Maatschappelijk Jaarverslag
0 1 20
Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB
1. Voorwoord........................................................................................................................................................3 2. Leeswijzer. ........................................................................................................................................................ 4 3. Feiten en cijfers...........................................................................................................................................7 4. Profiel..................................................................................................................................................................... 9
4.1. Identiteit ANWB. ................................................................................................................................. 9 4.2. De organisatie ANWB................................................................................................................... 10
5. MVO binnen ANWB............................................................................................................................ 12
5.1. Visie MVO binnen ANWB........................................................................................................... 12 5.2. MVO per bedrijfsonderdeel......................................................................................................13 5.3. MVO en management.................................................................................................................. 18 5.4. MVO in de keten............................................................................................................................... 20 5.5. Maatschappelijk................................................................................................................................ 25
6. Sociaal................................................................................................................................................................ 29
6.1. Medewerkers......................................................................................................................................... 29 6.2. Samenleving.......................................................................................................................................... 32
7. Milieu. .................................................................................................................................................................. 35
7.1. Klimaatverandering, energieverbruik en CO2......................................................... 35 7.2. Papier........................................................................................................................................................... 43 7.3. Afval............................................................................................................................................................... 45 7.4. Recreatie, natuur en landschap.......................................................................................... 46
8. Belangenbehartiging en kennis delen....................................................................... 48
8.1. Rechtshulp en consumentenbescherming................................................................. 48 8.2. Bereikbaarheid en betaalbaarheid..................................................................................49 8.3. Veiligheid en gezondheid. ........................................................................................................ 50
9. Verantwoording.......................................................................................................................................51 10. Begrippenlijst............................................................................................................................................. 52 11. GRI Matrix. ..................................................................................................................................................... 53 12. Colofon............................................................................................................................................................... 54
1 | Voorwoord Met gepaste trots presenteren wij ons Maatschappelijk Jaarverslag over het jaar 2010. Boordevol informatie over de manier waarop we omgaan met mens en milieu. Wij zijn trots op wat we doen, en hoe we dat doen. Dat vertellen we graag. Inclusief de lastige kwesties waar we daarbij tegenaan lopen. Zoals de constatering dat onze CO2-footprint in één klap twee maal zo hoog blijkt uit te komen, nu we voor het eerst ook het papierverbruik voor onze fraaie tijdschriften, kaarten, boeken en gidsen meetellen. Moeten we dan acuut stoppen met produceren? Nee, natuurlijk niet; daarvoor worden ze te veel gewaardeerd door leden en niet-leden. Maar het prikkelt ons wel om na te denken, hoe we nog meer informatiestromen kunnen digitaliseren en of we wellicht andere papiersoorten kunnen gebruiken. Een ander dilemma dat het afgelopen jaar natuurlijk veel aandacht heeft getrokken is onze opstelling in de discussie over de kilometerprijs. Misschien herinnert u het zich nog wel. Samen met andere partijen dringen wij er al jaren op aan om de ‘vaste’ autobelastingen (BPM en MRB) om te zetten in variabele, zodat reizigers beter de kosten van verschillende vervoermiddelen tegen elkaar kunnen afwegen. Naar verwachting kiest men hierdoor vaker voor relatief milieuvriendelijke opties, zoals thuiswerken, carpoolen of het gebruik van OV en fiets, wat naar verwachting tot 10% minder CO2-uitstoot in het personenverkeer zou leiden. Vervolgens kwam het vorige kabinet met een wetsvoorstel waar een deel van onze achterban om uiteenlopende redenen grote moeite mee had. Wat doe je dan als ANWB? Uiteindelijk hebben we besloten onze leden een reactie te ontlokken over de voor- en nadelen van het kabinetsvoorstel. Ruim 400.000 mensen hebben hier aan meegedaan. Wat ons betreft had het wetsvoorstel op basis hiervan aangepast kunnen worden, maar helaas besloot de politiek in het zicht van nieuwe verkiezingen om het hele wetsvoorstel in de prullenbak te gooien. Teleurstellend, maar we blijven proberen (langs andere wegen) de milieubelasting van het personenverkeer verder te verlagen. Het uitbrengen van een maatschappelijk jaarverslag is eigenlijk een dilemma op zich. Hoeveel tijd en geld wil je als organisatie besteden aan het opstellen van een rapport, dat hooguit door enkele duizenden mensen gelezen zal worden? Energie die ook besteed zou kunnen worden aan het verbeteren van onze MVO-prestaties. En daar gaat het uiteindelijk om: niet beter rapporteren, maar beter presteren! Gelukkig blijkt het opstellen en uitbrengen van een rapport als dit onze medewerkers, partners en toeleveranciers te prikkelen om (nog) meer energie te stoppen in het verbeteren van MVO-prestaties, maar de afweging tussen kosten en baten blijft precair. Hoe we dit oplossen? Op z’n Zeeuws: zuunig. Het huidige verslag is geproduceerd met een kwart FTE en een beperkt budget voor advieswerk. Niettemin denken we hiermee aan alle belangstellenden een rijk en betrouwbaar beeld te geven van hoe de ANWB haar maatschappelijke verantwoordelijkheid invult. Uiteraard hopen we qua transparantie bij de vijftig best presterende organisaties van Nederland te horen, een positie die we gezien onze omzet en aantal medewerkers aan onze stand verplicht zijn. Genoeg gefilosofeerd. U bent waarschijnlijk gewoon benieuwd naar wat we te melden hebben. Dat is niet gering, kan ik u verklappen. Ik wens u veel leesplezier bij het doorlezen van het verhaal en nodig u van harte uit te reageren, mocht u daar behoefte aan voelen. Wij zijn zeer benieuwd naar uw mening en suggesties!
Guido van Woerkom Hoofddirecteur ANWB
3
2 | Leeswijzer Voor wie
Het Maatschappelijk Jaarverslag 2010 heeft als doel onze stakeholders zoals geïnteresseerde leden, medewerkers, klanten, toeleveranciers en zakelijke partners een beeld te geven van waar we als ANWB voor staan, wat we doen en waarom we dingen wel of niet doen. De ANWB is een zeer diverse organisatie met een belangrijke plek in de maatschappij en maakt bewust keuzes op het gebied van milieu en maatschappij. Die belichten we graag expliciet in dit verslag.
Relatie Maatschappelijk Jaarverslag en andere jaarverslagen
Het Maatschappelijk Jaarverslag 2010 vormt een aanvulling op het reguliere jaarverslag en jaarrekening van de ANWB over het jaar 2010. Het dient in samenhang met elkaar gelezen te worden. Het reguliere jaarverslag en jaarrekening 2010 bevat de vereiste elementen. Ook wordt kort aandacht besteed aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit Maatschappelijk Jaarverslag gaat vooral in op hoe de ANWB omgaat met mens en milieu en besteedt alleen aandacht aan omzet en rendement in relatie hiermee. Het reguliere jaarverslag en jaarrekening van de ANWB Groep bevat onder meer naast het directieverslag en de jaarrekening het bericht van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Toezicht, de opgetelde cijfers van de jaarrekeningen van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB 2010, de Jaarrekening van de ANWB BV 2010 en de Jaarrekening van ANWB Beleggingen BV 2010. Ook ANWB-dochters Reis- en Rechtshulp NV, Unigarant NV/UVM Verzekeringsmaatschappij NV brengen jaarlijks een regulier jaarverslag en jaarrekening uit. Uiteraard publiceren ook met ANWB gelieerde entiteiten zoals de stichtingen ANWB Fonds en ANWB pensioenfonds jaarrekeningen en jaarverslagen. Daarnaast wordt elk jaar het ‘Jaaroverzicht ANWB Vereniging 2010’ opgesteld.
Afbakening en reikwijdte
Dit Maatschappelijk Jaarverslag heeft betrekking op het kalenderjaar 2010 en bestrijkt alle activiteiten waarover de ANWB volledige zeggenschap heeft. Dit betekent dat dit verslag zowel de ANWB BV bestrijkt als de dochterbedrijven, maar niet de bedrijven waar de ANWB deels eigenaar van is (‘deelnemingen’) en ook niet de stichtingen waar de ANWB op enige wijze bij betrokken is. Dit verslag rapporteert niet over het MVO-beleid en de MVO-prestaties van toeleveranciers die door de ANWB in 2010 gecontracteerd zijn. Het hoofdstuk ‘MVO binnen ANWB’ gaat wel in op de omgang van ANWB met haar toeleveranciers en de stappen die de ANWB zet om hen te stimuleren om ieder jaar nog meer maatschappelijk verantwoord te werk te gaan.
4
Onder de ‘ANWB’ verstaan we in dit Maatschappelijk Jaarverslag 2010 - Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (‘de vereniging’) - ANWB BV - 100% dochterondernemingen van de ANWB BV Met het Maatschappelijk Jaarverslag willen we graag laten zien dat de bijdrage aan duurzaamheid als een rode draad door de zeer gevarieerde ANWBorganisatie loopt. Elk bedrijfsonderdeel levert een specifiek aandeel aan dit gezamenlijke doel. Om dit duidelijk te maken worden alle bedrijfsonderdelen meegenomen in het verslag. De opbouw is echter niet gebaseerd op de bedrijfsonderdelen maar op de verschillende issues die een rol spelen. Door de complexiteit van de organisatie zijn dit veel issues. Deze hebben alle invloed op de organisatie maar ook op de stakeholders. In dit verslag zullen enkel de issues besproken worden waarbij de invloed op zowel de organisatie als de stakeholders groot is. Welke issues dat betreft is bepaald aan de hand van een zogenaamde ‘analyse van materialiteit’ waarbij alle bestaande issues geplot worden in een grafiek. Analyse van materialiteit
Opgenomen in het Duurzaamheidsverslag
Behandeld op de website
Niet gerapporteerd
Publicatiedata maatschappelijke informatie
Informatie over het MVO-beleid en de MVO-prestaties van de ANWB is eenvoudig terug te vinden op anwb.nl, onder het kopje ‘Over ANWB’ op de homepage. Vanwege het milieu is het Maatschappelijk Jaarverslag 2010, net als vorig jaar, niet in gedrukte vorm gepresenteerd. Ditzelfde geldt voor het reguliere jaarverslag en jaarrekening van de ANWB over het jaar 2010. Het verslag is rond 1 april 2011 openbaar gemaakt door het op anwb.nl te plaatsen. Daarnaast wordt een samenvatting gemaakt en gepubliceerd op anwb.nl. Ook vinden we het belangrijk om gedurende het jaar over onze maatschappelijke
5
activiteiten te communiceren. Daar is de afdeling Concern Communicatie verantwoordelijk voor, middels persberichten en woordvoering. Voorbeelden van onderwerpen die in 2010 op deze manier naar voren zijn gekomen zijn CO2compensatie, de top-10 zuinige auto’s, de ‘Dag van het Park’, de maatschappelijk stages en samenrijden.nl.
Leidraad opstellen verslaggeving
Voor het opstellen van het maatschappelijk jaarverslag houden we het Global Reporting Initiative (GRI) aan. Ook hanteren we het Greenhouse Gas Protocol Initiative (GHG Protocol). Dit doen we omdat deze richtlijn bewaakt dat het verslag compleet is. Door deze internationale richtlijn te volgen weten we zeker dat we geen elementen vergeten die de achtergrond van ons MVObeleid duidelijk toelichten. Daarnaast vraagt het om een kritische blik wat bijdraagt aan de transparantie. Transparantie vinden we belangrijk, daarom doen we ook mee aan de jaarlijkse Transparantie Benchmark van het Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie.
Gegevens
Ten opzichte van 2007 en 2008 zijn we er in 2009 grotendeels in geslaagd MVO-kengetallen voor de gehele ANWB te verzamelen, ook voor de dochterondernemingen. Ook is het in 2010 voor het eerst mogelijk het papiergebruik mee te nemen in de CO2-voetafdruk. Om wat te kunnen zeggen over een ontwikkeling ten opzichte van 2009 berekenen we de kengetallen voor 2009 daarom opnieuw. Dit heeft tot gevolg dat de kengetallen over 2009, genoemd in het verslag over 2010, mogelijk afwijken van de zelfde kengetallen in het verslag over 2009. Echter, herberekening van 2009 maakt een vergelijking met 2010 eenvoudiger en zuiverder. Waar nodig zijn schattingen gemaakt. Voor 2010 was het oorspronkelijke doel data te verzamelen in een centrale datakubus, een eerste basis voor continuïteit en betrouwbare vergelijking. De bouw van dit systeem is complexer dan van te voren gedacht waardoor besloten is de ontwikkeling te starten maar pas in gebruik te nemen voor de dataverzameling over 2011. De afdeling BICC heeft hier reeds een toezegging voor gegeven. De gegevens over 2010 worden daarom op dezelfde manier verzameld als in 2009. Echter, er is wel getracht de transparantie en volledigheid te verbeteren ten opzichte van 2009. In het woon-werkverkeer is bijvoorbeeld ook de CO2-uitstoot van openbaar vervoer opgenomen, aan de CO2-uitstoot van zakelijk verkeer zijn de gegevens van een aantal dochters toegevoegd en de gegevens van onze afdeling HRM zijn met een aantal indicatoren uitgebreid en de totale CO2-uitstoot vanuit elektriciteit en gas is gebaseerd op panden van alle dochterondernemingen. Ook bewaken we beter dat de berekening achter de kengetallen transparant is. Dit jaar is de berekening van de CO2-voetafdruk en de analyse daarvan uitgevoerd door een adviseur van de Climate Neutral Group, een gespecialiseerde organisatie op dit gebied. De betrokken afdelingen moeten de bronnen achter de kengetallen kunnen aanleveren. Hier laten we over het jaar 2010 Ernst&Young een onderzoek over uitvoeren.
6
3 | Feiten en cijfers Algemeen ANWB
2009
2010
3.966.927 (1-1-‘10)
3.970.926 (1-1-’11)
4.977
4.816
26%
26%
- Percentage Media (uitgeverij)
6%
5%
- Percentage retail (winkels + management)
12%
12%
- Percentage reisdochters
6%
6%
Ledental vereniging Aantal medewerkers (per 31-12 inclusief tijdelijk) - Percentage wegenwacht
- Percentage Unigarant - Percentage overig Aantal FTE (gem. over de maand december) Financiën*
9%
9%
41%
42%
4.287
4.276
2009
2010
€ 1,05 miljard
1,075 miljard
1%
2,2%
Bedrijfsresultaat
€ 4,3 miljoen
€ 18,2 miljoen
Dienstverlening
2009
2010
Netto-omzet Groei t.o.v. jaar ervoor
Wegenwacht
1,25 miljoen hulpverleningen
1,28 miljoen hulpverleningen
Winkels
3,8 miljoen transacties
4 miljoen transacties
Contact Center
1,1 miljoen telefoontjes
1,2 miljoen telefoontjes
125 miljoen bezoekers
116 miljoen bezoekers
90.000 bezoekers
176.000 bezoekers
2009
2010
ANWB-winkels
69
68
VVV/ANWB-winkels
46
44
Steunpunten ANWB Alarmcentrale
4
4
2009
2010
8
8
3,5 miljoen
3,6 miljoen
Anwb.nl Pagina ‘Leden actief’ Adressen
Uitgeverij Betaalde magazines Kampioen (maandoplage per 31-12)
* Voor meer informatie over de cijfers wordt verwezen naar het ANWB Jaarboek 2010
7
Feiten en cijfers MVO
2009
2010
CO2-voetafdruk (ton CO2)
82.922
77.016
Elektriciteit (ton CO2)
9.804
9.389
Gas (ton CO2)
2.976
3.041
14.000
12.000
38%
39%
Percentage vrouwen
46%
46%
Percentage mannen
54%
54%
Percentage parttimers
47%
49%
Percentage tijdelijke krachten
18%
16%
Ziekteverzuim
5,3%
4,3%
Percentage vrouwen in eerste echelon
35%
35%
(43%)
(43%)
280
291
€ 449.978
€ 473.373
Milieu
Papierverbruik (ton kg) % Restafval (ANWB hoofdkantoor) Sociaal
(1e-3e echelon) Economisch Aantal aanvragen projecten ANWB Fonds Toegezegde donaties
Ambities MVO Onderwerp
Doel
Bereikt in 2010
Kwalitatieve en kwantitatieve
Maatregelen invoeren in
Projectgroep gestart
verbetering papiergebruik
gebruik en inkoop
CO2-reductie
Jaarlijks 3% CO2-reductie
7,1% reductie
(voor compensatie) 100% klimaatneutraal bedrijf
Compenseren aan de kant
10,6 %
van leden, consumenten en
(21,5% exclusief papier)
medewerkers Bewustzijn medewerkers
- MVO-Ambassadeurs onder - Circa 20 MVOmedewerkers
ambassadeurs van ver-
- Interne communicatie (o.a. schillende afdelingen die themaweken)
frequent bij elkaar komen en zelfstandig projecten uitrollen - Projectplan interne communicatie, uitvoering 2011
Verankering MVO in inkoopproces Elektrisch vervoer stimuleren
In 2010 100% duurzaam
Duurzaam inkoopbeleid
inkopen
geschreven
Leden, zakelijke partners en
Onder andere:
medewerkers informeren
- E-bike dag
over en kennis laten maken
- Proeftuinen ANWB elektri-
met elektrische voertuigen
sche fietsen bij ziekenhuis in Twente - Elektrische scooters te leen voor personeel - Projectplan showcase elektrisch rijden
8
4 | Profiel 4.1. Identiteit ANWB Samenhang vereniging en bedrijf
De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (“de vereniging”) heeft bijna 4 miljoen leden. Alle activiteiten van de ANWB worden uitgevoerd door een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, ANWB BV en haar dochterondernemingen. Daarnaast is een deel van de beleggingen ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van deze twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor (STAK). De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in bezit zijn van de vereniging. De meest bekende activiteiten van de ANWB zijn de Wegenwacht, Alarmcentrale en de ANWB-winkels. Het hoofdkantoor van de ANWB is gevestigd in Den Haag.
Doelstelling
De vereniging behartigt de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Hierbij zal zij zich, waar nodig, mede inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden (statuten vereniging: artikel 3).
Identiteit
De ANWB is een maatschappelijke vereniging die met een unieke mix van beïnvloedende en dienstverlenende activiteiten de onafhankelijkheid, keuzevrijheid en mobiliteit van burgers wil bevorderen. Tevens wil zij een bijdrage leveren aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving.
Missie
De ANWB helpt haar leden door hen te informeren, te adviseren en zo nodig te waarschuwen, en door hen bij problemen weer op weg te helpen. De ANWB wil mensen helpen hun eigen weg te gaan. Voor meer informatie over de ANWB missie, visie en strategie wordt verwezen naar het ANWB Jaarboek 2010.
9
4.2. De organisatie ANWB De ANWB is actief in een aantal verschillende sectoren met een groot aantal verschillende producten en diensten (inclusief informatieverstrekking en beïnvloeding), soms onder ‘merknamen’ die ook een zelfstandige bekendheid genieten. Een aantal activiteiten wordt uitgevoerd door dochterondernemingen van ANWB BV, andere door afdelingen van ANWB BV.
• Verzekeren
•
•
•
•
• •
- ANWB Verzekeringen - Unigarant/UVM - Reis- en Rechtshulp Overige dienstverlening aan consumenten - ANWB Rijopleiding (rijlessen en rijtrainingen) - ANWB Test- en trainingscentrum (rijvaardigheidstrainingen) - ANWB Reisinformatie (met name file-informatie op de radio) - ANWB Wegenwacht (pechhulp) - ANWB Alarmcentrale (personen- en voertuighulp) - Logicx (vervangend vervoer) - Medical Air Assistance (traumahelikopters) - ANWB Rechtshulp ( juridisch advies en bijstand) - Belangenbehartiging (beïnvloeding van externe partijen namens de leden) Reizen - ANWB Kampeerreizen - Pharos Reizen (autoreizen binnen Europa) - FOX Vakanties (verre reizen) - SNP Natuurreizen (wandel- en fietsreizen) - PinHigh Golf Travel (golfreizen) - Travelhome (camperreizen) Dienstverlening aan bedrijven en overheden - ANWB Test- en Trainingscentrum (rijtrainingen) - ANWB Wegenwacht (pechhulp) - ANWB Alarmcentrale (personenhulp) - Logicx (vervangend vervoer) Media - ANWB Media (kaarten, boeken, gidsen, tijdschriften) - ANWB Advies (autoadvies, verkeersinfo) Consumentenproducten (productie of samenstelling) - Telstar Trading (met o.a. ‘Human Nature’ en ‘Travel & Co’). Retail - ANWB Retail (winkels, webshop, Contact Center) - ANWB Online (met onder andere de ANWB-routeplanner)
Voor meer informatie over ANWB Vereniging en ANWB BV wordt verwezen naar het ANWB Jaarboek 2010.
10
Organisatie ANWB
Bestuur van de vereniging De bondsraad is, als algemene ledenvergadering, het parlement van de vereniging. De ruim 100 bondsraadsleden worden op de jaarlijkse ledenvergadering benoemd door de leden van de provinciale afdeling waartoe zij behoren. De voorzitters van de 12 provinciale afdelingen vormen samen de raad van advies. De raad van advies adviseert de raad van toezicht en de bondsraad. Hoofddirectie Het bestuur van ANWB BV wordt de hoofddirectie genoemd en die bestaat uit vier leden: - mr. G.H.N.L. (Guido) van Woerkom, hoofddirecteur - drs. M. (Mirjam) Sijmons, directeur Leden en Marketing - drs. R.J.X. (Roland) Wanders, directeur Financiële zaken - drs. F.J. (Frits) van Bruggen, directeur Hulpverlening en Verzekeren Omdat sprake is van een personele unie is de samenstelling van het bestuur van de vereniging (wordt ook hoofddirectie genoemd) gelijk aan die van de hoofddirectie van ANWB BV. Raad van Toezicht/Raad van commissarissen De raad van toezicht houdt toezicht op het beleid van de hoofddirectie en op de algemene gang van zaken in de vereniging. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. Er bestaat een personele unie tussen de leden van de raad van toezicht van de vereniging en de leden van de raad van commissarissen van ANWB BV. De raad van commissarissen houdt toezicht op het gevoerde bestuur door de hoofddirectie van ANWB BV. Leden raad van toezicht/raad van commissarissen (per 31-12-2010) - Mr. B. Staal (voorzitter), sinds 2003 - Jhr. drs. D. Laman Trip, sinds 2000 - Mr. E. A. van Amerongen, sinds 2006 - Ir. C.J. van der Graaf, sinds 2006 - Drs. F.H. Hensel, sinds 2001 - Mw. drs. K. M. H. Peijs, sinds 2007 Beloningen hoofddirectie en hoger management Bij de beloningen van hoofddirectie en hoger management hanteert de ANWB een vast en een variabel deel. Het percentage van het variabele deel wordt jaarlijks vastgesteld aan de hand van bepaalde vooraf gedefinieerde meetbare componenten. De beloningen zijn niet direct afhankelijk van de maatschappelijke resultaten. Echter, groei in maatschappelijke relevantie is een belangrijk onderdeel van de ANWB Visie 2011. Voor het realiseren hiervan is de gehele hoofddirectie verantwoordelijk wat de prestatie van de hoofddirectie in die zin maatschappelijk maakt. Voor meer informatie over het ondernemingsbestuur wordt verwezen naar het ANWB Jaarboek 2010.
11
5 | MVO binnen ANWB De ANWB ziet zichzelf primair als een vereniging, die haar activiteiten middels een BV heeft georganiseerd. De vereniging heeft als doel om de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer zo goed mogelijk te behartigen. Enerzijds door het aanbieden van producten en diensten (tegen een aantrekkelijke prijs-kwaliteitsverhouding), anderzijds door de mening en wensen van onze leden bij andere partijen onder de aandacht te brengen. Waar mogelijk proberen we de gaten (‘leemtes’) op te vullen die overheid en bedrijfsleven naar ons gevoel laten liggen. Dit maakt de ANWB een maatschappelijk betrokken organisatie.
5.1. Visie MVO binnen ANWB In de ANWB Visie 2011 staan individuele en maatschappelijke relevantie centraal. De ANWB wil langs beide wegen meer toegevoegde waarde bieden in het leven van de leden, wat zou moeten leiden tot een sterkere band met de leden. Middels onze activiteiten, onze bedrijfscultuur en onze arbeidsvoorwaarden proberen wij onze medewerkers geïnspireerd te houden. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is in de visie benoemd als belangrijk thema. Veel van onze activiteiten zijn per definitie maatschappelijk relevant, maar daarmee niet automatisch maatschappelijk verantwoord. Voor de periode 2009-2013 is menskracht vrijgemaakt om de MVO-prestaties van de ANWB en de rapportage daarover verder te verbeteren. Artikel 3 van de ANWB-statuten schrijft voor dat de vereniging zich waar nodig mede zal inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden. De statuten bepalen tevens dat de ANWB zich zal inspannen om de leefbaarheid van haar leden te verbeteren. Dit doen we enerzijds door het aanbieden van producten en (informatie)diensten waarmee leden en klanten bewuste keuzes kunnen maken en hun eigen milieudruk kunnen verlagen. En anderzijds door het beïnvloeden van overheden en andere partijen die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de milieukwaliteit, zodat leden en klanten nog meer van hun vrije tijd kunnen genieten en zich bij hun mobiliteit geen zorgen hoeven maken. De ANWB is groot qua ledenaantal, heeft een breed assortiment aan producten en diensten en weet hoe zij haar invloed kan laten gelden. Dit maakt dat veel mensen hoge verwachtingen hebben van wat de ANWB kan doen voor mens en milieu. Men kent de ANWB grote invloed toe op haar achterban bij het vergroten van kennis over milieuzaken, het bevorderen van een positieve houding ten opzichte van voorstellen die het milieu ten goede komen en zelfs het bevorderen van gedragsverandering. Tot op zekere hoogte is dit ook zo, maar de hooggespannen verwachtingen moeten telkens opnieuw waargemaakt worden om teleurstelling te voorkomen. Alle bedrijfsonderdelen spelen hierbij een rol.
12
Ook om die reden is het goed om proactief bezig te zijn met onderwerpen die relevant zijn in de maatschappij. Het milieu wordt bijvoorbeeld steeds belangrijker en het bewustzijn dat we goed bezig moeten zijn groeit. ANWB staat vooral bekend als mobiliteitsclub wat van ons vraagt dat wij onze betrokkenheid bij de bijkomende milieuvervuiling tonen en hier een vooruitstrevende rol in nemen. Maar ook op andere gebieden verwacht men inzet ten bate van de maatschappij wat geldt voor zowel leden als niet-leden. Onderzoek in 2009, uitgevoerd door MarketRespons, laat zien dat Nederlanders bij het noemen van duurzaamheid in relatie tot de ANWB vooral denken aan betrouwbaarheid, klantvriendelijkheid en ’lang bestaand’. Dit wordt ondersteund door panelonderzoek in 2009 en 2010 waaruit bleek dat zowel leden als niet-leden van mening zijn dat de ANWB fatsoenlijk omgaat met mens en milieu, maar het toch logisch vinden dat ANWB duurzame initiatieven onderneemt. Leden verwachten dat de ANWB een voortrekkersrol neemt, niet alleen op het gebied van verkeersveiligheid en mobiliteit maar ook op het gebied van duurzaam toerisme en mens en milieu. Het feit dat ANWB actief is op het gebied van (auto)mobiliteit blijft echter een blokkade voor leden en niet-leden om ANWB als duurzaam te ervaren. Men verwacht dat de ANWB op dat gebied (compenserende) maatregelen treft.
5.2. MVO per bedrijfsonderdeel De ANWB is erg breed en MVO-activiteiten lopen uiteen en verschillen per bedrijfsonderdeel en dochteronderneming. Een greep uit hoe deze verschillende bedrijfsonderdelen en dochters concreet bezig zijn met maatschappelijk verantwoord ondernemen, is opgenomen in dit hoofdstuk.
Wegenwacht
Jaarlijks verleent de Wegenwacht van de ANWB zo’n 1,3 miljoen keer pechhulp. In 90% van de gevallen kan het probleem ter plaatse verholpen worden. In 2010 heeft de ANWB een aantal nieuwe voertuigen in gebruik genomen als opvolger van de huidige Volkswagen Touran. Dit is de Volkswagen Caddy geworden. Het brandstofverbruik heeft meegespeeld in de keuze, niet alleen vanwege kostenbesparing, maar ook vanwege de wens zelf het goede voorbeeld te geven bij het beperken van CO2-emissies in het verkeer. De Caddy voldoet aan de Euro 4 norm en heeft een gemiddelde CO2 emissie van 164159 g/km. De Caddy’s die in 2011 aangeschaft gaan worden hebben weer een gemiddelde CO2 emissie van 147-149 g/km. De oude Touran had een CO2 emissie van 157 g/km. Standaard worden alle nieuwe voertuigen van de Wegenwacht al af-fabriek voorzien van een roetfilter. De voertuigen moeten uiteraard geschikt zijn om goede pechhulp te verlenen en zullen dus aan allerlei specificaties moeten voldoen wat betreft laadruimte, laadgewicht en accucapaciteit. Dit maakt dat de keuze vrijwel zeker niet zal vallen op de allerzuinigste auto’s die in Nederland verkrijgbaar zijn. Zo zijn er ook nog geen elektrische auto’s op de markt die aan onze operationele specificaties voldoen. Wel volgt de Wegenwacht de ontwikkelingen op het gebied van hybride en elektrische voertuigen nauwgezet. Daarnaast verzamelde de Wegenwacht,
13
net zoals in andere jaren, verkeerd getankte brandstof in, in 2010 701.621 liter (474.737 liter benzine en 226.884 liter diesel), en bood dit voor recycling aan bij een gespecialiseerd bedrijf. Ook is de CO2-uitstoot van de Wegenwachtinzet voor de zakelijke markt in 2010 klimaatneutraal gemaakt. Ten slotte is de Wegenwacht dit jaar met een diagnosetruck het land in getrokken onder de naam Wegenwacht Pitstop. Leden konden bij deze truck terecht voor een snelle check van hun auto en indien nodig reparatieadvies.
Alarmcentrale
ANWB-leden kunnen bij problemen in het buitenland een beroep doen op de Alarmcentrale van de ANWB. Ook klanten van verzekeringsmaatschappijen die de ANWB hebben ingehuurd, kunnen een beroep doen op de Alarmcentrale. De hulpverlening ter plekke wordt gecoördineerd door medewerkers op een viertal steunpunten in Europa. Bij grote rampen en bij repatriëring van grote aantallen slachtoffers stuurt de Alarmcentrale eigen mensen naar het buitenland. De vliegreizen van medewerkers en gerepatrieerden veroorzaken helaas onvermijdelijk veel CO2-uitstoot. In 2010 zijn de dienstreizen van ANWB medewerkers ten behoeve van deze repatriëring klimaatneutraal gemaakt. Met KLM-Air France is de afspraak gemaakt om dit ook aan te bieden aan verzekeringsmaatschappijen ten behoeve van repatriëringsvluchten. Ook is in 2010 een proef gestart met de inzet van helikopters van Medical Air Assistance voor repatriëring vanuit het noordwesten van Duitsland, de Benelux en Noord-Frankrijk. Deze proef zal tot het voorjaar van 2011 duren.
Logicx
Evenals de Wegenwacht is Logicx voor haar werk vrijwel permanent op de weg aanwezig met bergingsvoertuigen én met vervangend vervoer voor leden die door pech of een ongeval hun auto niet kunnen gebruiken. Dit veroorzaakt uiteraard CO2-uitstoot. Door de eisen die aan het bergingsmaterieel worden gesteld, is de keuze voor voertuigen beperkt en zijn de mogelijkheden tot CO2-reductie dat ook. Uit maatschappelijk oogpunt ondersteunt Logicx het Revalidatiefonds met een jaarlijkse donatie.
Reizen
De ANWB en haar touroperators verkopen vervoer, verblijf, ‘vermaak’ en verzekeringen, veelal in combinatie als pakketreis. MVO speelt daarbij een belangrijke rol. Na een start in 2009 bieden inmiddels alle reisdochters hun klanten bij vlieg- en autoreizen de mogelijkheid om hun vervoer klimaatneutraal te maken via het ANWB GreenSeat programma. Via deze samenwerking met de Climate Neutral Group (CNG) komt het geld van klanten die kiezen voor klimaatcompensatie ten goede aan een textielfabriek in Thailand. Sinds enige tijd gebruikt die rijstschillen van boeren in de omgeving voor haar energievoorziening, in plaats van stookolie. Dit levert een vermindering van CO2emissie op die minimaal gelijk is aan de CO2-emissie die de vakantiegangers veroorzaken.
14
Hieronder worden nog enkele specifieke MVO-activiteiten belicht per reisdochter:
FOX Vakanties
Sinds 2009 biedt FOX Vakanties in samenwerking met de stichting Orange Angel zogenoemde ‘feel good’-reisverlengingen aan op een aantal bestemmingen. Toeristen krijgen zo de mogelijkheid om, aansluitend op hun vakantie, een aantal dagen vrijwilligerswerk te verrichten voor een project in Thailand, Vietnam, Sri Lanka, Costa Rica of India/Nepal. In de reissom zit een klein bedrag verwerkt ter financiering van de projecten, die ook jaarlijks een donatie van 10.000 euro ontvangen van FOX en Orange Angel. Ook de vrijwillige bijdrage van € 4.95 in de verzendkosten van de FOX-reisgidsen gaat volledig naar deze projecten. Naast de deelname aan het GreenSeat-programma compenseert FOX alle vluchten van haar medewerkers, behalve van reisleiders. In 2010 is een orang-oetanactie gestart. Voor iedere boeking met vertrek vanaf 1 april 2010 naar Maleisisch Borneo adopteert FOX voor één jaar een baby orang-oetan. Deze apen worden in speciale opvangcentra op Borneo grootgebracht en erop voorbereid hun eigen leven op te pakken in de wildernis. Tijdens hun vakantie kunnen klanten hun eigen ‘adoptiebaby’ bezoeken. Voor 2011 heeft FOX Vakanties het initiatief genomen om de bedreigde zeeschildpadden in Costa Rica te helpen beschermen. Voor iedere boeking die vóór 1 december 2011 door een FOX-klant gemaakt wordt voor een reis naar Costa Rica, zal FOX Vakanties voor één jaar een zeeschildpad adopteren. FOX Vakanties heeft 2 DTO (Duurzaam Toeristisch Ondernemen) coördinatoren en verder neemt FOX Vakanties deel aan een werkgroep onder leiding van de ANVR voor het opzetten van een accommodatie certificeringssysteem genaamd Travelife.
SNP Natuurreizen
SNP heeft in 2010 haar DTO-beleid flink aangescherpt. Op alle drie de facetten van haar reisproduct , ‘vervoer, verblijf en programma’, zijn maatregelen en een beleid ontwikkeld. Met betrekking tot de heen- en terugreis naar de bestemming wordt de klant in staat gesteld haar vliegreis CO2-neutraal te maken door het aanbieden van het ANWB Greenseat compensatie project. Ook alle vluchten van de SNP reisleiders en voorbereiders zijn standaard gecompenseerd. Alle treinreizen en autohuur die SNP aanbiedt hebben deze CO2-compensatie standaard inclusief. In 2011 wordt ook de mogelijkheid geboden de heen- en terugreis met eigen auto klimaatneutraal te maken. In 2010 hebben 1.081 klanten (11%) hier gebruik van gemaakt en samen het bedrag van € 18.900 toegevoegd aan het ANWB Greenseat project in Thailand. Met betrekking tot de accommodaties waar SNP mee werkt is er in 2010 een groot onderzoek gestart naar de mate waarin duurzaamheid een rol speelt in het beleid van deze accommodaties. SNP werkt ook mee aan het Travelife systeem, een initiatief van het IDH (Initiatief Duurzame Handel) waarbij accommodaties worden gescreend.
15
Bij de reisprogramma’s wordt er door de productmanagers scherp gekeken naar het vermijden van onnodige binnenlandse vluchten en is SNP gestopt met het aanbieden van milieuverstorende activiteiten zoals bijvoorbeeld sneeuwscootersafari’s. Over het jaar 2010 wordt weer een vast percentage van de winst gedoneerd aan Vogelbescherming Nederland. In eigen huis staat duurzaamheid ook centraal. SNP is verhuisd naar een kantoorpand met een zuinig energielabel, een stijging van label G naar C. Daarnaast wordt steeds meer reisinformatie, zoals tickets en facturen, digitaal verzonden. Verder heeft SNP geïnvesteerd in duurzaam meubilair, een ecologische daktuin en is er een intensief systeem van afvalscheiding geïntroduceerd.
Pharos Reizen
De bestaande samenwerking met het Meva Fonds is in 2010 gecontinueerd. Via een link in de bevestigingsmail kunnen klanten een bedrag van 1 euro of meer doneren voor vakanties voor mensen met een beperking. Zij kunnen vaak geen (aangepaste) vakantie betalen, terwijl verschillende onderzoeken juist hebben aangetoond dat vakanties een therapeutisch effect hebben. Ook heeft Pharos in 2010 haar klanten aangeboden om de CO2 uitstoot van hun autoreis te compenseren. Net als de andere reisdochters doet Pharos dit aan de hand van het GreenSeat programma van de Climate Neutral Group.
Telstar Trading
De inkoop van goederen ten behoeve van het retailkanaal van de ANWB wordt verzorgd door het dochterbedrijf Telstar Trading. In 2010 heeft Telstar een proef gestart met led-verlichting in het ´oude gedeelte´ van het magazijn op het moment dat het aan vervanging toe was. Het ´nieuwe´ magazijn is tijdens de bouw in 2007 voorzien van hoogrendement TL-verlichting en gaat daarom nog niet over op led-verlichting. Voor een toelichting op het inkoopbeleid van dochteronderneming Telstar Trading wordt verwezen naar hoofdstuk 5.3, ´MVO in de keten´.
Unigarant
Verzekeringsdochter Unigarant neemt haar verantwoordelijkheid op het gebied van fraudebestrijding. Uit een meting in 2010 van het Verbond van Verzekeraars scoort Unigarant op het hoogste niveau van fraudebewustzijn. Het in 2006 door alle verzekeraars ondertekende Deltaplan Fraude omvat acties om het fraudebewustzijn en daarmee de pakkans van fraudeurs te verbeteren. Als al deze acties en aanbevelingen zijn uitgevoerd, stijgt het niveau van fraudebewustzijn van de verzekeraar. Door het voorkomen en opsporen van onterechte claims draagt de afdeling Speciale Zaken bij aan beheersbare premies voor alle verzekerden. Unigarant hecht veel waarde aan een heldere en transparante communicatie naar klanten. Zo voldoet Unigarant aan de Gedragscode die het Verbond van Verzekeraars opgesteld heeft. In dit kader attendeert Unigarant de verzekerden sinds begin 2009 onder andere tijdig op de verlenging van hun verzekering en op de mogelijkheden tot het indienen van klachten over de dienstverlening. Daarnaast zijn er initiatieven geweest om de (schriftelijke) correspondentie naar klanten waar nodig te optimaliseren. Bij het herinrichten van het
16
pand van Unigarant, is gekozen voor energiebesparende technieken als waterbesparende kranen en verlichting op basis van bewegingsdetectie. Verder wordt de afname van het maken van (kleuren)prints bevorderd en wordt waar mogelijk dubbelzijdig geprint. Alle inkomende post bij Unigarant wordt direct gescand. De verdere verwerking intern vindt geheel gedigitaliseerd plaats en ook de output voor de klant kan digitaal worden verstrekt.
ANWB Media
Bij het aangaan van drukwerkcontracten vraagt ANWB Media altijd of de drukkerijen aan de laatste milieueisen voldoen. Voor een aantal uitgaven wordt gebruik gemaakt van FSC-papier. In 2009 is besloten nog niet voor de hele linie (kaarten, boeken, gidsen en tijdschriften) over te gaan op papier en drukwerk dat voldoet aan een betrouwbaar keurmerk op natuur- en milieugebied. In 2010 is een verkenning gehouden om de mogelijkheden te bekijken. De medewerkerstevredenheid steeg van een 5 naar 7 in één jaar, mede door de inspanningen van de medewerkers zelf.
ANWB Rijopleiding
Bij ANWB Rijopleiding wordt onder andere gereden met het zuinige type Volkswagen Polo met B-label, in totaal zo´n 65 lesauto´s. Deze overeenkomst is in 2010 uitgebreid met 35 lesauto´s van het type Volkswagen Polo Bluemotion met A-label. Bij de keuze van een nieuw type is de hybride Toyota Prius overwogen, maar deze is er alleen als automaat wat de auto ongeschikt maakt als lesauto. Daarnaast is ANWB Rijopleiding gestart met een pilot in Zuid-Limburg waar, in overleg met de franchisenemer, een elektrische scooter wordt ingezet voor de bromfietslessen. Deze pilot is een samenwerking met de provincie Limburg en Kreidler, de leverancier van elektrische scooters.
ANWB Test- en Trainingscentrum
Via de Climate Neutral Group heeft het ANWB Test- en Trainingscentrum in 2010 116 ton CO2 gecompenseerd ten opzichte van 112 ton in 2009. Bovendien is in het centrum medio 2010 het geplande nieuwe besturingssysteem geïnstalleerd dat zo’n 3500 KwH minder stroomverbruik zal opleveren. Deze besparing komt voort uit het vervangen van frequentieregelaars door softstarters, het verwijderen van IO-modulen en het vervangen van verwarmde sproeiers door niet verwarmde. Of deze besparing daadwerkelijk bereikt is kan pas aan de hand van cijfers over 2011 bepaald worden.
Medical Air Assistance (MAA)
ANWB Medical Air Assistance (MAA) is een 100% dochterbedrijf van de ANWB en beschikt momenteel over zes traumahelikopters. Met vier helikopters (en twee reservehelikopters) vervoert ANWB Medical Air Assistance in opdracht van de 4 traumacentra de Mobiel Medische Teams (MMT’s) door heel Nederland. MAA voert per jaar meer dan 3.800 vluchten voor de spoedeisende hulp uit. ANWB Medical Air Assistance (MAA) verzorgt de operatie van de traumahelikopters voor de academische ziekenhuizen van Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en Groningen. Wanneer tijdwinst van levensbelang is, vervoeren de helikopters een mobiel medisch team naar de ongevalslocatie. In 2010 zijn met de traumahelikopters 4.432 vluchten uitgevoerd, in 2009 waren
17
dit er 4.630. De inzet resulteerde in 1831 vlieguren met 6 helikopters. Hierbij is 449.099 liter kerosine verbruikt. In 2009 was dat 460.827 liter. Een van de MAA-piloten is in 2010 samen met de ACE Aviation Academy de uitdaging aangegaan een Trans-Atlantische overtocht te maken in de grootste nog vliegende dubbeldekker ter wereld, de Antonov 2. Om de betrouwbaarheid van biobrandstof aan te tonen zal deze vlucht volledig op Bio-methanol worden uitgevoerd. Naast deze milieumaatregelen is MAA in 2010 gestart met inzet van helikopters voor repatriëring vanuit noordwest Duitsland, de Benelux en Noord-Frankrijk.
5.3. MVO en management De hoofddirectie ziet dat maatschappelijk verantwoord ondernemen steeds belangrijker wordt. Bovendien is hij zich zeer bewust van de maatschappelijke positie van de ANWB en de bijkomende maatschappelijke verantwoordelijkheid. Van een organisatie als de ANWB die zo midden in de maatschappij staat verwachten stakeholders dat er goed wordt omgegaan met mens en milieu en dat de ANWB misschien zelfs wel een voortrekkersrol inneemt. drs. M. (Mirjam) Sijmons, directeur Leden en Marketing: “Ik kan me niet voorstellen dat ik zou willen werken bij een bedrijf waarbij het thema maatschappelijk verantwoord ondernemen en de concrete invulling daarvan niet op de agenda staat, het hoort bij verantwoordelijkheid nemen als organisatie voor de samenleving en de wereld waarin we leven en het brengt heel veel goeds” drs. F.J. (Frits) van Bruggen, directeur Hulpverlening en Verzekeren: “ANWB heeft een voorbeeldfunctie ten aanzien van MVO in Nederland. Het stimuleren van gebruik van elektrische auto’s, elektrische scooters en elektrische fietsen door ANWB is belangrijk. Wij zijn van plan om de eerste elektrische wegenwachtauto in mei 2011 in gebruik te hebben. Verder vind ik het geweldig dat ANWB de natuur dichterbij de mensen brengt.” Maatschappelijke verantwoordelijkheid loopt dus als een rode draad door de organisatie en daarom legt de hoofddirectie dit bij iedere medewerker en (lijn)manager. Iedere manager is aan te spreken op het verbeteren van de milieuprestaties van de afdeling. Sommige managers hebben een bijzondere taak. De manager Business Services is eindverantwoordelijk voor het reduceren van de milieubelasting door gebouwen en apparatuur en poolauto’s. De manager Human Resource Management is verantwoordelijk voor het creëren van bewustzijn voor en het doorvoeren van initiatieven ten behoeve van het reduceren van de milieubelasting in het woon-werkverkeer. De ANWBmilieucoördinator is verantwoordelijk voor het monitoren van de milieuprestaties van de ANWB en medeverantwoordelijk voor het vormgeven van het milieubeleid en het initiëren van verbeteringen. Echter, in de visie 2009-2011 is besloten om MVO extra aandacht te geven, met als speerpunt ‘CO2/energie’. Besloten is dat de ANWB zich de komende jaren
18
extra zal inspannen om klimaatverandering tegen te gaan door de emissie van CO2 terug te dringen, zowel in het eigen bedrijf als bij de leden. Om die reden is in 2009 een MVO manager aangesteld en heeft deze in 2010 versterking gekregen door een MVO adviseur. Zij hebben als doel het MVO-beleid en de MVO-prestaties naar een hoger niveau te tillen. De MVO manager rapporteert aan de directeur van de vereniging en deze naar de directeur Leden & Marketing. Binnen de hoofddirectie beheert zij de portefeuille MVO. De MVO manager doet één keer per jaar verslag van de behaalde resultaten en plannen voor de komende periode. Op basis daarvan stelt de hoofddirectie het MVO-beleid voor de komende periode vast en communiceert dit naar de managers in het 1e echelon. Zij zijn verantwoordelijk voor werkelijke adoptie en implementatie van de strategie.
Corporate Governance
Om integer en goed bestuur te waarborgen zijn reglementen opgesteld voor de raad van commissarissen en de hoofddirectie, gebaseerd op de Code Tabaksblat. De reglementen geven op een transparante manier weer op welke wijze wordt bestuurd en toezicht wordt gehouden op het bestuur. Hier wordt al sinds 2005 mee gewerkt. Conform de regels van corporate governance heeft de raad van commissarissen twee commissies ingesteld: een auditcommissie en een commissie die zich bezig houdt met benoeming, bezoldiging en selectie van leden van de raad van commissarissen en de hoofddirectie. In 2010 hebben zich geen veranderingen voor gedaan in de reglementen.
MVO-ambassadeurs
In 2009 is tijdens inspiratiesessies gestart met het vormen van een groep MVO-ambassadeurs onder medewerkers. Inmiddels bestaat deze groep uit ongeveer 20 mensen van allerlei afdelingen. Zij brengen actuele onderwerpen vanuit de MVO-manager onder de aandacht van hun collega´s, signaleren knelpunten, brengen discussie op gang en denken mee over het MVO-beleid. Ook pakken zij zelfstandig projecten op. Een voorbeeld is dat zij eind 2010 actief zijn geweest met het onder de aandacht brengen van energiebesparende maatregelen voor thuis en op de werkvloer. De MVO-ambassadeurs komen zo’n zes keer per jaar bij elkaar. Maaike Kiestra, MVO-ambassadeur en OR lid “Als lid van de OR en als MVO-ambassadeur ben ik betrokken bij de ontwikkeling van MVO voor de ANWB. Door op gepaste momenten vragen te stellen en aandacht te vragen voor MVO-zaken. En zelf doen natuurlijk, van zomin mogelijk printen tot woon-werkverkeer met trein/fiets/e-scooter. MVO is voor mij heel breed, en heeft alles te maken met de eigen verantwoordelijkheid voor de wereld waarin we leven. Dat werkgevers die verantwoordelijkheid ook steeds meer gaan uitvoeren, is een groot pluspunt. Bij de ANWB past dit uitstekend, al vind ik ook dat we nog veel verder kunnen gaan. We doen nog erg veel dingen dubbel, en ook die energie kun je beter gebruiken. MVO gaat erg goed samen met het Nieuwe Werken en projecten als Great Place to Work. Het is fijn om te werken bij een werkgever die de mensen in staat stelt en helpt bij het zo verantwoord mogelijk inrichten van je werk(omgeving).”
19
5.4. MVO in de keten Stakeholders
Voor de ANWB zijn de belangrijkste stakeholders: - (bondsraads)Leden - Medewerkers - Klanten - Zakelijke partners - Toeleveranciers - Niet-zakelijke relaties op de terreinen mobiliteit en vrije tijd die voor de ANWB van belang zijn. Bijvoorbeeld overheden, brancheorganisaties, NGO’s en kennisinstellingen. Om te kunnen peilen hoe de stakeholders ANWB beoordelen wat betreft prestaties en beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen voert de MVO manager sinds 2009 gesprekken met belangrijke stakeholders over hoe zij het MVO-beleid en de prestaties beoordelen en welke suggesties zij hebben ter verbetering daarvan. In 2009 zijn daarvoor gesprekken gevoerd met: medewerkers, bondsraadleden, toeleveranciers en milieuorganisaties. In 2010 is gekozen voor twee zakelijke partners: Rabobank en de Climate Neutral Group. Rabobank is de huisbankier van ANWB en daarnaast zelf een koploper op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Climate Neutral Group is expert in de branche en een belangrijke samenwerkingspartner op het gebied van CO2-reductie en compensatie. Beide stakeholders kunnen een gedegen kritische mening geven over het beleid van de ANWB. Hier is bewust een keuze voor gemaakt. Stakeholdergesprek Climate Neutral Group Bij Climate Neutral Group is gesproken met de Managing Director en Carbon Footprint Manager. Hun bevindingen komen zowel voort uit ervaringen als partner en als ANWB-lid. Beide vinden dat de ANWB veel doet aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, op de gebieden people, planet en profit. De ANWB heeft de middelen om invloed uit te oefenen en bevindt zich precies op het snijvlak van maatschappelijke organisaties en bedrijven. De potentiële impact op partners en de maatschappij is daarmee groot in hun ogen. Echter, de ANWB maakt hier nog niet maximaal gebruik van. Om een beweging te bewerkstelligen is een planmatige aanpak en goede communicatie noodzakelijk. Daarnaast is de ANWB een organisatie met een grote variëteit aan activiteiten. Focus aanbrengen in de verslaggeving vergroot de transparantie en duidelijkheid van de ANWB en de MVO-activiteiten. Stakeholdergesprek Rabobank Rabobank is van mening dat het MVO-beleid van de ANWB zeer transparant is. Informatie over het MVO beleid is voldoende aanwezig en ook lijkt de ANWB open te staan voor verdere vragen. Echter, ANWB mag minder bescheiden zijn in externe communicatie en nog breder en dieper ingaan op de activiteiten die ontplooid worden. Rabobank adviseert bovendien om in onze externe communicatie duidelijker te focussen op onderwerpen die wij echt belangrijk vinden (voor onze leden, medewerkers, toeleveranciers e.d.). Daarnaast
20
lijkt het hen zinvol om in ons maatschappelijk jaarverslag nog duidelijker aan te geven op welke normering keuzes gebaseerd zijn (standaarden, richtlijnen of normen we daarbij gebruiken). Gesproken is met het hoofd duurzame ontwikkelingen, een senior relatiemanager en een business developer. Ook wordt het beeld dat leden en medewerkers hebben van het MVO-beleid en de prestaties van de ANWB consequent gevolgd. Medewerkers worden geïnformeerd over MVO-initiatieven in de vorm van inspiratiesessies, intranet en themaweken. Medewerkers kunnen hier hun mening over geven of erover meedenken. Om goed in de gaten te houden wat leden van de ANWB verwachten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en hoe zij ons beoordelen wordt jaarlijks een panelonderzoek uitgevoerd. Hierin wordt de algemene perceptie gemeten en mogelijk een actueel onderwerp getoetst. Begin 2011 zal het volgende onderzoek plaatsvinden. De perceptie van leden wat betreft papiergebruik binnen de ANWB zal dan in het bijzonder onder de loep genomen worden. In deze panelonderzoeken wordt bovendien altijd een selectie niet-leden opgenomen.
Partners
Zusterclubs De ANWB is een unieke organisatie en werkt samen met buitenlandse zusterclubs binnen en buiten de kaders van de verenigingen ARC Europe (Europees) en de FIA (wereldwijd). De clubs komen regelmatig bij elkaar om kennis te delen en samenwerking te onderhouden. Deze samenwerking leidt tot efficiencyverbeteringen, strategieontwikkeling en gezamenlijke productontwikkeling. Zo werken we samen met ADAC (Duitsland), de OEAMTC (Oostenrijk), TSC (Zwitserland) en de AA (Engeland). Maar ook buiten Europa worden contacten onderhouden. Voornamelijk om krachten te bundelen bij mondiale ontwikkelingen. Internationale collega’s zijn de Global Mobility Alliance (GMA) en onze Amerikaanse (AAA) en Australische zusterclub (AA). Samen met deze clubs voert de ANWB ook tests uit, op het gebied van voertuigen, onderdelen en toebehoren. ANWB participeert samen met een groot aantal Europese zusterclubs in het programma EuroTest, dit richt zich op verkeersveiligheid, mobiliteit en toerisme. Door jaarlijkse testen op dit gebied willen de clubs kennis nemen van de kwaliteit en waar nodig aandringen op verbetering. In 2010 heeft EuroTest onderzoek gedaan naar de kwaliteit van openbaar vervoer, wegwerkzaamheden in grote steden en voetgangersoversteekplaatsen. Een andere grote gezamenlijke test is de Europese tunneltest waarbij Europese tunnels getest worden op veiligheid door EuroTAP (European Tunnel Assessment Programme). In 2010 zijn 25 tunnels getest. Ook voert ANWB in samenwerking met ADAC en andere zusterclubs producttesten uit. Hierbij wordt gekeken naar de kwaliteit van de producten en in hoeverre deze voldoen aan de wettelijke eisen. In 2010 zijn onder andere kinderzitjes, winterbanden en kinderfietshelmen onder de loep genomen. FIA De ANWB is lid van een aantal internationale organisaties op het gebied van beïnvloeding. Op het veld van mobiliteit is ANWB lid van de Federation Internationale d’Automobile (FIA), een wereldwijde organisatie die de belan-
21
gen van ruim 100 miljoen leden behartigd. De Europese clubs binnen de FIA hebben een apart bureau in Brussel van waaruit de beïnvloedingsactiviteiten richting de Europese Unie worden gecoördineerd. ARC De ARC (20% ANWB) sluit voor automobielclubs Europese hulpverleningscontracten en zorgt dat het hulpverleningsnetwerk functioneert. ACTA en Starter ACTA (21,7% ANWB) organiseert de pechhulp in Frankrijk en sluit er hulpverleningscontracten. De organisatie Starter (16% ANWB) doet hetzelfde in Polen. EHAC ANWB Medical Air Assistance (MAA) is medeoprichter en bestuurslid van EHAC, de belangenbehartiger van operators van trauma- en reddingshelikopters. MVO In het kader van MVO hebben we specifieke samenwerkingspartners. We werken onder andere samen met FSC, Climate Neutral Group en Stichting Natuur en Milieu. Daarnaast participeert de ANWB, financieel of met kennis, bij stichtingen en besturen die een bijdrage leveren aan de maatschappij en/of het milieu. Een voorbeeld is Fonds Slachtofferhulp waarvan de ANWB één van de ‘founding members’ is. Op die manier draagt ANWB bij aan ondersteuning van vele verkeersslachtoffers die er jaarlijks vallen.
Inkoopbeleid
De ANWB koopt zowel in Nederland als in het buitenland in. De meeste onderdelen van de ANWB betrekken goederen en diensten binnen Nederland. De Alarmcentrale werkt daarnaast ook samen met internationale dienstverleners, vervoerders en zorgverleners. De dochteronderneming Telstar koopt ten behoeve van het retailkanaal producten in China, Bangladesh, Thailand, Portugal en Polen in. De ANWB reisdochters verzorgen inkoop van lokaal vervoer, accommodaties en lokale begeleiding (vervoer, verblijf en entertainment), dit soms via lokale agenten. Het ANWB inkoopbeleid is door de inkoopmanager beschreven en vastgesteld in overleg met de hoofddirectie en de zogenaamde Tenderboard. Bij het opstellen van het inkoopbeleid is onder andere gebruik gemaakt van kennis vanuit de Nederlandse Vereniging van Inkoopmanagement (NEVI). De afdeling Inkoopmanagement draagt zorg dat inkoopprocessen verlopen volgens dit vastgestelde beleid. Vanuit de maatschappelijke positie in de samenleving vindt de ANWB het belangrijk om duurzaam in te kopen. Onder duurzaam inkopen verstaat de ANWB ‘het toepassen van milieucriteria en sociale criteria bij de inkoop van producten en diensten in alle fasen van het inkoopproces’. De ANWB wil een eerlijke prijs betalen voor producten en diensten en wil de kosten daarvoor niet afwentelen op anderen. De ANWB wil dat toeleveranciers in relatie tot hun personeel de mensenrechten respecteren, kinderarbeid vermijden, zich
22
niet schuldig maken aan omkoping en corruptie en dat ze zo milieuvriendelijk mogelijk bedrijfsvoeren. De wens voor duurzaam inkopen was tot 2010 niet verankerd in het vastgestelde inkoopbeleid. Om op continue en uniforme wijze invulling te geven aan maatschappelijk verantwoord inkopen is in 2010 een plan geschreven ter verduurzaming van het inkoopproces. Het plan geeft weer hoe verduurzaming stapsgewijs ingevoerd kan worden met als uiteindelijk doel in 2012 100% duurzaam in te kopen. In 2011 moet hiervan 50% ingevuld worden. Concreet betekent dit dat vanaf 2011 in alle tendertrajecten minimale eisen (knock out criteria) met betrekking tot duurzaamheid zullen worden toegepast. Daarnaast zullen naast prijs, logistiek, en andere kwaliteitsaspecten ook duurzaamheidscriteria als zwaarwegende factor (gunningscriteria) worden meegenomen in de beoordelingsmatrix. Hierdoor worden leveranciers gedwongen om naast prijs ook op duurzaamheidsaspecten te concurreren. De Tenderboard bewaakt dat deze duurzaamheidscriteria inderdaad worden meegenomen. Tevens worden de algemene inkoopvoorwaarden aangepast en is een gedragscode voor leveranciers opgesteld. Opstellen van knock-out criteria en gunning criteria Voor aanbestedingen worden minimale eisen (knock-out criteria) opgesteld. Deze zijn afhankelijk van de betreffende inkoopcategorie. Voor kantoorartikelen geldt bijvoorbeeld als minimumeis dat deze geen polyvinylchlorides (PVC’s) bevatten. Naast deze minimale eisen kan een leveranciers extra punten scoren met prestatie belonende criteria (gunning criteria). Ook deze zijn afhankelijk van de betreffende inkoopcategorie. Leveranciers van dienstauto’s krijgen bijvoorbeeld extra punten indien zij voertuigen leveren die voldoen aan de EURO-5 of -6 norm voor motoren. De basis voor deze systematiek is aanwezig, MVO-eisen kunnen eenvoudig toegevoegd worden aan de bestaande knock-out- en gunning criteria in de huidige inkoopdocumenten. De duurzaamheidscriteria per inkoopcategorie worden door inkoopmanagement samen met de betreffende businessonderdelen bepaald. In de loop van 2011 en 2012 zullen deze criteria voor alle 150 inkoopcategorieën worden vastgesteld. Aanpassing algemene inkoopvoorwaarden In de algemene inkoopvoorwaarden 2008 refereren artikel 4.5 en artikel 12 aan MVO. Deze artikelen waren echter beperkt en niet transparant genoeg. ANWB wil leveranciers duidelijker maken waar vereniging en bedrijf voor staan en wat de ANWB van leveranciers verwacht. Om dit te bewerkstellingen zijn artikel 4 en 12 uitgebreid en is een geheel nieuw artikel toegevoegd. De aangepaste algemene inkoopvoorwaarden 2011 zijn gereed en worden vanaf januari 2011 toegepast. Opstellen gedragscode voor leveranciers De bestaande ANWB gedragscode is toepasbaar voor medewerkers van ANWB BV en ANWB dochterondernemingen. ANWB wil dat ook leveranciers handelen naar de uitgangspunten. Om die reden is een gedragscode voor leveran-
23
ciers opgesteld die leveranciers naast de algemene inkoopvoorwaarden voor akkoord moeten tekenen. Ontwikkelingen inkoop 2010 en verder Naast de ontwikkelingen op het gebied van het inkoopbeleid zijn er in 2010 ook concrete initiatieven uitgevoerd. Voor de betreffende inkoopcategorieën staan in onderstaande tabel een aantal voorbeelden van initiatieven uitgewerkt. Daarnaast zijn verdere doelstellingen voor 2011 en verder kort uitgewerkt. Ontwikkelingen per inkoopcategorie Inkoopcategorie
Status 2010
Doelstelling 2011 en verder
Elektriciteit en gas
Contract afgesloten met Greenchoice (groene stroom en gas)
Verdere verbeteringen ten behoeve van het reduceren van het energieverbruik zoals de invoering van Plugwise.
Retail
Plastic tasje van gerecycled plastic ontwikkeld en invoering gepland voor 2011
ICT
-
Drukwerk en papier
- Drukwerkloket ingericht voor centrale inkoop papier - Zoveel mogelijk papier met FSC keurmerk inkopen (kwalitatieve verbetering)
Transport
Groene leaseregeling ingevoerd waarbij een financieel incentive is gekoppeld aan label A, B of C
Gebruik plastic tasje van gerecycled plastic in alle ANWBwinkels
Energiezuinige desktops en laptops aanschaffen
Begin 2011 plan maken voor reductie papierverbruik Geplande initiatieven zoveel mogelijk in 2011 uitrollen Verduurzaming wagenparken
* Inkoopcategorieën op basis van criteria Agentschap NL
Inkoopbeleid overige bedrijfsonderdelen en dochtermaatschappijen De dochterondernemingen van de ANWB hanteren hun eigen inkoopbeleid en -voorwaarden. Telstar Trading Telstar Trading betrekt kleding en ‘special products’ uit onder andere China en India. Telstar heeft zowel contact met tussenpersonen als direct met fabrieken. Om toezicht te houden op de fabrieken van herkomst is Telstar sinds 2007 aangesloten bij het Business Social Compliance Initiative (BSCI). Deze organisatie biedt een Code of Conduct en een monitoringsysteem voor het controleren en verbeteren van arbeidsomstandigheden in fabrieken. Op dit moment is 70% van het inkoopvolume van Telstar geaudit door BSCI. De algemeen door BSCI gestelde doelstelling van 66% is hiermee ruimschoots behaald. Meer dan 70% is overigens complex vanwege het feit dat de leverancierslijst wisselt van samenstelling. Daarnaast heeft Telstar binnen haar organisatie een Social Accountability Manager die verantwoordelijk is voor de continuïteit van dit proces. In de loop van 2011 zal in opdracht van de hoofddirectie het gehele inkoopbeleid bij Telstar in de vorm van een audit getoetst worden.
24
Reisdochters De reisdochters kopen zelf zaken in zoals vervoer, verblijf, lokale gidsen en andere essentiële onderdelen van pakketreizen. Wat betreft inkoop van andere producten of diensten kunnen zij zich aansluiten bij de inkoop via de ANWB (bijvoorbeeld voor groene stroom of standruimte op beurzen). Zij kunnen er echter ook voor kiezen deze zaken zelf in te kopen. Het grootste deel van de reisdochters heeft inmiddels een coördinator Duurzaam Toeristisch Ondernemen (DTO) binnen hun organisatie benoemd of hebben iemand verantwoordelijk voor MVO gemaakt. Zij zijn, met hun directies, verantwoordelijk voor het ketenbeheer. De MVO-manager van de ANWB ondersteunt hen hierbij.
5.5. Maatschappelijk Risicomanagement
De ANWB is een organisatie met zeer verschillende activiteiten die elk hun eigen specifieke risico’s kennen. Om de doelstellingen te kunnen behalen en de continuïteit van de organisatie te waarborgen, gaat veel aandacht uit naar de beheersing daarvan. De ANWB hanteert het COSO-ERM model als uitgangspunt voor haar risicomanagementsysteem. Jaarlijks wordt de toprisicolijst van de ANWB geactualiseerd, zo ook in 2010. Dat leidde tot een nieuw risicoprofiel met drie nieuwe en twee afgevallen risico’s. In dit proces is speciale aandacht uitgegaan naar de interne risicobeheersings- en controlesystemen. Het nieuwe risicoprofiel laat een verbetering zien ten aanzien van de mate van beheersing. Bovendien is op continue basis gewerkt aan het verhogen van het risicobewustzijn bij de onderdelen van de organisatie. In het afgelopen jaar heeft daarbij de focus gelegen op verhoogde aandacht voor risicomanagement bij procesverbeterende projecten en bij invoering van nieuwe producten of services. Tevens heeft in 2010 een aantal audits plaatsgevonden op de beheersing van in 2009 geïdentificeerde toprisico’s. De ANWB kent een gedragscode en een klokkenluidersregeling. Strategische risico’s De basis voor de huidige strategie van de ANWB ligt vast in de Visie 2011. Risico’s ten aanzien van imago en merknaam als ook technologische ontwikkelingen en wijzingen in wet- en regelgeving komen hoog terug in de lijst van 2010. Deze worden met diverse programma’s in de verschillende onderdelen van de ANWB in voldoende mate beheerst. Als voorbeeld is de ledenpeiling Anders Betalen voor Mobiliteit uitgebreid geëvalueerd. Operationele risico’s De reputatie van de ANWB is uitstekend. Slechte kwaliteit van producten of diensten, of een onderbreking van het leveren daarvan, kan daar afbreuk aan doen. De borging van kwaliteit is net als voor 2009 binnen verschillende onderdelen van de ANWB met interne kwaliteitssystemen geregeld. Naar aanleiding van de risico-inventarisatie is een werkgroep ingesteld om de bestaande maatregelen ten aanzien van het borgen van de bedrijfscontinuïteit in geval van calamiteiten te evalueren en waar extra maatregelen te nemen.
25
Hoewel de economische crisis de krapte op de arbeidsmarkt enigszins heeft uitgesteld, ziet de ANWB dit wel als een belangrijk risico voor de komende jaren. Het zal lastig blijven om op sleutelposities de juiste mensen met de gewenste kwaliteiten aan te trekken en te behouden. Daarom wordt door de afdeling HRM voortdurend gewerkt aan het scheppen van de benodigde randvoorwaarden. Financiële en verslagleggingsrisico’s De ANWB richt zich sterk op de verbetering van de interne processen die leiden tot een sterkere financiële organisatie. Daarbij is het borgen van het naleven van veranderende (financiële) wet- en regelgeving het uitgangspunt. Begin 2011 wordt een nieuw financieel systeem geïmplementeerd. Daarnaast werd gestart met de voorbereidingen van de uitwerking van een Tax Control Framework. Binnen genoemde projecten worden gelijktijdig verbeteringen doorgevoerd in de vastlegging en de controle-omgeving, waardoor het beter mogelijk wordt medewerkers verantwoordelijk te houden voor hun activiteiten en werkzaamheden. Compliance risico’s Door de diversiteit van haar activiteiten heeft de ANWB te maken met een veelheid aan regelgeving en verschillende toezichthouders. Belangrijke wetgeving betreft onder meer de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), Wet financieel toezicht (Wft) en, relevant voor de verzekeringsactiviteiten, per 2010 ook de voorbereidingen voor Solvency II. Vooruitlopend op de invoering in 2013 van nieuwe (Solvency II) wetgeving zijn gap-analyses uitgevoerd om te bepalen welke acties nog ondernomen moeten worden om aan de nieuwe regelgeving te voldoen en werd tevens een bijbehorende planning opgesteld. Ook wordt voortdurend getoetst of de ANWB nog voldoet aan de Wet financieel toezicht. De ANWB beschikt over een compliance officer en een privacy coördinator, die onder andere invulling geven aan de bewustwording van de organisatie waar het gaat om risicobeheer en de bewaking van het voldoen aan de relevante wet- en regelgeving.
ANWB Gedragscode
De ANWB Gedragscode is bedoeld voor medewerkers en dochterondernemingen van de ANWB. Hierin staat beschreven hoe wij met de samenleving, onze leden, interne relaties en zakelijke relaties omgaan.
Beleggingen
ANWB heeft haar beleggingen ondergebracht in (besloten) beleggingsfondsen. De managers in deze fondsen voldoen aan strenge selectie criteria voor (onder andere) systemen, mensen, structuur, rendement en risico. In de meer ontwikkelde markten voldoen de managers daarnaast aan de tien ‘Compact Principles’ van de United Nations op het gebied van mensenrechten, het milieu en anti-corruptie. Voor 2011 staat de oprichting van een MVObeleggingsfonds op de agenda waarin managers en beleggingen ook nadrukkelijk worden geselecteerd op hun maatschappelijke bijdrage.
26
Prijzen en keurmerken
De ANWB vindt het belangrijk om goed om te gaan met leden, klanten en medewerkers. Op die gebieden wordt daarom veel ontwikkeld. In sommige gevallen worden die inspanningen beloond met een nominatie, prijs of keurmerk. Privacy Waarborg Dit nieuwe kwaliteitskeurmerk laat zien dat een organisatie zorgvuldig omgaat met persoonsgegevens bij het toesturen van reclame en e-mail. De Privacy Waarborg is een initiatief van Dutch Dialoque Marketing Association (DDMA) en heeft de ANWB in 2010 ontvangen uit handen van de minister van Economische Zaken. Incompany – medewerkerstevredenheid In het jaarlijkse Incompany 200 onderzoek is ANWB dit jaar op de 9e plaats geëindigd op het gebied van medewerkertevredenheid. Van een 35e plaats in 2006 en een 13e positie in 2009 heeft ANWB dit jaar een plekje in de top-10. Nominatie CRM Award 2010 Het CRM-programma van de ANWB, Member Relationship Management (MRM), is genomineerd voor de CRM Award 2010, een prijs voor klantgericht ondernemen. Het commentaar van de jury betrof dat de ANWB een indrukwekkende beweging heeft ingezet die een voorbeeldfunctie heeft richting andere organisaties. Productkwaliteit De ANWB Mastercard en Visa Card zijn door de consumentenbond in 2010 verkozen tot de creditcards met de beste prijs-kwaliteitverhouding. Best met Google vindbare internetpagina In de top 100 van mediabureau Checkit is ANWB als best vindbare internetpagina uitgekomen. Met een score van 88% ANWB houdt de ANWB geruime afstand met de nummer 2 die 67% scoort. anwb.nl in top-20 best bezochte websites Na in 2009 niet in deze lijst gestaan te hebben heeft ANWB dit jaar de 20e plaats in de top-20 van best bezochte websites verkregen. Dit is onder andere het gevolg van de routeplanner die in 2010 11% gegroeid is in bezoekersaantallen, veel inspanningen op het gebied van ontwikkeling en innovatie en de toevoeging van de wandel- en fietsplanner. Ook de mobiele site anwb. mobi wordt goed ontvangen door de consument en zal naar verwachting het komend jaar nog groei doormaken. Klantvriendelijkste bedrijf van Nederland In een onderzoek van Marketrespons naar klantvriendelijkheid heeft ANWB de 2e plaats veroverd in de verkiezing ‘Klantvriendelijkste bedrijf van Nederland’, net achter Landal Greenparks. Beoordelingscriteria: het tijdig oplossen van fouten, goede bereikbaarheid, beloftes nakomen, flexibiliteit en het alleen benaderen van klanten met relevante informatie.
27
Nominatie Nationaal Groenfonds Natuurprijs 2010 Het project ANWB Naturewise, waarbij middelbare scholieren voor hun maatschappelijke stage in de natuur aan het werk gaan, is genomineerd voor de Nationaal Groenfonds Natuurprijs 2010. De Nationaal Groenfonds Natuurprijs staat voor ideeën die ten goede komen aan meer of kwalitatief betere natuur in Nederland. De prijs wordt uitgereikt aan het beste initiatief met voorbeeldfunctie waarbij samenwerking een belangrijke rol speelt. Helaas is ANWB Naturewise niet in de prijzen gevallen.
28
6 | Sociaal 6.1. Medewerkers De ANWB streeft naar betrokken, trotse en geïnspireerde medewerkers. Dat is één van de doelstellingen van de ANWB Visie 2011. De ANWB wil een goede werkgever zijn. Dit vertaalt zich onder andere in uitdagende functies en werkzaamheden, een prettige werksfeer en cultuur met veel aandacht voor de mens, goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden, goede opleidingsen ontwikkelingsmogelijkheden, veilige, gezonde en prettige arbeidsomstandigheden en in mogelijkheden om op bescheiden schaal in werktijd collega’s van andere afdelingen bij te staan of vrijwilligerswerk buiten de deur te verrichten.
Ontwikkelingen 2010
Op 31 december 2010 waren 4.816 mensen in dienst bij de ANWB. De werkgelegenheid bedroeg op dat zelfde moment 4.276 FTE (3.230 FTE zonder dochterondernemingen). Hiervan werkten 4.048 mensen in vaste dienst en hadden 768 mensen een tijdelijk contract. Van alle medewerkers is 49% parttime in dienst. Verdeling medewerkers ANWB BV (per 31-12) Man
2009
2010
46%
46%
54%
Vrouw
% vrouwen in 1e echelon (1e-3e echelon)
35% (43%)
Ziekteverzuim
Tijdelijk
Unigarant
Logicx Mobiliteit Logicx Berging MAA ARO
35% (43%)
5,0%
Aantal tijdelijke en vaste medewerkers (per 31-12)
ANWB BV
54%
2009
2010
103
91
550
33
4,7%
Vast
2009
2010
445
378
489
3.056
38
68
3.116
72
83
65
175
110
6
3
9
10
6
4
1
1
29
35
Telstar
20
16
60
Pharos
18
15
38
39
15
55
62
8
81
96
4.085
4.048
ANWB Golf PinHigh SNP
Travelhome FOX
AT&T
Totaal
1
2
30
20
4
5
21
22
0
0
892
768
* Exclusief inhuurkrachten, uitzendkrachten en freelancers
29
35
12
16
61
39
11
15
Werkgelegenheid 2009 en 2010 (FTE gem. jaar) ANWB BV
Unigarant
2009
2010
3.191
3.230
69
62
425
Logicx Mobiliteit Logicx Berging
MAA
394
198
195
13
12
26
ARO
33
Telstar
78
Pharos
47
47
67
65
83
81
4.287
4.276
ANWB Golf
71
6
PinHigh
56
Travelhome
14
SNP FOX
AT&T
14
Totaal
* Exclusief inhuurkrachten, uitzendkrachten en freelancers
5
53 14
14
Gezondheid en vitaliteit
Het ziekteverzuim bedroeg in 2010 gemiddeld 4,3%. Dat is 1% minder dan 2009. Ziekteverzuim ANWB 2009 en 2010 (%)
2009
ANWB BV
Unigarant
5%
4,9%
3,8%
3,2%
4,2%
Logicx Mobiliteit Logicx Berging MAA
4%
7,1%
6,5%
7,4%
7,2%
1,1%
ARO
2010
0,3%
Telstar
4,0%
Pharos
4,9%
SNP
2,5%
2,4%
FOX
4,4%
3,2%
Totaal
5,3%
ANWB Golf PinHigh Travelhome
11,3%
11,1%
6,7%
4,3%
4,1%
AT&T
3%
7,7%
2,3%
4,3%
3,6%
4,3%
Om gezondheid op een positieve manier te beïnvloeden hebben in 2010 de ‘traploopweek’ en de ‘vitaliteitsweek’ plaats gevonden, twee themaweken waarin het belang van bewegen en gezond eten duidelijk gemaakt is en ook dat die twee zaken eenvoudig te realiseren zijn. Om medewerkers te ondersteunen bij mentale problemen en vragen bestaat de afdeling Psychosociale dienstverlening waar advies en steun wordt geboden.
30
De ANWB is zich bewust van het feit dat medewerkers, als gevolg van verandering in de arbeidsmarkt, steeds langer aan het werk zullen (moeten) blijven. Daarnaast wordt het werven van starters belangrijk voor de ANWB. Daarom wordt er voortdurend gekeken naar aanpassingen die een continue passende werkomgeving mogelijk maken. Er worden bijvoorbeeld diverse activiteiten gerealiseerd op het gebied van gezondheid, bijvoorbeeld in-house fitness en fysiotherapie en leefstijladvisering. Daarnaast hebben medewerkers de mogelijkheid om met een Persoonlijk Ontwikkelplan Plan (POP) vooruit te kijken op hun mogelijkheden voor de toekomst, binnen of buiten de ANWB. De ANWB vindt het belangrijk om met alle medewerkers mee te denken over de meest geschikte werkomstandigheden.
Veiligheid
Ook veiligheid onder medewerkers staat bij de ANWB hoog in het vaandel, zowel op het hoofdkantoor als bijvoorbeeld bij de Wegenwacht op de weg. In 2010 hebben zich geen ernstige incidenten voorgedaan. Wel hebben zich in 2010 ruim 75 gevallen van geweld tegen Wegenwachten voorgedaan. Daarnaast komt ook in de ANWB-winkels agressie en diefstal voor. Om medewerkers te ondersteunen bij de omgang met dergelijke zaken biedt de ANWB trainingen en opleidingen aan.
Mannen en vrouwen in management
De ANWB vindt diversiteit belangrijk, zo ook de verdeling mannen en vrouwen binnen het bedrijf. Op het gebied van vrouwen in leidinggevende posities liggen de cijfers van ANWB boven het gemiddelde in Nederland. In de eerste drie echelons is 43% van de leidinggevenden vrouw, in alleen het eerste echelon 35%. Dit blijkt uit een onderzoek dat de afdeling HR eind 2010 heeft uitgevoerd. Daaruit bleek ook dat de ANWB een cultuur kent waarbij deze vrouwen zich, naast hun eigen carrière, verantwoordelijk voelen voor de loopbaan van andere vrouwen binnen de organisatie. Ten behoeve van deze diversiteit zijn geen speciale maatregelen genomen. Het blijkt onderdeel van de bedrijfscultuur waar gelijkheid een belangrijke rol speelt.
Medewerkers en vrijwilligerswerk
ANWB heeft een trouwe club van leden die zich inzetten als vrijwilliger maar ook vindt de ANWB het belangrijk dat de medewerkers zich op een dergelijke manier ontplooien en zich maatschappelijk relevant inzetten. Om die reden omarmt ANWB verscheidene initiatieven en stimuleert medewerkers zich ervoor in te zetten. Initiatieven waaraan de ANWB een bijdrage levert zijn bijvoorbeeld de grote vrijwilligersactie ‘NL DOET’, een initiatief waarbij mensen opgeroepen worden krachten te bundelen en samen een klus te klaren. Daarnaast zijn dit jaar 40 ANWB medewerkers op vrijwillige basis naar Frankrijk vertrokken om daar op een camping klusjes uit te voeren onder de naam ‘Team Helpende Handjes’.
Great Place to Work
Het onderzoek ‘Great Place To Work’ meet een goed werkklimaat aan de hand van drie, onderling gerelateerde werkrelaties: de relatie tussen medewerkers en management (Geloofwaardigheid, Respect, Eerlijkheid), de relatie tussen
31
medewerkers en hun werk/bedrijf (Trots) en de relatie tussen medewerkers onderling (Kameraadschap). Dit helpt ons als ANWB bij het halen van onze visiedoelstelling 2011. Groeiende relevantie en 5% rendement begint bij het inspireren van medewerkers. Geïnspireerde medewerkers hebben het ANWBgevoel. Zij hebben vertrouwen in de mensen voor wie ze werken, ze zijn trots op wat ze doen, en hebben plezier met de collega’s met wie ze samenwerken. De ANWB streeft een werkklimaat na waarin medewerkers met vertrouwen, trots en plezier te werken en aangemoedigd worden om zelf acties te ondernemen. De doelstelling is dat eind 2011 80% van de ANWB deelgenomen heeft aan Great Place to Work.
Het Nieuwe Werken
Onder ‘Het Nieuwe Werken’ verstaat de ANWB plaats en tijdsonafhankelijk werken. Om medewerkers kennis te laten maken met deze manier van werken zijn in 2010 een aantal experimenten uitgevoerd. Medewerkers kunnen zo ervaren wat het voor hen kan betekenen om zelf tijd en plaats van werkzaamheden te bepalen. Zo is het voor medewerkers mogelijk om thuis te werken, eerder of later te beginnen en videoconferencing toe te passen in het geval van een vergadering. Ook geeft het medewerkers de mogelijkheid om werk en privé beter af te stemmen, met een hogere medewerkerstevredenheid en grotere vitaliteit als resultaat. Een dergelijke manier van werken draagt bij aan de flexibiliteit van de organisatie en de verlaging van de CO2-voetafdruk. Daarnaast zal de toekomst een hoge productiviteit vragen waar een optimale afstemming tussen werk en privé aan bijdraagt. In 2011 zullen twee verdiepingen van het ANWB-hoofdkantoor volledig in de stijl van het ‘Nieuwe Werken’ ingericht worden. Wat dit precies inhoudt gaat een projectgroep bestaand uit medewerkers uit verschillende disciplines zelf bepalen.
Personeelsvereniging ‘Jong ANWB’
Begin 2010 is de personeelsvereniging Jong ANWB opgericht, een vereniging voor de jongere medewerker tot 35 jaar. Het initiatief voor deze vereniging is ontstaan vanuit de jonge medewerkers zelf. ANWB steunt dit initiatief omdat we het belangrijk vinden dat er op een informele manier contact tussen collega’s van verschillende afdelingen bestaat. Jong ANWB heeft als doel: collega’s leren kennen, inspireren, verbinden en de ANWB beter leren kennen. Voorbeelden van activiteiten die in 2010 hebben plaatsgevonden zijn speeddaten met jonge medewerkers van andere afdelingen, een workshop ‘benut je talent’, een workshop ‘autotechniek’, een beachvolleybaltoernooi, een ontbijt met de hoofddirectie en een jaarfeest.
6.2. Samenleving Maatschappelijke stages
De ANWB is een maatschappelijke organisatie die groeiend relevant wil zijn voor haar leden. In dat kader organiseert de ANWB maatschappelijke stages voor middelbare scholieren gericht op de kernactiviteiten recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Scholieren kunnen hun maatschappelijke stage bij de
32
ANWB in drie programma’s uitvoeren: ANWB Actionwise, ANWB Naturewise en ANWB Youngwise. ANWB Actionwise is een maatschappelijke stage van een halve of hele dag waarbij leerlingen een bijdrage leveren aan een schone en veilige leefomgeving. In 2010 stond bijvoorbeeld de natuurwerkdag open voor een maatschappelijke stage, tijdens deze dag werd de 1000ste ANWB maatschappelijke stageplaats ingevuld. ANWB Naturewise is een meerdaagse maatschappelijke stage waarbij ANWB op vijf vaste plaatsen een natuurbeleving creëert voor leerlingen. Tenslotte is ANWB Youngwise een maatschappelijke stageweek waarbij leerlingen zich inzetten als vrijwilliger op verscheidene vlakken.
ANWB Junior Lidmaatschap
In 2010 is het ANWB Junior Lidmaatschap geïntroduceerd. Het lidmaatschap is gratis en exclusief voor kinderen van ANWB-leden en geldt voor kinderen tot 15 jaar. Het ANWB Junior lidmaatschap staat ondermeer voor een uitgebreid programma dat de ANWB onderneemt om kinderen veilig aan het verkeer te laten deelnemen. Daarnaast biedt het lidmaatschap verschillende voordelen zoals korting bij attractieparken en evenementen.
ANWB Streetwise
ANWB Streetwise is een verkeerseducatieprogramma voor kinderen op de basisschool. Het programma helpt kinderen verkeersvaardig te maken. Sinds de introductie is Streetwise hard gegroeid. In 2010 is Streetwise voor de 2500ste keer ingezet door een school. Dit betekent dat er sinds inmiddels al 400.000 kinderen hebben deelgenomen aan het programma.
ANWB LedenActief
De afdeling ANWB LedenActief houdt zich bezig met de vrijwillige inzet van leden. Dit is positief voor de maatschappij en versterkt het verenigingskarakter van de ANWB. Leden komen samen in actie op het gebied van mobiliteit, recreatie en toerisme. Leden helpen bijvoorbeeld bij het controleren van auto-, fiets- of wandelroutes of helpen mee bij de organisatie van een evenement. Leden kunnen zich zowel eenmalig als op constante basis inzetten.
Kinderfietsenplan
Het Kinderfietsenplan is een samenwerking tussen de ANWB, Unicef en Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De specifieke doelstelling van dit project is het vergroten van de mobiliteit van kinderen die opgroeien in een asielzoekerscentrum (AZC). Een fiets geeft kinderen de mogelijkheid om hun omgeving te verkennen, om naar een school buiten het AZC te gaan, om vrienden te bezoeken en aan clubs deel te nemen. Gebruikelijke zaken die zonder fiets moeilijk te verwezenlijken zijn, zeker als het AZC ver weg ligt van de bewoonde wereld. ANWB draagt in dit project zorg voor fietsen, fietslessen en -onderhoud. Het ANWB Fonds heeft hieraan financieel bijgedragen. Na een pilot in 2010 zal het project in 2011 verder uitgerold worden.
UTZ–certified
Op het hoofdkantoor wordt gebruikt gemaakt van UTZ-certified koffie en thee. Van deze koffie en thee is de gehele levenscyclus duurzamer. De kof-
33
fie en thee zijn bijvoorbeeld op een verantwoorde manier verbouwd, bij het transport wordt CO2-uitstoot beperkt en bij de productie wordt gebruik van energie-, water gereduceerd.
ANWB Fonds
Via het ANWB Fonds ondersteunt de ANWB initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme, verkeer en vervoer, milieu, landschap en cultuurhistorie. De bijdragen zijn eenmalig en mogen niet worden besteed aan exploitatietekorten, salariskosten of kosten verbonden aan de normale activiteiten van een organisatie. In 2010 heeft het ANWB Fonds 291 aanvragen voor een donatie ontvangen, 108 aanvragen werden gehonoreerd. In 2010 werd onder meer een bijdrage geleverd aan de herinrichting van de educatieve ruimte van het poppenmuseum in Vorchten, de ‘Burgerbosjes’ in Friesland en de renovatie en herinrichting van de Apeneilanden in Almere. Ook schenkt het ANWB Fonds elk jaar borden met informatie over historische panden en landschappen. Als maatschappelijke organisatie wil de ANWB ook de Nederlandse samenleving als geheel verder helpen. In 2009 is besloten dat een gedeelte van de behaalde resultaten hiervoor zal worden aangewend zodra het rendement dat toelaat. Dit wordt binnen de organisatie het maatschappelijk rendement genoemd.
Maatschappelijk rendement
In 2010 hebben medewerkers, leden en bondsraadsleden van de ANWB onderzocht op welke manier de beschikbare middelen maximale toegevoegde waarde zouden kunnen genereren. Aan het eind van het jaar werd unaniem gekozen voor een groene bestemming. Nederlanders raken helaas steeds verder vervreemd van de natuur. De ANWB vindt dit een onwenselijke beweging en wil de natuur weer dichter bij de mensen brengen. Met dit doel voor ogen wil de organisatie bij wijze van proef investeren in een nieuw concept voor parken. Door gericht bepaalde elementen toe te voegen, kan bestaand groen in de woonomgeving worden omgetoverd tot een plezierige, veilige en multifunctionele ontmoetingsplek waar jong en oud de natuur iedere dag kunnen beleven zonder dat zij daarvoor ver hoeven te reizen. Verwacht wordt, dat in het voorjaar van 2012 de eerste concrete uitwerking van het concept zal worden opgeleverd.
Goede doelen
Voortkomend uit haar sociaal-maatschappelijke betrokkenheid draagt de ANWB veel maatschappelijke organisaties en initiatieven een warm hart toe. In 2010 doneerde SNP Natuurreizen een aanzienlijk bedrag aan Vogelbescherming Nederland, Pharos Reizen deed hetzelfde bij het MEVAfonds, FOX Vakanties doneerde aan Orange Angel en dochterbedrijf Logicx aan het Revalidatiefonds.
Bewegwijzering
ANWB laat een deel van de toeristische bewegwijzering produceren bij een sociale werkplaats in Walcheren: Het Mensontwikkelbedrijf. Het betreft een aanzienlijke productie met een omzet van circa € 100.000,-.
34
7 | Milieu 7.1. Klimaatverandering, energieverbruik en CO2 Energie en CO2
De ANWB erkent dat de mobiliteit en de vrijetijdsbesteding van haar bijna vier miljoen leden een aantal negatieve effecten heeft op het milieu. Dit heeft directe of indirecte invloed op mens, flora en fauna. Bij mobiliteit, vakantie en recreatie ontstaan grote hoeveelheden broeikasgas (CO2). In veel gevallen komt daar ook fijnstof (PM10) en stikstofoxide (NOx) vrij. Maar ook met onze dagelijkse bedrijfsvoering stoten we aardig wat CO2 uit. We willen relevant zijn op het gebied van mobiliteit en kennen daardoor bedrijfsonderdelen met een forse CO2-voetafdruk. Dagelijks zitten ruim 1000 Wegenwachtauto’s op de weg, zijn de traumahelikopters van Medical Air Assistance in de lucht en voeren we repatriëringsvluchten uit in opdracht van onze Alarmcentrale. Voor de ANWB is CO2-uitstoot onvermijdelijk. CO2, fijnstof, stikstofoxiden en andere stoffen hebben effect op zowel klimaatverandering als luchtvervuiling. De ANWB voelt zich mede verantwoordelijk voor het tegengaan van beide effecten en wil daarbij graag het goede voorbeeld geven. Waar mogelijk proberen we de milieubelasting te voorkomen, te vergroenen en te compenseren. Om die reden laat de ANWB sinds 2007 jaarlijks de CO2-voetafdruk meten en voert verbeteringen door waar mogelijk. In totaal is de CO2-voetafdruk van de ANWB over 2010 (inclusief dochterondernemingen) 77.016 ton. Dit is 7,1% minder dan in 2009 waar de CO2voetafdruk 82.922 ton bedroeg. Hiermee is de doelstelling van 3% reductie per jaar ruim behaald. Deze reductie wordt voornamelijk veroorzaakt door papierverbruik. Het papierverbruik is grotendeels gebaseerd op schattingen. De genoemde totale voetafdruk wijkt af van de getallen in het reeds gepubliceerde ANWB Jaarboek 2010. Dit komt doordat nog niet alle data aanwezig was op het moment van oplevering van het ANWB Jaarboek. Ook is er een verschil tussen de gerapporteerde CO2-voetafdruk over 2009 in het verslag van 2009 en 2010. De toename is met name toe te schrijven aan het meenemen van papier in de CO2-voetafdruk. CO2-voetafdruk ANWB 2009 en 2010 (in ton CO2) Gas
2009
2.976
Brandstoffen eigen voertuigen
15.492
Elektriciteit
9.804
Woon-werkverkeer
6.169
Dienstreizen
3.001
Papier
45.480
Totaal
82.922
35
2010
3.041
15.368 9.389 7.118
3.126
38.974 77.016
Brandstoffen De CO2-uitstoot door brandstoffen is sinds 2009 met 124 ton afgenomen en bedroeg in 2010 15.368 ton. De Wegenwacht tankte in 2010 28.159 liter diesel en 2.710 liter benzine minder dan in 2009 wat bijdraagt met een verlaging van 75 ton CO2. MAA laat een verlaging van 30 ton CO2 zien. De CO2-uitstoot van het ANWB Test- en Trainingscentrum is met 3 ton afgenomen sinds 2009. Bovendien is een deel van hun bedrijfsvoering gecompenseerd. Woon-werkverkeer Het woon-werkverkeer van het personeel van ANWB BV is verantwoordelijk voor een CO2-voetafdruk van 6.448 ton en is licht gestegen met 279 ton ten opzichte van 2009. Het is gewenst om in 2011 extra aandacht te besteden aan promotie van openbaar vervoer als vervoermiddel. Voor de dochterondernemingen hebben we dit niet in kaart kunnen brengen. Voor 2011 trachten we dit wel te doen. CO2-voetafdruk van ANWB BV en dochterondernemingen 2009 en 2010 (in ton CO2) 2009
2010
ANWB BV
25.413
25.351
Unigarant
638
744
Logicx
6.325
MAA
1.189
ARO
Telstar
ANWB Golf SNP
2.696
68
320
Pin High
onbekend
170
277
onbekend
Travelhome AT&T
303 83
onbekend
onbekend
37.562
38.136
238
Totaal
562
onbekend
253
FOX
1.188
2.696
571
Pharos
6.376
235
* Om een goede vergelijking te maken is papierverbruik weggelaten. Dit omdat dit alleen bekend is voor ANWB BV.
Als bovenstaande cijfers vergeleken worden op basis van het aantal fte’s valt op dat ARO gemiddeld de grootste CO2-uitstoot per medewerker heeft door het grote aantal franchise rijinstructeurs. De MAA volgt logischerwijs door de helikopters, Logicx als derde door met de bergingsvoertuigen en de ANWB als vierde door het papierverbruik. Voor de berekening van de CO2-voetafdruk is als uitgangspunt het GHG protocol gehanteerd. Zoals gebruikelijk in maatschappelijke verslaggeving zijn scope 1 (brandstoffen, zakelijk verkeer en goederenvervoer met eigen voertuigen) en scope 2 (elektriciteitsverbruik) volledig meegenomen. Uit scope 3 zijn alleen de zaken meegenomen die binnen de invloedsfeer van de organisatie vallen en veel impact hebben (woon-werkverkeer, dienstreizen en papierverbruik). Bij ARO (ANWB Rijopleidingen) is gekozen om de uitstoot van de auto’s
36
van de franchiserijinstructeurs ook mee te nemen. Uit scope 3 zijn niet meegenomen: zakelijke vluchten, dienstreizen per OV, uitbesteed vervoer en uitbestede productie. Dit om de reden dat de brongegevens in de huidige situatie niet van voldoende kwaliteit zijn om een betrouwbaar aandeel te leveren aan de CO2-voetafdruk. Voor 2011 is het advies van Climate Neutral Group (CNG) om vluchten van klanten en extern beheerde ICT-applicaties mee te nemen. Ook zal het papierverbruik nauwkeuriger gerapporteerd kunnen worden door invoering van het centrale loket ‘Drukgoed’. Over 2011 zal ook getracht worden voor alle dochterondernemingen, naast gas- en elektriciteitsverbruik, het woon-werkverkeer en de dienstreizen en vluchten (medewerkers en klanten) in kaart te brengen. Nu hebben we dit voor enkele wel en voor enkele niet.
Initiatieven ANWB
De ANWB wil graag fatsoenlijk omgaan met natuur en milieu. Ieder jaar voert de ANWB verbeteringen door om de negatieve effecten van de eigen bedrijfsvoering in de keten waarin de ANWB opereert te verminderen. De ANWB onderneemt allerlei initiatieven om het verbruik van aardgas, elektriciteit, brandstof en papier zoveel mogelijk te reduceren. Het verbruik dat overblijft trachten we zoveel mogelijk te compenseren. In 2020 willen we volledig klimaatneutraal werken. Zowel reductie als compensatie vindt plaats aan de kant van de ANWB en aan de kant van de leden. Om de milieuprestaties te monitoren houdt de milieudienst van de ANWB een milieubarometer bij. Hierin worden de milieugegevens van de ANWB en haar dochters, Logicx en Telstar vastgelegd. Dit betreft onder andere de ingekochte elektriciteit, het brandstofverbruik van de wegenwacht, het woon- werkverkeer in kilometers, het aantal zakelijk gereden kilometers van medewerkers, en het papierverbruik. Deze gegevens worden omgerekend naar een CO2voetafdruk. In 2011 zullen ook de andere dochterondernemingen van de ANWB in de milieubarometer worden opgenomen. In onderstaand schema staan verschillende initiatieven genoemd die in 2010 plaats hebben gevonden. Het zijn initiatieven ten behoeve van reductie maar ook compensatie van CO2-uitstoot. Daarnaast is een onderscheid gemaakt tussen de initiatieven aan de kant van de ANWB en aan de kant van de bijna vier miljoen leden. Het geeft goed weer welke dingen we allemaal doen ten behoeve van energiebesparing. Een aantal wordt nader toegelicht.
37
Initiatieven voor reductie en compensatie aan de kant van ANWB en de leden ANWB
Leden
Reduceren
Compenseren
Info m.b.t. zuinig rijden Info m.b.t. zuinige auto’s (Bijv. Top-10) Bevorderen elektrisch vervoer (scooter, auto) CO2 calculator -> compensatie Adviezen zuinig rijden Goedkope bandenspanningsmeter Ondersteunen campagne ‘Heel NL fietst’ Bevorderen fietsvoorzieningen Bevorderen P+R Routeplanner OV, fietsen en wandelen Ondersteunen CO2 prikkels belastingen samenrijden.nl
ANWB Kampeerreizen ANWB Touroperators (FOX, SNP, Pharos, TravelHome, PinHigh) ‘Losse’ vliegreizen ‘Losse’ auto en kampeerreizen
Hybride poolauto’s Kilometerreductieplan Videoconferencing Groene leaseautoregeling Carpool Bewustzijn medewerker Het Nieuwe Werken Test elektrische scooters Samenrijden.nl (carpoolen nieuwe stijl) Energiemaatregelen panden Contract Greenchoice (per 1-1-2011) FOX Green Villa Ontwikkeling elektrisch vervoer Ecorace Deelname Formule-E team Elektrische scooter als vervangend vervoer Wegenwacht
Vliegreizen personeel ANWB en SNP Groene stroom ANWB hoofdkantoor Groen gas ANWB hoofdkantoor Wegenwacht diensten zakelijke markt Test- en trainingscentrum
Energiemaatregelen panden Bij het dagelijks gebruik van het vastgoed van de ANWB en haar dochterondernemingen worden voornamelijk de volgende hulpbronnen gebruikt: gas, elektriciteit en water. Gas wordt gebruikt voor verwarmingsdoeleinden (water en CV), elektriciteit wordt gebruikt voor koeling, ventilatie, verlichting en het aandrijven van allerlei apparatuur, water voor consumptie en sanitaire voorzieningen. Van de gebouwen die reeds in beheer zijn is de doelstelling om het verbruik van de bovengenoemde hulpbronnen en dus de CO2-uitstoot zoveel mogelijk verder te beperken. Daar waar mogelijk worden bij vervangingen van installaties of bouwkundige zaken aanpassingen toegepast die het energieverbruik zo veel mogelijk terugdringen. Voorbeelden zijn verbeteringen in de isolatie van gevels en beglazing en de toepassing van installaties met een zo hoog mogelijk rendement. Ook de instellingen van installaties worden voortdurend geoptimaliseerd. Bij de verwerving van gebouwen en de realisatie van projecten wordt er op toegezien dat de gebouwen minimaal gebruik maken van deze hulpbronnen en zo duurzaam mogelijk zijn. Dat gaat verder dan het energie- en waterverbruik. Ook de keuze van materialen wordt hierbij betrokken. Zo wordt er waar mogelijk gebruik gemaakt van zogenaamde Cradle-to-Cradle producten en is het streven zo hoog mogelijke milieulabels en Breeam kwalificaties
38
(Excellent). Bij de ontwikkeling van de nieuwe locatie voor FOX (gereed: 2012) is er zelfs sprake van een heel gebied dat in milieutechnisch opzicht zo goed mogelijk met natuurlijke hulpbronnen om gaat. In 2010 is al een aantal maatregelen getroffen. Als op locaties verlichting aan vervanging toe is, en uiteraard bij de realisatie van projecten, wordt het toepassen van led-verlichting indien mogelijk toegepast. Dit blijven we onderzoeken en waar mogelijk toepassen. Daarnaast was de wens om in 2010 zonnepanelen en/of windmolens te installeren op en rond de bestaande gebouwen. Echter, zonder subsidie is dit helaas nog niet rendabel te realiseren. De opbrengst is te gering ten opzichte van de investering. In 2010 is het niet gelukt de beschikbare subsidie te krijgen. Voor beide zaken geldt dat we de ontwikkelingen nauwgezet blijven volgen. Voor het ANWB-hoofdkantoor is onderzocht of gebruik gemaakt kan worden van ondergrondse warmte- en koudeopslag zodat zomerwarmte in de winter gebruikt kan worden en winterkoude in de zomer. Dit bleek helaas niet mogelijk omdat het hoofdkantoor gelegen is op een waterwingebied waar dit niet is toegestaan. Op de komende nieuwbouw ten behoeve van reisdochter FOX worden vanuit het bovengenoemde duurzame concept wel zonnepanelen toegepast en gebruik gemaakt van warmte en koudeopslag. Vanuit een nieuwbouw situatie is dit eenvoudiger te realiseren. Voor 2011 staat gepland om een Breeam-certificering voor het hoofdkantoor (bestaande bouw) te verkrijgen. Deze certificering is nu nog in ontwikkeling. Ook is het aanbrengen van tussenmeters een wens zodat voor alle locaties het energieverbruik zo goed mogelijk inzichtelijk gemaakt kan worden. Hiermee kan de CO2-voetafdruk nog nauwkeuriger bepaald worden en tevens kan het effect van energiebesparende maatregelen worden gemeten. Bovendien kunnen afwijkingen in het gebruik door bijvoorbeeld een foutieve instelling worden opgespoord. Ten slotte zal Plugwise toegepast worden, een systeem waarmee apparatuur, die nu buiten kantoortijden of het verlaten van een ruimte aan blijft staan, eenvoudig volledig uitgeschakeld kan worden. Dit systeem biedt tevens de mogelijkheid het energieverbruik van deze apparatuur te meten. Begin 2011 wordt met een pilot gestart om te kijken of toepassing zinvol is. Kantoorpand FOX Vakanties In 2012 zal reisdochter FOX Vakanties een nieuw kantoorpand openen, de ‘Green Villa’. Dit pand is onderdeel van het duurzame ‘Park 2020’ in Hoofddorp. In 2011 wordt de bouw gestart. In het park wordt continu gezocht naar de meest duurzame oplossingen in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het gebouw van FOX Vakanties wordt duurzaam op het gebied van gebruik van materialen, water en energie. Er wordt onder andere gebruik gemaakt van gerecyclede materialen, gesloten kringlopen van water, koolstof en nutriënten, energiewinning uit afvalwaterzuivering en wordt er gebruik gemaakt van zon- en windenergie. Het dak wordt bedekt met gras en zonnepanelen.
39
CO2-calculator Op anwb.nl is de CO2-calculator gelanceerd. Hiermee kan de bezoeker berekenen wat een willekeurige auto- of vliegreis met zich meebrengt. Indien gewenst kan de berekende CO2-uitstoot direct gecompenseerd worden. De calculator is voor iedereen toegankelijk. Het geld dat leden en klanten via deze module betalen komt ten goede aan een project in Thailand waar een fabriek ondersteund wordt die een overstap heeft gemaakt van fossiele brandstof naar rijstschillen als brandstof. De CO2-calculator is actief onder de aandacht gebracht van leden en klanten. Ecorace In 2010 is de tweede Kampioen Ecorace gereden. Tijdens deze race proberen 6 auto’s met een tank brandstof zo ver mogelijk te komen. De zuinigste auto is de winnaar waarbij zuinig hier niet alleen de techniek van de auto betreft maar ook de vaardigheid van de chauffeur om zuinig te rijden. Carpool In 2010 is de carpoolregeling van start gegaan. Medewerkers die met twee of meer collega’s in een auto van en naar het werk reizen kunnen voor een periode van één jaar gebruik maken van gereserveerde parkeerplaatsen op het parkeerterrein van het ANWB hoofdkantoor. Een pré gezien het feit dat het betreffende parkeerterrein dagelijks om 8.00 uur ’s morgens vol is. Test elektrische scooters De ANWB wil graag ervaring opdoen met elektrisch vervoer. Negen medewerkers testen bijvoorbeeld negen verschillende elektrische scooters. Elke maand proberen zij een ander exemplaar uit en delen hun ervaringen met een speciale projectgroep. Deze test is naar verwachting maart 2011 afgerond. Proef elektrische scooter als vervangend vervoer In 2010 is een proef gestart waarbij de ANWB, in samenwerking met Hertz en Logicx, haar leden in Amsterdam de mogelijkheid biedt om voor een elektrische scooter als vervangend vervoermiddel te kiezen. Zodra blijkt dat een mankement niet kan worden verholpen door de wegenwacht en een auto op transport moet worden gezet, kan de wegenwacht dit milieubewuste alternatief aanbieden. Top 10 zuinige auto’s Op allerlei vlakken zijn leden dit jaar geïnformeerd over energiezuinige initiatieven. Een belangrijk initiatief is de top 10 zuinige auto’s die we hebben geïntroduceerd. Deze informerende rol heeft effect op de keuze van de automobilist. Per 1 januari 2010 is de gemiddelde CO2-uitstoot van nieuw verkochte auto’s gedaald van 143 gram naar 129 gram per kilometer (Bron: RAI Vereniging). Kilometerreductieplan Het kilometerreductieplan past de ANWB al sinds 1991 toe. Het houdt in dat de vergoeding voor woon-werkverkeer per auto laag is ten opzichte van OV-abonnementen die volledig vergoed worden. Ook kunnen medewerkers
40
onder voorwaarden een fiets ter beschikking krijgen en zijn er voor mensen die carpoolen speciale parkeerplekken aanwezig. Het aantal deelnemende medewerkers groeit ieder jaar. In 2009 namen 1.092 mensen deel aan de regeling. In 2010 waren dit er al 1.145. Medewerkers met vergoeding voor woon-werkverkeer 2009 en 2010 (per december) Auto
Leaseauto
Carpool
Trein
Bus
Fiets
Geen vergoeding*
Totaal
2009
2010
1.037
1.077
211
212
22
22
252
231
256
233
562
659
1.266
1.171
3.606
3.605
* Medewerker woont < 15 km van werkplek en krijgt geen vergoeding waardoor vervoermiddel onbekend is
Klimaatneutraliteit
De ANWB wil op den duur volledig klimaatneutraal opereren. De ANWB zal daartoe, waar technisch en financieel mogelijk, energie (gas, stroom, brandstof) besparen en daarmee haar CO2-voetafdruk terugbrengen met naar schatting gemiddeld 3% per jaar. Ook wordt gebruik gemaakt van groen gas en groene stroom, waaronder op het ANWB hoofdkantoor. Van de resterende (bruto) CO2-voetafdruk wordt een groeiend deel klimaatneutraal gemaakt door bij de Climate Neutral Group CO2-credits van VCS-niveau te kopen. Dit doen we momenteel met name voor het gasverbruik van de gebouwen, de inzet van de Wegenwacht ten behoeve van zakelijke klanten, de hele bedrijfsvoering van het ANWB Test- en Trainingscentrum en de zakelijke vluchten van medewerkers. Het geld komt ten goede aan een textielfabriek in Thailand die sinds kort rijstschillen van boeren in de omgeving gebruikt voor haar energievoorziening in plaats van fossiele brandstof. CO2-compensatie door Climate Neutral Group in 2009 en 2010 Test- en trainingscentrum
Wegenwacht zakelijke markt
ANWB BV
2009
112 ton
140 ton
590 ton
2.650 ton
674 ton
Reisdochters
Ton
% reizigers
SNP
1.153 ton
9%
FOX
Pharos (sinds Q2 2010) PinHigh
Travelhome Totaal
Bron: Climate Neutral Group
0% -
-
4.505 ton
2010
0% -
-
41
2.250 ton Ton
% reizigers
1.449 ton
11%
3.576 ton 100 ton -
-
8.189 ton
4%
-
-
De ANWB probeert ook haar bijna 4 miljoen leden te helpen om hun eigen CO2-voetafdruk te verkleinen. In de sfeer van energiebesparing biedt de ANWB een aantal relevante producten: zaklampen, koelboxen en andere kampeerspullen met zonnecellen, elektrische fietsen en bandenspanningsmeters. Via allerlei ANWB-kanalen krijgen leden en niet-leden informatie over zuinig rijden en over de zuinigste personenauto’s, alternatieve brandstoffen en de ontwikkelingen met betrekking tot elektrisch vervoer. In haar contacten met politici, overheden, brancheorganisaties, media en anderen levert de ANWB een constructieve bijdrage aan het bevorderen van klimaatvriendelijke keuzes. Tevens helpt de ANWB haar leden en klanten om de resterende CO2-uitstoot voor een steeds groter deel klimaatneutraal te maken. Ook hier wordt samengewerkt met de Climate Neutral Group. Sinds 2010 vragen een aantal ANWB reisdochters bij boeking van een auto, kampeer- of vliegreis al hun klanten of ze deze reis klimaatneutraal willen maken middels het ‘Green Seat Programme’. Sinds oktober 2010 biedt de ANWB via haar site alle leden en niet-leden de mogelijkheid om hun vakantiereis klimaatneutraal te maken, ook los van een boeking bij een ANWB-reisdochter. In totaal werd in 2010 via de ANWB klimaatcompensatie ter waarde van 100.000 euro geboekt.
Elektrische mobiliteit
De ANWB ziet elektrisch vervoer als een kansrijke en duurzame optie voor de komende decennia om comfortabel, schoon, stil en goedkoop van A naar B te komen. De leden daar zo goed mogelijk over informeren is een belangrijke doelstelling. Via congressen, het Formule E team, de iKampioen en overige media dragen wij ons standpunt omtrent elektrisch vervoer uit. In 2010 heeft de ANWB een strategie en uitvoeringsplan opgesteld met betrekking tot de elektrische auto om de komende jaren goed op ontwikkelingen in te kunnen spelen. De Wegenwacht bouwt bewust kennis op over elektrische auto’s en scooters zodat zij ook leden met zulke vervoermiddelen goed van dienst kunnen zijn nu en in de toekomst. Tevens is gewerkt aan opleidingsplannen en hulpdienstprotocollen om veilig aan deze voertuigen te werken. Ook wordt nagedacht over het toepassen van een elektrische auto als wegenwachtauto. Helaas voldoen de huidige bestaande elektrische auto’s op dit moment nog niet aan de eisen van een wegenwacht auto. Een wegenwacht auto behoeft een bepaalde capaciteit aan laadruimte en laadgewicht en moet een minimaal aantal kilometers aaneengesloten kunnen rijden. Om die reden bouwt de ANWB in 2011 één bestaande wegenwachtwagen (Volkwagen Caddy) om tot een elektrische auto. Dit doen we in het kader van het 65-jarig bestaan dat jaar. Deze auto zal gaan rijden bij Schiphol. Verder wil de ANWB graag goed op de kaart staan in de wereld van elektrisch vervoer. Op de agenda staat om in 2011 de poolvloot, nu bestaand uit 9 hybride Toyota Priussen, uit te breiden met elektrische auto’s. Ook heeft de ANWB een verkeersbord ontwikkeld voor elektrisch oplaadpunt die zorgt voor uniformiteit in de bewegwijzering op dit vlak. Daarnaast start de ANWB in 2011 de Showcase Elektrisch Vervoer ten behoeve van de bekendheid van de elektrische auto onder consumenten.
42
Luchtkwaliteit
De ANWB is zich bewust van emissie van fijnstof en NOx van alle voertuigen die rijden vanuit de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld alle wegenwacht auto’s, dienstreizen, woon-werkverkeer en het verkeer van onze leden. Vanuit de ANWB milieudienst wordt nagedacht over maatregelen om deze emissie te reduceren en het inademen te beperken. Bij aanschaf van nieuwe voertuigen wordt, binnen de huidige stand van techniek, gekozen voor een zo schoon mogelijke auto. In alle Wegenwacht auto’s zijn roetfilters ingebouwd. Daarnaast adviseren we onze leden op allerlei manieren over zuinig rijden, bijvoorbeeld met informatie over milieulabels, de top 10 zuinige auto’s. Voor medewerkers stimuleren we de keuze voor openbaar vervoer met financiële maatregelen. En ook zorgen de poolauto’s ervoor dat medewerkers voor een dienstreis eerder een van deze schone auto’s kiezen in plaats van hun eigen auto.
7.2. Papier Het papiergebruik van het ANWB hoofdkantoor in 2010 bedraagt 12.000 ton netto, dit is 2.000 ton minder dan de 14.000 ton netto in 2009. Een aantal redenen liggen hieraan ten grondslag: de Kampioen is in 2010 tien keer verschenen in plaats van elf keer (besparing: 700 ton), bij de overgang van de ANWB Autokrant naar ANWB Onderweg van 2009 op 2010 is gekozen voor een maandelijkse frequentie in plaats van wekelijks (besparing: 472 ton) en ten slotte zijn als gevolg van het economische klimaat de oplages van mediauitgaven lager.
Kampioen
Naast het verlagen van de frequentie van de Kampioen is het formaat van de Kampioen verkleind. Beide leveren een aanzienlijke papierbesparing van 700 ton op gezien de oplage van ruim 3.5 miljoen. Daarnaast is in januari 2010 de iKampioen geïntroduceerd. Dit digitale magazine geldt als aanvulling op de bekende papieren Kampioen. Op dit moment zijn ruim 40.00 lezers geabonneerd en krijgen het digitale magazine elke maand in hun e-mailbox. De laatste iKampioen van 2010 is geheel gewijd aan duurzaamheid, met informatie over zuinig rijden, groene uitstapjes en een test van een elektrische auto. Daarnaast is in 2010 gestart met een proef wat betreft het gebruik van gerecycled papier voor de Kampioen. Vanwege het feit dat de drukkwaliteit nog niet op het gewenste niveau was is dit nog niet doorgevoerd. In 2011 volgt een tweede proef.
Autokampioen en ANWB Onderweg stoppen
Eind 2010 zullen de laatste edities van ANWB Onderweg en Autokampioen verschijnen. Dit besluit is eind van dit jaar genomen. Met een respectievelijke oplage van 550.000 exemplaren en 37.000 exemplaren per editie heeft dit grote invloed op het papierverbruik van ANWB Media vanaf 2011.
43
Drukwerkloket
In 2010 is het interne drukwerkloket ‘DrukGoed’ opgericht. Een centraal punt voor het bestellen van drukwerk. Het centrale inkopen bespaart kosten en daarnaast kan de kwaliteit goed bewaakt worden.
Digitalisering informatiestromen
Na de opstart in 2009 is de ANWB verder gegaan met het digitaliseren van informatiestromen. In relatie tot Oracle zijn dit jaar zeven formulieren omgezet naar zogenaamde invulbare pdf’s. Dit betekent dat deze formulieren niet meer gedrukt en op voorraad worden gehouden. Overigens leidt het digitaal opslaan en verzenden van informatie wel tot een hoger energiegebruik van computers en servers. Om die reden worden bij dergelijke beslissingen beide gevolgen nauwlettend overwogen. In 2011 zal er weer verder ontwikkeld worden.
Keurmerken papier
De ANWB heeft de intentie om alleen nog papier met een FSC-keurmerk te gebruiken en spreekt haar voorkeur sinds 2008 naar haar leveranciers uit. Sindsdien staat op alle ANWB-enveloppen het FSC-keurmerk. In 2010 is de huis-aan-huisbrochure van het PEFC-keurmerk voorzien. Voor sommige bedrijfsonderdelen zijn de hogere kosten een drempel voor het toepassen van FSC-papier. Een voorbeeld is ANWB Media waar toch aanzienlijke hoeveelheden papier worden gebruikt. Deze situaties zullen in 2011 nauwkeurig geanalyseerd en overwogen worden.
Doelstellingen 2011
In 2010 is een projectgroep gestart die tot doel heeft in 2011 zowel kwalitatieve als kwantitatieve verbeteringen uit te werken voor het papiergebruik van de ANWB. Er wordt bijvoorbeeld onderzocht in welke gevallen dunner papier, kleinere formaten of gerecycled papier toegepast kunnen worden. Ook zal gekeken worden naar besparingen binnen het hoofdkantoor, zoals bijvoorbeeld het reeds doorgevoerde dubbelzijdig printen op alle zwart-wit printers.
Dochterondernemingen
Ook de verschillende dochterondernemingen van de ANWB houden zich bezig met het papiergebruik. Zij bepalen hun eigen beleid, initiatieven en doelstellingen. Reisdochter SNP heeft in 2010 30.000 kg papier gebruikt (2009: 37.000 kg). Hiervan was 2000 kg gerecycled. Al het papier betreft het FSC-keurmerk. Besparingsmaatregelen die door SNP in 2010 zijn doorgevoerd zijn het actief bevorderen van uitschrijving op het SNP magazine, dubbelzijdig afdrukken en digitale reisinformatiepakketten en facturen. In 2011 staat deze digitalisering centraal en wil SNP dit verder uitbouwen. FOX Vakanties kan vanwege versnipperde leveranciers van drukwerk lastig in kaart brengen wat het totale gebruik is geweest. In 2010 zijn echter wel besparende maatregelen ingevoerd zoals dubbelzijdig printen en het digitaal versturen van reisbescheiden en facturen. Vanaf 2011 zal FOX Vakanties alle brochures drukken op FSC papier.
44
Ook Unigarant heeft als doelstelling steeds meer informatiestromen te digitaliseren. Op de planning staan de loonstroken en de externe schadeafhandeling. In 2010 is 105.000 kg papier gebruikt (55.000 kg op kantoor, 50.000 correspondentie via EuroNederland) In 2009 was dat nog 115.000 kg (ca. 60.000 kg op kantoor, 55.000 kg correspondentie via EuroNederland).
7.3. Afval ANWB hoofdkantoor
Op het ANWB-hoofdkantoor is in 2010 2,5% minder afval ingezameld dan in 2009. Bij de kantoorwerkplekken op het hoofdkantoor wordt restafval, papier en gevaarlijk afval (tonercartridges, batterijen ed.) gescheiden ingezameld. Bij het bedrijfsrestaurant wordt organisch afval, glas en kunststof apart ingezameld en afgevoerd. Ook koffiedrab en frituurvet worden gescheiden ingezameld en afgevoerd. Afval op het ANWB-hoofdkantoor (kg) Gevaarlijk afval Papier/karton
Kunststoffen*
Glas*
Organisch afval* Metaal*
Computers
Grof bedrijfsafval* Restafval* Totaal
2008
2009
2010
152.430
121.120
111.087
1.820
875
770
1.694
621 **
1.021 612
1.188 567
24.788
21.608
21.820
1.422
708
1.576
6.160
7.000
99.800
2.640
4.695
94.280
2.245
7.640
93.760
295.735
247.559
240.653
2008
2009
2010
* Hier zijn kengetallen gebruikt omdat deze reststoffen niet gewogen worden door de inzamelaar/verwerker ** Deze kunststoffen bestaan uit folie Papier ANWB-hoofdkantoor (kg) Bon papier Wit papier
Archiefpapier Karton Totaal
71.957
73.045
63.561
37.245
11.415
7.077
18.525
24.685
152.430
Wegenwacht
14.530 22.130
121.120
15.614
24.835
110.087
Bij de Wegenwacht wordt fout getankte brandstof verzameld en ter recycling aangeboden. In 2010 was dit 701.621 liter ten opzichte van 711.180 liter in 2009. Deze ingezamelde brandstof wordt gescheiden en schoongemaakt tot opnieuw bruikbare diesel en benzine. Oude autobanden en accu’s worden ter recycling bij gespecialiseerde verwerkingsbedrijven aangeboden, onder andere het bedrijf Siba.
45
Afval wegenwachtstations (kg) Gevaarlijk afval Papier/karton* Computers Restafval
Autobanden Totaal
2008
2009
2010
352.426
514.894
636.924
Via hoofdkantoor
Via hoofdkantoor
Via hoofdkantoor
14.850
13.124
10.079
28.610
121.186
27.854
120.127
26.004
124.179
517.093
675.999
797.185
2008
2009
2010
* Deze reststoffen worden niet gewogen door de inzamelaar. Daarom zijn kengetallen van de inzamelaar gebruikt om het gewicht te bepalen
ANWB-winkels Afval ANWB-winkels (kg) Restafval
Kunststoffen/folie
Papier/karton
Computers Totaal
103.965
106.016
111.310
92.158
93.372
94.002
Via hoofdkantoor 196.123
1.800
Via hoofdkantoor 201.188
1.377
Via hoofdkantoor 260.689
Doelstellingen 2011
In 2010 is een projectgroep gevormd die begin 2011 zal starten met het opstellen en uitvoeren van een plan ter verbetering van afvalverwerking op het ANWB-hoofdkantoor. Daarnaast zullen de milieucoördinator en de MVO-adviseur periodiek bij elkaar komen om de voortgang te monitoren. Scheiding van afval, aan de kant van de medewerker en de inzamelaar, zal geanalyseerd worden met als gevolg een reductie in de hoeveelheid restafval. Op dit moment is nog 39% van de totale hoeveelheid afval op het ANWBhoofdkantoor restafval. Ook aan de kant van dochterondernemingen zullen maatregelen getroffen worden door hen te helpen bij het bepalen en uitvoeren van initiatieven. De MVO adviseur zal in 2011 starten met het adviseren van twee tot drie dochterondernemingen.
7.4. Recreatie, natuur en landschap Dag van het Park
Vijftig gemeenten en ongeveer honderdduizend bezoekers hebben de laatste zondag in mei deelgenomen aan de Dag van het Park. De dag moet mensen bewust maken van het aanwezige groen in hun gemeente en dit groen beleefbaar voor hen maken. De ANWB heeft deze dag in 2005 opgezet om het belang van een groene woonomgeving te onderstrepen. Inmiddels staat dit groene evenement bij vele gemeenten op de laatste zondag van mei op de agenda.
46
Buitenleven Natuur & Erfgoed prijs
In 2010 hebben het magazine Buitenleven en het ANWB Fonds voor het eerst de Buitenleven natuur & erfgoedprijs uitgereikt. Een prijs die in het leven is geroepen om behoud en herstel van erfgoed te stimuleren. Lezers van Buitenleven die een projectplan hebben ter behoud van de Nederlandse natuur of nationaal erfgoed kunnen hieraan meedingen. De prijs is een geldbedrag van €10.000 waarmee het idee gerealiseerd kan worden. In 2011 wordt dit bedrag verhoogd tot €15.000.
Landelijke opschoondag
De ANWB heeft leden en niet-leden in maart opgeroepen deel te nemen aan de landelijke opschoondag. Dit vormt een afsluiting van de jaarlijkse ‘Week van Nederland Schoon’ Vanuit een zestal locaties zijn deze mensen in de natuur aan de slag gegaan. Samen hebben zij een stukje bos, strand of park opgeruimd. In 2010 waren dit locaties in Den Haag, Drimmelen, Noordwijk, Woudenberg, Damwoude en Paterswolde. Onder andere middelbare scholieren krijgen de kans hieraan mee te doen in de vorm van een maatschappelijke stage.
Duurzame ANWB-paddenstoel
De ANWB heeft een duurzame paddenstoelkap ontwikkeld. De eerste is onthuld tijdens de Fiets- en Wandelbeurs in februari 2010. De nieuwe paddenstoelkap is opgebouwd uit natuurvezels. Dit product is veel schoner dan de tot nu toe gebruikelijke glasvezels. Daarnaast is het productieproces energiezuiniger en levert daardoor minder CO2-uitstoot op. Ook worden er geen chemische middelen bij gebruikt. Indien een paddenstoelkap aan vervanging toe is dan wordt deze, in overleg met de wegbeheerder, voorzien van de duurzame variant.
VrijBuitens
VrijBuitens zijn vakanties van één of twee weken waarbij de deelnemers met behulp van een expert meehelpen in een bepaald gebied, ter behoud van cultureel erfgoed of de natuur. VrijBuitens worden op negen locaties in Nederland georganiseerd. Een voorbeeld is de snoei midweken die ANWB samen met Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL) organiseert in Limburg. Tijdens deze 4-daagse arrangementen helpen deelnemers mee aan het onderhoud van de hoogstamfruitbomen die kenmerkend zijn voor het landschap.
47
8 | Belangenbehartiging en kennis delen 8.1. Rechtshulp en consumentenbescherming Rechtshulp
ANWB leden hebben recht op gratis telefonisch juridisch advies en informatie van ANWB Rechtshulp op het gebied van verkeer, recreatie en toerisme. Bij verkeersongevallen krijgen ook niet ANWB leden advies. Met de juridische kennis en ervaring wil de ANWB een bijdrage leveren aan zekerheid van individuen en de samenleving.
De Letselschade Raad
ANWB Rechtshulp heeft zitting in diverse werkgroepen van De Letselschade Raad. Deze inzet is erop gericht de juridisch financiële afwikkeling van letselschade voor het slachtoffer zo transparant en vlot mogelijk te laten verlopen. ANWB neemt deel aan drie werkgroepen: kwalijke praktijken, materiële normering en gedragscode behandeling letselschade. Binnen de werkgroep kwalijke praktijken is een plan van aanpak opgesteld om te voorkomen dat het verkeersslachtoffer bij de financieel juridische afwikkeling van verkeersongevallen in verkeerde handen valt en niet de volledige schadevergoeding krijgt waar hij recht op heeft.
Block Exemption
De ANWB heeft zich bij de Europese Unie met succes ingezet voor een concurrentieregeling voor garages. Deze regeling zorgt ervoor dat autobezitters voor hun onderhoud en reparatie niet verplicht naar de dealer hoeven. Ook verbiedt de regeling dat autofabrikanten exclusieve afspraken maken met leveranciers over verkoop van onderdelen. Hiermee ontstaat er betere concurrentie op prijzen voor reparaties en onderdelen. Zowel autobezitters die hun auto bij de dealer als bij de onafhankelijke garage onderhouden, profiteren hiervan.
RECRON- en HISWA-voorwaarden
ANWB participeert in het voorwaardenoverleg bij brancheorganisaties RECRON en HISWA. ANWB behartigt in dit overleg de belangen van de leden. Bij HISWA is een van de grote aandachtspunten de zekerheden voor de consument bij aanbetalingen. Bij de RECRON gaat de speciale aandacht uit naar de rechten van recreanten met vaste standplaatsen. Daarnaast worden consumenten en reizigers voorgelicht via de media (tv, radio, internet en kranten).
Tripoli ramp
Ten tijde van de vliegramp in Tripoli heeft ANWB Rechtshulp zich met juridische voorlichting en persoonlijke informatie ingezet om de nabestaanden vooral in de eerste periode na de ramp te helpen. Gebleken is dat nabestaanden bij een ramp van een dergelijke omvang met name bezig zijn met de emotionele verwerking en niet met de juridische aspecten. ANWB heeft de nabestaanden tijd en rust gegeven voor deze emotionele verwerking door op te treden als een onafhankelijke partij die hulp en advies verstrekt. De nabe-
48
staanden konden hierdoor op een voor hen gewenst moment op een goed geïnformeerde wijze de juridische afwikkeling oppakken.
8.2. Bereikbaarheid en betaalbaarheid Filevoorspeller
Eind 2010 heeft de ANWB een online filevoorspeller geïntroduceerd op anwb. nl. Deze filevoorspeller stelt weggebruikers in staat hun reis beter te plannen. Het systeem voorspelt verkeersdrukte op basis van historische file-informatie. De filevoorspeller draait voorlopig als bètaversie bij de verkeersinformatie. Leden wordt gevraagd hun mening te geven om het product verder te kunnen verbeteren.
Anders betalen voor mobiliteit
De ANWB is nauw betrokken geweest bij de discussie over het wetsvoorstel kilometerprijs. Zij heeft hierin de belangen van de leden behartigd. Onder andere door het houden van een ledenpeiling waaraan ruim 400.000 mensen deelnamen. Een belangrijke uitkomst was dat de meerderheid van de leden (68%) achter het principe ‘betalen naar gebruik’ staat. Ook was er een speciaal ontwikkelde site met een rekentool waarmee iedereen kon zien wat de financiële gevolgen van de invoering van de kilometerprijs waren. Inmiddels heeft het kabinet besloten om het wetsvoorstel in te trekken.
Samenrijden.nl
Vanaf oktober 2010 is het online platform samenrijden.nl live gegaan. De ANWB lanceert dit platform om leden te helpen met concrete oplossingen om onbezorgd de weg op te gaan. Op samenrijden.nl kan de automobilist autoritten aanbieden of zoeken en daarbij meerijders selecteren op basis van gedeelde kenmerken, bijvoorbeeld beroep. Dit gaat bijvoorbeeld via Facebook en Linkedin. Samenrijden.nl maakt gebruik van Google maps om een bestemming te selecteren.
ANWB Autoverkoopservice
Met de ANWB Autoverkoopservice ondersteunt ANWB leden bij de verkoop van een auto. Via de website kan de auto eenvoudig tegen een gegarandeerde prijs verkocht worden. Met de dienst speelt de ANWB in op het feit dat 63% van de leden (panelmeting juli 2010) het inruilen van een auto lastig en vervelend vindt. Bovendien heeft verkoop van een auto via de verkoopservice in veel gevallen tot gevolg dat bij de aanschaf van de nieuwe auto een hogere korting verkregen kan worden.
ANWB Ledenvoordeel
Naast korting op winkelproducten en verzekeringen biedt de ANWB de leden een prijsvoordeel op attractieparken, musea en restaurants in het buitenland. Dit gebeurt door het tonen van de ANWB lidmaatschapskaart, het zogenaamde ‘Show your Card’-voordeelprogramma. Voordelen met de ANWB lidmaatschapskaart zijn altijd uniek. Leden krijgen voordeel in Nederland in de voorverkoop van toegangsbewijzen met het ANWB Entreebewijs. Dit kan zowel
49
in de ANWB winkels als online. Daarnaast geeft de ANWB jaarlijks kaarten en handboeken uit die gratis af te halen zijn door ANWB-leden. Hiermee voorziet ANWB in het verstrekken van toeristische informatie, één van de kerntaken op het gebied van vakantie en recreatie.
8.3. Veiligheid en gezondheid Wegbeleving
De ANWB heeft wegbelevingsonderzoeken uitgevoerd in vrijwel heel Nederland. Voor de onderwerpen die daar frequent in terugkomen als aandachtspunten zet de ANWB zich in om verbeteringen te realiseren. Zo heeft de provincie Zuid-Limburg dit jaar, op aanraden van de ANWB, bordjes met maximumsnelheid op de hectometerpaaltjes langs de provinciale wegen buiten de bebouwde kom geplaatst.
Zwemwaterkwaliteit
In 2010 heeft ANWB ruim 400 zwemwaterlocaties geïnventariseerd. Dit is in 2 jaar met behulp van 150 ANWB-vrijwilligers gerealiseerd. De locaties zijn bekeken op verscheidene criteria. Daarnaast is inzicht verkregen in hoeverre de locaties voldoen aan een Europese richtlijn die over enkele jaren van kracht wordt.
Samenwerking Fonds Slachtofferhulp
De ANWB biedt in samenwerking met Fonds Slachtofferhulp gratis de RijZeker-training en Defensive Driving Training aan mensen die betrokken zijn geweest bij een verkeersongeval. Met de aangeboden trainingen kunnen zij leren omgaan met onzekerheden en angsten. Deelnemers krijgen informatie over verkeersveiligheid, theorie-uitleg en maken samen met een rijcoach van ANWB Rijopleiding een rit in hun eigen omgeving.
Wegenwacht Pitstop
De ANWB Wegenwacht reed in 2010 met een opvallende gele diagnosetruck langs twaalf plekken in Nederland. Leden konden er terecht voor een snelle gratis Wegenwacht Pitstop waarbij accu, verlichting, het profiel en de spanning van de banden, motorolie, koel- en ruitenvloeistof aan bod komen. Daarnaast konden zij hun auto ook aan een grondige diagnose onderwerpen in de Wegenwacht Servicetruck. Tijdens de controle loopt een ANWB-team de auto op een aantal belangrijke punten na. De controle duurt ongeveer 15 minuten. De eigenaar van de auto krijgt een uitdraai van de resultaten mee naar huis. Indien nodig krijgt de bezoeker een reparatieadvies. De 17 meter lange en 30 ton wegende truck is door de Duitse ADAC aan de ANWB uitgeleend. Het gevaarte is door de ANWB van de gele striping voorzien. Het is voor de eerste keer dat de ANWB op deze manier een winterinspectie aanbiedt.
50
9 | Verantwoording Dit verslag bevat informatie over alle onderwerpen die naar aard en materialiteit relevant zijn voor de ANWB en de sectoren waarin wij opereren, met aandacht voor actuele relevante maatschappelijke vraagstukken. Er is gestreefd naar een hoge informatiedichtheid en we hebben geprobeerd dit verslag zo relevant mogelijk te maken door ons te beperken tot een aantal voor de doelgroep relevante onderwerpen waar wij veel zeggenschap over hebben. Wij zijn van mening dat we in dit verslag voldoende informatie geven die nodig is voor een goede beeldvorming, waarbij we, ook in het belang van onze leden, getracht hebben de kosten beperkt te houden. Wij zijn van mening dat we in dit verslag evenwichtig informatie geven over zowel de positieve als negatieve gebeurtenissen. De informatie in het verslag is voor zover wij kunnen nagaan vrij van wezenlijke onjuistheden en wordt volgens ons in de juiste context gepresenteerd. Het beeld dat geschetst wordt in dit verslag is representatief voor de werkelijke situatie in het bedrijf. De indicatoren aan de hand waarvan gerapporteerd wordt over bepaalde onderwerpen geven een duidelijk beeld van de werkelijkheid. Voor zover bekend worden onzekerheden in de informatie vermeld, zodat informatie niet te rooskleurig wordt weergegeven.
Verificatie
De ANWB heeft dit Maatschappelijk Jaarverslag 2010 laten verifiëren door een onafhankelijke, deskundige partij, echter alleen voor eigen gebruik. Naar onze mening was het beheer van de ‘MVO-data’ eind 2010 nog niet op voldoende niveau om publieke verificatie zinvol te doen zijn.
51
10 | Begrippenlijst ACTA ALC ARC ARO ATT BSCI CNG COSO-ERM DTO FIA GRI MAA MVO NGO SBN SNM STAK UC UVM WBP Wft
Pechhulporganisatie voor Frankrijk ANWB Alarmcentrale ARC Transistance SA (20% ANWB) ANWB Rijopleidingen ANWB Test- en Trainingscentrum Business Social Compliance Initiative (Telstar deelnemer) Climate Neutral Group, Klimaatneutraal Groep (partner klimaatcompensatie) Model voor risicomanagementsysteem Duurzaam Toeristisch Ondernemen (ANVR-programma voor touroperators) Federation International d’Automobile Global Reporting Initiative Medical Air Assistance, traumahelicopters (100% ANWB) Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Non Governmental Organization Stichting Bewegwijzering Nederland (ANWB oprichter) Stichting Natuur en Milieu Stichting Administratiekantoor ANWB United Consumers Risicodrager van Unigarant Wet Bescherming Persoonsgegevens Wet op het financieel toezicht
52
11 | GRI Matrix De GRI-richtlijnen zijn als uitgangspunt gebruikt voor het opstellen van dit Maatschappelijk Jaarverslag. Onderstaande tabel geeft aan in welke hoofdstukken de verschillende parameters uit de GRI-richtlijnen verankerd zijn.
Samenvatting
Samenvatting cijfers
Feiten en cijfers MVO
X
Ambities MVO Profiel
MVO binnen ANWB
3.1
3.3 4
X
X X X
X
5
X
X
X
MVO en management
5.2
X
X
X
Maatschappelijk
5.4
Medewerkers
6.1
Visie MVO binnen ANWB
MVO in de keten Sociaal
5.1
5.3 6
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Samenleving
6.2
Klimaatverandering, energieverbruik en CO2
7.1
X
X
7.3
X
X
Milieu
7
Papier
7.2
Recreatie, natuur en landschap
7.4
Rechtshulp en consumentenbescherming
8.1
Afval
Belangenbehartiging en kennis delen Bereikbaarheid en betaalbaarheid Veiligheid en gezondheid
8
8.2 8.3
53
Sociaal
3.2
Economisch
X
2
Milieu
3
Leeswijzer
Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid
X
Reikwijdte
1
Voorwoord
Profiel van de organisatie
Strategie en analyse
Hoofdstukken in het ANWB Maatschappelijk Jaarverslag 2010
Hoofdstuk nummer
GRI Matrix
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
12 | Colofon Dit document is vanaf 1 april 2011 in pdf-formaat te vinden op anwb.nl (onder ‘Over ANWB’). Meer informatie over het MVO-beleid en de MVO-prestaties van de ANWB: Marjolein Schouten, Adviseur MVO Telefoon: 088 269 8609 e-mail:
[email protected] Arjan de Bakker, manager MVO telefoon 088 269 7176 e-mail:
[email protected] Uitgave Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB Wassenaarseweg 220 2596 EC ’s Gravenhage Postbus 93.200 2509 BA ’s Gravenhage telefoon 088 269 2222
54
