MOBOVARIA Modelbouw Openbaar Vervoer vzw Driemaandelijks tijdschrift WELKOM BIJ MOBOV
MoboVaria
MOBOV
vzw
“MODELBOUW OPENBAAR VERVOER” Vooreerst hartelijke dank, beste lezer of lezeres, omdat je je deze brochure hebt aangeschaft. Graag geven wij van mobov je hierin heel wat informatie over wat je van onze vereniging mag verwachten. We belichten de geschiedenis, de huidige werking, het lokaal en de modelbanen die in het lokaal opgesteld staan of opgeslagen werden. Je vindt in deze brochure dus echte mobov-varia. Graag nodigen we je uit om langs te komen tijdens een bijeenkomst in het lokaal. Dan kun je echt met de leden en hun werk kennis maken en als je interesse hebt met ons meewerken. Je bent van harte welkom! Maar vooreerst wensen we je veel lees- en kijkplezier.
EEN GEZELLIGE CLUB VOOR DE MODELSPOORWEGBOUWERS De vereniging MODELBOUW OPENBAAR VERVOER, kortweg MOBOV werd in 1987 als vereniging zonder winstoogmerk opgericht. De vereniging stelt zich tot doel om op een gezellige manier de liefhebbers van trein-, tram- en (trolley)busmodellen bijeen te brengen en gezamenlijke activiteiten rond deze vrijetijdsbesteding te organiseren. Hoewel MOBOV duidelijk een modelspoorvereniging wil zijn, ontbreekt het in het verenigingsleven niet aan de belangstelling voor de ‘grote’ treinen, trams en bussen.
2
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
EEN STUKJE GESCHIEDENIS De ‘moedervereniging’ van onze MOBOV, de VeBOV (Vereniging voor Belangstellenden in het Openbaar Vervoer - vzw) werd opgericht in 1976 en verenigde al vlug een vijfhonderdtal trein-, tram- en busfans. Tijdens een bezoek aan de NMBS-stelplaats Antwerpen-Dam in 1981 werd door enkele VeBOV-leden de wens geuit dat de modelspoorwegbouwers binnen deze vereniging eens meer gezamenlijk zouden kunnen bijeen komen om zo beter hun specifieke belangstelling tot uiting te kunnen brengen. Acht personen namen dan het initiatief om over te gaan tot de oprichting van een VeBOV-Modelbouwafdeling. Deze afdeling nam vrij vlug de naam MOBOV aan, wat zowel een samentrekking is van MOdelBOuw en VeBOV als de afkorting van MODELBOUW OPENBAAR VERVOER. Op 1 januari 1985 werd de feitelijke vereniging MOBOV opgericht. De zetel werd gevestigd in Ekeren en het eerste lidgeld bedroeg 200 frank. In november van dat jaar ging ook de eerste MOBOV-tentoonstelling door in het Berchemse cultureel centrum. Twee jaar later volgde dan de omvorming naar een vereniging zonder winstoogmerk.
HET LOKAAL “CUYLITS” Het eerste lokaal van MOBOV werd gevestigd aan de Kambalastraat in het oude gedeelte van de Antwerpse haven. Na een omzwerving in Merksem kwam de club netjes terug op haar wieltjes terecht in de wijk Antwerpen-Zuid. MOBOV beschikt daar over twee lokalen op de eerste verdieping én over de kelderverdieping van het gebouw aan de Cuylitsstraat 22a te Antwerpen-Zuid. In deze lokalen werden twaalf modelbanen ondergebracht, hetzij in gebruiksklare toestand in het bovenlokaal, hetzij opgeslagen in de zeer ruime kelder.
En uiteraard ontbreekt een gezellig cafetaria niet.
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
3
WAAR VIND IK HET LOKAAL? Je vindt de Cuylitsstraat in de wijk Antwerpen-Zuid. De straat loopt van de Brederodestraat naar de Singel waar zich het nieuwe Gerechtshof bevindt. Het lokaal is best bereikbaar met het openbaar vervoer en wel met de tramlijnen 4 (halte Bolivarplaats), 12 (halte Montigny) en 24 (halte Bestorming). Aan de halte ‘Bestorming’ wordt ook gestopt door de buslijnen 1 en 13.
De toegang tot het lokaal vind je op het huisnummer 22a. Let op de toevoeging a. Er is een afzonderlijke elektrische bel met het opschrift MOBOV op de toegangsdeur. De bel rinkelt in het lokaal op de eerste verdieping. Er is geen automatische deuropener zodat je even moet wachten tot iemand de deur komt openen.
WANNEER IS HET LOKAAL GEOPEND? De leden kunnen elke maandagavond (behalve feestdagen) van19.30 uur tot 23.00 uur terecht in het lokaal evenals op de meeste zaterdagen (behalve in de vakantieperiodes) alsook een vrijdagavond per maand (niet in de twee zomermaanden). Als lid kun je er actief deelnemen aan het meebouwen aan en het optimaliseren van de clubbanen, bij een natje en een droogje een praatje slaan of de uitgebreide bibliotheek met boeken en actuele tijdschriften raadplegen.
AL EVEN BINNENKIJKEN IN HET LOKAAL Op deze foto van zowat de helft van het lokaal op de eerste verdieping zie je links langsheen de ramen de nieuwe clubbaan staan, rechts de hOe-smalspoorbaan en achteraan vind je de privé-baan WilslooHeide.
4
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
Baangedeelten en modules die in de kelder opgeslagen zijn, worden regelmatig naar het verwarmde lokaal op de eerste verdieping gebracht om daar verder afgewerkt of opgefrist te worden. Maar ook in de kelder wordt vaak gewerkt om bijvoorbeeld banen met elkaar te verbinden zodat er zeer grote rijlengten ontstaan of om de daar opgeslagen banen in goede staat te houden.
WE INFORMEREN ONZE LEDEN UITVOERIG Als lid van een vereniging verwacht je van uitvoerig geïnformeerd te worden over uiteraard de activiteiten van de club zelf maar ook over wat er in je interessegebied zo allemaal ‘spoort’. Bij MOBOV zorgen we daar voor. Om de vier maanden verschijnt de door MOBOV verzorgde rubriek MoboVaria in kleur in het verenigingstijdschrift VeBOV-REVUE van de vereniging VeBOV vzw. Als lid van MOBOV is het abonnement op dit met de post toegezonden blad inbegrepen in je lidmaatschap.
M O B O V - nieuwsbrief Ongeveer om de twee à drie maanden verschijnt de M O B O V - Nieuwsbrief met mededelingen en nieuwtjes over het verenigingsleven en wetenswaardigheden over wat er in het lokaal ondernomen wordt. Uiteraard vind je er de openingsdagen van het lokaal in terug. Er staat ook informatie in over tentoonstellingen, opendeurdagen en uitstappen in binnen- en buitenland. Deze Nieuwsbrief wordt digitaal of op papier bezorgd. MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
5
MOBOV STELT ZICH VOOR MOBOV organiseert opendeurdagen in het lokaal zodat het publiek kennis kan maken met de verwezenlijkingen van onze leden. Tevens nemen we deel aan tentoonstellingen die door andere modelspoorverenigingen of -organisaties worden ingericht.
EN DAN IS ER OOK NOG Onze leden kunnen tegen voordelige voorwaarden deelnemen aan de door bevriende verenigingen ingerichte uitstappen naar trein-, tram- en busevenementen in binnen- en buitenland En om het in de club gezellig te maken worden de kaas- en wijn-, de worstenbrooden de mosselavonden niet vergeten. Op die wijze blijft het clubleven gezellig en vallen de partners van onze leden niet uit de ‘trein’. Gezamenlijk bezoek van VeBOV en MOBOV aan MINIWORLD ROTTERDAM op 17 mei 2014. Foto: Thierry Vercauteren
JE BENT VAN HARTE WELKOM ! Wie ons graag een wil komen bezoeken is welkom in het lokaal. Voor meer inlichtingen kun je ook terecht op onze website (www.mobov.be) of bij voorzitter Frank Bourguignon, Clementinastraat 60 te 2018 Antwerpen, 03 2372764 en
. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------6
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
DE MODELBANEN IN HET LOKAAL CUYLITS DE NIEUWE CLUBBAAN Op 1 februari 2013 kwam de werkgroep NC (Nieuwe Clubbaan) bijeen en legde de (figuurlijke) sporen. Er werd beslist dat er op de NC op een zo groot mogelijke lengte ‘rondgereden’ moet kunnen worden met korte en lange treinsamenstellingen van alle merken die bestonden en bestaan op schaalgrootte halfnul. De NC moet zowel analoog als digitaal kunnen bestuurd worden en er zowel gelijk- als wisselspanningmaterieel ingezet moet kunnen worden. De baan zal tevens expowaardig zijn wat een modulaire bouwwijze en een vlotte transportmogelijkheid vereist.
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
7
Op de NC wordt een neutraal thema uitgebeeld zodat het ingezet rollend materieel niet vloekt met het landschap. Het wordt ook als belangrijk bevonden dat ‘nieuwelingen’ die de modelspoorwegbouw willen aanleren of reeds ‘gevorderden’ die nog willen bijleren, bij de planning en de bouw worden betrokken.
Op 30 december 2013 reed de eerste trein al over het dubbelsporige wisselstroomtraject In 2014 vlotte verder de aanleg van de eveneens dubbelsporige gelijkstroomparadelijn zodat nu in 2015 beide -van elkaar gescheiden- ruim twintig meter lange trajecten- kunnen worden bereden en dit zowel met analoge (wissel- én/of gelijkstroomtraject) als met digitale treinen.
Sinds maart 2015 wordt tevens een tram/smalspoorlijn op meterspoor (hOm) aangelegd zodat ook de meterspoorrijders hun rollend materieel naar hartenlust zullen kunnen laten bollen. Tevens wordt er voor voldoende opstelsporen achteraan de baan gezorgd.
8
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
9
DE “MARIAZELLERBAHN” Op de bovenverdieping vinden we naast de nieuwe clubbaan nog een tweede, vaste modelbaan in de schaalgrootte hOe. De baan geeft een indruk van een Oostenrijkse smalspoorbaan en is althans wat het grotere station betreft, gebaseerd op de Ybbstalbahn, waarvan het traject van Lunz am See naar Kienberg-Gaming als museumlijn overgebleven is. De baan wordt soms ook aangeduid als Mariazellerbahn omdat ze volledig geëlektrificeerd is zodat er met de bekende smalspoorelocjes van Roco kan op gereden worden. Zodanig doet ze denken aan de eveneens geëlektrificeerde Mariazellerbahn.
10
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
De baan wordt momenteel (maart 2015) volledig gerenoveerd en er wordt een spooremplacement aangelegd rond het tweede station op de baan, Zweinitz. Hier wordt eveneens een houtzagerij gevestigd.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
NMBS-BANEN IN SCHAAL HALFNUL In de kelderverdieping staat drie vrij grote banen naar ‘Belgisch’ voorbeeld opgesteld: de baan rond het stationsemplacement van DE PANNE, de recent gebouwde modules NMBS TIJDPERK 6 en de aan de vereniging geschonken baan MUYDONIX-TOUCOURT. Deze drie grote banen werden gebouwd in de schaalgrootte halfnul, zijn of kunnen met elkaar worden verbonden en zowel analoog als digitaal (2-railsysteem) bestuurd worden. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
DE PANNE De halfnulbaan De Panne werd nog gebouwd in de eerdere lokalen van de vereniging. De baan beeldt het stationsemplacement van De Panne aan spoorlijn 73 uit zoals dat er in de jaren zestig uitzag. Het aantal bundelsporen en de lengte van het geheel werden wel noodzakelijkerwijze ingekort. De baan bestaat uit tien modules van 90 centimeter lang en 60 cm diep. Aan de ene kant van de baan werd een keerlus aangezet die tevens dienst doet als opstelplatform voor drie treinen. Aan het andere uiteinde bevindt zich een fiddle-yard waarop vier treinen kunnen worden gestald. De baan kan zowel analoog bestuurd worden met walk-around handregelaars als met een digitale besturing.
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
11
NMBS TIJDPERK VI Deze baan is een geheel nieuw project dat duidelijk bedoeld is om het hedendaagse rollend materieel te kunnen inzetten. De baan beeldt een kleine industriezone in een Vlaams landschap uit. Het gaat om een enkelsporige lijn met enkele spooraansluitingen. De baan kan in zijn geheel worden geëxploiteerd dankzij twee fiddle-yards. In de toekomst zullen ook andere configuraties mogelijk zijn zoals een rondgaande baan of zelfs als een rangeerbaantje met enkel de fabrieksmodules.
12
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
“MUYDONIX-TOUCOURT” De neven Guido en Erik Franckx inspireerden zich op de spoorlijnen Namen-Dinant en Dinant-Bertrix-Virton voor hun halfnulbaan MuydonixToucourt. Ook Dirk Wiesé bouwde met hen mee aan wat nu een zeer grote en uitermate gedetailleerde spoorbaan geworden is. Het door Guido Franckx gebouwde deel werd aan onze vereniging geschonken en staat opgesteld in de kelderverdieping van het mobov-lokaal. De baan zweeft tussen de tijdperken III (vroege jaren zestig) en IV (vroege jaren tachtig).en bevat een enkelsporige lijn in een Ardeens landschap.
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
13
TRAMBAAN IN LGB-SCHAAL Deze baan is gebouwd in de zogenaamde LGB-schaal 1:22,5 en is gebaseerd op de elektrische Rittnerbahn nabij Bozen in Zuid-Tirol. De baan werd echter gebouwd naar eigen idee. Er wordt gereden met trams die digitaal gevoed worden via de rails, zelfs al ligt er op het zichtbare gedeelte een functionele bovenleiding. Op een oppervlakte van 7 op 2 meter wordt een stopplaats uitgebeeld waar tevens het depot is dat volledig zelf gebouwd werd. Let ook even op de spoorvoering door de straat en op het wegdek dat gemaakt is van echte koude asfalt, maar dan wel zonder de putten er in… De baan werd geschonken door Stefan Cornelis.
PRIVE-BANEN Enkele leden huren standplaats in het mobov-lokaal om een eigen baan in onder te brengen. Ze kunnen dan aan deze baan(gedeelten) werken en ter gelegenheid van een tentoonstelling of opendeur hun baan aan de belangstellenden tonen. _________________________________________________________________________
Oe-BAAN “MAUTERNDORF”
Deze modulaire baan in de schaalgrootte Oe (1:43) wordt digitaal bestuurd. Het is een smalspoorbaan naar het voorbeeld van de Steiermärkischen Landesbahnen. Alle gebouwen op de baan zijn eigen constructies. De baan is eigendom van Frank Bourguignon.
14
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
GILS De zelfstandige elektricien Gérard Gilles vervaardigde in 1941 het eerste model met de merknaam GILS: een tram met stroomvoorziening via een trolley, gebaseerd op de Luikse stadstram, en op de spoorbreedte ‘I’ (45 mm). Stefan Nicolaï, kenner en medeauteur van een boek over de elektrische treinen GILS, bracht een deel van zijn verzameling sporen en toebehoren onder in het mobov-lokaal.
WILSLOO-HEIDE Deze modulaire baan met Kempisch landschap is rijk aan details in de huizen aan de straat, de overweg en het fabrieksterrein. De treinen pendelen tussen de twee opstelruimtes, links en rechts van de baan. De besturing van deze o.m. door Guy Van Meroye gebouwde baan gebeurt digitaal. Ze is nu eigendom van dr. Patrick Devriendt.
MoboVaria WELKOM BIJ MOBOV
15
HISTORISCHE MÄRKLIN- EN FLEISCHMANN-BANEN
---------------------------------------------------------------Zo, hopelijk hebben de voorgaande teksten en foto's je bevallen en ben je voldoende nieuwsgierig geworden om ons een bezoek te brengen. Aarzel niet, want je bent...
Welkom bij MOBOV De brochure Welkom bij MOBOV is een uitgave van de vereniging zonder winstoogmerken MODELBOUW OPENBAAR VERVOER. De artikelen en foto's weerspiegelen de werking van de vereniging en de toestand van de banen in maart 2015. De verantwoordelijke uitgever is Frank Bourguignon, Clementinastraat 60 te 2018 Antwerpen. De samenstelling werd verzorgd door Freddy Geens, De Oude Landen 94 te 2180 Ekeren. De foto's zijn, voor zover niet anders aangeduid van Freddy Geens. De webstek van de vereniging vind je onder www.mobov.be. We bevelen onze adverteerder aan.
Verantw. uitgever: F. Bourguignon, Clementinastraat 60 - 2018 Antwerpen. Brochure gemaakt met EDITOO, www.editoo.be - E-mail: [email protected] - Tel.: 053 63 03 86.
Je herinnert je ongetwijfeld wel de Märklin- en Fleischmann-treinen uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, zonder de daarbij horende ‘huisjes’ van Faller, Kibri, Vollmer, Wiad e.a. te vergeten. De sfeer uit die periode herleeft in de vier historische privébanken in het mobov-lokaal: een Märklin-baan en drie Fleischmann-banen. Ze behoren toe aan dr. Jan Clerinx.