Maatschappelijk Jaarverslag

Maatschappelijk Jaarverslag 2013

Understanding today. Improving tomorrow.

Maatschappelijk Jaarverslag 2013 Colofon Productie, (eind)redactie en ontwerp Antea Group PR & Communicatie Postbus 24 8440 AA Heerenveen Tekst Antea Group Groot Haar + Orth Fotografie Antea Group Wind Architecten Adviseurs Rijkswaterstaat Jordi Huisman Roel Dijkstra Fotografie Jeroen Eskens Casper van Aggelen Uitgave Juni 2014 Heeft u vragen over dit jaarverslag, dan kunt u mailen of bellen: [email protected] en (0513) 63 45 71

1

Antea Group Maatschappelijk Jaarverslag 2013

Inhoudsopgave

Pagina

1. Voorwoord

3

2. Toelichting op dit verslag

5

3. Antea Group in vogelvlucht

11

4. De pijlers van ons duurzame beleid

21

5. Interne duurzaamheid: inspanningen en resultaten

27

6. Externe duurzaamheid: inspanningen en resultaten

53

Bijlagen 1. Lijst met afkortingen

63

2. Beleidsverklaring WerkWijzer, Veilig en Bewust

65

3. Overzicht maatregelen CO₂-reductie

66

4. GRI-indicatoren

69


2

Rob van Dongen Menno Smits

3

1 Kiezen voor duurzame oplossingen Inspelen op de vragen van vandaag en de antwoorden van morgen. Dát is waar Antea Group voor staat. Samen met opdrachtgevers en partners investeren we elke dag in onze leefomgeving. Een duurzame leefomgeving. Waar we met elkaar prettig kunnen wonen, werken en recreëren. Niet alleen vandaag, juist ook in de toekomst. Dit vraagt om slimme en volhoudbare initiatieven. En om lef. Want wil je écht investeren in een duurzame toekomst, dan moet je uitproberen en innoveren. Voorop durven lopen. Verbinding zoeken met de wereld om je heen. En ook verantwoordelijkheid nemen voor je eigen bedrijfsvoering. Duurzaam ondernemerschap dus. In de volle breedte. Dit maatschappelijk jaarverslag laat zien hoe wij daar in 2013 invulling aan gaven. Onze bedrijfsvoering is het afgelopen jaar verder ‘vergroend’. Intern zijn de zaken goed op orde en dat maakt ons trots. In 2013 werd bijvoorbeeld ons nieuwe duurzame kantoorpand in Oosterhout opgeleverd met BREAAM Very Good certificaat. Een duurzaam visitekaartje! We maken ook steeds meer werk van duurzaamheid in de business. Samen met opdrachtgevers zoeken we een balans tussen profit, people en planet in hun projecten. Het ISO 14001 Milieuzorgsysteem helpt ons hierbij; zo maken we aantoonbaar hoe we ongevraagd bijdragen aan goede milieuprestaties van onze opdrachtgevers. Eind 2013 is onze vestiging in Goes al gecertificeerd, in 2014 volgen alle andere vestigingen. Duurzaam ondernemen; het kan alleen in samenspraak met de wereld om ons heen. Antea Group pakt haar verantwoordelijkheid niet alleen in eigen huis, juist ook in relaties met opdrachtgevers, partners en in de keten. Continu zijn we in dialoog met onze stakeholders, twee van hen komen ook aan het woord In dit maatschappelijk jaarverslag. Innoveren was voor ons een rode draad in 2013. Het is noodzakelijk om samen verder te komen. Om duurzame oplossingen te vinden voor bestaande en toekomstige vraagstukken. Innovatie is onlosmakelijk verbonden met duurzaam ondernemerschap. En over innovatie gesproken: dit is het eerste maatschappelijk jaarverslag onder onze nieuwe naam Antea Group. Sinds 1 januari 2014 is de rebranding een feit. Antea Group dus: nieuwe mogelijkheden, vertrouwde waarden. En dat belooft wat voor de (duurzame) toekomst! Rob van Dongen en Menno Smits


4

Het Global Reporting Initiative (GRI) is een internationale organisatie die richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving opstelt. In een duurzaamheidsverslag communiceert een organisatie publiekelijk over haar economische, milieu- en sociale prestaties. De missie van GRI is om duurzaamheidsverslaggeving voor alle organisaties – ongeacht omvang, sector of locatie – zo routinematig en vergelijkbaar te maken als financiële verslaggeving. Transparantie ten aanzien van de duurzame ontwikkeling van de activiteiten van organisaties is van belang voor uiteenlopende partijen, waaronder het bedrijfsleven, werknemersorganisaties, maatschappelijke organisaties, beleggers en de accountancysector. Het GRI richt zich op de samenwerking binnen een omvangrijk netwerk van deskundigen vanuit al deze groepen belanghebbenden in het kader van een consensusgericht overleg. De op leren gerichte benadering met meerdere belanghebbenden heeft geleid tot de brede aanvaarding ervan onder diverse groepen belanghebbenden

5

2 Toelichting op het verslag Hoe gaf Antea Group in 2013 invulling aan duurzaam ondernemen? Wat waren onze ambities en welke resultaten zijn behaald? Dit maatschappelijk jaarverslag 2013 geeft het antwoord. We leggen op transparante wijze verantwoording af over onze duurzame koers. Klanten en partners mogen ons hier ook op aanspreken. Ons doel? Doorgroeien naar een zeer duurzaam adviesen ingenieursbureau. Dit verslag laat zien dat we op koers zijn. In dit hoofdstuk geven we een korte toelichting op het maatschappelijk jaarverslag. Daarin aandacht voor afbakening en reikwijdte, systematiek van de berekeningen én verificatie.

2.1

Basis van de verslaglegging

Dit maatschappelijk jaarverslag 2013 is gebaseerd op de systematiek van het Global Reporting Initiative (GRI). Deze internationale organisatie stelt richtlijnen op voor duurzaamheidsverslaggeving. Een complete index met GRI-indicatoren is opgenomen in bijlage 4. Deze index geeft ook aan op welke pagina’s de indicatoren worden behandeld.

2.2 Afbakening en reikwijdte Het maatschappelijk jaarverslag 2013 betreft de activiteiten van Antea Group in Nederland. Antea Group is de adviesen ingenieurstak van het beursgenoteerde Oranjewoud N.V. Tot eind december 2013 werd in Nederland gewerkt onder de naam Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud. Vanaf 1 januari 2014 gebeurt dit onder de naam Antea Group, net zoals de internationale zusterorganisaties doen. Antea Group in Nederland bestaat uit Antea Nederland B.V., Antea Realisatie B.V. en enkele kleinere gelieerde ondernemingen. Dit is het derde maatschappelijk jaarverslag, ook zusteronderneming HMVT B.V. is nu meegenomen. Van der Heide B.V. is nog niet opgenomen in de boundary van onze CO₂-footprint en daarom ook niet meegenomen in dit maatschappelijk jaarverslag. Het is onze ambitie om dit in 2015 wel te doen. De overige onderdelen van Oranjewoud N.V. worden niet operationeel aangestuurd door de directie van Antea Group Nederland. De volledige juridische structuur is opgenomen in het jaarverslag Oranjewoud N.V. 2013. Dit maatschappelijk jaarverslag beperkt zich tot de eigen activiteiten van Antea Group Nederland. Overal waar Antea Group wordt genoemd, gaat het

Understanding today.

om de Nederlandse organisatie, tenzij anders is aangegeven.

Improving tomorrow.

6

7

2.3 Systematiek voor berekeningen Berekeningen van onze CO₂-uitstoot en -reductie gebeuren conform de systematiek van de CO₂-prestatieladder en de onderliggende normen (beheerd door SKAO, de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen). Berekeningen ten aanzien van veiligheid gebeuren conform de VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers). Het VCA-systeem wordt beheerd door de Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV). Onze financiële gegevens worden gerapporteerd conform de IFRS (International Financial Reporting Standards).

2.4 Verificatie Transparantie en betrouwbaarheid zijn cruciaal voor Antea Group. Daarom streven we naar externe verificatie van ons complete jaarverslag over 2015. Vooruitlopend op deze externe verificatie, laten we sinds 2011 onze CO₂-uitstoot verifiëren door KEMA Emission Verification Services B.V., gebaseerd op de eisen van de CO₂-prestatieladder.

Leeswijzer Een korte schets van Antea Group is te vinden in hoofdstuk 3. Daarin aandacht voor onze core business, organisatie, kernwaarden en stakeholders. In hoofdstuk 4 staan de pijlers van ons duurzame beleid centraal. Deze zijn vertaald in concrete ambities en doelen voor onze bedrijfsvoering én voor dienstverlening aan opdrachtgevers. Intern en externe duurzaamheid dus! Hoofdstuk 5 laat zien hoe we in 2013 opnieuw investeerden in verduurzaming van onze bedrijfsvoering. In hoofdstuk 6 presenteren we onze duurzame initiatieven in relatie tot opdrachtgevers en partners. De bijlagen omvatten een afkortingenlijst, de geïntegreerde beleidsverklaring, het overzicht van maatregelen voor CO₂-reductie en de GRI-index.


8

Rob Verkerk Projectmanager Bouw & Energie

“Renovatie en gegarandeerde energiereductie; dát was de wens van Gemeente Amsterdam voor De Mirandabad. We hebben de markt flink uitgedaagd en ruimte gegeven via een DBM-contractvorm. Met resultaat. Het unieke zwembad kreeg een flinke metamorfose en het energieverbruik is al fors lager. Missie geslaagd. Mooi om te zien dat deze aanpak werkt.”

Duurzame renovatie De Mirandabad Amsterdam (pag. 55)

9

Duurzame renovatie De Mirandabad


Improving tomorrow.

10

Antea Group: de Griekse reus De naam Antea Group is afgeleid van de mythologische Griekse reus Antaeus. Deze dertig meter lange reus was de zoon van landgodin Gaia en zeegod Poseidon. Volgens de mythologie was Antaeus onverslaanbaar. Hij kon zijn kracht steeds vernieuwen door naar het land terug te keren en zijn lichaam met zand te zalven.

11

3 Antea Group in vogelvlucht 3.1

Onze core business

Van stad tot land, van water tot lucht; de adviseurs en ingenieurs van Antea Group dragen in Nederland al ruim zestig jaar bij aan de leefomgeving. We ontwerpen bruggen en wegen, realiseren woonwijken en waterwerken. Ook zijn we betrokken bij thema’s als milieu, veiligheid, assetmanagement en energie. Onder de naam Oranjewoud groeiden we uit tot een allround en onafhankelijk partner voor bedrijfsleven en overheid. Als Antea Group zetten we deze expertise ook mondiaal in. Door het combineren van hoogwaardige kennis met een pragmatische aanpak maken we oplossingen haalbaar én uitvoerbaar. Doelgericht, met oog voor duurzaamheid. Op deze manier anticiperen we op de vragen van vandaag en morgen. Tot 1 januari 2014 opereerde Antea Group onder de naam Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud

3.2 Onze businesslijnen De zes businesslijnen van Antea Group zijn actief in verschillende markten en werkvelden. Elke businesslijn beschikt over specifieke kennis en expertise. Samen vormen ze een keten van dienstverlening, die wordt ingezet voor alle facetten van onze leefomgeving.

Infra - Van weg tot waterwerk, van brug tot aquaduct. De businesslijn Infra werkt aan verbindingen over land, water en onder de grond. Antea Group beheerst de volledige keten, van planstudie tot assetmanagement.

Milieu - De businesslijn Milieu biedt brede dienstverlening op het gebied van bodem- en milieuvraagstukken. De businesslijn is gespecialiseerd in milieuwet- en regelgeving en thema’s als lucht en geluid. Ze biedt ook meerwaarde in de totale bodemketen: van saneringsopgave tot pipelinemanagement en van bodembeleid tot bodembeheer.

Realisatie - De businesslijn Realisatie richt zich op de (her)ontwikkeling van woon-, werken recreatiegebieden, de aanleg van milieustraten en bodembeschermende voorzieningen én realisatie van bodemsaneringen. Projectleiders, werkvoorbereiders en uitvoerders zorgen voor planmatige projectleiding, onze vaklieden zorgen voor daadwerkelijke uitvoering

Beheer & Data - De businesslijn Beheer & Data verbindt beheeradvies met state of the art oplossingen voor het efficiënt inwinnen, beheren en ontsluiten van data en informatie. Dit doet ze op het gebied van software en techniek, van proces tot organisatie. De businesslijn is marktleider in beheer van de openbare ruimte. Met adequaat advies, oog voor ambitie en beleid en met krachtige beheersoftware leggen wij de basis voor duurzame kwaliteit van


de wereld waarin we wonen, werken en recreëren.

Improving tomorrow.

12

Ruimte - Stedelijke herstructurering, infrastructurele inpassingen, hoogwaterveiligheid, energietransitie, de inrichting van landelijk gebied: ruimtelijke en economische gebiedsontwikkelingen staan nooit op zichzelf. Dit geldt zeker in een druk bevolkt land als Nederland. De businesslijn Ruimte begeleidt overheden en private partijen bij het haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar maken van duurzame oplossingen voor ruimtelijke opgaven.

Veiligheid - De businesslijn Veiligheid biedt met de labels Save en van der Heide specialistische dienstverlening op het gebied van veiligheid. Save is één van de leidende adviseurs in Nederland wat betreft fysieke veiligheid. Van der Heide is marktleider op het gebied van (elektro)technische veiligheid, kathodische bescherming en veiligheidsinspecties. Ook biedt ze elektrotechnische opleidingen én -inspecties.

3.3 Vier kernwaarden als basis Alle medewerkers van Antea Group hebben hetzelfde doel voor ogen, ongeacht de businesslijn van waaruit ze opereren: werken aan een volhoudbare toekomst. Iedereen draagt hieraan bij. Ook zijn we verbonden door onze vier kernwaarden, die altijd centraal staan in de dienstverlening van Antea Group. Ze vormen de basis van ons handelen en geven richting aan hoe we ons dagelijks werk uitvoeren.

ONDERNEMEND

MENSGERICHT

In een wereld vol mogelijkheden benutten we kansen en nemen we

De mens staat centraal in de leefomgeving waaraan wij werken. We

weloverwogen risico’s. Ons uitgangspunt: niet vastroesten in gebaande

zijn dus niet alleen resultaatgericht, maar letten ook op maatschap-

paden, maar zoeken naar andere oplossingen, innovatieve ideeën of

pelijke belangen, milieu, de (financiële) speelruimte en de mens achter

een efficiëntere methode. Ondernemen doen we samen. Als mede-

het werk. Investeren in duurzame relaties is voor ons heel vanzelfspre-

werkers onderling én met opdrachtgevers en partners.

kend.

KARAKTER

ONTWIKKELING

Ruim zestig jaar ervaring en een no-nonsense mentaliteit zorgen

Wij creëren ruimte voor groei. Binnen Antea Group vertalen we dit in

ervoor dat we stevig met beide benen op de grond staan. We zijn on-

voldoende aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. We zoeken ruimte

afhankelijk, deskundig en werken altijd met respect voor de omgeving.

in denken en doen. Bijvoorbeeld door over landsgrenzen te kijken en

Onze grondhouding? Staan voor wie je bent! Karakteristiek zijn. Als

door het laten groeien van ideeën en plannen. Vraagstukken daad-

bedrijf, als medewerker en als mens.

werkelijk oplossen, dát is ons streven. Dit vraagt een combinatie van kennis, ervaring, innovatie en creativiteit. Maar bovenal: ruimte.

13

3.4 Onze positie in de waardeketen We zijn als adviseur, ingenieur en uitvoerder actief in vrijwel alle onderdelen van de waardeketen. Van studie, ontwerp en aanleg tot beheer en onderhoud. Het zwaartepunt van onze activiteiten ligt bij de studie- en ontwerpfase. De opdrachtgevers van Antea Group zijn overheden (rijksoverheden, provincies, waterschappen en gemeenten) en bedrijven (met name aannemerij en industrie).

3.5 Dit is onze organisatiestructuur Antea Nederland B.V. en Antea Realisatie B.V handelen onder de naam Antea Group en maken deel uit van het beursgenoteerde Oranjewoud N.V. Het hoofdkantoor van Antea Nederland B.V. is gevestigd in Heerenveen, het hoofdkantoor van Antea Realisatie B.V. is gevestigd in Oosterhout. Daarnaast zijn er hoofdvestigingen in Almere, Capelle aan den IJssel en Deventer én kantoren in Geleen, Goes, Heerhugowaard, Maastricht en Schoonebeek. Internationaal maken de ondernemingen deel uit van Antea Group. Deze groep van adviesen ingenieursbureaus binnen Oranjewoud N.V. is gevestigd in Nederland, België, Colombia, Frankrijk en de Verenigde Staten.

Oranjewoud N.V.

Antea Group

Strukton

Antea Group Nederland Antea Nederland B.V.

Antea Realisatie Holding B.V.

Croonen B.V.

Antea Beheer B.V.

Antea Realisatie B.V.

HMVT B.V.

van der Heide B.V.

Antea Inspection B.V.

Vereenvoudigd organisatieschema

Aansturing onderneming De blauwe onderdelen in bovenstaand organisatieschema vallen onder de operationele aansturing van Antea Group Nederland. Dit maatschappelijk jaarverslag betreft alleen de zwart omlijnde onderdelen. Sinds eind 2012 is de aansturing van de onderneming gewijzigd. Naast de activiteiten van het ingenieursbureau, stuurt de directie ook de activiteiten van Antea Realisatie en van der Heide aan. Het gaat om de zes businesslijnen Infra, Milieu, Ruimte, Beheer & Data, Veiligheid en Realisatie. De directeuren van de businesslijnen en de stafgroephoofden HR en F&C zijn onderdeel van het directieteam. Understanding today. Improving tomorrow.

14

3.6 Een sterk financieel resultaat De marktomstandigheden waren nog steeds uitdagend in 2013. Het is Antea Group gelukt om slagvaardig te blijven en een sterk financieel resultaat te behalen. Een belangrijke basis voor duurzaam ondernemerschap! De omzet daalde wel licht ten opzichte van 2012. Het resultaat na belastingen was € 7,9 miljoen. Dit bevestigt dat onze positie in de markt stevig is en blijft. Om de organisatie te laten aansluiten bij de marktomstandigheden, is het aantal medewerkers iets afgebouwd.

Netto omzet

2013

2012

191,2

193,8

Resultaat: 10,5

10,9

Operationeel resultaat in % van de netto omzet

5,5

5,6

Resultaat na belastingen

7,9

8,2

Operationele winst

(X € 1 mln. )

3.7 Bestuur, gedrags- en bedrijfscode Onze bestuursstructuur Oranjewoud N.V. is de statutair directeur van Antea Nederland B.V. De dagelijkse leiding van Antea Nederland B.V. ligt in handen van de directie. Deze bestaat uit Rob van Dongen en Menno Smits. Antea Realisatie Holding B.V. is de statutair directeur van Antea Realisatie B.V. De dagelijkse leiding ligt ook in handen van de eerdergenoemde directie.

Raad van Commissarissen en Ondernemingsraad Antea Nederland B.V. en Antea Realisatie B.V. hebben geen Raad van Commissarissen. De moederorganisatie Oranjewoud N.V. heeft een onafhankelijke Raad van Commissarissen. De aandeelhouder kan rechtstreeks (of indirect via Antea Realisatie Holding B.V. ) via de moederorganisatie Oranjewoud N.V. aanbevelingen doen. In 2013 zijn de twee ondernemingsraden gefuseerd tot één gezamenlijke ondernemingsraad van Antea Group.

Kernteam Duurzaamheid Duurzaamheid is verankerd in de organisatie. De stafgroepmanager Quality, Health, Safety & Environment (QHSE) geeft leiding aan het kernteam Duurzaamheid. Daarin zijn alle relevante stafonderdelen vertegenwoordigd, die de duurzaamheid van Antea Group kunnen beïnvloeden. Tenminste jaarlijks wordt in het directieteam gerapporteerd en gediscussieerd over de kwantitatieve en kwalitatieve doelen en resultaten. Dit gebeurt op initiatief van de stafgroepmanagers Finance & Control, HR en QHSE. De directie stelt de doelen op het gebied van duurzaamheid vast. Het kernteam organiseert en realiseert onder meer de certificering voor de CO₂-prestatieladder, het Goede Doelenfonds en het maatschappelijk jaarverslag. De belangrijkste activiteiten zijn geborgd in ons managementsysteem Werk Bewust! Dit managementsysteem is vooral gericht op behoud van de certificering voor de CO₂-prestatieladder trede 5. Elk jaar verifieert een onafhankelijke externe auditor ons systeem

15

Stimuleren en scherp blijven Jaarlijks houden we een managementreview, als onderdeel van het managementsysteem WerkBewust!. Daarbij kijken we naar de voortgang van maatregelen in relatie tot doelstellingen. Bovendien gebruiken we veranderingen in weten regelgeving, uitkomsten van dialogen met stakeholders én resultaten van uitgevoerde interne en externe audits/certificatiebezoeken voor evaluatie en (zo nodig) bijsturing van beleid en doelstellingen. Ook heeft Antea Group een ambassadeursnetwerk duurzaamheid, met enthousiaste vertegenwoordigers van alle businesslijnen. Het doel: elkaar stimuleren en scherp houden om duurzame en innovatieve oplossingen te realiseren voor onze opdrachtgevers.

Zó doe je dat: gedragscode en bedrijfscode Integriteit en integer handelen zijn de basis van goed bestuur. Antea Group heeft een bedrijfscode, die ingaat op belangenverstrengeling en het aspect integriteit. De volledige code staat op www.anteagroup.com. Jaarlijks wijzen we medewerkers actief op deze code en vragen we om eventuele inbreuken te melden. Binnen de organisatie is een meldpunt integriteit en vanuit Oranjewoud N.V. is een klokkenluidersregeling beschikbaar. Antea Group heeft zich gecommitteerd aan de gedragscode van de branchevereniging NLingenieurs. We hebben specifiek beleid om belangenverstrengeling bij aanbestedingen te voorkomen en belangen van opdrachtgevers en overige aanbesteders te borgen.

3.8 In gesprek met stakeholders Gedurende het jaar voeren we met onze belangrijkste stakeholders dialogen over relevante maatschappelijke onderwerpen. Ook bespreken we hoe deze onderwerpen het handelen van onze onderneming kunnen beïnvloeden. We onderscheiden de volgende stakeholders: • Opdrachtgevers • Medewerkers • Aandeelhouders • Onderaannemers en leveranciers • Omwonenden van onze vestigingen • Lokale overheden • Algemene natuur- en milieuorganisaties De belangrijkste bespreekpunten zijn opgenomen in dit jaarverslag. Onze stakeholders benadrukken steeds meer de impact van onze onderneming op de samenleving. Ze kijken verwachtingsvol naar hoe wij duurzaamheid en CO₂-reductie kunnen realiseren. Wat betreft onze bedrijfsvoering hechten de stakeholders aan CO₂-reductie en goede milieuzorg. Mede daarom hebben we het programma voor certificatie van het milieuzorgsysteem volgens ISO 14001 versneld ingevoerd. Dit betekent dat we niet alleen intern, maar juist ook extern de milieu-impact moeten reduceren. Onze stakeholders benadrukken verder het belang van social return; de inzet van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Diverse stakeholders ontvingen ons maatschappelijk jaarverslag 2012. Op basis van de dialogen en hun directe feedback, gaat dit jaarverslag 2013 verder op de ingeslagen weg.


16

17

Er is vooral gekeken naar onderwerpkeuze, de geschiktheid van indicatoren en de voortgang wat betreft externe verificatie. Verder besteden we weer expliciet aandacht aan duurzame projecten van Antea Group en de impact daarvan op de omgeving.

3.9 Actief lidmaatschap verenigingen Antea Group is actief lid van de branchevereniging NLingenieurs. We leveren een bestuurslid voor het Algemeen Bestuur en medewerkers voor diverse commissies en expertnetwerken. Ook zijn we aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus en de Rentmeesterkamer. Verder onderschrijven we het koploperprogramma van Provincie Utrecht/Economical Development Board Utrecht. Vanuit vakinhoudelijk en/of businessperspectief zijn Antea Group en medewerkers lid van diverse verenigingen, stichtingen en belangenorganisaties. We zitten bijvoorbeeld in het bestuur van Tidal Testing Centre Nederland. Daarnaast ondersteunen we de lokale gemeenschap. Bijvoorbeeld als lid van Ynnatura, een stichting die verbinding legt tussen bedrijven en organisaties én het werk van It Fryske Gea (provinciale vereniging voor natuurbescherming).

3.10 Certificering: aantoonbaar duurzaam ondernemen Certificering wordt steeds belangrijker in de keten en onze sector. Zo kun je aantonen dat je daadwerkelijk duurzaam onderneemt. Wij vinden dit een waardevolle ontwikkeling. Antea Group is op diverse gebieden gecertificeerd: • CO₂-prestatieladder

We zijn gecertificeerd voor de hoogste trede vijf van de CO₂-prestatieladder.

• Certificatie ISO 14001

Het milieuzorgsysteem van onze vestiging Goes is eind 2013 gecertificeerd op basis van

ISO 14001. In 2014 volgen de andere vestigingen van Antea Group.

• FSC- en Groenkeurcertificaat

Antea Realisatie B.V. is FSC en Groenkeur gecertificeerd. We kunnen projecten onder FSC

en/of Groenkeur uitvoeren en borgen dat duurzaam hout wordt verwerkt.

• VCA**-certificaat

Ons zorgsysteem voor arbeidsomstandigheden, veiligheid en gezondheid is VCA**

gecertificeerd. Voor de werkzaamheden van klanten in de petrochemie, bereiden we ons

voor op certificatie volgens de hoogste norm van VCA.

• ProRail Veiligheidsladder

De adviesgroep Rail is eind 2013 gecertificeerd voor trede twee van de ProRail Veilig-

heidsladder.

• Certificatie ISO 9001

Ons kwaliteitsysteem is ISO 9001 gecertificeerd.

• Certificatie/accreditatie specifieke werkzaamheden

We zijn gecertificeerd en/of geaccrediteerd voor uitvoering van speciale werk-

zaamheden.


18

Remco van ‘t Klooster Projectleider Milieu

“Dit innovatieve product is een duurzaam antwoord op een concreet probleem. De bijzondere plaat beschermt kostbare vloeren en voorkomt bodemverontreiniging. Het geeft veel voldoening om je ‘eigen uitvinding’ te kunnen vermarkten. Die ruimte is er volop bij Antea Group”

Duurzaam Containershield® verovert de markt (pag. 54)

19

Duurzaam Containershield®


Improving tomorrow.

20

Duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, volhoudbaarheid, corporate social responsibility; het zijn wat ons betreft synoniemen voor het verstandig omgaan met de onderneming. Daarbij zoeken we steeds de balans tussen de P’s van Profit, People en Planet, zodat onze onderneming nu en in de toekomst relevant blijft voor de markt en de samenleving. Het is een vanzelfsprekendheid voor ons. Tegelijkertijd leggen wij én legt de samenleving de lat elke keer een stukje hoger. Een uitdaging die wij graag aangaan.

21

4 De pijlers van ons duurzaam beleid Duurzaam ondernemen is verankerd in ons bedrijf. We streven continu naar een goede balans tussen profit, people en planet. In onze bedrijfsvoering (interne duurzaamheid), in projecten voor opdrachtgevers en contacten met partners (externe duurzaamheid). Dat is voor ons vanzelfsprekend. We nemen verantwoordelijkheid voor een duurzame leefomgeving. Een omgeving waarin ook toekomstige generaties prettig kunnen leven. Een geïntegreerde aanpak is essentieel voor daadwerkelijk duurzaam ondernemen. We benadrukken dit met onze beleidsverklaring omtrent kwaliteit, arbeidsomstandigheden, veiligheid en duurzaamheid. Onze drie interne zorgsystemen voor kwaliteit (WerkWijzer!), arbeidsomstandigheden & veiligheid (WerkVeilig!) en duurzaamheid (WerkBewust!) bieden onze medewerkers heldere handvatten.

4.1 Vijf duurzame uitgangspunten Ons duurzame beleid is gebaseerd op vijf uitgangspunten:

1. Toonaangevend zijn en voorop lopen als duurzame onderneming Dit betekent duurzame kansen zien én benutten. We durven verantwoorde risico’s te nemen om onze onderneming, de markt en de leefomgeving verder te brengen.

2. Verantwoordelijkheid nemen in eigen huis We verankeren duurzaam ondernemen in de eigen strategie en bedrijfsvoering.

3. Partner zijn in de keten Samen bereiken we veel meer dan alleen, we hebben elkaar ook nodig. In verbinding met anderen ontstaan nieuwe inzichten en ideeën voor een volhoudbare toekomst. Ook helpen we onze leveranciers om duurzaam te werken.

4. Klanten helpen bij de balans tussen profit, people en planet Met onze kennis en expertise ondersteunen we klanten om in hun projecten balans te vinden tussen profit, people en planet. Samen zoeken we naar duurzame wegen en oplossingen.

5. Medewerkers die trots en met plezier duurzaam ondernemen Een volhoudbare toekomst begint bij jezelf. Medewerkers moeten veilig en onder goede arbeidsomstandigheden kunnen werken én een leven lang kunnen leren. Dit vereist goed werkgeverschap.


22

23

4.2 Onze duurzame doelstellingen We hebben de uitgangspunten vertaald naar externe en interne doelstellingen:

EXTERN: gericht op dienstverlening en externe contacten 1. Opdrachtgevers ondersteunen bij het concretiseren van profit, people en planet

in hun projecten én het vinden van de juiste balans.

2. Deelname aan relevante duurzame netwerken en duurzame dialogen met stakeholders over onder meer CO₂-reductie. 3. Duurzame initiatieven nemen om leveranciers en andere partijen te helpen bij duurzaam

ondernemerschap.

INTERN: gericht op eigen bedrijfsvoering 4. Economische en maatschappelijke winst behalen: een financieel gezonde business

gecombineerd met aantoonbare duurzame investeringen.

5. Goed werkgeverschap: aantoonbare initiatieven op het gebied van opleiding,

arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid. We streven naar minder dan 1 ongeval per miljoen gewerkte uren bij Antea Group en maximaal 2 ongevallen bij Antea Realisatie.

6. CO₂-reductie volgens de CO₂-prestatieladder: onze CO₂-emissie is in 2015 met 25% per fte

gereduceerd ten opzichte van 2009. Dit is gemiddeld 4% per jaar.

Hoe gaven we in 2013 invulling aan deze zes doelstellingen? Welke concrete inspanningen heeft Antea Group geleverd wat betreft duurzaam ondernemen? Hoofdstuk 5 (Interne duurzaamheid: inspanningen en resultaten) en hoofdstuk 6 (Externe duurzaamheid: inspanningen en resultaten) laten het zien.


24

Marcel Westerink Senior adviseur Infra

“Getijdenenergie heeft enorme potentie. Antea Group maakt werk van deze onuitputtelijke en veelbelovende energiebron. Innoveren, aanjagen en partijen mobiliseren. Samen investeren, om getijdenenergie van de grond te krijgen. Het is een geweldige ontdekkingsreis, die bijdraagt aan een duurzame toekomst.”

Getijdenenergie in de stroomversnelling (pag. 54)

25

De kracht van getijdenenergie


Improving tomorrow.

26

Reductie van onze CO₂-uitstoot is een van onze doelstellingen. Maar een ton CO2 is een abstract begrip. Wij stootten in 2013 4223 ton CO₂ uit. Dat is evenveel als 500 gezinnen gemiddeld uitstoten. Een paar voorbeelden: een ritje van ons kantoor Heerenveen naar kantoor Oosterhout en weer terug leidt met een dieselauto tot 0,08 ton CO₂-uitstoot. Laten we 1 laptop 24/7 aanstaan op kantoor, dan resulteert dat (mede door onze groene stroom) in 0,003 ton CO₂-uitstoot. En wat is CO₂ eigenlijk? CO₂ is van nature in de atmosfeer aanwezig en speelt een belangrijke rol bij onder meer de plantengroei. Een stijging van de CO₂concentratie leidt echter tot een stijging van de temperatuur op aarde, het broeikaseffect. Deze opwarming heeft een enorme impact op de samenleving, mede door een verwachte stijging van de zeespiegel. Daarom is terugdringen van onze CO₂-uitstoot een belangrijke doelstelling.

27

5 Interne duurzaamheid: inspanningen en resultaten 5.1 Economische en maatschappelijke winst Een gezonde financiële business; het is een belangrijk aspect van duurzaam ondernemerschap. Profit dus. En die werd opnieuw behaald in 2013, ondanks de pittige marktomstandigheden. Dat geeft vertrouwen en benadrukt onze slagvaardigheid en flexibiliteit. Antea Group investeerde ook heel bewust in innovatie. Verder ging de opbrengst van ons Goede Doelenfonds in 2013 naar drie waardevolle maatschappelijke projecten. Daarnaast investeerden we opnieuw in duurzame inkoop. Zo is onze bedrijfsvoering verder ‘vergroend’. We boekten dus economische én maatschappelijke winst. Een sterke combinatie.

5.1.1 Focus op innovatie

Sportieve sponsoring

Duurzaam ondernemen vraagt om lef. En om innovatie. Want innovatie is cruciaal voor con-

Antea Group is trotse sponsor van de Ko-

tinuïteit en het vinden van duurzame oplossingen. Daarom is innovatie een belangrijke pijler

ninklijke Nederlandsche Roeibond (KNRB).

van onze bedrijfsvoering. Antea Group heeft een innovatiebudget, dat wordt ingezet voor

Voor ons een logische partner, die ook

(grotere) innovatietrajecten. Hiermee geeft de directie een impuls aan innovatieve ideeën,

volop investeert in talentontwikkeling van

die tegelijkertijd ook commercieel kansen bieden. Duurzaamheid is één van de belangrijkste

jonge mensen. De sponsoring versterkt

criteria om aanspraak te maken op het budget. Zo wordt duurzaamheid verstevigd in ons

onze naamsbekendheid bij een brede groep

projectenportfolio.

gedreven studenten. Naast profilering richting verenigingen, zijn we naamgever van

Innovatiebudget

het Eerstejaarsklassement.

Meerdere initiatieven ontvingen in 2013 innovatiebudget. Zoals: • Kathodische bescherming voor constructieve waterbouw

Tijdens het jaarlijkse Nationaal Roeicongres

Damwanden kunnen veel lichter worden uitgevoerd, bij toepassing van de methodiek

verzorgde Antea Group een workshop net-

kathodische bescherming. Zo is veel minder staal nodig en de kosten gaan omlaag.

werken voor aanwezige bestuurders, vrijwil-

• Taskforce ondergrond

ligers, coaches en roeiers. We gingen aan de

Dit initiatief is gericht op het verantwoord benutten van kansen in de ondergrond. Er

slag met diverse netwerkvragen en boden

worden bijvoorbeeld slimme instrumenten ontwikkeld voor het ondergronds bestemmen,

ook handvatten voor effectief netwerken.

voor gebiedsgericht grondwaterbeheer én voor toepassing van bodemenergie. Tijdens de slotwedstrijden van het Eerste-

Aan de innovatietafel

jaarsklassement waren we aanwezig op de

In 2013 lanceerde de directie van Antea Group de nieuwe innovatietafel. Het doel: innova-

Bosbaan in het Amsterdamse Bos. Roeiers

tieve ideeën stimuleren, ze sneller evalueren en indien kansrijk, meteen ontwikkelen. Elk

konden de hele dag terecht bij de Antea

kwartaal presenteren medewerkers hun ideeën aan de directie. Gezamenlijk wordt bepaald

Group-tent, voor fruit, energiedrankjes en

welke kansrijke ideeën uitwerking verdienen. In 2013 ging het om:

sportmassages. Ook reikten we de prijzen

• Inzet van verkeersdata om zwerfafval te voorspellen en beïnvloeden.

uit aan de winnende teams.

• Internationaal aanwezige kennis gebruiken om de impact van aardbevingen in Noord

Nederland te berekenen.

• Een innovatieve methode voor het afvangen van fijnstof langs stadssnelwegen. Dit

heeft geleid tot een patentaanvraag en verder onderzoek, samen met onder meer de


Technische Universiteiten van Eindhoven en Delft.

Improving tomorrow.

28

Rachida Ftatchi & Bob Smulders Adviseur Milieu

Senior Adviseur Milieu

“Een innovatieve oplossing vinden voor een actueel vraagstuk. Dát is enorm motiverend. Fijnstof is zo’n actueel vraagstuk. Bij snelwegen is de concentratie vaak hoog en dat levert gezondheidsrisico’s op. Onze uitvinding Open Air Line ESP kan dit ‘fijnstofprobleem’ mogelijk terugdringen. Een spannend en uitdagend traject!”

Gezond leven naast de snelweg (pag. 30)

29

Open Air Line ESP vangt fijnstof bij snelweg


Improving tomorrow.

30

Gezond leven naast de snelweg Het wordt steeds drukker op de Nederlandse

Antea Group op het idee dit principe ook

samen met Antea Group aan de doorontwik-

wegen. En dat betekent meer fijnstof. Auto’s

toe te passen bij drukke wegen. Zo ontstond

keling van de Open Air Line ESP. Is de proef in

stoten het uit en fijnstof ontstaat ook door

de ‘Open Air Line ESP’. Tussen stalen platen

2014 succesvol, dan volgt een real life-con-

wrijving van banden op de weg. Niet prettig

komen hoogspanningsdraden, die de platen

structie langs de snelweg.

voor omwonenden, want het inademen er-

elektrostatisch laden. Deze platen kunnen een

van is ongezond. Uit onderzoek blijkt dat de

groot deel van het fijnstof afvangen, zodat het

Veelbelovend

concentraties vooral hoog zijn boven geluids-

niet verder verplaatst. Het eerste concept is

Het innovatieve concept lijkt veelbelovend,

wallen, waarbij een deel ook achter de wal

getest in een labsetting bij TU Eindhoven.

het kan bijdragen aan de ontwikkeling van

verdwijnt. Antea Group bedacht een slimme

smart cities: leefbare en gezonde steden

oplossing voor het afvangen van fijnstof. Een

Real life-constructie

wereldwijd. De Open Air Line ESP biedt een

gezond vooruitzicht!

Promovendi onderzochten ook de impact

duurzame oplossing voor een actueel, groot-

van wind op de verplaatsing van fijnstof,

schalig vraagstuk. Antea Group werkt samen

In kippenboerderijen wordt het elektrosta-

verder werd bekeken welke plaatstructuur het

met kennisinstituten en betrekt bewust de

tisch principe (ESP) gebruikt om stof af te

meeste stof (ook kleine deeltjes) afvangt. Een

generatie van de toekomst bij het realiseren

vangen. Dit gebeurt met draden die onder

open systeem met honingraadstructuur lijkt

van dit innovatieve duurzame project.

spanning staan en bovenin de ruimte worden

het meest effectief. Twee studenten bouwen

gespannen. Samen met TU Eindhoven kwam

momenteel een proefopstelling en werken

31

5.1.2 Goed besteed: drie goede doelen Antea Group heeft oog voor goede doelen. Daarom bestaat het Goede Doelen Fonds. Drie maal per jaar krijgt een maatschappelijk initiatief een bijdrage uit dit fonds. Medewerkers kunnen zelf goede doelen aandragen, hieruit volgt een top tien. Via een stemming kiezen medewerkers per keer hun favoriete goede doel. In 2013 ontvingen de volgende doelen een donatie: • Ronald McDonaldhuis Middenwest-Brabant. In dit huis logeren ouders, broertjes en zusjes van kinderen die zijn opgenomen in Revalidatiecentrum Leijpark of het St. Elisabeth ziekenhuis. • Stichting Gijsje Eigenwijsje. Deze stichting organiseert vakantieweken voor ongeneeslijk zieke kinderen (en hun gezinnen). Zo kunnen ze even ontsnappen aan de dagelijkse realiteit. Jaarlijks gaan ruim tweehonderd kinderen in de leeftijd van 0 tot 15 jaar op vakantie met Gijsje Eigenwijsje. • Via Serious Request van 3FM is een bedrag overgemaakt aan het Rode Kruis. In 2013 kwam Serious Request in actie voor het terugdringen van onnodige kindersterfte in Afrika als gevolg van diarree.

5.1.3 Groen inkopen? Vanzelfsprekend! Onze bedrijfsvoering mag het milieu zo weinig mogelijk belasten. In 2013 is de bedrijfsvoering verder vergroend. We kiezen alleen nog leveranciers, die voldoen aan onze duurzaamheideisen. Daarbij laten we ons inspireren door websites als RVO, Agentschap.nl en Pianoo.nl. Ze ondersteunen onze duurzame inkoopambitie. Steeds meer leveranciers nemen verantwoordelijkheid om de eigen keten te vergroenen. Als kritische afnemer dragen wij hieraan bij. Duurzaam inkopen is bij Antea Group nu in de beheerfase gekomen. We zijn nooit ‘klaar’, maar wel ‘helemaal bij’. We monitoren innovaties in de markt en blijven alert op kansen voor onze eigen bedrijfsvoering. Paragraaf 5.3 gaat verder in op onze maatregelen voor CO₂-reductie.

5.2 Goed werkgeverschap

Antea Group respecteert de Universele Ver-

We zijn trots en zuinig op onze medewerkers, onze ‘People’ Ze zetten hun kennis en talenten

klaring voor de Rechten van de Mens van

elke dag in voor een duurzame leefomgeving. Medewerkers zijn ons belangrijkste kapitaal.

de Verenigde Naties en de internationale

Duurzaam ondernemen betekent ook: goed zorgdragen voor de mensen die bij en voor ons

arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden,

werken. We bieden hen een inspirerende, gezonde en veilige werkomgeving. Waarin ze effec-

zoals geformuleerd door de International

tief en duurzaam kunnen ondernemen, met ruimte voor creativiteit en slimme ideeën. Zodat

Labour Organisation. We respecteren alle

ze het beste van zichzelf kunnen geven en hun talenten volop ontwikkelen.

nationale weten regelgeving die van toepassing is om onder meer kinderarbeid en

In 2013 lag onze focus op duurzame talentontwikkeling, het stimuleren van innovatiekracht,

discriminatie tegen te gaan.

maatschappelijke betrokkenheid, social return, fit@work en veiligheid op de werkvloer.

5.2.1 Waardevol kapitaal: ons personeelsbestand In 2013 hadden Antea Nederland B.V. en Antea Realisatie B.V. samen 1191 mensen in dienst. Daarnaast waren er 218 flexibele medewerkers en boden we stageplaatsen aan 60 studenten. De voorwaarden en regelingen voor arbeidsovereenkomsten zijn vastgelegd in een


32

arbeidsvoorwaardenregeling. Wat betreft arbeidsvoorwaardelijke zaken is de Ondernemingsraad een belangrijke gesprekspartner. De spelregels voor dit overleg zijn vastgelegd in een convenant. Antea Nederland B.V. inclusief Realisatie, HMVT B.V. en Croonen B.V. 2013

2012

Aantal medewerkers Aantal businesslijnen Verdeling vrouw-man Aantal medewerkers met vast dienstverband Gemiddelde leeftijd Gemiddelde diensttijd Verloop

1191 6 en Staf 25,7% vrouw, 74,3% man 95,0% 42,4 jaar 13,0 jaar 6,3%

1245 6 en Staf 26% vrouw, 74% man 93,6% 41,5 12,1 6,9

Aantal flexibele medewerkers

218

244

Aantal medewerkers naar type werk: Ondersteunend Technisch inhoudelijk Adviserend Management

144 489 440 118

151 502 462 90

Stagiaires

60

60

5.2.2 Duurzame talenten kennisontwikkeling Elke dag leren en groeien. Ruimte bieden voor opleiding en persoonlijke ontwikkeling. Zo stimuleren we medewerkers om het beste uit zichzelf te halen. In 2013 volgden onze nieuwe high potentials weer een eigen leer– en ontwikkeltraject. We bieden deze jonge helden de beste kansen, passen hun waardevolle ideeën toe in de organisatie en doorbreken (zo nodig) bestaande patronen. Het Global Exchange Program heeft in 2013 opnieuw Antea Group-collega’s geïnspireerd en samengebracht. Via dit uitwisselingsprogramma kunnen medewerkers 4 tot 6 weken naar een vestiging in het buitenland of buitenlandse collega’s draaien mee in Nederlandse vestigingen. Het doel: kennis overdragen, van elkaar leren en elkaar inspireren. Een grote groep projectleiders- en managers heeft in 2013 de opleidingen IPMA D, C en B afgerond. Het zijn waardevolle certificeringstrajecten, die het kwaliteits- en ervaringsniveau van onze mensen internationaal aantoonbaar maakt. Diverse medewerkers vervulden afgelopen jaar een rol als docent op hogescholen of universiteiten. Daarnaast boden we 60 jonge mensen een stageplek binnen Antea Group. Ook gaven we projectpresentaties op onze vestigingen voor studenten, organiseerden we diverse workshops bij kennisinstituten en kregen studenten de kans om mee te denken over de ontwikkeling van renewable energy. Zo investeerden we in een mooie wisselwerking tussen onze onderneming en de generatie van de toekomst.

33

5.2.3 Innovatiekracht medewerkers Duurzaam ondernemen vraagt om innovatieve mensen. Medewerkers die nieuwsgierig zijn, die zoeken naar nieuwe mogelijkheden. We stimuleren onze mensen om te innoveren, om samen nieuwe wegen te ontdekken. Creativiteit, slimme ideeën en inspirerende netwerken kregen in 2013 dan ook veel aandacht.

Innovation Award De uitreiking van de Antea Group Innovation Award is een initiatief om creatieve ideeën te belonen. Medewerkers van Antea Group wereldwijd kunnen in aanmerking komen voor deze award. In 2013 ging de award naar het idee Optipipe van onze Franse collega’s. Dit betreft het optimaliseren van bovengrondse olie- en gasnetwerken via geoprocessing. Dergelijke optimalisatie is om milieukundige, sociale, technische en financiële redenen van groot belang voor olie- en gasbedrijven.

Innovatietafel Ook werd de innovatiekracht van medewerkers gestimuleerd met de nieuwe Innovatietafel van Antea Group. In 2013 werden drie innovatiesessies georganiseerd. Medewerkers en directie spraken over kansrijke concepten, meerdere initiatieven ontvingen daadwerkelijk innovatiebudget (zie ook paragraaf 5.1.1).

Netwerken Voortbouwen op elkaars ideeën, elkaar inspireren; dat is cruciaal voor daadwerkelijke innovatie. Wij geloven dan ook in de kracht van netwerken. Zo blijven medewerkers op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen en kunnen ze kennis en ideeën uitwisselen. Daarom investeerde Antea Group in 2013 opnieuw in waardevolle platformen, zoals het vrouwennetwerk Athena en het jongerennetwerk Join (Jong, Ondernemend, Inspirerend en Nieuwsgierig).

5.2.4 Fit op de werkvloer

Voorkómen is beter…

We willen dat onze medewerkers lekker in hun vel zitten, gezond en met plezier aan het werk

Antea Group investeerde volop in preventie.

zijn. Want dat is de basis voor duurzame inzetbaarheid. Daarom investeren we actief in de

Zodat medewerkers zo gezond mogelijk

gezondheid en het welzijn van onze mensen. Het streven naar gezonde bedrijfsresultaten

blijven. In 2013 konden medewerkers onder

gaat bij Antea Group goed samen met investeringen in een gezonde en prettige werkomge-

meer gebruik maken van gratis stoelmas-

ving.

sages, fruit in de wintermaanden, een griepprik, medische keuringen en voorlichting

Pluim voor laag ziekteverzuim

over het voorkómen en aanpakken van

Een laag ziekteverzuim is prettig voor medewerkers en voor de organisatie. We streven

tekenbeten.

naar een ziekteverzuimpercentage dat lager blijft dan 3,85%. En dat is gelukt in 2013! Het verzuimpercentage bij Antea Nederland BV en Antea Realisatie BV was gemiddeld 3,61%. Dit is ook het streefpercentage voor 2014.

Fiets naar je Werk Dag Ruim zeventig medewerkers deden in 2013 mee aan de Fiets naar je Werk Dag; van doorgewinterde fietsers tot ‘ik pak graag de auto-collega’s.’ Deze gezonde actie leverde ook geld op voor het Ronald Mc Donald Centre. Antea Group verlootte drie sportoutfits en deelnemers kregen een gratis gezonde lunch. Understanding today. Improving tomorrow.

34

Hoge Veluwe Loop Circa vijftig collega’s namen deel aan de Hoge Veluwe Loop in Nationaal Park de Hoge Veluwe. Dit is een jaarlijks terugkerend evenement en een gezellige, sportieve uitdaging. Antea Group was de hoofdsponsor.

5.2.5 Aandacht voor welzijn Discriminatie, pesterijen of intimidatie? Het is onacceptabel binnen Antea Group. Wij verwachten dat onze mensen respectvol met elkaar omgaan. Is dit niet het geval, dan kunnen medewerkers terecht bij één van de vertrouwenspersonen. Ook hebben we een landelijke klachtencommissie. Gelukkig waren er in 2013 geen klachten wat betreft ongewenst gedrag.

5.2.6 Mooi: maatschappelijk betrokken medewerkers In 2013 lieten onze medewerkers hun maatschappelijke betrokkenheid volop zien. Antea Group faciliteerde dit op verschillende manieren.

Serious Request Enkele collega’s deden in 2013 mee aan de limited edition van de Elfsteden roeimarathon. Deze werd georganiseerd in het kader van Serious Request, om zoveel mogelijk geld op te halen voor dit goede doel. Serious Request ontving ook een bijdrage uit ons Goede Doelenfonds.

SamenLoop voor Hoop Ruim twintig collega’s liepen mee met de SamenLoop voor Hoop; een lokaal wandelevenement voor KWF Kankerbestrijding. Als symbool van de voortdurende strijd tegen kanker, wandelde het team 24 uur lang (elkaar afwisselend) een ronde naast Sportstad Heerenveen.

Oude Holle 60 - Make a Wish Enkele collega’s van Antea Group fietsten in september maar liefst 36 keer de Oude Holleweg in Berg en Dal op. Hiermee is veel geld opgehaald voor Stichting Make a Wish.

Vrijwilligerswerk Diverse vakgroepen hebben hun jaarlijkse uitje gekoppeld aan een vrijwilligersactiviteit. Ook deden meerdere vestigingen van Antea Group mee aan NL Doet.

Waardering voor elkaar Een compliment geeft energie! Betrokken medewerkers spreken ook hun waardering uit voor de ander. Op de Nationale Complimentendag werden door medewerkers van Antea Group vele complimenten aangedragen en persoonlijk bezorgd bij collega’s.

5.2.7 Social return Ons streven is dat de personeelssamenstelling bij Antea Group een afspiegeling is van de maatschappij (wat betreft leeftijd, sekse, etniciteit en mensen met een beperking). Voor een ingenieursbureau is dat een uitdagende opgave. Toch zijn we ervan overtuigd dat een gevarieerde samenstelling leidt tot meer innovatie en creativiteit. In 2013 hebben we specifiek aandacht besteed aan social return; kansen bieden aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Steeds vaker vragen opdrachtgevers om een deel van de projectsom te besteden aan

35

social return. Hiermee hebben we inmiddels veel ervaring. Zo zijn ‘social returners’ betrokken bij projecten voor de gemeente Amsterdam (Gijsbert van Aemstelpark), de gemeente Amersfoort (Aanleg persleiding Wieken Vinkenhoef - Vathorst), de gemeente Dedemsvaart (Onderhoud Kotermeerstal) en de gemeente Nijmegen (Stationsstraat). We werkten in dit kader onder meer samen met lokale SW-bedrijven.

5.2.8 Veiligheid = een continu proces Veiligheid op de werkvloer krijgt hoge prioriteit bij Antea Group. Onze medewerkers moeten hun werk in veilige omstandigheden kunnen doen. We investeren bewust in een veilige en prettige werkomgeving. Ons streven is een steeds hoger veiligheidsbewustzijn bij medewerkers en zo weinig mogelijk ongevallen. Daar werken we structureel aan, want veiligheid is een continu proces.

Aandacht voor bedrijfsongevallen Elk ongeval is er één teveel. We willen het aantal ongevallen minimaliseren. Ondanks onze inspanningen, is het aantal bedrijfsongevallen in 2013 helaas toegenomen.

Aantal ongevallen 2010/2011/2012/2013

Jaar

personeelssterkte

2010 2011 2012 2013

1.365 1.294 1.236 1.196

ziekteverzuim % 3,7 4,3 4,6 4,0

miljoen gewerkte uren 2,31 2,18 2,08 2,02

aantal bedrijfsongevallen Ing. Bureau Realisatie Staf 4 4 2 6

5 3 2 4

1 -

totaal 10 7 4 10

aantal ongevallen per miljoen gewerkte uren 4,3 3,2 1,9 4,9

Betreft Antea Nederland B.V. en Antea Realisatie B.V., overige werkmaatschappijen zijn niet meegenomen in dit overzicht. Deze ongevallenindex laat de verhouding zien tussen het aantal medewerkers en het aantal ongevallen (dit betreft bedrijfsongevallen met 1 of meer dagen verzuim en dodelijke bedrijfsongevallen) bij Antea Group. De index is gebaseerd op NEN 3047 (IF). We houden rekening met de effectieve personeelssterkte, verminderd met het ziekteverzuim. Gelukkig waren er geen bedrijfsongevallen met dodelijke afloop of blijvend letsel. Het aantal bedrijfsongevallen is na een daling in de afgelopen jaren, vergelijkbaar met het niveau van 2010.

Oorzaken ongevallen Na de sterke stijging van ongevallen in 2010, deden we uitvoerig onderzoek naar de oorzaken. Deze zijn aangepakt, maar het effect lijkt nu voorbij. Ook dit jaar is elk bedrijfsongeval met verzuim uitvoerig onderzocht. Zodat we ervan kunnen leren en herhaling voorkómen. Van de 10 ongevallen waren er 5 gerelateerd aan autogebruik; 3 verkeersongevallen en 2 ongevallen waarbij het slachtoffer uitgleed bij het uitstappen. De andere 5 ongevallen waren gelinkt aan vallen, struikelen en verstappen op de werklocatie (zie verder paragraaf ‘Dit is de trend in 2013’). Understanding today. Improving tomorrow.

36

2014: Intensieve veiligheidscampagne Vanwege de toename van ongevallen organiseert Antea Group in 2014 een intensieve veiligheidscampagne, om het veiligheidsbewustzijn te vergroten. We streven naar een forse daling van het aantal ongevallen. De campagne is gericht op kantoor- en buitenpersoneel.

Leren van evalueren Het onderwerp veiligheid werd in 2013 regelmatig geëvalueerd in diverse overleggen en is nauw gevolgd door de directie. Ook stelden we een trendanalyse op. In ons landelijk overleg ‘Veiligheid & Gezondheid’ stonden in 2013 structureel arbo- en veiligheidsaspecten voor Antea Group op de agenda. In 2013 waren alle businesslijnen vertegenwoordigd in dit overleg. De buitendiensten van de vakgroepen Bodem, Ruimtelijke Informatie, Milieu-Realisatie en Realisatie organiseerden zelf zeer frequent veiligheidsoverleggen en toolboxmeetings. Bovendien waren er maandelijkse veiligheidsinspecties. Ook kwam er meer aandacht voor veiligheid op kantoor en in het verkeer.

Dit is de trend in 2013 Alle evaluaties, inspectieresultaten en meldingen van (bijna)ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties zijn gebruikt voor onze jaarlijkse trendanalyse. De analyse van 2013 laat opnieuw zien dat gedrag een belangrijke rol speelt bij ongevallen en incidenten. In de eerdergenoemde veiligheidscampagne geven we daarom extra aandacht aan onveilig gedrag en ingrijpen bij onveilige handelingen en situaties. Uit de trendanalyse van 2013 blijkt dat er geen milieu-incidenten zijn gemeld. Daarnaast beperken de ongevallen met verzuim zich tot enkele rubrieken. De hoofdoorzaken zijn struikelen, vallen en uitglijden, ongevallen in het verkeer en onveilige situaties op kantoor. In 2012 waren veiligheidsbewustzijn en risicoherkenning wat betreft onveilige handelingen met arbeidsmiddelen/materieel de basisoorzaken. Dit was in 2013 niet meer het geval. Het vallen, struikelen en uitglijden gebeurt vooral bij het betreden van oneffen terreinen of taluds en bij gladheid. Dit was ook het geval in 2012 en heeft zich nu doorgezet naar ongevallen met verzuim. Medewerkers vallen en struikelen doordat ze te weinig alert zijn. Bijvoorbeeld omdat ze meer handelingen tegelijkertijd uitvoeren. Ook wordt soms te weinig gelet op de omstandigheden bij het uitstappen uit auto of bus. De oorzaken van de verkeersongevallen zijn onveilig handelen van de medewerker zelf, weersomstandigheden en/of medeweggebruikers. De kantoorongevallen zijn veroorzaakt door onveilige handelingen. De ‘near misses’ (bijna-ongevallen) zijn vooral gelinkt aan onveilige en verkeerde handelingen met middelen of materieel. Tien gevallen hadden te maken met gasmetingen. De aandachtsgebieden hierbij zijn interpretatie van de gegevens en het ondernemen van actie. Er waren ook bijna-ongevallen gelinkt aan het verkeer of struikelen en uitglijden. Meer aandacht voor omgaan met extreme weersomstandigheden (zoals hitte en storm) is noodzakelijk.

Aandacht voor ongevallen zonder verzuim Bij ongevallen zonder verzuim spelen veiligheidsbewustzijn, risicoherkenning en risicobeoordeling de belangrijkste rol, net als in 2012. Medewerkers moeten zich nog bewuster worden

37

van onveilig gedrag, risico’s herkennen en ingrijpen bij een onveilige handeling of situatie. Ook als een Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA) is uitgevoerd, moet het risico wel worden

Een LMRA is een korte risicobeoordeling. De

herkend. Het niet of onvoldoende uitvoeren van een LMRA blijft een aandachtspunt.

medewerker voert deze uit op de werkplek, vlak voordat de werkzaamheden starten. Zo

Aanpassen risico-inventarisatie

checkt de medewerker of alle (potentiële)

Onze risico-inventarisatie is weer aangepast op de voorgekomen ongevallen in 2013. Ook zijn

veiligheids-, gezondheids- en milieurisico’s

nieuwe beheersmaatregelen vastgelegd. In 2013 bezocht de directie enkele werklocaties, om

zijn onderkend en of de juiste beheers-

te checken of de veiligheid goed is geregeld. Dit was bij alle locaties het geval.

maatregelen zijn genomen om ongevallen te voorkomen. Is dit niet het geval, dan

Geslaagde audit: behoud VCA-certificaat

gaat de medewerker pas aan de slag als

Het veiligheidszorgsysteem van Antea Group (WerkVeilig!) is gecertificeerd op basis van de

de risico’s zijn weggenomen door de juiste

norm VCA**. Na hercertificering in 2012, volgde in 2013 de jaarlijkse herhalingsaudit. De

beheersmaatregelen.

auditerende instantie LRQA (Lloyd’s Register Quality Assurance) stelde geen tekortkomingen vast en de certificatie werd gecontinueerd. De auditor constateerde dat het A&V-systeem van Antea Group naar behoren functioneert en dat de A&V-organisatie is versterkt. De toegenomen aandacht voor veiligheid leidt tot zichtbare verbeteringen. Wel kregen we het advies om de onderlinge samenhang tussen maatschappelijk jaarverslag, de trendanalyse en directiebeoordeling VCA te verduidelijken en waar mogelijk samen te voegen. Er zijn auditgesprekken gevoerd in de vestigingen Heerenveen, Geleen en Almere. De auditor bezocht de materieeldienst in Heerenveen, twee milieurealisatieprojecten, een landmeter van Beheer & Data en een veldwerker van Bodem. Ook werden twee sportprojecten en twee civieltechnische projecten van Realisatie bezocht.

Veilig opgeleid! ProRail heeft nieuwe veiligheidsopleidingen ontwikkeld voor werken op en rond het spoor. Voorbeelden zijn de internetinstructie en toets ‘Toegang tot het spoor’ en de veiligheidstraining van Railinfra-opleidingen. In 2013 werden 75 medewerkers opgeleid bij ProRail, ze kregen een digitaal veiligheidspaspoort. Het gebruik van dit paspoort wordt in 2014 operationeel. Ook heeft ProRail de Veiligheidsladder ontwikkeld voor ingenieursbureaus en aannemers die onder erkenning werken. Deze veiligheidsladder is vooral gericht op veilig gedrag en cultuur, het is een aanvulling op de VCA-systematiek. Eind 2013 heeft ons team dat onder ProRailerkenning werkt, de tweede trede van de Veiligheidsladder behaald. In 2013 volgden 40 medewerkers de opleiding ‘Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden’ (VOL-VCA). Ze zijn allemaal geslaagd.

Bedrijfshulpverlening = op orde Bij al onze vestigingen is de bedrijfshulpverlening goed op orde, blijkt uit de jaarlijkse inventarisatie van 2013. De voorzieningen voor bedrijfshulpverlening zijn goed en voldoende beschikbaar. Ook zijn voldoende ontruimingsoefeningen georganiseerd. Een korte impressie van enkele oefeningen. Understanding today. Improving tomorrow.

38

Oefening Heerenveen De ontruimingsoefening in Heerenveen verliep vlekkeloos. Medewerkers wisten exact wat ze moesten doen, de BHV-organisatie zorgde voor een correct uitgevoerde oefening. Bij vestiging Heerenveen is in 2013 een grote verhuizing geweest. Daarom kijken we opnieuw naar de indeling van BHV’ers en werksegmenten. Oefening Deventer Tijdens een ontruimingsoefening verlieten medewerkers het gebouw via het reguliere trappenhuis en niet via de brandtrappen. Dit kreeg aandacht tijdens de evaluatie, net als het melden via de portofoon (volgens afgesproken protocol). Oefening Almere Bij vestiging Almere werd een brandje in scene gezet in een kantoor op de begane grond. Binnen een kwartier was de vestiging ontruimd. Het gebruik van de communicatietool Nervecentre bleek wel lastig. Het lukte niet goed om in een conference call te komen en er was geluidsoverlast. Sinds 2013 wordt Antea Group begeleid door BTB Fire and Medical Support uit Uden. Zij verzorgen de BHV-opleidingen en assisteren bij ontruimingsoefeningen.

Meepraten & meebeslissen Ook in 2013 waren veiligheid en arbeidsomstandigheden belangrijke bespreekpunten voor de Ondernemingsraad (OR). De OR-commissie Personeel (daarin zijn ook de stafafdelingen HR en QHSE vertegenwoordigd) heeft diverse arbo- en veiligheidsonderwerpen voorbereid, voor de overlegvergadering met de directie.

5.3 CO₂-reductie = speerpunt We hebben ambitieuze CO₂-reductiedoelstellingen. Naast Profit en People krijgt ook Planet veel aandacht bij Antea Group. En dat is niet voor niets. We nemen onze verantwoordelijkheid voor het milieu en willen onze milieubelasting zoveel mogelijk beperken. Om de reductiedoelstellingen te behalen, hebben we ons verbonden aan de CO₂-prestatieladder; het beoordelingssysteem voor CO₂-reductie van SKAO. Antea Group is gecertificeerd voor de hoogst haalbare trede vijf. We zijn nog steeds op koers met de realisatie van onze doelen. Een overzicht van onze ambities, inspanningen en feitelijke CO₂-reductie.

5.3.1 Heldere reductiedoelen Antea Group heeft heldere reductiedoelen geformuleerd voor scope 1, 2 en 3 emissies. Scope 1 betreft directe emissies, veroorzaakt door bijvoorbeeld zakelijk verkeer en verbranding van aardgas voor kantoorverwarming. Scope 2 betreft indirecte emissies. Een voorbeeld is elektriciteitsverbruik, waarbij een energiecentrale (elders) CO₂ uitstoot. Scope 3 betreft overige indirecte emissies, die ergens anders worden uitgestoten maar wél worden veroorzaakt door onze activiteiten. Een voorbeeld is papierverbruik.

39

Doelstelling CO₂-reductie scope 1 en 2 De totale CO₂-emissie is in 2015 met 25% per fte gedaald ten opzichte van basisjaar 2009, met een gemiddelde van circa 4% per jaar. • Subdoelstelling aardgas De CO₂-emissie door aardgasverbruik is in 2015 met 5% per fte gereduceerd ten opzichte van basisjaar 2009. • Subdoelstelling zakelijk verkeer De CO₂-emissie door zakelijk verkeer met lease- en bedrijfsauto’s is in 2015 met 2,5% per fte gereduceerd ten opzichte van basisjaar 2009. • Subdoelstelling elektriciteit De CO₂-emissie door elektriciteitsverbruik is in 2015 met 80% per fte gereduceerd ten opzichte van basisjaar 2009.

Highlights maatregelen 2013

• Subdoelstelling zakelijk gebruik privéauto’s De CO₂-emissie door zakelijk gebruik van privéauto’s is in 2015 met 5% per fte geredu-

Zeer duurzaam kantoorpand Oosterhout

ceerd ten opzichte van basisjaar 2009.

Doelstelling CO₂-reductie scope 3

Eind 2013 is ons nieuwe kantoorpand in Oosterhout opgeleverd, met BREAAM Very

• Doelstelling woon-werkverkeer

Good Certificaat. En dat betekent duur-

De CO₂-emissie door woon-werkverkeer is in 2015 met 6% per fte gereduceerd ten op-

zaamheid met een hoofdletter D. Het pand bevat allerlei duurzame toepassingen, zoals:

zichte van het basisjaar 2010, met een gemiddelde van 1% per jaar. • Doelstelling papierverbruik

• Warmte Koude Opslag (WKO)

De CO₂-emissie door papierverbruik is in 2015 met 6% per fte gereduceerd ten opzichte

• Geavanceerd gebouwenbeheersysteem

van het basisjaar 2010, met een gemiddelde van 1% per jaar.

• Intelligent verwarming/koelsysteem

Reductiedoelstelling Scope 1+2 2015 t.o.v. 2009

Reductiedoelstelling Scope 3 2015 t.o.v. 2010

100 %

• Waterbesparende toiletsystemen en sensorkranen • Warmtewiel, om warmte terug te winnen • Energiezuinige verlichting

80 75 %

Optimale stook- en koellijnen In onze vestigingen Deventer en Heeren-

50 %

veen zijn nieuwe regelsystemen geïnstalleerd. Het doel: lager energieverbruik en meer comfort. Zo optimaliseren we onze

25 %

stooklijnen. 5 0%

Aardgas

2,5 Zakelijk verkeer

Elektriciteit

5

6

6

Privéauto’s

Woonwerkverkeer

Papierverbruik

Printen en kopiëren met pas Bij vestiging Oosterhout is het follow me-systeem voor printen ingevoerd. Een

5.3.2 Duurzame maatregelen: in actie!

print of kopie wordt alleen gemaakt als de

We namen in 2013 opnieuw maatregelen, om onze ambities wat betreft CO₂-reductie te

opdrachtgever zijn pasje scant bij het ap-

kunnen realiseren. In de bijlage is een compleet overzicht van alle maatregelen per scope

paraat. De resultaten zijn positief, in 2014

opgenomen. Daarbij is ook vermeld of de beoogde reductie wel, deels of nog niet is behaald.

onderzoeken we verdere uitbreiding van dit

Zo weten we precies waar we staan. Want meten is weten.

systeem.


40

Iris Draaijer & Arnold van der Stelt Officemanager

Huismeester

“Het is ons gelukt om in Oosterhout een duurzaam kantoorpand te realiseren, geïntegreerd in de bestaande groene landschapsstructuur. Een leerzaam en uitdagend project waar we met trots op terugkijken.”

BREAAM Very Good voor nieuw kantoor Oosterhout (pag. 42)

41

Zeer duurzaam kantoorpand Oosterhout


Improving tomorrow.

42

BREAAM Very Good voor nieuw kantoor Oosterhout Klimaatgestuurde werkplekken, een installa-

Duurzame snufjes

tie voor warmte-koudeopslag; in Oosterhout

In nauwe samenwerking met de architect en

printen en vertrouwelijke prints kunnen

staat sinds 2013 een zeer duurzaam kantoor-

projectontwikkelaar is een groot scala aan

alleen met een pasje worden afgedrukt. Op

pand van Antea Group. Het gebouw heeft

‘groene mogelijkheden’ verkend. In en rond

de parkeerplaats zijn elektrische laadpalen

het BREAAM Very Good-certificaat behaald.

het nieuwe pand zijn veel duurzame snufjes

geplaatst, ook is gedacht aan flora en fauna;

Voor Antea Group een logische investering,

verwerkt. Voorbeelden zijn warmte-kou-

op het dak staan bijvoorbeeld broedkasten

want duurzaam ondernemen begint in eigen

deopslag, waterbesparende kranen en een

voor zwaluwen en ’s avonds gaan de lichten in

huis.

uitgebreid gebouwbeheersysteem met kli-

en rondom het gebouw uit.

maatgestuurde werkplekken. De temperatuur De bestaande vestiging in Oosterhout was

wordt centraal geregeld, instellingen voor

Dynamisch proces

te klein, erg gedateerd en niet energiezuinig.

licht, luchtverversing en temperatuur werken

De groene ambitie van Antea Group is ge-

Nieuwbouw op een zichtlocatie bleek voor

via aanwezigheidsdetectie. Via lichtsensoren

realiseerd in Oosterhout. Het nieuwe pand

Antea Group de beste oplossing.

wordt de hoeveelheid licht op het bureau

sluit naadloos aan bij de visie op duurzame

gemeten en de sterkte van het kunstlicht

bedrijfsvoering. Nu het BREAAM Very Good-

aangepast.

certificaat is behaald, blijft ‘groen denken en

De ambitie was om een klimaatbestendig, energiezuinig en duurzaam gebouw te realise-

handelen’ het uitgangspunt.

ren met een BREAAM Very Good-certificering.

Elke verdieping heeft een centraal afvalstati-

Antea Group selecteerde een architect die is

on, waar afval gescheiden wordt ingezameld.

Alles wat wordt toegevoegd, wordt ook

gespecialiseerd in het ontwerpen van duur-

De multifunctional printers zijn voorzien van

getoetst aan de BREAAM-criteria. Want duur-

zame panden.

het follow-me systeem; dit voorkomt onnodig

zaamheid is en blijft een dynamisch proces.

43

5.3.3 Voortgang reductie scope 1 en 2 emissies Twee keer per jaar stellen we een carbon footprint op, om de voortgang in CO₂-reductie zichtbaar te maken. De emissie-inventarisaties worden uitgevoerd conform ISO 14064-1; 2006 en geverifieerd door KEMA Emission Verification Services. Per 1 januari 2013 is HMVT toegevoegd aan de boundary en onderdeel van de footprint. De footprints van 2013 laten zien dat de beoogde jaarlijkse reductie van 4% per fte voor scope 1 en 2 niet is behaald. De totale CO₂-emissie (absoluut) was 80 ton meer dan in 2012, een toename van 2,7% per fte. Onze totale emissie (absoluut) in 2013 was 4223 ton, dit is 3,42 ton per fte. We liggen echter nog steeds goed op koers voor de overall-reductiedoelstelling in 2015. In onderstaand figuur zijn de resultaten afgezet tegen de reductiedoelstelling. Doelstelling CO₂-emissie scope 1 en 2 totaal (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte) 5

4,5

4,52 4,33 4,14

4,28

4

3,96 3,77

3,89

3,58

3,5

3,39 3,33

3,42

2012

2013

Totaal scope 1 en 2 Daadwerkelijke emissies scope 1 en 2

3,0 2009

2010

2011

2014

2015

2016

2017

Overzicht van de behaalde reductie per fte voor scope 1 en 2 (jaren 2009 t/m 2013): 5%

Scope

Emissiesoort Aardgas Propaan Brandstof zakelijk verkeer Materieel en instrumentarium Elektriciteit Stadsverwarming Gebruik privéauto Zakelijke vluchten

Totaal Reductie

1 1 1 1 1 2 2 2

2009 (ton/ fte) 0,44 0,01 2,07 0,06 1,14 0,01 0,73 0,06

2010 (ton/ fte) 0,52 0,01 2,08 0,05 0,92 0,02 0,62 0,06

2011 (ton/ fte) 0,44 0,01 2,22 0,05 0,49 0,01 0,61 0,03

2012 (ton/ fte) 0,54 0,01 2,08 0,04 0,04 0,02 0,57 0,05

4,52

4,28

3,89

3,33

2013 (ton/ fte) 0,60 0,01 2,15 0,05 0,04 0,02 0,51 0,05

reductie 2012-2013

3,42

-2,5 %

-0,09

-10,6 % -33,6 % -3,5 % -27,2 % -2,2 % -11,2 % 10,6 % -4,8 %

4%

3%

2%

1%

0%

2009

2010

2011

2012

2013


44

Per subdoelstelling geven we een toelichting op de stand van zaken in 2013.

Voortgang subdoelstelling aardgas (scope 1) In 2013 gebruikten we feitelijk 10% meer aardgas dan in 2012 (13.829 GJ in 2013). De reductiedoelstelling van 5% gemiddeld per jaar is dus niet behaald. Sinds 2012 rekenen we het absolute verbruik om naar graaddagen. Dit is een maat voor de hoeveelheid energie die nodig is om een gebouw te verwarmen (bron: KNMI). Zo sluiten we het effect van seizoensinvloeden uit en kunnen we beter vergelijkbare verbruikscijfers presenteren. Het verbruik per graaddag voor al onze gebouwen (exclusief de nieuwe gebouwen in Ede, Heerenveen en Oosterhout) was 124 m³ per graaddag. In 2012 was dit 123 m³ per graaddag. Inclusief de nieuwe gebouwen in Ede en Heerenveen was het verbruik per graaddag 137 m³. In 2014 worden de gebouwen in Assen, Stadskanaal en Rosmalen afgestoten. Dat leidt straks tot een afname van aardgas. We verwachten dat het verbruik per graaddag in 2014 afneemt, zodat de overall reductiedoelstelling in 2015 wordt behaald. In 2013 had Antea Group 6.434 meer graaddagen dan in 2012. Dit heeft verschillende oorza-

Het vernieuwen/opnieuw inregelen van

ken. De belangrijkste zijn het betrekken van HMVT B.V. in de boundary van de CO₂-footprint

de regelsystemen in de grote kantoren in

(gebouw in Ede), het uit de verhuur terugkrijgen van een eigen gebouw in Heerenveen én

Heerenveen en Deventer heeft nog geen

het betrekken van een nieuw duurzaam kantoor in Oosterhout. Daarnaast was het eerste half

optimale resultaten opgeleverd. We ver-

jaar van 2013 veel kouder dan het eerste half jaar van 2012. Dit leidde tot meer graaddagen

wachten verbetering in 2014. Vanwege een

en meer gasverbruik. Vooral de noordelijke vestigingen hadden duidelijk meer graaddagen.

kapotte gasmeter is het verbruik in vestiging

Onze vestigingen in het westen en zuiden hadden wat minder graaddagen. In augustus 2013

Assen overschat. We onderzoeken dit en

verhuisden de collega’s in Oosterhout van de oude panden naar een nieuw en duurzaam

corrigeren later de resultaten.

gebouw. Hier is een WKO-installatie, waardoor minder gas wordt verbruikt. In de eerste periode is nog wel (relatief) meer gas verbruikt om de installatie op te starten. Toch is het totale verbruik van het oude en nieuwe gebouw samen in 2013 al 20% lager dan het verbruik in het oude gebouw in 2012. We verwachten dat het verbruik in 2014 verder daalt.

Doelstelling CO2 -emissie scope 1 Aardgas (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte)

0,60

0,6

0,52

0,51

0,5

0,44 0,4

0,44

0,436

0,433

0,429

0,425

0,422

0,42 Doelstelling Aardgas (scope 1) Aardgas

0,3 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

45

Voortgang subdoelstelling zakelijk verkeer (scope 1) De CO₂-emissie door ons zakelijk verkeer is in 2013 toegenomen met 70 ton CO₂. Dit is een toename van 2,8% (absoluut) ten opzichte van 2012. Er zijn 529.041 meer zakelijke kilometers gereden (inclusief HMVT), vooral met dieselauto’s in de lichtste en zwaarste categorie. De gemiddelde reductiedoelstelling van 2,5% per jaar is in 2013 dus niet gehaald. De impact van de stijging wordt gedempt door vergroening van ons leasewagenpark. Het aantal liters brandstof is gedaald van 1.71 miljoen liter in 2012 naar 1,64 miljoen liter in 2013 (met een vergelijkbaar wagenpark -10 auto’s minder- en meer zakelijke en woon-werkkilometers). Dit is een afname van bijna 75.000 liter. Doelstelling CO2 -emissie scope 1 Brandstof zakelijk verkeer (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte) 2,3

2,22

2,2

2,15 2,08

2.1

2,07

2,061

2,06 2,053

2,0

2,044

2,036

2,027

2,02

Doelstelling Brandstof zakelijk verkeer (scope 1) Brandstof zakelijk verkeer

1,9 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Voortgang subdoelstelling elektriciteit (scope 2) Wat betreft vermindering van elektriciteitsverbruik blijven we goed op koers (80% reductie in 2015). In 2013 is de CO₂-emissie (absoluut) wel licht toegenomen met 1,5% (1 ton CO₂), maar dit is inclusief de nieuwe gebouwen in Ede, Heerenveen en Oosterhout. Ten opzichte van 2012 is (exclusief de gebouwen in Ede en Heerenveen) 14.930 kWh minder verbruikt. Op een totaal verbruik van 3.036.050 kWh is dat een reductie van 0,5%. In Oosterhout werden de oude gebouwen en het nieuwe gebouw even tegelijkertijd gebruikt. Er was dus sprake van overlap. Bijna al onze vestigingen verbruikten minder elektriciteit, behalve een van onze gebouwen in Heerenveen. Daar is het verbruik juist toegenomen en dit wordt onderzocht. We blijven komend jaar focussen op een lager verbruik.


46

Doelstelling CO2 -emissie scope 2 Elektriciteit (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte) 1,2 1,0

1,14 0,99 0,92

0,8

0,84 0,68

0,6

0,53

0,49

0,4

0,38 0,2

0,04

0,04

2012

2013

Doelstelling Elektriciteit (scope 2)

0,23

Electriciteit

0 2009

2010

2011

2014

2015

2016

Voortgang subdoelstelling zakelijk gebruik privéauto’s (scope 2) Het aantal zakelijke kilometers gereden met privéauto’s is gedaald met 376.790 kilometers ten opzichte van 2012 (inclusief HMVT). Dit betekent een CO₂-reductie van 11,2% (absoluut). Een mooi resultaat dus, gezien onze doelstelling: 5% reductie in 2015 ten opzichte van 2009. De CO₂-afname is groter dan de CO₂-toename als gevolg van uitstoot door onze leaseauto’s Doelstelling CO2 -emissie scope 2 Gebruik privé auto’s (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte) 0,8

0,73 0,7

0,724

0,718

0,73

0,62

0,712

0,706

0,700

0,69

0,61

0,6 Doelstelling Gebruik prive auto (scope 2)

0,55

0,51

2012

2013

Gebruik prive auto

0,5 2009

2010

2011

2014

2015

2016

5.3.4 Voortgang reductie scope 3 emissies Onze totale scope 3 emissies zijn in 2013 met 23 ton CO₂ gedaald ten opzichte van 2012. Dit betekent een reductie van 1% (absoluut). Dit is een reductie van 0,3% per fte. De volgende grafiek laat de totale scope 3 emissie per fte zien (in de jaren 2010 t/m 2013).

47

Scope

2010 (ton/fte)

2011 (ton/fte)

2012 (ton/fte)

2013 (ton/fte)

3 3 3 3 3

0,02 1,65 0,25 0,08 0,11

0,02 1,61 0,26 0,09 0,12

0,02 1,40 0,29 0,07 0,12

2,11

2,10

1,91

Emissiesoort Zakelijk openbaar vervoer Woon-werkverkeer Afval Papierverbruik Elektriciteit klantlocatie

Totaal

reductie 2012-2013

2,5 %

0,01 1,40 0,32 0,06 0,11

14,4 % 0,7 % -11,1 % 24,4 % 6,4 %

2%

1,90

0,3 %

1,5 %

1%

0,01

Reductie

0,5 %

Woon-werkverkeer Uit onze footprints van 2013 blijkt dat het grootste deel van de scope 3 emissies wordt

0%

veroorzaakt door woon-werkverkeer (73%). Hiervan wordt 51% gereden door leaseauto’s,

2010

2011

2012

2013

46% door privéauto’s en 3% door openbaar vervoer. Ten opzichte van 2012 is de CO₂-emissie afgenomen met 25 ton (1,4%, absoluut). Soort vervoer

2012

2013

Verschil

Leaseauto’s

5.277.456

5.316.629

+39.173

Privéauto’s

4.011.512

3.829.827

-181.685

334.284

485.881

+151.597

Openbaar vervoer Totaal

9.623.252

9.632.337

+9.085

Fte

1.243

1.234

-9

km/fte

7.742

7.805

+63

In 2013 zijn 9.085 meer woon-werkkilometers afgelegd dan in 2012. Het aantal kilometers per fte is met 191 kilometer gestegen. Er worden dus netto meer kilometers gereisd van huis naar werk en omgekeerd. Bij de leaseauto’s en vooral het openbaar vervoer is het aantal reizigerskilometers toegenomen. De stijging bij het openbaar vervoer is positief, omdat deze vervoersvorm schoner is dan de auto. De afname van woon-werkverkeer met privéauto’s is in lijn met de daling van het aantal zakelijke kilometers gereden met privéauto’s. Onze reductiedoelstelling voor woon-werkverkeer (1% per fte per jaar ten opzichte van 2010) is bijna gehaald. De CO₂-emissie per fte is gedaald van 1,41 ton in 2012 naar 1,4 ton in 2013; dit betekent een reductie van 0,7% per fte. Doelstelling CO2 -emissie scope 3 Woon-werkverkeer (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte) 1,7

1,65 1,6

1,63

1,61

1,61

1,59

1,57

1,55

Doelstelling Woon-werk verkeer (scope 3) Woon-werk verkeer

1,5

1,4

1,37

1,3 2009

2010

2011

2012

Understanding today. 2013

2014

2015

2016

Improving tomorrow.

48

49

Papierverbruik Het papierverbruik binnen Antea Group is gering (3%). Het papierverbruik kan globaal worden verdeeld in vijf stromen: inkoop papier voor printers en kopieermachines (71%), extern drukwerk (21%), enveloppen (0,5%), schrijfartikelen (1,5%) en toiletpapier (6%). Ten opzichte van 2012 is de CO₂-emissie afgenomen met 23 ton (25%). Er is vooral veel minder extern gedrukt en er zijn minder kantoorartikelen ingekocht. De hoeveelheid papier bij de repro is met 807 kilo gestegen, de hoeveelheid papier voor de printers is met 10.161 kilo gedaald. We hebben onze reductiedoelstelling voor papierverbruik (1% per fte per jaar) ruimschoots behaald. Van 0,073 ton per fte in 2012 naar 0,0552 ton in 2013. Een reductie van 24,4% per fte. Doelstelling CO2 -emissie scope 3 Papierverbruik (per jaar) Antea Group CO2 -emissie (ton/jaar/fte)

0,09

0,09

0,080

0,08

0,079

0,07

0,078

0,077

0,076

0,075

0,07

0,06

Doelstelling woon-werk verkeer (scope 3)

0,06

Woon-werk verkeer

0,05 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

5.3.6 Communicatie als rode draad Elke medewerker van Antea Group is duurzaam ondernemer en kan bijdragen aan volhoudbare oplossingen. Het is cruciaal dat onze medewerkers zich hiervan bewust zijn en zich ook betrokken voelen. Daarom besteden we veel aandacht aan communicatie over CO₂-reductie en andere duurzame initiatieven. Voor 2013 maakten we een uitgebreid communicatieplan met concrete acties. Medewerkers zijn via ons intranet, personeelsblad en informatieschermen bij de vestigingen continu geïnformeerd over maatregelen en behaalde resultaten. Tijdens reguliere overleggen binnen alle businesslijnen is ook veel aandacht besteed aan CO₂-reductie. Via onze site www.anteagroup.nl publiceerden we structureel over de voortgang. We organiseerden ook diverse duurzame activiteiten. In 2013 is bijvoorbeeld het Ambassadeursnetwerk Duurzaamheid gestart. Het doel is verbinding van kennis en relaties, wat betreft allerlei duurzaamheidsthema’s. Zo kan Antea Group nog beter inspelen op vragen van klanten, ook versterkt het onze expertise en marktpositie. In 2013 is de inzamelingsactie OranjewOUD of OranjeGOED georganiseerd. Bij alle vestigingen werd een opschoonactie gehouden, vanwege de naamsverandering. Al het oude papierwerk is vernietigd en gerecycled, bruikbare artikelen zoals pennen en mappen zijn ingezameld en aan de stichtingen Burkina Fasso en Miramundo Honduras geschonken. Antea Group was ook spreker bij een seminar over ener-


giebesparing in de riolering, tijdens de landelijke Dag van de Duurzaamheid.

Improving tomorrow.

50

Gijsbert Schuur Senior adviseur Milieu

“Goed omgaan met het milieu is een rode draad in mijn loopbaan. Ik vind het mooi om dit concreet te maken in projecten voor opdrachtgevers. Onze nieuwe Ondergrondscan helpt gemeenten bij duurzame ontwikkeling van de bodem. De scan geeft snel zicht op kansen en belemmeringen én ondersteunt bij het maken van doordachte keuzes voor de lange termijn.”

Slimme ondergrondscan stimuleert duurzame bodemontwikkeling (pag 55)

51

Slimme ondergrondscan


Improving tomorrow.

52

Duurzaamheid vraagt om innovatie. Innovatie is meer dan alleen een technische verbetering. Innovatie kan ook in bijvoorbeeld management of marketing plaatsvinden. De gevolgen van het op een nieuwe wijze toepassen van een bestaand product kunnen even groot zijn als de gevolgen van de introductie van het product zelf. Zo is de komst van het internet een technische innovatie, die zonder de ontwikkeling van e-business-strategieën waarschijnlijk minder succesvol zou zijn geweest. Garcia en Calanone merken in dit kader op dat innovaties anders zijn dan uitvindingen. Een ontdekking die nooit uit het laboratorium komt, blijft een uitvinding. Pas als een ontdekking in productie genomen wordt en waarde voor de onderneming toevoegt, zelfs als dat in de vorm van kostenbesparingen is, kan het een innovatie genoemd worden. In deze laatste omschrijving kan innovatie niet los gezien worden van marketing; zonder succesvolle vermarkting - commercialisatie - bestaat er geen innovatie.

53

6 Externe duurzaamheid inspanningen en resultaten Duurzaamheid wordt tastbaar in de projecten die wij voor en met opdrachtgevers uitvoeren. Elke dag zetten we onze kennis en expertise in voor een duurzame leefomgeving. Daarbij zoeken we samen naar de juiste balans tussen profit, people en planet, zodat volhoudbare oplossingen ontstaan. Ook in de contacten met onze partners, stakeholders en leveranciers is duurzaamheid een vanzelfsprekend onderwerp geworden. We presenteren een selectie van duurzame projecten in 2013. Daarnaast geven we een korte toelichting op het initiatief ‘Duurzame leverancier’, enkele andere maatschappelijke initiatieven én duurzame dialogen die we voerden met diverse partijen. Een flinke portie ‘externe duurzaamheid’ dus in 2013!

6.1

Duurzaam op weg met opdrachtgevers

Hoe ontstaat een goede balans tussen profit, people en planet? Welke slimme mogelijkheden zijn er? En welke duurzame optie past het beste? Veel opdrachtgevers stellen zichzelf deze vragen. Antea Group ondersteunt hen bij het concretiseren van duurzaamheid in hun projecten. Zodat ze afgewogen keuzes kunnen maken. In 2013 waren we betrokken bij allerlei projecten die een link hebben met onze leefomgeving. We namen ook zelf initiatieven wat betreft volhoudbaarheid in de wereld om ons heen. Een selectie van bijzondere en volhoudbare projecten.


54

Duurzaam Containershield® verovert de markt Noem het gerust een duurzame uitvinding:

gebruik van zware containers zorgt echter

binatie zorgt ervoor dat de plaat blijft liggen

Containershield. Een lichte, flexibele plaat

vaak voor beschadiging van deze kostbare

tijdens intensief gebruik en toch eenvoudig

voor bescherming van vloeren van bijvoor-

vloeren. Zodra een vloer beschadigt, wordt

verplaatsbaar is. De grote plaat (2500 x

beeld milieustraten en afvalverwerkers.

het risico op milieuschade groter. Veel

7000 x 30 mm) is geschikt voor alle soorten

Waarom duurzaam? De sterke plaat is ge-

opdrachtgevers kozen ooit voor bescher-

containers en kan volledig naar de wensen

maakt van kunststof regeneraat en volledig

ming van de vloer met stalen platen. Klinkt

van de opdrachtgever worden aangepast.

recyclebaar. Het verlengt de levensduur van

logisch, maar ze zijn loodzwaar, niet flexibel,

Voorbeelden zijn het koppelen van platen, het

de onderliggende verharding, voorkomt bo-

beschadigen snel en moeten worden verlijmd

aanbrengen van zijgeleiding of een stootbalk.

demverontreiniging en heeft nog vele andere

of verankerd. Losse of kromme staalplaten

voordelen. Antea Group en Nolim brachten

en terugkerende hoge reparatie- en onder-

Volgende stap

het innovatieve concept op de markt. Met

houdskosten zijn het gevolg. Een kostbare

Inmiddels ligt het innovatieve en duurzame

succes; Containershield wordt inmiddels

aanpak dus. Antea Group vond een duurzaam

product al op veel locaties. Niet alleen bij

breed toegepast.

alternatief.

afvalverwerkers en milieustraten met vloei-

Afvalverwerkers, milieustraten en veel andere

Ideale combinatie

waar (zware) containers worden gebruikt. De

bedrijven hebben vloeistofdichte of -kerende

Containershield is gemaakt van lichtgewicht

terugverdientijd is circa zes jaar, de verwachte

vloeren. Volgens de Wet Bodembescherming

kunststof: HMPE. Slijtvast, vochtafstotend,

levensduur minstens tien jaar. Een volgende

is een dergelijke vloer verplicht om het milieu

sterk, voldoende zwaar, ongevoelig voor

stap is doorontwikkeling van het product naar

te beschermen tegen gevaarlijke stoffen en

breuk en tóch flexibel. De plaat is namelijk

een bredere toepassing. Antea Group gaat

om bodemverontreiniging te voorkomen. Het

niet verankerd in de vloer. Deze ideale com-

deze uitdaging graag aan.

stofdichte vloeren, ook bij andere bedrijven

Getijdenenergie in de stroomversnelling Antea Group gelooft in de kracht van getij-

de Grevelingendam onderzocht en ingeme-

een lange adem; Antea Group staat daarvoor.

denenergie. Het spel tussen eb en vloed

ten. Antea Group maakte een Programma van

Naar verwachting is het Tidal Testing Centre in

biedt een duurzame, onuitputtelijke energie-

Eisen en deed een vergunningscan. Verder

2016 operationeel.

bron met enorme potentie. Maar hoe benut

zijn een eerste globaal ontwerp en kostenra-

je deze waterkracht het beste? Sinds 2012

ming gemaakt. Het traject werd deels gefinan-

Wereldwijd

werkt Antea Group met andere partijen on-

cierd met een subsidie van Provincie Zeeland.

Antea Group is wereldwijd betrokken bij

der meer aan de ontwikkeling van een Tidal

getijdenenergie. In China zijn bijvoorbeeld

Testing Centre bij het Grevelingenmeer. In

Stevige basis

plannen voor Dynamic Tidal Power. Het gaat

2013 werden cruciale stappen gezet, die deze

Om alle partijen volop te betrekken en ieders

om een honderd kilometer lange dam in zee,

en andere projecten in een stroomversnel-

rol en ideeën te verhelderen, werden in 2013

om de opbouw van getijden te beïnvloeden.

ling brengen.

meerdere workshops georganiseerd. Daarbij

Door verval van water over de dam, ontstaat

zijn het hele ontwikkelproces en eventuele

enorme waterkracht als energiebron. In 2013

In het Tidal Testing Centre worden straks

belemmeringen goed doorgrond én de con-

is een pilot ontworpen, om de werking van dit

innovatieve technieken getest, voor energie-

touren van het nieuwe centre bepaald.

principe aan te tonen. Wederzijdse bezoeken

winning uit water. Het doel: aantonen dat

hebben de samenwerking tussen Nederland-

getijdenenergie haalbaar is, met minimale im-

Er ligt nu een stevige basis om onder meer

se en Chinese partijen geïntensiveerd. In de

pact op het milieu én met de meest efficiënte

de financiële haalbaarheid en kosten-ba-

Shetlands onderzoekt Antea Group de haal-

en visvriendelijk turbines.

tenanalyse verder uit te werken. Ook wordt

baarheid van een getijdenbrug met turbines.

In 2013 is onderzocht waar het Testing Centre

naar publieke en private financiering gezocht.

Waterkracht als duurzame energiebron; we

exact aan moet voldoen. Ook is de locatie op

Dergelijke trajecten vereisen partijen met

brengen het elke dag dichterbij.

55

Duurzame renovatie De Mirandabad Amsterdam Het is een ‘icoon’ in Amsterdam: het De

goed werken én het energievolume echt om-

voor de aannemer om zelf energiebesparende

Mirandabad. Een zwembad met allure, uniek

laag gaat. Daaraan is een bonus/boeterege-

maatregelen te kiezen.

in zijn soort. Bouwkundig en installatietech-

ling gekoppeld: een hogere energiebesparing

nisch is het echter sterk verouderd. Dit bad is

betekent een bonus, een lagere besparing

Positieve resultaten

de grootste energieverbruiker van Amster-

een boete. Veel verantwoordelijkheid voor de

De uitverkoren aannemerscombinatie

dam! De gemeente wil het toekomstbesten-

uitverkoren aannemer dus. En een zeer ver-

Windgroep/Botbouw/Hellebrekers heeft

dig én energiezuinig(er) maken. Antea Group

nieuwende contractvorm voor zwembaden.

een energiereductie van 23% gegarandeerd.

was betrokken bij de duurzame oplossing.

Binnen een half jaar is het zwembad in fasen

Het energieverbruik van De Mirandabad

Nieuwe beoordelingssystematiek

gerenoveerd en energiezuinig gemaakt, waar-

moet omlaag, met minstens 15%. Dát is

Antea Group heeft het contract en de aan-

bij het bad slechts een week werd gesloten. Er

de belangrijkste vereiste, naast grondige

besteding voorbereid, het PvE opgesteld, de

zijn duurzame maatregelen toegepast, zoals

renovatie. Maar hoe krijg je deze garantie?

aanbesteding begeleid en de contractbeheer-

energiezuinige HR-ketels en warmteterugwin-

Antea Group werd uitgedaagd een slimme

sing uitgevoerd. Daarbij is strak gestuurd op

ning, isolatie van gevels en leidingen én zui-

oplossing te vinden. En dat is gelukt.

de duurzaamheidsambitie van de gemeente.

nige verlichting. Ook is het complex compleet

Ook ontwikkelde Antea Group een nieuwe be-

vernieuwd en uitgebreid tot een attractieve

Bonus/boeteregeling

oordelingssystematiek voor de aanbesteding,

multifunctionele accommodatie. De eerste

De opdracht is vertaald in een UAV-GC

om de reductie van energiekosten te kunnen

resultaten zijn positief; er is al een flinke re-

contractvorm Design, Build & Maintenance.

meten. De wensen van gebruikers zijn ook

ductie behaald en gebruikers zijn enthousiast

Het hele traject van ontwerp en realisatie tot

geïnventariseerd en meegenomen in het PvE.

over ‘hun nieuwe zwembad’. Een duurzame

onderhoud wordt dan ondergebracht bij één

Zoals toepassing van specifieke kleuren voor

aanpak dus, die ook voor andere zwembaden

partij. Inclusief de garantie dat de installaties

slechtzienden in het bad. Er was veel ruimte

veel kan opleveren.

Slimme ondergrondscan stimuleert duurzame bodemontwikkeling Van gas- en drinkwaterwinning tot warmte-

veel keuzes zijn onomkeerbaar. Bovendien

(ambitie). Hiervoor zijn onder meer beleids-

koudeopslag en ondergrondse bouw; de

heeft de bodem goede bescherming nodig,

stukken, maatschappelijke- en milieuopgaven

bodem wordt volop benut en biedt veel

bijvoorbeeld tegen verontreiniging. Met goed

geanalyseerd. Alle informatie is gekoppeld,

kansen. Maar hoe zorg je voor optimaal

zicht op alle mogelijkheden en belemme-

zodat een helder beeld ontstaat van mogelijk-

gebruik én optimale bescherming van die bo-

ringen, kan een gemeente weloverwogen keu-

heden, verplichtingen en prioriteiten.

dem? Hoe weeg je tegenstrijdige belangen?

zes maken en de bodem duurzaam ontwikke-

Kortom: hoe realiseer je duurzame ontwik-

len. De Ondergrondscan biedt dit inzicht.

keling van de ondergrond? Veel gemeenten

Enthousiast De ondergrondscan duurt slechts enkele

staan voor dit vraagstuk. Met de nieuwe

Helder beeld

maanden, is betaalbaar en levert concreet

Ondergrondscan ondersteunt Antea Group

Antea Group heeft de scan als pilot ingezet bij

resultaat op. Veel (gemeentelijke) afdelingen

gemeenten hierbij. Twee pilots leverden

de gemeenten Waalwijk en Capelle a/d IJssel.

zijn betrokken bij het proces; dit zorgt voor

in 2013 waardevolle resultaten op. En dat

In beide gemeenten zijn eerst de bodemkan-

meer onderlinge verbinding, integratie en be-

smaakt naar meer.

sen, aanwezige belemmeringen (zoals veront-

grip. Gezamenlijk wordt intensief nagedacht

reiniging) en te beschermen functies in beeld

over optimale bestemming van de onder-

Het is druk in de ondergrond. Veel partijen

gebracht. Hiervoor is bestaande informatie

grond. De pilotgemeenten zijn enthousiast.

willen iets met de bodem, soms botsen

over de ondergrond gebruikt. Dertig bodem-

Waalwijk gebruikt de uitkomsten nu voor een

hun belangen. Voorbeelden zijn warmte-

thema’s passeerden de revue, vervolgens is

structuurvisie ondergrond, Capelle vertaalt

koudeopslag versus ondergronds bouwen of

bepaald welke thema’s ter plekke aan de orde

de input naar uitvoeringsplannen voor de

een glasvezelnetwerk versus meer bomen. De

zijn. Ook is vastgesteld met welke thema’s de

bodem. Antea Group heeft de scan inmiddels Understanding today.

ondergrond is maar één keer te gebruiken,

gemeente iets moet (verplichting) en iets wil

ook bij andere gemeenten ingezet. tomorrow. Improving

56

57

6.2

Duurzaam initiatief voor onze leveranciers

Als duurzaam ondernemer kiezen we voor leveranciers die zo duurzaam mogelijk werken. En: we ondersteunen hen hierbij. We stimuleren onze leveranciers en onderaannemers om zich te certificeren op het gebied van veiligheid en CO₂-reductie. Leveranciers met een verhoogd risicoprofiel en zonder certificering volgen we extra kritisch. Via het initiatief De Duurzame Leverancier helpen we leveranciers om duurzaamheid concreet en aantoonbaar te maken. Duurzame Leverancier: hét platform voor CO₂-footprints en duurzame informatie Samen met Strukton Rail, Grontmij en Movares realiseren we ‘De Duurzame Leverancier’; een online platform en hulpmiddel voor bedrijven die een duurzame bedrijfsvoering willen opzetten (www.duurzameleverancier.nl). Als initiatiefnemers streven we naar 20% CO₂reductie in 2020 bij onze leveranciers. Inmiddels is het initiatief verankerd in de coöperatie ‘Duurzame Leverancier’. Het platform van Bouwend Nederland is in 2013 geïntegreerd in De Duurzame leverancier. Hiermee is De Duurzame Leverancier hét platform geworden voor CO₂-footprints en duurzaamheidsinformatie; bedoeld voor leveranciers en onderaannemers van bouwers en adviesen ingenieursbureaus in Nederland. Acht keer per jaar organiseert De Duurzame Leverancier een klankbordbijeenkomst. Leveranciers, opdrachtgevers en betrokken NGO’s presenteren dan relevante onderwerpen aan adviesen ingenieursbureaus en/of aannemers. De bijeenkomsten zijn een bron van inspiratie en inzicht voor betrokken partijen in de keten.

6.3

Maatschappelijke initiatieven en lidmaatschappen

Antea Group participeerde in verschillende initiatieven, om het energieverbruik en de CO₂emissie binnen onze branche en omgeving te verminderen. Hier volgen de belangrijkste initiatieven in 2013.

Partner MVO Nederland MVO Nederland is de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Binnen het netwerk van MVO Nederland werken circa 1.000 ondernemersorganisaties, bedrijven en NGO’s samen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ze vertegenwoordigen meer dan 100.000 ondernemers. MVO Nederland helpt ondernemers om concreet aan de slag te gaan met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Antea Group is partner sinds 2009.

Participant Dutch Green Building Council Dutch Green Building Council (DGBC) is een onafhankelijke non-profit organisatie, die streeft naar blijvende verduurzaming van de bebouwde omgeving in Nederland. Daartoe ontwikkelt de organisatie keurmerken voor een onafhankelijke beoordeling van gebouwen (zowel nieuw als bestaand) en gebieden wat betreft duurzaamheid. Wij zijn participant en actief deelnemer. Understanding today. Improving tomorrow.

58

Ed Nijpels Voorzitter NLingenieurs “Advies- en ingenieursbureaus die in de fysieke leefomgeving werken, zijn zeer bepalend bij de ontwikkeling en het beheer van een duurzamer Nederland. Juist zij kunnen de grenzen van het haalbare opzoeken en vertalen naar de praktijk. Duurzaamheid is voor veel bureaus de rode draad van hun handelen. Met veiligheid en gezondheid als primaire drijfveren én met oog voor de belangen van economie, energievoorziening en verantwoord grondstoffengebruik. Een bureau als Antea Group kan helpen om een optimale belangenafweging te maken én kan geïntegreerde oplossingen ontwerpen. Als je hierbij voorop loopt, kun je je beter onderscheiden in de markt. En dat betekent bijvoorbeeld zelf initiatief nemen tot effectieve tools of processen. Tegelijk is het van belang om samen te werken, want dan bereik je meer. Beide aspecten verdienen nog meer aandacht. Nu zijn het vaak nog grotere opdrachtgevers die de aanzet geven tot collectieve samenwerking, zoals ProRail met de CO₂-prestatieladder. Antea Group is geworteld in de cultuurtechnische ontwikkeling van Nederland. Als groot bureau is ze bij uitstek in staat om een voortrekkersrol te spelen. Als private onderneming acteert ze in het publieke domein. Dat zit in haar cultuur. Antea Group weet ook dat je alleen grootse dingen kunt bereiken, in goede samenwerking tussen burgers, bedrijven en overheden. Ik verwacht dat Antea Group als eigenstandig bedrijf en in het collectief haar leidende positie blijft waarmaken. Ik zie bijvoorbeeld geweldig veel kansen en uitdagingen in de transitie naar een duurzame energievoorziening. NLingenieurs heeft in 2010 de stichting Nederland Krijgt Nieuwe Energie opgericht, samen met onder andere Uneto-VNI. De stichting speelde een belangrijke rol achter de schermen bij het Energieakkoord. Nu is het tijd voor concrete invulling. NLingenieurs heeft hiervoor een aparte commissie gevormd, met de transitie als centraal thema. Invulling geven aan duurzaamheid; het is al twintig jaar verankerd in de gedragscode van de branche. NLingenieurs stelt zich daarbij actief op en faciliteert gezamenlijke acties. We hebben interne expertnetwerken, waarin specialisten van verschillende bureaus hun kennis en inzichten delen. Zo zetten we met elkaar weer een stap vooruit. Vanuit de expertnetwerken leggen we ook verbinding met andere actoren, zoals opdrachtgevers en ketenpartners. Samen investeren we in een duurzame BV Nederland. Niet alleen in woorden, zeker ook in daden.”

59

MVO Expertnetwerk NLingenieurs Het MVO Expertnetwerk behartigt de collectieve belangen van de branche in de markt met betrekking tot duurzaam ondernemen. Ze werkt aan sterke profilering en strategische positionering van de branche op deze gebieden. Antea Group draait actief mee in het Expertnetwerk.

Op Kop programma Provincie Utrecht In 2011 committeerden we ons aan het Op Kop programma van Provincie Utrecht. Het doel: CO₂-reductie. De provincie heeft het programma geïnitieerd. Er zijn inmiddels ruim honderd koplopers: organisaties die een klimaatneutrale bedrijfsvoering willen voeren. Om klimaatneutraal te worden, streven ze naar energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. Gezamenlijk wordt de uitstoot van broeikasgassen teruggebracht en het programma inspireert anderen om ook milieuvriendelijk te werken. In 2013 heeft de provincie de ondersteuning van het netwerk ondergebracht bij de Economic Board Utrecht. Voor de monitoring van de voortgang wordt gebruik gemaakt van het platform De Duurzame Leverancier.

Cleaner Car Contracts Samen met de grootste leasebedrijven en wagenparkbeheerders van Europa wil Stichting Natuur & Milieu meer zuinige auto’s op de weg krijgen. In het internationale project Cleaner Car Contracts spreken de bedrijven af om hun wagenpark veel zuiniger te maken. De leasebedrijven hebben de afspraak ondertekend dat vanaf 2012 de gemiddelde emissie van hun nieuwe auto’s onder de 120 gram per kilometer blijft. Dat is ruim onder de EU-ambitie van 130 gram per kilometer in 2015. Wij leasen onze auto’s bij Athlon Car Lease en Alphabet Lease. Hiermee onderschrijven we expliciet de doelstelling van Cleaner Car Contracts en kiezen we bewust voor een wagenpark met zuinige auto’s (label A en B).

NEN commissie waterkracht Antea Group neemt deel aan de NEN commissie die normen ontwikkelt voor het halen van energie uit water.

SIKB netwerkorganisatie Antea Group neemt actief deel aan de netwerkorganisatie stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB). De stichting ontwikkelt praktijkgerichte kwaliteitsrichtlijnen voor (water)bodembeheer en archeologie. Medewerkers van Antea Group zijn vertegenwoordigd in het bestuur en diverse commissies.


60

Olof van der Gaag Stichting Natuur & Milieu “Een bedrijf als Antea Group is cruciaal bij de omslag naar een duurzame samenleving. Ze heeft invloed op de leefomgeving. Bij duurzaam ondernemen gaat het om de balans tussen profit, people en planet. Natuurlijk willen bedrijven profit behalen; dat is ook goed, want alleen een financieel gezonde onderneming kan echt investeren in planet en people. Ons ideaal is dat duurzaam ondernemen uiteindelijk geld oplevert. Ik geloof daar absoluut in. Wat Stichting Natuur & Milieu verwacht van Antea Group? Dat ze haar bedrijfsvoering zo duurzaam mogelijk maakt. Daarnaast is vooral duurzame winst te behalen in de projecten die ze voor klanten uitvoert. Wij noemen dat maatschappelijk betrokken ondernemen. Hier liggen veel kansen om de samenleving te verduurzamen. Bijvoorbeeld door energiereductie, toepassing van duurzame materialen en slimme oplossingen voor mobiliteitsvraagstukken. Antea Group is daar al volop mee bezig. Samen ontwikkelen we momenteel een visie op de Randstad van de toekomst; een plek waar mensen fijn kunnen wonen en ondernemen, maar waar de milieu-impact sterk wordt verlaagd. Via allerlei duurzame toepassingen, zoals energieopwekkende huizen, slimme mobiliteitsoplossingen en een andere wijze van omgaan met voedsel. Een duurzame samenleving vereist ook veel innovatiekracht. Bijvoorbeeld wat betreft het aanboren van nieuwe energiebronnen, zoals getijdenenergie. Ook dáár zie ik een rol voor Antea Group, die ze al actief oppakt. Niet alleen praten, vooral doen. Concrete initiatieven nemen. Dat is van belang. En dat past goed bij onze stichting en een club als Antea Group. In de actie ontstaat de energie. Ik verwacht dan ook dat onze samenwerking duurzame energie oplevert. Letterlijk en figuurlijk.”

61

6.4

Waardevolle duurzame dialogen

We participeren in dialogen met overheidsinstellingen en NGO’s, om actief bij te dragen aan CO₂-reductie. Dit doen we ook met onze leveranciers en collega’s in de klankbordbijeenkomsten van De Duurzame Leverancier. Deze dialogen richten zich onder meer op CO₂-reductie, onze inspanningen en transparantie wat betreft duurzaamheid. In 2013 spraken we onder andere met de Stichting Natuur & Milieu, de Natuur- en Milieufederatie Utrecht en Rijkswaterstaat. Samen met Rijkswaterstaat en de provincies Zuid-Holland en Zeeland verkennen we de kansen voor getijdenenergie, als CO₂-neutrale en duurzame energiebron. In het gesprek met de Natuur- en Milieufederatie Utrecht stonden onze CO₂-footprint, het managementsysteem WerkBewust! en ons Energiemanagementplan (onderdeel van genoemde systeem) centraal. De bereikbaarheid van onze vestigingen met het openbaar vervoer blijft een aandachtspunt. Met Stichting Natuur & Milieu spraken we over ons leasewagenpark en de behoefte dit verder te vergroenen. Ook is gesproken over de verslechterde duurzaamheidinformatie van fabrikanten. In 2014 onderzoeken we de mogelijkheden van een gezamenlijk project om het leefklimaat in de Randstad te verbeteren.


62

63

Bijlagen Bijlage 1 - Lijst met afkortingen BHV

Bedrijfshulpverlening

CO₂

Koolstofdioxide

CO₂-prestatieladder

Norm die ingaat op CO₂-reductie- en management,

oorspronkelijk ontwikkeld door ProRail en beheerd door de stichting SKAO

DGBC

Dutch Green Building Council

EBIT

Earnings before interest and tax

EU

Europese Unie

F&C

Stafgroep Finance & Control

FPAL

First Point Assessment, community van grote inkooporganisaties in de olie-

en gassector

FPAL Verify

Onafhankelijke audit en ranking ten behoeve van de FPAL

FSC

Forest Stewardship Council

FTE

Fulltime-equivalent

GRI

Global Reporting Initiative, non-profit organisatie die richtlijnen uitbrengt

voor duurzaamheidsverslaglegging HR

Stafgroep Human Resources

IFRS

International Financial Reporting Standards

IPMA

International Project Management Association

ISO

International Organization for Standardization

KEMA

Keuring van Elektrotechnische Materialen

KWF

Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding

LED

Light-emitting diode

LRQA

Lloyd’s Register Quality Assurance

MVO

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

NEN

Nederlandse Norm

NGO

Niet-gouvernementele organisatie

OR

Ondernemingsraad

QHSE

Quality, Health, Safety & Environment

SIKB

Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer

SKAO

Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen

SMK

Stichting Milieukeur

SSVV

Stichting Samenwerken Voor Veiligheid

UAV-GC

Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen

VCA

VeiligheidschecklistAannemers

V&G plan

Veiligheids- en gezondheidsplan

VOL

Veiligheid voor operationeel leidinggevenden


64 60

65

Bijlage 2 - Beleidsverklaring WerkWijzer, Veilig en Bewust De Antea Group wil een toonaangevend partner zijn bij het ontwikkelen en toepassen van duurzame en integrale oplossingen in onze leefomgeving. Wij nemen onze verantwoordelijkheid door onze kennis in te zetten voor een volhoudbare toekomst. Vol trots en met plezier. In het kader van de missie en kernwaarden en vanuit de bedrijfscode van de Antea Group beoogt de directie de continuïteit en winstgevendheid van de onderneming te bevorderen door systematische zorg voor kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid in de bedrijfsvoering van haar onderneming. De afspraken hierover zijn vastgelegd in de uitgewerkte samenhangende zorgsystemen van de Antea Group: • WerkWijzer! op basis van NEN-EN-150 9001 voor kwaliteit en NEN-EN-ISO 14001 voor milieu; • WerkVeilig! op basis van VCA** 2008 en de Veiligheidsprestatieladder voor veiligheid en arbeidsomstandigheden; • WerkBewust! op basis van de CO₂-prestatieladder voor duurzaamheid.

Doelstellingen De Antea Group beoogt met deze samenhangende zorgsystemen: • Het bereiken van tevreden klanten door het leveren van diensten en producten, die voldoen aan de van toepassing zijnde weten regelgeving en die aansluiten op de wensen en verwachtingen van de klant, met betrekking tot kwaliteit en potentieel om milieu-impact te reduceren; • Partner te zijn voor onze opdrachtgevers, het onderwijs en de arbeidsmarkt. Bijdragen aan de ontwikkeling van de markt door kennis te delen en innovatie te stimuleren; • Het reduceren van de milieu-impact van de eigen organisatie door het voeren van een duurzame bedrijfsvoering; • Het minimaliseren van veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor personeel en derden; • Het bevorderen van veiligheid, gezondheid en welzijn op de werkplek; • Het voorkomen van persoonlijk letsel, materiële en milieuschade; • Het streven naar, en vastgelegd in concrete en toetsbare doelstellingen, van: -

Minder tekortkomingen/klachten;

-

Minder ziekteverzuim;

-

Daling van het aantal ongevallen en milieuschades;

-

Reductie van de CO₂-emissie;

-

Het verduurzamen van de inkoop;

-

Een aantoonbare continue aandacht voor de zorg voor kwaliteit, veiligheid/gezondheid en milieu;

-

Een integer en transparant werkproces.

Verantwoordelijkheid Deze doelstellingen kunnen alleen met de inzet van alle (zowel vaste als tijdelijke) medewerkers van de Antea Group bereikt worden. Daarom heeft iedere medewerker een eigen verantwoordelijkheid. Het management (op alle niveaus in de onderneming) heeft de bijzondere verantwoordelijkheid de organisatie in de richting van genoemde doelstellingen te sturen en de medewerkers voldoende en juiste middelen ter beschikking te stellen, om dit te kunnen bewerkstelligen.

Borging De zorgsystemen worden periodiek intern en extern getoetst en zijn gecertificeerd door een onafhankelijke certificerende instelling. Almere, 2 januari 2014 lng. M. Smits Directeur Antea Nederland B.V. en Antea Realisatie B.V.


66

Bijlage 3 - Overzicht maatregelen CO₂-reductie Hier volgt een overzicht van de belangrijkste maatregelen per scope, de beoogde reductie én of de betreffende reductie wel, deels of nog niet is behaald in 2013.

Maatregelen scope 1 emissies

Reductie

Doelstelling behaald

Installeren slimme meters Door maandelijks de energiestanden te noteren, kunnen we een trendanalyse uitvoeren en de oorzaken van eventuele energiepieken achterhalen. Bovendien wordt duidelijk welke bijdrage het weer en de staat van een gebouw leveren aan ons energiegebruik. Dit geeft input voor verbeteracties en we kunnen de effecten van getroffen maatregelen volgen.

9.408 m3 96.719 kWh

Deels

Good housekeeping We nemen organisatorische maatregelen, waarmee we ons aardgasverbruik terugdringen. Dit betreft het opstellen en verbeteren van procedures en werkvoorschriften én optimalisatie van planning en materiaalbeheer. Concrete voorbeelden zijn: - Optimaler gebruik maken van machines en installaties - Verwarming uitschakelen in ruimten waar niemand aanwezig is - Regelmatig onderhoud van de verwarmingsinstallatie - Controle instellingen thermostaten

6.272 m3 64.480 kWh

Deels

Optimaliseren stook- en koellijnen We stemmen de watertemperatuur beter af op de warmte- en koelvraag. Dit gebeurt volgens ISSO publicatie 68 ‘Energetisch optimale stook- en koellijnen voor klimaatinstallaties in kantoorgebouwen’. We maken meer gebruik van vrije koeling en proberen gelijktijdige koeling en verwarming te voorkomen.

6.272 m3 64.480 kWh

Deels

Isolatie Onze panden zijn voldoende geïsoleerd. De ijzeren kozijnen met enkelglas in een deel van de oudbouw in Heerenveen, worden vervangen door kunststofkozijn met HR++ glas.

Onbekend

Deels

Het nieuwe rijden (ook scope 3) Alle medewerkers kunnen de cursus Het nieuwe rijden volgen. Het nieuwe rijden bespaart brandstof.

14,2 ton CO₂ (2) 8,7 ton CO₂ (3)

Wel

Bandenspanning (ook scope 3) We zorgen dat de banden van het leasewagenpark het hele jaar goed op spanning zijn. Hiermee voorkomen we onnodig brandstofverbruik. Twee keer per jaar controleren we de bandenspanning en pompen eventueel lucht bij. Daarnaast zorgen we voor tijdige wisseling van zomer- naar winterbanden.

9 ton CO₂ (2) 5 ton CO₂ (3)

Wel

Bonus/malusregeling (ook scope 3) De vergoedingen die we geven voor gebruik van de (privé of lease) auto voor projecten en/of woon-werkverkeer is zo opgebouwd, dat we beperking van kilometers stimuleren. We gebruiken een zogenoemde gestaffelde vergoeding.

Onbekend

Deels

Vergoedingsregeling De vergoedingsregeling voor reistijd naar projecten passen we aan, zodat reizen met openbaar vervoer wordt gestimuleerd

Onbekend

Nog niet

Aangepaste leaseregeling (ook scope 3) We beschikken over een aparte categorie met zeer zuinige auto’s. Behoudens strikte uitzonderingen kunnen medewerkers alleen nog kiezen voor een leaseauto’s met brandstoflabel A of B.

94,1 ton CO₂ (1,2) 37,1 ton CO₂ (3)

Wel

Gebruikersenquête (ook scope 3) Via een gebruikersenquête willen we een beeld krijgen van het wagenpark van medewerkers en de motieven waarom de auto wordt verkozen boven alternatieven.

Onbekend

Nog niet

67

Slimme laadpaal (ook scope 3) We plaatsen een slimme laadpaal bij onze vestigingen om elektrisch autorijden te stimuleren.

Onbekend

Wel

Videoconferencing Via videoconferencing kunnen medewerkers van verschillende vestigingen eenvoudig met elkaar communiceren. Dit scheelt reistijd, brandstof en dus CO₂ uitstoot. We gaan de capaciteit van videoconferencing verhogen.

43,6 ton CO₂ (1,2)

Wel


Reductie


Meten nachtverbruik. Als we ons nachtverbruik weten, kunnen we maatregelen nemen om het energieverbruik te verminderen. In ons pand in Capelle aan de IJssel worden metingen verricht met plugwise apparatuur, waardoor het verbruik van apparatuur afzonderlijk of als groep inzichtelijk wordt. De resultaten worden landelijk doorgevoerd.

18.817 m3 193.439 kWh

Deels

Groene stroom We zijn overgegaan naar groene stroom Qwint en naar groene stroom met SMK certificaat

0 kWh

Wel

Energiezuinige verlichting Voor alle gebouwen bepalen we of bestaande verlichting wordt vervangen door energiezuiniger verlichting. Dit gebeurt met behulp van de terugverdientijd en de resterende huurperiode.

249.556 kWh

Deels

Led-verlichting We zijn een grootschalige proef gestart met led-verlichting in ons kantoor te Heerenveen.

49.811 kWh

Wel

Aanwezigheidsdetectie We voorzien onze gebouwen van aanwezigheidsdetectie-sensoren.

67.729 kWh

Deels

Reductie verlichtingspunten of vermogen We starten een onderzoek naar de mogelijkheden om verlichtingspunten of vermogen te reduceren.

Onbekend

Deels

Multifunctionials Onze vestigingen krijgen nieuwe multifunctionals met aanzienlijk minder energieverbruik in standby en slaapmodus.

20.582

Wel

Uitschakelen PC configuratie We onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de PC configuratie in het weekend en ‘s nachts automatisch uit te schakelen.

Onbekend

Nog niet

Thin-cliënts We onderzoeken of er mogelijkheden zijn om alle desktop-PC’s en notebooks te vervangen door thin-cliënts.

40.894

Nog niet

Energiezuinige apparatuur Onze computerservers worden vervangen door energiezuinige apparatuur.

Onbekend

Deels

Hogere temperatuur server We onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de minimale temperatuur in de serverruimte te verhogen, waardoor minder energie nodig is voor de koelapparatuur.

Onbekend

Deels

Sluimertijd koffieautomaten Onze koffieautomaten gaan na kantoortijd in de sluimerstand. Hiermee besparen we elektriciteit, de watertemperatuur van de boiler blijft lager in de sluimerstand.

3.287 kWh

Wel


68


Reductie


Het nieuwe werken We stimuleren medewerkers tot het “nieuwe werken”. Het gaat om plaatsen tijdonafhankelijk uitvoeren van kantoorwerkzaamheden. Er is een “Telewerken reglement” opgesteld, te raadplegen via de HR-site van Antea Group.

219.2 ton CO₂ (3)

Deels

Fiets-privé-regeling Met een fiets-privé-regeling stimuleren we medewerkers om per fiets naar het werk te komen.

Onbekend

Deels

Dubbelzijdig printen Alle printers drukken standaard dubbelzijdig af.

9,2 ton CO₂ (3)

Wel

Digitaal rapporteren We gaan de mogelijkheden van digitaal rapporteren onderzoeken.

Onbekend

Deels

Paperless office We gaan de mogelijkheden van een paperless office onderzoeken.

Onbekend

Nog niet

Digitalisering resultaten Analyse-resultaten van bodemonderzoeken worden digitaal aangeleverd.

0,4 ton CO₂ (3)

Wel

Lichter papier We gebruiken 75 grams (ipv 80 grams) papier voor printen en kopiëren.

7,3 ton CO₂ (3)

Wel

69

Bijlage 4 - GRI indicatoren

Managementbenadering infromatievoorziening voor elke indicator categorie

Geef informatie over minimaal 20 prestatie-indicatoren, inclusief minstens een van elke categorie: Economische aspecten, Milieuaspecten, Arbeidsomstandigheden, Mensenrechten, Maatschappij, Productverantwoordelijkheid

UITKOMST

A A+ Dezelfde criteria als voor niveau B

Externe verificatie van het verslag

G3 prestatie-indicatoren en prestatie-indicatoren van aanvullende sectorspecifieke richtlijnen

Geef informatie over minimaal 10 prestatie-in-dicatoren, inclusief minstens een van elke categorie: Economische aspecten, Milieuaspecten en Sociale aspecten

B B+ Inhoud van verslag: Criteria voor niveau C en 1.2 3.9, 3.13 4.5-4.13, 4.16-4.17


G3 Managementbenadering informatievoorziening

UITKOMST

Niet nodig

UITKOMST

Standaardonderdelen van informatievoorziening

G3 Profiel informatievoorziening

Inhoud van verslag: 1.1 2.1-2.10 3.1-3.8, 3.10-3.12 4.1-4.4, 4.14-4.15

Managementbenadering infromatievoorziening voor elke indicator categorie

Geef informatie over alle G3 kern prestatie-indicatoren en prestatie-indicatoren van aanvullende sectorspecifieke richtlijnen* en houd rekening mee het materialiteit principe bij a) geef informatie over de indicator of b) leg uit waarom er geen informatie gegeven is


C C+

Verslag Toepassingsniveau

* Definitieve versie van aanvullende sectorspecifieke richtlijnen


70

GRI 3.0 CONTENT INDEX - GRI APPLICATIENIVEAU B Toelichting MJV NVJV

Maatschappelijk Jaarverslag Jaarverslag Oranjewoud N.V.



Volledig gerapporteerd Deels gerapporteerd Niet gerapporteerd

¡



Profiel

1

2

3

Beschrijving

Gerapporteerd

Verwijzing/Toelichting

 

MJV p3 en bijlage 2

     

MJV p5

   

MJV p13

   

MJV p5, 2013

     

MJV p5

  

MJV p5

Strategie en Analyse 1.1

Verklaring bestuurder

1.2

Beschrijving van belangrijke gevolgen risico’s en mogelijkheden

NVJV p16 en NVJV p25-27, voor Oranjewoud N.V.

Organisatieprofiel 2.1

Naam van de Organisatie

2.2

Voornaamste merken, Producten en/of diensten

2.3

Operationele structuur van de organisatie

2.4

Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie

2.5

Het aantal landen waar de organisatie actief is

2.6

Eigendomsstructuur en Rechtsvorm

2.7

Afzetmarkten

2.8

Omvang (aant. wns, netto omzet; totaal van het vermogen)

2.9

Significante veranderingen tijdens verslagperiode

2.10

Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode

MJV p11-13 MJV p11-13 MJV p13 MJV p13 MJV p13-14 en NVJV p111-116 MJV p14, p29 MJV p5, p13 Geen relevante onderscheidingen in 2013

Verslagparameters 3.1

Verslagperiode

3.2

Datum van het meest recente verslag

3.3

Verslaggevingcyclus

3.4

Contactpunt voor vragen

3.5

Proces voor het bepalen van de inhoud

3.6

Afbakening van het verslag

3.7

Beperkingen reikwijdte van het verslag

3.8

Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen

3.9

Technieken, berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen

3.10

Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen

3.11

Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes

3.12

GRI inhoudsopgave

3.13

Beleid externe verificatie

Colofon Jaarlijks MJV Colofon aan einde van dit verslag MJV p5 MJV p5 MJV p7 MJV p7 Geen significante herformuleringen MJV Bijlage 4 MJV p7

71

4

Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1

De bestuursstructuur van de organisatie

4.2

Voorzitter hoogste bestuursorgaan

   

MJV p13-15

4.3

Onafhankelijke leden

4.4

Mechanismen die aandeelhouders en medewerkers de gelegenheid geven om aanbevelingen te doen

4.5

Een koppeling tussen vergoedingen voor leden van het hoogste bestuurslichaam



NVJV p74-95 voor bestuurders Oranjewoud N.V.

4.6

Processen waarborging van vermijding belangenverstrengeling

MJV p15 en NVJV p12

4.7

Deskundigheid hoogste bestuursorgaan

 

4.8

Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen, gedragcodes

MJV Bijlage 2

4.9

Procedures hoogste bestuurslichaam voor overzien van econ/soc/milieu Prestaties

4.10

Evaluatie Prestaties hoogste bestuursorgaan

4.11

Voorzorgprincipe

4.12

Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten

4.13

Lidmaatschap van verenigingen

4.14

Stakeholdergroepen

4.15

Inventarisatie en selectie stakeholders

4.16

Benadering van het betrekken van belanghebbenden, waaronder de frequentie

4.17

Belangrijkste onderwerpen betrokken stakeholders

         

MJV p14, NVJV

MJV p14 MJV p14 MJV p14

NVJV p6 voor bestuurders Oranjewoud N.V. MJV p15, p17 MJV p15 en NVJV p7-9 MJV Bijlage 2 MJV p17, p56-57 MJV p17 MJV p15-17, p56-58 MJV p15-17, p56-58 MJV p15-17, p56-58 MJV p15-17, p56-58

ECONOMISCHE PRESTATIE-INDICATOREN Aspect: Economische prestaties EC1

Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden.



EC2

Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van klimaatverandering.



EC3

Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie.

¡

NVJV (diverse pagina’s, niet specifiek voor Antea Group

EC4

Significante financiële steun van de overheid.



Geen significante financiële steun ontvangen

Aspect: Marktaanwezigheid EC5

Spreiding in de verhouding tussen het standaard aanvangssalaris en het lokale minimumloon op belangrijke bedrijfslocaties.



EC6

Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties.



EC7

Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties.



Aspect: Indirecte Economische effecten EC8

Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden door middel van verplichtingen van commerciële aard, dan wel in natura of pro bono.



EC9

Inzicht in en beschrijving van significante indirecte economische gevolgen, waaronder de omvang ervan.

 Understanding today. Improving tomorrow.

72

MILIEUPRESTATIE-INDICATOREN Aspect: Materialen EN1

Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume.

EN2

Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval uit externe bronnen

 

Aspect: Energie EN3

Direct energieverbruik door primaire energiebron.

EN4

Indirect energieverbruik door primaire bron.

EN5

Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen.

EN6

Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten, evenals verlagingen van de energie-eisen als resultaat van deze initiatieven.

EN7

Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging.

   

MJV p42



MJV p41-45 en bijlage 3

MJV p41-44 MJV p41-44 en bijlage 3

Aspect: Water EN8

Totale wateronttrekking per bron.

EN9

Waterbronnen waarvoor wateronttrekking significante gevolgen heeft.

EN10

Percentage en totaal volume van gerecycled en hergebruikt water.

  

Aspect: Biodiversiteit EN11

Locatie en oppervlakte van land dat eigendom is, gehuurd wordt, beheerd wordt in of grenst aan beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden.



EN12

Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden.



EN13

Beschermde of herstelde habitats.

EN14

Strategieën, huidige maatregelen en toekomstige plannen voor het beheersen van de gevolgen van de biodiversiteit.

 

EN15

Aantal op de rode lijst van de IUCN vermelde soorten en soorten op nationale beschermingslijsten met habitats in gebieden binnen de invloedssfeer van bedrijfsactiviteiten, ingedeeld naar hoogte van het risico van uitsterven.

Geen locaties



Aspect: Luchtemissies, Afvalwater en Afvalstoffen EN16

Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht.

EN17

Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht.

EN18

Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen en gerealiseerde verlagingen.

EN19

Emissie van ozonafbrekende stoffen naar gewicht.

EN20

NO, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht.

EN21

Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming.

EN22

Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode.

EN23

Totaal aantal en volume van significante lozingen.

EN24

Gewicht van getransporteerd, geïmporteerd, geëxporteerd of verwerkt afval dat als gevaarlijk geldt op grond van bijlage I, II, III en VIII van de Conventie van Bazel en het percentage afval dat internationaal is getransporteerd.

EN25

Benaming, grootte, beschermingsstatus en biodiversiteitswaarde van wateren en gerelateerde habitats die significante gevolgen ondervinden van de waterafvoer en -afvloeiing van de verslaggevende organisatie.

         

MJV p41-47 MJV p41-47 MJV p40-47 en bijlage 3

73

Aspect: Producten en diensten EN26

Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie.



EN27

Percentage producten dat is verkocht en waarvan de verpakking is ingezameld, naar categorie.



Aspect: Naleving EN28

Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van milieuwet- en - regelgeving.



Aspect: Transport EN29

Significante milieugevolgen van het transport van producten en andere goederen en materialen die worden gebruikt voor de activiteiten van de organisatie en het vervoer van personeelsleden.



Aspect: Algemeen EN30

Totale uitgaven aan en investeringen in milieubescherming naar type.



ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN EN INDICATOREN VOOR VOLWAARDIG WERK Aspect: Werkgelegenheid LA1

Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio



MJV Regio-onderverdeling binnen Nederland niet verder uitgesplitst

LA2

Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio.

¡

MJV p29, geen uitsplitsing verloop

LA3

Uitkeringen aan voltijdmedewerkers die niet beschikbaar zijn voor deeltijdmedewerkers, per grootschalige activiteit.



Aspect: Verhouding tussen werkgever en werknemer LA4

Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt.



LA5

Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief of dit wordt gespecificeerd in collectieve overeenkomsten.



MJV p28-29, er is geen cao

Aspect: Gezondheid en veiligheid LA6

Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele gezamenlijke arbo-commissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arbo-programma’s.



MJV p14, geldt voor het gehele personeel

LA7

Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio.



MJV p30, p34

LA8

Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten.



MJV p31, p38

LA9

Afspraken over arbo-onderwerpen vastgelegd in formele overeenkomsten met vakbonden.



Geen, zie ook LA4

Aspect: Opleiding en onderwijs LA10

Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie.



LA11

Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan.

¡

MJV p29

LA12

Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling.



Geldt voor het gehele personeel

Aspect: Diversiteit en kansen LA13

Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit.



LA14

Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie.




74

PRESTATIE-INDICATOREN VOOR MENSENRECHTEN Aspect: Investerings- en inkoopbeleid HR1

Percentage van en totaal aantal aanmerkelijke investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving van de mensenrechten is getoetst.



HR2

Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen.



HR3

Totaal aantal uren personeelstraining over beleid en procedures betreffende aspecten van mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten, met inbegrip van het percentage van het personeel dat de trainingen gevolgd heeft.



Aspect: Verbod op discriminatie HR4

Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen.



MJV p31

Aspect: Vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen HR5

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico zou kunnen gelden voor het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, alsmede de maatregelen die zijn getroffen ter ondersteuning van deze rechten.



Aspect: Kinderarbeid HR6

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van kinderarbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van kinderarbeid.



Aspect: Gedwongen en verplichte arbeid HR7

Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van gedwongen of verplichte arbeid.



Aspect: Veiligheidsbeleid HR8

Percentage van het beveiligingspersoneel dat training heeft gevolgd in het beleid of de procedures van de organisatie betreffende aspecten van de mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten.



Aspect: Rechten van de inheemse bevolking HR9

Totaal aantal gevallen van overtreding van de rechten van de inheemse bevolking, alsmede de getroffen maatregelen.



Geen gevallen bekend

MAATSCHAPPELIJKE PRESTATIE-INDICATOREN Aspect: Gemeenschap S01

Aard, reikwijdte en effectiviteit van alle programma’s en methoden die de effecten van de activiteiten op gemeenschappen bepalen en beheren, waaronder vestiging, activiteiten en vertrek.



Aspect: Corruptie S02

Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s.



100%

S03

Percentage van het personeel dat training in anticorruptiebeleid en -procedures van de organisatie heeft gevolgd.



Directie en medewerkers betrokken bij internationale projecten

S04

Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van corruptie.



Geen gevallen bekend

Aspect: Publiek beleid S05

Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen.



S06

Totale waarde van financiële en in-natura-bijdragen aan politieke partijen, politici en gerelateerde instellingen per land.



Geen bijdragen

75

Aspect: Concurrentiebelemmerend gedrag S07

Totaal aantal rechtszaken vanwege concurrentiebelemmerend gedrag, anti-kartel-, en monopolistische praktijken, alsmede de resultaten van deze rechtszaken.



Geen



Geen significante boetes of sancties

Aspect: Naleving S08

Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van weten -regelgeving.

PRESTATIE-INDICATOREN VOOR PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID Aspect: Gezondheid en veiligheid van consumenten PR1

Levensduurstadia waarin de gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid worden beoordeeld met het oog op verbetering en het percentage van belangrijke producten dienstencategorieën die aan dergelijke procedures onderhevig zijn.



PR2

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende gevolgen voor gezondheid en veiligheid van producten en diensten gedurende de levensduur, naar type resultaat.



Aspect: Etikettering van producten en diensten PR3

Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen.



PR4

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende informatie over en etikettering van producten en diensten, naar type resultaat.



PR5

Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid.



Aspect: Marketingcommunicatie PR6

Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring.



PR7

Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring, naar type resultaat.



Aspect: Privacy van klanten PR8

Totaal aantal gegronde klachten over inbreuken op de privacy van klanten en het kwijtraken van klantgegevens.



Geen gegronde klachten



Geen significante boetes of sancties

Aspect: Naleving PR9

Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van weten -regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten.


Over Antea Group Van stad tot land, van water tot lucht; de adviseurs en ingenieurs van Antea Group dragen in Nederland sinds jaar en dag bij aan onze leefomgeving. We ontwerpen bruggen en wegen, realiseren woonwijken en waterwerken. Maar we zijn ook betrokken bij thema’s zoals milieu, veiligheid, assetmanagement en energie. Onder de naam Oranjewoud groeiden we uit tot een allround en onafhankelijk partner voor bedrijfsleven en overheden. Als Antea Group zetten we deze expertise ook mondiaal in. Door hoogwaardige kennis te combineren met een pragmatische aanpak maken we oplossingen haalbaar én uitvoerbaar. Doelgericht, met oog voor duurzaamheid. Op deze manier anticiperen we op de vragen van vandaag en de oplossingen van de toekomst. Al meer dan 60 jaar.

www.anteagroup.nl

76


Maatschappelijk Jaarverslag

Recommend Documents