontwikkelen en consequent handelen in het streven naar niet alleen financieel-economische resultaten, maar ook sociaal-maatschappelijke en ecologische meerwaarde. Van enkele ad hoc acties, zijn we via de uitvoering van de Duurzaamheid Strategie Scan en de Masterclass Duurzaam Ondernemen gekomen tot een totale maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvisie. Een uitgeschreven normen- en waardencharter

28

vormt nu de kapstok. De uitdaging ligt erin al onze medewerkers achter deze normen en waarden te scharen. En dat is geen evidentie, gezien de meeste medewerkers zelden op het Care-kantoor aanwezig zijn en zich dus vaak meer verbonden voelen met de klant waar ze schoonmaken dan met Care zelf. Ook de ecologische pijler wordt nu verder uitgewerkt. We willen verder gaan dan het terugdringen van de milieu-be-

Een communicatie-aanpak en dienstenportfolio op maat lasting van onze schoonmaakmiddelen en -technieken alleen. Ook de promotie van milieuverantwoorde vervoersmiddelen en doorgedreven afvalpreventie en -sortering wordt, in samenwerking met onze buurbedrijven, opgepakt.”

29

n klante medewerke rs

Anne Lesandré

Steven De Schepper

Guy de Smet Luchthavenlei 7 B bus 2 2100 Deurne - België T. +32 70 23 31 87 [email protected] www.care.be

Commotie “Klanten begeleiden in hun communicatiestrategie” Communicatie met Toekomst Commotie is een communicatie-adviesbureau dat communicatietools creëert en realiseert voor business-to-business en non-profit klanten. Zijn medewerkers halen het maximum uit de synergie tussen klassieke en nieuwe communicatiemedia. Of het nu gaat om het ontwerp van een logo of het realiseren van een meerkleurendrukwerk, om het programmeren van een multimediatoepassing of het ontwikkelen en hosten van een website, om het uittekenen van een stand of de organisatie van een special event, bij Commotie kunt u terecht voor advies, creatie en realisatie in de meest ruime zin van het woord. 30

In dialoog met de klant vertrekken vanuit een duidelijke communicatiestrategie Gedelegeerd bestuurder Frank Van Damme : “Sinds de start van ons bedrijf vijf jaar geleden, houden we aan onze visie ‘communicatie met toekomst’ te willen creëren. We streven er daarom

Waarom wil de klant communiceren en waartoe dient de communicatie te leiden ? in de eerste plaats naar onze creaties te laten passen binnen het bredere bedrijfskader – noem dit strategie of noem het een visie – van onze klanten.

Waarom wil de klant communiceren en waartoe dient de communicatie te leiden ? Enkel op die manier gecreëerde communicatietools hebben kans van slagen, zijn geen verspilling van tijd, geld en materiaal, hoeven morgen niet te worden overgedaan, is communicatie waar verder op kan worden gebouwd. We zien het als onze rol onze klanten hierin te begeleiden.” Communicatie met een tweede leven “Ten tweede trachten we een tweede leven te bedenken voor onze ontwerpen en hun verpakking, eens de communicatieboodschap zelf gedateerd is. Op een cd-rom kan naast de bedrijfspresentatie zelf bijvoorbeeld ook

www.commotie.be

Network for Education & Support in Immunisation NESI Network for Education and Support in Immunisation Department of Epidemiology and Social Medicine University of Antwerpen Campus Drie Eiken Building R, 2nd Floor Universiteitsplein 1 BE-2610 Antwerpen Belgium Telephone +32 (0)3 820 25 15 Telephone +32 (0)3 820 28 91 Facsimile +32 (0)3 820 28 75 Website www.nesi.be

Annual Report 2006

Patsy Sörensen is oprichter en huidig directeur van Payoke. Zij is voormalig Lid van het Europees Parlement, voormalig Schepen en gemeenteraadslid van de Stad Antwerpen, pionier en een blijvende onvermoeibare kracht in de strijd tegen mensenhandel in al haar vormen. Hubert van Lier is publicist, thrillerauteur en medestichter van de Schrijversacademie. Hij is ook gewezen voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen en op dit ogenblik voorzitter van het Genootschap van Vlaamse Misdaadauteurs. Hij schreef ondermeer ‘Voltaire en de Europese Unie’ en ‘Voltaire en de vodkawraak’. Zijn recentste werk heet ‘Voltaire en de Chinese Connectie’.

20 jaar 20 jaar Payoke

Patsy Sörensen

1987-2007

Payoke Erkend opvang- en begeleidingscentrum voor slachtoffers van internationale mensenhandel

Patsy Sörensen Opgetekend door Hubert van Lier Historisch beeldmateriaal door Walter Theunissen

32

muziek worden geplaatst. En een verpakking krijgt een tweede leven als pennenhouder, schrijfblok, ...” Aandacht voor de milieu-impact “De derde pijler van onze visie is de voorkeur voor milieuvriendelijke materialen en technieken. Het gebruik

Communicatie met toekomst is voor ons niet langer louter een buikgevoel.

van solventvrije inkten, gerecycleerde papiersoorten of papier afkomstig uit duurzaam beheerde bossen (FSCen PEFC-label) en de keuze voor standaardformaten, waardoor minder snijafval ontstaat, zijn slechts enkele voorbeelden.” Een continu verbeterproces “Maar de uitwerking van onze visie ‘communicatie met toekomst’ staat niet stil. We zijn ons meer en meer bewust dat we ook hier nog verder in

33

ten klan

kunnen gaan. Het vermijden van grote donkere kleurvlakken (de reductie van het inktverbruik) in onze ontwerpen, aandacht voor de toegankelijkheid door mindervaliden van onze multimediatoepassingen zijn slechts enkele van onze recente aandachtspunten.”

leverancie rs

Wij gaan steeds vaker in dialoog met onze leveranciers. “Terwijl we tot nu toe vooral meedachten met onze klanten in het realiseren van duurzame communicatie, gaan we ook steeds meer in dialoog met onze leveranciers. Niet alleen service en kwaliteit staan voorop, maar we stimuleren hen ook om duurzamer te ondernemen.”

Frank Van Damme

“Communicatie met toekomst evolueert zo stilaan van een buikgevoel naar een theoretisch onderbouwd principe, dat op een natuurlijke manier wordt meegenomen in al onze bedrijfsbeslissingen.”

Antwerpsesteenweg 124 2630 Aartselaar - België T. +32 3 877 16 65 [email protected] - www.commotie.be

Glacio “Onze mensen zijn onze toekomst” Unieke ijsspecialiteiten met bovengemiddelde marges voor de klant. Glacio in Beerse is een producent van ijsspecialiteiten met ca. 200 medewerkers, gericht op buiten-huis-consumptie (gastronomie) en huisaan-huis-verkoop. Het bedrijf wil een zeer flexibele productie-eenheid zijn met een duidelijke focus op kwaliteit en op unieke producten die voor de voornamelijk internationale klanten bovengemiddelde marges moeten kunnen opleveren. 34

Optimale competentieontwikkeling van medewerkers Deelname aan de Masterclass Duurzaam Ondernemen vormt voor Glacio een ideale kapstok voor een gestructureerde verdere invulling van Duurzaam Ondernemen binnen het bedrijf. Het accent ligt hierbij vooral op de eigen medewerkers. Werner Van Springel, Chief Financial Officer : “Investeren in onze medewerkers is natuurlijk niet nieuw voor ons. Voor de start van het Masterclassproject liepen al projecten zoals ‘Buiten Categorie’, ‘Diversiteit’, ‘Mentor +’ en ‘Napoleon Revised’. Deze projecten, die we uitvoerden met partners zoals

RESOC, IPV, WEB Consult e.d., mikken op een optimale ontwikkeling van de competenties van onze medewerkers, waarbij voor Glacio samenwerken, flexibiliteit en leerbereidheid belangrijke generieke competenties zijn. Investeren in medewerkers is voor ons een cruciaal onderdeel van duurzaam ondernemen omdat hier voordelen voor de mens samengaan met bedrijfseconomische voordelen. Voldoende tevreden, goed gemotiveerde en competente medewerkers :

35

dat bepaalt het succes van ieder bedrijf, maar het vormt voor productiebedrijven als Glacio zeker heden ten dage wel een uitdaging. Tijdens het Masterclass-project hebben we dit pad dan ook verder bewandeld, via onder meer een intensieve samenwerking met het deeltijds onderwijs en onze werking sinds september 2006 als invoegbedrijf met ook een erkenning voor de sociale inschakelingseconomie.

Investeren in medewerkers is een cruciaal onderdeel van duurzaam ondernemen We bieden nu mensen uit kansengroepen uitzicht op een mooie baan en investeren volop om dat tot een duurzaam succes te maken. Als dat lukt, dan is dat ook in het voordeel van het bedrijf Glacio. Onze mensen zijn onze toekomst. Zo is een van de mensen uit het deeltijds onderwijs bij ons in de loop van de tijd opgeklommen tot een zeer waardevolle leidinggevende positie in de productie. Die investeringen lonen dus, daar zijn we van overtuigd.”

Beter intern communiceren begint met luisteren Peter Janssen, Chief Executive Officer, vult aan : “Je moet ook willen luisteren naar de medewerkers. Uit de medewerkersconsultatie tijdens de duurzaamheid strategie scan bleek dat relatief veel medewerkers de interne communicatie nog als een verbeterpunt zagen. Daarom zijn we nu een investering aan

Je moet ook willen luisteren naar de medewerkers het voorbereiden om in de refter, waar iedere medewerker regelmatig komt, via een groot scherm op aantrekkelijke wijze informatie te delen.” Epo als stimulerend middel Peter vervolgt : “Daarnaast besteden we binnen het Masterclass-project ook aandacht aan energiebesparing, verdere ontwikkeling van onze strategie en visie rond producten en markten, versterking van onze externe communicatie via o.a. verbetering van onze website en het terugdringen van storingen in de productie. Dit laatste is een heel wezenlijk punt. We hebben het aangegrepen als een ideaal verbeter-

36

traject waarbij we ook andere ontwikkelpunten in de praktijk kunnen brengen : denk aan coaching door leidinggevenden en samenwerking in teams. We hebben het project niet voor niets EPO genoemd !” Kapstok én stok achter de deur Werner en Peter ter afsluiting : “Het Masterclass-project bracht ons misschien geen grote verrassingen, maar het project was wel een ideale combinatie van kapstok én stok achter de

deur. Een kapstok voor de verdere invulling van duurzaam ondernemen in de praktijk en een stok achter de deur om er ook echt volop mee bezig

EPO = Efficiënter Produceren door Optimalisatie te zijn. De regelmatige bijeenkomsten met de andere deelnemers waren heel stimulerend; een soort EPO voor ons als het ware. Wij zouden dan ook heel

graag een vervolg willen geven aan deze Masterclass in de vorm van nog meer bijeenkomsten met de andere deelnemende bedrijven.”

37

ijs rw de n o

m ed ew er ke rs

Voor meer informatie (o.a. over competentie-ontwikkeling bij Glacio) zie :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement

Werner Van Springel

Peter Janssen Lilsedijk 22 2340 Beerse - België T. +32 14 60 19 12 [email protected] [email protected] www.glacio.com

Iemants “Goede interne communicatie is bij ons allesbepalend” Groot in staal. Iemants is een staalconstructiebedrijf met een stevige reputatie op het gebied van het ontwerpen en produceren – inclusief de oppervlaktebehandeling en montage – van vooral zware, technisch complexe en architectonische staalconstructies. Het bedrijf is gevestigd in Arendonk en telt enkele honderden medewerkers. 38

Interne communicatie op één In de duurzaamheidsagenda van Iemants staat interne communicatie op de eerste plaats. Patrick Maes, Manager Engineering bij Iemants, licht toe : “Bij ons is een goede interne communicatie tussen de medewerkers van de verschillende afdelingen – verkoop, tekenkamer, inkoop, productie, transport, montage – van het allergrootste belang voor alle partijen. Alleen als alle details van de opdrachten perfect tussen alle

Een goede interne communicatie is van het allergrootste belang schakels in het bedrijf gecommuniceerd worden, kunnen die opdrachten gesmeerd lopen. Maar dit is echt een zeer grote opgave. Er kan in de praktijk heel veel mis gaan in die communi-

catie, niet in het minst omdat tijdens de opdracht vaak nog zaken op verzoek van de klant aangepast worden. Als bedrijf bieden we de klant bewust graag flexibiliteit, maar het stelt wel extra eisen aan de interne communicatie. Elke schakel in het bedrijf, elke medewerker, speelt daarin een cruciale rol. Dit is waarom we interne communicatie op één hebben staan.” Bewust communiceren met kleuren als hulpmiddel Tijdens het Masterclass-project is daarom onder meer een uitgebreid trainingsprogramma ‘Bewust Communiceren met LaMa’ opgestart. Meer dan 70 bedienden nemen hieraan deel. De LaMa-methode gaat uit van verschillen tussen medewerkers, wat steeds om communicatie op maat vraagt; rekening houdend met die verschillen.

39

Patrick Maes : “Elke mens wordt gedreven door zijn eigen wereldbeeld en waarden, door zijn eigen drive of waardensysteem. In je communicatie naar collega’s, of het nu gaat om het geven van instructies of het motiveren van mensen, steeds weer is het belangrijk om rekening te houden met verschillen in drive tussen mensen. Het komt maar al te vaak voor dat communicatiestoringen ontstaan door die verschillen. In de LaMa-methode wordt dat hanteerbaar gemaakt door middel

van kleuren. Kleuren maken hierbij de verschillen tussen mensen in drive en waarden begrijpbaar en gemakkelijk herkenbaar. Het is werkelijk fascinerend te zien hoe goed dat werkt.” Lerende organisatie als doel Naast de LaMa-training lopen ook nog verschillende andere acties om de interne communicatie te optimaliseren. Voorbeelden daarvan zijn de werkzaamheden van de werkgroep ‘Planning en ERP’ en de intensivering

40

van aandacht voor veiligheid en kwaliteit via een wekelijkse ‘KwaliteitsFlash’. Verder werkt Iemants als onderdeel

De LaMa-methode gaat uit van verschillen tussen medewerkers van de duurzaamheidsagenda ook nog aan andere interessante punten. Sommige daarvan hebben betrekking op het onderling versterken van de P’s

van planet en profit : eco-efficiëntie verbetering dus. In dit kader is bijvoorbeeld een relighting-project uitgevoerd dat resulteert in een aantrekkelijke energie- en kostenbesparing. Weer een ander actiepunt is gericht op de synergie tussen de twee P’s die staan voor people en profit. Het streven is bijvoorbeeld om meer invulling te gaan geven aan competentiemanagement. Patrick : “We werden op dit punt sterk geïnspireerd door de

41

andere deelnemende bedrijven aan de Masterclass, waarvan sommige al heel veel waardevolle ervaring hebben met competentiemanagement in de praktijk. Daar kunnen wij dan weer veel van leren. En dat is mooi, want Iemants wil graag van een georganiseerde firma toegroeien naar een georganiseerde lerende firma.”

u ilie fm lee

Geïnteresseerden in de LaMa-methode voor verbetering van interne (interpersoonlijke) communicatie kunnen een apart artikel alsmede een informatieve presentatie daarover inzien en downloaden op :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement

Patrick Maes s er rk we e ed m

Hoge Mauw 42 2370 Arendonk - België T. +32 14 67 22 81 [email protected] [email protected] www.iemants.com

Miko Groep “Vermijd myopia … denk op lange termijn !”

Twee kernactiviteiten : koffieservice en kunststofverwerking. Miko Groep werd opgericht in 1801, als verkoper van wat toen gekend was als exotische producten zoals peper, levertraan, thee, … en ook koffie. Hieruit groeide over de eeuwwisseling een koffiebranderij die zich vandaag richt naar de ‘out-of-home’-markt (kantoren, bedrijven en horeca). Aan de ‘kilo koffie’ wordt belangrijke waarde toegevoegd door er een totaalservice rond uit te bouwen met televerkoop, technische service, afleveringsdiensten en een ruim aanbod aan bijproducten. Het Belgische model van de typische Miko Groep koffieservice werd via overnames ook ingeplant in het buitenland. Miko beheert momenteel eigen koffieserviceorganisaties in België, Frankrijk, Nederland, Engeland, Polen, Duitsland, Tsjechië en Slowakije. De know-how die tot stand kwam naar aanleiding van de ontwikkeling van de eenkopsfilter – die in 1958 gelanceerd werd op de wereldexpo – bracht een tweede kernactiviteit van de Miko Groep teweeg, de kunststofverwerking. Die afdeling produceert kunststof-verpakkingen voor de voedings- en cosmetische nijverheid en beschikt zowel in België als in Polen over een productieonderneming. De Miko Groep realiseert met zijn 550 medewerkers een omzet van 90 miljoen euro. 42

43

Puro : op goede voet met de aarde, op eerlijke voet met het Zuiden Lieven Dirx, coördinator Duurzaam Ondernemen : “In 2005 richtte Miko Groep een denktank op die zich moest verdiepen in het thema ‘Duurzaam Ondernemen’. De lancering van

Puro heeft in Ecuador regenwoud aangekocht ter grootte van 560 voetbalvelden de Puro-koffie is een eerste stap in deze richting. Puro Fairtrade Coffee is niet alleen gelabeld met het Max Havelaar-keurmerk voor eerlijke handel, maar koopt ook regenwoud aan in Ecuador via het World Land Trust, om het duurzaam te beschermen en steunt bovendien projecten ten

De leverancier moet voldoen aan bepaalde voorwaarden om te mogen leveren voordele van gemeenschappen in het Zuiden via het Corporate Funding Programme. De markt wist dit duurzame aspect van Puro-koffie zeker te waarderen. Amper anderhalf jaar na

de introductie heeft Puro in Ecuador al regenwoud aangekocht ter grootte van 560 voetbalvelden !” Mensen : de belangrijkste succesfactor van Miko Groep Johan Vandervee, bestuurder en personeelsverantwoordelijke : “Uitmuntendheid is slechts te verwezenlijken als onze medewerkers bereid zijn zich daarvoor 100 % in te zetten. Gekwalificeerde en gemotiveerde medewerkers die ‘P.L.E.Z.I.E.R.’ vinden in hun werk leiden tot de groei van de Miko Groep : Positief zijn, luisteren naar elkaar, enthousiasme, zekerheid, initiatief, engagement en respect voor elkaar symboliseren ons wederzijds commitment. Stakeholderdialoog Frans Van Tilborg, gedelegeerd bestuurder : “Het uitbouwen van een strategisch partnership met onze klanten staat centraal in al onze bedrijfsprocessen. Dit uit zich in onze organisatiewaarden klantvriendelijkheid, kwaliteitsbewustzijn en flexibiliteit, maar ook in de ontwikkeling van nieuwe producten. Puro is hier een mooi voorbeeld van, net zoals het onderzoek binnen de kunststofafdeling naar bioplastics.

44

Om ook onze leveranciers aan te zetten tot duurzaam ondernemen, wordt bij elke aankoop verwezen naar het Mikocharter waarbij de leverancier moet voldoen aan bepaalde duurzaamheidsvoorwaarden om te mogen leveren. Goede relaties met de buurt onderhouden we via info-avonden, de open bedrijvendag en ons lidmaatschap van de vzw Parkmanagement, die een duurzaam beheer van ons industriepark en meer samenwerking met andere bedrijven en de overheid nastreeft. In

het kader van het Vlaamse project ‘Jij bent Flanders Future’ werd ook het Puro-Brugproject opgestart, waarbij studenten onder begeleiding van Miko

Miko wil de kloof tussen bedrijven en onderwijs helpen overbruggen Groep marketing- en businessplannen leren opstellen. Zo wil Miko Groep de gapende kloof tussen bedrijven en

V.l.n.r. : Dirk Hermans, Johan Vandervee, Lieven Dirx en Frans Van Tilborg

ten klan

leefm ilieu

onderwijs helpen overbruggen. Last but not least neemt Miko Groep het thema milieu zeer ernstig met talrijke initiatieven zoals het aankopen van een nieuwe koffiebrander met extra geluidsdemping, het installeren van een Biowasser die de rookgassen zuivert van reuk, het aankopen van een persluchtcompressor met warmtewisselaar, etc. Dit komt ten goede aan nog een belangrijke stakeholder met name de ruime gemeenschap. Wij moeten allen beseffen dat er op het ruimteschip aarde nu eenmaal geen passagiers zijn, maar dat we allen bemanningsleden zijn. En voor onze aandeelhouders streven we een verantwoorde return voor hun financiële inbreng na, op lange termijn en met maximale openheid.”

buurt

bedrijf. Onder het motto “Ik doe iets voor DO …” hebben we stilaan al onze medewerkers achter de principes geschaard. Wat gestart is met de Puro-koffie is intussen uitgegroeid tot een volwaardig onderdeel van onze bedrijfsstrategie. Een bedrijf dat al 200 jaar bestaat mag zich immers niet laten verleiden tot opportunisme en een korte-termijnvisie. Al onze beslissingen worden beoordeeld op basis van een gezond evenwicht tussen Profit, People en Planet en hun strategische lange termijn-bijdrage aan de groep, ook al is dit soms ten koste van het resultaat op korte termijn.” Voor meer informatie zie :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement

Duurzaam Ondernemen als modus vivendi Lieven Dirx : “Onze deelname aan de masterclass heeft een algemene bewustwording rond Duurzaam Ondernemen (DO) gerealiseerd binnen ons

Steenweg op Mol 117 2300 Turnhout - België T. +32 14 46 27 70 [email protected] - www.miko.be

45

Natuurwerk “Natuurdoelstellingen en werkdoelstellingen duurzaam realiseren” De natuur van morgen, daar maken we nu werk van ! Natuurwerk vzw leidt natuurwerkers op en begeleidt hen om voor gemeenten en organisaties in de Provincie Antwerpen bossen, landschappen en natuurparken te onderhouden. De natuurteams staan in voor o.a. het knotten en snoeien van bomen, berm- en maaibeheer, heideherstel, bosdunningen, aanplant van bossen, het plaatsen van omheiningen rond reservaten en weiden, … Daarnaast adviseert Natuurwerk bij de opmaak van beheersplannen voor bossen, natuurgebieden, landschappen, campings en woonwijken. In oorsprong een zuiver tewerkstellingsproject is Natuurwerk geëvolueerd naar een verzelfstandigde onderneming waarbinnen zowel natuurdoelstellingen als werkdoelstellingen op een duurzame wijze worden gerealiseerd. Momenteel is Natuurwerk werkgever van 108 mensen, waarvan een 86 arbeiders, 12 werkbegeleiders en 10 mensen in coördinatie en begeleiding. Elk van de 12 natuurteams heeft een afgebakende regio en groep klanten. 46

Van tewerkstelling naar een duurzame carrière Vic Theuns, directeur Natuurwerk : “De opdracht van Natuurwerk bestaat erin lokale werkzoekenden, die een grote afstand ervaren tot duurzame tewerkstelling, weer te integreren in de maatschappij. Dit ongeacht geslacht, leeftijd of afkomst. Er is geen voorkennis nodig, enkel motivatie om te willen werken in de natuur en, gezien de aard van het werk, een goede gezondheid.

Natuurwerk integreert werkzoekenden terug in de maatschappij Een deel van onze arbeiders is in dienst via een contract van één jaar. Hen bieden we werkervaring aan, zodat ze nadien terecht kunnen op de reguliere arbeidsmarkt. Via individuele opleidingsen begeleidingsplannen overbruggen we samen met hen de kloof tussen

47

werkloosheid en werken. Een andere groep werkzoekenden bieden we in het kader van sociale economie een contract van onbepaalde duur. Bij ons kunnen zij een volledige beroepscarrière uitbouwen, startende vanaf ongeschoold arbeider tot gespecialiseerd arbeider en eerste werkman. Sommigen van hen zijn zelfs doorgestroomd tot werkleider. Via opleiding en begeleiding ondersteunen wij onze arbeiders in het duurzaam invullen van hun job.

Een voetbalploeg met enkel spitsen zal nooit kampioen worden Competentiemanagement Een voetbalploeg met enkel spitsen zal nooit kampioen worden. Zo ook bepaalt de variatie en ontwikkeling in competenties van de leden van onze natuurteams de sterkte van het team. Competentiemanagement is bij Natuurwerk dan ook het ‘smeermiddel’ voor

48

de werking. Onze werkleiders staan in voor de eerstelijnsopvang, opleiding en begeleiding in de technische aspecten van de job als natuurwerker. De drie sociale begeleiders ondersteunen bij het in orde brengen van de randvoorwaarden voor de tewerkstelling zoals motivatie, mobiliteit, de combinatie werk-privé, … En verder … Duurzaamheid houdt echter niet op bij een goed sociaal beleid. Ook onze im-

pact op het leefmilieu willen we verder terugdringen door een reductie van het herbicide- en pesticidegebruik,

Ook onze impact op het leefmilieu willen we nog verder terugdringen gebruik van biologisch afbreekbare oliën en minder schadelijke brandstoffen, de geleidelijke vervanging van de voertuigen door zuinigere en minder

milieubelastende wagens, de integratie van milieucriteria in de aankoop van bv. papier, schoonmaakmiddelen, catering, … Daarnaast start dit najaar een gestructureerd programma voor de aanpak van werkverzuim, met mogelijk aangepaste uurroosters en mentorship, opvolging en beloning. Tenslotte vergt ook de lange termijn nu reeds de nodige keuzes. Om onze missie van tewerkstelling ten volle waar te maken dringt een specifieke doelgroepwerking zich op, evenals samenwerking met sectorgenoten en met de overheid. Ook bij ons heeft onze deelname aan de Masterclass dus nog een heleboel vervolgacties aan het licht gebracht, waar we de komende maanden zeker verder werk van maken.”

me de we rke rs

49

Vic Theuns

u ilie fm lee

Campus Blairon Steenweg op Gierle 100 bus 714 2300 Turnhout - België T. +32 14 71 11 25 [email protected] www.natuurwerk.be

Renotec “Doe niet een ander aan, wat je zelf niet wil dat men jou aandoet … op alle gebied !” Een bouwonderneming met een gezonde samenwerking tussen opdrachtgever, personeel, omgeving en milieu. Renotec is een sterk groeiende bouwgroep die zich gespecialiseerd heeft in enkele welomschreven nichemarkten van de bouw, waaronder asbestverwijdering, herstelling van kunstwerken (o.a. bruggen, sluizen, watertorens), gevelrenovatie en monumentenzorg. De groep Renotec voert deze activiteiten voornamelijk uit voor de overheid, grooteigenaars en de industrie in het Vlaamse landsgedeelte. Asbestverwijdering voert Renotec over gans België uit. De groep telt meer dan 230 geschoolde personeelsleden. In de dienstverlening staan veiligheid en kwaliteit centraal. De groep Renotec is houder van een VCA**-certificaat, heeft reeds driemaal het groene logo behaald en streeft via permanente bijscholing en een zeer uitgebreid en modern machinepark naar een continue verbetering van de werkmethodes en infrastructuur. 50

Het personeel maakt Renotec ! Jos Renders, directeur Renotec : “De groep Renotec is constant in verandering. Goed geschoolde medewerkers aanwerven en behouden, die zich bovendien kunnen aanpassen aan wisselende omstandigheden, is voor Renotec erg belangrijk. En dit proberen we niet alleen te zeggen, maar ook te doen. Een proces van vallen en opstaan, dat zeker in een krimpende arbeidsmarkt onze aandacht vraagt ! De selectie en rekrutering werd geprofessionaliseerd, net zoals het onthaal

van nieuwe medewerkers gedurende hun eerste weken bij Renotec. Onze medewerkers vormen een diverse groep qua geslacht, leeftijd en afkomst. Het diversiteitsplan biedt ons het kader

Een proces van vallen en opstaan om hiermee om te gaan en adequate acties te nemen. Bovendien lopen ook diverse acties om de interne communicatie te verbeteren en om de werk-

51

nemers meer te betrekken bij en op de hoogte te brengen van alle activiteiten van de Renotec groep. Er worden periodieke werfbezoeken georganiseerd en er is een informatiescherm met lopende projecten en foto’s aan de receptie. De informatie wordt nu ook rechtstreeks naar de werfarbeiders gecommuniceerd en dit op een creatieve manier : via SMS, met cartoons of posters. Tenslotte wordt ook aandacht geschonken aan de ontwikkeling van de technische en ge-

dragsgerichte competenties van onze personeelsleden. Er lopen in dat kader reeds verschillende opleidingen : voor meestergasten en voor projectleiders rond attitudevorming, leidinggeven, omgaan met verantwoordelijkheid.” Gerlinde Lauwers, financieel adviseur Renotec : “De return van deze acties is moeilijk meetbaar. De meeste medewerkers voelen wel aan dat het personeelsbeleid professioneler wordt aangepakt, maar de uitvoering van

52

alle acties en het wijzigingen van een cultuur vergt nu eenmaal tijd. Sommige indicatoren, zoals verloop, wijzen er wel op dat we op het goede spoor zitten.” Werken aan de uitstraling … “Het zit in de cultuur van onze bouwgroep om voortdurend verbetermogelijkheden te zien. We zijn eerder de stille werkers … en qua marketing en externe communicatie zitten we niet in het koppeloton. Om echter ons maatschappelijk verantwoord onder-

nemerschap meer uit te dragen en de professionele uitstraling te vergroten, willen we hier in de toekomst wel werk van maken. Sommige grote klanten tonen ook alsmaar meer interesse in onze milieu- en sociale prestaties.” Renotec gaat verder op de ingeslagen weg Jos Renders : “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is voor ons de logica zelve. Je doet niet een ander aan, wat je zelf niet wil dat men jou

me dew erk ers

53

aandoet. En dit geldt zowel voor onze medewerkers als voor de omgeving. Maar in feite draait Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen om processen en die zijn nooit af, ze vergen voortdurende finetuning. Er komen steeds nieuwe mensen bij, technieken veranderen. En ook de maatschappelijke context verandert : we moeten plaats kunnen bieden aan oudere werknemers, vrouwen in de bouw, andere nationaliteiten, … Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven die hiervoor de juiste oplossing vinden een grotere vijver hebben om in te vissen naar nieuwe medewerkers.” Gerlinde Lauwers : “Hier ligt voor ons een uitdaging ! Theorieën over maatschappelijk verantwoord ondernemerschap zijn er genoeg, maar deze concreet in de praktijk brengen binnen de eigen bedrijfscontext vergt de nodige creativiteit. Kopieer geen theorieën, maar zet deze om in werkbare instrumenten die passen binnen de eigenheid van het bedrijf !”

Jos Renders

Acaciastraat 14 C 2440 Geel - België T. +32 14 86 60 21 [email protected] - www.renotec.be Turnhoutsebaan 511 2110 Wijnegem - België T. +32 3 353 93 30 [email protected] - www.gebrvdv.be

WEB “Goed voor anderen en goed voor onszelf” WEB werkt ! WEB richt zich tot werkzoekenden en werknemers uit de Kempen die intensieve begeleiding nodig hebben op hun weg naar duurzame tewerkstelling. Rekening houdend met de bredere maatschappelijke context en/of de vraag van het individu, vult WEB deze begeleidingstrajecten in met vorming, opleiding, werkervaring of tewerkstelling. Voor de groep werkzoekenden die zelfs na intense vorming, training en werkervaring niet terecht kunnen in het normale economische circuit heeft WEB eigen tewerkstellingsinitiatieven gecreëerd zoals een sociale werkplaats en een aantal initiatieven in het kader van de lokale diensteneconomie. Daarnaast heeft WEB ook een aanbod voor werkgevers op het vlak van opleiding en begeleiding van hun werknemers uit de kansengroepen. In totaal werken er momenteel ongeveer 250 mensen bij WEB. 54

Competentiemanagement ook voor het eigen team ernstig nemen Competentieontwikkeling en competentiemanagement zijn zaken die centraal staan bij ongeveer alles wat er bij WEB gebeurt. Het gaat dan vooral om ontwikkeling van de competenties van werkzoekenden en werknemers die intensieve begeleiding nodig hebben in hun traject naar duurzame tewerkstel-

Competentieontwikkeling en competentiemanagement staan centraal

ling. Die zaken krijgen heel veel aandacht en zijn dan ook goed geregeld. Maar hoe staat het met de competentieontwikkeling en het competentiemanagement van het eigen team van leidinggevenden bij WEB ? Guido Macours, directeur : “Dat was een vraag die naar boven kwam tijdens de duurzaamheid strategie scan aan het begin van de Masterclass. Daarom hebben we het voor de teamleden gehanteerde systeem voor competentieontwikkeling degelijk onder de loep genomen. Daaruit bleek dat dit proces

55

ook voor de projectmedewerkers en projectleiders vrij goed verloopt, inclusief de opvolging van de POP’s (persoonlijke ontwikkelingsplannen), maar dat, om verdere vooruitgang te maken, gerichte opleidingen wel een waardevolle aanvulling zouden zijn. Inmiddels werden er reeds drie opleidingssessies op het vlak van het werken met competenties, het observeren op de werkvloer en het opmaken en opvolgen van persoonlijke ontwikkelingsplannen afgewerkt.

Hiermee werden tot nu toe circa 40 leidinggevenden bereikt. Er is ook afgesproken om jaarlijks minimaal één dergelijke opleidingssessie te voorzien voor nieuwe leidinggevenden.” Hou je rug in vorm Terugdringen van arbeidsongevallen en ziekteverzuim is een ander actiepunt uit de duurzaamheidsagenda van WEB waar aan wordt gewerkt. Guido vertelt daarover : “Oorspronkelijk was het idee om dit voor één onderdeel

56

van WEB te doen, maar we hebben dit nu voor de hele organisatie opgepakt. Arbeidsblessures, zoals een pijnlijke rug, en ziekteverzuim zijn immers niet alleen heel vervelend voor de medewerker zelf, maar ook voor de naaste collega’s die het verzuim op moeten vangen; er gaat bovendien veel geld mee verloren.

Met arbeidsblessures en ziekteverzuim gaat veel geld verloren

Communicatie Een belangrijk aandachtspunt bij de opmaak van de duurzaamheidsagenda was de communicatie, zowel intern als extern. Guido : “Er bestaat binnen WEB een grote variëteit aan communicatie-kanalen. In het kader van de masterclass duurzaam ondernemen zijn deze allemaal systematisch opgesomd in een ‘draaiboek’ waarbij telkens aangegeven is wie de betrokken partijen zijn, op welke informatie ze betrekking hebben en wie ervoor verantwoordelijk is. Uit dit draaiboek bleek

Er werd voor het werken rond veiligheid en arbeidsongevallen gekozen voor drie thema’s (heffen en tillen, orde en netheid en veiligheid en preventie) met per thema steeds vier onderwerpen waar telkens één maand aandacht aan gegeven wordt. Dat doen we met behulp van posters met sprekende beelden en concrete tips, maar ook via zogenaamde veiligheidskwartiertjes, waar de maandelijkse aandachtspunten kort besproken worden tijdens het werkoverleg in de organisatie.

dat er voldoende communicatiekanalen bestaan binnen WEB maar dat het niet altijd duidelijk was welke informatie wanneer door wie en aan wie doorgegeven werd. Door de opmaak van het draaiboek en het vastleggen van de verschillende verantwoordelijkheden willen we dit verbeteren.”

Het is misschien een cliché maar het kan niet genoeg benadrukt worden : voorkomen is heel wat beter dan genezen.”

WEB werkt verder ! Nog niet alle punten uit de duurzaamheidsagenda zijn echter al even goed

Belangrijk voor de duurzaamheidsagenda was de communicatie

57

aan bod gekomen. Guido besluit daarom : “Dit is een van de redenen waarom wij een voortzetting van de Masterclass van harte toejuichen. We willen onszelf bijvoorbeeld nog verbeteren op het punt van externe communicatie en ook op dat van gestructureerde financiële opvolging van projecten. De andere deelnemende bedrijven uit de reguliere economie moeten ons hierover veel kunnen leren. WEB werkt en WEB werkt dus ook verder !” Voor meer informatie over de aanpak door WEB van competentieontwikkeling zie :

www.duurzaam-ondernemen.be/ stakeholdermanagement

Guido Macours ers erk dew e m

Steenweg op Tielen 70 2300 Turnhout - België T. +32 14 46 27 10 [email protected] - www.websweb.be

‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen en stakeholdermanagement in de praktijk : twaalf openhartige bedrijfsgetuigenissen’ is een resultaat van het project ‘Masterclass Duurzaam Ondernemen’. Een initiatief van adviesbureau BECO Groep en VKW Kempen, dat financieel werd ondersteund door het Europees Sociaal Fonds (ESF) en de Vlaamse Overheid. Deelnemende bedrijven : Alito, Allard-Europe, BECO Groep, Bouwbedrijf Beneens, Care, Commotie, Glacio, Iemants, Miko Groep, Natuurwerk, Renotec en WEB. Partners : BECO Groep, VKW Kempen, VDAB Turnhout, SPK, RESOC Kempen, Confederatie Bouw Kempen en RICK. Redactie : Anouk Van de Meulebroecke en Michel Suijkerbuijk (www.beco.be) Vormgeving : Commotie (www.commotie.be). Verantwoordelijke uitgever : BECO Groep, Anouk Van de Meulebroecke, Sint-Elisabethstraat 38 A, 2060 Antwerpen.

ESF : bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door het bevorderen van inzetbaarheid, ondernemerschap, aanpasbaarheid en gelijke kansen, en door het investeren in menselijke hulpbronnen.

www.commotie.be

Masterclass Duurzaam Ondernemen

ESF: bijdragen tot de ontwikkeling van de werkgelegenheid door het bevorderen van inzetbaarheid, ondernemerschap, aanpasbaarheid en gelijke kansen, en door het investeren in menselijke hulpbronnen.