MAART 2013 BEELD. Verlaging pensioenen voorlopig van tafel. Deelnemers PGB solidair en risicobereid. We hebben er toch voor betaald...?

MAART 2013

PGB BEELD P E N S I O E N M A G A Z I N E

Verlaging pensioenen voorlopig van tafel Deelnemers PGB solidair en risicobereid We hebben er toch voor betaald...?

INHOUD 4

Verlaging pensioenen voorlopig van tafel Het was wel even spannend. PGB hoeft géén korting toe te passen.

12

Deelnemers PGB solidair en risicobereid Deelnemers van pensioenfonds PGB lijken nog steeds bereid tot solidariteit en het nemen van enig risico bij het beleggen.

17

We hebben er toch voor betaald...? Dat hoor je vaak zeggen door gepensioneerden. Maar hoeveel heeft u eigenlijk betaald en waarvoor?

EN VERDER

9 Geen toeslag op de pensioenen 10 AOW-leeftijd sneller omhoog 10 Standaard ingangsdatum pensioen gelijk op met AOW 19 Pensioenfonds VDI brengt pensioen onder bij PGB 24 Kort nieuws 30 Branchenieuws 31 Nog even dit...

INTERVIEWS MET 6

Reinier Dorgelo Een vutter aan het woord.

14

Roelfke Braam Een deelnemer aan het woord.

20

Joanne de Graaff Onafhankelijk voorzitter pensioenfonds VDI aan het woord.

26

Wim Dubbeling

PGBBEELD

Voorzitter deelnemersraad PGB aan het woord.

2 MAART 2013

PGBBEELD Voorwoord

Arnold Verplancke Bestuurslid PGB

Simpeler pensioencommunicatie is complexe materie Mensen hebben behoefte aan eenvoudige en eenduidige antwoorden. Van alle kanten krijgen pensioenfondsen te horen dat ze beter moeten communiceren. Maar fondsen kunnen niet altijd simpele en heldere antwoorden geven. De werkelijkheid is complex. Laten we eens kijken naar de vragen die we zoal krijgen.

Hoeveel pensioen krijg ik straks? 70% van uw laatste loon, meneer en mevrouw.

Maakt het nog ondoorzichtiger. Ja.

Oké, dank u.

Ik las dat de pensioenrichtleeftijd opschuift van 65 naar 67 jaar in één keer. Dat hoeft toch helemaal niet. Dit jaar gaan mensen toch met pensioen op 65 jaar + 1 maand? Helaas, ook weer geen gemakkelijk verhaal. Tot nu toe is uw jaarlijks ingelegde premie bedoeld voor pensioen vanaf 65 jaar. Vanaf nu is de nieuwe jaarpremie bedoeld voor pensioen vanaf 67 tot uw overlijden. Dat heeft alles te maken met het steeds langer leven van mensen en het later met pensioen gaan.

Nee, u krijgt 70% van uw gemiddelde loon. Oh ja, en nog wel iets meer als u ooit een eindloonregeling heeft gehad. Het bedrag vindt u op uw laatste pensioenoverzicht (UPO) als u goed zoekt. Kan dat overzicht niet simpeler in plaats van al die velletjes? Zou kunnen, maar mag niet, moet een uniform formulier zijn van onze toezichthouder AFM (Autoriteit Financiële Markten). Is dat pensioen nu wel zeker? Ja, wel als nominaal bedrag, maar door de inflatie zal het zeker minder waard worden. Krijg ik geen indexatie dan? Wel als het fonds genoeg geld heeft daarvoor, anders niet of niet volledig. Maar dat nominale bedrag staat vast toch? Ja tenzij de dekkingsgraad te laag is, dan kan het fonds gedwongen zijn alle pensioenen te verlagen, ook het uwe. Dus er is niets met zekerheid te zeggen over mijn pensioen? Niet echt, maar daarna ook niet hoor, want ook ingegane pensioenen kunnen worden verlaagd als het financieel slecht gaat bij het fonds. Straks komt er toch een nieuw pensioenstelsel: wordt het dan simpeler? Als uw fonds overgaat naar een reëel pensioencontract (dat beslissen werkgevers en werknemers overigens) dan krijgt u standaard indexatie voor de inflatie, dus voor de geldontwaarding. Dan gaat mijn pensioen dus altijd omhoog? Nee, want als het fonds niet genoeg geld heeft, worden de pensioenen eerst verhoogd voor inflatie maar daarna verlaagd totdat de dekkingsgraad weer 100% is. Maar die verlagingen kunnen wel over een paar jaar worden uitgesmeerd. Dan voelt u ze minder.

Wat nu als ik straks met 66 aan de beurt ben voor AOW en pensioen? Dan wordt de oude portie (ouderdomspensioen met opbouw tot 65) meer waard, omdat u pas een jaar later gaat en de nieuwe portie (met spilleeftijd 67) minder omdat u een jaar eerder gaat. En die regeling kan ook weer veranderen in de toekomst? Geen enkele regeling is voor de eeuwigheid, noch die van de overheid, noch van cao-partijen. Ook op dat punt geeft uw pensioenopgave de huidige inschatting weer. Kunt u als fonds de mensen niet adviseren extra bij te sparen? Dat mogen we wel in het algemeen. We hebben die bijspaarmogelijkheden ook. Maar we mogen geen individuele financiële adviezen geven. Daar zijn specialisten voor bij banken. Den Haag wil dat de fondsen netto bedragen gaan vermelden voor pensioenen. Dat geeft toch wel meer duidelijkheid? Erg nauwkeurig zullen die netto bedragen per individu niet zijn, verwachten we, want het fonds weet niet in welke belastingcategorie iemand in 2040 zit. Nog afgezien van andere inkomsten en aftrekposten. Dus u kunt niet helder communiceren over mijn pensioen? Dat doe ik toch bij deze, heel eerlijk. Uw pensioen is onzeker. Dat heb ik op deze plaats eerder gezegd. Het bedrag op het jaarlijkse overzicht (UPO) is de beste benadering op basis van de huidige situatie. Maar u moet toch ook aangeven hoeveel risico ik loop? Ga naar uw eigen gegevens op mijnpgbpensioen.nl. Daar vindt u in simpele metertjes en kleurtjes uitgedrukt hoe groot het risico is dat uw pensioen wordt verlaagd en hoe hoog de koopkracht van uw pensioen wordt ingeschat. Maar besef: het gaat om statistische inschattingen. U kunt er dus geen brood van ■ bakken... 3 MAART 2013

PGBBEELD

Dat was duidelijk. Nou ja, redelijk simpel. Maar nu:

VERLAGING PENSIOENEN VOORLOPIG VAN TAFEL Het was wel even spannend. PGB hoeft géén korting toe te passen op de pensioenen per 1 april 2013, zoals sommige andere fondsen wel. Ook hoeft het fonds nog geen waarschuwing af te geven voor een korting een jaar later, in april 2014. De dekkingsgraad eind 2012 staat nog niet tot achter de komma vast. De voorlopige berekeningen laten wel zien dat PGB voldoende op het herstelpad zit om eind dit jaar nog de vereiste dekkingsgraad van ongeveer 105% te kunnen halen. Daarvoor moest PGB eind december 2012 minstens de 101,4% zijn gepasseerd. Dat is gelukt, volgens de huidige cijfers. Daarin is ook rekening gehouden met de gestegen levensverwachting. Is de dreiging daarmee weg? Nee, maar voorlopig wel van tafel.

In 2012 hebben de beleggingen van PGB 13,02% opgebracht.

De verhouding tussen het vermogen van het pensioenfonds en

Het vermogen steeg mede als gevolg van collectieve waarde-

het kapitaal dat het fonds rekenkundig nodig heeft voor de

overnames (0,9 miljard) van € 11,4 naar € 13,8 miljard. De rente

toekomstige pensioenen, ligt al een tijdje scheef. In 2013 zal

waarmee de pensioenverplichtingen naar deelnemers en pen-

PGB de dekkingsgraad moeten verbeteren naar 105% om uit de

sioengerechtigden moet worden berekend, daalde helaas van

gevarenzone te zijn. Of het daar ook daadwerkelijk in slaagt,

2,7% eind 2011 naar 2,4% eind 2012. Dit ondanks de overheids-

hangt sterk af van de financiële markten, de levensverwachting

maatregelen in september die de rekenrente iets stabiliseerden.

van Nederlanders en de ontwikkeling van de rente. Dat zijn drie

De reservering voor de pensioenen die PGB nu en in de toekomst

belangrijke factoren die de dekkingsgraad beïnvloeden.

PGBBEELD

moet uitbetalen, steeg mede als gevolg van de lagere rente van € 11,5 miljard naar € 13,4 miljard. De recente stijging van de

1. Financiële markten

levensverwachting is daar ook in verwerkt. De dekkingsgraad,

De financiële markten lijken in rustiger vaarwater terecht-

die de verhouding tussen het vermogen en de waarde van de

gekomen. De schuldencrisis blijft echter boven de markt hangen.

pensioenen weergeeft, steeg door het behaalde rendement van

De vooruitzichten voor de economie in 2013 zijn niet rooskleu-

99,4% naar ongeveer 102,2%.

rig. Volgens de Europese Centrale bank blijft de economie vol-

4 MAART 2013

gend jaar zwak en zal die pas in de loop van het jaar langzaam herstellen. Dat werkt door in de ontwikkeling van het pensioenvermogen. 2. Levensverwachting De levensverwachting van Nederlanders is in 2012 weer iets gestegen. Pensioenfondsen moeten de pensioenen daardoor iets langer uitbetalen. De (negatieve) invloed daarvan op de dekkingsgraad van PGB was eind 2012 ongeveer 0,9% punt. Stijgt de levensverwachting verder, dan zal het fonds hier extra geld voor moeten reserveren. 3. Rente Ook de rente blijft pensioenfondsen parten spelen. Bij een lagere rente moet er meer worden gereserveerd voor de uitbetaling van de pensioenen. Dit gaat ten koste van de dekkingsgraad. Om te berekenen hoeveel geld pensioenfondsen nodig hebben om de pensioenen te kunnen betalen, moeten ze gebruik maken van een marktrente die De Nederlandsche Bank (DNB) voorschrijft. Sinds september 2012 wordt daarbij een nieuwe methode gebruikt waarbij de rente bij zeer lange looptijden theoretisch oploopt naar een in EU-verband afgesproken niveau van 4,2%. De gemiddelde rekenrente is daarmee op een iets hoger niveau komen te liggen. Deze rekenmethode moet de dekkingsgraad van pensioenfondsen minder gevoelig maken voor marktschommelingen en verstoorde omstandigheden op de financiële markten. Meer over het Herstelplan Eind van dit jaar loopt het kortetermijnherstelplan van PGB af. Als gevolg van een dalende rente en het slechte beleggingsklimaat was de dekkingsgraad in 2008 onder het wettelijk vereiste niveau van circa 105% uitgekomen. Is de dekkingsgraad 100% dan is er precies voldoende geld om alle pensioenen te kunnen uitbetalen (het vermogen en de verplichtingen zijn dan

jaar is eenmalig verruimd naar 5 jaar. Alles wat PGB op

precies gelijk). Pensioenfondsen zijn echter wettelijk verplicht

31 december 2013 onder de 105% zit, moet per 1 april 2014

om reserves aan te houden: ongeveer 5% voor algemene risico’s

worden gekort op de pensioenen, ofwel: dan moeten we de

en daarnaast een buffer om schommelingen in de beleggingen

pensioenen verlagen. Eind van dit jaar wordt het dus opnieuw

te kunnen opvangen.

spannend of we die 105% zullen halen.

De vereiste dekkingsgraad voor PGB zou ongeveer 115% moeten

U kunt er in elk geval van op aan dat het bestuur en onze

zijn. Onder die grens moet van DNB een herstelplan worden

uitvoeringsorganisatie hun uiterste best zullen blijven doen om

opgesteld. Daarin moet een fonds aangegeven hoe het weer op

een zo gunstig mogelijk resultaat te bereiken. We houden u

het vereiste niveau denkt te komen: binnen 3 jaar boven de circa

op de hoogte. De dekkingsgraad publiceren we elke maand op

105% en binnen 15 jaar boven de circa 115%. De termijn van 3

onze site.

5 MAART 2013

PGBBEELD

■

PGBBEELD Interview met...

Reinier Dorgelo Een vutter aan het woord

LEEFTIJD: 63 (BIJNA 64) BURGERLIJKE STAAT: GETROUWD, 4 KINDEREN, 10 KLEINKINDEREN (VAN 2 MAANDEN TOT 17 JAAR)

PGBBEELD

“Ik vind de opschuiving van de pensioenleeftijd op zich wel logisch. Als we langer leven, snap ik dat het steeds duurder wordt.”

6 MAART 2013

IN DE VUT: OP Z’N 62e

MET PENSIOEN: JANUARI 2014

Wat deed je voor werk? Ik was de laatste jaren vormgever/beeldredacteur bij het Nederlands Dagblad in Barneveld. Ik ben begonnen als cartograaf bij de overheid, in de IJsselmeerpolder. Toen zag ik een vacature voor een binnenlandredacteur in Amersfoort, en ik had wel wat ervaring als vrijwillige correspondent bij twee kranten in Kampen. Maar ik had geen opleiding, dus dat ging niet. Maar ze vroegen later ook een vormgever. Daar heb ik toen op gesolliciteerd. Ik heb ’t vak echt in de praktijk geleerd, en veel opleidingen gedaan, eerst de Grafische school, later ook de journalistenopleiding en de fotovakschool. Waarom ging je met de vut? Een aantal collega’s moest ontslagen worden bij de krant. Er werd toen aan mensen gevraagd of ze met de vut wilden gaan. Daardoor werd ik aan het denken gezet, en heb toen besloten het te doen. Vijf jaar geleden moest ik er nog niks van weten. Ik zat lekker in mijn vel, had mooi werk. Maar ik heb er geen spijt van. Het rare is, de tijd blijft beperkt… Ik pas op mijn kleinkinderen, heb een radioprogramma hier in Amersfoort, en

Hebben je kinderen hun pensioen geregeld?

fotografeer veel. Ik exposeer ook (prachtige edelherten op de

Ik geloof het wel, via hun werk denk ik. Hoewel, mijn schoon-

Hoge Veluwe, red.).

zoon is zzp’er… ik weet het eigenlijk niet. Het is eigenlijk nooit onderwerp van gesprek.

Heb je het financieel goed geregeld? Tja, ik geloof het wel. Ik schuif dat soort dingen altijd voor me

Maak je je er druk over, de crisis, het werk van je

uit. Ik heb een pensioengat van een maand geloof ik. Maar het

kinderen?

kunnen er ook twee zijn. Ik heb geloof ik wel mazzel, want ik

Nou eigenlijk niet. Ze moeten wel eens van baan veranderen.

ben de 23e jarig… Hoe dichter je bij het eind van de maand zit,

Maar het gaat tot nu toe goed. Ik heb meer zoiets van, hoe

hoe gunstiger het is. Toch?

groeien mijn kleinkinderen op, in wat voor wereld. Hoe wapenen ze zich tegen de verharding. Maar ja, dat hadden

Ik vrees dat het niet zo is, sorry Reinier! Je pensioen gaat

onze ouders vast ook, dat is van alle tijden.

de 1e van de maand in, maar je AOW krijg je pas de 23e, de dag van je verjaardag dus. Je mist dus ruim drie weken

Als je tot je 67e had moeten werken, had je dat dan

AOW. Plus twee maanden door de AOW-verschuiving…

moeilijk gevonden?

Oh.

(Reinier denkt lang na) Tja. Je vraagt het nu hè...? Nú had ik het wel een probleem gevonden. Ik denk dat ik precies op de

Wat vind je daarvan?

goeie tijd ben gestopt. Bij de krant was alles net vernieuwd. Ik

Ik vind het onrechtvaardig beleid! Vooral omdat je er zelf hele-

had het idee, we gaan voorlopig weer hetzelfde doen. Ik kan

maal geen greep op hebt. Voor het pensioengat kan ik in die

niet zeggen dat de spirit eruit was. En ik vond de omgang met

korte tijd niet meer sparen. Ik vind de opschuiving van de pen-

fotografen erg leuk. En het dichtbij het nieuws staan. Maar het

sioenleeftijd op zich wel logisch. Als we langer leven, snap ik dat

is goed zo.

het steeds duurder wordt. Maar ik vraag me wel eens af of dat klopt. De generatie voor mij wordt vaak wel 90 of 100. Gaan wij

Is je vrouw al met pensioen?

dat ook halen? En de generatie onder ons? Misschien leeft ieder-

Nee. Nog niet. Ze werkte maar een dag in de week. Dus we

een wel korter door de stress, die is wel toegenomen denk ik…

leven samen alleen van mijn pensioen.

7 MAART 2013

PGBBEELD



Interview met... Reinier Dorgelo Wat vind je van de communicatie van PGB? Op zich wel goed. Ik let natuurlijk op de journalistiek en vormgeving. Ik denk dat ze in de goeie richting zitten. Het blad, dit blad dus, vind ik mooi. Ik heb aan het klantenpanel meegedaan, dat was erg leuk om te doen. Ik sta versteld van de openheid en gastvrijheid als je daar komt. Ik had echt zoiets van: oh, hier komt dus het geld van ons pensioen vandaan. Dat gaf eigenlijk wel een goed gevoel. Jullie maken alleen wel ontzettend veel brochures. Maar ja, er zijn natuurlijk veel cao’s. En dat valt me op, dat steeds meer branches zich aansluiten bij PGB. Ze willen bij de club denk ik dan. Dan doen ‘we’ het dus toch goed! Denk je dat er over 50 jaar nog pensioen is? Ik weet het niet. De jongeren zijn wel meer individueel gericht. Dat wordt ook van alle kanten gestimuleerd. Maar zal de jeugd nog voor elkaar of voor volgende generaties gaan zorgen? Dat Maak je je zorgen over de korting op pensioenen?

is de uitdaging. Ik heb geen idee.

■

Ik denk er eigenlijk nooit over na… Ik wacht altijd af. Pas als het in de pers komt, als het echt definitief is, dan ga ik wel eens rekenen wat dat voor mij betekent. En misschien kan ik dan nog wat bijverdienen, met fotografie of zo. Ik ben bezig met een website voor mijn foto’s. En ik probeer ook gedichten te schrijven, misschien kan ik daar nog eens wat mee… Dus nee, ik maak me geen zorgen. Ik zie het dan wel. Je kunt er toch niks aan doen! En als ik de kranten lees, burgeroorlogen, Egypte, Togo, Irak etc. Dan denk ik, wat zal ik me druk maken over

WAT HOUDT DE NIEUWE REKENRENTE IN? De waarde van de pensioenen wordt maandelijks vastgesteld om de dekkingsgraad te berekenen (de verhouding tussen vermogen en verplichtingen). Eerst werd daarvoor de marktrente gebruikt. Die lag historisch laag; iets boven de 2%. Dat komt omdat de overheden de rente kunstmatig laag houden om de economische groei te stimuleren. Daardoor is deze rente geen betrouwbare voorspeller van het verwachte rendement op de zeer lange termijn.

pensioen. We zitten hier nog steeds aan de goede kant van de wereld. Zegt de dekkingsgraad jou wat? Inmiddels wel. Als die onder de 95% komt, moeten de uitkeringen zakken, dat heb ik ervan begrepen. En als het weer boven de 100% komt, dan hoeft dat niet. Maar PGB zit nog vrij goed

De nieuwe rekenmethode houdt in dat de rente voor zeer lange looptijden (van 20 tot 60 jaar) naar een (hoger) afgesproken niveau (max. 4,2%) toe beweegt. Bij een hogere rente hoeft er minder gereserveerd te worden voor de uitbetaling van de pensioenen. Daardoor verbetert de financiële situatie. Een jong fonds profiteert meer van de genomen maatregel dan een fonds met meer oudere deelnemers. Met meer jonge mensen in je fonds kun je rekenen met een langere looptijd en dus een hogere rente.

heb ik begrepen, toch? (zie pagina 4, red.) Wat vind je van de nieuwe rekenrente? Eerlijk gezegd vind ik het een beetje van de zotte. Voor mijn gevoel komt de minister ineens met een voorstel uit de hoge hoed. Om Nederland gerust te houden. Zo van, ach, als we de dekkingsgraad nou eens anders berekenen, dan komt ‘ie hoger uit. Maar hoe kan dat nou? Kun je dat zo maar wijzigen? Je zegt toch ook niet, vanaf vandaag is bij besluit het geld meer waard. En ja, ik ben eigenlijk best benieuwd wat de jeugd daarvan

PGBBEELD

vindt! (Zie interview met jeugdige deelnemer op pag. 14, red.)

8 MAART 2013

Voor een jong fonds kan het dekkingsgraadverschil oplopen tot 5%. Een fonds met een oudere klantengroep zoals PGB heeft minder profijt; de dekkingsgraad lag eind 2012 2,8% hoger door met een andere rente te rekenen. Zonder aanpassing van de rente zou PGB hebben moeten waarschuwen voor een verlaging van de pensioenen. Dat is nu uitgebleven. Dat kan gezien worden als een voordeel voor de pensioengerechtigden. Daar staat tegenover dat de jongere generaties bij PGB minder risico lopen dat de pensioenen op langere termijn moeten worden verlaagd als de rente de komende decennia zo laag blijft. Volgens het Centraal Planbureau, dat de voorstellen op verzoek van de regering heeft doorgerekend, zijn de generatie-effecten gering.

GEEN TOESLAG OP DE PENSIOENEN Het bestuur heeft besloten de pensioenen niet te verhogen. ‘Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioen’ (die het

De pensioenen van deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden hebben zich vanaf 2003 als volgt ontwikkeld:

bestuur gebruikt bij beslissingen over de ontwikkeling van

ONTWIKKELING VANAF 1 JANUARI 2004

De vermogenspositie laat dat niet toe. Op grond van de

de pensioenen), zou de toeslagverlening pas bij een dekverstrekte toeslag

kingsgraad van 115% (gedeeltelijk) kunnen worden hervat. De gemiddelde dekkingsgraad over de maanden juli, augus-

niet verstrekte inhaaltoeslag

verstrekte inhaaltoeslag

toegepaste korting

compensatie korting

1-1-2004

2,04%

_

_

_

_

1-1-2005

_

1,09%

_

_

_

1-1-2006

1,00%

0,55%

_

_

_

1-1-2007

1,50%

0,30%

_

_

_

is van een herstelsituatie, is besloten om de tot en met

1-1-2008

1,00%

_

1,09%

_

_

31 december 2012 opgebouwde aanspraken en ingegane

1-1-2009

_

3,00%

_

_

_

pensioenen per 1 januari 2013 niet te verhogen. De prijzen

1-1-2010

_

0,30%

_

_

_

stegen met 2,26%. Dat is dus ook de gemiste toeslag.

1-1-2011

_

1,50%

_

_

_

1-1-2012

_

2,61%

_

_

_

1-1-2013

_

2,26%

_

_

_

tus en september, die als ijkpunt wordt gebruikt, lag daar ruim onder. Die bedroeg nog geen 100%. Op grond van het advies van de richtlijn en het feit dat er nog steeds sprake

Toelichting: de laatste jaren kunnen de pensioenen bij PGB de prijsontwikkeling niet volgen. Het totaal van de niet verstrekte toeslagen (=indexatie) bedraagt momenteel 10,52%. De gemiste toeslag op 1 januari 2005 (1,09%) is ingehaald op 1 januari 2008. Wanneer de financiële situatie van het fonds het toelaat, kan het bestuur in de toekomst besluiten om gemiste toeslagen, alsnog, al dan niet volledig, toe te kennen. Het bestuur heeft de bevoegdheid om op grond van de financiële situatie van het fonds in het uiterste geval de pensioenen van deelnemers en pensioengerechtigden te korten. Tot nu toe heeft het fonds deze maatregel niet behoeven te nemen.

RICHTLIJN DEKKINGSGRAAD EN ONTWIKKELING PENSIOEN

Reactie Ruud Degenhardt: “Onze financiële situatie is de laatste maanden verbeterd. Dat is te danken aan de gewijzigde rekenrente die we van de overheid mogen gebruiken en aan de behaalde beleggingsopbrengst. Feit blijft wel

Bij een dekkingsgraad:

kan uw pensioen zich als volgt ontwikkelen:

onder 105%

in het uiterste geval korting van pensioen

van 105% tot 115%

compensatie van eventuele korting + geen toeslag

van 115% tot 130%

gedeeltelijke toeslag over prijsinflatie van maximaal 4%

van 130% tot 140%

100% toeslag over prijsinflatie met maximum van 4%

van 140% tot 150%

100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum

van 150%

100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum + inhaaltoeslag + loonindex

Toelichting: op de website leest u meer over de voorwaardelijke toeslagregeling van het fonds en over het gebruik van de richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling van pensioen bij de besluitvorming.

dat we onze deelnemers en pensioengerechtigden voor het vijfde jaar op rij niet kunnen compenseren voor de gestegen Dat ligt ons zwaar op de maag. Inmiddels is de achterstand opgelopen tot ruim 10%. Het enige pluspunt is dat we - in tegenstelling tot veel andere fondsen - de pensioenen vooralsnog niet hoeven te verlagen. Ik zeg bewust vooralsnog. Want de kou is nog niet uit de lucht.”

■

“Vooralsnog hoeven we de pensioenen in tegenstelling tot veel andere fondsen niet te verlagen. Maar de kou is nog niet uit de lucht.” 9 MAART 2013

PGBBEELD

prijzen. Wie met pensioen is, merkt dat in zijn koopkracht.

AOW-LEEFTIJD SNELLER OMHOOG De AOW-leeftijd wordt mogelijk sneller verhoogd. Het

VERHOGING AOW-LEEFTIJD (REGEERAKKOORD)

parlement heeft in de zomer van 2012 een wetsvoorU bent geboren...

stel aangenomen waarbij vanaf 2013 de ingangs-

U krijgt AOW in...

datum van de AOW-uitkering stapsgewijs opschuift. In het Regeerakkoord van VVD en PvdA gaat de AOW-

Uw leeftijd als uw AOW-uitkering ingaat is...

voor 1 januari 1948

2012

65

na 31 december 1947 en voor 1 december 1948

2013

65 + 1 maand

na 30 november 1948 en voor 1 november 1949

2014

65 + 2 maanden

Het PGB-pensioen wordt standaard uitbetaald vanaf

na 31 oktober 1949 en voor 1 oktober 1950

2015

65 + 3 maanden

de eerste van de maand waarin de AOW-leeftijd

na 30 september 1950 en voor 1 juli 1951

2016

65 + 6 maanden

na 30 juni 1951 en voor 1 april 1952

2017

65 + 9 maanden

na 31 maart 1952 en voor 1 januari 1953

2018

66

na 31 december 1952 en voor 1 september 1953

2019

66 + 4 maanden

na 31 augustus 1953 en voor 1 mei 1954

2020

66 + 8 maanden

na 30 april en voor 1 januari 1955

2021

67

leeftijd nog sneller omhoog.

bereikt is. In de tabel hiernaast is de verhoging van de AOW-leeftijd weergegeven als de regeringsplannen doorgaan.

■

na 31 december 1954

nog niet bekend

Toelichting: wie geboren is op 1 juni 1952 krijgt volgens het nieuwe kabinet vanaf zijn 66e verjaardag AOW. Drie maanden later dan volgens de huidige regeling. Na 2021 kijkt de regering opnieuw naar de levensverwachting. Stijgt die nog steeds? Dan gaat de AOW-leeftijd waarschijnlijk verder omhoog

STANDAARD INGANGSDATUM PENSIOEN

GELIJK OP MET AOW Leeftijd voor pensioenopbouw naar 67 jaar De pensioenregelingen die PGB uitvoert, zijn met ingang van

de mensen gemiddeld ook langer leven, dus in de praktijk zal

2013 op twee onderdelen veranderd. De standaard ingangs-

de uitkeringsduur zo worden gecorrigeerd.) Deze maatregel

datum van uw ouderdomspensioen loopt voortaan gelijk op

voert PGB een jaar eerder in dan de overheid via de fiscale wet-

met de (verschuiving van de) AOW-gerechtigde leeftijd.

geving verplicht. Het pensioen dat al is opgebouwd tot en met

Verder is de pensioenrichtleeftijd - die voor de hoogte van de

31 december 2012 met als richtleeftijd 65 jaar verandert dus

pensioenopbouw van belang is - op 67 jaar gezet. Dat was tot

niet.

nu toe altijd 65 jaar.

PGBBEELD

Pensioendatum Pensioenrichtleeftijd

Vanaf 2013 gaat de ingangsdatum van de AOW-uitkering

De pensioenrichtleeftijd is de leeftijd die wordt aangehouden in

stapsgewijs omhoog. De standaard ingangsdatum van het PGB-

de berekening van de jaarlijkse pensioenopbouw. Die is per

pensioen schuift mee met de AOW-leeftijd. Per de eerste van de

1 januari 2013 verschoven van 65 jaar naar 67 jaar. Bij de nieuwe

maand waarin u recht heeft op een AOW-uitkering ontvangt u

opbouw gaat het pensioenfonds er dus van uit, dat het pensioen

standaard uw PGB-pensioen. Dat betekent dat, als een deel-

theoretisch gemiddeld twee jaar korter hoeft te worden uitbe-

nemer niets anders doorgeeft aan PGB, het fonds in 2013 het

taald, dus vanaf 67 jaar tot overlijden. (Daar staat tegenover dat

pensioen gaat uitbetalen vanaf 65 jaar en 1 maand, in 2014 van-

10 MAART 2013

VOORBEELD PENSIOENSITUATIE

af 65 jaar en 2 maanden en in 2015 vanaf 65 jaar en 3 maanden. PGB heeft daarvoor gekozen omdat het voor de meeste deelnemers het gemakkelijkst zal zijn. De eerste AOW-uitkering wordt

Stel een aanstaand gepensioneerde is geboren op 15 januari 1948 en is nog actief in één van de branches waar PGB de pensioenregeling voor verzorgt. Wat wordt dan de pensioensituatie? We gaan in dit voorbeeld uit van een levenslang PGB-ouderdomspensioen van bruto € 1.000 per maand dat opgebouwd is tot en met 31 december 2012. De pensioenopbouw in de eerste maand van 2013 bedraagt in dit voorbeeld € 25.

dan in dezelfde maand uitbetaald als het eerste PGB-pensioen. Als de pensioendatum verschuift, verandert de hoogte van de uitkering. Pensioen dat is opgebouwd vóór 2013 en zou ingaan op 65 jaar, wordt verhoogd als de uitbetaling wordt uitgesteld. Pensioen dat is opgebouwd vanáf 2013 en dus met een richtleeftijd van 67 jaar, wordt juist verlaagd als het pensioen eerder wordt uitbetaald. De omrekening gebeurt altijd ‘actuarieel neutraal’, dat betekent dat u er geen geld op toelegt. Een concreet voorbeeld is hiernaast uitgewerkt. Deelnemers kunnen in overleg met hun werkgever blijven kiezen wanneer zij (volledig of in deeltijd) met pensioen gaan. De pensioeningangsdatum kan liggen tussen 55 en 70 jaar. De verschuiving van de pensioendatum werkt ook door in premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid. Die loopt met ingang van 2013 in de pas met de (verschoven) AOW-leeftijd. Dit geldt ook voor de verzekering van het partnerpensioen en de uitkeringen op grond van de Anw Plus Verzekering. Wat betekent dit voor u? Bent u benieuwd wat deze wijzigingen voor uw pensioen betekenen? In onze pensioenplanner is al rekening gehouden met de nieuwe pensioenrichtleeftijd en de gewijzigde standaard ingangsdatum (inclusief AOW). U vindt de pensioenplanner op www.mijnpgbpensioen.nl. Zodra u inlogt, wordt uw persoonlijke pensioenmeter getoond. Met de planner kunt u ook zien waar u op uitkomt als u eerder stopt met werken dan de AOW-gerechtigde leeftijd of wanneer u uw pensioendatum uitstelt. Rekent u alles terug naar 65 jaar,

Het is 2013. De AOW-leeftijd voor deze deelnemer is 65 jaar + 1 maand. De Sociale Verzekeringsbank betaalt de AOW vanaf 15 februari 2013 uit. Het PGB-pensioen wordt standaard uitbetaald vanaf de eerste van de maand, dus in dit geval 1 februari 2013. Een maand later dan in 2012 het geval was. Daarom herrekent PGB de uitkering zonder dat de deelnemer daar geld op toelegt. Het pensioen dat is opgebouwd tot en met 31 december 2012 zal worden verhoogd. Het fonds keert het pensioen immers een maand later en dus over het hele leven gezien een maand korter uit. De gepensioneerde krijgt daarvoor ongeveer 0,6% extra. Een recht van € 1.000 is na een maand dus € 1.006 waard. Daarnaast vindt in januari 2013 nog een maand pensioenopbouw plaats. Deze aanspraak op pensioen komt tot uitkering op 67 jaar. De pensioenrichtleeftijd is immers verhoogd naar 67 jaar. Omdat het pensioenfonds dit recht 23 maanden eerder en dus langer uitbetaalt, wordt dit recht verlaagd. De verlaging voor deze periode ligt op dit moment rond de 13%. Een levenslang recht van € 25 is 23 maanden eerder ongeveer € 22 waard. Deze deelnemer ontvangt van PGB dus een pensioen van € 1.006 + € 22 = € 1.028.

dan is uw te bereiken pensioen lager dan eerder op de UPO is aangegeven. Dat komt omdat vanaf 2013 voor de nieuwe opbouw van een hogere richtleeftijd wordt uitgegaan. Met de planner is ook te zien of het nuttig is om bij te sparen voor uw pensioen.

■

RAADPLEEG DE PENSIOENPLANNER!

11 MAART 2013

PGBBEELD

Wie de effecten van deze maatregelen op z’n pensioen wil nagaan, kan het beste even zijn of haar persoonlijke pensioenmeter raadplegen op: www.mijnpgbpensioen.nl. In de planner wordt gerekend met de AOW-ingangsdata uit het Regeerakkoord. Omdat het pensioen later ingaat, is uw pensioenuitkering hoger. Het pensioen stijgt omdat het naar een latere datum wordt omgerekend. Wie later met pensioen gaat, ontvangt meer omdat het pensioenfonds de uitkering korter hoeft uit te keren.

DEELNEMERS PGB SOLIDAIR EN RISICOBEREID Deelnemers van pensioenfonds PGB lijken nog steeds bereid tot

tijds de pensioenen te moeten verlagen. Echte garanties bieden

onderlinge solidariteit en ook tot het nemen van enig risico bij

beide contracten niet, evenmin als de huidige contracten.

het beleggen van het pensioengeld. Dat zijn voorlopige conclusies uit een onderzoek dat onlangs door PGB is gehouden.

En wat wilt u?

Het fonds heeft recent eveneens deelgenomen aan een breder

In het jaarlijkse klanttevredenheidsonderzoek hebben we voor

onderzoek van TNS NIPO waarin ook vragen over solidariteit en

het eerst ook vragen naar solidariteit en risicobereidheid

risicobereidheid gesteld worden. Aan dat onderzoek doen meer

opgenomen. Hieronder vindt u een weerslag van de resultaten.

pensioenfondsen mee. Die resultaten zijn nog niet bekend. Uit het onderzoek blijkt dat binnen PGB de deelnemers zeker Onderzoek is nodig want alle fondsen moeten hun pensioen-

nog solidair en tot enig risico bereid zijn. Dat de solidariteit nog

contracten gaan vernieuwen van de overheid. Ze hebben

steeds leeft onder jong en oud binnen PGB is een positief teken.

weliswaar een jaar uitstel gekregen, omdat de (nieuwe) regering

Zeker nu sommigen een generatiekloof aan het uitdiepen zijn.

zelf nog worstelt met de precieze regelgeving. Maar ruim vóór 2015 moeten sociale partners, aangesloten bedrijven en fondsen de nieuwe contracten compleet en juridisch op orde hebben.

RESULTATEN KLANTTEVREDENHEID Elk jaar houdt PGB een ‘klanttevre-

Toekomstbestendig pensioen De opgebouwde pensioenen moeten toekomstbestendiger worden. Dat kan door de uitkering en de pensioenleeftijd te

denheidsonderzoek’. Een flink aantal deelnemers dat het afgelopen jaar contact heeft gehad met het fonds ontvangt een enquêteformulier.

koppelen aan de (stijgende) levensverwachting en door een

Daarin staan vragen over hoe tevreden

goede balans te kiezen tussen de risico’s in de beleggingen en

ze zijn geweest met de behandeling

het behouden van de mogelijkheid om de pensioenen te kunnen

als bijvoorbeeld nieuwe deelnemer,

verhogen in verband met de stijging van de prijzen.

nieuwe gepensioneerde of nieuwe bijverzekerde. De 650 deelnemers aan

Stijgende levensverwachting

de steekproef tonen zich tevreden met de behandeling als klant. De

PGB heeft inmiddels de pensioenrichtleeftijd op 67 jaar staan.

65-plussers geven het fonds als totale

Het fonds gaat er dus van uit dat het de pensioenuitkeringen

waarderingscijfer een 8. De 65-minners komen tot een 7,4. Er valt dus

twee jaar korter moet uitbetalen dan tot nu toe het geval was.

nog wel iets te verbeteren, zo blijkt ook uit de antwoorden op detail-

De uitkering en de pensioenleeftijd zijn daarmee voor het eerst

vragen. Daar gaan we dit jaar dus mee aan de slag.

gecorrigeerd voor de gestegen levensverwachting. Over risicobereidheid Afweging rendement en risico

‘Om uw pensioen zoveel mogelijk te kunnen laten meegroeien

Een tweede aspect is de afweging van rendement en risico.

met de prijzen, belegt uw pensioenfonds ook in aandelen.

Een pensioenfonds moet straks kiezen voor uitvoering van een

Daarmee kan een hoger rendement worden behaald dan met

zogenaamd nominaal contract of voor een zogenaamd reëel

sparen. Met sparen alleen kunnen de pensioenen niet mee-

contract. Bij het eerste stuurt het fonds vooral op het veilig

groeien met de prijzen. Bent u het ermee eens dat PGB ook in

stellen van het ‘nominale’ (in euro’s vastgelegde) pensioen.

aandelen belegt?’

PGBBEELD

In het tweede type moet het fonds altijd de inflatie (geldontwaarding) vergoeden. Dat leidt tot meer wisselende

Het aantal respondenten (N) bedroeg op dit item 590 waarvan

pensioenuitkeringen, zowel omhoog als omlaag. Fondsen die

351 pensioengerechtigd en 239 werkend. Een overgrote meer-

meer financieel risico nemen, hebben op de lange duur meer

derheid van de onderzochten zegt ja tegen beleggen en durft

ruimte voor toeslagverlening maar ook meer kans om tussen-

dus (enig) risico te aanvaarden (zie schema 1).

12 MAART 2013

1. VERGELIJKING RISICOHOUDING ACHTERBAN PGB

Toelichting: op de vraag of deelnemers of pensioengerechtigden het ermee eens zijn dat PGB ook in aandelen belegt, antwoordde 70% van de ondervraagde actieve deelnemers instemmend. Ruim 30% van de respondenten wil niet dat pensioengeld in aandelen wordt belegd. Opvallend lijkt dat van de pensioengerechtigden 83% risico wil nemen door in aandelen te beleggen. Op basis van deze eerste uitkomsten van het verkennende onderzoek lijkt er steun voor het gevoerde strategisch beleggingsbeleid, dat uitgaat van ongeveer 50% aandelen en alternatieve beleggingen waaronder onroerend goed en infrastructuur en 50% vastrentende waarden, zoals obligaties.

Over solidariteit en collectiviteit

betalen? Zijn dat de jongere generaties, de oudere generaties

Een pensioenfonds verdeelt goede en slechte tijden tussen

of moet de pijn eerlijk over alle generaties worden verdeeld?’

werkenden en pensioengerechtigden. En tussen jong en oud. In

De beantwoording leidde naar aanleiding van 614 reacties tot

hoeverre zijn generaties binnen een pensioenfonds nog bereid

de volgende uitkomst (zie schema 2).

om solidair te zijn? In dat kader is in het onderzoek de volgende vraag voorgelegd:

Pakweg een kwart van de ouderen vond dat de jongeren hiervoor maar moeten opdraaien. Maar de overgrote meerderheid

‘Mensen leven steeds langer. Daardoor moet een pensioenfonds

van jong en oud koos voor solidariteit: de pijn eerlijk verdelen.

mensen steeds langer pensioen uitbetalen en dat kost geld. In

De jongeren leken zelfs méér solidair dan de ouderen, maar

het verleden is te weinig pensioenpremie betaald om die kosten

dat kan door het beperkte aantal jongeren in het onderzoek

te kunnen opvangen. Wie moet volgens u daarvoor de rekening

statistisch niet hard worden gemaakt.

2. MENING OPLOSSING VOOR STIJGENDE LEVENSVERWACHTING

tot 35 jaar N=34

vanaf 35 tot 50 jaar N=81

■

vanaf 50 tot 65 jaar

vanaf 65 jaar

N=135

N=364

0,0%

4,9%

21,5%

27,2%

de pensioenontvangers betalen die rekening zelf

11,8%

9,9%

5,2%

1,6%

de pijn wordt eerlijk over de generaties verdeeld

88,2%

85,2%

73,3%

71,2%

de jongere generaties betalen die rekening

Toelichting: in de branches waar PGB voor werkt is de voorkeur voor een solidaire oplossing van een financieel probleem nog sterk aanwezig. Naarmate men ouder wordt, lijkt ‘de solidariteit’ enigszins af te nemen, maar door de kleine aantallen respondenten is dat dit niet met zekerheid vast te stellen. Ongeveer een kwart van de ondervraagde pensioengerechtigden lijkt de financiële gevolgen af te willen wentelen op later

13 MAART 2013

PGBBEELD

komende generaties.

PGBBEELD Interview met...

Roelfke Braam Een deelnemer aan het woord

LEEFTIJD: 28 BURGERLIJKE STAAT: SAMENWONEND (SINDS KORT)

MET PENSIOEN: 2054 (ALS ZE 70 IS, DENKT ZE)

PGBBEELD

“Ik ben er heel verbaasd over dat die pensioenleeftijd zo lang zo laag is geweest.”

14 MAART 2013

Wat voor werk doe je? Sinds twee jaar werk ik op de bureauredactie van uitgeverij Coutinho in Bussum. Het begint bij een manuscript, en ik moet ervoor zorgen dat het een goed boek wordt. Het gaat vooral om studieboeken voor eerste- en tweedejaars studenten van hogescholen en universteiten. Het zijn geregeld bewerkelijke projecten, waar veel aan moet gebeuren. Leuk dus! Het geeft veel voldoening. Hier kun je gewoon niet aankomen. Ik ben dus heel blij dat ik bij En daarvoor?

een collectief zit.

Ik heb Nederlands gestudeerd in Utrecht. En daarna de master Redacteur/editor gedaan in Amsterdam. Mijn eerste baan was

Volg je de ontwikkelingen in de krant?

tijdelijk, bij een algemene uitgeverij, op de kinderboeken-

Ja. Niet dat ik élk bericht lees, maar als ik iets voorbij zie komen,

afdeling. Daarna kwam ik bij een andere uitgever, maar daar

op internet of in de krant, kijk ik wel even. Ik las vandaag

was de werkdruk abnormaal. Gelukkig kwam toen deze

bijvoorbeeld dat de SP de VUT weer wil invoeren. Toen dacht ik,

vacature voorbij. Ik mag echt in mijn handen knijpen. Coutinho

ja ho even, dat doet het allemaal weer teniet!

is een fijne werkgever, die goed voor ons zorgt. Dus de dekkingsgraad zegt jou wel iets? Hoe lang bouw je nu pensioen op?

Ja, dat is de vermogenspositie van het fonds. Of de uitgaven en

Sinds het begin van mijn werk, een jaar of drie dus. Bij de

inkomsten wel goed bij elkaar passen. Ben ik geslaagd? Haha.

overstap naar Coutinho wilde ik per se mijn vorige pensioen

Maar afgezien van de dekkingsgraad, zou ik best ook op andere

meenemen. Dat heeft me nog heel wat moeite gekost. Niet dat

vlakken willen weten hoe ons pensioenfonds ervoor staat. Een

het een groot bedrag is, maar toch zonde als er niks mee

soort vergelijkingssite voor pensioenfondsen, maar die heb ik

gebeurt. Ik ben blij dat het gelukt is. Ik wilde geen pensioengat!

niet kunnen vinden.

Maak je je zorgen over je pensioen?

Wat vind je van de nieuwe rekenrente?

Nou, ik vraag me soms wel af of ik ooit pensioen zal krijgen…

Daar heb ik wel wat over gehoord, maar veel weet ik er niet

Maar ik vind het toch belangrijk om pensioen op te bouwen.

van hoor. De regels zijn aangescherpt geloof ik, dus nu komt de

Dat ik met de kennis van nu er in elk geval alles aan gedaan heb.

dekkingsgraad hoger uit, op 105 of zo? Dus dat gaat de goede

Ik heb er ook speciaal op gelet, bij mijn sollicitatie, of ze wel een

kant op. De dekkingsgraden zakten allemaal dramatisch. Dus

collectief pensioen hadden.

goed dat er een oplossing komt, maar het moet wel een góéde oplossing zijn. Dat het geen cosmetisch trucje is. Maar dat kan ik

Dus het collectieve stelsel, dat vind je goed?

niet overzien, of dat zo is.

Ja, heel goed zelfs. Dat zou ik graag zo houden. Samen kun je veel meer opbouwen. Maar het moet wel inzichtelijk blijven.

Hoeveel risico mag een pensioenfonds nemen met

Een collectief kan ook te groot worden, te log. Dus zekerheid ja,

beleggen volgens jou?

maar anonimiteit nee.

Ja, lastig. Ik ben er wel voor dat er belegd wordt. Als je een gegarandeerd pensioen kiest, dus helemaal geen risico’s neemt,

Je denkt niet: ik ga zelf wel sparen?

dan is de kans groot dat het niet voldoende mee stijgt met de

Nu het zo slecht gaat, vraag ik me dat natuurlijk ook wel eens af.

prijzen. Dan kun je net zo goed gaan sparen. Maar wat is dan

Maar als pensioenfondsen goed hun werk doen, het geld goed

nog de toegevoegde waarde van een pensioenfonds boven

beleggen en het economische tij zit een beetje mee, dan kun je

een bank? Dan lopen de deelnemers ook weg. En daar gaat je

daar zelf niet tegenaan sparen. Bovendien, dat vergt ook heel

collectief. Dus ja: beleggen en risico’s zijn onvermijdelijk. Maar

veel discipline. Als je een keer financieel in de problemen komt,

wel verantwoord! Dus zet er goede mensen op, en neem niet te

dan haal je makkelijker geld van je eigen spaarrekening af.

gróte risico’s.

15 MAART 2013

PGBBEELD



Interview met... Roelfke Braam Wat vind je van het verschuiven van de pensioenleeftijd?

vader soms even mee te kijken. Hij zit in de financiële sector.

Het werd tijd! Ik ben er heel verbaasd over dat die pensioen-

Dat scheelt.

leeftijd zo lang zo laag is geweest. Mensen werden ouder. Ik snap niet dat de overheid niet heeft ingegrepen. Dat heb-

Is er over 50 jaar nog pensioen?

ben ze heus wel zien aankomen. Maar ze wilden hun vingers

Ik hoop het heel erg. Maar er zullen wel dingen moeten

er blijkbaar niet aan branden. Het is natuurlijk niet populair,

veranderen. De vergrijzing is een groot probleem. Wat ik ook

zo’n maatregel. Maar ik baal er wel van. Het is de taak van de

niet snap is dat sparen voor je pensioen niet wordt gestimuleerd.

regering om vooruit te zien, ook al is het minder leuk. Het gaat

Dat moet de overheid toch juist honoreren! Nog zorgwekkender

nu dus gebeuren. Maar dat is véél te lang uitgesteld! Dat vind ik

vind ik dat er grote groepen, waaronder vrienden van mij, zijn

wel verontrustend.

die helemaal niet aan pensioensparen doen, niks opbouwen. Kijk bijvoorbeeld ook naar het hele leger aan zzp’ers.

En de korting op pensioenen, hoe kijk je daar tegenaan?

Daar zou de overheid ook informatie aan moeten geven.

Onontkoombaar lijkt me. Om eerlijk te zijn, ik hoor vaak oudere

Proberen ze te laten aansluiten op de een of andere manier.

mensen zeggen, o jee, o jee. Maar of ze er echt een boterham

Want wat als al die mensen die straks alleen AOW hebben hun

minder om eten, dat vraag ik me af. Kijk als je een klein

(aflossingsvrije…) hypotheek niet meer kunnen betalen? Hoe

pensioen hebt, zoals een oud-tante van mij, dan is het wel zuur.

gaan we dat oplossen?

■

Maar om alles door te schuiven naar de volgende generatie, dat vind ik niet kunnen. We moeten de schade delen. En wij moeten maar hopen dat we ooit zulke pensioenen hebben als de ouderen van nu. Ik heb ’t er wel eens met mijn opa over. En ik was ook wel benieuwd, zo van: hoeveel krijgen jullie nu per maand? Nou, dan val je achterover. Dat waren gouden regelingen. Daar kan ik niet tegenop! Het is hem gegund hoor, maar ik snap wel dat het zo niet langer kan. Op welke leeftijd gaat jouw generatie met pensioen? Ik weet het niet, daar moet je een reële factor op loslaten. Kijk, mijn opa is op zijn 60e eruit gegaan, en heeft nu al 20 jaar pensioen. Wat als hij 100 wordt, wat ik natuurlijk hoop, maar dan is hij 40% van zijn leven met pensioen! Ik denk dat je moet uitgaan van zo’n 15 jaar pensioen. Dus als we gemiddeld 85 worden, zal ik zo rond mijn 70e met pensioen gaan. Wat vind je van de communicatie van PGB? Wel goed. Je krijgt mailtjes met nieuwsbrieven, het blad natuurlijk en we hebben een eigen contactpersoon bij de klantenservice, die kun je zo mailen of bellen. Hij legt het altijd heel goed uit, persoonlijk, en heel geduldig, geen vraag is raar. Verder vind ik het goed dat jullie zoveel mogelijk digitaal willen informeren. Lijkt me een mooie besparing. Niks te klagen? Nou, dat pensioenoverzicht, dat vind ik weer niet zo helder. Er staat niet bij voor welke periode het is. Per maand of per jaar?

PGBBEELD

Daar moet je je echt even goed in verdiepen. Dan vraag ik mijn 16 MAART 2013

“Als pensioenfondsen goed hun werk doen, het geld goed beleggen en het economische tij zit een beetje mee, dan kun je daar zelf niet tegenaan sparen.”

WE HEBBEN ER TOCH

VOOR BETAALD…?

Als het gaat over mogelijke kortingen, hoor je gepensioneerden

Als hij 44 jaar zou werken, heeft hij dus gespaard aan maanden

wel zeggen: “We hebben er toch voor betaald” en “We hebben

pensioen: 44 x 11/3 maand = circa 58 maanden. Nog geen 5 jaar

er recht op”. Ik snap dat wel, ik ben zelf gepensioneerd. Maar

pensioen dus.

het is goed om dan eens te bedenken waarvoor je nu eigenlijk hebt betaald en hoeveel. Je hebt bijvoorbeeld 44 jaar premie

Het pensioenfonds staat dus voor de opgave die resterende

betaald, in de gerechtvaardigde verwachting na je 65ste nog

jaren erbij te leggen, vanuit het rendement op het voor u

pakweg 15 jaar een vaste pensioenuitkering te krijgen. (Niet dat

belegde geld. Dat betekent dat van die 20 jaar de werkgever en

de door u betaalde premies voldoende zouden zijn voor 15 jaar

werknemer zelf 5 jaar hebben betaald (25%) aan premie en het

pensioen; maar daar komen we zo nog op.)

pensioenfonds de rest. Het fonds moet dat alles ook nog waardevast zien te houden door middel van prijsindexeringen. Dat is

Maar één van de problemen is nu dat alle mensen gemiddeld

jarenlang gelukt. Maar met de steeds langere levensverwachting

veel ouder worden en dus veel meer jaren een pensioen-

is dit niet meer bij te houden. Een pensioenfonds kan een euro

uitkering moeten krijgen. Niet slechts de 15 jaar waarvoor ze

ook maar één keer uitgeven. En daardoor is de prijscompensatie

dachten te hebben gespaard, maar vaak wel 20 jaar (de laatste

de laatste jaren in de knel gekomen. En bestaat op termijn de

cijfers voor nieuwe 65-plussers, mannen en vrouwen gemiddeld).

kans op verlaging van de pensioenen.

Wie past die 5 jaar extra bij? Een lang verhaal, maar u ziet dat de uitspraak “daar hebben we Maar nog even fundamenteler: hoeveel hebt u eigenlijk

toch zeker voor betaald” geen stand houdt. Via het pensioen-

gespaard aan premie door de jaren heen? Een actuaris van ons

fonds krijgt u veel meer dan waarvoor u hebt gespaard. Alleen

fonds heeft dat keurig berekend (zie volgende pagina). Maar

soms een beetje minder dan u had gehoopt en verwacht.

om het simpel te houden het volgende sommetje. Stel dat een deelnemer 44 jaar lang een brutosalaris heeft van € 40.000. Zijn

Arnold Verplancke

werkgever en hij betalen dan 17,5% premie over de pensioen-

Bestuurslid PGB en gepensioneerde

grondslag (= salaris minus de franchise). Laten we zeggen per

18

Hoe wordt uw pensioen betaald?  17 MAART 2013

PGBBEELD

jaar ongeveer € 4.400. Dat komt overeen met 11/3 maandsalaris.

HOE WORDT UW

PENSIOEN BETAALD? Een actuaris van PGB is op verzoek van het bestuur nagegaan

PGB keert de pensioenen dan uit. In figuur 2 is deze ontwikkeling weergegeven. Figuur 2: financiering pensioen tijdens opbouw- en uitkeringsfase

hoe het pensioen op brancheniveau wordt gefinancierd. Daarvoor is eerst naar het verleden gekeken. En daarna naar de toekomst. Nagegaan is wat de afgelopen 44 jaar (periode 1968 – 2011) aan pensioen is opgebouwd, wat er aan premie is betaald en wat de rendementen zijn geweest. Opbouwfase van pensioen Berekend is wat deelnemers (en hun werkgevers) over de periode van 1968 (leeftijd 21) tot en met 2011 (in 2012 op leeftijd 65 met pensioen) aan pensioenpremie hebben betaald en wat het rendement over de inleg is geweest. In figuur 1 is de opbouwfase van het pensioenvermogen weergegeven. Het totale benodigde kapitaal voor alle toekomstige uitkeringen is weergegeven als 100% pensioenvermogen. Figuur 1: financiering pensioen tijdens opbouwfase

Ook in de periode dat er alleen nog maar wordt uitgekeerd, is het rendement op het bestaande pensioenvermogen belangrijk. Zowel voor de uitkeringen zelf als voor de verhogingen die hieruit worden betaald. In de berekeningen vanaf 65 jaar is uitgegaan van de meest recente overlevingstabellen, een stijgende uitkering van gemiddeld 2% per jaar over een periode van 35 jaar bij een verondersteld gemiddeld beleggingsrendement van 4,5%. Als deze fictieve branche volledig is uitgestorven en het geld van het fonds op is, is van het totaal uitgekeerde pensioen ongeveer 15% door de deelnemers en hun werkgevers betaald. De deelnemer droeg daarvan 5% bij. Het pensioenvermogen werd dus voor ongeveer 85% betaald uit het rendement op de beleggingen. Figuur 3 laat dat zien. Figuur 3: Financiering van het pensioen over het geheel bezien,

Uit het plaatje blijkt dat de eerste jaren de premie de belangrijk-

in onderlinge verhouding.

ste bron voor het pensioen is geweest. Na zo’n 20 jaar komt de helft uit de premie en de andere helft is afkomstig uit het rendement. De grafiek laat zien dat geleidelijk aan het belang van het rendement toeneemt. Na 44 jaar is het pensioen voor ongeveer 26% betaald uit de premie en voor 74% uit het rendement. De berekeningen zijn gebaseerd op de daadwerkelijk ingelegde premie en de historische rendementen. Voor uw beeldvorming: gemiddeld werden de pensioenen vanaf 1968 tot en met 2011 met 2,9% per jaar verhoogd. De recente magere jaren zitten hier dus ook in. In het laatste decennium ziet u twee keer een tijdelijke terugval. Het effect van de inter-

Naarmate minder toeslag kan worden verleend of de pensioenen

netcrisis in het begin van deze eeuw en de kredietcrisis in 2008.

verlaagd moeten worden omdat het rendement en/of economisch

PGBBEELD

herstel uitblijven, neemt het premiebestanddeel van het totaal Uitkeringsfase van pensioen

uitgekeerde pensioen wat toe. Maar het doet aan het totaal-

Vanaf de standaard pensioendatum betaalt u geen premie meer.

beeld weinig af.

18 MAART 2013

PENSIOENFONDS VDI BRENGT PENSIOEN ONDER BIJ PGB Het Pensioenfonds voor de Verf- en Drukinktindustrie (VDI)

bepaald bedrag. De sector financiert deze overbrugging met

heeft zijn pensioenregeling met ingang van 2013 bij PGB onder-

een lening bij het eigen VUT-fonds. Om deze lening te betalen

gebracht. Het belegd vermogen van VDI bedraagt circa € 200

is tijdelijk extra premie nodig bovenop de premie die de sector

miljoen. Bij het fonds zijn circa 6.200 (ex-) werknemers voor

anders zou betalen. Een inventieve oplossing.

hun pensioen verzekerd van wie circa 1.750 actief en 1.100 pensioengerechtigd (de rest is ‘slaper’ c.q. bouwt niet meer op,

Voorzitter Joanne de Graaff van pensioenfonds VDI zegt dat de

maar heeft nog wel pensioenopbouw staan).

aansluiting van VDI vooral wordt ingegeven door continuïteitsen kostenoverwegingen: “Er worden steeds hogere eisen gesteld

De aansluiting van de Verf- en Drukinktindustrie past voor Ruud

aan de deskundigheid en beschikbaarheid van bestuurders. Die

Degenhardt (bestuursvoorzitter PGB) in het streven van het

continuïteit en vereiste expertise is door onze schaalgrootte

fonds om het draagvlak te verbreden: “PGB wil in overleg met

moeilijker te realiseren en relatief kostbaar. Na verschillende

sociale partners en in samenwerking met ondernemings- en

scenario’s onderzocht te hebben, kwamen we uit bij PGB. De

bedrijfstakpensioenfondsen in verwante branches komen tot

verf- en drukinktfabrikanten waar VDI voor werkt, zijn ook

een verdere consolidatie. In onze visie is een grotere schaal

toeleverancier voor de grafimediabranche waarvoor PGB de

noodzakelijk om pensioen op langere termijn tegen goede

pensioenregeling verzorgt. Er is dus sprake van een duidelijke

voorwaarden te kunnen blijven leveren. Wij zijn dan ook zeer

verwantschap. Wij kunnen onze deelnemers door aansluiting bij

content dat een verwante branche als het verf- en drukinkt-

een groter collectief een gunstiger pensioenperspectief bieden.”

bedrijf de stap zet om met ons verder te gaan en na een zorgvuldig besluitvormingstraject vertrouwen heeft in het beleid en

PGB is nog met andere partijen in gesprek en verwacht dat ver-

de besturing van PGB.”

schillende werkgevers en pensioenfondsen met ingang van 2013 hun pensioenregeling bij PGB zullen onderbrengen.

■

Zittende deelnemers bij PGB ondervinden van nieuwe aansluitingen geen financieel nadeel; er treedt geen verwatering van de fondsen te compenseren, stort de verf- en drukinktindustrie een

20

Interview met Joanne de Graaff  19 MAART 2013

PGBBEELD

dekkingsgraad op. Om het dekkingsgraadverschil tussen beide

PGBBEELD Interview met...

Joanne de Graaff Onafhankelijk voorzitter pensioenfonds VDI aan het woord

PGBBEELD

“Het gaat erom dat een pensioenfonds als een professioneel bedrijf geleid wordt. Dát is in het belang van de deelnemers. En niet dat de cultuur van hun branche gewaarborgd wordt. Daar koop je geen brood van.”

20 MAART 2013

Is dat een fulltime baan, voorzitter van een pensioenfonds zijn? Nee ben je gek. Ik ben er ongeveer 2,5 dag per week mee bezig. Daarnaast ben ik nog voorzitter van een ander bedrijfstakpensioenfonds: Zoetwaren. Ik kom de week wel door... Eigenlijk was ik met pre-pensioen, maar daar had ik geen zin in. Toen ben ik mijn eigen bedrijf gestart, en als zelfstandige ben ik gevraagd als voorzitter van VDI. Wat maakt dat je onafhankelijk voorzitter bent, wat is dat precies? Ik kom zelf niet uit de verfbranche, dat maakt me onafhankelijk van de sector. Maar daarnaast ben ik ook niet aangesteld als vertegenwoordiger vanuit de werkgevers, of vanuit de werknemers. Dus ook in dat opzicht ben ik een onafhankelijk pensioenbestuurder. Het is een redelijk nieuwe constructie in de pensioenwereld. Maar juist omdat ik als onafhankelijk trekker

Waarom wilden jullie je aansluiten bij PGB?

van de kar geen last heb van gevoeligheden, kan ik goed kijken

Voor VDI was het heel belangrijk een stevige basis te zoeken.

naar het belang van de deelnemer; hoe die het best vertegen-

We konden zelfstandig niet blijven bestaan. We waren te klein

woordigd wordt.

om een tegenwicht te bieden tegen de kosten die gemaakt worden bij pensioenfondsen. En het is een branche die steeds

Hoe raakte je zo in de pensioenen verzeild?

kleiner wordt. Er zat geen toekomstperspectief in. Toen heb-

Mijn achtergrond is biochemie. Na mijn opleiding heb ik daar

ben we gekeken naar mogelijkheden voor aansluiting. En met

6 jaar in gewerkt. Toen ben ik een flink aantal jaren thuis

een aantal fondsen gesprekken gevoerd. Uiteindelijk bleek VDI

geweest voor de kinderen. Pas op mijn 43e ben ik weer begonnen

qua branche heel dicht bij PGB te liggen. Maar vooral de manier

met werken. Via het uitzendbureau kwam ik terecht bij

waarop PGB participeert, waarop het fonds aangestuurd wordt

Van Melle, je weet wel, van de snoepjes. Daar kwam ik op de

en de professionele organisatie eromheen sprak ons erg aan. En

salarisadministratie, als jongste bediende. Maar de oudste in

we konden onze eigen regeling houden.

leeftijd, haha. Binnen het jaar was ik hoofd. En al heel vlug kwam het pensioenfonds erbij. Ik wist echt helemaal niks van

PGB krijgt steeds meer aansluitingen uit verwante

pensioenen. Ik vond het meteen een leuke wereld, heel

branches, maar straks ook uit totaal andere branches.

interessant.

Vind je dat een bezwaar? Nee, hoor. Geen bezwaar. Veel te lang zijn er gevoeligheden

Pensioenen leuk…?

geweest over de eigen cultuur, de eigen branche. Het gaat

Ik ben exact ingesteld, een echte bèta. Die salarisadministratie

erom dat een pensioenfonds als een professioneel bedrijf geleid

was een kunstje dat iedere maand hetzelfde is, daar vond ik niet

wordt. Dát is in het belang van de deelnemer. En niet dat de

zoveel meer aan. Geef mij maar pensioenen, daar kan ik mijn

cultuur van hun branche gewaarborgd wordt. Daar koop je geen

tanden in zetten. Inmiddels heb ik heel veel pensioenervaring:

brood van. De cultuur moet je zoeken bij de sociale partners,

in 2006 ben ik bestuurslid en later voorzitter geworden bij het

aan de cao-tafel. Daar moet de regeling besproken worden.

bedrijfstakpensioenfonds Snoep. In 2008 werd ik voorzitter van

Het fonds dat dit uitvoert, moet gewoon goed werk neerzetten.

Koek, een zusterfonds. Vervolgens ben ik het fusietraject van Koek en Snoep naar Zoetwaren gaan trekken, waar ik nu dus

Word je wel eens aangesproken op verjaardagen over

nog zit. Verder heb ik de aansluiting van het Van Melle

pensioen?

pensioenfonds bij Zoetwaren begeleid. En de liquidatie gedaan.

Ja, regelmatig. Pensioenen zijn de laatste tijd veel in het nieuws.

Min of meer hetzelfde traject dus als VDI nu ondergaat.

Niet altijd positief. Maar ik word echt kwaad als ze mij als

21 MAART 2013

PGBBEELD



Interview met... Joanne de Graaff

Wat vind je van alle ontwikkelingen in pensioenland? Vanuit de overheid worden allerlei dingen bedacht die prak-

“Daar ligt mijn zorg. Dat er inderdaad teveel naar de huidige generatie gaat, en te weinig overblijft voor de jongeren.”

tisch nauwelijks uitvoerbaar zijn. Het pensioenakkoord van nu bijvoorbeeld, dat heeft enorme consequenties. Ik vind dat we een mooi stelsel hebben, gebaseerd op solidariteit. Maar ik kan me voorstellen dat de jeugd nu in opstand komt. Zoals over de pensioenopbouw die nu zoveel lager gaat worden. Daar gaat de jeugd echt veel nadeel van ondervinden.

‘graaier’ betitelen. Ik doe het uit betrokkenheid. En zeker de

Wie moet er voor de jeugd opkomen?

eerste jaren was het voor mij liefdewerk oud papier. Nu niet

Ik hoop dat de sociale partners hun verantwoordelijkheid ne-

meer hoor. Maar als je in een pensioenfondsbestuur zit, moet

men. Maar die hebben er tot nu toe weinig van gebakken. De

je goed voor ogen hebben voor wie je het doet: voor de deel-

premies die ingelegd worden zijn nu bijvoorbeeld torenhoog.

nemer! Dat is een hele verantwoordelijkheid. Ik vind dat daar

Als de opbouw omlaag gaat, zullen de premies ook iets omlaag

een juiste beloning tegenover moet staan. Maar niet meer dan

gaan, maar niet navenant. Dan komt er weer indexatieruimte

juist! Op het moment dat je je rol als bestuurder inzet voor

(verhoging van de pensioenen om de koopkracht te behouden,

eigen gewin, dan ben je geen knip voor de neus waard. Dat

red.). En met die indexaties zijn de ouderen weer spekkoper.

geldt op alle vlakken. Pensioen of onderwijs...

Daar ligt mijn zorg. Dat er inderdaad teveel naar de huidige generatie gaat, en te weinig overblijft voor de jongeren. Maar de sociale partners laten het uit hun handen vallen. De overheid pakt nu die verantwoordelijkheid, maar gebruikt het om het overheidstekort enigszins terug te dringen. Dit gaat echt over de rug van de jongeren. Is er nog redding denkbaar? Moeilijk. Als ik daarin nog een beetje mijn stem kan laten horen ga ik het doen. Juist omdat ik zelf tot de babyboomers behoor vind ik dat ik het mag zeggen. Dat er een 50+-partij bestaat, vind ik echt schandalig. Dat heeft niks meer te maken met eerlijk verdelen over de generaties. Wat vind je van het korten op pensioen? Terecht! Korten is voor mij een middel dat heel normaal is in deze tijd. Heel rechtvaardig. Het komt voort uit de veel langere levensverwachting. Uiteindelijk krijgen de ouderen van nu gewoon precies datgene waar ze voor ingelegd hadden, alleen uitgesmeerd over een langere periode. Dus per periode wat minder. Maar ja, veel ouderen worden boos als je dat zegt. Onterecht vind ik! Er is te laat ingegrepen. Dat mag je de politieke partijen ook verwijten. Dat ze veel te lang vastgehouden hebben aan 65 jaar. Terwijl we met z’n allen wisten dat we in rap tempo ouder zouden worden. Het electoraal belang was blijkbaar belangrijker dan het belang van het individu, het eer-

PGBBEELD

lijk verdelen over alle generaties.

22 MAART 2013

KORT NIEUWS

De nieuwe rekenrente, wat vind je daarvan? Dat is gemanipuleer volgens mij. Ik ben er geen voorstander van. Of liever gezegd: ik ben tegenstander. Het is de wond bedekken

ERGERNIS OVER LATERE BETAALDATUM PENSIOENEN

met een pleister die toch weer los gaat laten. De levensverwachting moet gewoon meegenomen worden in alle berekeningen. De huidige jonge generatie krijgt anders alles voor zijn kiezen. En dat moet je in een solidair systeem als pensioen niet willen. Wat vind je van de communicatie van PGB? Daar weet ik natuurlijk nog niet zoveel van. Volgens mij wel goed. Maar het is lastig. Pensioen is voor veel mensen een vervan-mijn-bed-show en het is moeilijke materie. Als je de hobbel al neemt, dan is het eerste woord dat je als deelnemer voor je kiezen krijgt ‘franchise’. Dat helpt ook niet echt hè. Daarna gaat het over ‘middelloon’ en ‘indexatieruimte’. Dan ben je ze wel kwijt hoor. Ik gaf bij Van Melle voorlichting over pensioen, in

Vier- à vijfhonderd telefoontjes kwamen er vorig jaar binnen

kleine groepen. Dan begon ik altijd met een zak geld te teke-

van gepensioneerden naar aanleiding van de brief waarin de

nen, met IK erop; dat is jouw geld, zei ik dan. Dat soort simpele

latere betaaldatum werd aangekondigd. Ongeveer 1% van alle

dingen, dan slaat het wel aan. Maar zodra je grotere groepen

gepensioneerden greep de telefoon (of schreef een e-mail) om

wilt bereiken over pensioen, wordt het moeilijk. Dan gaat het

te klagen. De reguliere pensioenuitbetalingen komen vanaf

over de hoofden heen.

januari namelijk een week later op de rekening van gepensioneerden. Rond de 19e van de maand in plaats van de 12e. Nog

Is er over 50 jaar nog pensioen?

steeds een week eerder dan veel andere fondsen. Maar toch

Ja, die pensioenpot zal absoluut blijven bestaan. Iedereen die

vervelend voor gepensioneerden. Zeker voor degenen die het

inlegt zal daar ook geld uit krijgen. Maar ik denk wel dat we uit-

niet breed hebben of die hun periodieke betalingen een week

eindelijk overgaan van een solidair systeem naar een individueel

moeten opschuiven.

systeem. We zijn hard aan het hollen om dit mooie systeem los te laten. En de overheid holt voorop. Het wordt waarschijnlijk

We hebben geprobeerd uit te leggen waarom de betaaldatum

zoiets als bij het zorgstelsel. Dus wel verplicht deelnemen, maar

is gewijzigd. Alle gepensioneerden hebben daarover een brief

dat je zelf mag kiezen bij welke uitvoerder. Maar daar waar nu

gekregen. Er komen namelijk steeds meer veranderingen in wet-

het risico gedeeld wordt, door het fonds, en de werkgever, zal

en regelgeving. Zoveel dat de uitvoeringsorganisatie ze niet

het dan helemaal bij het individu liggen. En waar je nu een min

altijd begin van de maand veilig kan verwerken. En we willen

of meer zeker pensioenvooruitzicht hebt, heb je dan een kapi-

liever niet dat mensen foute bedragen krijgen en later moge-

taal waar je je pensioen nog van moet inkopen. En dat kapitaal

lijk terugbetalingen moeten doen. Sommigen toonden begrip

is afhankelijk van je rendement, van de rente. Als je slecht hebt

na de uitleg. Anderen niet. Mensen die echt in de problemen

belegd, heb je misschien wel niks. Dus véél onzekerder, véél

zouden komen, konden contact opnemen om de overgang te

meer risico. Dus of mensen daar beter van worden…? Een mo-

vergemakkelijken.

dernisering van het huidige systeem is wenselijk. Maar absoluut niet zo dat het een individueel systeem wordt. Maar ja, je houdt

Er is bij PGB echter niemand die de week rente in ‘zijn eigen zak’

de tijd niet tegen. Mensen willen zeggenschap over hun geld. In

steekt. PGB is niet voor niets een stichting, zonder winstoog-

■

merk. Het vermogen is bedoeld om de pensioenen tot in lengte van jaren te betalen. De extra rente over de latere uitbetaling komt ten goede aan het fonds. En dat zijn de deelnemers en pensioengerechtigden zelf…

23 MAART 2013

PGBBEELD

de veronderstelling dat ze het zelf beter doen…

KORT NIEUWS

LEVENSVERWACHTING VERDER GESTEGEN Een mannelijke deelnemer bij PGB die

Maar de nieuwe prognose overtreft

Deelnemers ontvangen dus over een

in 2012 65 jaar werd, zal gemiddeld nog

de verwachtingen. Tot en met 2008

steeds langere periode een pensioen-

18 jaar en 11 maanden pensioen ont-

reserveerde PGB 4% van de bestaande

uitkering waarvoor tijdens werken onvol-

vangen. Een man die in 2062 65 wordt,

pensioenverplichtingen extra voor de

doende premie is betaald. De laatste jaren

zal naar verwachting nog 4 jaar langer

toegenomen levensverwachting. Per

is door de gestegen levensverwachting

leven en pensioen ontvangen. Dat blijkt

31 december 2009 kwam daar 3% bij.

voor ieders pensioen gemiddeld 10%

uit prognoses van het Actuarieel Genoot-

Per 31 december 2010 zijn de verplichtin-

meer gereserveerd. Die stijgende levens-

schap, dat voor pensioenuitvoerders de

gen nog eens met 1,9% gestegen. En per

verwachting heeft een negatief effect

ontwikkeling in de levensverwachting in

31 december 2012 kwam daar weer circa

op de dekkingsgraad; het geld is niet

Nederland in de gaten houdt. Bij vrouwe-

0,9% bij.

meer beschikbaar voor toeslagverlening.

lijke deelnemers doet zich dezelfde trend

De achterstand in de toeslagverlening

voor: het aantal jaren dat pensioen wordt

bedraagt ook inmiddels 10%.

■

uitgekeerd, zou oplopen van 20 jaar en 7 maanden nu naar 23 jaar in 2062. Pensioenfondsen moeten al jarenlang veel geld extra reserveren omdat pensioenontvangers gemiddeld steeds ouder worden en langer van een pensioen genieten, zonder dat daar in het verleden rekening mee is gehouden. PGB hield al rekening met een stijging van de levensverwachting.

PREMIE VOOR PARTNERPENSIOEN AANGEPAST Het bestuur heeft op basis van actuele ontwikkelingen - waaronder de stijgende levensverwachting en de verschoven pensioeningangsdatum - de premie voor het bijverzekeren van extra partnerpensioen, alsmede die voor de Anw-Plus premie met ingang van 2013 aangepast. Partnerpensioen De premie voor extra partnerpensioen komt in 2013 uit op 1,75% (in plaats van 1,5%). Daarvoor ontvangt men dan 35% (van het in dat jaar volgens de basisrege-

PGBBEELD

ling van PGB op te bouwen ouder-

24 MAART 2013



domspensioen) aan partnerpensioen. Is het opbouwpercentage van het ouderdomspensioen hoger dan 1,75% per jaar, dan is de premie voor het aanvullend partnerpensioen naar rato hoger. De aanvulling van het partnerpensioen wordt op verzoek van sociale partners aangeboden aan deelnemers die werken voor grafimediabedrijven en Persgroep Nederland. Vangnet voor nabestaanden De Anw-Plus uitkering die gezien kan worden als een vangnet voor nabestaanden die geen of slechts gedeeltelijk recht hebben op een nabestaandenpensioen van de overheid (Anw-uitkering), moet als gevolg van het opschuiven van de AOW-gerechtigde leeftijd langer worden uitbetaald. PGB heeft de premie daarom moeten verhogen. De hoogte van de Anw-Plus premie is afhankelijk van de leeftijd. In 2012 hadden 5.772 deelnemers voor hun partner zo’n extra

BIJSPAREN VOOR PENSIOEN KAN OOK BIJ PGB

verzekering afgesloten. De verzekering van het Anw-hiaat staat open voor alle

Heeft u uw nieuwe persoonlijke pen-

De deelnemer deelt daarmee in het fonds-

PGB-deelnemers. Vaak bent u al voor

sioenmeter al bekeken? En hoe pakte het

rendement (onder aftrek van kosten). Het

een paar euro per maand verzekerd.

uit? In Nederland gaat men ervan uit dat

gespaarde kapitaal wordt bij pensionering

een pensioen van 70% van het gemiddeld

bij PGB omgezet in pensioen.

De gewijzigde premies zijn opgenomen

verdiende brutoloon voldoende is voor

in het pensioenreglement. Deelnemers

een onbezorgde oudedag. Door allerlei

Voor eigen risico

die extra financiële zekerheid willen

oorzaken kan uw pensioen lager uitval-

Bij pensioensparen belegt de deelnemer

inbouwen voor hun partner kunnen con-

len: te weinig pensioenopbouwjaren, een

voor eigen rekening en risico. Het jaarlijks

tact opnemen met de afdeling Klanten-

carrière aan het einde van de loopbaan,

rendement kan fluctueren. Ook een

service (telefoon: 020 - 5418200, e-mail:

een echtscheiding, een pensioenbreuk of

negatief rendement is niet uitgesloten.

■

jarenlang achterblijven van toeslagverle-

Over de laatste 8 jaar - inclusief het

ning.

slechte beleggingsjaar 2008 - bedroeg het gemiddelde rendement van PGB voor

U kunt pensioenopbouw verbeteren als

pensioenspaarders 5,6%.

u de 70% niet haalt. Hoeveel pensioen de deelnemer extra kan bijsparen is

Maar met garantieregeling

onder meer afhankelijk van leeftijd en de

Als de deelnemer vijf jaar of langer heeft

hoogte van het huidige salaris. Bijsparen

deelgenomen, krijgt hij of zij (of de nabe-

kan bij PGB.

staande) bij pensionering (of overlijden) minimaal de som van de stortingen in de

Hoe gaat dat, pensioensparen?

vorm van periodieke uitkeringen uitbe-

Met een storting op de persoonlijke pen-

taald.

sioenspaarrekening bouwt u ter aanvulling van het basispensioen een kapitaal

Op dit moment doen 1.465 deelnemers

op waarmee op de pensioendatum extra

mee. Op de pensioenspaarrekeningen

pensioen kan worden ingekocht. De inleg

staat van hen samen € 15 miljoen (inclu-

wordt gestort in het Pensioenfonds PGB.

sief schatting rendement 2012).

■

25 MAART 2013

PGBBEELD

[email protected]).

PGBBEELD Interview met...

Wim Dubbeling Voorzitter deelnemersraad PGB aan het woord

PGBBEELD

“Het gaat wél ergens over, namelijk het huishoudboekje van de mensen die pensioen ontvangen, nu en in de toekomst.”

26 MAART 2013

Wim, hoe lang ben je al voorzitter van de deelnemersraad? Nou, dat weet ik niet meer hoor. Sinds mensenheugenis. Sinds 2008, dat weet ik nog wél precies, ben ik ook voorzitter van het Platform Deelnemersraden. Dat is wel goed. Zo kunnen we nog sterker de belangen van deelnemers vertegenwoordigen. Was je altijd al geïnteresseerd in pensioenen? Welnee. Ik had net zo weinig interesse in pensioen als de meeste Nederlanders. Dat wil zeggen, het jeugdige deel ervan. Hoe ouder je wordt, hoe meer het gaat spelen natuurlijk. Maar ik werd gewoon gevraagd door iemand die ermee wilde stoppen. Zo ging ik eens kijken. En na een paar keer vond ik het wel aardig. Als je meer kennis krijgt, worden dingen altijd leuker. Dat geldt zelfs voor pensioen, haha. Wat voor werk doe je? Ik heb jarenlang gewerkt bij een drukkerij in Rotterdam. Maar die werd gesloten, een paar jaar geleden, na een fusie in de

gecompliceerd. Bovendien, je moet zowel de belangen verdedigen

uitgeverijwereld. Ik zit nu dus tussen twee banen in. Maar dat

van de gepensioneerden als van de actieve deelnemers.

komt wel goed. Botst dat niet, de verschillende belangen van de Is het leuk, voorzitter zijn?

gepensioneerden en de actieven?

Ja. Het voordeel van voorzitter zijn, is dat je veel naar je eigen

Dat kan weleens gebeuren natuurlijk. Maar ik vind het wel

hand kan zetten. Maar het verplicht je ook om heel goed voor-

een taak van ons allemaal in de deelnemersraad dat je naar de

bereid te zijn, de materie te beheersen. Die verantwoording voel

belangen kijkt van iederéén. Het zou zwart-wit zijn om alleen

ik heel sterk. Het gaat wél ergens over, namelijk het huishoud-

maar voor de actieve deelnemer te pleiten. Je moet wel de

boekje van de mensen die pensioen ontvangen, nu en in de

totale groep blijven zien. En alles hangt trouwens met elkaar

toekomst. Dan heb ik niet - op z’n Rotterdams gezegd - de

samen. Afgezien daarvan, ik heb ook kinderen, en klein-

kapsones te denken dat ik net zoveel kennis heb als een

kinderen. Ik vind dat ik ook met hún belang rekening moet

bestuurder. Die zijn tegenwoordig zo professioneel, die hebben

houden. En ik zie dat bij de andere vertegenwoordigers ook.

er bijna een dagtaak aan. Maar ik wil dat niveau wél zo dicht

Het gaat echt niet om ons eigen hachje. Het gaat om het hele

mogelijk naderen. Ik volg themadagen, congressen, cursussen.

stelsel. Daar zijn wij voor.

En bijna dagelijks krijgen we informatie vanuit de Tweede Kamer. Als je de stapels papier ziet die wij voor een vergadering

Maar zoiets als die nieuwe rekenrente, schuiven we dan

krijgen…!

de rekening niet teveel naar de jeugd? Nee, dat denk ik niet. Er moest wel wat lucht in de zaak

Heb je veel zien veranderen in al die jaren?

komen, en met die nieuwe manier van berekenen van de

Het is echt enorm veranderd. Vooral de financiële en

dekkingsgraad (door een hogere rente te mogen aanhouden,

economische crises hebben hun sporen nagelaten. En het

red.) is dat er gekomen. De jongeren worden door de media

nieuwe pensioenakkoord. En de dekkingsgraad die dagelijks in

heel erg geïndoctrineerd; zo van: let op, de rekening komt bij

het nieuws is. Je hoeft je de laatste jaren niet meer af te vragen

jullie te liggen. Maar zo simpel is het niet. Voor de ouderen is

wat we nu eens op de agenda zullen zetten, zoals vroeger wel

het ook niet makkelijk, bijvoorbeeld de vutters met een

voorkwam. Je struikelt over de onderwerpen waar je als raad

AOW-gat, om maar iets te noemen. Je moet het gehele veld

wat van moet vinden. Het is ook nog eens heel erg

overzien. Dat is wat wij in elk geval proberen.

27 MAART 2013

PGBBEELD



Interview met... Wim Dubbeling

Belangrijk orgaan dus die deelnemersraad? Ja, die hele achterban vertegenwoordigen we. Het probleem is elke keer weer, dat bepaalde groepen (de ouderenpartijen, de jongeren) eenzijdig kijken. We proberen de rekening zo goed als mogelijk te verdelen over jong en oud, deelnemers en gepensioneerden. Maar het is en blijft een moeilijk verhaal.

“We proberen de rekening zo goed als mogelijk te verdelen over jong en oud, deelnemers en gepensioneerden.”

Niemand heeft hét antwoord. Als ik ‘m had, was ik inmiddels

PGBBEELD

rijk…! Neemt de interesse in pensioenen toe?

Dus moeten we uitleggen waarom ons stelsel zo goed is?

Nou… wel iets meer, nu het zo slecht gaat. Maar als ik heel

Ja. Aan iedereen, ook de werkenden van nu. Als mensen mij

eerlijk ben: ik heb vier zonen en een dochter, ze hebben

zeggen: dat pensioen van mij, daar hou ik straks niks meer van

gestudeerd of een eigen bedrijf en ze zijn voor de duvel niet

over. Dan stel ik de tegenvraag: stel, je had het geld zelf

bang. Maar het interesseert ze geen moer. Er is bij de jeugd

opzijgelegd (als je die discipline al had gehad…), wat had je nu

weinig of geen interesse. Als je dan met die moeilijke termen

dan gehad? Dan kom je erachter dat je misschien 10% van je

aankomt, daar snappen ze helemaal niks van. Ze schuiven het

loon had kunnen sparen, in plaats van 50% of 70%! Dat kun je

voor zich uit, dat is van alle tijden.

nooit in je eentje. Die collectiviteit is goud waard.

28 MAART 2013

WAT DOET EEN DEELNEMERSRAAD?

Hebben de actuarissen zitten slapen, dat niemand rekening heeft gehouden met de hogere levensverwachting?

De deelnemersraad behartigt de pensioenbelangen van

We hebben denk ik te lang alles voor ons uit geschoven. De hele

werknemers en pensioengerechtigden. In de raad zitten

pensioenwereld en de overheid is daar verantwoordelijk voor.

werknemers en pensioengerechtigden op basis van hun onder-

We kunnen de actuarissen niet de schuld geven. Maar dat we

linge getalsverhoudingen. Leden worden voorgedragen door

hebben zitten pitten, is voor mij duidelijk. Als de bomen naar de

de werknemersorganisaties in de branche. De raad brengt

hemel groeien is de urgentie ook niet zo groot. En achteraf is

gevraagd en ongevraagd advies uit aan het bestuur van het

het natuurlijk makkelijk praten…

pensioenfonds. Dat kan gaan over bijvoorbeeld wijzigingen in statuten en reglementen, het jaarverslag en nieuwe aanslui-

Er moet wel wat gebeuren om het vertrouwen te

tingen. De deelnemersraad komt ongeveer 5 keer per jaar bij

herstellen, toch?

elkaar.

De laatste jaren hebben de pensioenfondsen veel schade geleden. Het vertrouwen in pensioenfondsen is stevig gedaald.

De positie van de deelnemers binnen het pensioenfonds kan

Dan moet je je wel even achter je oren krabben. We willen daar

als volgt worden weergegeven:

wel aan werken. Maar ja, wat er allemaal staat te gebeuren, zoals de verschuiving van de AOW-leeftijd van 65 naar 67, het dreigende korten op pensioenen, de premieverhoging; ga zo maar door. Dat maakt het er niet makkelijker op…! Gaat er nog meer veranderen de komende jaren? We gaan nog meer op de kosten letten. Dat is de enige knop waar je nog aan kan draaien. De rente, daar heb je niet veel invloed op. De levensverwachting ook niet. Maar de kosten wel. Elke euro die bespaard kan worden, moeten we besparen. De deelnemersraad zit daar wel bovenop. Wat vind je van de communicatie van PGB naar deelnemers?

Toelichting: het bestuur, dat wordt ondersteund door het bestuurs-

Dat is beter. Aan de ene kant: het is nooit genoeg. Maar aan

bureau en adviseurs, overlegt met het Verantwoordingsorgaan, de

de andere kant: het is moeilijke materie én er zijn kosten aan

Visitatiecommissie, de Deelnemersraad en de uitvoeringsorganisatie.

verbonden. Een brief naar alle deelnemers bijvoorbeeld is een behoorlijke kostenpost, maar niet iedereen is al online. Dus ja,

De uitvoeringsorganisatie werkt onder verantwoordelijkheid van het pensioenfonds. Ze registreert de gegevens van werkgevers en deelnemers, int en belegt de premie, keert de pensioenen uit en draagt er

ik vind dat je deelnemers zo goed als mogelijk moet informeren,

zorg voor dat werkgevers en deelnemers tijdig en begrijpelijk worden

maar je moet ook de kosten in de gaten houden. Dus goed

geïnformeerd. Het pensioenfonds staat onder financieel toezicht

communiceren ja, maar alleen als het echt nodig is.

van De Nederlandsche Bank. De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de communicatie-uitingen en marktverhoudingen tussen pensioenuitvoerders. Een klantenpanel toetst en adviseert over de

Is er over 50 jaar nog pensioen?

begrijpelijkheid van de pensioencommunicatie. PGB biedt sectoren

Zoals nu? Ik weet niet. Het pensioen is net zolang houdbaar

waarvoor het de pensioenregeling verzorgt, de mogelijkheid tot het

als de bereidheid om eraan mee te blijven doen. Die neemt af,

instellen van een sectorcommissie. De relaties tussen het fonds en ex-

zeker bij de jeugd. Omdat ze niet weten waar ze ja of nee tegen

terne organisaties zijn in het overzicht weergegeven met een blauwe

zeggen. Dat verhaal vertelt eigenlijk niemand goed. Ik pleit

lijn. De relaties binnen het fonds, interne commissies en organen zijn

■

weergegeven door middel van een grijze lijn.

29 MAART 2013

PGBBEELD

daarom voor pensioenles, al op de lagere school!

BRANCHE

KARTONNAGE

NIEUWS GRAFIMEDIA EN PERSGROEP NL

OPLOSSING AOW-HIAAT?

kendgemaakt. Zodra er meer duidelijkheid

NOG GEEN ‘TE BEREIKEN OUDERDOMSPENSIOEN’ IN PENSIOENOVERZICHT

is zullen de bij de Grafimedia cao betrokken

Deelnemers die pensioen opbouwen bij

Vutters kunnen in de problemen komen

partijen besluiten of en zo ja in hoeverre,

PGB, en in dienst zijn bij een werkgever die

doordat het einde van de VUT-uitkering

het VUT-fonds een mogelijkheid kan bieden

valt onder het Kartonnage- en Flexibele

en de ingang van de AOW vanaf 2013 niet

om de Vutters tegemoet te komen.

Verpakkingenbedrijf, zien op de website

meer op elkaar aansluiten. Vutters lopen -

www.mijnpgbpensioen.nl bij ‘Actueel

afhankelijk van hun geboortejaar (1948 of

Het is wellicht goed al te weten dat deelne-

pensioenoverzicht’, nog geen berekening

1949) - daardoor één of twee maanden AOW

mers bij PGB de mogelijkheid hebben om

van hun toekomstig pensioen. De stand van

mis. De overheid heeft aangekondigd dat er

desgewenst een klein stukje van het levens-

het ‘opgebouwde pensioen’ is gelijk aan de

voor deze mensen een Overbruggingsrege-

lange pensioen in te leveren voor een eer-

stand van het ‘te bereiken pensioen’.

ling komt. De inhoud daarvan is nog niet be-

dere uitkering van één of twee maanden. ■ Hoe komt dat? Het pensioenfonds maakt geen toekomstberekening bij verandering van pensioenuit-

VOORWAARDELIJK EXTRA PENSIOEN TOEGEKEND AAN GEBOORTEJAAR 1955

Nederland en was dat ook op

voerder. Wij hebben in dat geval geen juist

31 december 2005 en 1 januari 2006;

beeld van de inkomenspositie omdat wel

l het pensioenfonds beschikt over voldoende financiële middelen om de aanspraken

de vorige pensioenuitvoerder maar geen

Het voorwaardelijk extra pensioen van

te zijner tijd toe te kennen. Als dat niet

salarisgegevens. Zodra de jaaropgave van de

deelnemers aan de pensioenregelingen voor

het geval is, dan blijven de al toegekende

werkgever over 2012 in de eerste maanden

de grafimedia en de Persgroep Nederland

aanspraken behouden.

van 2013 in onze pensioenadministratie is

die zijn geboren in 1955 is per 1 januari 2013 onvoorwaardelijk toegekend.

verwerkt, is een toekomstberekening wel Met de opbouw over de achterliggende

mogelijk. Dit is dan eerst te zien op de site

diensttijd wordt dus zoveel extra pensioen

en later in uw uniform pensioenoverzicht.

Met ingang van 1 januari 2006 is in de

opgebouwd alsof gedurende de gehele

pensioenregeling voor de grafimedia en

grafische diensttijd is deelgenomen aan de

Toekomstberekening wel met

Persgroep Nederland de jaarlijkse obouw

vernieuwde pensioenregeling. De extra op-

pensioenplanner

verhoogd. Het percentage waarmee deel-

bouw kan desgewenst worden ingezet om

Deelnemers die niet op de verwerking van

nemers pensioen kunnen opbouwen, is

in de toekomst geheel of gedeeltelijk eerder

de jaaropgave van de werkgever willen

indertijd in de grafimedia van 1,55% naar

te kunnen stoppen met werken.

wachten, kunnen nu al de pensioenplanner

1,75% gegaan, en bij Persgroep Nederland

raadplegen. U kunt hier onder ‘Uw gege-

van 1,75% naar 1,95%. Daarnaast ontvangt

Het beleid was erop gericht om ieder

vens’ uw laatste brutoloon invullen. Met

men over achterliggende grafische of daar-

kalenderjaar het voorwaardelijk pensioen

dit brutoloon rekent de planner dan door.

aan gelijkgestelde dienstjaren vanaf het 22e

van twee geboortejaren onvoorwaardelijk

U ziet vervolgens waar u op de standaard

jaar tot 1 januari 2006 voorwaardelijk extra

te maken. Sociale partners hebben besloten

ingangsdatum van het PGB-pensioen op

opbouw: maximaal per dienstjaar 0,20%. In

om de premie voor de regeling voorwaar-

uitkomt.

het geval van arbeidsongeschiktheid wordt

delijk extra pensioen (in 2012 is dat 2%)

het voorwaardelijk extra pensioen naar rato

voor 2013 en 2014 tijdelijk over te hevelen

verlaagd.

naar de ‘gewone’ pensioenpremie. In 2014 wordt overlegd of (en zo ja onder welke

PGBBEELD

pensioenstanden worden overgenomen van

De voorwaarden voor toekenning van de

voorwaarden) de regeling voor het voor-

extra pensioenaanspraken zijn:

waardelijk extra pensioen nog kan worden

l de werknemer is op het moment van

gecontinueerd. Uit de bestaande pot kan, na

toekenning PGB-deelnemer, werkzaam in

toekenning van geboortejaar 1955, nog één

de grafimedia of bij Persgroep

geboortejaar worden gefinancierd.

30 MAART 2013

■

■

PGBBEELD Nog even dit... ...de beloning van bestuurders De kosten die de Nederlandse pensioenfondsen maken zijn in

dagen en andere lasten die de werkgever normaal gesproken

een aantal jaren sterk gestegen, schreef het Financieele Dagblad

betaalt, verwerkt in de vergoeding. De vergoeding bij PGB

eind vorig jaar. Dat klopt en dat geldt ook voor PGB. In 2011

varieert per bestuurder op jaarbasis - afhankelijk van de tijdsbe-

heeft het bestuur van 9 personen ongeveer € 730.000 gekost,

steding en zwaarte van de functie - van € 56.500 tot € 148.500.

inclusief een nabetaling van € 125.000 over 2010 en de vergoe-

Voor 2012 en 2013 wordt géén prijscompensatie toegepast op

ding voor leden van de Deelnemersraad en het Verantwoor-

de uit 2011 stammende beloningen.

dingsorgaan van € 45.000. De beloning voor bestuurders kwam bij benadering uit op € 560.000. De indruk kan ontstaan dat

Besluitvorming

het fonds aan de uitgavenkant onvoldoende doet aan kosten-

Het Verantwoordingsorgaan (met afgevaardigden van werk-

beheersing. Zeker als de bestuurskosten worden vergeleken met

nemers, werkgevers en gepensioneerden) heeft ingestemd

andere pensioenfondsen.

met deze vergoedingsregeling. Alle bestuursleden hebben hun sporen verdiend in hun vakgebied, als accountant, jurist,

Toch is dat niet het geval. Het verschil zit ‘m in het type

vermogensbeheerder, risicomanager etc. Sommigen van hen

bestuursmodel. De meeste fondsen kennen een model waarbij

zijn gewoon in dienst van de werkgeversorganisatie KVGO of

bestuurders in de regel eenmaal per maand vergaderen. PGB

vakbond FNV KIEM en CNV MEDIA en doen het bestuurswerk als

heeft ervoor gekozen om te werken met een professioneel be-

onderdeel van hun functie bij deze organisaties. Hun vergoedin-

stuur met onder meer experts voor vermogensbeheer en risico-

gen gaan naar de organisatie waarvoor ze werken.

management. Bestuurders die hun eigen portefeuilles beheren zitten daardoor dicht op de processen en sturen overlegcommis-

Bedrijfsvoering geprofessionaliseerd

sies met deskundigen en externe adviseurs aan. Er worden dan

Tegenover de extra bestuurskosten staan ook voordelen. De

ook andere eisen aan bestuurders gesteld. Kwalitatief maar ook

bedrijfsvoering is meer afgestemd op de veranderde omgeving.

voor wat betreft de beschikbaarheid. Mede door de crisis en de

In de besturing van het fonds is de nadruk komen te liggen op

hogere eisen van DNB en AFM vergadert het bestuur minimaal

de aansturing van het fonds als financiële instelling. Het heeft

eens per 14 dagen. Daarnaast zijn er overlegcommissies waar-

ervoor gezorgd dat bestuurders beter inzicht hebben in de ver-

onder de wekelijkse beleggingsadviescommissie, vergaderingen

schillende risico’s en daar waar nodig en mogelijk kunnen bij-

met de Deelnemersraad, Verantwoordingsorgaan en sectorcom-

sturen. Het zorgt er ook voor dat deelnemers, pensioengerech-

missies.

tigden en werkgevers nog duidelijker kan worden getoond hoe verschillende risico’s samenhangen en hoe ze van invloed zijn

Basis voor beloning

op toeslagverlening of eventuele verlaging van de pensioenen.

Voor deze nieuwe werkwijze met expert-bestuurders is door

Verder is de huidige beleggingsportefeuille doorgelicht en

sociale partners en een extern bureau een nieuw vergoedings-

gecontroleerd op consistentie met het risicoprofiel en draagvlak

systeem ontworpen. Dat is gebeurd met behulp van de zgn.

van het fonds. Mede daardoor staan we tot nu toe aan de goede

CATS-methodiek; in de grafische sector gebruikelijk voor

kant van de streep als het gaat om het al dan niet moeten ver-

functiewaardering.

lagen van de pensioenen.

Op basis daarvan zijn twee salarisgroepen vastgesteld voor de bestuurders:

Tot slot wordt schaalgrootte voor pensioenfondsen de komende

l groep 1 met een minimum bruto maandsalaris van € 5.245

jaren belangrijker. De kwaliteit van het beleid en de besturing

l groep 2 met een minimum van € 7.168 en een maximum

van € 12.401.

is voor kleinere pensioenfondsen die aansluiting bij een groter fonds zoeken een belangrijk selectiecriterium. Het feit dat verscheidende bedrijfstak- en ondernemingspensioenfondsen

Op basis van deze bedragen is vervolgens per bestuurder een

op grond daarvan hun pensioenregeling bij PGB onderbrengen,

dagvergoeding vastgesteld, die afhankelijk is van de te

geeft vertrouwen voor de toekomst. We zijn daardoor in staat

besteden tijd (tussen 1,5 en maximaal 3 dagen per week), de

om het draagvlak te verbreden. En dat komt de pensioen-

zwaarte van de functie en de ervaring. Omdat bestuurders niet

perspectieven van deelnemers en pensioengerechtigden op

in dienst zijn van het fonds zijn de vakantietoeslag, vakantie-

langere termijn ten goede.

■ 31 MAART 2013

PGBBEELD

en een maximum van € 8.903.

COLOFON De inhoud is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van PGB. Aan PGB Beeld hebben meegewerkt: Arnold Verplancke, Theo Flach en Margriet Veldhuis (interviews en eindreactie). Vormgeving: Accent Design en Frank Heezius Fotografie Patricia Wolf (geïnterviewden), Raymond Kitsz e.a.

PGB

Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten ontleend worden. Bij de samenstelling is de redactie zorgvuldig te werk gegaan. Cijfers en/of informatie kunnen reeds tijdens de productieperiode achterhaald zijn.

BEELD

“Neem jaarlijks 15 minuten voor uw toekomst, check uw pensioen!”

PGB Beeld is een uitgave van het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB). De informatie is bestemd voor deelnemers uit de grafimediasector, het kartonnageen flexibele verpakkingenbedrijf en de verf- en drukinktindustrie, alsmede voor deelnemers in dienst van werkgevers uit de uitgeverijsector, de papierindustrie, kunststof- en rubberindustrie en de chemische en farmaceutische industrie die hun pensioenregeling bij PGB hebben ondergebracht. Heeft u vragen, opmerkingen of suggesties naar aanleiding van het pensioenmagazine, dan kunt u ons schrijven. Bij de samenstelling van een volgend nummer houden wij graag rekening met uw wensen. PGB t.a.v. redactie PGB Beeld Postbus 7855 1008 CA Amsterdam

Zwaansvliet 3 | 1081 AP Amsterdam | Postbus 7855 | 1008 CA Amsterdam 020 5418200 | [email protected] | www.pensioenfondspgb.nl