M Leuven Jaarverslag 2009

M Leuven Jaarverslag 2009

© Stijn Poldervaart

INHOUDSOPGAVE 1

INLEIDING................................................................................................... 4

2

MUSEALE EN KUNSTENWERKING .............................................................................................. 7 2.1 PRESENTATIES ............................................................................................ 7 2.2 COLLECTIES ..............................................................................................15 2.2.1 Nieuwe presentatie M-Collectie ..............................................................15 2.2.2 Bruiklenen voor tentoonstellingen ..........................................................16 2.2.3 Schenkingen, legaten en aankopen ........................................................17 2.2.4 Restauraties en conserverende behandelingen.........................................17 2.3 WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK ......................................................................20 2.3.1 Collectieregistratie ...............................................................................20 2.3.2 Deelname aan stedelijke en externe werkgroepen, onderzoekscommissies en andere ...............................................................................................20 2.3.3 Publicaties ..........................................................................................23 2.3.4 Deelname aan wetenschappelijke colloquia .............................................24

3

PUBLIEKSWERKING ................................................................................... 25 3.1 COMMUNICATIE ..........................................................................................26 3.1.1 Huisstijl ..............................................................................................26 3.1.2 Openingscommunicatie.........................................................................26 3.1.3 Promotiecampagne ..............................................................................27 3.1.4 Website ..............................................................................................29 3.1.5 Scholenaanbod ....................................................................................29 3.1.6 Tentoonstellingscommunicatie ...............................................................30 3.1.7 Pers en media .....................................................................................31 3.1.8 De M-bassadeurs .................................................................................32 3.2 PUBLIEKSBEMIDDELING .................................................................................35 3.2.1 Publieksaanbod voor 1 september..........................................................36 3.2.2 Aanbod na 1 september........................................................................38 3.2.3 Gidsenwerking.....................................................................................44 3.2.4 Vormgeving kinderatelier ......................................................................45 3.2.5 Onthaal en bewaking............................................................................46 3.2.6 De antichambre ...................................................................................47 3.2.7 Bezoekerscijfers ..................................................................................47 3.2.8 WES-publieksonderzoek........................................................................50 3.2.9 De bookshop .......................................................................................52

4

ZAKELIJKE WERKING................................................................................. 54 4.1 FINANCIËN................................................................................................54 4.1.1 Jaarrekening .......................................................................................54 4.1.2 Balans ................................................................................................55 4.1.3 Uitgaven .............................................................................................56 4.1.4 Inkomsten ..........................................................................................58 4.2 PERSONEEL ...............................................................................................64 4.2.1 Invulling organogram ...........................................................................64 4.2.2 Personeelsbeleid ..................................................................................68 4.3 INFRASTRUCTUUR........................................................................................70 4.3.1 Huisvesting en onroerende infrastructuur................................................70

5

BESTUURLIJKE WERKING .......................................................................... 72 5.1 DIRECTIECOMITÉ ........................................................................................72 5.2 RAAD VAN BESTUUR.....................................................................................74 5.3 ADVISERENDE COMITÉS.................................................................................75 5.3.1 HRM-comité ........................................................................................75 5.3.2 Fondsenwervingscomité........................................................................75 5.3.3 Klankbordgroep ...................................................................................76

6

BIJLAGEN................................................................................................... 77

1 Inleiding

Foto: Luchtfoto ©Stad Leuven

2009 was voor M een sleuteljaar. Het museum zelf was meer dan drie jaar dicht voor publiek en bijgevolg weinig zichtbaar in het museumlandschap. Toch werd er niet stilgezeten. Het kleine team werkte verder aan de inventarisering, conservering en restauratie van een hele reeks kunstwerken ter voorbereiding van de collectiepresentatie voor het nieuwe museum – met een collectie in topconditie - en de productie van enerzijds de bestandscatalogus M Collecties, Schilderijen met het overzicht van de volledige schilderijencollectie. Met een selectie van de vijftig belangrijkste werken die uitvoerig worden beschreven. Anderzijds publiceerde M bij de heropening ook M Leuven. Het museum en de collectie waarin vijftig topstukken uit alle deelcollecties op een toegankelijke manier aan het publiek worden voorgesteld. Naast 0609 – het ZwerfMuseum, het driejarige project dat in 2009 zijn beslag kreeg, en een heel aantal tijdelijke tentoonstellingen hedendaagse kunst, realiseerde M de eigen tentoonstelling Jan Vercruysse. Werken 1975-2009, werkte het mee aan de prestigieuze tentoonstelling Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester, gerealiseerd door Artes, en werd een volledig vernieuwde collectieopstelling voorbereid en uitgewerkt met ongeveer 500 kunstwerken uit de eigen verzameling. Naast deze inhoudelijke opdrachten waren de voorbereiding van de opening, het operationeel maken van een nieuwe werking en de afronding van de vernieuwbouw een prioritaire zorg. Hierbij lag de focus op het ontwikkelen en opstarten van een personeelsen financieel kader en het zoeken naar een functionele modus operandi. Concreet betekent dit samen met de stedelijke diensten de bouwwerken opvolgen, de inrichting in goede banen leiden, een zakelijk beheer op poten zetten en uiteraard ook M kenbaar maken aan het grote publiek en de media. Dat het gebouw afraakte en dat de tentoonstelling Rogier van de Weyden kon open gaan kan een klein wonder genoemd worden. Tot enkele maanden ervoor waren de

4

klimaatregeling en de beveiliging, die optimaal moesten functioneren voor de kostbare bruiklenen, nog niet volledig operationeel. Er werd uiteindelijk gezwoegd om het gebouw volledig gebruiksklaar af te werken tot enkele minuten voor de opening. Hiervoor moeten we de burgemeester en verschillende diensten (Technische Dienst, Groendienst…) van de Stad Leuven erg dankbaar zijn. In 2010 zal er nog hard geknokt mogen worden om het hele gebouw helemaal in orde te krijgen. De Stad Leuven heeft de financiering van het gebouw voor meer dan 80% gedragen. Eind 2009 bedroeg de kost van het gebouw 26,7 miljoen. Tot bij de volledige oplevering zullen daar vermoedelijk nog enkele miljoenen bijkomen. Het architecturale concept van Stéphane Beel wordt algemeen geroemd en als zeer geslaagd omschreven: ‘Een lust voor het oog van architectuurminnaars. Maar ook voor zij aan wie museumbezoeken niet besteed zijn. De prachtige binnentuin, het gezellige museumcafé en de strakke ontmoetingsruimte de antichambre zijn gratis toegankelijk.’ (Het Nieuwsblad zaterdag 19 september). Betreffende de publiekswerking verrichtte het M-team gigantisch werk. Het nieuwe gebouw, de collectiepresentatie, de openingstentoonstellingen, de scholenwerking, brede publieksactiviteiten… dienden op de kaart te worden gezet. Dit is wonderwel gelukt en we kunnen spreken van een M-hype in het najaar van 2009. M klokte uiteindelijk af met zo’n 170.000 bezoekers. Hiervan bezochten 150.000 personen de openingstentoonstellingen, 6.000 de kleinere projecten voor de opening en 24.000 mensen kwamen in de Schatkamer van Sint-Pieter. In 2009 werd ook gestart met een nieuwe eigen ledenwerking, de M-bassadeurs. De Mbassadeurs zitten volledig geïntegreerd in de werking van M. Ze zijn een prachtige tool voor de inbedding in het stedelijk weefsel. Eind 2009 telden de M-bassadeurs 422 leden. Het personeelsbeheer stond in het teken van het uitdenken van een juist kader, aanwervingen van medewerkers en het werken aan de juridische structuur om, met wat dit laatste betreft, te komen tot een rechtspositieregeling gelijklopend aan die van de stad maar toch hier en daar op een aanvaarbare manier aangepast aan de specifieke noden van M. Wat het samenstellen van het personeelskader betreft, waren twee elementen prioritair. Ten eerste het zoeken en aanwerven van de geschikte afdelingshoofden en een groep erfgoed- en baliemedewerkers. Ten tweede de juiste medewerkers rekruteren om de openingsmaanden in goede banen te kunnen leiden. Dit betrof voornamelijk tijdelijk personeel gezien de beperkte tijd om aan te werven. In 2010 zal er zeker nog heel wat werk aan de winkel zijn om de personeelswerking op punt te krijgen: verdere uitbouw van het vaste kader, een aangepast arbeidsreglement uitschrijven, het op punt zetten van het prikkloksysteem, de overdracht van het statutair stadspersoneel… Wat de financiële werking betreft, draaide M in 2009 met een omzet van een kleine 4 miljoen euro. Ongeveer 2,2 miljoen euro ging naar de werking zelf voor de realisatie van de operationele werking (tentoonstellingen, collectie, publiekswerking, diverse honoraria, personeel, gebouw en vaste infrastructuur). Het stadspersoneel, ongeveer 9 VTE’s, zit niet mee in deze kost voor 2009. De kosten voor afschrijvingen zijn 965.679 euro waarvan ongeveer 810.625 euro voor het gebouw. Op het vlak van de operationele werking is het duidelijk dat 2009 geen representatief jaar is. De omzet in 2010 zal groeien naar 5 miljoen euro en de kostenstructuur zal er anders uitzien. Het negatieve resultaat in het tweede boekjaar beloopt 2.437.473,45 euro. Het gecumuleerd overgedragen verlies (395.939 euro in 2008) bedraagt eind 2009 uiteindelijk 2.833.412,12 euro. Het juridische kader van M is een Autonoom Gemeentebedrijf (AGM, Autonoom Gemeentebedrijf Museum Leuven). Een autonoom gemeentebedrijf is een minder gekende beheersvorm voor een museum. Het is een gemeentelijk extern verzelfstandigd

5

agentschap met een eigen rechtspersoonlijkheid, dat door de gemeente wordt opgericht en belast is met de uitvoering van welbepaalde beleidsuitvoerende taken. Het heeft eigen statuten en een raad van bestuur. De raad kan haar dagelijks bestuur delegeren aan een directiecomité. De werking van het AG en de verhouding met de stad wordt geregeld in een beheersovereenkomst. Deze juridische entiteit maakt dat het gemeentelijk beleid stevig verankerd zit in de organisatie, maar laat toe om op financieel vlak bedrijfsmatig te werken. Het verder uitdiepen en uitbreiden van de samenwerkingen met externe organisaties was ook een prioriteit van M. Deze aanzetten zullen pas in 2010 zichtbare resultaten leveren. Uiteraard staat de stad Leuven op nr 1 als voogdijoverheid. Met vele diensten (cultuur, toerisme, technische dienst, personeelsbeleid…) werd nauw samengewerkt; uiteraard was vooral de technische dienst een dagelijkse gesprekspartner gezien de realisatie van de vernieuwbouw. De K.U.Leuven speelt ook een notoire rol in de uitbouw van M. De Rogier van de Weyden-tentoonstelling en de samenwerking met Instituut voor het onderzoek in de kunsten (IVOK) zijn hiervan de belangrijkste voorbeelden. M bedankt de Provincie Vlaams-Brabant en de Vlaamse Gemeenschap voor haar structurele subsidie en substantiële ondersteuning van de Rogier van der Weyden tentoonstelling. Tot slot willen we alle personen bedanken die M hebben ondersteund in 2009: de leden van de Raad van Bestuur en het Directiecomité en de leden van de adviserende comités: het HRM-comité, het fondsenwervingscomité en de klankbordgroep rond M-bassadeurs.

Luc Delrue

Denise Vandevoort

Intendant M

Voorzitter Raad van Bestuur M

6

2 Museale en kunstenwerking 2.1 Presentaties Naar aanleiding van de ingrijpende verbouwingswerken was het museum van 30 april 2006 tot 20 september 2009 gesloten voor het publiek. Toch bleef het museum in beperkte mate in Leuven en elders actief op verplaatsing via het ZwerfMuseum (06/09 – boxenproject, Archeobox, langdurige bruiklenen aan Mechelen, Antwerpen en Brugge) en tentoonstellingen (voornamelijk met hedendaagse kunstenaars) op verschillende plaatsen in de stad, o.a. Expo Tweebronnen, de Norbertuspoort van Parkabdij. Zoals in 2008 was M opnieuw partner van het STUK bij de organisatie van het STORE Playgroundfestival. In het licht van de heropening op 20 september 2009 organiseerde M regelmatig groepsbezoeken aan de werf; zo hadden al vele honderden belangstellenden een blik achter de schermen kunnen werpen. In 2009 waren alle inspanningen uiteraard gericht op de heropening van het museum met een nieuwe opstelling van de eigen collecties en twee openingstentoonstellingen: Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester en Jan Vercruysse. Werken 1975-2009. Tijdelijke presentaties in 2009 0609 – Zwerfmuseum - Boxenproject De kleine en grote boxen kregen het laatste projectjaar een plaats in Leuvense bedrijven onder de noemer ‘Dessert’, versie I, II en III. Gastvrouw en gastheer waren Atelier 88 (Naamsestraat), Hotel Martin’s Klooster (Predikherenstraat), drukkerij Peeters (Herent), Het land aan de overkant (L.Schreursvest), KBC Bank & Verzekering (Brusselsesteenweg), de Universiteitshallen en de Universiteitsbibliotheek. Na drie jaren sloot M haar project 06/09 - Zwerfmuseum af met een dubbele knal. Op 13 juni startte immers zowel de laatste editie van het kleine boxen-luik alsook de laatste editie van het grote boxen-verhaal. De hele zomer lang kon het publiek M als zwerver ontmoeten in de stad. Alle negen kleine boxen verzamelden zich in Atelier 88 voor Dessert III. Dit is de galerij van kunstenaarskoppel Antoon Verbeeck en Ann Dieltjens. Zij verzorgden de artistieke impressie bij de museumobjecten in en op de boxen en ook op de kaartjes van 06/09 Dessert (het derde en laatste projectjaar). Negen nieuw gekozen en verrassende objecten uit de museumcollectie werden gepresenteerd in de kleine vitrines. Foto M: finissage boxenproject

Nadat M voor haar gastcuratoren de voorbije jaren in de entertainmentvijver viste hierdoor eerst Yasmine en dan Kommil Foo aan de haak sloeg, was de keuze voor laatste ‘grote’ boxeneditie gevallen op Peter Adriaenssens, prof. en autoriteit in kinder- en jeugdpsychiatrie van de K.U.Leuven. Hij presenteerde zijn kijk op trauma

en de de en

7

heling en trok parallellen tussen de geneeskunde en de restauratiepraktijk in twee grote kubussen in het UZ Gasthuisberg onder de noemer Honderd wegen. Behoud, herstel en genezing. 06/09. 06/09. 06/09. 06/09.

Dessert I (kleine boxenproject) 17/10/2008-23/02/2009 Dessert II (kleine boxenproject) 27/02-01/06/2009 Grote boxen: Honderd wegen, herstel, genezing (Peter Adriaenssens) 13/06-10/09/2009 Dessert III (kleine boxenproject) 13/06-05/09/2009

Tijdelijke tentoonstellingen hedendaagse kunst (in)Site Sagalassos Exporuimte Tweebronnen - 21 november 2008 – 11 januari 2009 De tentoonstelling (in)Site Sagalassos toonde de opgravingen en vondsten op de archeologische site Sagalassos in Turkije. Sinds 2003 fotograferen Bruno Vandermeulen en Danny Veys de opgravingen en vondsten op de site, die reeds 18 jaar door een interdisciplinair-archeologisch team van de K.U.Leuven onder leiding van Prof. Marc Waelkens onderzocht wordt. Met de combinatie van landschap, architectuur en portretten bieden de fotografen een nieuw perspectief op site-gebonden fotografie, dat de zuivere registratie van het archeologische proces overstijgt en de archeologen een nieuwe kijk biedt. Fotografie is in het werk van deze fotografen niet meer de van oudsher objectieve en documentaire sidekick van de archeologie maar een volwaardige en actieve partner. In deze tentoonstelling werd, naast een selectie van beelden uit het recente fotoboek “(in)site Sagalassos”, ook nieuw werk gepresenteerd. In hun nieuw werk hertalen de fotografen de archeologische visie op site-gebonden fotografie naar een nieuwe beeldtaal en plaatsen deze in de hedendaagse kunstpraktijk waarbij ze in relatie treden met het onderwerp. Toch zijn ook deze foto’s relevant binnen de archeologie. Door een suggestieve en actieve vorm van fotograferen verliest het beeld zijn objectiviteit, maar wint het aan duidelijkheid en leesbaarheid. In deze praktijk wordt een beeld gemaakt in plaats van genomen. De fotograaf maakt duidelijke keuzes naar standpunt en kader. Deze keuzes reflecteren zich in de foto waarbij er niet alleen van de maker een "mode of engagement" verwacht wordt, maar ook van de kijker. Vandermeulen en Veys benaderen de site-gebonden fotografie daarom op drie verschillende manieren. “Fixed Frame” toont vaste standpunten die tijdens de duur van het project worden geherfotografeerd. Zo ziet men hoe een archeologische site of structuur door de tijd heen transformeert. Daarnaast staan “Scales”, die landschap, structuren en mensen in relatie met mekaar plaatsen. “Sequences” zijn combinaties van verschillende beelden die samen één werk vormen. Tentoonstellingen met werk van regionale kunstenaars Marc Raes Martelarenplein – 19 februari tot 14 maart 2009 Op het Martelarenplein van Leuven, tussen het station en het vredesmonument verrees een monumentale video-installatie. Wanneer de avond viel werden de tekeningen van de Leuvense kunstenaar Marc Raes geprojecteerd. Raes liet films maken van zijn tekenende hand. Op die manier ontplooit de tekening zich voor de ogen van de voorbijganger. Gezichten verschijnen, veranderen en verdwijnen weer, eindeloos.

8

Door minimale ingrepen met houtskool creëert Marc Raes aangezichten, lichamen en landschappen. De projecties worden getoond in Leuven, Mechelen, Hasselt en Strombeek-Bever. Er verschijnt eveneens een krant met tekeningen en teksten van Marc Raes, Tom Troch, Eric Min en Bernard Dewulf. Leuven Anders Norbertuspoort – 25 april tot 10 mei 2009 Onder de titel ‘Leuven Anders’ brachten Patrick De Baets en Peter Mockers Leuven in beeld. Aan de hand van drie zorgvuldig gekozen invalshoeken, stadslandschappen, kleine fotografie en mensen in de straat maakte je kennis met hun krachtige beelden. Daarnaast toonden ze met panoramische veelluiken een unieke en dynamische kijk op stadspleinen en -terreinen. Beide fotografen brachten op een zeer sterke en treffende wijze zowel het historisch karakter als de hedendaagse architectuur van de stad in beeld. Ondanks de snelle digitale evolutie in de fotografie kozen zij bewust voor het analoge fototraject. Deze fototentoonstelling is het resultaat van talrijke uren rondwandelen met open vizier en gewapend met zwart-witfilm op zoek naar datgene wat hen als fotograaf treft. De stad is voor hen een onuitputtelijke bron van inspiratie. Zij worden meer en meer geboeid door de manier waarop het licht zich in de stad gedraagt. Ze kijken dan ook vaak in grijstinten door hun camera naar deze kleurrijke wereld. 4MEN / 4Ele-men-ts Exporuimte Tweebronnen – 2 mei tot 20 mei 2009 Bart Reekmans, Herman Moureau, Maurice Verreydt en Michel Smekens palmden de exporuimte van Tweebronnen in met een apart verhaal over de menselijke vrijheden. Met een raak gekozen titel wouden ze aantonen dat de mens ontbreekt in het klassieke rijtje van de vier elementen (aarde, water, lucht en vuur). Met deze elementen als leidraad vierden de vier kunstenaars uiteindelijk het mens-zijn. Vrijheid van denken en handelen, angst, vreugde en verlangen van de menselijke figuur staan daarbij centraal. Talrijke tekeningen, schilderijen, driedimensionale en digitale kunst gaven het gezamenlijk project vorm. Kat Elsen Norbertuspoort – 8 mei tot 21 mei 2009 De schilderijen tussen figuratief en abstract, ontstonden in één moment en werden nadien niet meer bewerkt, waardoor ze de energie en het innerlijke leven van dat ene moment vatten. De natuurlijke tinten gaven de verbondenheid met de natuur weer. Peter Simoens en Lieve Bijnens Exporuimte Tweebronnen – 29 mei tot 13 juni 2009 De kunstenaars Lieve Bijnens en Peter Simoens studeerden aan de Stedelijke Academie De Lei (SLAC) waar ze elkaars werk ook leerden kennen. Lieve Bijnens is keramiste en heeft haar atelier in Oud-Heverlee. In de tentoonstelling bracht ze nieuw en bestaand werk bij elkaar. Het materiaal waarmee ze werkt, de klei, vormt de essentie van haar werk. ‘Klei is niets, klei is het meest abstracte materiaal waarmee je werkelijk alles kan doen. Klei heeft geen afmetingen, het is de totale abstractie van materiaal, er is geen definitie voor, je kan persoonlijk invullen wat je er mee doet. Elke bol klei heeft zijn natuurlijke beperkingen, ontplooit zijn eigen taal en openbaart zijn kracht.’ Bijnens’ interesse ligt in het subtiele groeien binnen een natuurlijke vorm. Een vorm kan gesloten, schuw of beschermend lijken, terwijl de kracht van een opwaartse beweging uitnodigt tot actiever onderzoek. Elk stuk bevat de geschiedenis van het maken, gevormd door herhaaldelijk bijwerken, schrapen en zacht duwen om tot de juiste vorm te komen.

9

Peter Simoens is schilder en laat zich inspireren door beelden die hij vindt in tijdschriften, op het internet of door oude foto’s, door films. Hij schildert types, nooit echte mensen. De beelden die hij vindt, manipuleert hij. Ze blijven gewild onduidelijk of mysterieus. Achter het beeld schuilt geen ideologie. De schilderijen scheppen verwachtingen die niet worden ingelost. Soms suggestief, daarom ga je het beeld in vraag stellen. Aan de oppervlakte lijk je een verhaal te zien. Maar er is enkel leegte, geen betekenis. De beelden zijn aan hun context onttrokken. Simoens plaatst het kijken en het schilderen op de voorgrond. Het onderwerp zelf is nauwelijks van belang. Peter Simoens schildert om beelden te creëren. Beelden die andere ondergraven of je manier van kijken beïnvloeden. Misschien moet je elk beeld wel wantrouwen. Simoens’ schilderijen onthullen nooit alles, het is niet duidelijk wat je ziet. Op die manier wordt de toeschouwer geconfronteerd met de kunstmatigheid van het beeld. De echte mens staat buiten. MiX Norbertuspoort – 1 juni tot 30 juni 2009 Afstudeerproject Vakoverschrijdend Atelier Stedelijke Academie Leuven Hans Fannes Exporuimte Tweebronnen – 24 juni tot 17 juli 2009 Tentoonstelling met nieuwe schilderijen en ingrepen van de jonge Leuvense kunstenaar Hans Fannes (°1981). Fannes studeerde af in 2005 als meester in de beeldende kunst aan de hogeschool Sint Lukas Brussel. Dirk Boulanger Exporuimte Tweebronnen – 14 november tot 12 december 2009 Op 13 november nam Kunst In Huis intrek in de Exporuimte van bibliotheek Tweebronnen. Voortaan kunnen bezoekers hier terecht voor kunstuitleen. De tentoonstelling van Dirk Boulanger luidde tegelijk het nieuwe beleid van stad Leuven in ter ondersteuning van de beeldende kunstenaars in de regio. De stad stelt hiervoor drie locaties ter beschikking: Exporuimte Tweebronnen, kapel Romaanse Poort en Norbertuspoort. In samenwerking met M, 30CC, SLAC, Kunst In Huis. (in)site Sagalassos (fototentoonstelling i.s.m. IvOK) 4 Elements Peter Simoens Hans Fannes Dirk Boulanger

21/11/2008-11/01/2009 24/04-24/05/2009 25/05-16/06/2009 17/06-21/07/2009 20/08-30/09/2009

Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester 20 september 2009 – 06 december 2009 Uitgangspunt van de tentoonstelling was het werk van Rogier van der Weyden. Op de eerste plaats werd de vernieuwende artistieke taal van de schilder gedefinieerd. In confrontatie met kunst van tijdgenoten en navolgers uit verschillende disciplines werd de bijzondere artistieke en grensoverschrijdende betekenis van Van der Weyden aangetoond. De tentoonstelling bracht meer dan 100 topstukken van Rogier van der Weyden en zijn tijdgenoten uit 58 Europese en Noord-Amerikaanse collecties samen. Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester focuste op het oeuvre van Rogier van der Weyden zelf. Een representatieve collectie van zijn schilderkunst, waaronder verscheidene absolute meesterwerken, zo goed als alle tekeningen uit de

10

‘groep Van der Weyden’, de enige miniatuur uit zijn oeuvre en het wereldberoemde wandtapijt uit Bern vormden de kern van de tentoonstelling. Daarnaast was er een sterk uitgepuurde verzameling beeldhouwkunst van nauw verwante kunstenaars. Sommige zo goed als onbekend, maar stuk voor stuk topwerken. Rogier van der Weyden 1400|1464 De Passie van de Meester toonde meesterwerken van Rogier van der Weyden en zijn tijdgenoten uit de belangrijkste Europese en Noord-Amerikaanse verzamelingen en bood zo een uniek overzicht van de buitengewone impact van de meester. De tentoonstelling zorgde ook voor eenmalige reünies van werken die in de loop der eeuwen verspreid raakten. Zo werden er enkele twee- en drieluiken, soms voor de allereerste keer sinds eeuwen, opnieuw samengebracht. Meerdere objecten kregen een conservatie- en restauratiebehandeling. Het absolute meesterwerk van Rogier van der Weyden is de Kruisafneming uit ca. 1435. Van der Weyden vervaardigde dit werk in opdracht van de Leuvense Schuttersgilde voor de kapel van O.L.V.-Van-Ginderbuyten. Het werk bevindt zich vandaag in het Museo del Prado te Madrid. Het kon om conservatorische redenen niet worden getransporteerd naar Leuven. Gezien het belang en de Leuvense origine van het stuk, mocht het evenwel niet ontbreken in het tentoonstellingsparcours. De organisatoren vroegen daarom aan videokunstenaar Walter Verdin (°1953) om de Kruisafneming, op een persoonlijke wijze en via hedendaagse media, aanwezig te stellen. Zijn video-installatie SLIDING TIME was te zien in het gratis toegankelijke auditorium van het museum, als introductie tot de tentoonstelling. Campagnebeeld

Experts uit binnen- en buitenland verleenden hun medewerking aan de wetenschappelijke catalogus, uitgegeven in het Nederlands, het Frans en het Engels. Het team van 38 auteurs stond onder de wetenschappelijke leiding van Dr. Lorne Campbell, Senior Research Curator in de National Gallery te Londen en voorzitter van het wetenschappelijk comité en Prof. dr. Jan Van der Stock, verbonden aan de K.U.Leuven en curator van het project. Rogier van der Weyden 1400|1464 – De Passie van de Meester was een initiatief van Artes.Leuven vzw, het samenwerkingsverband van de stad Leuven, de provincie VlaamsBrabant en de K.U.Leuven. Bedoeling van de organisatie is om tentoonstellingen met internationale uitstraling mogelijk te maken; daarbij gaat Artes.Leuven vzw uit van recent wetenschappelijk werk dat de stad en de provincie als kennisregio positioneert. De bundeling van financiële middelen, van kennis en van ervaring waarvoor de afzonderlijke partners instaan, levert dus een duidelijke meerwaarde op. Medewerkers van Artes.Leuven, de K.U.Leuven en M van Museum Leuven speelden elk hun rol bij de realisatie. Artes.Leuven was de coördinerende instantie en had de verantwoordelijkheid voor het zakelijk beheer, de publiekswerking en de communicatie. De K.U.Leuven stond in voor de inhoudelijke en wetenschappelijke uitbouw. Het M-team volgde de tentoonstelling inhoudelijk mee op, zorgde voor de infrastructuur (klimaat en veiligheid), het onthaal en de balie. Op het vlak van publiekswerking en communicatie werd nauw samengewerkt. M stond tevens in voor de samenstelling en het coachen van het team van de bewakers. Met de opening van M, het nieuwe museum van Leuven, heeft de Vlaams-Brabantse hoofdstad op 20 september 2009 er een belangrijke nieuwe culturele speler bij. Als

11

dynamische en eigentijdse kunststad en kenniscentrum kan Leuven nu de concurrentie aangaan met andere Vlaamse steden als cultuurtoeristische bestemming. Die heropening was een belangrijke troef. Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester, een van de twee openingstentoonstellingen van M, is mee aangewend om de sterktes uit te spelen. De internationale uitstraling van De Passie van de Meester gaf M de mogelijkheid om zich direct te positioneren in het Vlaamse, het Belgische en het internationale cultuurlandschap. De tentoonstelling bood daarnaast voor velen een gelegenheid om (opnieuw) kennis te maken met de stad Leuven. Het toeristisch potentieel van de tentoonstelling optimaal benutten was een voortdurend aandachtspunt van de organisatoren.

Jan Vercruysse. Werken 1975-2009 20 september 2009 – 17 januari 2010 Jan Vercruysse is een van de toonaangevende en meest invloedrijke Belgische kunstenaars. Met de keuze voor deze kunstenaar voor de openingstentoonstelling trok M een belangrijke kaart. Jan Vercruysse is een vaste waarde in de beeldende kunst van de jongste decennia. Met de reeks TOMBEAUX verwierf hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw internationale erkenning. Zijn werk bevindt zich in de belangrijkste Belgische en internationale musea. In 2001 ontving hij de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst. Een tentoonstelling met een overzicht van zijn ganse oeuvre en recente werken vond tot 2009 niet plaats. M achtte de tijd daarom rijp voor een overzichtstentoonstelling. Bij de tentoonstelling gaf M een omvangrijke meertalige catalogus uit en een kleine wandelgids die het oeuvre voor de individuele bezoeker beter duidde. Daarnaast werden rondleidingen voorzien door ervaren gidsen voor verschillende doelgroepen. Op vraag van M stelde Jan Vercruysse zelf een tentoonstelling samen, die de hoogtepunten uit zijn veelzijdige carrière toonde. Het visueel werk van Vercruysse komt voort uit zijn poëzie. In 1974 liet hij het schrijven van gedichten achter zich om zich op de beeldende kunst te richten zonder poëtische referenties ooit helemaal overboord te gooien. In 1984 verschuift het centrale thema in zijn werk van het gefotografeerde zelfportret naar het sculpturale stilleven. Dit plastisch werk refereert vooral aan de architectuur en het theater. Kolommen, panelen, meubelstukken, kaders, spiegels en allerlei andere theatrale elementen vormen samen merkwaardige entiteiten. Het oeuvre van Vercruysse kan opgedeeld worden in verschillende reeksen; elke reeks is een nieuw onderzoek naar de plaats van de kunst en de kunstenaar. Kenmerkend voor

12

de werkwijze van Jan Vercruysse zijn de thematische series waarbij hij een thema in een reeks werken uitbouwt. De uitwerking van een thema leidt tot een werk, dat een volgend werk veroorzaakt, dat op zijn beurt een volgend werk veroorzaakt en dit tot aan de grenzen van de zinvolle betekenissen van het thema, in relatie met zinvolle plastische mogelijkheden. Dit verscheiden werk bevat vele verwijzingen naar kunsthistorische achtergronden. De afwezigheid van een onmiddellijk identificeerbare inhoud stelt de toeschouwer vaak voor vele raadsels. Naast een kunstfilosofisch parcours genereert Vercruysse echter vooral esthetische objecten. Zijn kunstwerken nemen ons mee op een lange reis via de topkunstwerken en de stromingen uit het verleden die belangrijke vragen over de kunst stelden. Dit realiseert de kunstenaar voornamelijk door het vervreemdende gebruik van herkenbare alledaagse vormen, materialen en stijlen.

Belangrijke reeksen die aanwezig waren in de tentoonstelling: de Portretten van de Kunstenaar (1978-1984), de TOMBEAUX (1987-1994), de M(M)-werken (1992-1998), Les Paroles (1993-1998), Les Paroles [Letto] (1998-2001) en de Places (vanaf 2004), waarvan enkele werken die nog niet in België te zien waren of voor het eerst werden tentoongesteld. Parallel aan de tentoonstelling was Jan Vercruysse in het STUK Kunstencentrum gastcurator van de tentoonstelling WERKEN, FRAGMENTEN VAN EEN COLLECTIE. In STUK creëerde hij een selectieve context bij zijn eigen werk en bracht hij werken samen van verschillende kunstenaars. Beide tentoonstellingen werden samen gecommuniceerd en waren te bezichtigen via een combiticket. o.a. Jean-Marc Bustamante, Anne Daems, Thierry De Cordier, Lili Dujourie, Katharina Fritsch, Rodney Graham, Dianne Hagen, Sherrie Levine, Reinhard Mucha, Juan Muñoz, Bruce Nauman, Ed Ruscha, Thomas Schütte, Walter Swennen, Gert Verhoeven, Didier Vermeiren, Boyd Webb, James Welling, Stephen Wilks, Franz West en Frank Zappa.

13

STORE – PLAYGROUND FESTIVAL 6 november 2009 – 13 november 2009 Jaarlijks slaan M en STUK de handen in elkaar tijdens het Playground festival. Kunst in de publieke ruimte heeft een eigen karakter en spreekt een ander publiek aan dan tentoonstellingsof museumbezoekers. Kunst in de publieke ruimte speelt vaak met het element ‘verrassing’ en laat voorbijgangers en betrokkenen op een frisse manier naar onze dagelijkse omgeving kijken. Binnen Playground willen M en STUK telkens een bijzonder project in de openbare ruimte uitwerken. Het festival Playground focust zich op het raakvlak tussen beeldende kunst en podiumkunsten (dans, theater, performance) en brengt een aantal bijzondere artistieke projecten die elementen uit beide disciplines op een originele manier combineren. In het verlengde van het Playground festival, wil dit nieuwe samenwerkingsproject de Leuvense stadsruimte als werkdomein betreden en betrekken, en de openbare ruimte op originele, creatieve manieren belichten en bevragen. In 2008 was dit Postcards from the Future. Tijdens de maand oktober werden in de stad massaal postkaarten verspreid die alledaagse scènes in Leuven in beeld brengen. Acht verschillende taferelen in de stad werden gekoppeld aan een plaats en een moment in de toekomst. Als bezoeker werd je uitgenodigd je op dat moment naar de plaats in kwestie te begeven, waar je de scène live kon herbeleven en ook verrast werd door nieuwe elementen. Postcards from the Future was een samenwerking met C&H (Christophe Meierhans, Heike Langsdorf, Christoph Ragg). In 2009 stelden M en STUK een unieke performance voor: Store. Store is een winkel, maar geen gewone winkel. Als bezoeker maak je je keuze uit een lijst van 60 verschillende acties en performances die de kunstenaars voor en met jou uitvoeren. Van Take Away, Do it yourself, Delivery Service tot Pure Theatre. Kunst wordt hier een unieke, speelse en interactieve ervaring. Met het Storeproject wil het Oostenrijkse kunstenaarsduo Matsune & Subal de consumptie van kunst en cultuur in vraag stellen. ‘Objecten’ die je koopt zijn slechts blijvend, tot de volgende klant een nieuwe actie bestelt. De klassieke format van theater, museum en galerij worden zo in vraag gesteld. Daarnaast worden globalisering, consumptie en het wereldwijde systeem van handel, die vandaag als vanzelfsprekend worden beschouwd, uitgedaagd. Store laat de klant/toeschouwer nadenken over zijn rol als consument. Op humoristische wijze wordt er gespeeld met de idee van een succesvolle ‘business chain’. De producten die de kunstenaars creëren, verwijzen ook met een knipoog naar de omliggende winkels, de omgeving en het Playground-festival. Met prijzen vanaf 80 cent wordt kunst (eindelijk) voor iedereen betaalbaar. Performances door Michikazu Matsune & David Subal. Met steun van Terrains Fertiles, Im_flieger, Culture 2000, the city of Vienna. Ca. 300 mensen bezochten de winkel in de Mechelsestraat (ook tijdens het Rode Hond Festival).

14

2.2 Collecties 2.2.1

Nieuwe presentatie M-Collectie

Foto M: schilderijenzaal

Organisch gegroeid binnen de Leuvense context is de Leuvense kunstverzameling stedelijk van aard. Door de belangrijke positie die de stad in bepaalde periodes innam op het (inter)nationale plan overstijgt de kwaliteit van die verzameling met gemak het lokale niveau. Twee verzamelingen vormen de museale ankerpunten. De vijftiende-eeuwse en vroeg-zestiende-eeuwse schilderijen met als thema de Passie van Christus en de uitgebreide collectie Passiebeelden – één van de meest overzichtelijke ensembles en de tweede grootste museale verzameling van dergelijke sculpturen in ons land – behoren samen met het brandglas tot de meest succesrijke producten uit de Brabantse en Leuvense ateliers van de middeleeuwen. Dit patrimonium van M overstijgt duidelijk het lokale belang en heeft een nationale en zelfs internationale betekenis; dit blijkt uit de talrijke binnen- en buitenlandse publicaties en tentoonstellingen waarin deze werken worden opgenomen en besproken.

15

De tweede sterkhouder van M is ongetwijfeld de negentiende-eeuwse kunstverzameling. De originele atelierplaasters van Constantin Meunier (18311905) zijn hiervan de eerste vaste waarde. Opdrachten van kunstminnende Leuvenaars in de negentiende eeuw maakten dat in Leuven een mooi patrimonium uit die periode is opgebouwd. Via schenkingen, legaten en aankopen is de negentiendeeeuwse verzameling uitgegroeid tot een volwaardige tegenhanger van de laatgotische collectie met een gelijk(w)aardige uitstraling. Het vaste parcours is in de eerste zalen opgebouwd rond de twee sterkste verzamelingen die elkaar in de opstelling meteen opvolgen: de late gotiek en de negentiende eeuw. Dergelijke aanpak valoriseert de sterke punten en geeft de opstelling vanuit esthetisch oogpunt een stevige ruggengraat. De selectie voor de nieuwe opstelling toont aan dat vooral wat de deelcollecties textiel, brandglas, aardewerk en porselein betreft, er te veel objecten zijn om voortdurend op te stellen. Dit geeft M dan weer het voordeel en de vrijheid om op geregelde tijdstippen wissels door te voeren in de vernoemde deelcollecties en op die manier het statische van een permanente opstelling te doorbreken. Daarnaast omvat M nog bepaalde elementen die om een specifieke invulling vragen. De stijlkamers vormen het decor voor een massaspel van toegepaste kunsten, opgesteld in een centrale toonkast. Het zicht op de tuin is daarbij een belangrijk aandachtspunt; de ramen worden dan ook vrijgemaakt. M presenteert bovendien ook andere kunstwerken en deelverzamelingen in wisselende opstellingen en vanuit verschillende invalshoeken. Onder de noemer Collectie+ zullen museummedewerkers, gastcuratoren, onderzoekers en hedendaagse kunstenaars objecten of aspecten van de collectie uitlichten of in een ruimere context plaatsen, bijvoorbeeld door ze te combineren met tijdelijke bruiklenen. M benadert haar collectie als levend gegeven en zoekt daarin voordurend naar verbanden met het heden. Daarnaast is de M-collectie ook een instrument voor onderzoek. Nieuwe wetenschappelijke studies, belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen en actuele thema’s zijn hier het uitgangspunt. Eens op kruissnelheid, plant M jaarlijks een drietal tijdelijke tentoonstellingen met nationale en internationale uitstraling. Reikwijdte is een straal van 250 km rond Leuven. Dit kunnen zowel monografische als thematentoonstellingen zijn. M streeft er aldus naar een plek te worden die een significante rol speelt binnen de nationale en internationale kunstscène, complementair aan andere beeldende kunstencentra of musea in België. Deze tentoonstellingspolitiek vraagt om een toplocatie. M heeft zowel kwalitatieve (architectuur, ligging…) als kwantitatieve (grootte, structuur) troeven.

2.2.2

Bruiklenen voor tentoonstellingen

16

Na de sluiting van het museum voor het publiek op 30 april 2006 zijn alle objecten van de 46.000 nummers tellende verzameling getransporteerd naar een tijdelijk depot in het Entrepotgebouw aan de Vaart. De topstukken van de beelden- en schilderijencollecties, die zich als langdurige bruikleen in de stedelijke musea van Brugge (Groeningemuseum), Mechelen (Schepenhuis) en Antwerpen (Rubenshuis) bevonden, werden vanaf januari 2009 teruggebracht naar Leuven, behalve de Rubenskopie die in Antwerpen blijft. Sommige ervan moeten immers nog een behandeling ondergaan vooraleer ze hun plaats kunnen innemen in de nieuwe museumopstelling. In 2009 zijn 24 bruikleendossiers opgemaakt voor tentoonstellingen in binnen- en buitenlandse musea: onder meer in Sint-Truiden, Mechelen, Heverlee, Sint-Gillis, Gent, Antwerpen, Avesnes-le-Sec (Frankrijk).

2.2.3

Schenkingen, legaten en aankopen

In 2009 is de M-collectie verrijkt met negen schenkingen. Dominique Verloo schonk de portretten van de heer en mevrouw Vandeput (architect stationsgebouw Leuven). Naar aanleiding van de tentoonstelling over Piet Gilles, schonken de heer en mevrouw van Guesebroek het werk Schaatsers op het ijs van deze Leuvense kunstenaar. Bij de opheffing van de vzw hebben de Vrienden van de Leuvense Musea op 12 december 2009 voor een laatste maal een aantal werken van Leuvense kunstenaars geschonken ter verrijking van de stedelijke verzameling, met name van Paul-Victor Maes (twee schilderijen), Katrien Caymax (grafiek), Herman Verlinden/Lam (Portret van burgemeester Louis Tobback), Dirk Boulanger (Inne minne manni mo) en Sam Dillemans (Zelfportret). Bij veilinghuis De Vuyst kocht de stad op de veiling van 14 maart 2009 het gesigneerde schilderij Twee vrouwen in de tabaksmanufactuur te Sevilla (1883) van de hand van Constantin Meunier (1831-1905). Die beeldhouwer is de ankerfiguur in de nieuwe museale opstelling van de 19e eeuw en de M-collectie omvatte reeds enkele schilderijen en vooral waardevolle beelden in plaaster en brons. Het schilderij is een voorstudie of variant van zeer hoge kwaliteit voor het definitieve schilderij dat in Brussel hangt. Het betekent bijgevolg een belangrijke aanwinst voor de stedelijke collectie. Bij het Parijse veilinghuis Tajan is 25 maart 2009 een lot van twee tekeningen aangekocht. De bladen tonen figuurstudies voor een beeldhouwwerk – een altaar of epitaaf – in de Leuvense Sint-Geertruikerk en zijn van de hand van Abraham van Diepenbeeck (’s-Hertogenbosch 1596-Antwerpen 1675). Beide bladen dragen op de rug de inscriptie a.v. diepenb. Ad. S. Gertrudia Lovanii.

2.2.4

Restauraties en conserverende behandelingen

Voltooide restauraties en conserverende behandelingen

17

Kunstwerk Robrecht Colijns De Nole, Albasten retabel in 14 panelen, 1610 reliekbuste (gebeente omgeven met textiel) (17e eeuw) Atelier van Rogier van der Weyden, Triniteit Brabants meester, Edelheeretriptiek, 1443 Michiel Coxcie, Hosdentriptiek Jules Van Biesbroeck, De Graanmarkt te Fez Jean Mayné, Processie Pierre-Joseph Steger, Vier familieportretten Van Diest Georges Van Zevenberghen, Ziek kind Joos II Metsys, Perkamenten torenontwerp (1525) Atelier A. Goyers, Tien gewelfsleutels Constantin Meunier, De Verloren Zoon Constantin Meunier, De Zaaier Jef Lambeaux, Saters en Bacchanten Jef Lambeaux, Prometheus Louis Jotthier, Krachtinspanning Gebroeders Goyers, Heilige Augustinus Wolfgang De Smedt, Kerkbinnenzicht van de Leuvense Sint-Pieterskerk, 17e eeuw Wolfgang De Smedt, Gezicht op de Grote Markt in Leuven, 17e eeuw Brabants meester, Christus in de Hof van Olijven, 16e eeuw George Van Zevenbergen, Modiste, 19e eeuw Jean-Baptiste Wolffart, Schone Keukenmeid, 17e eeuw Isidoor Verheyden, Terug van de markt, 19e eeuw Sedes Sapientiae, 13e eeuw, gepolychromeerd hout Madonna en Kind, 14e eeuw, steen Sint-Hubertus, 15e eeuw, gepolychromeerd hout Madonna en Kind, 16e eeuw, gepolychromeerd hout Sint-Job, 16e eeuw, gepolychromeerd hout Sint-Hiëronymus, 17e eeuw, gepolychromeerd hout Constantin Meunier, Het Grauwvuur, 19e eeuw, gips Bernard Van Gobbelschroy, Janseniustoren te Leuven Jean-Baptiste van der Hulst, Portret van Barthelemy H. Ackermans Joseph Maswiens, Binnenzicht in de kathedraal van Toledo Gillis Peeters, Marine Jan-Hendrik Cuypers, Halali Jef Lambeaux, Zittend Naakt Frantz Vermeylen, Smid Frantz Vermeylen, Leerlooier Louis Jotthier, Deense doghond Gekruisigde Christus, begin 16e eeuw Johannes Evangelist, eerste helft 16e eeuw Madonna en Kind, eerste helft 16e eeuw Madonna en kind, begin 16e eeuw Joes Beyaert, Gewelfsleutels, tweede helft 15e eeuw Mater Dolorosa, begin 17e eeuw Omgeving van Jan van Rillaer, Wonderbare visvangst en kruisdraging Omgeving van Jan van Rillaer, Onthoofding van Catharina en Calvarie toegeschreven aan Aelbert Bouts, Madonna met Kind Onbekend, De heilige Maagschap toegeschreven aan Louis Marie Autissier, Vaart van Leuven Constantin Meunier, De overstroming van Leuven in 1891 Joseph Maswiens, Het brouwershuis van Leuven Pieter Coecke van Aelst, De heilige Familie

inv nr. C/122C/135 C/505 S/13/F S/85/V S/44/C S/35/B S/34/M S/33/S S/3/Z LP/927 C/242-251 C/253 C/254 C/261 C/262 C/275 C/516 S/22/S S/23/S S/405/O S/2/Z S/9/W S/47/V C/1 C/8 C/31 C/41 C/53 C/372 C/252 S/35/G S/59/H S/18/M S/5/P C/238 C/267 C/269 C/271 C/318 C/52 C/225 C/362 C/43 C/16-30 C/140 S/12/R S/13/R S/47/B S/8/O S/301/O S/46/M S/21/M S/26/C

In restauratie gegeven of nog onvoltooid kunstwerk

inv.nr.

Jan-Hendrik Cuypers, Halali

C/238

Gerrit Louwerensz. Stellingwerff, Stilleven

S/35/S

Maarten Boelema de Stomme, Stilleven met ham en citroen

S/38/B

Bernaert de Bridt, Stilleven met kreeft

S/50/B

Bernaart de Bridt, Stilleven met haas

S/51/B

Alexander Vanderlick, Portret van Schepen Felix Ackermans

S/3/V

18

Mathieu Lambert, Zelfportret

S/30/M

Jan Rombauts, De verschijning van Christus aan het meer van Tiberias

S/20/R

Kabinet

M/51

Jean-François van Bockstuyns, Maquette van de vieringstoren van de Sint-Pieterskerk

M/46

Mathieu Lambert, Portret van Edward van Even

S/25/M

Anto Carte, De veerman

S/4/C

Onvoltooide toren van de Sint-Pieterskerk in Leuven, 17e eeuw

LP/454

Pierre Vervou, Zicht op Craenendonck in Leuven

LP/511

Pierre Vervou, Huis de Candelaer in de Diestsestraat in Leuven

LP/512

James Ensor, De Visser

G/2/E

Isaac Israëls, Jonge vrouw bij haar opschik

G/1/Ibis

Eugène Laermans, De Landman

G/1/L

Xavier Mellery, Zittende volksvrouw op een balkon, kijkend naar het stadhuis van Leuven

G/27/M

Armand Rassenfosse, Vrouwelijk naakt

G/4/R

Pierre Joseph Verhaghen, Twee apostelhoofden

G/20/V

Pierre Joseph Verhaghen, Naakte mannenfiguur

G/63/V

Constantin Meunier, Avond in het zwarte land

G/308/M

Abraham van Diepenbeeck, De heilige Bernardus van Clairvaux – ontwerp voor een altaarbekroning

G/3187/D

Abraham van Diepenbeeck, De heilige Benedictus van Nursia – ontwerp voor een altaarbekroning

G/3188/D

Koorkap met Christus aan het kruis

T/45

Koorkap met Christus op de koude steen

T/49

Koorkap met de marteldood van Petrus

T/69

Onbekend, Jezus in het huis van Simon de Farizeër

B/III/259

Onbekend, Christus aan het kruis

B/III/40

Tijdens de sluitingsperiode lichtte het museum de fysieke toestand van vooral de volledige collecties schilderijen en beelden grondig door om na te gaan welke kunstvoorwerpen een conservatie- of restauratiebehandeling nodig hebben. Van 2006 tot 2009 liep het meerjarenproject ‘Kuuroord voor Kunst’ rond behoud en beheer van de Leuvense museumcollectie gedragen door eigen middelen en met een substantiële subsidie vanwege de Vlaamse Gemeenschap. De strategische doelstelling van dit project is om van de deelcollecties schilderkunst en beeldhouwkunst een diagnose van de fysieke toestand te realiseren en om de noodzakelijke behandelingen die hieruit voortvloeien te verwezenlijken. Zo presenteert het museum een collectie in topvorm vanaf 2009. Acties en instrumenten om dit doel te bereiken zijn onder meer: het onderzoeken van de conditie van de verschillende deelcollecties, het uitschrijven van opdrachten om de hieruit voortvloeiende noodzakelijke behandelingen te laten uitvoeren, het uitbouwen van een efficiënte depotwerking, het voorlichten van het eigen personeel. In 2009 richtte het project zich op het voortzetten en verder uitvoeren van de meest prioritaire conservatie- en restauratiebehandelingen voorgesteld in een survey van de toestand van de laatmiddeleeuwse kunstobjecten, die dateert van 2003. 26 gepolychromeerde sculpturen en 9 schilderijen zijn behandeld in 2009.

19

2.3 Wetenschappelijk onderzoek Het wetenschappelijk onderzoek van de museale verzameling kadert steeds in de ontsluiting van de museale collectie in allerlei vormen, zoals onder meer tijdelijke tentoonstellingen, lezingen, rondleidingen, publicaties, website. De resultaten van het wetenschappelijke onderzoek voegt het museum toe aan het (papieren) dossier van de objecten. In 2009 verrichten de stafmedewerkers wetenschappelijk onderzoek in het kader van:









06/09. Dessert (II en III) en de grote boxen onder curatorschap van Peter Adriaenssens; de reeks bijdragen over topstukken die zich tijdens de sluiting bevinden in de stedelijke musea van Brugge, Mechelen en Antwerpen voor de Museumstrip, het ledentijdschrift van de Vrienden; de bestandscatalogus van de schilderijencollectie; het publieksboek van M; het doctoraatsonderzoek naar Passietaferelen van Christus; catalogusbijdragen voor de tentoonstelling rond Rogier van der Weyden (2009).

2.3.1

Collectieregistratie

Het is de algemene doelstelling om alle voorwerpen binnen de museale verzameling te registreren. De voorwerpen zijn per materiaal opgedeeld in deelcollecties. De verschillende deelcollecties zijn elektronisch geïnventariseerd in Adlib-bestanden. Eerste bedoeling is de basisinformatie beschikbaar te stellen voor eigen personeel en vorsers. De sluitingsperiode van M omwille van de ingrijpende verbouwingswerken vormde de katalysator om een aantal projecten rond de structurele museumwerking op te starten. De wetenschappelijke staf begon in januari 2007 met het invoeren van de papieren dossiers van de deelcollectie schilderkunst. In dat kader diende het museum eveneens een subsidieaanvraag in voor het meerjarenproject ‘Collectie in Bits en Bytes’. Dit project wil een inhaalmanoeuvre bewerkstellingen op het vlak van elektronische collectieregistratie in Adlib. De minister keurde deze aanvraag goed en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap (86.000 euro) zijn sinds eind 2007 twee extra collectieregistratoren aan het werk. Eind 2009 liep dit tijdelijke project ten einde. In 2009 zijn de volledige collecties schilderkunst, textiel en brandglas digitaal geregistreerd; zo zijn die deelcollecties klaar voor de online consultatie via Erfgoed Plus vanaf begin mei 2009.

2.3.2

Deelname aan stedelijke en externe werkgroepen, onderzoekscommissies en andere

Luc Delrue








Lid van de Sectorraad Kunsten en Erfgoed van de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media: hoogste adviesorgaan in Vlaanderen wat betreft kunsten en erfgoed en lid van de werkgroep rond de evaluatie van het kunstendecreet (Plaatsvervangend lid vanaf november tot december 2009, volwaardig lid vanaf januari 2010); Lid van het Atelier ‘cultuurmanagement en culturele economie’ van het Cultuurforum: tijdelijk advies orgaan van de Vlaamse Minister van Cultuur Joke Schauvliege om te komen tot een cultureel luik voor het VIA-project (Vlaanderen in Actie 2020); Lid van de Raad van Bestuur Muziektheatergezelschap Braakland/Zhebilding;

20












Lid van de Deelraad Kunsten van de Stedelijke Cultuurkoepel Leuven; Voorzitter van de Verenigde Organisaties Beeldkunst (VOBK): de belangenbehartiger van organisaties beeldende kunst en kunstmusea; Lid van de Raad van Bestuur van Lucasweb: de Vlaamse instelling die werkt aan een beeldbank voor de Vlaamse musea en een expertisecenter op het vlak van beeldrechten; Lid algemene vergadering Beursschouwburg Brussel: multiculturele toonplek in Brussel; Lid algemene vergadering Victoria: productie en toonplek voor hedendaagse podiumkunsten (Gent); Werkgroep strategisch plan Toerisme Leuven; Docent management K.U.Leuven/EHSAL.

Veronique Vandekerchove


























Lid van de Beoordelingscommissie cultureel erfgoed-projecten (erfgoeddecreet) van de Vlaamse gemeenschap Lid van de Raad voor Kunsten van de Vlaamse gemeenschap Stuurgroep Museum voor Religieuze Kunst en Cultuur in Parkabdij Internationaal Adviescomité Musea Antwerpen Wetenschappelijk comité Rogier van der Weyden 2009 Organisatiecomité Rogier van der Weyden 2009 Wetenschappelijk comité Anjou 2010 Organisatiecomité Anjou 2010 Stuurgroep Mayombe 2010 Wetenschappelijk comité Brabant 1400 (2014) Commissie archeologische projecten provincie Vlaams-Brabant Stuurgroep erfgoedbeleid stad Leuven Lid van de Deelraad erfgoed van de Stedelijke Cultuurkoepel Leuven Algemene Vergadering en Raad van Bestuur Artes.Leuven vzw Algemene Vergadering en Raad van Bestuur VlaamseKunstCollectie vzw Algemene Vergadering en Raad van Bestuur Kunst in Huis Algemene Vergadering STUK Stichtend lid en Algemene vergadering van SALSA! – de vriendenvereniging van het Leuvense stadsarchief Lid van Artemis - netwerk van ondernemende vrouwen Lid van Codart – internationaal netwerk van museumconservatoren Nederlandse en Vlaamse kunst Lid van de Orde van den Prince Renaissance Society of America – toonaangevende organisatie (in de Verenigde Staten) voor interdisciplinair onderzoek van de Renaissance Lid van ICOM – werkgroep Demeures historiques Contactgroep vroege Nederlandse Kunst (Nederland, België, Duitsland) Programmacommissie Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV)

Eva Wittocx Naast werkgroepen rond eigen tentoonstellingsprojecten en overleg met Vlaamse en Belgische kunstspelers en organisaties:






Aankoopcomité FRAC Bourgogne, Dijon (F) Adviescomité Internationaal / Beeldende Kunst en Vormgeving, Mondriaan Stichting (NL) Aankoopcomité collectie Belgacom Art Foundation Lid van de Beoordelingscommissie Beeldende Kunst (Kunstendecreet) van de Vlaamse Gemeenschap Artistiek comité – Partners in Art, Cera Foundation, Leuven

21






Lid Raad van Bestuur Firefly, werkplaats, Brussel (2000-2009) Internationale Board, Lieven Gevaert Research Centre for Photography Nationale Jury, Canvascollectie / La Collection RTBF

Netwerkcontacten buitenlandse musea en kunstenorganisaties (gesprekken lopende in het kader van uitwisseling informatie en eventueel toekomstige samenwerkingen of reizende tentoonstellingen).















Bonniers Kunsthal, Stockholm – Tentoonstelling Tomas Saraceno Hamburg Kunsthalle – Tentoonstelling Pedro Cabrita Reis / Eva Hesse Museo Collection Berardo, Lissabon - Tentoonstelling Pedro Cabrita Reis Carré d’Art, Nîmes – Tentoonstelling Pedro Cabrita Reis / Larry Bell Schirn Kunsthalle, Frankfurt - Stadsproject najaar Culturgest, Lissabon – Walter Swennen De Appel, Amsterdam – Dirk Braeckman Arken Museum, Kopenhagen – hedendaags Utopia project FRAC Bourgogne, Dijon – Pedro Cabrita Reis werk Arnolfini, Bristol – Tentoonstelling Angus Fairhurst Kunstverein, Münster – Tentoonstelling Angus Fairhurst Tate Modern, London – Tentoonstellingsvoorstel A Circular Walk Fundacion Tapies, Barcelona – Tentoonstelling Eva Hesse Magasin 3, Stockholm – Walldrawings Sol LeWitt

Ilse Steen



Aanspreekpunt autonome gemeentebedrijven VVSG AV Jobpunt Vlaanderen

Isabel Lowyck












Ondervoorzitter van het Atelier ‘competentieverwerving en –waardering stimuleren’ van het Cultuurforum tijdelijk advies orgaan van de Vlaamse cultuurminister Joke Schauvliege om te komen tot een cultureel luik voor het VIAproject (Vlaanderen in Actie 2020) Ondervoorzitter van de beoordelingscommissie collectiebeherende erfgoed instellingen (erfgoeddecreet) van de Vlaamse Gemeenschap Lid Algemene Vergadering Art Basics for Children Lid van de Algemene Vergadering van Faro Lid van de Algemene Vergadering van de Vrienden van de Educatieve Dienst Jubelparkmuseum Lid Algemene Vergadering van AmuseeVous vzw Stuurgroep landschapstekening Erfgoed (Vlaamse Gemeenschap) Stuurgroep Antenne, Rode Hond, Stadsklasse, Muze als motor, muzette, … Overleg voor studenten (K.U.Leuven, Groep-T, KHLeuven en Lemmensinstituut) – opstartend

Lore Van Hees




Lid van de Raad van Bestuur Kunst In Huis Lid van de Raad van Bestuur Artforum Lid van de Commissie Kunstaankoop K.U.Leuven

Peter Carpreau


Werkgroepen M-tentoonstellingsprojecten Sint-Jozefskerk (2010), Kuuroord voor Kunst (2010), Verhaghen (2011), Coxcie (2013)

22








PALET: lid van de Vlaamse interdisciplinaire onderzoekseenheid over 17de-eeuwse kunst HNA: lid van de internationale vereniging voor onderzoek naar de kunst uit de Lage Landen Codart: lid van het internationale platform voor museumprofessionals, gespecialiseerd in het erfgoed uit de Nederlanden Christie’s: alumnilid Algemene Vergadering en Raad van Bestuur VZW Cultuur in Diversiteit

2.3.3

Publicaties

CARPREAU, P., VANDEKERCHOVE, V. EN V. VAN DE KERCKHOF (red.), CARPREAU, P., DEBAENE, M., VANDEKERCHOVE, V., V. VAN DE KERCKHOF en VAN HEES, L. (aut.): M-collecties. Schilderijen, Lannoo Tielt, 2009. CARPREAU, P., ‘"La fraîcheur qu'offre la nature": some remarks on the evolution of prices of flower still lifes at auction during the eighteenth century’ in D. LYNA, F. VERMEYLEN en H. VLIEGHE (ed.), Art Auctions and Dealers : the Dissemination of Netherlandish Art during the Ancien Régime, Turnhout : Brepols, 2009. CARPREAU, P., ‘Ons museum op verplaatsing – Pieter Coecke van Aelst’ in Museumstrip, jaargang 35, nr. 4. CARPREAU, P., ‘The “Nachleben” of Jacob Jordaens (1593 – 1678) An Inquiry, Based on Auction Prices, in the Evolution of Taste Concerning the Works of Jordaens’ in B. U. MUENCH en Z. À. PATAKI (ed.), Cultural and Interdisciplinary Studies in Art, Jacob Jordaens, a painter of great distinction: current research on his oeuvre, Ibidem-verlag Stuttgart, (ter perse – 2010). CARPREAU, P., Pricing the old masters, Harvey Miller Publishers, voorziene publicatiedatum 2011. DE RYNCK, P., M Leuven. Het museum en de collectie, Lannoo Tielt, 2009. DE RYNCK, P., M Leuven. The Museum and the Collection, Lannoo Tielt, 2009. WITTOCX, E., Tina Gillen. A Necessary Journey, Hatje Cantz, Ostfildern, 2009. WITTOCX, E., Agnès Geoffray, Profonde Silence, La Lettrre Vollé, 2009. WITTOCX, E. Monica Bonvicini, Colossal, Marta Herford, Osnabruck, 2009. V. VANDEKERCHOVE, ‘Passion of Christ (1470-1490) in the Municipal Museum of Leuven. Preliminary Research of a Painting by a Brabant Master’ in The Quest for the Original. Proceedings Symposium XVI for the Study of Under Drawing and Technology in Painting (Bruges 21-23.09.2006), Leuven, 2009, p. 21-26. V. VANDEKERCHOVE, ‘Burial of Jesus. IV. Visual Arts’ EBR 4 (Berlin/New York 2009) (ter perse) V. VANDEKERCHOVE, ‘Ons museum op verplaatsing – Ecce Homo’ in Museumstrip, 36, 2009, 1, p. 6. V. VANDEKERCHOVE, ‘Fenêtre ouverte sur… Le M de Leuven’ in Le Courrier du Musée et de ses Amis. Musée de Louvain-la-Neuve, 11, sept.-nov. 2009, p. 22-23. L. VAN HEES, ‘Kesselstraat 14. Schaarbeek: een impressie’, in Philippe Van Snick. Pans de sensation, Cahier IvOK, 2009. V.V., ‘Triptiek met de kruisafneming en schenkersportretten (Edelheeretriptiek)’ in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 1400-1464. De Passie van de Meester, Leuven 2009, p. 481-485, cat. 68. (tentoonstellingscatalogus) V.V., ‘Triptych with the Descent from the Cross and Donors’ Portraits (Edelheere Triptych)’ in in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 1400-1464. Master of Passions, Leuven 2009, p. 481-485, cat. 68. (tentoonstellingscatalogus) V.V., ‘Triptyque avec descente de croix et portraits des donateurs (Triptyque Edelheere)’ in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 1400-1464. Maître des Passions, Leuven 2009, p. 481-485, cat. 68. (tentoonstellingscatalogus) V.V., ‘Triniteit’ in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 14001464. De Passie van de Meester, Leuven 2009, p. 486-488, cat. 69. (tentoonstellingscatalogus)

23

V.V., ‘Trinity’ in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 14001464. Master of Passions, Leuven 2009, p. 486-488, cat. 69. (tentoonstellingscatalogus) V.V., ‘Trinité’ in L. CAMPBELL en J. VAN DER STOCK (ed.), Rogier van der Weyden 14001464. Maître des Passions, Leuven 2009, p. 486-488, cat. 69. (tentoonstellingscatalogus) V. VANDEKERCHOVE, ‘Oude en nieuwe meesters’ in Tierra Celeste. Paintings by José Alberto Marchi, Galerij Cypres Leuven, sept.-nov. 2009, p. 21-23. (tentoonstellingscatalogus) V. VANDEKERCHOVE, ‘Old and New Masters’ in Tierra Celeste. Paintings by José Alberto Marchi, Galerij Cypres Leuven, sept.-nov. 2009, p. 73-74. (tentoonstellingscatalogus)

2.3.4

Deelname aan wetenschappelijke colloquia

Annual Meeting of the Renaissance Society of America in Los Angeles, California (1921.03.2009) - Sessie Typology in Dutch, Flemish and German Visual Art 1400-1700 II
Lezing Veronique Vandekerchove: The Passion of Christ. A Painting by a Brabant Master (1470-1490) within the Tradition of Southern Netherlandish Typology Colloquium Pen, penseel, pers en podium. De medialiteit van cultuur en wetenschap in de zeventiende eeuw in Utrecht, Nederland (29.08.2009)
Lezing Peter Carpreau: Roem en geld. De invloed van de mediatisering op de veilingprijzen van zeventiende-eeuwse schilderijen uit de Nederlanden Colloquium Rogier van der Weyden in Context. Symposium XVII for the Study of Underdrawing and Technology in Painting te Leuven (22-24.10.2009)
Lezing Veronique Vandekerchove in sessie 6: The Leuven Trinity. A New Look at a Fifteenth-Century Painting in the M Collection (met Livia Depuydt, Jana Sanjova en Pascale Fraiture)
Lezing Veronique Vandekerchove in sessie 8: The Edelheere Triptych. A Contemporary Shadow of Van der Weyden’s Descent from the Cross (met Hélène Dubois)
Veronique Vandekerchove voorzitter van eindsessie 10 (zaterdag 24.10.2009) Colloquium Robert Bilsen Fonds voor Cultuurmanagement te Antwerpen (09.03.2009).
Lezing Luc Delrue: Fusies in de lift. Do’s and dont’s vanuit de praktijk. Lezing Eva Wittocx, Artist Talk: Ricardo Brey, NICC, Antwerpen. Eva Wittocx, Masteropleiding, Sint Lukas, Brussel. Eva Wittocx, Gastdocent, Mixed Media, Karel De Grote Hogeschool, Antwerpen.

24

3 Publiekswerking Het museum sloot drie jaar de deuren, op enkele publieksprojecten na en het boxenproject. Enkel de Schatkamer van Sint-Pieter, gelegen in het hoogkoor van de gotische Sint-Pieterskerk, bleef open voor bezoekers. Door de centrale ligging op de Grote Markt te Leuven en de aanwezigheid van topkunstwerken zoals Het Laatste Avondmaal van Dirk Bouts, blijft de Schatkamer een gevestigde waarde in het culturele aanbod in Leuven. De dienst Publiekswerking bouwde verder op de ervaringen en werd versterkt met nieuwe medewerkers. Marie Vanhellemont, kwam eind 2008 in dienst als medewerker Publiekswerking. Anne Liefsoens kwam na 1 jaar loopbaanonderbreking terug de equipe vervoegen. Er werd een ploeg tijdelijke medewerkers aangetrokken met het oog op de opstart van het museum, de organisatie van de opening en openingstentoonstellingen. Volgende taken werden ingevuld: onthaal en bewaking, communicatie, pers en promotie, publieksbemiddeling en eventorganisatie voor de openingsweek Vegas, communicatiebureau heeft geholpen bij het uitwerken van enkele communicatieve acties. Vanaf 1 september startte het afdelingshoofd Publiekswerking Isabel Lowyck. Vanaf september werd er, naast de vele inspanningen voor Rogier van der Weyden en Jan Vercruysse, vooral (her)opbouw werk gedaan op het vlak van publiekswerking. Het contacteren en mobiliseren van scholen, het uitdenken van nieuwe formats, het operationeel maken van het kinderatelier, … . Deze eerste periode met een nieuwe ploeg, een vernieuwd en vernieuwde werking zorgde voor heel wat adrenaline, veel vallen en opstaan, maar vooral voor vele mooie realisaties. De ervaringen van 2009 vormen een mooie basis om in 2010 verder aan te bouwen.

25

3.1 Communicatie

Foto M: opening M door H.K.H Prinses Mathilde van België en H.K.H. Prinses Maxima der Nederlanden

3.1.1

Huisstijl

De realisatie van de huisstijl werd reeds in 2008 toegewezen aan het grafisch bureau Milk & Cookies. De basis van hun opdracht was het ontwikkelen van een logo en een bijhorende visuele identiteit voor M: typografie, kleurgebruik en de bijhorende toepassingsrichtlijnen, uitgewerkt in een huisstijlhandboek. In eerste instantie werd dit toegepast voor briefhoofden, naamkaartjes, persmappen ed. De visuele identiteit van M bestaat uit een reeks van logo’s in plaats van één enkel logo. M moet streven naar een zo groot mogelijke diversiteit in ruimte en tijd. In 2009 werd de huisstijl concreet uitgewerkt voor een reeks promotie-instrumenten als brochures, flyers, advertenties, uitnodigingskaarten/brieven. Dit alles ten behoeve van de projectcommunicatie rond de opening van het museum. Eind 2009 kwam het er vooral op aan de huisstijl verder te vertalen naar vaste communicatie-instrumenten.

3.1.2

Openingscommunicatie

Het algemene doel van de M opent-communicatiecampagne was om het nieuwe Museum Leuven, kortweg “M” te profileren en breed bekend te maken. Het imago en de missie van het nieuwe Leuvense cultuurhuis diende in de markt te worden geplaatst. Daarnaast werden de schijnwerpers geplaatst op het nieuwe museumgebouw en haar specifieke architectuur van de hand van Belgisch toparchitect Stéphane Beel. Meer specifiek wilde M het openingsprogramma voor het publiek op 20 september communiceren. Het bezoek door de prinsessen Mathilde van België en Maxima van Nederland stond hierin centraal, naast de gratis toegang tot het museumgebouw en de – collectie voor iedereen. Andere doelstellingen waren: de werving van nieuwe vrienden of

26

“M-bassadeurs”, het onder de aandacht brengen van de M-collectie en de nieuwe aanwinsten en het promoten van de hedendaagse kunsttentoonstelling Jan Vercruysse, Werken 1975 – 2009. M zorgde tenslotte voor een ondersteunende communicatie van de tentoonstelling Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester, door het opnemen van deze expo in al haar communicatiekanalen. De prioritaire doelmarkten van de communicatie waren: de lokale markt: Groot-Leuven en regio, dagjestoeristen en (buitenlandse) bezoekers die reeds in Leuven verblijven en de cultureel geïnteresseerden. Onder de specifieke lokale doelgroepen vielen vooreerst de inwoners van GrootLeuven & regio (incl. studenten) en Leuvense verenigingsleven, bedrijven & handelaars in Leuven (incl. K.U.Leuven), lokale opiniemakers & belangrijke (potentiële) partners of relaties, lokale culturele spelers en partners, scholen en onderwijsinstellingen, lokale overheden: Stad Leuven & Provincie Vlaams-Brabant, wetenschappers (via K.U.Leuven), kunstenaars en lokale en regionale pers. Het was, en is nog steeds, van prioritair belang om deze verschillende lokale doelgroepen te informeren, ze warm te maken voor M, hun betrokkenheid bij onze werking en projecten te stimuleren en duurzame samenwerkingen en relaties uit te bouwen. Ook de M-bassadeurs vriendenwerking en de M-bedrijvenclub uitbouwen speelt hierin een centrale rol. De eerste kiemen hiervoor werden in de loop van 2009 gezaaid en vragen vanaf dan een niet-aflatende, intensieve aandacht in het komende opstartjaren 2010-2012. Bovenlokale specifieke doelgroepen zijn de kunsten- en erfgoedsector, Vlaamse overheden, kunst- en cultuurgeïnteresseerden, bezoekers individueel en in groepsverband (verenigingen ed.) 2 à 5 %, dagjestoeristen, al dan niet in groep, al dan niet met overnachting, onderwijssector: leerkrachten en leerlingen, studenten in schoolverband, studenten vrije tijdscontext (ook buiten Leuven) en nationale pers & media. Op Vlaams niveau wil het nieuwe museum nog voor de opening haar plaats en rol in de kunsten- en erfgoedsector duidelijk positioneren. Een visietekst of mission statement was in deze onontbeerlijk.

3.1.3

Promotiecampagne

Met de langverwachte opening van het nieuwe museum had(den) de medewerker(s) communicatie de handen meer dan vol. Allerhande nieuwe promotie/communicatiekanalen om het brede publiek te bereiken dienden op korte tijd bedacht en gerealiseerd te worden. Het algemeen, pers- en PR-adressenbestand diende fors te worden uitgebouwd en geactualiseerd. De visibiliteitscampagne voor ‘M Opent’ hield het volgende in: - Banieren op de Leuvense Bondgenotenlaan: visuele aanwezigheid in het straatbeeld periode: 27 juli tot eind november 2009 - Banieren op het museumgebouw zelf (3 in Vanderkelenstraat + 3 in Savoystraat) - Lichtbakken aan de inkom van het museumgebouw: vaste informatie (prijzen, uren ed.) - Spandoek op de gevel van M (Academie), in combinatie met een aftelklok. Wat betreft drukwerk werd het volgende gerealiseerd: - M-folder: algemene presentatie van M, architectuur, de museumcollectie en de openingstentoonstellingen + programma van 20 september, openingsdag van M + informatie over publiekswerking, M-bassadeurs, praktische informatie en een beknopt overzicht van de komende tentoonstellingen in 2010 > verspreiding mid-september via Post, bus-aan-bus in Groot-Leuven + in het museum, In&Uit Leuven, Stadkantoor edm. oplage: 58.000 ex.

27

- M-flyer voor sampling op allerlei evenementen in Leuven - uitnodigingskaart voor de nationale persconferentie op 17 september 2009 - uitnodigingskaart voor de openingen op 18 september (openingsavond Rogier van der Weyden-tentoonstelling) en 19 september (openingsavond museum en Jan Vercruyssetentoonstelling) - uitnodigingskaarten voor de vernissage van Jan Vercruysse op 19 september 2009. - informatiefolder over lidmaatschap M-bassadeurs - lidkaart voor de M-bassadeurs - brochure “M voor bedrijven” Wat betreft partnercommunicatie werd het volgende gerealiseerd: - M Opent-brochure: redactie door M, gerealiseerd in samenwerking met de Dienst Cultuur en Communicatie van de Stad Leuven = collectieve communicatie: alle info over de activiteiten van Leuvense cultuurorganisaties rond M en Rogier > verspreiding bus-aan-bus in heel Leuven eind augustus - van april tot en met oktober maandelijks redactionele aandacht voor de opening van M in UIT in Leuven (redactie via M communicatie) - aanwezigheid van M op Stad Leuven website (mid-juni lancering nieuwe website Stad Leuven): M = homepagina nieuws in de maanden augustus - september - M in de e-nieuwsbrief naar alle personeelsleden van Stad Leuven + op LavaNet - Lava personeelsblad Stad Leuven: M coverstory eind april – mei uitgave. + in september een fotoreportage: M-medewerkers achter de schermen - M Opent-logo op communicatiemiddelen van de culturele spelers in kader van M-jaar - Stad Leuven Info (encartage bij Passe-Partout): M meermaals in het nieuws - M opent op Infoschermen in de Bibliotheek Tweebronnen – In & Uit – Stadskantoor - realisatie van een Mozaiek themanummer rond de opening van het nieuwe museumgebouw met architectuur in de schijnwerpers, realisatie door Stadsvernieuwing Leuven ism M. > verspreiding in groot-Leuven en bij relaties in architectuur en -bouwsector - M in Scholenbrochure: overzicht van educatief aanbod M, realisatie door Dienst Cultuur M was daarnaast aanwezig op volgende evenementen - april 2009: M-feest in je buurt: 3 wijken organiseerden een wijkfeest in het teken van M-opent, M werd telkens door medewerkers/directie vertegenwoordigd. Deze buurtbewoners kregen de kans op zich in te schrijven voor een gratis bezoek aan M in avant-première. - 20 juni: Zocalo: de Langste Dag Informatiestand samen met Artes: M-flyer + actieve inschrijving voor nieuwsbrief - 28 juni: Thuis in de Stad (autovrije zondag) Informatiestand Stad Leuven: M-folder - De laatste zondag van augustus: Cultuurmarkt Antwerpen Informatiestand samen met Artes: M-Opent-brochure, M Flyer + actieve inschrijving voor nieuwsbrief - 28 augustus tot 6 september: Jaarbeurs Leuven in Brabanthallen M-infowand: schermen met beelden van het nieuwe museum in verbouwing, algemene info, de museumcollectie en openingsexpo’s M-folder op de stand van Stad/Toerisme Leuven - 24 september: Studenten Welkom

28

geanimeerde onthaaldag voor de studenten: M infostand op de infomarkt met promotiemateriaal, activeren van inschrijvingen voor nieuwsbrief, voor vrienden.

M: een nieuw museumgebouw - het nieuwe gebouw wordt steeds meegenomen in de algemene communicatie van M: persmap, publieksfolder, e-nieuwsbrief ed. - specifieke communicatie via relaties: mailing via (VAI) steunpunt voor Architectuur, > architectuurverenigingen ed. - Zondag 11 oktober: Deelname aan de Dag van de Architectuur - Stad & Architectuur Leuven: - mailing naar architectuursector + website - infoavonden - voor publiek: rondleidingen Beel-Architecten - organisatie van apart PR-moment in kader van opening van gebouw: eigen genodigden, relaties, vakmensen uit architectuurwereld, … Vakpers Architectuur - M maakt afspraken met Beel Architecten over de communicatie en persbenadering rond de nieuwe museumgebouw. - aparte perstekst met benadering vanuit architectuur-standpunt: concept gebouw, foto’s ed. Beel Architecten benaderde ook zelf de vakpers in binnen- en buitenland, steeds in nauw overleg met M. In verschillende vakbladen in binnen- en buitenland verschenen artikels (UK, Frankrijk, Duitsland, Japan, België, …).

3.1.4

Website

Vanaf half 2009 werden verschillende vergaderingen gehouden over de bouw van een nieuwe site. Dit bleek geen evidentie. Vooreerst moest uitgeklaard worden welk het opzet van de website zou worden: welke soort website, welke informatie erop moest komen, etc. Vervolgens moest er ook nagedacht worden over wie de site kon bouwen en hoe hij er grafisch uit moest zien. Tot slot stond communicatieverantwoordelijke Annik Altruy er alleen voor, in een periode die – met de opening van het nieuwe museum en de groots opgevatte tentoonstelling Rogier van der Weyden – op het vlak van communicatie al onnoemelijk druk was. Eind december kwam er een eerste offerte van Amplexor/Boondoggle, waarmee in 2010 zal worden verder gebouwd aan een aparte site. De site zal in september 2010 worden gerealiseerd. Eind 2009 is M gestart samen met bureau Milk& Cookies om de grafische ontwerpen voor de site te ontwikkelen. Er is op regelmatige basis overleg geweest met Helics, Boondoggle, Amplexor, M en de webmaster van Stad Leuven Wouter Pelgrims. Tot de nieuwe website volledig klaar is en online kan gaan, werkt M met een website onder de hoede van Stad Leuven.

3.1.5

Scholenaanbod

Het scholenaanbod van M werd gecommuniceerd via twee brochures: naast de scholenbrochure van de Stad Leuven (Cultuurprogramma voor scholen 2009-2010 beeld, erfgoed, literatuur, film, podium) publiceerde M zelf ook een scholenbrochure.

29

Deze werd uitgegeven in september, bij de start van het nieuwe schooljaar. De rondleidingen voor volwassenen werden opgenomen in de magazines die M uitgaf in de marge van de opening. Daarnaast werden ook de geijkte kanalen gebruikt zoals de website van het museum en het verzenden van nieuwsbrieven.

3.1.6

Tentoonstellingscommunicatie

Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester gaf M de mogelijkheid om zich direct te positioneren in het Vlaamse, het Belgische en het internationale cultuurlandschap. De tentoonstelling bood daarnaast voor velen een gelegenheid om (opnieuw) kennis te maken met de stad Leuven. Het toeristisch potentieel van de tentoonstelling optimaal benutten was een voortdurend aandachtspunt van de organisatoren. Met maar liefst 151.751 bezoekers was Rogier van der Weyden 1400|1464 – De Passie van de Meester een onverhoopt succes. Het succes van de tentoonstelling zat in de combinatie van een sterk product en een sterke communicatie. Ook de opening van het nieuwe museum M was een belangrijke troef. Rogier van der Weyden was alomtegenwoordig in het najaar van 2009. In samenwerking met diverse partners, sponsors en culturele actoren, zijn de organisatoren er in geslaagd om een breed draagvlak te creëren. In de communicatiecampagne werden alle mogelijkheden van free publicity en jointpromotion optimaal benut. Het mediaplan heeft een optimale zichtbaarheid in Vlaanderen gegarandeerd. Specifieke doelgroepen werden op maat aangesproken. Samen met Toerisme Leuven en Toerisme Vlaanderen werd de internationale markt warm gemaakt. In de communicatie werd telkens het unieke en prestigieuze karakter van de tentoonstelling naar voor geschoven: een eenmalige kans om meer dan 100 topstukken uit 58 topcollecties samen te zien. Ook het belang van Rogier van der Weyden werd in de communicatie onderstreept. Zowel in woord als in beeld werd sterk de nadruk gelegd op de universele dimensie van Rogier. Hij schilderde menselijke passies en emoties die vandaag nog herkenbaar zijn, ook voor mensen die geen boodschap hebben aan de religieuze inhoud van zijn werk. Betrokkenheid stond centraal in de campagne. Betrokkenheid speelt ambassadeurschap in de hand en leidt tot mond-aan-mondreclame. Wat een efficiënte vorm van reclame is. Dat Rogier van der Weyden ons na vijf eeuwen nog kan beroeren was de rode draad doorheen de communicatiecampagne. De communicatie van de tentoonstelling focuste zich in de eerste plaats op een breed publiek. Geografisch lag de focus op Vlaanderen. Omdat Brussel slechts op 20 minuten van Leuven ligt, werd er gekozen voor een prominente aanwezigheid in de hoofdstad. Voor Wallonië stond de perswerking centraal. In samenwerking met Toerisme Leuven en Toerisme Vlaanderen werd de buitenlandse markt intensief bewerkt. De communicatie richtte zich op kunst- en cultuurgeïnteresseerden, citytrip reizigers en vakspecialisten. In het kader van de doelstellingen op het gebied cultuurparticipatie werd speciale aandacht besteed aan gezinnen met kinderen en aan jongeren. Voor de promotie van de tentoonstelling rond Jan Vercruysse werkte M een eigen campagne en eigen publieksaanbod uit. M werkte samen met STUK voor de tentoonstelling “Werken: Fragmenten van een collectie” met Jan Vercruysse als curator. De eigen promotie-kanalen van deze partner versterkten de communicatie van M. Deze hedendaagse kunsttentoonstelling werd mee onder de aandacht gebracht tijdens de algemene persconferentie over de opening van M en de Rogier van der Weydententoonstelling. Daarnaast was er een zeer gerichte benadering van de gespecialiseerde kunstpers: Witte Raaf, (H)Art, A Prior, kunstrecensenten voor dag-, week- en maandbladen edm. Daarnaast verschenen er verschillende advertenties vakbladen als A

30

Prior (zomereditie tijdens Beaufort v.a. april), de Witte Raaf ea. De tentoonstelling werd opgenomen in de algemene communicatie: M-folder, website, nieuwsbrief, alsook in de verschillende agenda’s als UITinVlaanderen, AAA, Art Expo, BAM, NICC, FARO, E-Flux, (H)Art, … Er gebeurde gerichte mailings, o.a. naar HISK, Sint-Lukas Hogeschool, KULeuven – Departement Culturele Studies, Cultuurwetenschappen en KASK/Universiteit Gent. Samen met een mailing via Xavier Hufkens Galerij – BAM. Binnen het publiekswerkingsaanbod werd er een interactieve rondleiding uitgewerkt, zowel in het Nederlands als in het Frans en zowel voor volwassenen als voor jongeren vanaf 11 jaar. Tot slot werd er een Vercruysse catalogus uitgegeven, die verspreid werd via de M-shop en via Exhibitions International. Hierover verschenen recensies in Witte Raaf en (H)Art. Na de drukte van de opening met de Rogier van der Weyden-tentoonstelling werden ook de eerste voorbereidingen gestart voor de tentoonstelling Parallellepipeda.

3.1.7

Pers en media

Zowel lokaal als nationaal werden er acties op touw gezet. Een nationale perscampagne werd opgezet 100 dagen voor de grote opening van M: op 12 juni werd de belangrijkste nationale en lokale/regionale pers alsook de vakpers architectuur uitgenodigd voor een eerste glimp van het nieuwe gebouw. ‘M uit de steigers’. Daarnaast waren er lokale persontmoetingen naar aanleiding van: -

de laatste 100 dagen: de lokale pers werd uitgenodigd voor een werfomheiningschilderactie met Leuvense scholen. Op dat moment werd een aftelklok gestart die aftelde tot de openingsdag voor het grote publiek, 20 september.

-

de slotdagen van het Zwerfmuseum met Prof. Peter Adriaenssens.

-

de finissagedagen van de Rogier van der Weyden-tentoonstelling met verlengde openingsuren

Bijkomend werden er persberichten uitgestuurd naar aanleiding van de lancering van de Erfgoeddatabank waarin de M-collectie werd geregistreerd, de deelname van M aan de week van de Smaak, de finissage van de Rogier-tentoonstelling. Voor dit slotweekend verschenen ook advertenties in Passe-Partout. Ook Radio Scorpio deed zijn duit in het zakje met een inhoudelijke samenwerking: “Radio M”. Gedurende de hele maand september werden er 4 speciale M-cultuurprogramma’s met interviews en praatgasten betrokken bij de opening van het museum, uitgezonden. Wat betreft de internationale perscommunicatie, volgde M de aanpak van Artes, Toerisme Vlaanderen en de Toeristische dienst van Leuven. M als nieuw museum en prestigieuze culturele plek/architecturale blikvanger in de Stad Leuven kwam ook prominent onder de aandacht tijdens een internationale persconferentie op 15 september in nauwe samenwerking met bovenvermelde partners. Toerisme Vlaanderen organiseerde groepspersreizen vanuit Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Italië en individuele reizen van journalisten uit UK. M voorzag en verspreide persmappen in 4 talen (NL – FR – EN – D). In november sloot M een ruilovereenkomst met radio Klara voor radiospots. Deze zullen in 2010 worden gerealiseerd, in het kader van de tentoonstellingen De Bijbel van Anjou en Mayombe. M legde ook al eerste verkennende contacten voor een potentiële

31

ruilovereenkomst met De Streekkrant. Begin 2010 werd een gesprek aangeknoopt met Passe-Partout met hetzelfde doel.

3.1.8

De M-bassadeurs

Naar aanleiding van de opening van het nieuwe museumgebouw op 20 september 2009 ging M van start met de oprichting van een nieuwe vriendenvereniging, de M-bassadeurs. In tegenstelling tot de meeste Belgische musea waarbij de vriendenvereniging wordt geleid door een autonome vzw, koos M ervoor om de werking van de M-bassadeurs te integreren binnen haar eigen structuur. Dit heeft als gevolg dat de activiteiten van de Mbassadeurs nauw aansluiten bij de museale werking van M en dat ze intern op de voet worden opgevolgd. De M-bassadeurs worden op die manier voor M een sterk ondersteunende tool op het vlak van de marketing en de maatschappelijke integratie. De opheffing van de historisch gegroeide vriendenvereniging de ‘Vrienden van de Leuvense Musea’ (VLM) in december 2009, gaf M de gelegenheid een nieuw en verfrissend alternatief aan de voormalige leden van de VLM aan te bieden. In de laatste maanden van 2009 werd er actief rond de M-bassadeurs gewerkt. Twee aspecten stonden hierin centraal:



het uitwerken van de formules; het voeren van een gerichte promotiecampagne voor de werving van nieuwe leden.

Om dit te realiseren werd er een adviserend comité opgericht, de zogenaamde Klankbordgroep. Dit comité bestaat uit negen leden: de heer Stijn Bex, de heer Luc Delrue, de heer Brecht Dewilde, de heer Noël Lommers, mevrouw Isabel Lowyck, mevrouw Klaartje Proesmans, de heer Wouter Vermeulen, mevrouw Veronique Vandekerchove en mevrouw Dani Vandepoel.

Werking Voor het uitwerken van de voordelen of returns die de M-bassadeurs ontvangen is er vertrokken vanuit vier mogelijke profielen die M wil aantrekken:







de kunstliefhebber: dit is de meerwaardezoeker die alleen met echte kunst geïdentificeerd wil worden; de Me To’ er: de ‘me to-er’ zoekt het nieuwe, het hippe. het educatief profiel: de personen uit dit profiel staan achter de stelling dat men van kunst iets kan leren, dat het deel uitmaakt van een ontwikkelingsproces en dat het maatschappelijk interessant is om met kunst bezig te zijn; de vrijwilliger: dit profiel verwijst naar de sociaal geëngageerde vrijwilliger die deel wil uitmaken van de M-familie.

Op basis hiervan werden formules ontwikkeld waarbinnen de vier profielen zijn vertegenwoordigd: BRONS (30€) - ZILVER (60€) - GOUD (120€) - PLATINA (500€) Elke formule is gekoppeld aan een aantal voordelen: gratis tickets, uitnodigingen op vernissages, ontmoeting met kunstenaars,….. Iedere formule is telkens een ‘upgrade’ ten opzichte van de vorige. Een zilveren M-bassadeur kan bijvoorbeeld naast de voordelen

32

die onder het zilveren lidmaatschap vallen bronzen M-bassadeursschap. Een lidmaatschap is individueel en geldig inschrijvingsperiode. Het is mogelijk om op worden. Het besef was er dat hier vermoedelijk nog de werking actief is.

ook genieten van al de voordelen van een gedurende 1 jaar. Er is geen vaststaande ieder moment van het jaar M-bassadeur te zal aan gesleuteld moeten worden éénmaal

Wervingsacties Communicatie De nieuwe vriendenvereniging werd via verschillende communicatiekanalen gepromoot:
Website van M Leuven (www.mleuven.be): meer informatie over de formules en de mogelijkheid om zich meteen in te schrijven;
Promotiefolder (enkel Nederlandstalig)
Vermelding in het Magazine: 65.000 exemplaren via bus-aan-bus in GrootLeuven, verspreiding in M en via In & Uit Leuven;
Kaderstuk in Uit In Leuven (in september);
Paginagrote advertentie in de Passe-Partout (2X);
Persconferentie op woensdag 9 september 2009: Op deze persconferentie voor de lokale pers maakten drie types van M-bassadeurs promotie voor de nieuwe werking: de burgemeester, Louis Tobback en twee bekende Leuvenaars: Frieda Van Wijck en Milow. Dit werd opgepikt door alle lokale media: Streekkrant De Zondag, Passe-Partout, ROB, Radio 2, Radio Scorpio, Het Nieuwsblad regio;
Er werden speciale M-bassadeurslidkaarten ontworpen en gedrukt;
De 111.000ste bezoeker van M kreeg van de burgemeester een gouden Mbassadeurskaart. Dit werd door de lokale de pers opgepikt.

Openingsweekend en de Van der Weyden-tentoonstelling Om de werving van leden meteen een vliegende start te geven, bood M de unieke gelegenheid aan aan de M-bassadeurs om op 19 september 2009 de vaste collectie, Jan Vercruysse en Rogier van der Weyden in preview te bekijken. Tijdens de drie dagen van het openingsweekend (vrijdag 18 september, zaterdag 19 september en zondag 20 september) werden er actief nieuwe leden verworven aan de Mbassadeursstand. M richtte een speciale actie op voor de leden van de Vrienden van de Leuvense Musea (VLM) die reeds jarenlang trouw waren aan het museum. Zij konden ofwel gratis lid worden van de M-bassadeurs tot 31 december 2009 of ze konden een nieuw lidmaatschap aangaan dat meteen geldig was tot 31 december 2010. Het aantal inschrijvingen tijdens het openingsweekend (18, 19 en 20 september): Formule BRONS ZILVER GOUD PLATINA SUBTOTAAL

Aantal 103 31 8 1 143

Door de massale belangstelling voor de Van der Weyden-tentoonstelling werden de Mbassadeurskaarten in de bookshop verkocht. Na 6 december 2009 was het mogelijk om dit naar het onthaal te verplaatsen waardoor het M-bassadeursschap samen met de verkoop van een toegangsticket werd gepromoot.

33

Tijdens de laatste drie dagen van de Van der Weyden-tentoonstelling – op 3, 4 en 5 december – was M open tot 24u00. Wie zich op dat moment M-bassadeur maakte had recht op een exclusieve rondleiding in Van der Weyden en in de vaste collectie (zelfs als dat tijdsblok volzet was). De rondleidingen waren voor min. 15 en max. 25 personen en vonden om de 2u00 plaats (20u00 – 22u00 – 23u00). Voor de promotie hiervan werd er een advertentie van 2 keer een halve pagina in de Passe-Partout gepubliceerd: ‘Wie M-bassadeur wordt op 3, 4 of 5 december kan genieten van een exclusieve rondleiding in de vaste collectie en in de Van der Weydententoonstelling.’ Het aantal inschrijvingen op 31 december 2009: Formule BRONS ZILVER GOUD PLATINA TOTAAL

Aantal 307 93 17 5 422

34

3.2 Publieksbemiddeling

Foto M: Middeleeuwen in M

Foto M: Project M – Rode Hond

35

3.2.1

Publieksaanbod voor 1 september

Rondleidingen die permanent aangeboden worden: A. In samenwerking met Mooss VZW.


Zizazoek

LEEFTIJD 4-7 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMSPEL Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 60’ DATA: 06.10.2009 – 30.06.2010 PRIJS: €35 voor de gids + € 1 per leerling Spelenderwijs duiken we in de wondere wereld van de kunst. In dialoog met de kleuters ontdekken we, via gerichte vragen en kijk-, doe- en denkopdrachten, de meest uiteenlopende kunstwerken. Associatie is het uitgangspunt van deze actieve kennismaking met kunst, die de nieuwsgierigheid prikkelt en het kijken stimuleert. Voor de deelnemende klassen is een handleiding beschikbaar met tips voor voorbereiding en verwerking van het bezoek.


Wat is het?

LEEFTIJD: 6-10 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMSPEL Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 90’ DATA: 06.10.2009 – 30.06.2010 PRIJS: €35 voor de gids + € 1 per leerling Stel slimme vragen en ontdek als eerste het geheime kunstwerk van je tegenpartij. Is het een vliegtuig? Is het een vogel? Neen, dat is het niet, het is de zee… of een café? Leg je kunstwerk op de rooster en ontfutsel zijn mysterie. Een reuze Wat-is-het?-spel wacht op ons in M. In team proberen we, volgens de regels van het bekende spel, zo snel mogelijk het juiste kunstwerk te raden. We trekken het museum in en staan oog in oog met het object. Doe, denk, kijk en ontrafel hoe, wat en waarom! Je hebt de keuze uit twee thema’s: ‘Leuven, Leuven aan de wand’ of ‘In de beste families’. Voor de deelnemende klassen is een handleiding beschikbaar met tips voor voorbereiding en verwerking van het bezoek. B. In samenwerking met Stad en Architectuur


Op het dak van M - Architectuurrondleiding

Volwassenenrondleiding PRIJS: €50 + €7 euro per persoon Na een bouw- en restauratieperiode van drie jaar is M een feit. Het nieuwe museumcomplex is een ontwerp van de bekende Belgische architect Stéphane Beel. Deze

36

indrukwekkende architectuur op zich verdient speciale aandacht. Een unieke en interactieve gidsbeurt neemt de bezoeker mee doorheen het gebouw en plaatst de specifieke kenmerken van de museumarchitectuur in de kijker. C. In samenwerking met de Erfgoedcel van Stad Leuven


Middeleeuwen in M

LEEFTIJD: 10-12 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMBEZOEK Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 120’ PRIJS: €35 voor de gids + € 1 per leerling Iedereen speelde wel eens ridder of prinses, maar wie kroop ooit in de huid van een baljuw, een bedelares of een scribent? Hoe was het om in de middeleeuwen bisschop, begijn of beul te zijn? Deze fascinerende tijd komt tot leven doorheen allerlei personages, van hoog tot laag, van kerk tot platteland, van universiteit tot bakkerij. Ondergedompeld in het verre verleden verkennen we het dagelijkse leven van de middeleeuwer. In groepjes verplaatsen we ons in personages uit verschillende beroeps-of bevolkingsgroepen en hullen ons in schitterende gewaden. Schilderijen, beelden, brandglas en textiel leveren informatie uit eerste hand en vertellen als geen ander het verhaal van de middeleeuwen in onze streek. Historische kostuums ontworpen door Gautier Fremaut. D. Schatkamer van Sint-Pieter


M/Schatkamer van Sint-Pieter

KLASSIKAAL MUSEUMBEZOEK ONDER BEGELEIDING VAN DE LEERKRACHT DATA: 01.09.2009 – 30.06.2010 M/Schatkamer van Sint-Pieter bevindt zich in het koor van de Sint-Pieterskerk, die bekend staat als één van de mooiste voorbeelden van de vijftiende-eeuwse Brabantse hooggotiek. De bouw van de kerk werd aangevat in 1410 en duurde meer dan een eeuw. De indrukwekkende kooromgang werd in 1998 ingericht als museum. Sindsdien vindt de bezoeker er talrijke beelden, schilderijen en verschillende objecten van edelsmeedkunst, zoals reliekbeelden, monstransen en kelken. Een absoluut topstuk is Het Laatste Avondmaal, geschilderd door Dirk Bouts, een befaamde Vlaamse primitief. Rondleidingen tijdelijk aanbod 1. In samenwerking met Brigitte Dekeyzer/K.U.L.


Interactieve rondleiding: het plezier van een oude meester als Rogier

LEEFTIJD: 12-18 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMBEZOEK Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 90’ DATA: 22.09.2009-04.12.2009 (niet op donderdagen) PRIJS: € 7 per leerling

37

Met de juiste insteek boeit de oude meester ook jonge mensen. Daar zijn we vast van overtuigd. We hebben daarom aan professor Brigitte Dekeyzer (K.U.Leuven) gevraagd om de wereld van Rogier te ‘vertalen’ voor leerlingen van het secundair onderwijs. Een inspirerende wandeling die niet bezwijkt onder de feiten en de data onder begeleiding van een gepassioneerde gids is het resultaat. De rode draad is emotie, het codewoord is (inter)actie. De leerlingen gaan op ontdekkingstocht in de expo en laten de mensen en de verhalen op de werken tot leven komen. Ze ontdekken ook hoe origineel en hoe invloedrijk Rogier wel was. Rogier van der Weyden 1400l1464 – De Passie van de Meester staat garant voor een historische schooldag die helemaal van vandaag is. Niet onbelangrijk: de tentoonstelling sluit nauw aan bij de eindtermen. De gids past de rondleiding aan het onderwijsniveau, de graad en belangstelling van de deelnemers aan.

3.2.2

Aanbod na 1 september

Permanent aanbod A. Ontwikkeld door M Voor elke door M zelf gemaakte rondleiding werd het volgende voorzien: - Een volledig uitgewerkte format - Readers - Bijbehorend didactisch materiaal - Infofiches over de kunstwerken - Een degelijke gidsenopleiding


M van Moord!

LEEFTIJD: 10-12, 12-13 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMSPEL Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 120’ DATA: 09.11.2009 – 30.06.2010 PRIJS: €35 voor de gids + € 1 per leerling Er is een misdaad gepleegd in M! Wat is er gebeurd? Wie heeft het gedaan? Waar vond het misdrijf plaats? Welk wapen werd er gebruikt? Ga op zoek naar sporen en los het moordmysterie op. Maar haast je voor de andere teams je te snel af zijn! We onderzoeken de mysterieuze misdaad en verkennen gelijktijdig het reilen en zeilen van een museum. M is een museum, maar wat doet een museum? Het is een plaats waar kunstwerken verzameld, bewaard, bestudeerd en tentoongesteld worden. Beelden, schilderijen, glasramen, textiel, zilverwerk en porselein lichten een tipje van de sluier op bij de ontrafeling van het mysterie. De rest ontdekken we elders in M. Uitgewerkt door Kim Tintel.


Topstukken

PRIJS: €50 + €7 per persoon

38

M stelt in haar vaste collectie ongeveer 400 kunstwerken tentoon. Deze vernieuwde opstelling is opgebouwd rond de twee sterkste verzamelingen: de late gotiek en de 19e eeuw. Tijdens deze rondleiding laat de gids je kennismaken met het museum aan de hand van een selectie ‘top’ werken uit het museum. Tegelijkertijd wordt er ook op gewezen dat de opvatting ‘topstuk’ iets heel subjectief kan zijn. Jouw inbreng is hierbij onontbeerlijk! Uitgewerkt door Kim Tintel.


M=Leuven

PRIJS: €50 + €7 per persoon De geschiedenis liet haar sporen achter in de stad, waarvan de highlights zoals het stadhuis, de kerk, begijnhof en de universiteitsgebouwen vandaag de dag nog zichtbaar zijn. Maar het weefsel waarin ze stonden is verdwenen. In deze rondleiding wordt dat verleden terug tot leven gewekt. Aan de hand van de kunstobjecten uit de collectie schetst de gids de ontwikkeling van Leuven. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de twee historische vaste waarden van de stad die nog steeds zichtbaar zijn: de universiteit en het bier.


Verzamelaars

PRIJS: €50 + €7 per persoon De zeer uitgebreide en gevarieerde museumcollectie van M telt ongeveer 46000 objecten. Ontstaan uit een 18e-eeuws rariteitenkabinet in het stadhuis evolueerde de collectie, dankzij een aantal belangrijke schenkingen, naar een volwaardig overzicht van de kunstproductie in Leuven en Brabant. Deze rondleiding laat je kennismaken met de voornaamste verzamelaars van wie de schenkingen de basis vormen voor de huidige Mcollectie. Uitgewerkt door Kim Tintel.


Jan Vercruysse. Werken 1975-2009

LEEFTIJD: 14-18 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMBEZOEK Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 90’ DATA: 22.09.2009 – 15.01.2010 PRIJS: €35 voor de gids + € 1 per leerling Kan je aan poëzie doen zonder woorden? Kan je naar een kunstwerk kijken zonder uitleg en zonder antwoorden? Ben ik goed genoeg om kunst te begrijpen? Veel vragen stellen, dat is wat we doen bij deze tentoonstelling van Jan Vercruysse. De leerlingen worden geconfronteerd met het werk van een hedendaagse kunstenaar die schoonheid, taal en kunst erg hoog in het vaandel draagt. Een confrontatie met de kunstwerken van Jan Vercruysse doet de leerlingen nadenken over de stille kracht van beeld, over het poëtisch bestaan van de mens, over schoonheid, met andere woorden: over kunst! Jan Vercruysse (°1948, Oostende) is een Belgisch kunstenaar, die in West-Europa leeft en werkt. Vercruysse is een vaste waarde in de beeldende kunst van de jongste decennia. Zijn werk bevindt zich in de belangrijkste Belgische en internationale musea. Voor de tentoonstelling in M maakte Jan Vercruysse een selectieve opstelling van zijn

39

werken, vanaf 1975 tot 2009. Hij palmt zowel ruimtes in de nieuwe gebouwen in als in het oorspronkelijke negentiende-eeuwse burgerhuis. Uitwerkt door Sammy Ben Yakoub.


Jan Vercruysse. Werken 1975-2009

Volwassenen rondleiding PRIJS: €50 voor de gids + €5 per persoon Jan Vercruysse (°1948) is één van de meest invloedrijke Belgische kunstenaars. Hij is een vaste waarde in de beeldende kunst van de jongste decennia. Met zijn reeks Tombeaux verwierf hij in de jaren tachtig internationale erkenning. Zijn werk bevindt zich in de belangrijkste Belgische en internationale musea. In 2001 ontving hij de Vlaamse Cultuurprijs voor Beeldende Kunst. Voor M stelt hij zelf een uniek carrièreoverzicht samen met werk van 1975 tot 2009. De werken worden verspreid over het hele gebouw. Zo ontstaat een confrontatie met het nieuwe museum en met een gedeelte van de vaste opstelling. Onder begeleiding van een gids maak je kennis met het eigenzinnige oeuvre van de kunstenaar. Maskers, zelfportretten, afwezigheid en leegte zijn onder andere de uitgesproken thema’s van een oeuvre dat nog lang zal verrassen. Uitwerkt door Sammy Ben Yakoub. B. Door Externen ontwikkeld
Boefjes in het museum. Stelen met de ogen! Van der Weyden spelenderwijs. Of spelend wijzer. LEEFTIJD: 6-12 JAAR BEGELEID INTERACTIEF MUSEUMBEZOEK Max. 25 deelnemers per groep DUUR: 90’ DATA: 22.09.2009-04.12.2009 (niet op donderdagen) PRIJS: € 7 per leerling (inclusief rondleiding met gids + boekje Boefjes in het museum van Ellen Cornelis) Rogier van der Weyden is oude kunst die ook vandaag nog heel boeiend is. Ook voor de allerjongsten. We hebben een spannend museumbezoek uitgestippeld op hun ritme en niveau. Ellen Cornelis heeft een boekje gemaakt voor kinderen van 6 tot 12 jaar. ‘Boefjes in het museum’ leert hen stelen met hun ogen. Samen met twee ondeugende boefjes gaan de kinderen op zoek naar verborgen schatten op de schilderijen van Rogier. Spelenderwijs krijgen ze de basisprincipes van het kijken mee. Een ervaren gids loopt mee. ‘Boefjes in het museum’ is een amusante manier om kennis te maken met het reilen en zeilen van een museum en Rogier van der Weyden. Je beleeft er nadien in de klas of thuis nog eens evenveel plezier aan.


Rogier van der Weyden 1400|1464 De Passie van de Meester

PRIJS: €60 voor de gids + €7 per persoon

40

Rogier van der Weyden 1400|1464 – De Passie van de Meester is een prestigieuze tentoonstelling over één van de grootste Vlaamse Primitieven. Samen met Jan van Eyck is hij de belangrijkste Zuid-Nederlandse schilder van de vijftiende eeuw. Zijn handelsmerk: het weergeven van - ingetogen – passie en emotie. Hij is de eerste die echte mensen met echte emoties laat zien. Als geen ander schilderde hij het verdriet van Maria van Johannes aan de voet van het kruis. Of de diepe concentratie van de lezende Maria Magdalena. Of de zelfbewuste blik van Karel de Stoute, de machtige hertog van Bourgondië. Sterke beelden die ook vandaag blijven ontroeren. Onder leiding van een gids verkent u de originaliteit en het belang van de Meester. Het wordt een unieke gelegenheid om de kunstenaar te (her)ontdekken. Originele werken van zijn hand worden geconfronteerd met realisaties van medewerkers en generatiegenoten.


Chancart 2009 (Passionele moord/Crime passionel)

In samenwerking met AmuseeVous vzw Met dit project wilden AmuseeVous en M het oeuvre van Rogier van der Weyden als inspiratiebron aanbieden (zowel visueel als intellectueel) aan jonge kunstenaars en aan een ruime groep jongeren in het algemeen. Het eeuwenoude werk vertalen naar ‘vandaag’ werd op die manier gerealiseerd door kunstenaars van morgen een kunstwerk te laten maken. Het project bestond uit een tentoonstelling door de ‘jonge wolven’. De geselecteerde kunstenaars voor deze expo kregen drie workshopdagen aangeboden, in Leuven, Brussel en Doornik. Ze kregen ook een kunstenaar als coach aangesteld die hen begeleidde doorheen het hele traject. Zij die dat wilden, konden gebruik maken van de ateliers in Leuven, die hen gratis ter beschikking werden gesteld. De tentoonstelling werd vergezeld van een catalogus/gids. Hierin werd, naast het project, elke individuele kunstenaar belicht: er werd zowel een portret van de kunstenaar en een afbeelding van zijn werk opgenomen als een biografie en projectgerelateerde informatie.

C. Themadagen, projecten, trajecten en activiteiten •

Boxenproject

De kleine en grote boxen kregen het laatste projectjaar een plaats in Leuvense bedrijven onder de noemer ‘Dessert’, versie I, II en III. Gastvrouw en gastheer waren Atelier 88 (Naamsestraat), Hotel Martin’s Klooster (Predikherenstraat), drukkerij Peeters (Herent), Het land aan de overkant (L.Schreursvest), KBC Bank & Verzekering (Brusselsesteenweg), de Universiteitshallen en de Universiteitsbibliotheek. Na drie jaren sloot M haar project 06/09 - Zwerfmuseum af met een dubbele knal. Op 13 juni startte immers zowel de laatste editie van het kleine boxen-luik alsook de laatste editie van het grote boxen-verhaal. De hele zomer lang kon het publiek M als zwerver ontmoeten in de stad. Alle negen kleine boxen verzamelden zich in Atelier 88 voor Dessert III. Dit is de galerij van kunstenaarskoppel Antoon Verbeeck en Ann Dieltjens. Zij verzorgden de artistieke impressie bij de museumobjecten in en op de boxen en ook op de kaartjes van 06/09 Dessert (het derde en laatste projectjaar). Negen nieuw gekozen en verrassende objecten uit de museumcollectie werden gepresenteerd in de kleine vitrines.

41

Nadat M voor haar gastcuratoren de voorbije jaren in de entertainmentvijver viste en hierdoor eerst Yasmine en dan Kommil Foo aan de haak sloeg, was de keuze voor de laatste ‘grote’ boxeneditie gevallen op Peter Adriaenssens, prof. en autoriteit in de kinder- en jeugdpsychiatrie van de K.U.Leuven. Hij presenteerde zijn kijk op trauma en heling en trok parallellen tussen de geneeskunde en de restauratiepraktijk in twee grote kubussen in het UZ Gasthuisberg onder de noemer Honderd wegen. Behoud, herstel en genezing. 06/09. 06/09. 06/09. 06/09.

Dessert I (kleine boxenproject) 17/10/2008-23/02/2009 Dessert II (kleine boxenproject) 27/02-01/06/2009 Grote boxen: Honderd wegen, herstel, genezing (Peter Adriaenssens) 13/06-10/09/2009 Dessert III (kleine boxenproject) 13/06-05/09/2009

• Tijdens Kulturama 2008 zocht en vond M haar eerste bezoekers. Op die bewuste zondagnamiddag stonden er 233 fans in de vorm van een “M” op de binnenplaats van bibliotheek Tweebronnen, met een leuke foto als resultaat. De deelnemers mochten na de opening op zaterdag 19 september gratis het museum bezoeken. •

100 dagen voor opening




Nocturnes voor Leuvense wijken

Eind april 2009 hield M buurtfeesten voor de bewoners van Leuven. Concreet ging het om 3 buurten: - Frederik Lintstraat - Platte Lostraat - Riddersstraat De bewoners van deze buurten mochten na de grootse opening van M op een donderdagavond in oktober langskomen voor een gratis museumbezoek. Er waren maar liefst 281 geïnteresseerden. 16/09 17/09 18/09 19/09

20/09

internationale persbezoeken nationale persbezoeken vernissage RVDW Artes dag: opening voor de vrienden van het museum + avant-première voor M_bassadeurs en eerste bezoekers avond: opening voor genodigden 12u00 prinselijke opening door H.K.H Prinses Mathilde van België en H.K.H. Prinses Máxima der Nederlanden 14u00 – 20u00 opening voor het grote publiek: Als Leuvenaar krijg je op deze openingsdag de unieke kans om de vaste M-collectie gratis te bezoeken. Kom de sfeer van het nieuwe museum en haar bijzondere architectuur opsnuiven! Voor de prestigieuze openingstentoonstellingen rond Rogier van der Weyden en Jan Vercruysse heb je wel een toegangsticketje nodig, die dag te koop aan de museumbalie.


27/09 Lerarendag Op zondag 27 september organiseerde het pas geopende museum een lerarendag om aan de leerkrachten van het lager en secundair onderwijs het nieuwe aanbod voor te stellen. Het lager en het secundair onderwijs werden afzonderlijk op interactieve wijze rondgeleid in de M-collectie en kon kennismaken met het educatief aanbod van Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester en M-Collecties.
7-8/11Rode Hond M nam in de herfstvakantie van 2009 zoals elk jaar deel aan Rode Hond. Rode Hond is hét Leuvens verwenfestival voor families. Het is een organisatie van 30 CC, in

42

samenwerking met Artforum, bibliotheek Tweebronnen, Cinema ZED, M. M van Museum Leuven, Mooss, Studio Filmtheaters, Jeugdcentrum Vleugel F, fABULEUS en andere Leuvense partners. M maakte van de gelegenheid gebruik om de door Moos VZW ontworpen spellen, voor te stellen aan het grote publiek en pakte uit met Zizazoek en Wat is het?
Geleide rondleidingen door de tentoonstelling Jan Vercruysse. Werken 1975-2009 Op donderdagen 29.10.09 – 12.11.09 – 26.11.09 – 10.12.09 om 19.30 voorzag M geleide rondleidingen voor individuele bezoekers in de tentoonstelling van Jan Vercruysse. Deelnemers krijgen de gids gratis bij hun combiticket (€10). Hiermee kunnen ze eveneens de tentoonstelling Rogier van der Weyden 1400|1446. De passie van de Meester alsook de M collectie bezoeken.
11/10 Dag van de Architectuur - Architectuurrondleiding Op 11 oktober nam M deel aan de Dag van de Architectuur. Op 3 momenten van die dag werden rondleidingen voorzien door het museum als kennismaking met de bijzondere architectuur van het museum.


12/11 – 22/11 Week van de smaak Gedurende de Week van de Smaak voorzag M een activiteit voor kinderen van 6 tot 10 jaar, namelijk Wat is het? Spécial. Het was mogelijk om dit spel met gids te volgen, maar het was ook mogelijk voor gezinnen om het spel op eigen houtje te spelen: Wat is het? Spécial:doe-het-zelvertje voor gezinnen Daarnaast voorzag M op 22 november ook een rondleiding voor volwassenen onder de titel Mmm van M met aansluitend een echt middeleeuws banket. Dit banket werd mede mogelijk gemaakt dankzij Wim Janssens van restaurant de Beluga uit Leuven. Het was een groot succes. De rondleiding werd uitgewerkt door tijdelijk medewerkster Natalie Huyghe.
Familiezondagen Elke laatste zondag van de maand in 2009 was familiezondag. Van 14 tot 17 uur werden er speciale activiteiten voorzien voor gezinnen. In 2009 speelden de Familiezondagen zich af in de tentoonstelling Rogier van der Weyden 1400|1464 - De Passie van de Meester. Creatieve duizendpoot Ellen Cornelis heeft speciaal voor kinderen van 6 tot 12 jaar het doeboekje Boefjes in het museum ontwikkeld. Ouders, grootouders, ooms en tantes bezoeken samen met hun kleinkinderen, kinderen, neefjes en nichtjes de tentoonstelling aan de hand van het boekje. Na een bezoek aan de tentoonstelling met de boefjes, kunnen de kleinsten -speciaal voor deze familiezondagen- zich creatief uitleven in het kinderatelier van M. • 3-4-5/9 Finissage: Slotdagen met extra late openingsuren Rogier van der Weyden 1400|1464 – De Passie van de Meester in M Leuven loopt op zijn einde. Zondag 6 december, klokslag 18u00, viel het doek over de prestigieuze tentoonstelling over één van de grootste Vlaamse Primitieven. Op donderdag 3, vrijdag 4 en zaterdag 5 december was het museum extra lang open, tot middernacht. Voor het publiek een uitzonderlijk engagement! Ruim 7000 extra tickets komen aldus ter beschikking. M zorgde voor animatie en muziek tijdens de slotdagen.


Vakantiestage in samenwerking met Koning Kevin Emmers vol Kunst Gedurende de kerstvakantie bood M voor het eerst een vakantiestage aan voor jongeren van 10 tot 12 jaar ; Emmers vol Kunst. Het was een combinatie van ateliers met museumbezoek. De vakantiestage werd gerealiseerd in samenwerking met Koning Kevin en was een groot succes.

43


Wanted: Antennes Om jongeren tussen 16 en 20 jaar bij M te betrekken werd een speciaal project op poten gezet, in samenwerking met andere culturele partners uit het Leuvense, de Antennes. Antennes zijn culturele vrijwilligers, raadgevers, VIP’s Antennes krijgen een jaar lang de sleutel van het nieuwe museum M, bib Tweebronnen en 30CC Antennes geven een stem aan jongeren in de cultuurhuizen en een stem aan cultuur op school, op café, op de scouts,… Antennes krijgen een ongecensureerde blik achter de coulissen van de cultuurhuizen Antennes zijn culturele VIPS, ze worden serieus genomen en serieus verwend

3.2.3

Gidsenwerking

Foto M: Architectuurrondleiding in M

Modelrondleiding Bij iedere nieuwe tentoonstelling organiseert M een opleiding voor de gidsen bestaande uit een informatieve rondleiding – bij voorkeur door de curator of één van de projectmedewerkers van de tentoonstelling- en een didactische toelichting over de geplande rondleidingen in de nieuwe tentoonstelling. Voor ieder nieuw product of rondleiding krijgt de gids een reader en uitgeschreven modelrondleiding. Dit vormingsmoment wordt vergoed als één rondleiding. Vormingsmomenten Daarnaast organiseert M drie keer per jaar een algemeen vormingsmoment voor de gidsen. Op deze dag worden er allerhande nuttige workshops georganiseerd zoals gidstechnieken, communicatievaardigheden, spraaktechnieken. Hiervoor wordt samengewerkt met experts uit het werkveld. De focus zal aanvankelijk liggen op het trainen van gidstechnieken om interactief en participatief te gidsen. De agenda wordt vooraf meegedeeld. Dit vormingsmoment wordt vergoed als 2 rondleidingen.

44

Nieuwe gidsen Wanneer een nieuwe gids aan de slag gaat in M dient hij iedere rondleiding die hij/zij wenst te gidsen eerst minimum 1 keer te observeren. Hij/zij informeert bij Kim Tintel of Anne Liefsoens wanneer ze rondleidingen kunnen observeren. De gids van de betreffende rondleidingen wordt van de observatie op de hoogte gebracht. Gidsenvergadering Twee keer per jaar organiseert M een gidsenvergadering. De evoluerende visie van M wordt hier toegelicht en de bestaande publieksproducten worden er besproken. De gidsen kunnen er ervaringen met elkaar en met de publieksmedewerkers delen. Er kan een dialoog ontstaan van waaruit de publieksproducten geoptimaliseerd kunnen worden en nieuwe ideeën ingang vinden. Het is tevens een moment van inspiratie voor nieuwe experimenten en nieuwe methodieken. Op deze vergadering wordt er een overzicht gegeven van de agenda van het publieksaanbod van het komende half jaar. We besluiten met een praktisch luik waarbij de gidsen al hun vragen m.b.t. facturatie, betaling, didactisch materiaal, toegang tot M, badges… beantwoord zien! Observatie Iedere gids zal op regelmatige basis geobserveerd worden door één van de publieksmedewerkers. De publieksmedewerker volgt een rondleiding en bespreekt deze nadien met de gids. De datum van de observatie wordt vooraf afgesproken. De bedoeling van deze observatie is geen evaluatie te zijn, maar wel een moment voor opbouwende feedback. M streeft naar kwalitatieve rondleidingen die uitgaan van een interactieve en participatieve aanpak. Dit kan enkel bereikt worden door een goede opvolging van het gidsenteam. Betaling van de gidsen Gidsen worden betaald per rondleiding, meer concreet is dit de voorbereiding van de rondleiding, de rondleiding zelf en de opruimtijd. Een gidsbeurt duurt normaliter ca. 1.30u. Enkele rondleidingen duren echter ca. 2u én vergen heel wat werk voor en na de gidsbeurt. Daarom geldt voor de betaling van rondleidingen met zeer veel voorbereiding en/of opruimwerk het principe ‘1+1=3’. Je gidst er twee en wordt betaald voor drie. Dit is van toepassing voor volgende rondleidingen: - M van Moord - V.I.P. - Middeleeuwen in M - Tintelende tinten

3.2.4

Vormgeving kinderatelier

Op 11.03.2009 werden volgende organisaties aangeschreven met een aanvraag tot offerte voor de vormgeving van het kinderatelier van M: Lotte en Agata, Art Basics for Children en Studio Makkink & Bey BV. Lotte en Agata en Studio Makkink & Bey dienden hierop een offerte in, waarbij enkel Lotte en Agata voldeden aan de vereisten die vooropgesteld werden om de ruimte nuttig te kunnen gebruiken in de educatieve werking van M. Het ontwerpersduo Lotte en Agata delen hun concept in twee delen: namelijk de praktisch-functionele inrichting zijnde het meubilair en het ‘prikkelende’ gedeelte. Ze gaan uit van de M-collectie in vaste opstelling en verwerken visuele elementen uit de kunstwerken in de vormgeving van het geheel. Op die manier voldoen ze aan de vraag naar een totaalconcept waarin aanwezigen geprikkeld worden en impulsen ontvangen om beter te kijken.

45

Voor de inrichting van het kinderatelier werden wekelijkse vergaderingen gehouden op maandag. Daarnaast werden er op regelmatige basis vormingsmomenten en inspiratiedagen voorzien.

3.2.5

Onthaal en bewaking

Het onthaal is tweeledig: -

Ticketregistratie, informatieverstrekking, voorverkoop en verwerking van reservaties via de telefoon vanaf 20 april 2009 Face-to-face onthaal en ticketverkoop in M en M/Schatkamer van Sint-Pieter vanaf 20 september 2009

- Ticketregistratie, informatieverstrekking, voorverkoop en verwerking van reservaties via de telefoon vanaf 20 april 2009 De openingstentoonstellingen van M vroegen om een veelzijdig ticketregistratiesysteem. Conform de wet op de overheidsopdrachten werd een exhaustieve zoektocht gestart naar de juiste partner: Ticketmatic eindigde als eerste. Zij ontwikkelden een systeem op maat dat primair gericht is op evenementenbeheer. Op expliciete vraag van M werd eveneens een gidsenmodule ontwikkeld waardoor de uitnodiging van gidsen en de definitieve toewijzing van gidsbeurten volledig digitaal gebeurde. Aan het programma is eveneens een rapportagesysteem verbonden. Op 20 april, vijf maanden voor opening, startte de telefonische dienstverlening: informatieverstrekking, doorverwijs naar de online ticketverkoop en het verwerken van groepsreservaties. Via www.rogiervanderweyden.be en de website van stad Leuven kon worden doorgeklikt naar de ticketingwebsite. Naast individuele toegangstickets kon eveneens een audiogids en een doe-boekje gereserveerd worden. Door het overdonderende succes van de tentoonstelling van Rogier van der Weyden stond de telefoon meteen roodgloeiend. Vanaf de opening van M was de werkdruk op de backoffice diensten enorm. Omdat de lijnen voortdurend bezet waren, werden ook de telefoonnummers van M, stad Leuven, de dienst toerisme en Artes.Leuven voortdurend bevraagd. - Face-to-face onthaal en ticketverkoop in M en M/Schatkamer van Sint-Pieter vanaf 20 september 2009 Vanaf de opening van het museum was de opkomst zeer groot en dit vormde een constante. Vanaf de maand november waren nagenoeg alle rondleidingen met gids uitverkocht en ook alle tijdsblokken voor individuele bezoekers. Dit zorgde voor lange wachtrijen aan de balie. M heeft geprobeerd dit op te lossen door het aanwerven van extra medewerkers en een diversifiëren van het onthaal. Vanaf de tweede week van oktober werd de ticketbalie bemand door drie medewerkers. Voor de verhuring van audiogidsen werd een aparte balie opgesteld die afwisselend werd bemand met vaste medewerkers, jobstudenten en vrijwilligers. De gidsencoördinator van Artes.Leuven bevond zich eveneens aan de balie en stond ook in voor de ontvangst van bezoekers met De Standaard-bonnen en de KBC-vouchers. Uit een publieksonderzoek bij de tentoonstelling van Rogier van der Weyden bleek dat er een zeer grote tevredenheid was over het personeel/klantvriendelijkheid, de bereikbaarheid van M, verstrekte info en onthaal/ticketing. Een bijkomend positief element vormde de succesvolle doorstroom van M-bezoekers naar de Schatkamer van Sint-Pieter. Door het samenvallen van de openingstentoonstellingen én de opening van het gloednieuwe gebouw, was er geen inlooptijd mogelijk. De kinderziektes waren meteen

46

duidelijk: te kleine vestiaire met onvoldoende kasten, het ontbreken van de nodige infrastructuur voor een vlotte baliewerking (geen opbergmeubels, de laagte van het meubel, geen subverdeling mogelijk), de grote afstand van de toegangsdeur tot de balie en het ontbreken van een aparte ontvangstplaats voor groepen. Daarenboven werd het nieuwe museum, naar een ontwerp van Stéphane Beel, door veel bezoekers ervaren als een labyrint. De signalisatie vormde een bijkomend werkpunt en zal grondig aangepakt worden in 2010. Op korte termijn werden zoveel mogelijk problemen aangepakt en een langetermijnvisie is uitgestippeld.

3.2.6

De antichambre

Bij de bouw van M is gekozen om een zeer grote publieke ruimte tussen het ‘buiten’ en het ‘binnen’ (de tentoonstellingszalen) te voorzien: de Antichambre. Dit antichambre is kruiselings verbonden met een drukke doorgang tussen twee straten in het standscentrum (de Van der Kelenstraat en de Savoyestraat). Het is de ambitie om via de Antichambre het oude marktbegrip terug tot leven te brengen, waar de bezoekers van de stad elkaar opzoeken, om te keuvelen en sociaal contact te zoeken. De Antichambre van het museum vervult een belangrijke functie binnen de publiekswerking. Die onthaalruimte van het museum is vrij toegankelijk. Het publiek kan er op een laagdrempelige manier kennismaken met het concept en de context van de werking. De ontwikkeling en uitwerking van de Antichambre gebeurde in samenwerking met ontwerpbureau Exponanza. In opdracht van Exponanza en van Artes.Leuven creëerde het productiehuis 4-WERK een filmisch tijdskader, waarbij het oeuvre en de maatschappelijke context van Van der Weyden in een historisch en kunsthistorisch perspectief werden geplaatst. De tijdslijn vertrok vanuit de hedendaagse maatschappij en keerde vervolgens terug naar de vijftiende eeuw. Doorheen het tijdskader werd stilgestaan bij de grote momenten die in het collectieve geheugen zijn gegrift. Kunstenaars, artiesten, wetenschappers, politici die gedreven vorm gaven aan de geschiedenis. Daarnaast toonden citaten van vroegere en eigentijdse bewonderaars in de antichambre de betekenis en het belang van Van der Weyden. De emotionele uitdrukkingskracht en het realistische gehalte van zijn taferelen kwamen in de citaten telkens naar boven. M werkt verder aan een juiste invulling van de Antichambre om vanaf de zomer van 2010 een permanent aanbod te realiseren.

3.2.7

Bezoekerscijfers

Individuele bezoeken

M (Rogier van der Weyden, Jan Vercruysse en de vaste collectie) Schatkamer Projecten museum elders SUBTOTAAL 1

2007 0

2008 0

2009 118.732

25.387 11.578 36.965

27.409 3.411 30.820

13.739 5.870 138.341

47

Groepsbezoeken 2009 33.019 (1732 groepen) 10.903 43.922

M Schatkamer SUBTOTAAL 2 Totaal 2007 36.965

2008 30.820

2009 (subtotaal 1 +2) 182.263

Kortingstarieven Bon De Standaard Bon handelaars Leuven Bon nieuwjaarscorrida

13.655 130 12

Prijstypes: <13 jaar <26 jaar Actie De Standaard Audiogids B-Dagtrip Bon Handelaars Leuven Bon Nieuwjaarscorrida COMBI EXTRA REDUCTIE COMBI EXTRA STANDAARD Combi M Trade COMBITICKET EXTRA! COMBITICKET M Cultuurkaarthouder KUL Davidsfonds-Lid De Post Cultuurpas Combiticket + wandelgids EMMers vol kunst Gast (= gratis ticket) Gezinsbond Gratis Ticket ICOM (= gratis ticket) Individu Groep ( > 15p ) KBC/CBC GRATIS + AUDIOGIDS KBC/CBC Werknemer KBC Klant Knack Club Leraar Leuvenaar M_bassadeur: M-Collectie GRATIS NORMAAL TARIEF Pers Reductieprijs Senior (65+) Stadspersoneel Stadspersoneel + hun partner Stadspersoneel Stad Leuven COMBI Toerisme Leuven Trade

4850 2526 13656 9994 5427 130 12 302 2104 1278 4266 73566 50 1045 57 32 4400 2228 367 1929 4714 2319 12 3774 376 1275 46 71 16100 605 1233 17177 58 530 18 91 760

48

Vercruysse Reductie/Groep Vercruysse Standaard Wandelgids M- Collectie Weekendarrangement Toerisme Leuven

1421 513 198 765

Regionale spreiding bezoekers

49

Internationale spreiding bezoekers

3.2.8

WES-publieksonderzoek

In 2008 werd een uitvoerig publieksonderzoek georganiseerd in Leuven, een nulmeting. Deze nulmeting had voornamelijk tot doel het toeristisch beleid van de stad Leuven uitgestippeld in het strategisch beleidsplan toerisme ( 2003-2007) - te evalueren naast een antwoord te bieden op een aantal essentiële vragen zoals “Wat is het imago van Leuven?” en “ Wat is het profiel van de Leuvense bezoeker?” Voor de specifieke impact van de tentoonstelling Rogier van der Weyden op het publiek verwijzen we graag naar het Publieksonderzoek van de stad Leuven in samenwerking met Artes. Voor de algemene impact van het Museum M op het publiek komen volgende conclusies naar voor - 89% van de lokale bevolking, 71% van de bovenlokale recreanten, 63%van de dagtoeristen en 61% van de verblijftoeristen kent M. M van Museum Leuven, ook al is het maar van naam. - Het museum is slechts gekend bij 39% van de zakelijke verblijftoeristen, maar bij 70% van de recreatieve verblijftoeristen. De kennisgraad van M ligt ook iets hoger bij verblijftoeristen die voor de eerste keer een verblijf doorbrengen in Leuven. - 69%van de lokale bevolking, 41%van de bovenlokale recreanten en 39% van de dagtoeristen geef aan de Schatkamer van de Sint-Pieterskerk te kennen, al was het maar van naam. Respectievelijk 34%, 21% en 16% heeft de Schatkamer reeds bezocht. - M van Museum Leuven en de tentoonstelling Rogier van der Weyden maken tijdens de tentoonstellingsperiode deel uit van het spontane imago van Leuven.

50

Vier doelgroepen haalden de bovenhand (inwoners van Leuven, de bovenlokale recreant, de dagtoerist en de verblijfstoerist). Uit dit onderzoek kunnen er een aantal conclusies getrokken worden die gekoppeld kunnen worden aan concrete acties die van belang zijn voor M: 1. Bijna 90% van de lokale bevolking kent M en 30% bezocht M. 70% bezocht M dus nog niet. Actie: Specifieke actiecommunicatie naar de Leuvenaars bijvoorbeeld picknick, Erfgoeddag en kunstenaarsproject zomer 2011. 40% is uitzonderlijk. Dit moet verankerd worden met andere belangrijke spelers uit het veld van de jeugdsector, welzijnssector en vrijetijdssector. Bijvoorbeeld met partners als de infokrant in de Streekkrant en lokale media als ROB. Ook de lokale verspreiding van de M-Agenda is hierin belangrijk. 2. Kennis van de Schatkamer van Sint-Pieterskerk 69% lokale bevolking 41% van de bovenlokale bezoeker 39% van de dagtoerist Actie: Dit dient te worden opgenomen in de communicatie. De bewustwording gebeurt via toerisme. 3. Er is een grote groep bovenlokale bezoekers (en dagtoeristen) die regelmatig naar Leuven komt. Zij bezoeken Leuven vooral om te shoppen, een café, tearoom of restaurant bezoek, met andere woorden voor de sfeer van de stad. Van de bovenlokale bezoekers behoort 50% tot de lagere middenklasse in tegenstelling tot de voornamelijk hogere (midden)klasse van de andere bezoekers. Dit is een moeilijke doelgroep die niet snel afzakt naar M. Actie: M werkt aan een mogelijk programma in samenwerking met de handelaren om die naar M te krijgen of te betrekken bij M zodat er een trafiek tussen de handelaars en M ontstaat. 4. Herkomst en profiel van de Vlaamse bezoeker: - Stedelijke gebieden/Provincie Antwerpen - 88% zonder kinderen - Jonger dan 45 jaar Actie: Gerichte communicatie met bovenlokale projecten via een straffe perswerking en het zoeken van Vlaamse partners zoals bijvoorbeeld de Gezinsbond. 5. Herkomst en profiel van de buitenlandse verblijfstoeristen: - Voornamelijk buurlanden en hiervan is 43 % Nederland - 96% zonder kinderen - Eerder ouder publiek: 66% is ouder dan 45 jaar. Actie: Gerichte communicatie via Toerisme Leuven (en voor grote projecten Toerisme Vlaanderen) 6. Motief van het bezoek aan Leuven bij de dag- en verblijfstoerist. Bovenlokale bezoekers (dag- en verblijfstoeristen) in Leuven zijn een kerndoelgroep voor M wat betreft individuele bezoekers. Ten aanzien van de totaliteit van deze bezoekers aan Leuven kwam voor ongeveer gemiddeld 35% onder andere, speciaal of in hoofdzaak voor de Rogier van der Weyden-tentoonstelling (80%) en het nieuwe museumgebouw (20%). Actie: Om bovenlokale bezoekers (en de 50% doelstelling van M) aan te trekken zal er serieus uit de hoek moeten gekomen worden met heel herkenbare en gerichte projecten en tentoonstellingen. Voor de bovenlokale bezoekers komt er ook de M-pas. 7. Informatiebronnen

51

- Lokaal en bovenlokaal: lokale persbronnen vnl. infobladen en lokale TV - Vlaanderen: evenementcommunicatie - Verblijfstoerist: raadpleegt in hoofdzaak internet voor de afreis Actie: Nood aan gerichte mediadeals, er is nu al een deal met ROB, de Streekkrant en Klara. Ook via een performante website (vanaf september). 8. Herhaalbezoek bij de dagtrippers en verblijfstoeristen. Er is een relatief hoog herhaalbezoek - bijna 60% van de dagtoeristen (vermoedelijk ouders van studenten) kwam 3 tot 5 keer naar Leuven in de laatste 5 jaar en 71% geeft te kennen dat de kans ‘zeer groot’ is dat ze de komende 3 jaar nog eens naar Leuven komen - 20% van de verblijfstoeristen kwam 2 tot 5 keer naar Leuven in de laatste 5 jaar en 19% geeft te kennen dat de kans ‘zeer groot’ is dat ze de komende 3 jaar nog eens naar Leuven komen Actie: Naast een goed product dient M te zorgen dat ze de adressen vast krijgt van deze bezoekers, en ze blijft informeren gedurende 3 jaar via e-communicatie en een zeer hoge klantenservice. Ook moet er een sterk databeheer zijn via het ticketsysteem. Zo is er meer info op maat en een gerichte mailing. 9. Transportmiddel De bovenlokale recreant komt vnl. met de wagen (de verblijfstoerist tot 62%) naar Leuven. Actie: Aanduiding van de parkingmogelijkheid op onze communicatie + eventueel een deal sluiten over een combiticket (Parking-museumbezoek). 10. Profiel bezoekers versus profiel van de tentoonstellingen. Hierbij een gewaagde persoonlijke gedachtegang afgeleid uit het onderzoek en voor discussie vatbaar. De dagtoerist zal eerder een tentoonstelling bezoeken met een eerder modern/hedendaags appeal. De verblijfstoerist zal eerder een klassiekere tentoonstelling bezoeken. Actie: Proberen tot een profiel analyse te komen de volgende jaren via publieksonderzoek en zorgen dat een nieuw publieksonderzoek dit ook

3.2.9

De bookshop

De bookshop van M is door architect Stéphane Beel geïntegreerd in de onthaalruimte van het museum. Het aanbod is tweeledig: enerzijds diverse publicaties en anderzijds souvenirs. De publicaties omvatten: - publicaties uitgegeven door M: bestandscatalogus, publieksboek, wandelgids, Steigerschrift, Reflecties, kleurboek en catalogusdoosje 06/09 ZwerfMuseum - externe publicaties: catalogi van de openingstentoonstellingen Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester en Jan Vercruysse. Werken 1975-2009 en gerelateerde werken Als gadgets werden diverse items aangeboden: postkaarten, potloden, balpennen, wenskaarten, notaboekjes, magneten, papieren bladwijzers, mini-posters met passepartout, … Deze souvenirs werden zowel met afbeeldingen van de tentoonstelling Rogier van der Weyden 1400|1464. De Passie van de Meester als van de vaste collectie van M. Het campagnebeeld van de tentoonstelling was duidelijk het meest geliefd.

52

Analoog met de bezoekerscijfers tijdens het najaar, was de verkoop in de bookshop erg succesvol.

53

4 Zakelijke werking 4.1 Financiën 4.1.1

Jaarrekening

Het eerste boekjaar van M, als Autonoom Gemeentebedrijf Museum Leuven (verder AGM) begint vanaf de dag dat het bedrijf rechtspersoonlijkheid krijgt op 25/06/2007 en eindigt op 31/12/2008. In de loop van 2009 wordt het eerste boekjaar lopende over 2007-2008 (verder boekjaar 2008 genoemd) afgesloten. Voor de volledigheid en archivale redenen behandelen we het kort in dit verslag. In 2007-2008 is er enkel de voorbereidende werking van M. Er is geen personeel in dienst bij het autonoom gemeentebedrijf. Het personeel dat de werking en opening van het museum voorbereidt, staat volledig op de loonlijst van de stad Leuven. November 2008 wordt de intendant met een dienstenovereenkomst aangesteld. In 2009 komt de zakelijke werking van het nieuw opgerichte autonoom gemeentebedrijf M geleidelijk op punt. Er zijn de uitzonderlijke omstandigheden van een af te werken gloednieuw en onvergelijkbaar museumgebouw, een langverwachte (her)opening en een grote expositie georganiseerd in het huis door een externe organisatie, Artes vzw. De dagelijkse werking richt zich in de loop van die jaren hoofdzakelijk op de structurering van de werking en de organisatie en voorbereiding van de opening op 20 september 2009. In zijn totaliteit vormen de jaren 2007 tot 2009 geen geschikte periode om relevante tabellen voor een nulmeting en opvolging op te stellen. 2010 wordt het eerste werkjaar dat als referentiepunt voor historische kengetallen zal kunnen dienen. Als bijlage 1 vindt u de gedetailleerde balans en resultatenrekening over de 2 boekjaren 2007 tot 2009. In 2008 wordt een balanstotaal van €21.022.275,55 en een overgedragen negatief resultaat van €395.938,67 genoteerd. Het balanstotaal in 2009 is €30.654.627,89 en het negatief resultaat in het tweede boekjaar beloopt €2.437.473,45. Het gecumuleerd overgedragen verlies bedraagt eind 2009 dan €2.833.412,12. Het balanstotaal wordt uiteraard bepaald door de overdracht van de gebouwen en gronden ‘om niet’ aan AGM begin 2008. Vanaf 2009 wordt de bouw geactiveerd. De afschrijving van de investering van het gebouw beloopt eind 2009 €810.625,57 en beïnvloedt het resultaat dus in grote mate. Deze afschrijving niet in acht genomen wordt het gecumuleerd verlies gebracht op €2.022.786,55. Hieronder gaan we achtereenvolgens in op de balans, de uitgaven en de inkomsten van M.

54

4.1.2 1.

Balans

Vaste activa

Binnen de vaste activa vinden we in 2008 de boekwaarde van het nieuwe museum in oprichting. In 2009 wordt dit de netto boekwaarde (=initiële waarde verminderd met de afschrijvingen) van het nieuwe museumgebouw. Daarnaast bevatten de materiële vaste activa de aankoop van de bestaande gebouwen van de stad en de diverse uitrustingen die hiermee gepaard gaan (meubilair, uitrusting museumcafé, …). De waarde van het gebouw en de gronden bedraagt op 31/12/2009 iets meer dan 26 miljoen euro. Er is voor meer dan 800.000 euro aan rollend materiaal en uitrustingsgoederen gekocht.

2.

De vlottende activa

De vlottende activa bestaan uit de vorderingen op meer dan een jaar, de vorderingen op ten hoogste een jaar, de voorraden en de liquide middelen. In 2008 zijn de openstaande handelsvorderingen voornamelijk openstaande creditnota’s (bvb aan stad Leuven tbv € 523.727,53 zijnde de correctie op de verkoop van het museumgebouw in oprichting) alsook aan aantal vooruitbetalingen aan leveranciers. De overige vorderingen betreft voornamelijk de openstaande vordering op de BTWadministratie als gevolg van aftrekbare BTW. De geldbeleggingen en de liquide middelen per 31/12/2008 bedragen samen €3.891.274,79. In 2009 betreft de handelsvordering op meer dan één jaar de afbetaling van de tussenkomt van de concessionaris in de inrichting van het museumcafé. De voorraden bestaan hoofdzakelijk uit de aangekochte maar niet verkochte goederen van de shop. De vorderingen op ten hoogste een jaar bestaan uit handelsvorderingen, op te stellen facturen (met als belangrijkste de afrekening tussen Artes vzw en M), de vordering op de BTW, alsook de opvraging bij stad voor de volstortingen van kapitaal en investeringssubsidies 2009. De liquide middelen per 31/12/2009 bedragen € 1.453.877,88. Binnen de post overlopende rekeningen worden bepaalde elementen aan de juiste periode toegewezen. Deze actiefpost vertegenwoordigt kosten aangerekend in 2008, resp. 2009 welke betrekking hebben op boekjaar 2009, resp. 2010.

3.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit het geplaatst kapitaal, het overgedragen verlies en kapitaalsubsidies. Het geplaatst kapitaal bedraagt € 20.000.000 en is voor € 18.204.960,16 volstort door de stad Leuven per 31/12/2008. Het boekhoudkundig verlies over boekjaar 2007-2008 bedraagt € 395.938,67 en is het gevolg van de opstartfase van het museum. Het geplaatst kapitaal eind 2009 bedraagt € 26.700.000 en is voor €25.986.769,42 volstort door de stad Leuven. In 2009 werd een kapitaalsverhoging doorgevoerd van €6.700.000. Een aantal investeringen voor de eerste inrichting van het gebouw worden gesubsidieerd door de stad via een kapitaalsubsidie. Het boekhoudkundig verlies over boekjaar 2009 bedraagt €2.499.359,84. Rekening houdend met een overgedragen verlies € 395.938,67, komen we uit op een overgedragen verlies van € 2.895.298,51.

55

4.

Schulden

De schuld op meer dan een jaar betreft de gestelde waarborg door de concessionaris van het museumcafé. Binnen de post handelsschulden vinden we de openstaande leveranciers en een aantal te ontvangen facturen betreffende geleverde maar nog niet gefactureerde prestaties, voornamelijk betreffende de bouw van het museum. De ontvangen vooruitbetalingen bevat in 2008 subsidies van Vlaamse Overheid welke ontvangen zijn door AGM doch bestemd zijn voor de stad. Deze werden na jaareinde terugbetaald. De post schulden in 2008 betreft de zitpenningen over 2008 uitbetaald in 2009. Binnen de post overige schulden vinden we in 2009 de schuld tov van Artes (€710.169,90) zijnde de door te storten ontvangsten van de tentoonstelling Rogier van de Weyden. Andere diverse schulden wijzen in beide boekjaren op een schuld tov de stad aangaande door te storten subsidies en vooruitbetalingen. De post overlopende rekeningen bestaat uit kosten/opbrengsten welke aan de juiste periode worden toegewezen.

4.1.3

Uitgaven

Boekjaar 2008 De bedrijfsuitgaven in 2008 ten bedrage van € 504.444,95 bestaan voornamelijk uit diensten en goederen. Er is nog geen personeel in dienst van AGM.

KOSTEN

rek 2008

%

Presentatie

16.611,50

3,30%

Collectie, archief en bibliotheek

32.808,00

6,51%

Publiekswerking

76.414,45

15,16%

Gebouw en vaste infrastructuur Werkingskosten

2.726,57 32.342,35

0,54% 6,42%

Honoraria

343.092,08

68,07%

Bruto bedrijfskosten

503.994,95

Financiële Kosten

34,20

0,01%

Totaal bedrijfskosten

504.029,15

100,00%

afschrijvingen

450,00

TOTAAL KOSTEN

504.479,15

56

Boekjaar 2009 De bedrijfskosten ten bedrage van € 2.222.127,47 gaan voor 23% naar tentoonstellingen en 3,5% naar collectiebeheer. 11% dient voor publiekswerking en communicatie. Zowel voor tentoonstellingen als publiekswerking zijn bovendien uitgaven gedaan die als investering zijn opgenomen in de balans en als afschrijving bij de kosten verschijnen. 32% gaat naar personeelskosten (noot: meer dan louter loonkosten omvat dit ook selectiekosten ten bedrage van ongeveer € 73.000, verplaatsingskosten en representatiekosten). In de geschetste procentuele vergelijkingen worden bedrijfskosten worden in deze gezien als de bedrijfsuitgaven voor afschrijvingen, voorzieningen en verlies vorig boekjaar. Binnen de algemene uitgaven slorpt het gebouw een groot deel op: 18% van het totaal dient voor onderhoud en nutsvoorzieningen. De stijging binnen de werkingskosten tov 2008 heeft alles te maken met de opening van het museum met de tentoonstelling Rogier van der Weyden en met de voorlopige opleving van het gebouw. Uitgaven voor inkomsten in eigen beheer gaan over de uitgaven voor M-café in concessie (zie verder), de bookshop, de bedrijvenclub en de M-bassadeurs. De diverse slaat op de waardering van de voorraad van de bookshop. De geboekte afschrijvingen betreffen niet-kaskosten en houden verband met de gerealiseerde investeringsloten van het museumgebouw. Er is een voorziening aangelegd voor de afwikkeling van mogelijke schadeclaims aangaande de bouw.

KOSTEN

budget 2009

rek 2009

saldo

%

Presentatie

586.900

507.716,10

79.183,90

22,85%

81.000

76.290,49

4.709,51

3,43%

319.232

240.708,92

78.523,08

10,83%

11.500

33.572,30

-21.916,56

1,51%

259.500 124.625,00

414.022,23 108.987,27

-154.522,23

18,63%

15.637,73

4,90%

Personeelskost

869.000,00

714.009,87

154.990,13

32,13%

Honoraria

166.003,00

200.898,10

-34.895,10

9,04%

Divers

0

-82.854,34

82.854,34

-3,73%

Bruto bedrijfskosten

2.417.760,00

2.213.350,94

204.409,06

Financiële kosten

2.500,00

8.776,53

-6.276,53

Collectie, archief bibliotheek

en

Publiekswerking

Uitgaven inkomsten beheer

in

Gebouw en infrastructuur Werkingskosten

voor eigen

vaste

0,39%

57

Belastingen

1.500,00

0,00

1.500,00

0,00%

Totaal bedrijfskosten

2.421.760,00

2.222.127,47

199.632,53

100,00%

965.679,08 458.837,39 395.938,67

-965.679,08

4.042.582,61

-1.620.822,61

afschrijvingen voorzieningen verlies vorig boekjaar

TOTAAL KOSTEN

4.1.4

2.421.760,00

-458.837,39 -395.938,67

Inkomsten

Boekjaar 2008 In boekjaar 2008 vinden we als omzet de ontvangsten van de inkomgelden Sint-Pieter. De andere bedrijfsopbrengsten bestaan hoofdzakelijk uit de werkingssubsidies komende van de Provincie Vlaams Brabant ten bedrage van € 75.000. De financiële inkomsten zijn de opbrengsten van de diverse financiële rekeningen.

BATEN

rek 2008

%

Presentatie

12.518,44

11,53%

Subsidies en toelagen

76.260,00

70,26%

Bruto bedrijfsbaten

88.778,44

Financiële opbrengsten

19.762,04

18,21%

Totaal bedrijfsbaten

108.540,48

100,00%

TOTAAL BATEN

108.540,48

Boekjaar 2009 In 2009 bestaat de omzet voornamelijk uit het inkomgelden voortvloeiend uit de overeenkomst met Artes vzw in de rand van de tentoonstelling Rogier van der Weyden. De door AGM geleverde prestaties in het kader van deze tentoonstelling worden doorgefactureerd aan Artes vzw en vertegenwoordigen ongeveer de volledige diverse opbrengsten, dus een goede 40% van de bedrijfsbaten. Publiekswerking genereerde inkomsten met zijn gidsenwerking. De inkomsten in eigen beheer slaan o.a. op inkomsten van M-café, bookshop, bedrijvenclub en M-bassadeurs. De subsidies en toelagen bestaan uit tussenkomsten van de stad en de provincie, naast een beperkte inbreng van de Vlaamse Gemeenschap. De financiële inkomsten betreffen de opbrengsten van de diverse rekeningen en geldbeleggingen. De andere financiële opbrengsten slaan op de afbetaling door de concessionaris van de investeringen gedaan

58

in het M-café ter waarde van de afschrijving (9.681,19 euro) en de tussenkomst via een kapitaalsubsidie door de stad voor de afschrijving van investeringen voor eerste ingebruikname (130.458,40 euro).

BATEN

budget 2009

rek 2009

saldo

%

Presentatie

88.500

208.452,48

119.952,48

19,50%

Publiekswerking

15.000

4.268,40

-10.731,60

0,40%

59.250

81.056,95

21.806,95

7,58%

Subsidies en toelagen

3.326.000

288.276,88

-3.037.723,12

26,97%

Divers

14.500

458.715,44

444.215,44

42,91%

Bruto bedrijfsbaten

3.503.250,00 1.040.770,15

-2.462.479,85

Financiële opbrengsten

25.000

3.260,75

2,64%

Totaal bedrijfsbaten

3.528.250,00 1.069.030,90

-2.459.219,10

100,00%

Inkomsten beheer

in

eigen

Andere financiële opbrengsten 0

TOTAAL BATEN

28.260,75

140.139,59

3.528.250,00 1.209.170,49

140.139,59

-2.319.079,51

Concessie M-café en M-lunch M sloot op 31 juli 2009 een samenwerkingsovereenkomst af met bvba Itis, die de concessiehouder van het M-café werd, na een openbare aanbesteding met onderhandelingsprocedure. De domeinconcessie startte met ingang van 15/09/2009 en loopt over 12 jaar. De samenwerkingsovereenkomst is telkens met 4 jaar verlengbaar mits gunstige evaluatie. Het museumcafé draagt de benamingen MC voor het gedeelte op het gelijkvloers, MC² voor de restaurantruimte op de verdieping. Van de concessiehouder wordt verwacht dat hij nauwe aansluiting zoekt bij M en meewerkt aan een sterke museumbeleving. De concessiehouder zal zich bewust zijn van de museologische context waarbinnen hij werkt. Hij moet oog hebben voor de museologische normen inzake veiligheid en respect tonen voor de kunst. Het concept van de concessiehouder vertrekt vanuit een aanbod van streekgerechten en streekbieren. Op het niveau -1 gebeurt dit door een aanbod van streekbieren in een café sfeer. Op de verdieping is een koffie- en tapasbar met een knipoog naar VlaamsBrabantse streekproducten.

59

De samenwerkingsovereenkomst regelt de openingsuren, gebruik van lokalen, de verwerking van afval en de hygiëne. Er zijn duidelijk bepalingen omtrent beveiliging en veiligheid, reclamepanelen en onderhoud. Volgende financiële gunningsvoorwaarden werden inzake de concessie overeengekomen (bedragen excl. BTW): - afbetaling inrichting: 105.091,44 euro (904,71 euro/maand over 12 jaar) - concessieprijs: 12.600 euro (1.050 euro/maand) - Waarborg: 11.728,25 euro (gelijk aan 6 maanden afbetaling inrichting + concessie) - forfait van de nutsvoorzieningen: 12.000 euro/jaar - 5% op de omzet Daarnaast zijn cateringafspraken gemaakt inzake kortingen voor M en M-personeel en extra cateringkost voor derden indien zij een externe cateraar gebruiken. Het MC heeft mee kunnen genieten van de overweldigende belangstelling voor de Rogier van der Weyden-tentoonstelling. In 2010 zal de samenwerking en uitbating in een normalere context opgevolgd en een eerste keer geëvalueerd worden.

60

M voor bedrijven

Foto M: diner in de workshopruimte

Foto M: persconferentie

Naast zijn museale activiteiten heeft M zich geprofileerd als partner voor bedrijven. De uitstraling, de strategische ligging en de inrichting van M hebben het mogelijk gemaakt om een commercieel interessant aanbod uit te werken dat aanslaat bij bedrijven en organisaties in de regio. M kan op die manier extra inkomsten generen. De bedrijvenwerking wordt gestuurd door het Fondsenwervingscomité. Dit comité wordt gevormd door twee leden van de Raad van Bestuur van M, de heer Saïd El Khadraoui en de heer Antoon De Proft en door de intendant van M, de heer Luc Delrue. De burgemeester van Leuven, de heer Louis Tobback, adviseert en ondersteunt de werking. Zij bedenken de strategie achter de fondsenwerving en staan in voor de uitbouw van een goed functionerende bedrijvenclub. Als ondersteunend comité brengen ze zelf mogelijke leads aan en vertegenwoordigen zij M bij hun bedrijfscontacten. De pijler eigen inkomsten wordt opgedeeld in twee groepen:

61

1. Sponsoring: hieronder wordt er een onderscheid gemaakt tussen ‘Sponsor van M’ en de ‘M bedrijvenclub’ die elk op hun beurt bestaat uit verschillende sponsormogelijkheden. a. Sponsor van M: Structuursponsor (12.500€ excl. btw), Major tentoonstellingspartner (10.000€ excl. btw), Junior tentoonstellingspartner (5.000€ excl. btw), M-sympathisant (min. 500€ excl. btw) en naturasponsor. b. M-bedrijvenclub: Mecenas (2.500€ excl. btw) en Partner (1.000€ excl. btw). In 2009 verwierf M vier leden binnen de bedrijvenclub: -

Bedrijvenclub Mecenas (2.500 euro – excl. btw): CEI-Demeyer, GC-Europe en Passe-Partout Leuven Bedrijvenclub Partner (1.000 euro – excl. btw): Rotary Leuven

2. Event-organisatie: dit valt uiteen in drie mogelijkheden: M-businessevents- en meetings, PR-events en de Start-to-Art formule M biedt vijf ruimtes aan met een verschillende capaciteit: - antichambre - auditorium - loge - workshopruimte - seminarielokaal Onder de gerealiseerde activiteiten kunnen we tellen: persconferenties, vergaderingen, lezingen, workshops, studiedagen, recepties en walking diners. Een overzicht van de bedrijven die hieraan deelnamen: Bedrijf VDAB Jobpunt Vlaanderen

Activiteit Receptie met rondleiding Studiedag

Vlaams Geneeskundig Verbond Passe-Partout U-Sentric Locus VOBK Stad Leuven CEI-Demeyer

Vergadering

Boondoggle KBC KHL – departement Echo Darwin BBDO

Vergadering Workshop Studiedag Vergadering Persconferentie Vergadering met rondleiding Vergadering Event Vergadering met receptie Vergadering

Locatie workshopruimte workshopruimte, loge, seminarielokaal, leeszaal seminarielokaal loge loge loge seminarielokaal workshopruimte workshopruimte loge Auditorium loge loge

Werving In 2009 werd er nog niet actief geworven. Er werd wel een wervingsevenement georganiseerd op 8 december. De bedrijven die hierop aanwezig waren, werden nadien gecontacteerd en uitgenodigd voor verdere toelichting.

62

Verder werd er promotie gevoerd door volgende acties: M behoort tot het ledenbestand van de Leuvense Kamer van Koophandel (VOKA); De verspreiding van de bedrijfsfolders Partner van M en M voor bedrijven via een gerichte printmailing;

63

4.2 Personeel

Foto M: opening M – briefing Personeel (18/09/09)

4.2.1

Invulling organogram

In 2009 is een start gemaakt van de invulling van het personeelsbestand van M volgens het nieuwe organogram. De planning van de invulling en bijhorende kosten werd goedgekeurd in zitting van 07/01/2009 door het directiecomité en voorgelegd aan de Raad van Bestuur van 28/01/2009. Als bijlage 2 vindt u het voorgestelde organogram van M met zijn verschillende afdelingen en functies. Het museum beschikte anno 2008 nog over een personeelsbestand dat niet meer afgestemd was op de grote uitbreiding aan capaciteit en mogelijkheden van het gebouw dat op 20 september 2009 zou opengaan. Het goedgekeurde personeelsplan vertrekt van een aangepaste kijk op de werking van een museum van deze schaalgrootte. In het organogram wordt M onderverdeeld in 4 afdelingen, aangestuurd door een afdelingsverantwoordelijke. Het geheel wordt gecoördineerd door een intendant. De eerste afdeling betreft de collectie. Deze afdeling staat onder leiding van de conservator, tevens adjunct-intendant, in voor behoud en beheer, restauratie en presentatie van de collectie en realiseert tentoonstellingen oude kunst. In de tweede afdeling, presentaties, verzorgen de curator en haar medewerkers de tijdelijke tentoonstellingen hedendaagse kunst. Daarnaast zorgt de afdeling publiekswerking voor het communicatieve luik en de publiekswerking. Onder deze afdeling valt ook het onthaalteam, bestaande uit onthaalbedienden en publieksbegeleiders/erfgoedbewakers. De afdeling intern beheer gaat over de ondersteunende diensten zijnde personeel,

64

financiën en logistiek en veiligheid. directieassistent en een fondsenwerver.

De intendant laat

zich

bijstaan

door

een

De loonkost van de personeelsleden die al voor de stad werkten voor de opstart van het autonoom gemeentebedrijf wed in 2009 verder door de stad Leuven ten laste genomen. De statutaire medewerkers die wensen over te gaan naar AGM krijgen in het nieuwe personeelsplan een aangepaste functie. Degenen die niet wensen over te gaan naar de nieuwe bedrijfsstructuur zullen vanaf januari 2010 een plaats krijgen binnen de personeelsformatie van de stad. Zo kon één personeelslid, een administratief medewerker, in de loop van 2009 al een nieuwe functie opnemen bij bibliotheek Tweebronnen. Met de intendant werd eind 2008 een dienstenovereenkomst afgesloten. Inzake personeel diende hij, gezien de nakende opening op 20/09/2009, onmiddellijk werk te kunnen maken van de invulling van het organogram. De functies van afdelingsverantwoordelijke worden hierbij als cruciaal beschouwd en verdienden dus prioriteit te krijgen. De aanwervingen verlopen volgens de procedures van de rechtspositieregeling van AGM die 16 maart 2009 door de Raad van Bestuur goedgekeurd werd. Deze wervingsprocedures zijn identiek aan de procedures van de stad Leuven. Volgende functies werden vanaf maart opengesteld voor het aanleggen van een wervingsreserve en het aanbieden van contracten onbepaalde duur - afdelingsverantwoordelijke publiekswerking - housekeeper / hoofd veiligheid en techniek - onthaalbedienden - publieksbegeleiders Dergelijke procedures nemen hun tijd in beslag. De plaats van afdelingsverantwoordelijke intern beheer kon in juni 2009 ingevuld worden via verlof voor opdracht bij de stad Leuven. De contracten onbepaalde duur werden pas vanaf september 2009 effectief opgenomen. Het contract met het hoofd veiligheid en techniek werd aangegaan op 1 september en op 24 september vervroegd stopgezet omwille van functionele redenen. Een tweede zoektocht kon opgestart worden. Omdat de voorbereiding van de opening niet op deze termijnen kon wachten werden een aantal cruciale jobs via tijdelijke contracten ingevuld, in afwachting van een volwaardige wervingsprocedure. De enige resterende vrije functie van afdelingsverantwoordelijke presentaties is in eerste instantie voor 1/3e tijd opgenomen door een curator reeds in dienst van het kunstencentrum STUK. Eind 2009 werd dit tijdelijk contract uitgebreid tot 75%, in afwachting van een procedure. Als één van de eerste medewerkers van M kwam in maart een communicatiemedewerker voor de persrelaties en publicaties tijdelijk in dienst. Eind april was een onthaalbediende gevonden voor het beantwoorden van de binnenkomende telefonische reservaties voor de Rogier van der Weyden-tentoonstelling. Bovenop het voorziene personeelsbestand werd bovendien een extra medewerker voor de organisatie van het openingsweekend aangetrokken. Gedurende enkele maanden kwam een extra publieksbemiddelaar een tandje bijsteken om de educatieve werking vorm te geven. Ook de administratief medewerker van de dienst presentaties kwam eind 2009 tijdelijk in dienst. In het najaar van 2009 werd omwille van de hoogdringendheid nog via een tijdelijke procedure gezocht naar een depotbeheerder. De collectie van 46.000 stuks bevindt zich in een entrepotgebouw op enige afstand van M en dient voor juni 2010 overgebracht te zijn naar het depot van M. Dit vraagt een degelijke voorbereiding, werkorganisatie en vooral snelle actie. Een depotbeheerder is gezocht in 2009 om te starten, opnieuw met een tijdelijk contract, begin 2010.

65

Naast tijdelijke contracten werden ook via interimcontracten personeelskrachten ingeschakeld. Dit was het geval na het vertrek van de administratief medewerker personeel en na het ontslag van het hoofd veiligheid en techniek. Beide krachten, samen met een derde interimaris die ingezet werd voor de vrijwilligerswerking en de administratieve ondersteuning van het hoofd techniek, werden daarna tijdelijk in dienst genomen door M. Op 20/09/2009 opende niet alleen M maar het was ook het startschot van de tentoonstelling Rogier van der Weyden. Deze tentoonstelling was georganiseerd door Artes vzw waarbij M fungeerde als ontvangend huis. Inzake de kosten die M ter zake zou maken gedurende de looptijd van deze tentoonstelling tot 6/12/2009, werd een overeenkomst met Artes afgesloten. Artes nam de bijkomende kosten voor extra inzet voor erfgoedbewakers en onthaalbedienden op zijn rekening. In het najaar van 2009 werden een aantal tijdelijk ingevulde plaatsen opengesteld via de wervings- en selectieprocedure voor contracten onbepaalde duur. De effectieve aanwervingen zullen pas in 2010 kunnen gebeuren. Het betreft - inhoudelijk stafmedewerker collectie - boekhouder/deskundige bedrijfsadministratie - communicatiemedewerker - publieksbemiddelaar Naast de medewerkers met een contractuele overeenkomst werkten tientallen vrijwilligers en studenten voor M. Zij vormden een belangrijke groep en stelden M in staat de loonkost te drukken.

Cijfers In 2009 heeft M in totaal 13 overeenkomsten van onbepaalde duur en 81 overeenkomsten van bepaalde duur afgesloten, waarvan 45 voltijdse en 49 deeltijdse. Dit betreft ook jobstudenten. Gemiddeld waren er 16,58 VTE in dienst die 26.228,15 uren presteerden. Op 31/12/2009 zijn nog 12 personen verbonden met een overeenkomst onbepaalde duur en 18 personen met een overeenkomst bepaalde duur. Het betreft 29 bedienden en 1 arbeider, waarvan 7 mannen en 23 vrouwen. 1 man werkt deeltijds, tov 2 vrouwen. De personeelsinvulling op 31/12/2009 vindt u op de volgende pagina (inbegrepen: dienstenovereenkomst intendant en personeel stad Leuven). De schaal verwijst naar de inschaling volgens loonbarema’s (zie 4.2.2 personeelsbeleid). De verdeling volgens opleiding geeft aan dat er relatief veel hooggeschoolden in dienst zijn. Van de 30 personeelsleden zijn er 17 universitairen, 5 personeelsleden met ten hoogste een hoger niet-universitair diploma en 8 personeelsleden met ten hoogste een diploma secundair onderwijs. Er zijn geen personeelsleden met ten hoogste een diploma basisonderwijs. Dit wijst op de aantrekkingskracht van M als werkgever voor jonge en/of specifiek geïnteresseerde mensen.

66

Personeelsinvulling M werkjaar 2009 31/12/2009

Begroting 2010

Aantal VTE

Aantal VTE

intendant

1,00

1,00

directieassistent

1,00

1,00

fondsenwerver

0,00

1,00

curator

0,75

0,75

productieleider (stafmedewerker)

1,00

1,00

admin. medewerker

1,00

0,60

conservator

1,00

1,00

inhoudelijk/staf medewerker

1,00

2,00

collectieregistrator + registrar

2,00

0,00

contentmanager + ICT-support

0,00

1,00

depotbeheerder

0,00

1,00

admin. bediende/bibliothecaris

1,00

1,00

Publiekswerking afdelingsverantwoordelijke

1,00

1,00

communicatiemedewerker

2,00

1,00

publieksmedewerkers/bemiddeling

2,00

2,00

teamleader onthaal

1,00

1,00

onthaalbedienden

3,00

3,00

admin. medewerker

1,50

2,00

publieksbegeleiders

4,00

4,00

erfgoedbewakers

3,00

3,00

afdelingsverantwoordelijke

1,00

1,00

hoofd veiligheid en techniek

1,00

1,00

deskundige bedrijfsadministratie

1,00

1,00

admin. medewerker

2,00

1,75

technisch medewerker

3,00

3,00

poetsvrouw

0,50

0,50

35,75

36,60

Afdeling

Algemeen

Presentaties

Collecties

Ondersteuning

Functietitel

SUB-TOTAAL italic = personeelsbudget stad Leuven

67

4.2.2

Personeelsbeleid

Rechtspositieregeling Een belangrijk gegeven in het personeelsbeleid van M is de rechtspositieregeling. Gezien M een autonoom gemeentebedrijf is dat opgericht werd door de stad Leuven, bepaalt het gemeentedecreet dat dergelijk bedrijf dezelfde personeelsregels als zijn oprichtende overheid dient te volgen. In de rechtspositieregeling zijn de krachtlijnen omtrent werving en selectie, loopbaan, verloning en toelagen, evaluatie- en opvolgingstrajecten, verloven en afwezigheden, onregelmatige prestaties en overuren,… voor de lokale openbare besturen vastgelegd door de Vlaamse overheid. De stad Leuven heeft binnen deze grenzen een versie specifiek op maat met de vakbonden overlegd. Deze versie is ook van toepassing voor M. Personeelsadministratie M kan de stad Leuven volgens de beheersovereenkomst kosteloos om ondersteuning vragen inzake personeel. Het betreft de domeinen werving en selectie, interne vorming, evaluatie, personeelsadministratie (tijdsregistratie, loonberekening, aanleveren elektronische bestanden, verlofberekening), syndicaal overleg. In praktijk betrof de ondersteuning in 2009 voornamelijk de loonberekening. Inzake verloning volgt M, omwille van de rechtspositieregeling, de regels van de lokale besturen. Het jaarsalaris van het personeel wordt vastgesteld in salarisschalen (A tot E) die bestaan uit: een minimumsalaris, salaristrappen die het resultaat zijn van de periodieke verhogingen en een maximumsalaris. Het personeelslid wordt bezoldigd in de salarisschaal die verbonden is aan zijn graad. Hij ontvangt het salaris dat in die salarisschaal overeenstemt met zijn geldelijke anciënniteit. Het salaris van een deeltijds personeelslid wordt vastgesteld in verhouding tot zijn prestaties. Voor de toekenning van periodieke salarisverhogingen komen alleen de werkelijke diensten in statutair of contractueel verband in aanmerking die het personeelslid levert of geleverd heeft in dienst van een overheidsinstelling. Voor de beroepservaring in de privésector of als zelfstandige wordt een maximum van tien jaar in aanmerking genomen. Het salaris volgt de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen. Het wordt tegen 100% gekoppeld aan het spilindexcijfer 138,01. Het wordt in maandelijkse schijven uitbetaald. Het personeelslid ontvangt naast het salaris eveneens toelagen, vergoedingen en sociale voordelen indien van toepassing volgens de regels van de rechtspositieregeling. Er is een haard- en standplaatstoelage, het vakantiegeld, de eindejaarstoelage, een toelage voor de onregelmatige prestaties (nachtprestaties en prestaties op zaterdagen, zondagen en feestdagen; overuren) en andere toelagen (bvb permanentietoelage). Daarnaast zijn er de sociale voordelen, waaronder maaltijdcheques, hospitalisatieverzekering en vergoeding van de kosten voor het woon-werkverkeer. In 2009 bedroeg de totale loonkost voor AGM 580.184,43 euro. Dit is 77% van de omzet van M. Vernoemde personeelskost slaat op de loonkost, zoals te vinden in de resultatenrekening als (bijlage 1). De personeelskost volgens budgetoverzicht (zie hoofdstuk 4.1.3 Zakelijke Werking, financiën, uitgaven) bevat bovendien nog de aanwervingskosten (een kleine 73.000 euro), verplaatsingskosten, representatiekosten, vorming,…

68

Gemiddeld aantal VTE en gemiddelde loonkost per niveau maand/jaar 03/2009 04/2009 05/2009 06/2009 07/2009 08/2009 09/2009 10/2009 11/2009 12/2009 Eindtotaal gemiddelde (= eq per jaar/10 mnd) gemiddelde loonkost

Studenten

1,96 1,57 0,53 7,73

1,23 1,23 1,23 2,23 4,23 4,23 5,64 20,02

1 3 3,5 4 5 7 7 7 7 7 51,5

1 1 1 1 1 5 6 6 7 29

1 1 1 14 15,79 15,79 9 57,58

Eindtotaal 1 4 4,5 7,23 8,23 13,9 28,23 34,98 34,59 29,17 165,83

0,773

2,002

5,15

2,9

5,758

16,583

42.634,05 29.680,63 23.287,12 25.092,81

30.462,43

3,67

A

B

C

D

Tijdsregistratie Wat de ondersteuning inzake tijdsregistratie betreft, is nog maar een begin gemaakt. Een tijdsregistratiesysteem is aangekocht, maar het bevat nog niet de onderliggende werkroosters om een aantal terugkerende berekeningen (gepresteerde uren, maaltijdcheques, opvolging ziekte en verlof) te kunnen automatiseren. In 2009 beperkt het systeem zich dan ook louter tot registreren van aankomst en vertrek van het personeel. Vorming en opleiding In 2009 kon aan vorming geen prioriteit gegeven worden. Toch werden een aantal opleidingen gevolgd, namelijk: - AGB in lokale cultuur - ADLIB seminarie - Opleiding EHBO - Workshop Faro: conservatie- en restauratieateliers - Symposium Family Ties - Colloquium BRK - Erfgoedbewaking 13 personen namen hieraan deel wat voor een totaal kostenplaatje van 3.572,82 euro zorgde.

69

4.3 Infrastructuur 4.3.1

Huisvesting en onroerende infrastructuur

In 2009, net als de jaren ervoor, werd met man en macht gewerkt aan de realisatie van het nieuwe museum. De hoofdrolspelers in dit verhaal zijn de CEI De Meyer voor de ruwbouw, SPIE voor de elektriciteitswerken, Axima voor alles wat betreft HVAC en de technische dienst, met als trekkers Julien Puissant en Roger Jacobs. Burgemeester Louis Tobback legde ook al zijn gewicht in de schaal om de voortgang te bespoedigen want de werken kenden menige vertraging. Eind juni werd zelf erg getwijfeld of de werken tijdig zouden klaar zijn. Vooral de acclimatisatie en de beveiliging waren zeer precaire punten. Uiteindelijk raakte op 19 september 2009 het gebouw min of meer af. In 2010 zal het nog alle hens aan dek zijn om het gebouw helemaal tot in de puntjes af te werken. Na afschrijving is de balanswaarde van de terreinen en het gebouw eind 2009, 26.010.510 euro. Volgende loten werden met dit bedrag gefinancierd: renovatie van de oude gebouwen, nieuwbouw van de verticale voorkant en horizontale verbindende bouw tussen het voormalig museum en de Academie, liften, elektriciteit, HVAC en sanitair, afwerking, compactarchivering, parket, restauratie decoratieve schilderwerken, buitenaanleg, stalen structuren, projectmanagement, veiligheidscoördinatie. Het gebouw wordt afgeschreven over 33%. Voor 2009 is er een afschrijving voorzien van 810.625 euro. Tot en met de volledige afwerking/oplevering en als alle leveranciers betaald zijn zal de kost van het gebouw vermoedelijk oplopen tot 30 miljoen. De inbreng van de Vlaamse Gemeenschap is 5 miljoen. Dit blijft een betrekkelijk laag bedrag voor de realisatie van een museum van die omvang. Een minpunt is de afwerking. Dit zal een aandachtspunt zijn voor de komende jaren en zal toch nog wat investeringen vergen. Zeer belangrijk is natuurlijk de architecturale waarde van het museum. M zal zeker de komende jaren een trekpleister blijven. M heeft dan ook een architectuur parcours uitgewerkt voor het publiek en later zal M ook een publicatie maken in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV) over het gebouw en de architect Stéphane Beel. Vooral de transparantie en strakheid van het gebouw springen in het oog. De mix van de oude delen, het oorspronkelijk museum Vanderkelen-Mertens en de Academie, met de twee nieuwe vleugels geven een zeer homogeen beeld. In de pers werd het gebouw alom geprezen als een geslaagde manier om historische en eigentijdse architectuur in een zinvolle dialoog te brengen zoals M ambieert ‘oude’ en ‘nieuwe’ kunst samen te brengen. In 2009 dienden uiteraard ook een aantal operationele uitgaven te gebeuren voor het gebouw en de vaste infrastructuur. Deze bedroegen in totaal: 425.109,16 euro. Hiervan werd ongeveer 58.000 euro besteed aan onderhoud, 55.000 euro aan beveiliging en 35.000 euro aan verzekeringskosten en taksen. De huur van de lokalen in de Willemstraat, het secretariaat van M tijdens de sluiting bedroeg in 2009 nog 41.609,45 euro. De kosten voor verbruik waren in totaal 201.500 euro. 70% hiervan is uitgegeven aan elektriciteit. Dit is uitzonderlijk omdat een groot deel van de elektriciteit werd verbruik tijdens de bouwfase. Dit werd ook gerecupereerd van de Stad Leuven. Wij kijken echter met spanning uit naar de reële verbruikskosten voor GEW in 2010 als een we heel jaar open zijn en de 4 seizoenen meemaken.

70

4.3.2

Roerende infrastructuur

Als bijlage 3 vindt u de volledige afschrijvingstabel van de investeringen van M. M heeft in haar korte bestaansperiode al een behoorlijk aantal investeringen gedaan, niet alleen in een gebouw, maar ook in materieel en uitrusting. De eerste ingebruikname van een nieuwe museumsite vergt immers meer dan stenen alleen. Naast software investeringen in een ticketingsysteem op maat, wordt het personeel voorzien van nieuwe hardware, telefonie en bijhorende aansluitingen. De tentoonstellingsruimtes krijgen een multimedia uitrusting, audiovisueel materiaal of aansluitingen voor toekomstige multimedia aankopen. Een museum dat mee wil spelen op de markt dient in staat te zijn in te spelen op hoogtechnologische veranderingen in de maatschappij die ook door hedendaagse kunstenaars opgepikt wordt in hun werk of waarmee een collectie op een heel nieuwe manier ontsloten kan worden. De binnenkant van het gebouw wordt door M aangekleed met verduisteringsscreens, spots, een modulair wandsysteem, sokkels, vitrines en ander meubilair. M doet de aankleding van het M-café onder de voorwaarden van afbetaling door de concessionaris (zie elders in dit jaarverslag). Ook de keukeninrichting wordt in eerste instantie voorgefinancierd door M. Daarnaast installeert M de refter voor zijn eigen personeel met keukenmachines (vaatwasser, koelkast). Voor de dagdagelijkse housekeeping wordt technisch materiaal aangeschaft, waarvan een hoogtewerker de zwaarste uitgave is, naast afvalcontainers, ladders, technisch gereedschap. De personeelsdienst wordt versterkt met een badgelezer. Omwille van het publiekscomfort investeert M in rolstoelen en trolleys. Voor de bookshop en het onthaal koopt ze kasregisters en geldlades. De investering van M in de ontwikkeling van software voor een archeologische tentoonstelling wordt opgenomen maar nog niet afgeschreven. Perikelen omtrent brandveiligheid en vochtigheid in de betreffende ruimte laten immers niet toe dat deze permanente tentoonstelling al in gebruik genomen wordt. De kost zal pas gedragen worden vanaf het moment van ingebruikname.

71

5 Bestuurlijke werking M wordt op bestuursniveau aangestuurd door twee bestuursvergaderingen: de Raad van Bestuur en het Directiecomité. Zij worden bijgestaan door drie adviserende comités: het HRM-comité, het Fondsenwervingscomité en de Klankbordgroep. Deze laatste vergadervorm heeft niet hetzelfde statuut als de eerste comités. Het gaat hier eerder om een ‘klankbord’ dat nadenkt over de werking van de M-bassadeurs en die in goede banen leidt. In onderstaande beschrijving wordt er bij iedere vergadering en bij ieder comité een overzicht gegeven van de onderwerpen die aan bod kwamen en van de beslissingen die door de instantie zijn genomen. Deze opsommingen hebben niet als doel om een exhaustief overzicht te zijn, maar zijn eerder een indicatie van de besproken thema’s.

5.1 Directiecomité Het Directiecomité is belast met het dagelijks bestuur van M. Ze ziet toe op de goede werking van alle organen op het vlak van taken en verantwoordelijkheden. Het Directiecomité wordt voorgezeten door de intendant en rapporteert haar beslissingen aan de Raad van Bestuur. Deze laatste benoemt en ontslaat de leden van het Directiecomité. Het Directiecomité telt vijf leden
mevr. Denise Vandevoort (Schepen van Cultuur van de Stad Leuven): voorzitter AGM
dhr. Steven Dusoleil (Cultuurbeleidscoördinator – Stad Leuven): secretaris
mevr. Els Buelens: ondervoorzitter AGM
dhr. Luc Delrue (intendant M)
mevr. Veronique Vandekerchove (conservator M) Het Directiecomité vergaderde in 2009 19 maal, nl. 7 januari, 16 januari, 11 februari, 4 maart, 30 maart, 14 april, 4 mei, 18 mei, 9 juni, 29 juni, 6 augustus, 27 augustus, 8 september, 29 september, 7 oktober, 26 oktober, 9 november, 30 november en 14 december. 2009 was een operationeel opstartjaar voor M. In grote lijnen werden onder meer binnen volgende domeinen beslissingen genomen door het directiecomité: 1) Personeel: Personeelsformatie – organogram, rechtspositieregeling, nieuwe aanwervingen, samenwerkingsovereenkomst met T-interim, regeling reizen naar het buitenland, samenwerkingsvoorstel onthaalbedienden en publieksbegeleiders, samenwerkingsvoorstellen met Jobpunt Vlaanderen ; aanwerving twee publieksbegeleiders via flexpunt, regeling van de overuren,… 2) Huishoudelijk reglement 3) Goedkeuringen en aankopen met betrekking tot het gebouw en de inrichting 4) Financiën: Begroting 2009 – 2010, financiële delegatieregeling, resultaatrekening eerste kwartaal – aangepaste begroting,… 5) Communicatie en publieksbemiddeling: gunningen voor de publicaties van M, protocol externe communicatie, verloop en evaluatie van het openingsweekend,…

72

6) Tentoonstellingen: Jan Vercruysse, Philippe Van Snick, Mayombe, Kuuroord voor Kunst, Boxenproject – zwerfmuseum deel 3 7) Algemeen: tekeningenkabinet, samenwerkingsovereenkomst museumcafé, samenstelling comités: HRM-comité, Fondsenwervingscomité en Klankbordgroep, bedrijvenwerking, samenwerkingsovereenkomst met Artes en IVOK, toegangsprijzen, openings- en sluitingstijden, vergaderstructuren,…

73

5.2 Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is de wetmatige vertegenwoordiger van M met als kerntaak de strategische en financiële sturing van de organisatie. De leden van de Raad van Bestuur zijn benoemd door de gemeenteraad van de stad. De Raad van Bestuur van M vergadert onder het voorzitterschap van mevr. Denise Vandevoort (Schepen van cultuur) en telt twaalf leden:












mevr. Els Buelens: ondervoorzitter dhr. Steven Dusoleil (cultuurbeleidscoördinator Stad Leuven): secretaris dhr. Filip Abraham dhr. Stijn Bex dhr. Hans Bracquené dhr. Noël Coninx dhr. Antoon De Proft dhr. Saïd El Khadraoui mevr. Frieda Jans mevr. Cynthia Van Hulle dhr. Wouter Vermeulen

Er werd in 2009 14 maal vergaderd, nl. 18 januari, 18 februari, 16 maart, 25 maart, 22 april, 18 mei, 25 mei, 24 juni, 8 juli, 26 augustus, 30 september, 14 oktober, 18 november en 9 december. Er dienden heel wat zaken van nul te worden opgestart. Volgend overzicht geeft een aantal van de onderwerpen weer die aan bod kwamen of waarbinnen er beslissingen zijn genomen. 1) Personeel: Voorstel personeelsformatie – organogram, rechtspositieregeling, nieuwe aanwervingen, overdracht personeel van stad naar AGM,… 2) Huishoudelijk reglement 3) Goedkeuringen en aankopen met betrekking tot het gebouw en de inrichting 4) Financiën: begroting voor 2009, resultatenrekening 2007-2008, goedkeuring bestek bedrijfsrevisor en toewijzing,… 5) Communicatie en publieksbemiddeling: communicatieplan 2009, protocol externe communicatie, raamovereenkomst voor ontwerp en realisatie content multimedia tours – goedkeuring gunning,…. 6) Algemeen: Museumcafé: goedkeuring bestek en toewijzing, verzekeringspolis kunstverzameling, de oprichting en de samenstelling van drie adviserende comités: HRM-comité, Fondsenwervingscomité en de Klankbordgroep, Formules en werking van de M-bassadeurs en M voor bedrijven, akte erfpacht, voorstelling van het tentoonstellingsprogramma, jaarverslag 2008,…

74

5.3 Adviserende comités 5.3.1

HRM-comité

Het HRM-comité stuurt M naar een coherent HR-beleid op het vlak van werving en selectie, opleiding en vorming, functionering en evaluatie en verloning. Hun opdracht bestaat uit:






Adviseren en toetsen van het gevoerde HR-beleid Adviseren in verband met loonpolitiek – vastleggen van de vergoeding van de intendant Advies in verband met wijzigingen of specificaties van de rechtspositieregeling Advies over personeelsproblemen op vraag van de intendant en de Raad van Bestuur Rapportering aan het Directiecomité en aan de Raad van Bestuur

Het HRM-comité vergadert onder voorzitterschap van mevr. Cynthia Van Hulle (K.U.Leuven - Faculteit economie en bedrijfswetenschappen, lid van de Raad van Bestuur van M) en telt zes leden:






mevr. Marjolijn Barbier (zakelijk directeur KMSKA) dhr. Hans Bracquené (gemeenteraadslid, Open VLD, lid van de Raad van Bestuur van M) dhr. Luc Delrue (intendant M) mevr. Katlijn Perneel (adjunct stadssecretaris Leuven) mevr. Ilse Steen (afdelingsverantwoordelijke intern beheer M)

Het HRM-comité vergaderde in 2009 2 maal, nl. 5 juni en 9 november. Volgende punten werden onder meer besproken: Samenstelling van het HRM-comité, verloningsstructuur Niveau A, aanwervingen M, inschaling functie Hoofd Veiligheid en Techniek, wijzigingen in de rechtspositieregeling, evaluatie van de medewerkers,…

5.3.2

Fondsenwervingscomité

Het Fondsenwervingscomité staat in voor de ontwikkeling van eigen inkomsten van M door te werken aan de werving van fondsen en door het uitbouwen van een goed functionerende bedrijvenclub. Hun opdracht bestaat uit:
Adviseren op het vlak van de strategie van Fondsenwerving en de bedrijvenclub;
Ondersteuning en uitwerking van tweejaarlijkse fundsraisingdiners;
Het aanbrengen en zelf contacteren van mogelijke leads
De vertegenwoordiging van M bij bedrijfscontacten. Het Fondsenwervingscomité vergadert onder voorzitterschap van de heer Antoon De Proft (managing director, ADP-Vision, lid van de Raad van Bestuur van M) en telt vier leden:




dhr. Luc Delrue (intendant M) dhr. Saïd El Khadraoui (lid van het gemeenteraadslid) dhr. Louis Tobback (burgemeester, sp.a)

Europees

Parlement

voor

sp.a,

Het Fondsenwervingscomité vergaderde in 2009 3 maal, nl. 16 februari, 11 mei, 6 oktober

75

Volgende punten werden onder meer besproken: Samenstelling van het Fondsenwervingscomité, opdeling van de bedrijvenclub op basis van de doelgroepen, uitbouw van een commercieel interessant aanbod, publicatie van de bedrijvenfolder; bepalen van een strategie voor wervingsmomenten; concept en uitwerking van het wervingsevent voor bedrijven op 8 december,…

5.3.3

Klankbordgroep

De Klankbordgroep staat in voor de uitwerking van de Vriendenvereniging van M en realiseert daarmee een extra bron van inkomsten. Hun opdracht bestaat uit:
Het uitwerken van een sterke en levendige Vriendenvereniging van M;
Het uitwerken van het ‘loyaliteitsprogramma’ van M zodat het lid zich betrokken voelt bij de werking van M;
Het realiseren van extra inkomsten;
Het organiseren van wervingsacties, promo-acties,…;
Het structureren van de formules;
Organiseren van specifieke ledenactiviteiten (nieuwjaarsreceptie, previews van tentoonstellingen, klankbord voor het beleid,…);
Zelf aanbrengen van mogelijke leden;
Motiveren van leden om vrijwilligerswerk te doen;
Vertegenwoordiging van M op platforms waar nationale en internationale vriendenverenigingen samenkomen; De Klankbordgroep vergadert onder voorzitterschap van de heer Stijn (gemeenteraadslid, sp.a, lid van de Raad van Bestuur van M) en telt negen leden:









Bex

dhr. Luc Delrue (intendant M) dhr. Brecht Dewilde (K.U.Leuven, Faculteit Letteren, departement geschiedenis) dhr. Noël Lommers mevr. Isabel Lowyck (afdelingsverantwoordelijke publiekswerking M) mevr. Klaartje Proesmans (K.U.Leuven Internationals admissions and mobility unit) mevr. Dani Vandepoel (K.U.Leuven onderzoekseenheid bedrijfseconomie, strategie en innovatie) dhr. Wouter Vermeulen (Communication Manager Coca-Cola Services Belux, lid van de Raad van Bestuur van M) mevr. Veronique Vandekerchove (conservator M)

De Klankbordgroep vergaderde in 2009 5 maal, nl. 28 april, 27 mei, 16 juni, 13 november en 14 december. Volgende punten werden onder meer besproken: Samenstelling van de Klankbordgroep, wervingsacties, actieplan voor het openingsweekend (18, 19 en 20 september), productie van een promotiefolder, uitwerking van de formules: brons, zilver, goud en platina, opstart concept bijkomende gezinsformule,…

76

6 Bijlagen

77

Bijlage 1: De gedetailleerde balans en resultatenrekening

78

Bijlage 2: Organogram

79

Bijlage 3: Afschrijvingstabel van de investeringen van M

80