Maastricht 2018 presenteren. Arne Sierens. Guido Vrolix

Cie Cecilia / Theater Antigone / KC De Werf / Maastricht 2018 presenteren

© Guido Vrolix

Arne Sierens

1. Intro ‘Een pasgeboren kalf. De velden die ’s morgens dampen. Dat is nogal wat anders dan op den tram te wachten.’

Zes mannen van de Gilde van Pijnders bereiden zich voor op de komende processie in het dorp. Om met de zware draagberrie waarop het beeld staat te kunnen manoeuvreren op het bochtige en steile parcours moeten ze trainen, zweten en afzien. Ze moeten vooral overeenkomen want het kraakt en het dondert onder mekaar. Via half onbewuste zinnen, bijna pathetische uitroepen, soms absurde maar dramatische anekdotes krijgen we een ontroerende inkijk in het leven van deze woeste bende. De Pijnders gaat over mannen die de oude wereld van het land en het dagelijks ritme opgelegd door het vee en het telen van de gewassen, hun trots als stamhouder van een erf, door de schaalvergroting en het steeds industriëler worden van de landbouw, al dan niet gedwongen hebben afgelegd en in de moderne wereld en in de stad moeten leven. Tegen 2050 zal overigens twee derden van de wereldbevolking in steden wonen, zal het aantal boeren drastisch verdwenen zijn en zullen miljoenen kinderen, zoals deze nu in New York, denken dat je koeien op je hand kan zetten - want zo groot zijn ze namelijk op tv. Voor deze productie werkt regisseur Arne Sierens met een topcast van Vlaamse acteurs: Dominique Van Malder, Joris Hessels, Tom Vermeir, Johan Heldenbergh, Robrecht Vanden Thoren en Titus De Voogdt. De Franse componist Jean-Yves Evrard schreef voor De Pijnders indringende muziek. Op scène staan 3 muzikanten, die vanaf de eerste seconde permanent het parcours van de zes mannen muzikaal begeleiden, waardoor de vergelijking met opera niet ver af is. Het krachtige decor, een kantelend speelvlak in een ontwerp van Guido Vrolix, symboliseert de twijfel en het broze evenwicht tussen de vriendschappen.

2. Credits tekst & regie met live-muziek

decor licht techniek choreografie kostuums productie coproductie met dank aan

Arne Sierens Titus De Voogdt, Johan Heldenbergh, Joris Hessels, Robrecht Vanden Thoren, Dominique Van Malder, Tom Vermeir Jean-Yves Evrard (gitaar, electronics) - componist Eric Thielemans (slagwerk) Sébastien Boisseau (contrabas) Guido Vrolix Geert Vandewalle Koen Demeyere en Nico Vanderostyne Ted Stoffer Lieve Meeussen Compagnie Cecilia / KC De Werf – Brugge / Theater Antigone VIA 2018 – Maastricht + Euregio Maas - Rijn Arne Sierens is “artiste associé” bij La Filature, Mulhouse Vlaamse Gemeenschap, Provincie Oost-Vlaanderen, Stad Gent, Provincie West- Vlaanderen, Stad Kortrijk, Stad Brugge, Vlaams Fonds der Letteren

© Kurt Van der Elst

3. Inhoud

Zes mannen van de Gilde van Maria Onbevlekte Ontvangenis verzamelen zich, zoals elk jaar, op een terrein om te repeteren voor de komende processie waarin ze het beeld van de Heilige Maagd zullen ronddragen. Ze trainen op het manoeuvreren van de zware draagberrie – door hen ‘het slagschip’ genoemd – waarmee ze trappen, stijgende en dalende hellingen en bochten in de nauwe straten van het parcours moeiteloos moeten overwinnen. Nieuwe leden moeten worden ingewerkt. Coördinatie, communicatie, samenwerking en goede verstandhouding zijn van het grootste belang. Afkomstig uit dezelfde parochie en geboren in boerenfamilies, zijn al deze mannen – door het verdwijnen van de boerenstiel – vertrokken naar andere plekken, meestal naar de stad, en werken ze nu allemaal in andere sectoren. Ze werken niet meer voor zichzelf, maar voor bedrijven met een baas en aandeelhouders; niet meer buiten, maar binnen; niet meer op het land, maar ergens op een stoel in een kantoor of in een truck op weg naar Oostenrijk. De parochie verdween vijftien jaar terug samen met hun geloof, maar dat is niet de essentie. De samenhorigheid en de gedeelde geschiedenis is de echte reden waarom de zes na al die tijd nog altijd trouw op post zijn. ‘Een pasgeboren kalf. De velden die ’s morgens dampen. Dat is nogal wat anders dan op den tram te wachten.’ Sommigen zijn familie - broers of neven van mekaar - of sommigen zijn voor hetzelfde meiske gegaan, hebben ervoor gevochten; anderen zijn samen naar de voetbal geweest, naar rockfestivals, naar gewelddadige betogingen in Brussel tegen de melkquota, de dalende varkensprijzen, de overdreven betutteling van de overheid met hun controles altijd. Afgelopen jaar zijn er mannen vader geworden, zijn er anderen inmiddels gescheiden, werden er hypotheken afgesloten; ging hun vader, hun moeder, een nonkel of tante ondertussen dood aan kanker of hebben ze zich opgehangen aan de balk van hun schuur (depressies en zelfmoord komen statistisch heel veel voor bij boeren). Niet iedereen is akkoord met alles wat verteld wordt. Overdrijven mag, maar niet te overdreven. En vaak zouden dingen eerder moeten worden uitgesproken.

4. Pers “Arne Sierens is terug, en hoe! Met een topcast, een eigenzinnig decor en een dijk van een tekst geeft hij inkijk in een ware testosteronburcht. De Pijnders zijn mannen uit één stuk: stoer, onbevreesd en onafhankelijk. Alleen zij zijn in staat het beeld rond te dragen, en ze doen dat met verve en nog altijd even graag. Maar achter die ruwe bolster schuilt een blanke pit, en dat is de kracht van Arne Sierens (Bernadetje). Zijn subtiele maar geniale spelregie maakt de mannen plots kwetsbaar. Giet daar nog de ijzersterke livemuziek onder leiding van de Fransman Jean-Yves Evrard overheen en je krijgt een ontroerend portret van volwassen kinderen die op zoek zijn naar een evenwicht." Daan Borloo, website CJP. “De Pijnders is een voorstelling als een rivier. Dat stroomt en klotst en zwiert en draait. Soms traag. Soms snel. Soms botsend. Soms kabbelend. Maar ernaar mogen kijken en luisteren, doet deugd. Het zalft. Troost. Verrast. Ontspant. Verwart. En het raakt. Het is theater zoals het leven is.” Els Vansteenberghe, Knack, 19 okt 2011. “In de eerste plaats is De pijnders een mannenstuk. De dikke saus van stoerheid en hanerigheid wordt gecounterd met momenten van kwetsbaarheid. Ook de euforie is maar een laagje vernis. Het slot is hilarisch en hartverscheurend. De grote verzoening neemt de vorm aan van een eindeloze stoet van excuses en dankwoordjes, terechte zowel als misplaatste. Hier zien we een volk dat uiteindelijk kan lachen met zijn eigen miserie.” Geert Van der Speeten, De Standaard, 17 okt 2011. “De Pijnders is weer een voorstelling waarin Arne Sierens met een fijne ploeg mensen laat zien wat hij kan; het leven tonen zoals het is. Met een literariteit die ruikt naar dampige grond en rauwe realiteiten. Met een mededogen dat het leven mogelijk maakt. Met een analyse van de wereld van vandaag die misschien niet nieuw is, maar wel dichterbij komt. Schoon toch, als theater dat kan doen.” Griet Op de Beeck, De Morgen, 17 okt 2011.

© Kurt Van der Elst

5. ARTISTIEKE MEDEWERKERS Arne Sierens (°1959) studeerde af aan het Rits als regisseur. Hij werd als theatermaker bekend door voorstellingen als o.a. Mijn Blackie, Martino, Niet alle Marokanen zijn dieven en brak internationaal vooral door met de trilogie Moeder en kind, Bernadetje en Allemaal indiaan die hij samen met Alain Platel creëerde. Daarnaast schreef hij als auteur een opmerkelijk oeuvre bijeen met teksten als De Soldaat-facteur en Rachel, Mouchette, De Broers Geboers, De drumleraar ... Aan zijn theater valt niet te ontkomen: het grijpt je onmiddellijk bij de strot. Het is een belevenis waar je soms groggy, maar altijd gelouterd buitenkomt. Verwacht geen afgemaakte dialogen of afgeronde verhalen met verstrooiing tussen kop en staart, van teksttoneel is geen sprake, in ruil krijg je bonte taferelen en ruwe schetsen, uitvergrote beelden van © Kurt Van der Elst bijzondere momenten. Vanwege de situatie zelf soms, maar meestal vanwege de emotie die erachter schuilt. Rauwe lyriek, dansante scènes, en een tragikomische ondertoon zijn keer op keer de ingrediënten voor aangrijpende portretten van mensen op de rand van de vulkaan. Sierens zet je op een roetsjbaan waar je van het ene moment op het andere van een hilarische lachstuip naar immense ontroering gaat, en terug. Ongelooflijk echt, wars van alle fake, creëert hij een poëtisch en ritueel theater dat in eigen land en ook steeds vaker in het buitenland volle zalen trekt. Als theatermaker heeft Arne Sierens een zeer persoonlijke stijl en taal ontwikkeld, weg van het traditionele theater, met sterke wortels in het alledaagse, het volkse en het epische. Zijn background - hij groeide op in een arbeidersbuurt - is daarbij een belangrijke inspiratiebron. Zijn uitgangspunt is dat hij een ‘onderzoeker is van het nu’ (hij noemt zichzelf seismograaf en journalist); zijn zoeken naar een alchemie met bewegingstheater en muziek en het creëren van een soort permanente cross-over met populaire cultuur. Ook visueel verrassen de voorstellingen telkens weer. De decors van beeldend kunstenaar en huisscenograaf Guido Vrolix zijn intussen een opvallend handelsmerk geworden: de ijspiste in Maria Eeuwigdurende Bijstand, de blauwe circuspiste in Trouwfeesten en processen enzovoorts, het stuk schokkende tarmac in Altijd prijs, de negen ton glas in Broeders van Liefde. De grond onder de voeten van de personages is zelden stabiel. Als theatermaker / auteur werkt hij in collectief met zijn spelers. Hetzij in verbond met een co-regisseur, zo maakt hij met Johan Dehollander Dozen (1993) en Napels (1997), met Alain Platel Moeder en Kind (1995), Bernadetje (1996) en Allemaal Indiaan (1999); hetzij alleen, zoals voor Mijn Blackie (1998), Niet alle Marokkanen zijn dieven (2001), Martino (2003), Maria Eeuwigdurende Bijstand (2004), Trouwfeesten en processen enzovoorts (2006), Altijd prijs (2008) en Apenverdriet (2009), De Pijnders (2011) en Lacrima (2012).

Spelers

Titus De Voogdt (°1979) behaalde het diploma Meester in de Beeldhouwkunst aan het Sint-Lukas in Gent. Hij start zijn acteercarrière in Bernadetje (Victoria), Mijn Blackie (HETPALEIS & Nieuwpoorttheater) en achter de wereld (BRONKS). Bij Compagnie Cecilia speelde hij mee in Trouwfeesten en Processen enzovoorts, Broeders van Liefde, Altijd Prijs en Schöne Blumen. In 2011 maakt hij er samen met Johan Heldenbergh de woordenloze voorstelling Vorst-Forest. Op het witte doek was hij te zien in o.a. Any Way the Wind Blows (realisatie Tom Barman), als Steve in Steve + Sky (realisatie Felix Van Groeningen), in Ben X (Nic Balthazar) en Small Gods (Dimitri Karakatsanis).

Johan Heldenbergh (°1967) studeert af aan Studio Herman Teirlinck (Antwerpen). Als toneelspeler is hij te zien in een aantal spraakmakende producties, waaronder Ten Oorlog (Blauwe Maandag Compagnie), Mijn Blackie (HETPALEIS & Nieuwpoorttheater), Allemaal Indiaan (Victoria en Les Ballets C. de la B.) en Maria Eeuwigdurende Bijstand (DASTHEATER & Theater Zuidpool). In 2000 sluit Heldenbergh zich aan bij het vaste ensemble van Theater Zuidpool. Hij speelt er o.a. Pterodactylus, Oom Wanja, Britannicus, Overloper, Norway.today en Katzelmacher en regisseert er 't Schemert en De Madam (van 't café hierover). In 2005 speelt hij Caligula in de gelijknamige voorstelling van Theater Antigone.

Met Massis, the musical, een zelfgeschreven monoloog, trekt Heldenbergh van voorjaar 2004 tot najaar 2005 het hele land door. Naast het 'reguliere circuit', bespeelt de voorstelling ook een 'nietconventioneel' publiek in buurtcentra, clubhuizen, parochiezalen,… Heldenberghs Massis wordt zo een klassieker. Sinds 2006 maakt Heldenbergh deel uit van de artistieke kern van Compagnie Cecilia. Sindsdien speelde hij mee in Trouwfeesten en processen en Broeders van Liefde. In 2008 maakt hij er samen met Mieke Dobbels The Broken Circle Breakdown featuring The Cover-Ups of Alabama, een country-voorstelling die geen toeschouwer onberoerd laat. Voorjaar 2011 creëert hij er samen met Titus De Voogdt de woordenloze voorstelling Vorst-Forest.

Op het witte doek is Heldenbergh o.a. te zien in Antonia (Oscarwinaar '95) van Marleen Gorris, in Any Way the Wind Blows (Tom Barman), Steve + Sky (Felix van Groeningen), en Aanrijding in Moscou (Christophe Van Rompaey). In Ben X (Nic Balthazar) vertolkt hij de rol van godsdienstleraar. Hij speelt ook in De helaasheid der dingen van Felix Van Groeningen, de regisseur die in 2012 zijn schouders zet onder de verfilming van The Broken Circle Breakdown featuring The Cover-Ups of Alabama. In 2010 nam Heldenbergh een titanenwerk voor zijn rekening door een langspeelfilm, getiteld 1919, te draaien met de inwoners van Schellebelle, zijn dorp. Het resultaat van dat harde werken, een waterzooiwestern, kwam in 2011 in de zalen en nu ook verkrijgbaar op DVD.

Joris Hessels speelde bij Antigone in de voorstelling Caligula en creëerde samen met Dominique de voorstelling Troebelroes. Hij begeleidt ook samen met Dominique het jongerenatelier. Bij de Kopergietery maakte hij Oscar en Mamie Rose, De legende van Woesterdam (winnaar Gouden Krekel 2009, in coproductie met Studio Orka) en De RadioLoog. Verder gaat hij regelmatig aan de slag voor BRONKS (Wawilwiedoen, Stoksielalleen, De gebroeders Leeuwenhart). Op KETNET speelt hij in de populaire TV- serie SMOS. Samen met Dominique Van Malder creëerde hij vorig seizoen ook nog Hendrik IV voor Theater Stap.

Robrecht Vanden Thoren (°1982) behaalde het diploma docent drama/ theatermaker aan de Fontys Academie te Eindhoven. Na zijn opleiding speelde hij vooral mee in theatervoorstellingen in Nederland. Hij speelde o.a. mee in Strelingen, Woyzeck en Wetten van Kepler van Piet Arfeuille. Bij Compagnie Cecilia was hij te zien in Trouwfeesten en processen enz., Altijd Prijs en Schöne Blumen. Op televisie was hij te zien in een paar afleveringen van Flikken, en had hij gastrollen in Vlaamse series als Witse en Spoed. Hij speelde heavy-metal fan Tim in De laatste zomer (film van Joost Wynant) en gaf ook een blitzoptreden als karaoke-dj in Aanrijding in Moscou (Christophe Van Rompaey). Voorbije zomer schitterde hij op het witte doek als één van de drie hoofdrolspeler in de succesvolle film Hasta La Vista.

Dominique Van Malder is lid van de artistieke staf van Theater Antigone en werkte als acteur/regisseur/auteur mee aan Roestig, Maar Schaap toch!, Racing Sladek, Platonov, Troebelroes, Buurman en Gezongen Zeer. Dominique begeleidt bij Theater Antigone ook het jongerenatelier. Verder maakte en speelde hij al in meerdere voorstellingen bij Bronks (De gebroeders Leeuwenhart, Wawilwiedoen) en Studio Orka (Lava, Meneer Porselein, Berninna).

Tom Vermeir (°1976) studeerde aan het Conservatorium van Gent. Hij is sinds 1996 actief als acteur en theatermaker. Samen met Wouter Bruneel en Koen De Ruyck richtte hij het jeugdtheatercollectief "Gordijnen voor Konijnen" op, waar ze verschillende succesvolle producties mee maakten, waaronder Drie musketiers, naar de gelijknamige roman van Dumas, Tik, naar Anton Tjechov's drie zusters en King Lear van Shakespeare. Verder heeft hij voorstellingen bij TG Ceremonia op zijn palmares als Vier seizoenen en Regent®entes. Daarnaast speelde hij ook bij NTGent, Kopergietery en Toneelhuis. De laatste jaren is Vermeir voornamelijk actief als zanger/gitarist bij de rockgroep A Brand, waarmee hij al vier platen uitbracht en verschillende tours afwerkte in binnenen buitenland. Begin maart is de release van de nieuwe schijf voorzien, die "Future You" zal heten. Vanaf september volgend jaar is hij als acteur te zien in een nieuwe fictiereeks op Eén, "Rang 1".

Muzikanten Jean-Yves Evrard (°1967, FR) studeerde muziek (gitaar, compositie, kamermuziek en improvisatie) aan de conservatoria van Luik, Brussel en Amsterdam bij Henry Pousseur, Frederic Rzewski, Garrett List en George Octors. Hij componeerde al vaker muziek voor theater, in het bijzonder voor Groupov (Jacques Delcuvellerie), Sofie Kokaj en la compagnie du Grand guignol. Bij Compagnie Cecilia verzorgde hij eerder al de live-muziek in Altijd Prijs en Schöne Blumen. Sinds 1987 speelde hij met tal van mensen samen, waarvan de bekendste misschien wel: Ted Milton, l’ensemble musique nouvelle, John Cage, Mischa Mengelberg, Kris Defoort, Taku Sugimoto, Pascal Comelade, Maurizio Kagel… Samen met Määk’s Spirit creëerde hij in de Beursschouwburg het project Il n’y a pas de fraises en hiver, 48 muzikale performances gefilmd op verschillende locaties in Brussel.

Eric Thielemans (°1969, BE), klassiek geschoold slagwerker, stapte nog alvorens zijn studie te beëindigen over naar de jazz- en improvisatiescene. In de brede waaier van artistieke activiteiten waarin hij betrokken is, als sidekick of initiatiefnemer, staan zin voor experiment en multidisciplinariteit voorop. In de muziekscene werkt hij onder meer samen met Ben Sluys, Määk's Spirit, Olivier Tomas, Laurent Dehors, Ned Rothenberg. Naast eigen muziektheatrale creaties in samenwerking met Barre Phillips, Alex Waterman, Erik Vermeulen, J-Y Evrard, Alexis Destoop en Jorgen Cassier, werkte hij ook voor de Bottelarij/KVS en werkte samen met Barre Phillips en Julyen Hamilton aan een dans- en muziekimprovisatiespektakel. Dit seizoen toert hij samen met Josse De Pauw in een spoken-word performance.

Sébastien Boisseau (°1974, FR) begon met muziek als 6-jarige en speelde zijn eerste concert toen hij 12 was. In die periode ontdekte hij naast Beethoven, Debussy, Mozart en Donizetti, ook Coltrane, Miles Davis, Britten en Prince. Toen hij 15 was werd hij beïnvloed door het legendarische trio van pianist Joachim Kühn, Daniel Humair en Jean-François Jenny-Clark. Hij voltooide zijn muzikale studies met hun muziek als achtergrond. Hij vormde de Pan-Europese groep UNIT, die enkele sleutel-muzikanten van de collectieve Europese scène samenbracht zoals o.a. Matthieu Donarier, Laurent Blondiau, Gabor Gado en Stefan Pasborg. Tijdens een tournee met het European Jazz Ensemble ontmoette hij zijn idool, Joachim Kühn, en zijn huidige kwartet met Christophe Marguet (drums) en Christophe Monniot (saxofoon). De samenwerking met deze groep resulteerde in een opname in Gérard de Haro’s studio.

6. CONTACT

Compagnie Cecilia vzw Dok Noord 4F 201 9000 Gent T: +32 (0)9 223 53 82 @: [email protected] Theater Antigone Korte Kapucijnenstraat z/n Kortrijk T: +32 (0)56 24 08 87 @: [email protected] KC De Werf Werfstraat 108 8000 Brugge T: +32 (0)50 33 05 29 @: [email protected]

© Kurt Van der Elst