M A G A Z I N E V I E S

FoolcoloR M

V

A

G

I

A

Z

I

E

N

E

S

n u m m e r 8 3 | A U G U S T U S 2 0 1 2 | g r at i s m aga z i n e

2

Van de redac tie

Colofon Foolcolor is een magazine voor en door cliënten van Lentis

Op het moment dat ik dit schrijf is de boekenweek nog in volle gang en als jij dit leest looopt de zomer alweer op zijn einde. Laten we hopen dat het een mooi najaar wordt met veel zonneschijn. Het thema van deze Foolcolor is ‘vies.’ In de van Dale (Groot woordenboek der Nederlandse taal) lees ik deze intrigerende zin: ‘Nol de Vilder, dat was de vieste man uit de hele stad.’ Van welke schrijver het is of uit welk boek het afkomstig is, staat er niet bij vermeld. Misschien is het een gezegde. De etymologie van het woord ‘vies’ is overigens onbekend, al is wel duidelijk dat het een oud woord is. Het woord ‘vies’ is behalve een bijvoeglijk naamwoord ook een bijwoord. Het bijwoord betekent niet vies in de betekenis zoals wij die kennen, maar betekent lelijk, gemeen. Ook het bijvoeglijk naamwoord heeft verschillende betekenissen, zoals kieskeurig, lastig, vreemd en besmettelijk. In dit augustus nummer van Foolcolor Magazine kun je allemaal vieze dingen lezen, zoals vieze moppen en ook een artikel waaruit blijkt dat vies gezond is. Verder zijn er natuurlijk alle vaste rubrieken. Veel plezier met deze Foolcolor Magazine!

• Erik Bies

Oplage: 2750 ISSN 1878-9943 Redactie Gijs van der Paauw, Chris van Boetzelaer, ­R oelien Raidt, Erik Bies, Elisabeth Smelik, Sjoerd Hesselmans, Ria Santing, Elisabeth Pels, Lisette Soppe Eindredactie Henk Santing Websitebeheer Brrrt Fotografie Fotobureau Foolcolor ­M edia: Alfons Wijninga, Thea Mulder, David Pichler, Robert Bode, Annika Venema, Annet Ritsema Illustraties, cartoons Margje Molenkamp-van den Berg, Anna de Ruiter, Eriko, Henk de Vries, Houkje van Dijk Vormgeving Ria Santing Druk en af werking Drukkerij Drupon Cover Margje Molenkamp-van den Berg Redactieadres Foolcolor Media Van Oldenbarneveltlaan 15 9716 EA Groningen Telefoon 050 - 575 13 90 Website www.foolcolormedia.nl E-mailadres [email protected] Projectondersteuners Henk Santing, Ine Paulien Weijer Telefoon: 050 - 575 13 90

Foolcolor Media is een werkproject van Lentis

Iets te vertellen? Stuur je verhaal op naar Foolcolor Magazine en misschien staat jouw bijdrage in de volgende editie!

Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Tevens behoudt zij zich het recht voor advertenties en ingezonden kopij, zonder opgave van reden, te weigeren, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.

3

Inhoud 2 Van de redactie 4 Thema: Alles over vies 5 Thema: Vies = Gezond 6 Thema: Bolus Delicti 8 Thema: Goudgele zakkers 10 Interview met Hanna van Loo 12 Boekbespreking & lekker mekkeren 13 Het is gezien... 14 Bekende gevallen - Howard Hughes 16 Spons 17 Steekje los & huisdier van... 18 Vragenfestijn: Maya Wildevuur 20 Foppe 21 De Etalage: Rensje Sharon 22 Gijs op reis 24 In Therapie: Emoliwe 26 Boek & Petje & Von Puckhausen 27 Vieze grapjes 28 De Wandelclub 29 Gedicht: Wandelen met Remy 30 Alle gekheid: Braakangst 33 Op een rij 36 Dichteres der FC’s: Vies

6 8 14 36

4

Vies XXL

Thema vies

Vies bijv.naamw.

Uitspraak: [vis] 1) vuil

Voorbeeld: Tegenovergesteld:

`vieze vingers` schoon

2) met een onaangename smaak of geur

Voorbeelden: Tegenovergesteld:

`De koffie smaakt vies` `Meloenen vind ik vies` lekker

3) (van woorden, moppen, plaatjes, mensen) onfatsoenlijk, niet netjes

Synoniem:

schunnig

vieze blaadjes

(tijdschriften met prikkelende foto’s van seksuele handelingen en geslachtsorganen)

een vieze mop

(een mop die over poep of seks gaat)

Dat doet vies.

(dat voelt raar)

niet vies zijn van iets

(iets graag doen) `Hij is niet vies van een beetje provoceren`

Dat valt vies tegen!

dat is een tegenvaller

Spelling Correct gespeld: ‘vies’ komt voor in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie en in de spellingwoordenlijst van OpenTaal. Spreekwoorden en zegswijzen • te vies om met een tang aan te pakken. (=heel vies en smerig.) Hoe kun je met vies een ander begrip versterken? • vies tegenvallen Hoe kun je vies krachtiger uitdrukken? • te vies om met een tang aan te pakken; vies als een varken; Deze woorden beginnen met vies: • viesheid• viesneus• viespeuk Synoniemen bitter goor morsig naar obsceen onappetijtelijk onsmakelijk onsympathiek onverkwikkelijk ranzig schuin slonzig slordig smerig stuitend viezig vodderig voddig vuil vunzig walgelijk weerzinwekkend zedeloos Vijf definities 1) Let op: Spelling (deels) uit 1864: [bijvoeglijk naamwoord] en [bijwoord] (...zer, -st), walgelijk; walging gevoelende; 2) [bijvoeglijk naamwoord]• met een onaangename smaak vb:deze koffie smaakt vies tegenstellingen: heerlijk goddelijk 3) onzindelijk, smerig, vuil onsmakelijk, stinkend, walgelijk schunnig, obsceen, stuitend, voos wonderlijk, raar, vreemd, 4) •smerig • `dat toetje is vies` 5) 1) Aak 2) Ba 3) Beduimeld 4) Bitter 5) Goor 6) Kieskeurig 7) Kledderig 8) Kliederig 9) Morsig 10) Muf 11) Naar • Bron: internet

5

Waarom vies zo lekker en

In dit stukje wil ik graag vertellen waarom het zo fijn is dat ´vies´ bestaat: dat het een bron is van schoonheid en troost, van even ontsnappen aan de werkelijkheid, zelfs een aanleiding kan zijn tot religieuze ervaring. ‘Vies’ gebruik ik daarbij liefst in alle betekenissen van het woord, van ‘taboe’ tot ‘onhygiënisch’ tot ‘onrein’ in religieuze zin. Het zou fijn zijn als je wereld na het lezen van dit stukje wat ruimer is geworden, waarbij je ‘vies’ op hernieuwde waarde kunt schatten. Opdat ‘vies’ zijn verdiende plek in de kosmsche orde mag herwinnen!

Vies en schoon Het moge duidelijk zijn: dat ‘schoon’ alleen zijn betekenis krijgt door het bestaan van ‘vies’. Als er geen modder, maden, gapende wonden, vieze heidenen of slecht kokende moeders bestonden (‘Bah, wat een gore jus, ma!’), wat zou ‘schoon’, ook als ‘lekker’ of ‘rein’, dan nog inhouden? Realiseer je hoezeer je kunt genieten van je in Omo gewassen truitje juist doordat je net uit de modder komt. De verlossing van vies: douchen, opruimen, schone kleren zullen voortaan spirituele vormen aannemen, als je je dat maar bewust bent. Zo zul je de volgende keer dankbaar in een plas modder springen. Vies en genot Wat voor de één vies is, is voor de ander een genot. Als jij in de wei iet wat onfortuinlijk op een paardendrol bent gestuit, vergeef jezelf en gun het de ander. Je hond zal met liefde je schoenzool schoonlikken en de gemiddelde vlieg zal er geen ‘nee’ tegen zeggen. Als jij je beperkte kijk opgeeft en ook denkt aan een ander, dan zul je anders tegen een ‘vieze’ paardendrol aan kijken.

Vies en heerlijk Vies is eigenlijk te heerlijk om te beschrijven. Net tegen zo’n dikke vette drol aanzitten, ergens krabben waar het niet pluis is, vrijen in het bos. Het zijn van die dingen die je liefst privé doet, maar dan wel graag met de deur open of voor het raam (of in het bos). Wat is er lekkerder dan dingen doen die eigenlijk niemand mag zien, omdat ze zogenaamd ‘vies’ zijn? Taboe gecombineerd met lichamelijk genot... beter kan het bijna niet. Lang leve ‘vies’! Maak eens een lijstje van dat soort zaken en wees je ervan bewust. Je leven zal een feest worden.

gezond is...

Vies en gezond Soms is vies echt gezond. Zoals ik net beschreef kun je ervan genieten. Genot is ontspannend en dus is ‘vies’ ook gezond. In dit nummer wordt beschreven hoe het drinken van je ochtendurine een ware opkikker kan zijn. En wist je dat maden ook worden gebruikt om wonden keurig schoon te eten? De patiënt blijft daarbij gespaard. Ideaal. Er bestaat een verhaal over twee ‘vieze’ zwervers die van de hei werden geplukt. Die moesten eens goed gewassen en zorgvuldig schoongeboend, vond men. Ze werden beide ziek en overleden. De ‘vieze’ laag die al jaren als een schild om hun lichaam lag, beschermde ze niet meer... helaas. Een al te schone leefomgeving, zoals een klinisch opgeruimd huis, draagt bij aan eerder ziek worden. Er wordt geen weerstand opgebouwd. Overdrijf daarom je schoonheidsmanie niet en geef het ‘vies’ een kans! Het zal tijd sparen én je weerstand versterken! In de gespaarde tijd kun je lekker ‘vieze’ dingen gaan doen... Veel vies plezier toegewenst in de modder, of waar dan ook!

• Sjoerd Hesselmans • Foto: Alfons Wijninga

6

Thema vies

Poepende inbrekers Zolang er mensen zijn weten wij dat er ook al zolang dieven en inbrekers zijn. We doen onze deuren niet voor niets op slot en rijke mensen hebben allerlei beveiligingssystemen. Toch kan het gebeuren dat er bij je wordt ingebroken. Een akelige ervaring, maar als de dief zijn stront op je bed of je bureau heeft gedeponeerd wordt de ervaring nog akeliger. Er is niet alleen in jouw spullen gewroet, niet alleen je privacy is aangetast, maar de dief heeft in jouw huis gescheten. De eerste keer dat ik zoiets hoorde dacht ik: ‘dat kan toch niet waar zijn, vast een broodje aap. Speciaal voor ons thema van deze maand ‘vies’ ben ik op internet gaan zoeken of dit rare gedrag inderdaad vaker voorkomt.

Bij het hedendaagse inbrekersgilde lijkt het meer te gaan om een groepscultuur. Er is een netwerk van eigen codes binnen die cultuur en het poepen valt onder een rituele code. Een hond laat zijn geurvlag achter, een dief ook. Onderling scheppen dieven op over het kakken en de plekken waar ze het hebben gedaan. Territoriumgedrag. De dief heeft schijt aan de bewoners. Het zal je maar overkomen.

Waarom poepen? En ja hoor, snel kwam ik erachter dat ruim een derde van het dievengilde zo’n stuk stront ergens in jouw huis achterlaat. Een zekere Gerard Rooyakkers heeft er onderzoek naar gedaan. Er kunnen verschillende redenen zijn voor dit vieze gedrag. De eerste reden is stress. Je kunt je voorstellen dat een dief erg bang is terwijl hij bezig is iemands huis onderste boven te halen, de bewoners kunnen immers thuiskomen, of de buren kunnen iets horen en de politie bellen. De aandrang om te poepen wordt dan zo groot dat de dief zijn broek laat zakken en poept. Wanneer je erg gestresst bent heb je minder controle over je sluitspieren. Het gekke hieraan is dat ze niet hun pies laten lopen. Dat doen ze meestal gewoon op de wc, maar, en dat is dan weer pikant, ze trekken de pies niet door.

Wat te doen bij poep in huis? Het verbaast mij dat er niet meer onderzoek naar dit gedrag is gedaan. Het lijkt wel of het onderwerp te vies is om aan te pakken. Enfin, mocht er bij jou worden ingebroken en laat de dief iets smerigs achter, laat iemand dat dan voor jou opruimen. Na het onderzoek van de politie betaalt de verzekering in bijna alle gevallen het opruimen en schoonmaken van jouw huis. Ga een paar dagen naar familie en vrienden tot het huis weer helemaal schoon en fris is. Politie onderzoek kan tergend langzaam zijn. Soms moet de poep wel een week blijven liggen. Nou dan wil ik niet thuis zijn.

Waar wordt gepoept? Ongelofelijk, maar toen ik deze vraag opzocht vond ik veel mensen die dat hadden meegemaakt. Na een inbraak worden drollen gevonden onder een theemuts, op de sofa, onder een dichtgeslagen dekbed, op het aanrecht in een keuken en zelfs op het altaar van een kerk. De Amsterdamse politie bevestigt dat dit geregeld gebeurt. Het is een oud bijgeloof. Sommige inbrekers geloven dat ze niet gepakt kunnen worden zolang de ontlasting warm blijft.

Dat zou verklaren waarom de drol geïsoleerd wordt met een theemuts, onder een sofakussen of zelfs in een ouderwetse hooikist. Of het klopt? Misschien zijn inbrekers gewoon bang. Dat zie je ook als je vogels wegjaagt. Die poepen dan vaak vlak voor het wegvliegen. Het maakt hen lichter, waardoor ze makkelijker kunnen vluchten.‘ Heden en nu In de 17e en 18e eeuw werd dergelijk gedrag al beschreven in de kerkenraadnotulen van een protestante kerk. In die tijd vond de reformatie plaats, waarin veel rooms katholieke mensen protestant werden. De katholieke jongeren pikten dat niet en braken in bij kerken om daar werkelijk overal te gaan zitten kakken. Op banken, op de kansel en zelfs op de statenbijbel. Ze namen echter nooit iets mee, ze gingen duidelijk naar de protestante kerk om die te verontreinigen met hun stront. Dit werd zoveel mogelijk binnendeurs gehouden er werd niet over gepraat.

• Elisabeth Smelik • Illustratie: Margje Molenkamp - van den Berg

7

8

Thema vies

Mijn partner en ik heffen het glas en met mijn neus dicht drink ik voor het eerst in mijn leven mijn eigen ochtendurine. Bah bah bah, wat smerig, maar wel te doen. Mijn man vond het niet zo heel vies. Ik denk echter niet dat we het nog een keer zullen doen. Er zijn mensen die altijd hun ochtendurine drinken. Urine is steriel en kan geen kwaad. Het drinken van urine is niet van vandaag, al eeuwen lang zijn er mensen die hun urine drinken.In de tweede wereldoorlog werd urine gebruikt om er operatiegerei mee te ontsmetten.

9

Proost !

Mogelijkheden In de ruimtevaart wordt urine verzameld en bewerkt tot water. Dit is natuurlijk heel handig, want men kan het zich niet veroorloven om voor maanden drinkwater mee te nemen voor diverse mensen. We kunnen autorijden op urine! Het zal nog wel even duren voordat we op urine zullen rijden, maar het lijkt allemaal wel mogelijk. Urine werd in het verleden gebruikt om leer te looien (zachter maken). Eeuwen lang werd urine in Tilburg verzameld voor de leerfabriek. Mensen bewaarden hun urine en brachten het naar de leerfabriek. Daarom worden Tilburgers ook wel kruikenzeikers genoemd (carnaval) Feiten Per dag plassen we ongeveer anderhalf tot twee liter urine. Urine bevat afvalstoffen, stoffen die niet wenselijk zijn in ons lichaam. Ook kunnen er stoffen in de urine zitten, die er op duiden dat er iets mis is in ons lichaam. Te veel eiwit in de urine kan duiden op een afwijking van de nieren. Te veel albumine en creatine kan duiden op een verhoogde kans op hart en vaatziekten en mogelijk nierfalen. Ook kan er suikerziekte worden vastgesteld na een urineonderzoek. Vroeger proefde de dokter de urine als hij suikerziekte wilde vaststellen. Kleur kan ook aangeven dat er iets mis is in het lichaam, zo kan het bloed bevatten of erg donker zijn van kleur. Verder kan het heel sterk ruiken, slijm bevatten of juist heel erg waterig zijn. Uit de kleur van de urine kun je ook veel opmaken. Er kan een ontsteking van de lever of een verstopping van de galwegen zijn. Maar niet altijd is er wat mis. Urine is een schone vloeistof, terwijl je juist anders zou denken. Verder kun je een zwangerschap vaststellen door een urinetest.

Ook de overgang is uit de urine te lezen. Alcohol en drugs worden door het lichaam afgebroken en komen uiteindelijk in je urine terecht. Het is zelfs langer aantoonbaar in de urine dan in het bloed. Ondanks dat urine afvalstoffen bevat ziiten er geen bacteriën in. Urine is dus een heel schoon product. Urine als geneesmiddel Urine drinken kan helpen om sinusitis (voorhoofdsholteontsteking) te genezen, het ouderwordingsproces af te remmen en zelfs kanker te bestrijden. Dat beweert een Thaise onderzoekster na een studie bij boeddhisten die zich onderwierpen aan deze onorthodoxe praktijk. Ratree Cheepudomwit, verbonden aan het departement Ontwikkeling van de Traditionele en Alternatieve Geneeskunde gaf aan dat honderd mensen die elke dag een glas van de eigen urine opdronken vonden dat dit een heilzaam effect op de gezondheid had en het ouder worden afremde. De onderzoekster voerde de studie uit bij 250 leden van de beweging Santi Asoke die deze praktijk volgen, omdat het zo in hun 2.500 jaar oude geschriften staat. ‘87 procent voelde positieve effecten, zoals het verdwijnen van hoofdroos, witte haren, problemen met de sinus en zelfs kanker’, aldus Cheepudomwit, die wel toegaf dat tien procent van de urinedrinkers last kreeg van diarree. Ze vroeg verder om de praktijk niet zomaar te veroordelen en voegde eraan toe dat ook buitenlandse onderzoekers geïnteresseerd waren in de therapeutische waarde van urine.

Volksgeloof Er wordt beweerd dat wanneer je wratten hebt, het goed is om je handen iedere dag in een badje van urine te leggen, dit schijnt ook te werken bij voetschimmel. Een voetenbadje in warme urine. Bij een kwallenbeet helpt urine binnen twee minuten tegen de pijn. Bij Eskimo’s is het de gewoonte om hun pasgeboren baby’s in een warm bad van urine te reinigen. Uitdrukkingen Uitdrukkingen die met plassen te maken hebben: * Buiten de pot piesen * Wat een gezeik * De geit verzetten * Scheve dingen piesen ook * De bloemen water geven Kortom urine drinken kan geen kwaad en wil je het uitproberen: baat het niet, het schaadt ook niet.

• Elisabeth Smelik

10 I n te r v i e w m e t H a n n a v a n L o o

Begrijpen WAT Ik ben er eigenlijk een beetje ingerold maar het beviel me heel goed. Nu ben ik onderzoeker en psychiater in opleiding.

Naast de psychiater in de spreekkamer zijn er ook psychiaters die onderzoek doen om de zorg voor mensen met psychische problemen te verbeteren. Wetenschappelijk onderzoek wordt vaak geassocieerd met onderzoekers die in een ivoren toren leven zonder binding met de praktijk. Psychiater in opleiding en onderzoeker bij het UMCG Hanna van Loo laat zien dat onderzoek en praktijk elkaar helemaal niet hoeven uit te sluiten.

Kun je wat vertellen over je achtergrond? Ik heb geneeskunde en filosofie gestudeerd. Geneeskunde sprak mij aan omdat ik met mensen wilde werken en bovendien vond ik de natuurkundige en biologische invalshoek interessant. Ik heb allerlei studies de revue laten passeren zoals psychologie en klassieke talen, maar uiteindelijk kwam ik toch bij geneeskunde uit. Later ben ik daar filosofie naast gaan studeren als tweede studie.

Met wat voor onderzoek ben je bezig? Ik ben bezig met een promotieonderzoek naar de diagnose depressie. Rond 1970 is een groep psychiaters bij elkaar gaan zitten omdat steeds duidelijker werd dat psychiaters hun patiënten verschillend diagnosticeerden. Er was geen overeenstemming over het begrip depressie. Die meningsverschillen kwamen voort uit het feit dat dokters verschillende oorzaken voor depressie aanwezen. De ene dokter was meer freudiaans georiënteerd en dacht dat een psychiatrische ziekte ontstond uit een soort afweermechanisme. Aan de andere kant waren er dokters die meer biologisch georiënteerd waren en ziektes zagen als verstoringen van hersenprocessen. Dus er waren classificaties, afhankelijk van de stroming waartoe je behoorde. De groep psychiaters die bij elkaar kwam, probeerde daarom om criteria voor depressies op te stellen waar iedereen het mee eens was. Dat werden uiteindelijk negen symptomen voor depressie zoals somberheid, slaapstoornissen, eetstoornissen, concentratieverlies, interesseverlies, etc. Mijn onderzoek gaat er eigenlijk om: hebben we depressie goed gedefinieerd met deze criteria? Mijn vraag komt voort uit de klinische praktijk. Depressieve patiënten kunnen erg van elkaar verschillen.

Twee mensen kunnen een depressie hebben, maar tegelijk een heel andere oorzaak, beloop en behandeling van de klachten. Ik onderzoek of een andere indeling van depressieve patiënten zou kunnen leiden tot een betere behandeling. Daarom kijk ik in de literatuur en bij depressieve patiënten of er verschillende typen bestaan met andere klachten en kenmerken zoals leeftijd, oorzaak en behandeling. Wat hoop je na vier jaar onderzoek te hebben bereikt? Ik zou graag een antwoord willen hebben op de vraag of we de diagnose depressie nou goed hebben gedefinieerd hebben en of we deze eventueel zouden kunnen verbeteren. Verbeteren in de zin van: kunnen we een diagnose maken aan de hand waarvan we patiënten beter kunnen behandelen of onderzoeken. Mijn hele onderzoek is ermee begonnen om te begrijpen wat depressie is. Je ziet in de praktijk dat je tegen een heleboel vragen aanloopt die mensen je stellen en die moeilijk zijn te beantwoorden. Bijvoorbeeld: ‘hoe lang duurt het nog dat ik dit heb’, of ‘hoe komt het’ en ‘wat is de beste behandeling’? Dat soort vragen zou ik beter willen kunnen beantwoorden. Wat is het belang voor de geneeskundige praktijk van jouw onderzoek? Ik hoop dat we op termijn tot betere inzichten komen in de oorzaken van depressie. Zo kun je vervolgens ook beter ingrijpen. Dat is uiteindelijk de klinische relevantie van mijn onderzoek: dat we beter patiënten kunnen behandelen.

11

DEPRESSIE IS Worden er niet te snel etiketten op mensen geplakt? Ik ben nog psychiater in opleiding en daardoor is mijn klinische ervaring nog wat beperkt. Maar wat ik tot nu toe heb gezien bij het UCP (Universitair Centrum Psychiatrie, RD) is dat daar mensen binnenkomen met reële problemen. Het is niet zo dat er niets aan de hand is en dat we er zomaar een etiket op plakken. Ik zie het eerder zo dat een diagnose als depressie of schizofrenie model staat voor mensen met reële klachten, die ook in ernstige mate kunnen optreden. Maar omdat een diagnose als depressie bijvoorbeeld erg breed is, kunnen daar ook mensen onder vallen die na twee weken alweer opgeknapt zijn. Zo is 50 procent van de patiënten met een lichte depressie na drie maanden alweer opgeknapt. De ernstigste patiënten kunnen wel jaren depressief zijn. Onze diagnoses staan model voor een ruime groep mensen. Sommige mensen zijn er heel erg aan toe en sommige mensen wat minder erg. Ik ben me er wel van bewust dat als mensen horen dat ze een bepaalde ziekte hebben, dat heel veel kan betekenen. Sommige mensen lucht het op maar anderzijds kan een bepaalde diagnose mensen ook wel vastzetten in een hokje waar ze moeilijk uitkomen. Wat helpt beter tegen depressie: praten of pillen? Dat hangt er heel erg vanaf wie je tegenover je hebt. Er is denk ik geen een psychiater die zegt: we gaan alleen maar pillen geven.

Dus het is ook altijd een combinatie van beide. Mijn onderzoek zou graag een oplossing willen geven voor de vraag welke behandeling bij welke depressieve patiënt past. Want de diagnose depressie alléén geeft nog niet zoveel houvast. De ene depressieve patiënt knapt uit zichzelf op, terwijl de andere niet beter wordt zonder pillen en praten. Het zou mooi zijn om beter te kunnen inschatten welke patiënt welke therapie nodig heeft. Wat spreekt je zo aan in de psychiatrie? Wat ik heel interessant vind, is dat je te maken hebt met mensen uit alle lagen van de bevolking. En het gaat echt ergens om: het is niet niks wat mensen meemaken. Om mensen dan een klein beetje te ondersteunen spreekt mij erg aan. Maar ik had in eerste instantie nooit gedacht dat de psychiatrie wat voor mij zou zijn, tot ik op een hele leuke stageplek terecht kwam. Wat ik verder leuk vind, is dat je niet de alwetende dokter bent, maar dat je met mensen meedenkt om ze weer vooruit te helpen. Heb je veel aan je filosofieopleiding gehad voor het werk dat je nu doet? Ik heb zelf veel gehad aan de filosofie die bijdraagt om door te dringen tot de kern van de zaak. Bij het beantwoorden van een bepaalde vraag is het nuttig om een scherpe analyse te doen. Soms ontstaat er een verwarring over bepaalde termen, zeggen wetenschappers iets verschillend, maar kunnen ze hetzelfde bedoelen. Door daar wetenschapsfilosofisch naar te kijken kun je de kern van een probleem opsporen.

Vind je de DSM-categorieen bruikbaar? Deels wel en deels niet. In de praktijk worden mensen op een goede manier geholpen met de huidige diagnostiek. Tegelijkertijd denk ik dat het beter kan, zodat je aan een bepaalde persoon beter kunt vertellen wat de oorzaak is van bijvoorbeeld zijn of haar depressie en hoe je dat het beste kunt behandelen. Dat geldt ook voor andere psychiatrische ziekten. Het eerste onderwijs wat wij kregen bij de opleiding tot psychiater was: je moet het verhaal van mensen begrijpen. Dat is het allerbelangrijkste. Je wilt eerst het persoonlijke verhaal van de patiënt begrijpen en daarna komt de diagnose. Wat zou je na je promotie graag willen doen? Het liefst zou ik onderzoek en praktijk met elkaar combineren. In de praktijk als dokter werken, onderzoek ernaast doen en misschien wat onderwijs geven, dat lijkt me het mooist. In de praktijk kom je dingen tegen die je weer wetenschappelijk kunt onderzoeken. En als wetenschapper is het belangrijk om de praktijk niet uit het oog te verliezen. De mensen over wie je het hebt, moet je uiteindelijk vóór je kunnen zien.

• Rudi Diekstra

12

Boekbespreking Titel: Auteur: ISBN: Uitgeverij:

Een vlinder ontwaakt uit haar cocon Els Huurman 9789490535476 AquaZZ

‘Een vlinder ontwaakt uit haar cocon’ is de titel van de derde dichtbundel van Els Huurman. Eerder verschenen van haar hand ‘Feelings on paper’ (Free Musketeers 2010) en ‘Let it flow’ (aquaZZ 2011) Huurman heeft een hoge productiviteit en dat komt de poëzie meestal niet ten goede. De vijftig gedichten in deze bundel zijn niet slecht, Huurman heeft wel ideeën en gedachten die de moeite waard zijn, maar ze geven soms de indruk dat ze een beetje slordig uitgewerkt zijn. Uit de gedichten spreekt een optimistich levensgevoel en daardoor zijn ze wel aangenaam om te lezen. In de poëzie is ritme belangrijk en daarmee zit het wel goed bij Els Huurman, maar aforismen en metaforen treft men eigenlijk niet aan in haar gedichten en dat is jammer. Huurman gebruikt nauwelijks interpunctie en dat doet zij in ieder geval consequent. De vormgeving van het boekje is mooi, vooral de omslag is goed gemaakt. Het gedicht ‘Gedachten’ eindigt zij met de regels: ‘Het boek staat nu in de kast De gedachten staan voor altijd vast.’ Dat is in ieder geval een goed einde van een gedicht.In het laatste gedicht komen de titels van verscheidene gedichten terug en dat geeft een origineel einde aan dit boekje. Al met al heb ik toch wel plezier beleefd aan het lezen van deze dichtbundel van Els Huurman. • Erik Bies

LEKKER MEKKEREN Het weer valt tegen, je moeder luistert niet, je baas is een lul, de stoep ligt vol poep. Kortom, het leven is niet wat je ervan had verwacht. Wij van Foolcolor hebben er begrip voor en stellen een deel van ons blad open voor alle soorten geklaag. De Klaagmuur is geboren! Dus, heb je zin om eens flink te jeremiëren over iets? Stuur het ons op, dan plaatsen wij het op de Klaagmuur. Misschien werkt het wel heel therapeutisch. We zijn benieuwd! In stappen: 1. Schrijf een klaagbrief(je) 2. Stuur hem op naar de redactie. Het (e-mail)adres staat voorin Foolcolor Magazine. 3. Wij pakken hem uit en plaatsen hem op de muur.

Wat is er fijner dan klagen?

13

In deze rubriek nodigt de maker van de getoonde kunstwerken elke keer een andere gastschrijver uit om een fictieve tekst of gedicht bij een door hem/haar gekozen beeld te schrijven. Het resultaat kunt u hieronder lezen en zien.

Het licht nam Het licht nam schoorvoetend plaats op deze stoel om de schroomvallige tijd een kans te geven te verwijlen bij zijn stofstructuur zo verscheen het trage van de duur het niet meer hoeven jagen het in factoren vervagen het dankbaar zijn om als vanzelf door het leven te worden heengedragen

• Tekst: Houkje van Dijk • Beeld: Andras Mebius

14

Howard Hughes (1905-1976)

Howard Hughes, die zoals je hierboven ziet in de vorige eeuw leefde, was een piloot, filmregisseur, zakenman, playboy en kluizenaar. Het is wel zeker dat hij een gehaaide zakenman was – na zijn dood liet hij een miljardenimperium na. Verder heeft hij met vele legendarische Hollywoodsterren het bed gedeeld – onder meer Katharine Hepburn, Bette Davis en Ginger Rogers. Als piloot vestigde hij in de jaren dertig meerdere snelheidsrecords. De laatste dertig jaar van zijn leven ging hij zich steeds meer terugtrekken uit het openbare leven, totdat hij uiteindelijk als kluizenaar leefde en bijna niemand meer zag. Dit kwam mede door zijn ziekelijke angst voor bacillen en ziektekiemen.

15

Van playboy tot

kluizenaar

Howard Hughes werd geboren in 1905 of in Humble of in Houston, daarover zijn de bronnen het niet eens. Hij kwam in een zeer gespreid bedje, want zijn vader had een fortuin verdiend met een boorkop om naar aardolie te boren (de boorkop kon door hard gesteente boren, zodoende kon men in rotsen naar aardolie boren). De jonge Howard ging naar de highschool, maar hij maakte hem niet af. Daarna zorgde zijn vader ervoor dat hij aan het Rice Institute (tegenwoordig Rice University) verder kon studeren. Op zijn negentiende kreeg Howard een grote klap te verwerken: zijn vader kwam te overlijden. Howard nam het bedrijf van zijn vader over en gaf zijn studie op. Kort daarna verhuisde hij naar Hollywood. In 1925 trouwde hij met Ella Rice. Het huwelijk was geen succes: in 1929 werd de scheiding uitgesproken. In de jaren twintig en dertig was Hughes actief als filmproducent en regisseur. Twee films die hij produceerde, werden voor een Oscar genomineerd: The Racket (1928) en The Front Page (1931). Zoals eerder vermeld, had Hughes in deze jaren verhoudingen met bekende actrices. Zijn relatie met Katharine Hepburn duurde twee jaar. Luchtvaart Daarnaast was Hughes actief als luchtvaartpionier. In 1939 verwierf hij een meerderheidsbelang in de luchtvaartmaatschappij Trans World Airlines. Onder de leiding van Hughes groeide TWA uit tot een van de grootste luchtvaartmaatschappijen in de wereld. In 1946 maakte Hughes een testvlucht met het experimentele toestel XF-11. Het gaat helemaal mis als hij al het vermogen verliest doordat de propeller vast komt te zitten. Het vliegtuig stort neer op een paar huizen bij een golfclub. Hughes is ernstig gewond: hij heeft zijn sleutelbeen en meerdere ribben gebroken en hij heeft derdegraads brandwonden. Hij overleeft de crash ternauwernood. Spruce Goose In 1947 bouwt Hughes in opdracht van de Amerikaanse overheid een enorm houten toestel. Het enorme gevaarte krijgt de bijnaam de Spruce Goose: letterlijk de sparrenhouten gans. Het toestel maakt een korte testvlucht, uiteraard met Hughes aan de stuurknuppel. Daarna zal het nooit meer vliegen: de oorlog is voorbij en het is overbodig geworden.

Kluizenaar In 1948 neemt Hughes zijn passie voor het filmen weer op: hij koopt de bijna failliete filmstudio RKO. Het is echter geen groot succes en in 1955 verkoopt hij de studio weer. In 1957 trouwt Hughes met de actrice (natuurlijk!) Jean Peters. Omstreeks deze tijd (eind vijftiger jaren) begint Hughes zich terug te trekken uit het openbare leven. Langzamerhand wordt hij steeds meer een kluizenaar: hij leeft in hotels en penthouses achter gesloten gordijnen en de kring van mensen die hem nog zien, wordt steeds kleiner. Zelfs zijn vrouw krijgt hem later nauwelijks meer te zien. In 1971 wordt de scheiding uitgesproken, maar zij heeft Hughes dan ook al jaren niet meer gezien. Onderwijl weet Hughes nog wel zijn imperium te besturen. Hij is en blijft miljardair.Maar hij wordt geplaagd door een verslaving aan codeïne en andere pijnstillers. Lange tijd woont hij in Las Vegas. Hij moderniseerde de stad door vele casino’s en hotels van de maffia over te nemen. Later woont Hughes onder meer in de Bahama’s, Londen en Vancouver. Hij verblijft steeds in een penthouse achter verduisterde ramen. In 1976 wordt Hughes overgevlogen van zijn appartement in Mexico naar het Methodist Hospital in Houston. Hij komt daar niet levend aan: de grote vliegenier overlijdt tijdens de vlucht. Miljardenimperium De zakelijke belangen van Hughes lopen op dat moment in de miljarden dollars. Omdat hij geen kinderen heeft, wordt de erfenis uiteindelijk verdeeld over 22 (!) verwanten. Als je een goed beeld wilt krijgen van het leven van Hughes in de jaren twintig, dertig en veertig, raad ik je aan de film The Aviator te gaan zien. Hierin speelt Leonardo di Caprio de rol van Howard Hughes.

• Chris van Boetzelaer • Beeldbewerking: Annika Jullens

16

‘Spons’ is het pseudoniem van José Bakker. José is kunstenares en publiceert in elke Foolcolor een nieuw werk.

Wie komen in aanmerking voor de deelgenotengroep? Mensen met een psychische kwetsbaarheid die graag in contact willen komen met anderen.

Deelgenotengroep

Wat is het doel van de deelgenotengroep? • Niet (meer) met lood in de schoenen lopen maar verbondenheid met anderen ervaren • Geven en ontvangen van steun en begrip bij het verwerken van de gevolgen van belemmeringen • Hierdoor de kwaliteit van je leven verbeteren Waarom deze deelgenotengroep? • Om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren • Om informatie te verkrijgen over mogelijkheden die je misschien nog niet kende • Om nieuwe contacten op te bouwen Hoe werkt deze groep? • De groep wordt begeleid door twee ervaringswerkers van BEL • Een ontspannen sfeer staat voorop; er wordt rekening gehouden met mensen die het niet makkelijk vinden om over bepaalde dingen te praten • De onderwerpen worden door de deelnemers zelf gekozen en/of aangedragen • De begeleiders geven desgewenst aanvullende informatie over aangedragen thema’s Hoe aanmelden? • Via de mail: [email protected] • Via de telefoon: (050) 522 33 22 Kosten Gratis, inclusief koffie en thee.

· Be tEe Lr @·

l

b

reau Erva Bu e n t i s r

BEL 050

.

r

522 33 22

n

Dag en tijdstip In Hoogezand op donderdagmiddag van 14.30 - 16.30 uur. Op andere plaatsen in overleg.

heid Lini ig g v o o r s

Plaats In Hoogezand: in de Vredekerk, Beukenlaan 3, 9600 AB Hoogezand. Op andere plaatsten in overleg.

gsdeskund in l zo

Voor mensen die graag in contact willen komen met anderen die eveneens leven met een psychische kwetsbaarheid

17

De huisdieren van... VIEZE BOER In je eerste levensjaren heb je meestal een leven als een prins. Alles mag en alles kan. Sterker nog, alles wat je doet wordt schattig gevonden. Aangemoedigd zelfs. Eén van die dingen waar je flink in wordt aangemoedigd is het laten van een boertje. Als je je lekker hebt vol gezogen, word je zachtjes op je rugje geklopt en word je vriendelijk doch dringend verzocht om een flinke boer los te laten. Met spanning wordt er op gewacht. Nog eens kloppen, nog eens vriendelijk lachen naar het kleine ventje of meisje, en dan... ja hoor, daar is ie dan: de boer. Met gejuich wordt hij ontvangen en blij begroet. Geweldig! Als je wat groter wordt, wordt de melk vervangen door een groente- of fruithapje. Ook dan is het de bedoeling dat je na het smullen een boertje laat. Het mag wel niet meer zo’n grote zijn, maar toch... het mag. En je wordt er nog steeds om geprezen, want het is gezond. En dan ineens is het over en uit. Het mag het niet meer. Je bent een jaar of acht. Je hebt heerlijk gegeten en laat voldaan een lekkere boer. Tot je grote schrik wordt je van alle kanten aangevallen: ‘Viespeuk, wil je dat wel eens laten, wat een vieze boer!’ Iedereen heeft commentaar op jouw zeer asociale gedrag. Je begrijpt er helemaal niets van. Het is je met de paplepel ingegoten dat een boer laten goed en gezond is. En nu ineens mag het niet meer.

Hans Beckman Hans Beckman woont in Zuidlaren. Hij is 62 en heeft al tien jaar twee zebravinkjes. Twee mannetjes. Zebravinkjes hebben niets met zebra’s te maken, maar omdat hun staart uit zwarte witte strepen bestaat hebben ze de naam zebravink gekregen. Mannetjes hebben op iedere wang een oranje vlek. Vrouwtjes hebben niet zo’n vlek. Hans’ vader had vroeger ook vogeltjes en daarom leek het hem leuk om ook vogeltjes te hebben. Hans heeft gekozen voor deze vinken omdat ze weinig onderhoud vergen. In de winter heeft hij ze binnen en in de zomer buiten. Het zijn robuuste vogeltjes. Ze eten graag snoepzaad, zangzaad en af en toe een gierststengel. In het zand moeten kiezelsteentjes zitten. De vinkjes eten die op, zodat ze in hun maag gebruik kunnen maken van de kiezels om het zaad te vermalen. Ze zijn dol op de gierststengels. De vinkjes zingen niet, maar ze kwetteren. Oorspronkelijk had Hans vier vinkjes, maar er zijn twee vinkjes door de poes opgegeten. Buiten heeft hij een grote broedkooi, hoewel hij niet meer fokt met vinkjes. Binnenkort wil hij nog twee mannetjes kopen. Hij heeft er echt plezier in.

Je zou er een trauma aan overhouden. Blijkbaar is het ineens niet meer gezond om te boeren. Maar dat is je nooit verteld. Zo zijn er in je jonge leven al veel dingen niet te begrijpen. En nu ik volwassen ben, begrijp ik het nu? Nee. De zogenaamde vieze boeren bewaar ik nu maar voor als ik alleen ben. Je kunt ze toch ook niet allemaal binnen houden. Dat is echt niet gezond.

• Elisabeth Smelik • Foto: Thea Mulder

18

Maya’s echte naam is

Martje Lammigje. Zij is een Nederlandse kunstschilder. Maya

Wildevuur volgde haar opleiding aan de Academie voor Kunst en Industrie in Enschede en werd in de jaren´80 vooral bekend om haar

‘zijdecollages’ die door Engelse landschappen waren

geïnspireerd. Het werk van Maya Wildevuur kenmerkt zich door het gebruik van sterk contrasterende kleuraccenten, strakke, soms grillige vormen èn emotionaliteit, al is dit niet altijd meteen duidelijk. De laatste jaren werkt ze met verschillende stijlen en verschillende technieken. Maya Wildevuur schildert vooral bloemen, landschappen, en soms dieren, maar is ook bekend om haar

WillemAlexander en Prinses Máxima, maar ook van Paul van Vliet en andere

karakteristieke portretten van bekendheden. Ze maakte o.a. een schilderij van

bekende Nederlanders. Sinds 1992 woont ze in de Ennemaborg in Midwolda. Naam : Beroep: Geboortedatum : Geboorteplaats : Getrouwd: Nakomelingen: Opleiding: Boos: Blij: Zomer of winter?: Groot geluk: Groot verdriet: Levensgenieter: Staat op om: Naar bed in: Workshops: Favoriete vakantie: Favoriete plek thuis: Theehuis: Bezoekers: Armoede: Weelde: Gadget: Kleuren: Verf: Doek of ander materiaal: Déjà vu: FoolColor Magazine: De tijd: Over vier jaar nog een keer?:

Maya Wildevuur Schilderes en galeriehouder 14 - 7 - 1944 Deventer Ja, met J. de Gans Twee zoons AKI, Academie voor Kunst en Industrie, Enschede Niet vaak Meestal Zomer vind ik het fijnst Gezondheid Dementie van mijn echtgenoot Bourgondisch Te schilderen Kleurige kamer Soms in juni (20 en 21) Zonnige Atelier en keuken Helaas wegens verbouwing gesloten Erg belangrijk Geen contact met jongste zoon Gezondheid Niet bekend Rood en blauw Acryl Doek Moeilijke vraag Nog onbekend Vliegt weg Ja natuurlijk

• Elisabeth Smelik • Foto: Thea Mulder

19

V

R

A

G

E

N

F

E

S

T

IJ

N

20

Schilderen met Foppe

Simpel, kleurrijk en expressionistisch Sinds vijf jaar schilder ik. Ik vind het heel leuk om te doen. Nu ben ik eindelijk zover dat er ook iets moois ontstaat. Ik heb vier doeken van Van Gogh nageschilderd op mijn eigen manier in geel met blauw. Het zelfportret, de zonnebloemen, de sterrenhemel en vandaag als laatste het kraaienveld. Het is wel wat simpel, kleurrijk en expressionistisch en ik maak ze in een half uur tijd. Daarna rook ik ettelijke pafkes en ga naar huis met medeneming van het grote doek. Dat hang ik op op mijn kamertje en zet het op de foto en mail ze naar vrienden. Ook heb ik een foto van mezelf als Van Gogh met hoedje en gele trui met het schilderij er naast. Misschien heb ik zoveel met Van Gogh omdat hij iets aan zijn hoofd had en ik ook. Eerst schilderde ik heel simpel en werd het niets. Ik doe het op het activiteitencentrum van de organisatie Pi/ groep waarbij ik woon omdat ik dat niet helemaal zelfstandig kan en zo ook een praatje heb. Ik heb felle kleuren, ook veel oranje en bloemen vind ik heel mooi. Dat zijn ook de leukste schilderijen. Met boten heb ik ook iets en die schilder ik dan ook. Ik doe het uit mijn hoofd maar van een voorbeeld wordt het mooier. Alles is toch al eens gedaan en ik doe het op zijn Fops; een moment van krachtige energie. Soms fiets ik er ook helemaal heen, ‘s morgens vroeg al, of ze brengen me met slecht weer met de auto. Schilderijen bekijken in galeries doe ik al langer maar dan moet het wel figuratief zijn. Klaas Koopmans, de Fries, vind ik heel mooi en dus Van Gogh. Expressionisme en abstract niet zo, het liefst felle kleuren en groot. Schilderijen om te kopen vind ik veel te duur, dat kan ik niet betalen van twintig euro zakgeld. Daarom maak ik ze maar zelf. Ik vind het leuk om te doen want ik kan het goed en ik ben zomaar klaar met smeren. Ik denk er ook niet lang over na maar zoek wel een voorbeeld. Heel realistisch tekenen kan ik helaas ook niet. Wel maak ik schilderijen voor de begeleidsters en die vinden ze ook leuk. Heel lang kan ik me niet concentreren maar ik ben wel snel en het lijkt leuk met mooie kleurencombinaties en soms ook roze. Dieren, mensen, landschappen en bloemen, dat is het wel. Veel fantasie heb ik verder niet in het moderne gebeuren maar ik heb er veel plezier in en doe het trouw eenmaal of tweemaal per week. Een uitzondering is Herman Brood, als ik heel snel denk kan ik dat ook namaken maar dan wat ruiger en met veel zwarte poppetjes. Dat was het wel ongeveer. Schilderen kan iedereen maar iedereen op zijn eigen manier. En dit is mijn manier.

Foppe van Gogh, de schilder.

21

In de etalage laten we iemand aan het woord met een bijzondere hobby of bezigheid.

Voor deze ‘Etalage’ reisde ik af naar Schildwolde, waar Elisabeth woont en waar Rensje Sharon Doornbos (24) sinds vijf jaar werkt als kapster. Ze wordt doorgaans aangesproken met Sharon, dus dat doen wij ook. Ze vertelt dat ze, toen ze haar diploma VMBO had, twijfelde tussen de SPW en de kappersopleiding. Volgens een vriendin van haar was SPW niks voor haar dus toen werd het de opleiding tot kapster. Deze was beter gestructureerd en paste beter bij Sharon. Zij is sinds tien jaar Lentiscliënt: op haar veertiende werd PDDNOS bij haar geconstateerd. Ze heeft toen een VERStraining gehad (Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis). Ze herkende zich daar niet helemaal in maar ze heeft er toch veel aan gehad. Naarmate ze ouder werd, is ze rustiger geworden. Haar vriend steunt haar hierbij ook. Ze kan goed contact leggen, op sociaal gebied heeft ze geen probleem. Ze heeft vijf jaar met plezier in de kapperszaak gewerkt. Ze zegt; ‘het is fijn als de klanten tevreden weggaan.’ Het werk is wel anders in een dorp dan in een stad, vindt ze. In een dorp willen mensen toch vaak weer hetzelfde kapsel, je kunt je fantasie niet echt kwijt.Ze vindt knippen het leukst om te doen maar het allerleukst vindt ze toch het contact met de mensen. Zo ontstond er ook de vraag of ze vrouwen wilde opmaken voor bijvoorbeeld een trouwdag. Ze heeft hiervoor een cursus gevolgd bij het Alfacollege van vijftien weken. Hier leerde ze allerlei verschillende vrouwen op te maken, zoals oudere vrouwen, jonge vrouwen of donkergetinte vrouwen.

Ze is als kind al begonnen met het mooi maken van haar Barbies en haar moeder en dit was dus een logische volgende stap. Voor de foto bij dit interview is ze Elisabeth aan het opmaken. ‘Je maakt mensen mooier en je krijgt veel waardering hiervoor’, zegt Sharon.

‘Van de twintig Barbies zijn er achttien kortgeknipt’ Ze wil echter niet haar hele leven kapster zijn, daarom heeft ze per 18 juli haar ontslag ingediend. Ze is zich gaan oriënteren bij het Alfacollege naar de mogelijkheden in het agogisch werk. Dit is een Mbo-opleiding en misschien gaat ze ook nog een Hbo-opleiding doen daarna, bijvoorbeeld psychologie. Voor de Mboopleiding moet ze wel een stageplek voor twintig uur hebben, bijvoorbeeld bij jeugdzorg, gehandicapten, verslavingszorg of ouderen.

Deze heeft ze tot nu toe nog niet gevonden, dus ze kan de opleiding op zijn vroegst pas volgend jaar maart beginnen als ze ingeloot wordt. Ze zal van haar werk als kapster het meeste de mensen gaan missen, niet de werkzaamheden. Sharon heeft ook een kinderwens. Dit is wellicht moeilijk te combineren met een opleiding. Als ze zwanger wordt voordat de opleiding begint, zal ze een baan gaan zoeken: ‘het maakt niet uit wat ik doe, als ik het maar leuk vind.’ Dan kan ze altijd later nog verder gaan met haar scholing. Elisabeth merkt op dat er ook een opleiding is binnen Lentis voor ervaringsdeskundige. Misschien is dat iets voor Sharon. De opleiding duurt één jaar en ligt in de richting van agogisch werk, wat zij graag wil gaan doen. We wensen Sharon in ieder geval veel geluk in de nieuwe toekomst die zij heeft uitgezocht.

• Elisabeth Smelik • Roelien Raidt

22

Karimunjawa Een paar dagen terug ben ik aangekomen op het eiland Karimunjawa, onderdeel van een grotendeels onbewoonde eilandengroep op 6 uur varen van Java. Het is een tropisch paradijs met natuurlijke bebossing op de steile rotsen in het binnenland en niet één grote oliepalmplantage, zoals veel eilanden in de tropen. Toch best jammer dat het strand er niet was. Volgens mij is dat pas midden in de nacht zichtbaar, bij volledige eb. Ook valt het op internet genoemde koraal bij dat strand jammer genoeg nogal tegen.

Scheepswerf

Snorkelen

‘Familie’ De homestay is echter fantastisch! Ik heb een enorme kamer en het is een stuk goedkoper dan verwacht; twee maaltijden per dag zijn bij de prijs inbegrepen en ‘opa’ en ‘oma’ komen steeds aanzetten met fruit, kokosmelk, gefrituurde tempeh met sambal en andere lekkere dingen. Het enige nadeeltje is dat ze geen Engels spreken. Wanneer we elkaar niet begrijpen tolkt de leraar van de lokale school, indien aanwezig. Ik moet echt al mijn geleerde Indonesische woordjes in de strijd gooien, maar dat wordt wel enorm gewaardeerd. Al een paar keer werd me gezegd dat ik ‘pienter’ ben omdat ik het bahasa zo snel oppik. Pienter is dus m’n nieuwste woordje Indonesisch). De leraar heb ik m’n woordenboek gegeven, aangezien ik daar niet echt wijs uit werd. Toen opa me in twee woorden vroeg wanneer ik weer weg ging, stond er in het woordenboek bijvoorbeeld als vertaling ‘dansje, boot’. Dat heb ik dus maar vragend kijkend uitgebeeld, waarna hij m’n vertrek uitbeeldde om de juiste betekenis aan te geven. Opa en de leraar hebben me het hele eiland per motor laten zien, ook een wat leukere snorkelplek bij de haven aan de andere kant van het eiland. Vissen Onderdeel van de familie zijn houdt onder andere in meegaan nachtvissen en de oogst vervolgens vers van de BBQ opeten, met daarnaast een bord witte rijst plus sambal. Groente doen ze hier niet echt aan. We vissen meestal vanaf de pier en zonder hengel. Een lange lijn met meerdere haken en aan het eind een stuk lood wordt zo ver mogelijk weg gegooid en langzaam weer binnengehaald. Zeer efficiënt: soms zitten er wel 3 vissen aan de lijn. Mijn taak is de vissers voorzien van verse brandende sigaretten en de gevangen vissen in een plastic zak doen. Dankzij de sigaretten ben ik ook dikke maatjes geworden met enkele orang laut (zeezigeuners), de oorspronkelijke bewoners van dit eiland. Die vertellen me later dat het koraal bij het strand is weggevist door vissers van het vasteland (Java), om te verkopen aan rijke mensen met zeeaquaria. Daardoor veranderde de zeestromen en verdween het strandje al snel…

23

Vissen

Visjes in de mandi Ik heb de grap van de week gemaakt door te zeggen dat er kleine visjes in de mandi (waterbak om te wassen) zaten. Oma die de homestay runt is meegelopen en deed me voor dat het muggenlarven zijn (en lachte zich rot). Het water van de mandi is ondertussen ververst. Maar goed ook, want je wordt hier helemaal gek van de muggen. Gelukkig is er om de hoek een winderige plek met bankje om ‘s avonds te zitten. De wind zorgt ervoor dat het aantal muggen daar wel meevalt. Opa nam me aan de hand mee om dat te laten zien toen ik aan m’n muggenbulten zat te krabben, de schat! Snorkelen De rest van de homestay is ondertussen gevuld met een groep studenten uit Yogyakarta. Ik mag met ze mee op. boottochtjes naar de andere eilanden om te snorkelen. Het koraal bij de andere eilandjes is nog vrijwel onaangetast, het lijkt net of je rondzwemt in een groot tropisch aquarium. Op de terugweg zwom in de verte een groep dolfijnen een tijd lang met de boot mee en ook hebben we met (tamme) haaien gesnorkeld.

Strand

Planning Al met al zal ik me de komende tijd nog wel vermaken (eens in de twee dagen is er een boot terug), daarna wil ik het plateau van Dieng bezoeken. Een Duitse reiziger heeft me daar wat foto’s van laten zien en het lijkt me super daar. Groeten, ik ga nu eerst uitgebreid aan de pisang-hiju (banaan met gecondenseerde melk en ijsklonten) die opa net kwam brengen…

Gevangen Vissen

• Tekst en foto’s: Gijs van der Paauw

BBQ

24

Wat voor therapieën zijn er allemaal op de markt? Het aanbod is groot. In deze rubriek bespreken we elke twee maanden een minder bekende of nieuwe vorm van therapie. Heb je zelf ervaring met een niet-reguliere behandeling en zou je die willen delen, dan nodigen we je graag uit hierover te vertellen.

De keuze om een artikel te schrijven over emotioneel lichaamswerk deed ik, omdat ik erover had gehoord en alleen al door het woord lichaamswerk ging steigeren. Bij lichaamswerk had ik een associatie van aangeraakt worden door anderen. Dat leek mij bij voorbaat niets en wat moest ik verstaan onder emotioneel. Bij emotioneel dacht ik aan huilen, boos worden, in de war raken. Kortom ik had gelijk allerlei vooroordelen. Een speurtocht op internet leverde mij veel informatie op. Ik moest mijn vooroordelen bijstellen en hoewel ik het uiteindelijk geen therapie vind, maar meer een manier van leven, heb ik van mijn zoektocht veel geleerd. Het is aan de lezer om te bekijken of deze vorm van therapie/leefwijze iets voor je is.

Het is geen langdurige therapie. Meestal wordt Emotioneel lichaamswerk in cursusvorm aangeboden van hooguit een week. Wanneer er spraken is van lichaamsgerichte psychotherapie gaat het wel om langere tijd en is er de mogelijkheid om individueel te werken. Deze vorm van therapie heeft weliswaar dezelfde doelen als Emotioneel Lichaamswerk. Ik heb niet kunnen vinden of er binnen Lentis of binnen de GGz Emotioneel lichaamswerk wordt aangeboden. Wel zijn er veel bureaus die Emotioneel Lichaamswerk aanbieden.

inzicht Emotioneel lichaamswerk is een lichaamsgerichte therapeutische methode/levenswijze waarmee door middel van lichaamsoefeningen (yoga, ademhalingsoefeningen, bewegen op muziek, enz.) en door inzicht krijgen in jezelf (meestal door middel van groepsgesprekken over jezelf) wordt geprobeerd om je geestelijke en lichamelijke gezondheid te verbeteren. Belangrijke bestanddelen van emotioneel lichaamswerk zijn ademhalingsoefeningen, inspanningsoefeningen, ontladingsoefeningen en ontspanningsoefeningen. Verder wordt ook veel met je eigen stem gewerkt (bijvoorbeeld schreeuwen, fluisteren, zingen). De opzet is dat je doelen leert te formuleren die in jouw leven belangrijk zijn en om te onderzoeken welke hindernissen je ontmoet hebt in je leven en te leren die hindernissen op te lossen. Intuïtief Je hebt een intuïtief weten dat jou leidt. Vaak luister je daar niet (meer) naar en laat je je leiden door het hoofd. Het verstand. Je bent kwijt om waar het je echt om gaat. Je

ziet jezelf terug in situaties die je eigenlijk niet zo wilt. Leer daarom luisteren naar wat zich binnenin je afspeelt. De techniek Ademen, bewegen en geluid. Door lichaamsgerichte oefeningen – leren om in contact te komen met wat jouw lichaam je kan vertellen over hoe je je werkelijk voelt - kom je opnieuw in contact met je eigen gevoel. Je wordt je bewust van je eigen gevoelens en emoties en leert hiermee om te gaan. Je gaat voelen wie je bent. Er komt energie vrij die je kunt gebruiken voor verdere verdieping. Beweging en vrije expressie op muziek. Bewustwording van de verschillende gebieden in je lichaam, cognitieve oefeningen, bewustwording van de relatie tussen lichaamshouding en levenshouding door middel van rollenspellen en ademwerk. Stress Meestal wordt dit groepsgewijs gedaan. Dus als je op zoek bent naar een individuele therapie dan is dit niets voor je. Ik denk zelfs dat je behoorlijk sterk in je schoenen moet staan om een dergelijke therapie te volgen. Ook lijkt het mij persoonlijk geen aanrader wanneer je een psychiatrische stoornis hebt. Dit is meer voor mensen die veel stress in hun leven ervaren en als gevolg daarvan zich belemmerd voelen in het uitoefenen van hun werk of andere dagelijkse bezigheden. Doel De natuurlijke stroom van levensenergie en levenslust in jou vrij te maken en te versterken. Het in contact komen met je gevoel, je persoonlijke kracht en kwaliteiten, je creativiteit en wat voor jou van

wezenlijk belang is. Het biedt je de mogelijkheid om je oriëntatie te verleggen van je overtuigingen en meningen (het hoofd) naar je gevoel (het hart). Je leert om een leven te creëren waarin je keuzes maakt met je hart en die vervolgens uitwerkt met je verstand. Je leert je bewust te worden van innerlijke waarneming. Vanuit innerlijke waarneming krijg je contact met wie jij bent en stap je op het pad naar zeggenschap over je leven. Je maakt kennis wat het betekent om van daaruit je leven gestalte te geven. Voor wie Emotioneel lichaamswerk is er voor iedereen die last heeft van chronische spierspanningen, die geen energie hebben en stressgerelateerde lichamelijke klachten ondervinden. Emotioneel lichaamswerk lijkt mij minder geschikt voor psychiatrische patiënten. Emotioneel lichaamswerk lijkt mij meer iets te zijn voor mensen in de zorg, managers en leidinggevenden die last hebben van een burn out of mensen die meer inzicht willen hebben in hun dagelijks leven en functioneren. Bijvoorbeeld een overbelaste directiesecretaresse die helemaal vastloopt in haar werk doordat ze geen prioriteiten meer kan stellen. Zij kan leren hoe dat komt en waarom ze daar last van heeft. Vervolgens leert ze om op creatieve wijze beslissingen te nemen die haar dagelijks functioneren vergemakkelijkt. Ik kan mij ook voorstellen dat bedrijven gebruik maken van Emotioneel Lichaamswerk om hun personeel beter te laten functioneren. Ook als een vorm van teambuilding. Het prijskaartje aan Emotioneel Lichaamswerk is hoog en wordt niet vergoed door de ziektekostenverzekeraar. Hoewel een deel van mijn vooroordelen

25

Emoliwe

zijn ontkracht, blijf ik ervan overtuigd (dit is dus mijn mening) dat Emotioneel Lichaamswerk niet geschikt is voor mensen met ernstige psychiatrische klachten en thuis hoort in de 1e lijnspsychologie.

• Elisabeth Smelik • Illustratie: Margje Molenkamp - van den Berg

26

Boekbespreking Titel: Auteur: Uitgever: ISBN: Pagina’s: Prijs:

Slaaf van mijn gedachten Marte van Santen Nieuw - Amsterdam 9789046810545 256 17,50 euro

Nadat freelancejournaliste Marte van Santen een interview had gedaan met een vrouw die aan dwang leed, raakte ze geïnteresseerd in het onderwerp en begon te googlen. Zo ontdekte ze dat een heel groot aantal Nederlanders aan verschillende soorten dwangstoornissen lijden (meer dan bijvoorbeeld aan anorexia waar veel aandacht aan besteed wordt) en besloot ze dat het tijd was hier meer bekendheid aan te geven. Ze richtte zich tot psychiaters van de afdeling angststoornissen van het AMC en via hen kwam ze in contact met Maaike die aan smetvrees en controledwang leed. Bijna twee jaar heeft ze haar op de voet gevolgd. Het proces van de behandeling van Maaike beschrijft ze in dit boek. Dit wisselt ze af met informatieve stukjes over dwangstoornissen. Ze heeft bewust gekozen om te vertellen over de behandeling omdat niet iedereen de stap daarnaar toe durft te nemen en sommigen zelfs nooit behandeld worden. De belangrijkste boodschap die Marte wil uitdragen: ‘lijden aan een dwangstoornis is geen levenslange straf’. Het boek leest erg prettig en de informatieve stukken zijn zeer waardevol. Niet alleen omdat ze meer inzicht in de ziekte geven maar ook als onderbreking van het lezen over de zware strijd die iemand voert die in behandeling is. Wat mij betreft een aanrader voor iedereen die iemand in de omgeving kent met een dwangstoornis of er zelf aan lijdt. De boodschap die Marte uit wilde dragen is naar mijn mening goed gelukt. Het is een harde dobber tegen een dergelijke stoornis te vechten maar geen onmogelijke. Al blijft dwang altijd een zwakke plek hoeft, het niet je leven te beheersen.

• Frieda

27

VIEZE GRAPJES Man komt bij de dokter. ‘Dokter ik heb een probleem. Ik moet elke morgen exact om 07.30 uur poepen’. ‘Nou’, zegt die dokter, ‘ik zie daar niet echt een probleem in. Er komen hier zat mensen die NIET kunnen en die hebben wel een probleem, maar elke dag op hetzelfde tijdstip kunnen poepen dat is echt prima hoor’. ‘Ja’, zegt die vent, ‘maar u begrijpt het probleem niet, ik word namelijk elke dag pas om 08.00 uur wakker

Pietje zit op school. De meester zegt: ‘wie heeft hier die vieze scheet gelaten?’ Pietje antwoordt: ik, ik’. De meester stuurt Pietje naar de gang. Als Pietje op de gang zit, denkt hij: ‘waarom zit de hele klas in de stank en ik lekker op de gang?’

Jantje zit in de klas, hij steekt zijn vinger op en vraagt aan de meester of hij naar de W.C. mag gaan. De meester zegt o.k. maar wel opschieten! Toen de meester al een uur zat te wachten, ging hij eens kijken. De meester vraagt aan Jantje waarom hij zo lang op de W.C. zit. Jantje zegt niks. Opeens zegt de meester Jantje kom onmiddellijk van de wc. af. Jantje zegt kan niet, kan niet, kan niet..!! De meester zegt kom onmiddellijk van de wc. af, of ik bel je moeder op Jantje zei hetzelfde, dus kwam zijn moeder op school. Zijn moeder zei als je nu niet van de wc. afkomt, bel ik de politie op. Jantje zei alweer hetzelfde. Dus kwam de politie naar school. Die zeiden als je nu niet van de W.C. afkomt, trap ik de deur in. Jantje zei weer hetzelfde. Dus werd de deur ingetrapt. Jantje was in de W.C. aan het kijken. De politie vraagt wat is er Jantje¿ Ja, zegt Jantje, ik heb nog nooit meegemaakt dat er uit een poepgaatje van 5cm een keutel van 40 centimeter uit kan komen.

Buikproblemen. Jantje loopt ’s nachts de kamer van zijn ouders in en ziet dat zijn moeder bovenop zijn vader ligt en op en neer bewegen. De ouders stoppen direct en moeder klimt snel van vader af. ‘Wat waren jullie aan het doen?’vraagt Jantje aan zijn moeder. ‘Wel’, zegt zijn moeder ‘omdat papa zo’n dikke buik heeft probeer ik hem te helpen om zijn buik platter te makken’. ‘Ooh’ zegt Jantje, ‘dat is dan zonde van jouw tijd, want als jij boodschappen aan het doen bent komt de buurvrouw en die gaat op haar knieën zitten en blaast pa zijn buik gelijk weer op’.

Pietje poept bij meneer de pastoor op de stoep. De huishoudster ziet dit, opent de deur en zegt: ‘maar Pietje …. Dit wil meneer pastoor niet hebben hoor!!!!’. ‘Oh’zegt Pietje, ‘nou ik ook niet, dan mag jij het wel hebben’. Jantje

Er zitten twee mannen tot en met hun kin in de poep. Zegt de ene man tegen de andere: ‘ik denk dat we zo gaan verzuipen’. ‘Hoezo,’ vraagt de andere man. Nou zegt de ene man: Ik denk dat ik zo moet poepen’.

28

De wandelclub Ook in Oost Groningen wandelen cliënten met elkaar. Op initiatief van Anja Blokzijl, verpleegkundige van het Fact team is op 26 april 2011 een wandelclub opgericht. We lopen één keer in de week ongeveer een uur. We vertrekken vanaf de Harmonie, dat is een activiteitencentrum van Lentis.We gaan daarvandaan met een busje naar een bestemming in de gemeente Oldambt. We zijn op plekken geweest die ik me nog kon herinneren van vroeger. Je weet soms niet wat er allemaal voor mooie dingen dichtbij huis te zien zijn. De wandelclub heeft een vrijwillig karakter; als je zin hebt loop je mee en als je dat niet hebt dan ben je vrij om niet mee te gaan. Aan de andere kant is het voor sommige wandelaars fijn om een stok achter de deur te hebben. Lopen met elkaar kan leuker zijn. Alleen wandelen doe je niet zo snel maar in een groep wel. We zijn regelmatig op het landgoed Ennemaborgh geweest waar je heerlijk kunt lopen tussen de bomen en waar je af en toe Koniks tegen komt. Dat zijn wilde paarden die het gebied begrazen. Hier is ook de galerie van Maya Wildevuur gevestigd. Ook het nieuw aangelegde natuurgebied Reiderwolde met natuurbegraafplaats is een lust geworden voor het oog. Vroeger werd deze 200 hectaren land dat gebruikt voor de aardappelteelt, graan en maïs.

Wandelen is goed voor het lichaam en de geest en dat is waar. Je kunt je zorgen even vergeten. Je hebt contact met andere mensen dan normaal en met verschillende achtergronden maar we hebben gemeen dat we wandelen leuk vinden. Tijdens het lopen komen er heel veel verhalen los. Soms serieus maar er wordt meestal veel gelachen. We hebben al heel wat dieren en planten ontdekt. Ook mossen en andere dingen die in het bos liggen zijn populair bij sommige deelnemers. Die kunnen dan weer gebruikt worden voor allerlei creatieve uitspattingen. Ik zelf heb nog een keer rolmaat gevonden die iemand blijkbaar verloren was. We hebben laatst ons één jarig bestaan gevierd met een wandeling en daarna even gezellig bij elkaar gezeten in een restaurantje onder het genot van een gebakje en kopje koffie of thee. Ik hoop dat we in de toekomst nog vele wandelingen met elkaar kunnen maken. Bert Kuiper

Zin om mee te wandelen? Aanmelden hoeft niet. Iedere donderdag wandelen we vanaf 15:30. Vertrek vanuit de Harmonie, Boschplein 1, Winschoten. Iedereen die er dan is mag meelopen.

Deelnemers wandelclub locatie Veendiep Bellingwolde

Wandelen met Remy Wandelen met Remy Wandelend over een brede strook gras Links zwarte grond met veuren Rechts een sloot en een hoge wal De geur van pas gemaaid gras is fijn Remy, kijkt zittend met smekende ogen Op naar mij, haar baasje, ze wil Zo graag rennen, zwemmen en lopen Baasje staat stil, maakt het tuigje los Vrrrrroem! Daar gaat ze, en is weg Af en toe zie ik haar koppie boven Komen, en dan is ze opnieuw verdwenen Maar bijna aan het einde van het pad Is Remy er weer, ze hijgt en zucht Gelukzalig, wat was dat heerlijk baas, straks nog een keer? Of misschien nu? Dezelfde weg terug? Ach Remy arme lieve dondersteen Jouw baasje is te slecht ter been Morgen is er weer een dag.

• Elisabeth Smelik • Illustratie: Margje Molenkamp- v.d. Berg

29

30

Een psychische stoornis kenmerkt zich door afwijkende ervaringen en gedragingen. Aan de hand van observatie en gesprekken met de patiënt kan de arts zo goed mogelijk proberen een diagnose te stellen. Hij of zij zal daarbij het handboek van diagnostiek (DSM) gebruiken waarin beschrijvingen en symptomen van stoornissen systematisch vermeld staan.

• Elisabeth Smelik • Illustratie: Margje Molenkamp van den Berg • Foto: Annika Jullens

Emetofobie

(braakangst)

Braaksel Emetofobie wordt door de meeste mensen als erg ‘vies’ ervaren, en waarschijnlijk ook door jou: braaksel. Je weet wel, dat smerige zurige goedje waar je net niet, vaker net wel met je haren in hangt boven de wc en je bedenkt: ‘Ik moet de wc weer eens schoonmaken!’, waarna je weer… De gemiddelde mens verheugt zich niet erg op de daad: het braken zelf, ook al kan het best opluchten. Hoewel je jouw eigen braaksel nog net iets ‘frisser’ vindt rieken dan andermans goedje, zul je er vast geen brief over naar huis schrijven. Braaksel van iemand anders wordt een nog net iets smeriger verhaal. Maar… om nou te zeggen dat je er bang voor bent? Angst Extreme, irrationele angst is precies wat mensen voelen die lijden aan emetofobie. Ze zijn bang om zelf over te geven, in situaties waar zij niet weg kunnen. Vaak zijn ze ook bang om anderen te zien overgeven. Soms is dat hun enige, grote angst. Nou hadden wij al besloten dat het inderdaad niet de meest prettige situaties denkbaar zijn: overgeven of het een ander zien doen. Iemand met braakangst gaat wel erg ver om dit te voorkomen. Het hele leven wordt er op ingericht. De beroepskeuze, het nemen van kinderen, wat eten we vandaag? waar gaan we uit? In ieder geval niet naar het schommelschip van Slagharen en ‘verpleegster’ zal het niet worden. Feestjes waar gezellig wordt ‘gedronken’, met alle risico’s van dien, zijn levensgevaarlijk. Alle keuzes zullen afgestemd worden op één ding: het gevreesde ‘braken’ te vermijden.

Emotofoob Bij een confrontatie met een ‘gevaarlijke’ situatie wordt de emetofoob (we noemen hem Piet) vaak erg angstig of raakt hij in paniek. Denk aan het iets te gezellige familiefeestje, waarbij de leukste oom al wat beroerd begint te kijken. De bij Piet opkomende misselijkheid, die vaak bij angst hoort, zorgt voor een vicieuze cirkel. Eerst wordt Piet misselijk van angst en vervolgens panikeert hij over de misselijkheid. Straks gaat Piet braken! Natuurlijk roept die paniek nog meer misselijkheid op en zo kunnen we nog even doorfietsen: in een steeds verder neergaande spiraal. Symptomen Emetofobie uit zich trouwens op verschillende manieren. Sommige emetofoben eten erg eenzijdig en worden hierdoor te mager. Anderen zijn vooral bang om besmet te worden door buikgriep en ontwikkelen een vorm van smetvrees. Een derde groep is doodsbenauwd om over te geven op een plek waar ze niet snel weg kunnen. Zij hebben een vorm van straatvrees en/of een paniekstoornis. Wie heeft het? Mocht je er last van hebben, van braakangst, bedenk dan dat je zeker niet de enige bent. Hoewel de fobie nauwelijks bekend is bij het grote publiek en wetenschappelijk nog niet echt onderkend is, komt hij erg veel voor. Naar schatting hebben zeker 115.000 Nederlanders en Belgen er last van. Veel mensen met braakangst denken dat ze de enige zijn en komen er liever niet voor uit. Dat is begrijpelijk, maar niet nodig.

Therapie De braakangst van Piet ontstond toen hij overgeven koppelde aan angst. Misschien had hij een angstige ervaring met overgeven gehad, omdat hij in een stressvolle periode moest overgeven. Misschien heeft hij het angstige gedrag afgekeken van zijn ouders. Toen hij overgeven echt ging vermijden, kon bij hem lichte angst snel uitgroeien tot een fobie. Gelukkig is er een weg terug, door therapie. De meeste therapieën beginnen met het in kaart brengen van het probleem. Door middel van gesprekken wordt inzicht verkregen in hoe de fobie is ontstaan en hoe hij in stand wordt gehouden. Daarnaast kan duidelijk worden in hoeverre de fobie symbool staat voor andere problemen. Op basis van deze inzichten wordt een behandelplan opgesteld. Behandeling Behandeling bestaat meestal uit cognitieve gedragstherapie met exposure. Soms wordt ook EMDR of hypnotherapie toegepast of wordt de emetofoob doorgestuurd naar een ontspanningstherapeut of haptotherapeut. Soms worden ter ondersteuning antidepressiva of kalmerende middelen voorgeschreven. Er zijn dus meer mogelijkheden. Wat zou je nu kunnen concluderen? Ten eerste: probeer braken en braaksel vooral niet teveel te vermijden. Drink of eet eens veel te veel en probeer te genieten van het braken. Kijk er naar, proef het, bewaar het in een plastic folietje als aandenken. Bezoek zo nu en dan een schommelschip en verwonder je over de schoonheid van door de lucht vliegend braaksel. Ten tweede en iets serieuzer: mocht je door omstandigheden toch een fobie ontwikkelen, dan ben je niet de enige en zijn er zeker oplossingen. Een goede site met veel informatie over het onderwerp is www.emotofobie.nl/ van de Stichting Emetofobie.

31

32

Geld terug? Lees alles over de eigen bijdrage en hoe je geld terug kunt krijgen. Vraag naar de folder bij je hulpverlener.

Kijk ook eens op onze website:

w ww.foolcolormedia.nl - Advertenties -

NIKS TE MELDEN? Ook dan zien we graag jouw inzending tegemoet! Stuur jouw verhaal, gedicht, tekening, strip, ervaring enzovoorts op naar Foolcolor Magazine En misschien staat jouw bijdrage in de volgende editie van Foolcolor Magazine!

33

OP EEN RIJ

In deze rubriek staat kort nieuws uit de ggz. Raadpleeg voor actuele berichten onze website www.foolcolormedia.nl

Eigen bijdrage

‘Snijdende’ stilte in Amsterdam

En ja, hoor: cliënten haken massaal af wegens eigen bijdrage U wist het al lang. Vanaf dit jaar is een fikse eigen bijdrage ingevoerd in de geestelijke gezondheidszorg. Wie ambulante psychische hulp krijgt, betaalt als maximum tweehonderd euro per jaar. Wie wordt opgenomen betaalt het eerste jaar 145 euro per maand. Wat u nog niet wist maar misschien wel vermoedde: uit een enquête van het landelijk platform GGz blijkt dat zeventien procent van de ondervraagden stopte met de behandeling. Zij konden de eigen bijdrage niet betalen. Dan is er ook nog 35 procent die overweegt te stoppen. Bijna de helft van de cliënten met het advies zich te laten opnemen ziet er vanaf vanwege de eigen bijdrage van 145 euro per maand. De maatschappelijke gevolgen kunnen groot zijn: toename van gedwongen opnames en crisissituaties, meer mensen met psychiatrische aandoeningen in gevangenissen en op straat, een toename van het aantal zelfmoorden. Staatssecretaris Teeven van justitie vreest dat steeds meer ontsporende patiënten in aanraking met justitie zullen komen. Volgens hoogleraar en psychiater Mulder van Erasmus MC haal je elke euro die je stopt in de ggz dubbel terug door minder overlast. Hij kent afdelingen waar het aantal patiënten met 50 procent is gedaald. ‘Als we patiënten die ontsporen, minder in beeld hebben, is het wachten tot het misgaat...’

Donderdag 1 maart is letterlijk stilgestaan bij zelfbeschadiging. Lotgenoten, hulpverleners, geïnteresseerden zijn er tien minuten ´bevroren´ stil gaan staan, in een houding die verwijst naar zelfbeschadiging. Het doel van de actie was bewustwording: van het bestaan ervan, het taboe er omheen en de noodzaak tot betere preventie. Zelfbeschadiging roept nog steeds sterke emoties op bij hulpverleners, die vaak niet goed weten hoe ermee om te gaan. Dat is jammer, want uit onderzoek blijkt dat zelfbeschadiging bij minstens 20 procent van de cliënten van de ggz voorkomt, iets vaker bij vrouwen dan bij mannen. Behalve een erfelijke aanleg liggen er bijna altijd traumatische ervaringen aan ten grondslag. Denk aan verwaarlozing, geweld of seksueel misbruik. Zelfbeschadiging is te zien als een overlevingsstrategie om met zeer heftige herinneringen en stress te kunnen omgaan. Als een hulpverlener dit niet begrijpt en het als aandachttrekkerij of als manipulatie opvat, kan hij besluiten het te negeren. Te vaak wordt een contract opgesteld waarin de cliënt belooft zich niet meer te snijden. Dit alles is gericht op beheersing van het gedrag en niet op het bespreken van de onderliggende emoties. De cliënt kan zich niet houden aan het contract: de zelfbeschadiging was niet voor niets een overlevingsstrategie. Als de hulpverlener de cliënt vervolgens verwijt dat hij onbetrouwbaar is, staat de relatie op losse schroeven. Het is belangrijk dat patiënten de ruimte voelen om open en veilig te kunnen praten over dit beladen onderwerp en alles wat erachter zit. Het vraagt om een niet-oordelende houding van de therapeut, die neutraal blijft en vooral luistert en begrip toont. Dat is heel iets anders dan een contract of het negeren. De stilteactie in Amsterdam werd georganiseerd door de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging. Meer info vind je op: www.zelfbeschadiging.nl/

Botox schoonheidskoninginnen lachen om depressie Dat het veinzen van een vrolijke lach je echt blijer maakt, was al bekend. Dat veel vrouwen blij worden van een botoxbehandeling is duidelijk. Maar... het gaat verder. Na een flinke spuit in de frons tussen de wenkbrauwen verbetert ook bij depressieve patiënten de stemming aanzienlijk, voor langere tijd. Dit geldt zelfs voor mensen bij wie de antidepressiva niet aanslaan. En ook voor mannen. Blijkbaar drukken de spieren in ons gezicht niet alleen stemmingen uit... ze beïnvloeden ze ook. Conclusie: Trek ‘s ochtends een gladgestreken lach en je dag wordt fantastisch! De maandelijkse botox-kuur maakt je leven een waar feest...

34

Retourtje Hilversum Lotte hoort stemmen en ziet dingen die er niet zijn. Zij denkt dat de interviewster van een tv-programma steeds tegen haar praat. Haar man en dochter zijn ongerust en willen dat er actie ondernomen wordt. Lotte besluit echter iets anders. Zij onderneemt zelf actie. 35 minuten

Joris, vakantie wordt nachtmerrie Acht mensen hebben zich opgeven voor een weekje vakantie. Bij aankomst wordt een bijsluiter van medicijnen tegen psychoses gevonden die Joris heeft verloren. De conclusie wordt snel getrokken: Joris is psychiatrisch patiënt. Hij wordt uitgelachen, genegeerd en behandeld alsof hij een klein kind is. Tijdens het afruimen na de lunch heeft Joris er genoeg van. De bom barst... 30 minuten

Bedankt voor alles

ierover krijgt hond. contacten hem. atten. itdraait. t had.

Frank is een man met sociale angst. Wekelijks heeft hij hierover gesprekken met Marjolein, zijn hulpverlener. Op een dag krijgt hij voor een paar weken een logéhond. Hij krijgt hierdoor leuke contacten met andere mensen en deze hond wordt belangrijk voor hem. Ondertussen gaat hij, op advies van zijn hulpverlener, chatten. Eén contact loopt zó goed, dat het op een afspraak uitdraait... 38 minuten

ca Nicolai

Arbeidsongeschikt door psychische klachten?

WAO & PSYCHE Bel voor gratis advies Werkgroep WAO & Psyche T 050-571 39 99 Telefonisch spreekuur ma: 13:00-15:00 uur do: 10:00-12:00 uur www. waoenpsyche.nl

Neus &Neus

Een jonge vrouw, opgenomen in een psychiatrische kliniek, werkt aan de terugkeer in de maatschappij. Slaagt zij erin ondanks de druk die haar omgeving op haar uitoefent haar eigen keuzes te maken? DVD 30 minuten

5,-

Supercliënt

per stuk

• Henk de Vries

Soap

35

Wie komen in aanmerking voor deze individuele cursus? Mensen die individuele ervaringsdeskundige begeleiding zoeken bij het schrijven van hun persoonlijk (herstel) verhaal.

Mijn digitaal verhaal Een individuele digitale cursus voor mensen met een psychische kwetsbaarheid

Wat is het doel van deze cursus? • Schrijven als middel gebruiken om je weg in eigen handen te nemen • Voorop staat plezier in schrijven: leren zien waar persoonlijke kwetsbaarheden en kwaliteiten liggen • Door schrijven worden cursisten zich bewust van hun grenzen en mogelijkheden Waarom deze individuele cursus? • Op eigen tijd en plaats schrijven geeft ruimte voor eigen planning en daad • Voor mensen die reizen lastig vinden en individuele begeleiding op prijs stellen • Voor mensen die inspiratie en een rode draad nodig hebben om te komen tot het eigen verhaal Hoe werkt de individuele cursus ? • De cursist wordt begeleid door een ervaringswerker van BEL • Na de kennismaking worden afspraken gemaakt over het opsturen van teksten • Aan de hand van 13 stappen krijgt de cursist op afgesproken tijdstip een vervolgstap toegestuurd • Elke cursist kan het persoonlijke verhaal voltooien naar aanleiding van de geformuleerde wens Hoe aanmelden? • Via een kennismakingsgesprek met de ervaringsdeskundige trainer • Via Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis. mail: zorgvoorbeter@lentisnl telefoon: (050) 522 33 22 Kosten Mijn digitaal verhaal wordt aangeboden door Linis voor mensen met een behandelcontact bij Lentis. De toegang is gratis, maar niet vrijblijvend. Tijd In overleg met de cursist vindt iedere twee weken contact per mail plaats.

L · E B er@

vo o rb g

BEL 050

33 522

l

22

n

h

deskundig z o gs l r

Linis d i e

t

e

e

Bu

u Ervar rean t i s . in

·

Wie schrijft die blijft... Ik schrijf dus ik ben!

Wie schrijft die blijft! Deelnemers met een diagnose zijn ook mensen met kwaliteiten! Deze kwaliteiten herontdekken en wensen formuleren door beschrijven van het persoonlijk herstelproces is een ontdekkingstocht voor bondgenoten.

Bondgenoten schrijven eigen verhaal

Schrijven als middel Voorop staat plezier in schrijven. Door schrijven worden deelnemers zich bewust van hun persoonlijke weg op eigenwijze manier: • Ieder zijn eigen ambitie. • Ieder zijn eigen betekenis. • Ieder zijn eigen stijl. • Ieder zijn eigen wens. Schrijven als middel voor persoonlijk herstel is werken aan herstel. Want met wachten op genezing laat de mens het lot aan anderen over. Werken aan herstel betekent leren zien waar persoonlijke kwetsbaarheden en kwaliteiten liggen. Hoe werkt de schrijvende bondgenotengroep ? De groep van maximaal 8 deelnemers wordt begeleid door 2 ervaringswerkers van BEL die eveneens hun persoonlijk herstelverhaal zullen inbrengen. Schrijven kan emotioneel zwaar zijn, maar men wordt er ook sterker door. Hiervan zijn zich ervaringswerker bewust. Na de kennismaking volgt een introductie over de fasen van herstel door de begeleiders. Aan de hand van deze 4 fasen worden de thema’s gezamenlijk vastgesteld. Besproken wordt de impact die ziekte op het persoonlijke leven heeft. Welke strategieën de impact verkleinen en welke niet zal vergeleken worden. Ingrediënten voor herstel zullen uitgewisseld worden. Deelnemers voelen zich verbonden aan de groep en komen regelmatig tweewekelijks bij elkaar voor de duur van 2 uur met een pauze. De bedoeling is dat elke deelnemer het persoonlijke verhaal kan voltooien naar aanleiding van de geformuleerde wens. De bondgenotengroep wordt aangeboden door Linis voor mensen met een behandelcontact bij Lentis. De toegang is gratis, maar niet vrijblijvend. Inschrijving Telefoon: (050) 522 33 22 mail: [email protected] plaats: AC Noord, Johan van Oldenbarneveltlaan 15a in Groningen tijd: vrijdag van 13.00-15.00 uur GRATIS

Vies

• Sabine Hubert • Illustratie: Margje Molenkamp van den Berg

1000 maal moest ik me wassen Vies ruikend door al die vreemde gassen Van een stad vol rook en stof Buitenlucht, dat vind ik werkelijk tof Al die ongewassen snuitjes Bleek verwrongen van hun nachtelijke uitjes Al die huizen ongepoetst en ongeveegd Waar men zelfs de asbak niet heeft geleegd De was vies en grauw en vet Mijn lichaam komt in verzet Bah wat vies, wat asociaal Waarom doen jullie dit toch allemaal! De 3 R’s niet geleerd Niets over Reinheid bestudeerd? Wie ging er met je opvoeding aan de haal Kan een kind nog functioneren Van zo’n volwassene nog iets leren? Die te vies zijn om aan te pakken Het verstand doorrookt, de shagpuut altijd in de zakken? De adem uit de mond, zo goor zo vies Heb je soms een ongepoetste kies? Ik huil van afschuw stil alleen Weg met die stank om mij heen Ik wil weg van dat stiekeme gedoe De geur alleen maakt me duf en moe Frisse lucht wil ik voelen Niet meer zien jullie afgeleefde smoelen Lekker soppen en veel doorspoelen Mooi, gier lekker eerlijk zweet Dat is beter voor mijn leven En zo heb ik nog iets te geven Frisser ruikend met een buitengeurtje Mijn huid met een lekker kleurtje Geen viezerik meer aan mijn lijf Ik weet nu waarom ik in leven blijf!