Jaarverslag Werkgroep IZ Agrarisch Facilitair 2014
1
INHOUD Pagina Van de secretaris ............................................................................... Werkgroep bemensing ...................................................................... Lopende projecten & projecten in ontwikkeling ............................... Samenwerking partners werkgroep .................................................. Goedgekeurde projecten FOS – SADSAWU ...................................................... FOS – Cooperation Zimbabwe ................................. FNSA – UMT ............................................................. FENACLE – Ecuador .................................................. India – APVVU .......................................................... Duurzaam cacao project ......................................... Verslag enkele activiteiten ................................................................ Leefbaar Inkomen .................................................... Schoolpakket kinderarbeid ...................................... Turkije werkgroep .................................................... Fair Flowers Fair Plants ............................................ IUF – JCC (Japanse delegatie)................................... EFFAT – Congres ...................................................... Internationale kaderdag .......................................... Contactgegevens werkgroep .............................................................
3 4 4 t/m 8 4 5 5 6 7 7 8 9 t/m 16 9 9 10 10 10 t/m 12 12 t/m 15 15 & 16 17
2
Van de secretaris En ja hoor, hier ligt alweer het vierde jaarverslag van de werkgroep Internationale Zaken Agrarisch Facilitair. Er is weer veel gebeurd op internationaal gebied! Maar ook binnen de vakbond moesten alle zeilen bij gezet worden. Zo zal er een aantal zaken veranderen nu de fusie een feit is. Echter zullen wij als werkgroep Agrarisch Groen en Veilingen ons werk voort kunnen zetten. We hebben weer interessante mensen ontmoet, mooie doelen kunnen steunen en het programma “train de trainer” in Marokko werpt zijn vervolgvruchten af. Leefbaar loon is inmiddels meer dan een begrip in vakbondsland, inmiddels strekt het zijn vleugels uit naar de samenleving. We zijn als werkgroep geworteld in de nieuwe vereniging. En we staan er niet alleen voor. Er is nog veel solidariteit nodig voor de strijd om een “leefbaar inkomen en gewoon goed werk”. Wij gaan ons ervoor inzetten! Doet u mee? Wij hopen dat u geïnspireerd wordt door dit jaarverslag! Noot: In dit verslag worden begrippen gebruikt die van toepassing waren tot 01 januari 2015.
https://www.youtube.com/watch?v=KSQxYWExG50
UNION = STRENGTH
3
Leden van de werkgroep • • • • • • • • •
Aad Brinkman, beveiliging/uitzend, voorzitter, lid WIS André van der Meer, veilingen Anny Wijnen, paddenstoelen Brahim Rezikki, zaden, plv lid WIS Christine Monk, schoonmaak Dirk Aaldering, hoveniers, lid WIS Frans Kemps, varkens ki Matthieu Veldhuizen, veilingen, lid WIS Anneke van Wezel, veilingen
Begeleidende medewerkers FNV Bondgenoten • • • • • • •
Celil Çoban, bestuurder Agrarisch Jeroen Brandenburg, bestuurder Agrarisch Lineke Paulides, beleidsmedewerker Internationale Zaken Mohamed Dahmani, consulent Agrarisch René Kouwenhoven, bestuurder Agrarisch, IUF Sascha Meijer, Adviseur Internationale zaken Wim Baltussen, bestuurder Agrarisch, EFFAT
Lopende projecten & Project in ontwikkeling Project Turkse Hazelnoten Marokko project
Waar werkt(e) de werkgroep IZ Ag/Fa mee samen: • • • • • • • • • • •
Bondsraadscommissie WIS Bondgenoten Werkgroep Duurzaam Cacao Turkije werkgroep met subwerkgroep Kinderarbeid in de Hazelnoten Marokko werkgroep, werkgroep in Rotterdam bestaand uit kaderleden uit allerlei sectoren Bloemenkeurmerk Fair Flowers Fair Plants Europese lobby Deelname in EFFAT Deelname in IUF Abvakabo FNV FNV Mondiaal Algemene Onderwijsbond
Goedgekeurde projecten in 2014 door de Werkgroep Internationale Zaken AgFa, FNV Bondgenoten. 1. “Project FOS SADSAWU project domestic workers – Zuid Afrika”, Korte impressie en achtergrond van het project: Het FOS is een Belgische NGO voor de uitvoering van ontwikkelingssamenwerkingsprojecten. Het programma kent twee pijlers: interne versterking van de organisatie en versterking van lobby en campagne voor de verbetering van de positie van domestic workers. Vanaf 2009 is dat voornamelijk gericht op de eerste pijler. In 2013 werd de capaciteit van SADSAWU voldoende en konden ze hun eigen project uitvoeren. Het op eigen benen staan verliep echter moeizaam. Het proces voor het opnieuw registreren van SADSAWU als vakbond verliep traag, evenals het ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten bij de andere leiders dan de bekende 4
Myrtle. FNV Mondiaal heeft met FOS afgesproken om de steun te coördineren via FOS aangezien zij een kantoor in Johannesburg hebben met een coördinator die SADSAWU veel intensiever kan begeleiden. Daar komt bij dat de Belgische overheid bijdragen van derden verviervoudiging. Met een bijdrage van ongeveer € 5.000 per jaar zou het hele SADSAWU programma door FOS kunnen worden uitgevoerd. SADSAWU heeft zich bijzonder goed op de agenda gezet in Zuid Afrika, en heeft uitstekende contacten 2. Projects “FOS Cooperation Zimbabwe with GAPWUZ” Korte impressie project en achtergrond: FOS België heeft een lokale vertegenwoordiging in Zuid-Afrika, wat hen in staat stelt een goede begeleiding te geven aan de Agrarische vakbond GAPWUZ. FOS draagt voor 80% bij aan dit project. GAPWUZ vertegenwoordigt de armste arbeiders in Zimbabwe, tevens een groep die in een erg moeilijke positie kwam toen de witte boeren in Zimbabwe door de regering van Mugabe onteigend werden. Ook vakbondsleden en hun leiders werden vervolgd. De toenmalige algemeen secretaris van GAPWUZ, Gertrude Hambira, moest Zimbabwe zelfs ontvluchten. Sinds de landonteigeningen is de werkgelegenheid in de sector sterk afgenomen en de nieuwe boeren houden zich heel slecht aan arbeidersrechten en cao’s. Veel werk is tijdelijk, de nieuwe boeren huren het liefst dagloners in. Ondanks dat is de landbouwbond GAPWUZ erin geslaagd in veel districten in de rurale gebieden aanwezig te zijn, en het aantal leden weer geleidelijk aan te laten groeien. In 2008 lagen het officiële minimumloon voor de landbouw nog van $30 – $50 per maand, op het moment is dat ca. $65 - $150. En op een aantal bedrijven weet GAPWUZ betere arbeidsvoorwaarden uit te onderhandelen. Tegelijkertijd merkt GAPWUZ dat de flexibilisering in de landbouw sterk is toegenomen. Dat bedreigt de werkers in hun inkomenszekerheid en voor GAPWUZ betekent het dat dat werkers minder makkelijk lid worden. Juist vrouwelijke, tijdelijke arbeidsters hebben het meest te maken met seksuele intimidatie. GAPWUZ wil zich de komende jaren gaan richten op: - Empowerment van vrouwen en het opzetten van een genderbeleid. - Toegang tot gezondheidszorg, ook voor de rurale gemeenschappen om de tijdelijke arbeiders te bereiken. - Terugdringen van de negatieve effecten van flexibilisering. Er zijn inmiddels organizers getraind in leden werven en organiseren en in onderhandelen. 50 leiders van afdelingen zijn getraind in loononderhandeling en cao’s. De werkcomités zijn getraind in hun verantwoordelijkheden. GAPWUZ zal daarbij steun krijgen van de Vakcentrale ZCTU en het aanverwante onderzoeks- en scholingsinstituut LEDRIZ, welke ook door zowel FNV Mondiaal als FOS gesteund worden. FOS zal ook ondersteuning geven bij de monitoring en evaluatie van het project, en door uitwisseling met andere organisaties in hun netwerk in Zuidelijk Afrika te faciliteren. De steun aan GAPWUZ via FOS is de afgelopen jaren naar redelijke tevredenheid verlopen. De samenwerking met FNV Bondgenoten stelt FOS in staat een verviervoudiging van deze bijdrage te krijgen van de Belgische overheid. Omgekeerd is het voor FNV Bondgenoten en FNV Mondiaal goed dat de lokale vertegenwoordiger van FOS, GAPWUZ kan adviseren en ondersteunen bij de monitoring.
5
3. Project van FNSA (Agrarische bond Marokko) voor het organiseren van scholing voor garnalenpelsters en landbouwarbeidsters. Korte impressie over het project en de achtergrond: Wat willen ze bereiken? Vrouwen in de agrarische sector bekend maken met de vakbond en hen trainen in het vakbondswerk. De FNSA is een kleine, democratische vakbond die sterk op vrijwilligers draait. Vanaf 2009 is er een groep van dertig kaderleden op acht exportbedrijven in de zuidelijke regio Agadir geschoold en begeleid op scholing, versterking positie vrouwen, organizing, en gezondheid en veiligheid op de werkplek. Dit heeft geleid tot een hoger aantal leden, en een vakbondsvertegenwoordiging op meer bedrijven. De getrainde kaderleden zijn sterker geworden, wat zich ook vertaalt in nationale en internationale uitwisseling. Er is de afgelopen jaren geleerd van de mogelijkheden en problemen om vrouwen te organiseren en trainen. De situatie van vrouwen vraagt nog steeds bijzondere aandacht. In de verlenging van dit project zullen training en uitwisseling nu gericht zijn op de noordelijke regio’s Gharb (tussen Kenitra en Larache) en Berkane. Ervaringen van Agadir zullen daarbij meegenomen worden. De nieuwe trainingsmethode, gericht op zelf actief worden, organizing en mapping, zal toegepast worden in Gharb en Berkane. De WIZ Agfa en de Marokkaanse achterban in Nederland zijn nauw betrokken bij de uitvoering van dit project.
De ervaringen van FNSA-UMT regionaal voorzitter Lahoucine De laatste jaren is de positie van de landarbeiders in Zuid Marokko stap voor stap verbeterd. ‘Bij kwekers waar de vakbond veel leden heeft, zijn er commissies opgezet, die met de werkgevers onderhandelen over salariëring en arbeidsomstandigheden’, zegt Boulberj Lahoucine, regionaal FSNAvoorzitter. Zo is bereikt dat in verschillende bedrijven de salarissen zijn verhoogd met tientallen procenten of bonussen ingevoerd en dat bussen(i.p.v. vrachtauto’s) worden ingezet voor het vervoer van personeel. Daarnaast zijn tomatenplukkers zich meer bewust van de gevaren van bestrijdingsmiddelen. Vakbondsleden waarschuwen hun collega’s dat ze de kassen moeten verlaten als de gewassen met chemicaliën worden behandeld. Na overleg met de vakbond is een aantal kwekers overgestapt op biologische bestrijdingsmiddelen. Chemische producten zijn vervangen door bijen, die schadelijke insecten opeten. Ook de kinderen van de landarbeiders merken de vooruitgang. Tot een paar jaar geleden stopten de meesten na een paar jaar met hun lagere school, gingen werken of hingen op straat tot hun ouders thuiskwamen. ‘We hebben de werknemers aangemoedigd hun kinderen naar school te laten gaan’, zegt Lahoucine. ‘Nu is er het besef dat leren belangrijk is voor de toekomst en blijven veel kinderen op school.’ Dat het beter gaat in de kassen is deels te danken aan de hulp die de Marokkaanse vakbond kreeg van FNV Bondgenoten. Vijf jaar geleden startten kaderleden van Bondgenoten met trainingen aan FSNAvakbondsleden over onderhandelen met werkgevers, gezond werken, het belang van school voor kinderen en ledenwerving. Maar ook om vrouwelijke landarbeiders zelfvertrouwen te geven. ‘In de tomatenteelt werken vooral vrouwen, die vaak heel bescheiden waren’, vertelt Zahiri. ‘Ik ook’, lacht ze. ‘Maar dat is nu anders.’ Zahiri volgde zes trainingen bij de FNV-kaderleden en is daar naar eigen zeggen een stuk assertiever van geworden. ‘Ik zet nu campagnes op, werf leden voor de vakbond, organiseer stakingen en demonstraties.
6
4. Fenacle Ecuador project. “Betere arbeidsvoorwaarden voor de werknemers in de bloemensector”. Korte impressie en achtergrond over het project: FENACLE is de Ecuadoriaanse bond voor de agro-industrie. De bond heeft ongeveer 65000 leden in 14 provincies. 80% bestaat uit boeren en 18% is agro-industrie. Bloemenbond ASOTFLROPI is lid van FENACLE. Beide organisaties dragen bij aan de verbetering van vakbonds- en arbeidsrechten door bevordering van Decent Work in de bloemensector. Dit project draagt bij aan de versterking en groei van ASOTFLORPI en het ontwikkelen van capaciteit voor belangenbehartiging en onderhandelen via sociale dialoog. Het doel is een sectorale bond op te zetten, onderhandelingen te voeren met de sector en collectieve overeenkomsten af te sluiten.
5. India-project “APVVU Sustainable forestry with focus on livelihoods of Advasis” gefinancierd Dit project is mede gefinancierd uit middelen van de cao-afspraak met het “Bosschap”. Wat daarmee duidelijk maakt, hoe goede solidariteitsafspraken bij kunnen dragen tot versterking van vakbonden wereldwijd. Korte impressie en achtergrond van het project: De onafhankelijke Federation of Agriculture Workers Unions in Andhra Pradesh (APVVU) is in 1996 opgericht en bestaat uit 382 bonden met in totaal 426.995 betalende leden (56% vrouwen) in 15 districten. De APVVU zet zich met name in voor landarbeiders en arme kleine boeren in de informele economie. Ondanks hun grote aantal zijn landarbeiders zeer kwetsbaar voor uitbuiting, omdat ze vaak analfabeet zijn, weinig bewust van hun situatie, sociaal achtergesteld en niet georganiseerd in een vakbond of andere organisatie. Ze hebben niet veel kans op stabiele en duurzame werkgelegenheid en dit leidt tot migratie binnen India, waardoor het gezinsleven en onderwijs aan de kinderen onder druk komen te staan. APVVU hecht groot belang aan de organisatie van Dalits en landarbeiders en probeert een gezamenlijke aanpak toe te passen, ondanks de heterogene aard van de groep. Het project richt zich op sociaal economische, politieke en juridische rechten; klachten en eisen; en belangenbehartiging en lobby. Doel van het project is de armoede op het platteland te verminderen door het bosbeheer te verbeteren, met deelname van Adivasi (inheemse volken) en gemeenschappen die afhankelijk zijn van het bos. Zij zullen de volledige verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van verwaarloosde bossen en campagne voeren voor het behoud van de bossen en de ontwikkeling van wetgeving die moet voorzien in de basisbehoeften van mensen die afhankelijk zijn van het bos voor hun levensonderhoud. 6. Duurzaam Cacao project Ghana Nederland: Uitwisseling tussen kaderleden uit de cacao verwerkende industrie in NL en Ghana. De Werkgroep IZ AgFa en de WIS industrie hebben positief geadviseerd over de financiering uit het solidariteitsfonds van FNV Bondgenoten. 7
Korte impressie project en achtergrond: Dit project wil een eerlijkere productieketen van chocola realiseren, van cacaoboon tot chocoladereep. Voorwaarde en middel hiervoor vormt de vorming van een sterke democratische vakbondsorganisatie op de werkplek. Daar hoort ook kaderopbouw bij en de opbouw van een internationaal netwerk van kaderleden in de cacaosector, binnen het bredere raamwerk van de gehele cacaoketen. Om dit uiteindelijke doel te bereiken zijn de volgende stappen van groot belang: het versterken van de organisatie op de werkplek van werknemers uit de cacao verwerkende industrie in Ghana; het ontwikkelen van een structureel contact en samenwerking tussen Ghanese werknemers en hun Nederlandse collega’s; het vergroten van het begrip voor en kennis van de Ghanese en Nederlandse arbeids- en vakbondssituatie onder kaderleden in deze landen. Dit project wordt uitgevoerd door TIE in samenwerking met FNV Bondgenoten, WIS Industrie en kaderleden in de cacao bij Cargill, ADM en Dutch Cocao. Het lange termijn doel waar dit project aan bijdraagt is de verbetering van de werkomstandigheden van werknemers in de cacao verwerkende industrie in Europa, Latijns Amerika en Afrika. Voorwaarde en middel hiervoor vormt de vorming van een sterke democratische vakbondsorganisatie op de werkplek, kaderopbouw en de opbouw van een internationaal netwerk van kaderleden in de cacaosector, binnen het bredere raamwerk van de gehele cacaoketen. Het uiteindelijke doel van deze netwerk- opbouw is om –op termijn – te komen tot een internationale vakbond/OR-structuur per multinational, als instrument om de positie van werknemers te verbeteren. Projectdoelen Om dit uiteindelijke doel te bereiken zijn de volgende stappen van groot belang: - 1. Het versterken van de organisatie op de werkplek van werknemers uit de cacao verwerkende industrie in Ghana. - 2. Het ontwikkelen van een structureel contact en samenwerking tussen Ghanese werknemers en hun Nederlandse collega’s uit dezelfde bedrijven. -3. Het vergroten van het begrip voor en kennis van de Ghanese en Nederlandse arbeids- en vakbondssituatie onder kaderleden in deze landen. Beoogde resultaten: 1. Een versterkte vakbondsinvloed in de cacao verwerkende multinationale bedrijven in Ghana 2. Een versterking van de vakbondsorganisatie binnen de Ghanese bedrijven 3. Intensievere contacten tussen kaderleden in de twee landen, met name via sociale media. 4. Actualisering van de gegevens over de ontwikkelingen binnen de multinationale bedrijven (met behulp van productie mapping). 5. Meer kennis en begrip van de internationale ontwikkelingen in de cacao verwerkende industrie binnen alle deelnemende vakbonden 6. Nauwere samenwerking met de nationale en internationale Duurzame cacaonetwerken, m.n. met de landbouwvakbonden/boerenorganisaties 7. Versterking van de internationale solidariteit tussen de werknemers van de cacao verwerkende bedrijven in de twee verschillende landen en draagvlak voor deze internationale solidariteit op lokaal niveau.
8
Verslag van enkele activiteiten in 2014 Leefbaar Inkomen Ook in 2014 hebben we veel aandacht weten te schenken aan het onderwerp leefbaar inkomen. Binnen FNV Bondgenoten wordt op steeds meer plaatsen de term gebruikt om duidelijk te maken dat we in de gaten moeten houden dat we niet afglijden naar een bedenkelijk niveau. Gelukkig hebben we het voor elkaar gekregen dat de term leefbaar inkomen dan wel leefbaar loon, in de beleidsuitgangspunten staat en het daarmee tot speerpunt is gemaakt. Niet alleen voor de landen waarvan we weten dat het sowieso een issue is, maar zeker ook binnen onze eigen landsgrenzen waar we in toenemende mate geconfronteerd worden met pulp banen. Steeds meer gezinnen moeten ook in Nederland rond zien te komen van meer dan een baan per persoon om mee te kunnen blijven draaien in onze maatschappij. In dat kader past het naadloos in de campagne Koopkracht en Echte Banen. Maar ook internationaal worden er stappen gemaakt en zo heeft FNV Bondgenoten een bijdrage kunnen leveren aan diverse bijeenkomsten en haar deelname vergroot in het krachtig op de agenda kunnen plaatsen van het onderwerp. Hierover is ook melding gemaakt in het Marokko project. Tevens zal dit in elk toekomstig programma meegenomen moeten worden om er zorg voor te dragen dat het voor alle medewerkers ter wereld een aandacht punt wordt en blijft. Hiertoe is tijdens de bijeenkomst van het uitvoerend comité toegezegd dat de uitwerking van een framework voor Leefbaar Inkomen, mede inhoud zal worden gegeven door FNV Bondgenoten. Dit zal zeer zeker in 2015 een vervolg krijgen.
Schoolpakket Kinderarbeid
Leden van onze werkgroep hebben scholen bezocht met een speciaal FNV Bondgenoten kinderarbeid pakket. De school voorlichting over kinderarbeid wordt goed ontvangen. De scholen staan open voor deze problemen, de dvd die op de scholen vertoond wordt vinden de kinderen erg interessant . Er zijn er bij die vragen om meer informatie om een spreekbuurt te houden waar ze meestal hoog mee scoren en een goed cijfer halen.
9
Turkije werkgroep In het voorjaar is de Turkije werkgroep van start gegaan. Hierin zitten beleidsmedewerkers, bestuurders en kaderleden. Niet alleen leden van IZ AgFa zijn hierin vertegenwoordigt maar ook leden van de Abvakabo FNV Abvakabo FNV Homo-lesbische kader groep Industrie Textiel FNV Mondiaal Algemene Onderwijsbond We bespreken hier projecten die lopen, zoals het hazelnotenproject maar ook worden er nieuwe onderwerpen besproken wat misschien ooit uit zal groeien tot project. We kunnen leren van elkaars ervaring en steunen bij elkaars acties.
Fair Flowers Fair Plants Ook in 2014 is er door waarnemers van FNV Bondgenoten en OLAA, deelgenomen aan audits voor het keurmerk in de snijbloemen en potplanten sector. Tijdens de audits zijn er diverse tekortkomingen geconstateerd en gerapporteerd. Meestal leiden deze punten tot een verbetertraject en het alsnog toekennen van het label. Uiteraard vinden wij dat een goede ontwikkeling en toont eens te meer het nut aan van waarnemers bij audits. Maar in een enkel geval is een misstand van dusdanige importantie dat er geen label verstrekt kan worden omdat het bedrijf simpelweg niet voldoet aan de eisen. Ook is er een inhaalslag gemaakt op de controle van de loonstroken van de medewerkers. Of zij nu direct in dienst zijn van de betreffende werkgever of op een andere toegestane manier worden ingehuurd, het sterke punt van dit label is dat elke medewerkers gecontroleerd en geïnterviewd kan worden. Op de bijeenkomst voor waarnemers van de NGO en FNV Bondgenoten, blijkt eens te meer hoeveel verbinding we met elkaar hebben en de positieve punten blijven bekrachtigen. Maar zeer zeker schuwen de waarnemers niet om ook heel erg kritisch te zijn en te blijven op de punten die nog voor verbetering vatbaar zijn. Zo is de vraag gerezen om eens een goede analyse te maken van alle opmerkingen die door de waarnemers zijn gerapporteerd, dit zal in een nadere bijeenkomst in 2015 terug gemeld gaan worden. In 2014 is FNV Bondgenoten ook weer deel gaan nemen in het College van Belanghebbenden bij MPS, de certificeringsorganisatie. Tevens zit er namens FNV Bondgenoten(en het bestuur van FFFP) een waarnemer in het bestuur van MPS. Op die manier is het voor ons mogelijk om op de meest cruciale plaatsen van deze organisatie, zicht te houden op alles dat direct te maken heeft met de certificering.
IUF-JCC Bezoek Japanse delegatie aan Nederland Op 18 mei arriveerde een Japanse delegatie in Doorn om een bezoek te brengen aan en kennis te maken met de FNV in Nederland. De delegatie bestond uit bestuurders en kaderleden uit verschillende sectoren die aangesloten zijn bij de IUF. Al langere tijd bestaat er een relatie tussen FNV en IUF JCC om deze 10
studiereizen te maken. Deze zijn met name bedoeld voor de lokale, vaak bedrijf vakbonden zoals deze zijn ingeburgerd in Japan. Sectorale vakbonden zoals wij die georganiseerd hebben kennen ze nauwelijks. Maar uiteraard is kennis opdoen van het Nederlandse model een hele goede manier om te zien of je binnen je eigen organisatie aanpassingen kunt doen die je hierbij op weg helpen en verbeterprocessen door te voeren.
Bezoek Varrolaan
Rode kaartenactie Qatar
Op zondag 18 mei arriveerde de delegatie in Doorn, waar Kaap Doorn als uitvalsbasis diende voor de dagen die volgden. Op maandag 19 mei stond een bezoek aan de Varrolaan op het programma. Na een korte busrit werd de groep door Mariette Patijn geïnformeerd over de Nederlandse vakbeweging en de relaties met de agrarische en voedingsindustrie. Maar ook aandacht voor de verschillende campagnes waaronder koopkracht en echte banen. De middag stond in het teken van het internationale werk en de rol van FNV in Europa. Daarnaast waren er interessante interactieve gesprekken over het internationale vakbondswerk in de agrarische en voedingssectoren. Helaas was er te weinig tijd om alle vragen en ideeën uit te wisselen maar gelukkig kon dat gecompenseerd worden in de avond tijdens de informele bijenkomsten en het diner. Op dinsdag 20 mei was er aandacht voor organizing middels de Poolse brigade. Hierbij is vooral duidelijke uitleg gegeven over de bijwerkingen van vrij verkeer van mensen en diensten. De delegatie was bijzonder geïnteresseerd in de uitwerking of het ontbreken van wetgeving en uiteraard de mogelijkheden die vakbonden hebben om hier iets in te verbeteren en veranderen. In de middag was er een vervolg op het internationale vakbondswerk in bredere zin met name toegespitst op het werk met de IUF maar ook het werk van FNV Mondiaal. Gevolgd door mooie presentaties van de Japanse delegatie zelf over de manier van werken in hun bedrijven. Op woensdag 21 mei stond een bezoek aan de Heineken fabriek in Zoeterwoude gepland. HR manager gaf een mooie presentatie en was er ruimte voor discussie. Vervolgens werden we door FNV bestuurder en kaderleden uit het bedrijf begeleid door de fabriek. Aansluitend werd CARGILL in Wormer bezocht. Cargill verwerkt cacaobonen en maakt er cacaomassa van. Een intensief en belangrijk proces om goede cacao te maken, dat weer een goede basis voor de chocoladefabrikanten in Europa. De betrokken vakbondsbestuurder en kaderleden uit het bedrijf hebben een mooie rondleiding verzorgd.
11
Bezoek Heineken
Bezoek Cargill
Op donderdag 22 mei heeft de delegatie een bezoek gebracht aan het vakbondsmuseum in Amsterdam en tevens een uitje naar de Albert Cuyp markt. In de avond was er nog een afscheidsdiner en kon de delegatie terug kijken op een zeer geslaagd en leerzaam bezoek aan Nederland. Ze lieten duidelijk hun dankbaarheid blijken, niet alleen tijdens de afscheidsavond maar zeer zeker ook gedurende het programma in de hele week. We kunnen concluderen dat we veel van elkaar hebben geleerd en terug kijken naar een succesvolle week. Uiteraard zijn wij bereid om in de toekomst wederom een programma met ze op te zetten en de nieuwe groep van kennis en informatie te voorzien over het vakbondswerk wat ons hier bezig houdt. Op vrijdag 23 mei had de delegatie de mogelijkheid om op eigen gelegenheid Amsterdam verder te verkennen om vervolgens voor het vervolg van hun studiereis af te reizen naar Genève.
Highlights EFFAT Congres 20 en 21 november 2014 in Wenen. (EFFAT is de Europese Federatie van vakbonden in de agrarische, voedings- en horeca sectoren.) Delegatie van FNV Bondgenoten: Stemgerechtigd waren: - Wim Baltussen, bestuurder agrarisch (lid van het EFFAT bestuur) , - Jos Hendriks (bestuurder cacao industrie), - Milly Hörning, (kaderlid voeding), - Corry van Velzen (kaderlid agrarisch) Toegevoegd als adviseurs: René Kouwenhoven (bestuurder agrarisch en bestuurslid IUF) en Lineke Paulides (adviseur internationale zaken). Er waren ongeveer 300 gedelegeerden aanwezig vanuit ongeveer 30 landen en vanuit ca. 100 bonden. Opvallend was dat er een goede balans was tussen mannen en vrouwen. Het congres vindt om de vijf jaar plaats. Op 20 november (in de ochtend) waren er diverse openingsceremonies, zoals speeches van de voorzitter; de algemeen secretaris van Het Europees Verbond van Vakverenigingen; speech van Ron Oswald (voorzitter van de Global Union Federation IUF); de voorzitter van de Oostenrijkse host-bonden PROGE en VIDA. Vervolgens werden de zetels in de statutair vereiste congrescommissies vastgesteld (resolutiecommissie; HR-commissie; etc) EFFAT-algemeen secretaris Harald Wiedenhofer nam vervolgens uitgebreid het woord over het Aktiviteitenrapport over de afgelopen 5 jaar (2010-2014) “Together for decent work and fair pay, from farm to fork”. Deze jaren werden gedomineerd door de financiële en economische crisis waarbij de agrarische en voedingssectoren zwaar wedren getroffen. Daarin konden de
12
arbeiders het behoud van hun salaris niet meer alleen organiseren; ook de arbeidsomstandigheden werden aangetast. De Precarious Work (onzeker werk) aanpak was een van de top prioriteiten van de EFFAT in de afgelopen 5 jaar. Verder het beter samenwerken met Midden- Oost en Zuid Europa. Maar ook de aanpak binnen transnationale bedrijven en de rol van EOR-en waren focuspunten van de EFFAT. Dit activiteitenrapport, evenals het financieel rapport van de afgelopen periode, werden unaniem goedgekeurd door het congres. In de middag was er ruimte voor discussie. Er werd gesproken over o.a. de regionale balans en vertegenwoordiging in de EFFAT bestuurszetels. Voor de nieuwe congresperiode (2014-2019) werd een nieuw EFFAT bestuur gekozen door het congres. Voor het Executive Committee van de EFFAT zijn voor Nederland gekozen: FNV Bondgenoten: Wim Baltussen en Jos Hendriks. CNV Vakmensen: Henk van Beers Het Werkprogramma van de EFFAT voor de komende 5 jaar (2014-2019) waarbij de titel “Together for decent work and fair pay, from farm to fork” werd geprolongeerd, werd door het congres unaniem vastgesteld. Vermeldenswaardig is, dat het werk van de EFFAT zich de komende jaren zal focussen op vier fundamentele doelen: - Bescherming en verbetering van de werknemers- en vakbondsrechten en de vertegenwoordigings- en deelnemingsrechten; - Handhaving van banen en nieuwe betere banen creëren. - Verbetering van de leef standaarden en voorkomen van sociale dumping; - Verbetering van leef- en arbeidsvoorwaarden.
Het werkprogramma laat specifieke initiatieven zien in de volgende focus-gebieden (Deze sluiten goed aan op het Koopkracht en Echte Banen beleid van FNV Bondgenoten): 1. Werven van nieuwe leden ! 2. Handhaving en creëren van fatsoenlijke banen en werkgelegenheid. 3. Promotie van scholing van werknemers 4. Verbetering van een gezonde en veilige werkplek. 5. Samenwerking en coördinatie in de collectieve onderhandelingen. 6. Gender gelijkheid. 7. Jongeren activiteiten. 8. Consolideren van EFFAT vakbonden in transnationale ondernemingen 9. Centraal- Oost en Zuid-Europa en Turkije. 10. Werkmethodes en consolideren van de organisatie tools van de EFFAT. In het werkprogramma worden per sector de sector gerelateerde prioriteiten benoemd. Vervolgens werd het budget besproken en aangenomen.
Belangrijke aangenomen beleidsresoluties: -
“Towards a fair and decent EU labour market” (Naar een eerlijke en fatsoenlijke EU arbeidsmarkt”) Respect van internationale standaarden vanuit Europese wetgeving. Gelijke behandeling als basisprincipe voor arbeidsmigranten. 13
-
Meer en hernieuwd respect voor sociale dialoog op nationaal en EU niveau. Eind maken aan de dereguleringsagenda van de Europese commissie Krachtige uitvoering van de EU arbeidswet en een degelijke implementatie in de EUlidstaten. Actie tegen brievenbus-ondernemingen. Wetgeving over subcontracting.
-
“Een sociaal, ecologisch, en economisch duurzame industrie- en voedingsbeleid in Europa”. De Europese Voedings- en dranken industrie is de grootste industrie in Europese Unie, met meer dan 4,5 miljoen werknemers in 27 EU-lidstaten incl. 4,1 miljoen afhankelijke werknemers. Geconstateerd werd dat de industriële sector in Europa de laatste jaren teveel heeft verwacht van de marktwerking. De resolutie mandateert de algemeen secretaris en de lidstaten om vooruitstrevende initiatieven te tonen in de Europese Voedings- en Drankindustrie voor de totstandkoming van een goede sociale dialoog met de Europese commissie, het Europees parlement en de aangesloten lidstaten.
“Bestrijden van onzekere werkgelegenheid en bescherming van baanzekerheid in Europa.”. Geeft aan dat de crisis nog lang niet over is en dat werknemers rechten ondermijn worden en soms zeer drastisch, en fundamentele rechten systematische worden geschonden. Europese en nationale wet-makers worden opgeroepen om de fundamentele rechten te beschermen.
-
Stop het EU-USA vrije handelsverdrag TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership. Dit betreft de onderhandelingen die bezig zijn voor een EU-US handels- en investeringsverdrag. Tarieven zouden hierin worden losgelaten, maar de consequenties voor werknemers zijn desastreus. De resolutie onderschrijft de verzoeken van het EVV om de onderhandelingen transparant te maken, bereik een gouden standaard, en sluit de “investor-state dispute settlement” uit, en houdt de publieke diensten en de voedings- en agrarische sector erbuiten. De EFFAT zal een standpunt innemen in het EVV en tegen de EU, om op te roepen de TTIP onderhandelingen te stoppen mits kan worden gegarandeerd dat de essentiële vakbondsverzoeken zijn ingelost gedurende en na de conclusies van elke overeenkomst met de EU, de nationale overheden, etc.
-
-
Promoten werknemersrechten door sectorale onderhandeling.
Versterking van de sociale dialoog.
Overige moties en verzoeken
Motie van de Zweedse bond LIVS, om de werknemers in Hong Kong te ondersteunen in hun strijd om democratie en politieke hervorming. De Chinese regering wordt gevraagd om maatregelen te nemen voor vrije en eerlijke verkiezingen.
Spaanse bond Fitag UGT over Campofrio. Gevraagd wordt om ondersteuning van het verzoek van de Spaanse bonden aan het management van Campofrio Food Group om – n.a.v. de 14
desastreuze brand in de Spaanse vestiging in Burgos – de werknemers te garanderen op behoud van loon, werk en scholing tijdens de periode dat de fabriek niet operationeel is.
De Spaanse bond Feagram CCOO reageert n.a.v. de boycot t.o. Rusland: Verander de aangenomen regels om de effecten van het Russische veto te verzachten om Europese agrofood producten (incl. de betr. arbeiders). En om observaties uit te voeren door analyses, monitoring, en voorstellen m.b.t. de impact van de betreffende boycot.
Een Oekraïense vakbond collega nam nog het woord en sprak over de moeilijke politieke en instabiele omstandigheden (door Russische invloed) waaronder haar bond het vakbondswerk moet uitvoeren. In de ochtend van 21 november had de EFFAT Vrouwencommissie (bestaande uit vrouwen uit diverse Europese landen)een paneldiscussie georganiseerd onder de titel “Gender equality now! – Equal pay for women and men”. Daarin werden diverse goede praktijkvoorbeelden besproken over hoe gelijke betaling van vrouwen te bereiken. Ook de EFFAT Jongerencommissie (bestaande uit jonge vertegenwoordigers van diverse landen/bonden) was erg actief en zichtbaar tijdens het congres (gestoken in een opvallend rood t-shirt). Onder de titel “Enough of their crisis, back to our future!” vond door deze jongerencommissie een gevarieerde discussie plaats. Alle congresdeelnemers werd ter plekke gevraagd op papier aan te geven wat er al gebeurt binnen hun bond aan jongeren activiteiten om meer jongeren te betrekken en aan te geven wat de plannen zijn voor de komende 5 jaar. Voordat de nieuwe EFFAT voorzitter het congres afsloot, was er een geanimeerde paneldiscussie onder de titel “Voor een eerlijke en fatsoenlijke Europese arbeidsmarkt”. Daaraan werd deel genomen door een Europees parlementslid, de voorzitter van de Oostenrijkse Vakcentrale, de nieuwe voorzitter van de Effat, en de vice voorzitter van de EFFAT Jongerencommissie.
Internationale kaderdag Verslag van de kaderdag van de actieve internationaal betrokken FNV’ers van de verschillende bonden. Ook dit jaar is de kaderdag t.a.v. internationale solidariteit weer succesvol verlopen, een grote opkomst waarbij veel informatie is uitgewisseld. De opening werd verzorgt door Meindert van de Berg (Abvakabo FNV) die aangaf dat ook deze ontmoeting een voorbeeld was op welke manier we vakbonden wereldwijd met elkaar konden verbinden. Maar ook een waarschuwing was op zijn plaats, door voorzichtig te zijn met het opstarten van teveel projecten waarbij het risico kan ontstaan dat we onze energie teveel moeten gaan verdelen wat het rendement niet ten goede zal komen. Er waren veel ‘verschillende’ bonden aanwezig, waaronder bouw, kiem, bondgenoten. Het fusie proces is voor velen een voorbeeld hoe we ook op internationale solidariteit kunnen gaan samenwerken. Het ochtendprogramma was vooral gericht op het discussiëren met elkaar en middels enkele stellingen (ronde tafel gesprekken) proberen openingen te vinden (out of the box) om interactieve solidariteit meer zichtbaar te maken en hierdoor de betrokkenheid te vergroten. De middag sluit de kaderdag aan bij tweedaagse internationale conferentie “International Working Conference Trade Union Strategies on Precarious Work” en zal in het teken staan van de toenemende flexibilisering en het steeds onzekerder worden van werk wereldwijd. 15
Een grote groep buitenlandse gasten die op verschillende manieren betrokken zijn bij projecten en omstandigheden die onze aandacht krijgen en nodig hebben kwamen ons vergezellen om met elkaar te spreken over hun ervaringen, eventuele oplossingen en op wat voor manier we ze kunnen ondersteunen. Tijdens deze middag kregen we ook de lancering te zien van de animatiefilm van FNV mondiaal en aansluitend de presentatie van het rapport ‘The Broker’ en de reactie hierop van Sahra Ryklief. (IFWEA). Ook enkele interviews met o.a. betrokken kaderleden/buitenlandse gasten lieten duidelijk zien dat er nog een lange weg te gaan is t.a.v. eerlijk en solidair werk in de wereld. De interviews gingen over het onzekere werk in de bouw (Qatar), het meer betrekken van de vrouwen in de strijd tegen onzeker werk (Colombia) en het maximaal uitbesteden van werk(IKEA truckers in Nederland). Om maar gelijk een zichtbaar signaal af te geven t.a.v. het onzekere werk in de bouw te Qatar (WK stadions) hebben we middels een ‘rode’ kaart naar de FIFA aangegeven dat ‘big brother’ (wij) is watching(Je maakt een selfie van jezelf met de ‘rode’ kaart en plaatst deze op de website). https://www.facebook.com/Algemene.Centrale.ABVV/posts/657059417704379#!/BWI.work?pnref=story
Als afsluiting was er nog een panel uitgenodigd, met o.a. Paul de Beer (UVA) die opkomende en brandende vragen konden beantwoorden die onder het aanwezige publiek leefden. Een vruchtbare dag met hopelijk een aanstekelijk karakter want we zijn altijd met te weinig t.a.v. het werk voor eerlijk en rechtvaardig werk. De gehele dag werd op een hele leuke manier onderbroken door de Improsophie groep (cabaret improvisatie) dat heel actueel op een leuke manier kon inspelen op onze onderwerpen. De dag werd afgesloten door Dian van Unen, FNV Mondiaal, die nogmaals aangaf dat het werk dat we doen en wat nodig is moet worden gedragen en gedeeld. Natuurlijk kunnen we wat door de jaren is opgebouwd niet verloren laten gaan door veranderingen en fusie perikelen. Het ledenparlement heeft in 2013 ook een Commissie internationale zaken en solidariteit geïnstalleerd. De bedrijfsgroep Industrie is daar goed in vertegenwoordigt en we zullen onze afgevaardigden bestoken met goede intenties en harde feiten. Terwijl deze commissie van het Ledenparlement vooral onderzoekt hoe effectief mogelijk we in de toekomst kunnen samenwerken verkent de advies Werkgroep Internationale Samenwerking van de Bondsraad het werk op dit gebied van de andere vakbonden. Onze voorgangers hebben gezorgd dat het internationale werk en solidariteit een niet weg te denken plek in onze sector hebben gekregen. In de nieuwe FNV zal de agrarische sector het goede voorbeeld graag blijven geven.
16
Interesse om eens deel te nemen in het internationale werk?
Meldt je aan bij een van de werkgroepleden, via Lineke Paulides,
[email protected] Secretariële ondersteuning,
[email protected] of je bestuurder. Tot ziens!
"Waarom moeilijk doen, als het samen kan."
17
