Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Verslag van een ongewone pelgrimage van 28 juni t/m 7 juli 2009
1
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Voorgeschiedenis In 2009 hebben Joke en Joop Kortekaas “gehospitaleerd in het klooster van Roncesvalles, de refugio die door het Nederlands Genoootschap van Sint Jacob is geadopteerd. Gedurende het gehele seizoen dat loopt van begin april tot einde oktober is de refugio bemand met Nederlanders. In 2009 waren dat er in totaal 57 die in groepen van 3 of 4 personen gedurende twee weken de taken waarnemen. In de regel zijn de hospitaleros mensen die zelf al één of meerdere keren te voet of per fiets naar Santiago de Compostela zijn geweest. Na afloop van hun “dienst” die liep van 12 tot 27 juni 2009 zijn Joke en Joop aan hun eigen pelgrimage naar Santiago begonnen. Joop was al vijf keer aangekomen in Compostela en hij had zich voorgenomen om eens terug te keren en dan niet te slapen in de refugio’s maar in Paradores Hotels. De Paradores zijn in de regel gevestigd in historische gebouwen zoals kloosters en kastelen.
Zondag 28 juni, Léon Het is zover. We gaan op stap. De kamer in het klooster waar we ruim twee weken sliepen werd ontruimd en gelukkig was de bakker net aan de deur van de dependance dus werden er een paar zoete broodjes gekocht. De lakens en de handdoeken van de laatste nacht zijn afgegeven in de refugio en daar zijn de broodjes genuttigd en is er een pot koffie voor onderweg gezet. Vervolgens is er afscheid genomen van Helmut, Hanny, Paul en Leo. De dag tevoren was er al getankt voor € 1,08 per liter benzine. Een kilometer na Burguete kwam Joop er achter dat hij de pot koffie had laten staan dus werd er weer drie kilometer teruggereden om de pot te halen. Dat was dus een valse start. In Pamplona wilde Joop de weg over Logroño nemen maar de TomTom was hardnekkig en voerde ons over de snelste weg en dat is niet de N120 die in gedachten was. Achteraf was dat maar goed ook want de afstand naar Leon was meer dan 400 kilometer. Onderweg is er ergens gestopt bij een wegrestaurant en rond 16.00 uur reden we de
2
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ Plaza de San Marcos op met daaraan gelegen het schitterende voormalige klooster met een
honderd meter lange façade uit de twaalfde eeuw dat in beginsel was gebouwd om arme pelgrims, die onderweg waren naar Santiago, onder te brengen. Via een slinkse weg (en rotonde) werden we naar de achteringang geleid waar ook achter een slagboom een flink parkeerterrein ligt. Joke kon haar verbazing niet op en ook Joop was zeer onder de indruk van
de buitenkant. Binnen bleek dit vijf sterrenhotel nog luxueuzer te zijn dan men zich kan 3
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
voorstellen. In de middeleeuwen werd het gebruikt als hoofdkwartier voor de “Orde van Sint Jacob”, een ridderorde die in 1170 werd opgericht met het doel de pelgrims te beschermen. De kamer was snel gevonden en de binnentuinen lagen er schitterend bij. Vervolgens zijn we naar de binnenstad gelopen en is de Koninklijke kerk San Isodore bezocht en is de kathedraal aan de buitenkant bewonderd. Wegens allerlei redenen was deze op dat moment gesloten. Op een terras is genoten van een verfrissing en is het Spaanse leven bewonderd dat in de Calle Ancha aan ons voorbij trok. Massaal werd er geflaneerd, koffie gedronken en geflirt. Speciaal voor het diner had Joop een blauwe blazer bij zich dus keurig aangekleed gingen we naar het restaurant nadat aan de bar eerst iets lekkers werd gedronken. De amuse bestond uit iets met gazpacho en de voorgerechten uit gambas in een witte wijn saus. Niet eerder aten we zoiets smakelijks! De hoofdgerechten 4
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ waren dikke kalfs-entrecotes. Het ging erin als koek. Buiten op het grote San Marcos plein voor het hotel en op de Puente de San Marcos, de middeleeuwse brug over de Rio Bernesga, was het nog steeds erg druk. Het bleek dat op deze dag een feestweek werd afgesloten met een ook voor Spaanse begrippen daverend vuurwerk. We stonden letterlijk op de eerste rang en het was indrukwekkend.
5
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Maandag 29 juni, Léon Weer is het centrum opgezocht. De kathedraal was weer gesloten en de hal werd door een grote ploeg schoonmakers Spic & Span gemaakt. Joop dacht het Gaudi museum te hebben gevonden maar het was een bankgebouw dat overigens wel door Gaudi was ontworpen. Koffie gedronken in een Spaans straatje waar een maxi betonmortel auto voor onze neuzen allerlei capriolen ging uithalen om zijn lading kwijt te raken. ’s Middags weer naar de stad maar nu per auto. In El Corte Ingles is uitgebreid gewinkeld en in het restaurant is van een late lunch genoten. In de barbershop van El Corte Ingles is een Hollandse baard gefatsoeneerd. Joop ging met de auto terug naar het hotel en Joke bracht nog een bezoek aan de kathedraal die nu wel open was. Tegenover het hotel was een barretje en daar is de borrel genoten. Het was aanzienlijk minder druk op het plein dan de dag tevoren. Toch zie je de hele dag allerlei pelgrims voorbij trekken die de bronzen Jacobus die voor de ingang staat, nog
even gedag zeggen. ’s Avonds is er weer heerlijk gegeten. Joop koos het lamsvlees en Joke ging voor een brochette met brokken vlees van het Iberische varken. De koffie met een dikke sigaar werd in de tuin, die boven de rivier is aangelegd, genoten.
Dinsdag 30 juni, Villafranca del Bierzo Na het ontbijt werd er met enige tegenzin afscheid genomen van de luxe van het hotel. De N120 werd opgezocht en voor het eerst zagen we pelgrims die al een flink stuk onderweg waren en die het waarschijnlijk wel zouden halen. Het was een zeer warme dag. In Astorga is er gestopt. Buiten het centrum moest worden geparkeerd omdat de hele zaak open lag. Het was marktdag en zeer druk. In veel straten en op veel pleinen stonden de stalletjes met vooral
6
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ groenten, fruit en kleding. Bij het paleis van de bisschop, ontworpen door Gaudi, is koffie gedronken op een pleintje en is het paleis, dat als museum is ingericht, bezocht. Heel
7
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ overweldigend en indrukwekkend. Op de terugweg naar de auto is nog aangelegd in een heerlijk gekoelde bar. Ook hier zaten pelgrims af te koelen en bij te komen. Vanaf Astorga volgden we de LE-142. De Meseta, de hoogvlakte die zo berucht is bij de pelgrims, lieten we achter ons en reden de bergen in langs diepe dalen en afgronden en zo bereikten we Rabanal del Camino en Foncebadón. In vroegere jaren was dit een uitgestorven en in elkaar gestort desolaat dorpje maar nu vindt er omvangrijke nieuwbouw plaats voor langstrekkende pelgrims, inclusief airconditioned ruimtes, dubbel glas en videobewaking. De vooruitgang langs de Camino is ook hier niet te stuiten. Een klein stukje verder
staat het Cruz de Ferro, één van de (emotionele) hoogtepunten langs de Camino. Hier is een stuk steen uit ons huis achter gelaten dat bij de verbouwing was vrijgekomen. In Manjarin is de zelfbenoemde Tempelier nog immer actief. De weg leidde ons
8
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ door de hoofdstraat van El Acebo. Slechts stapvoets konden we vooruit komen wegens de vele keien die in het beton waren ingegoten. Het was een schitterende autorit maar er was geen 10 meter rechte weg die bovendien zelf nooit breder dan 4-5 meter was. Aan de weg werd flink onderhoud gepleegd. Hij werd verbreed dus over vele kilometers ontbrak de vangrail en ook over vele kilometers het wegdek. Het was een vervelend stuk weg, zo hoog in de bergen. Op enig moment was Joop in een dorpje gereden en de weg hield op. Op de mesthoop kon worden gekeerd. Via Ponferrada bereikten we Villafranca del Bierzo, de oude hoofdstad van deze streek en waar in een landhuis het hotel is gevestigd. Na het inchecken bleek de kamer heel erg warm te zijn. Buiten is verkoeling gezocht op één van de vele terrasjes aan de Plaza Mayor die op een paar honderd meter afstand bleek te liggen. Dit stadje kwam bekend voor want in 1996 heeft Joop al in deze Parador geslapen en in 1998 sliepen Joop en Cor hier in de gemeentelijke refugio. De avond brachten we door in de tuin van het hotel waar ook gegeten werd.
9
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Woensdag 1 juli, Monforte de Lemos Via de N-VI reden we alweer over flink hoge bergen naar O’Cebreiro, een dorpje dat als een soort openlucht museum wordt geconserveerd en massaal door dagjesmensen wordt bezocht.
Vanaf de toppen van de bergen heeft men een schitterend uitzicht over de omgeving. In 1996 en in 1998 heeft Joop hier in de “design- refugio” geslapen. Op de Alto de San Roque
(1.270m) is nog even halt gehouden bij het fraaie beeld van San Roque. Onderweg was het uitzicht overweldigend. Veel gele brem en veel stuwmeren.
10
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Halverwege de middag arriveerden we in Monforte de Lemos waar het Hotel Hostal Monasterio San Vincente do Pino boven op een heuveltop is gelegen.
11
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Ook dit hotel was overweldigend. De overdekte omloop rond de binnentuin was afgeschermd met glas zodat de warmte en koelte in het hotel bleven. Omdat het hotel hoog boven het stadje uittroonde was het niet erg uitnodigend om het stadje te bezoeken dus zijn we boven gebleven. Naast het vroegere klooster stond een eveneens zeer oude kerk die rond zes uur open was omdat een aantal dames bezig waren met het vervangen van de vele bloemstukken. Een klein meisje werd op de foto gezet omdat zij deze dag haar Heilige Communie deed. In de bar van het hotel had men dezelfde problemen als wij hadden in de refugio: condensatie en nattigheid.
12
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Donderdag 2 juli, Pontevedra Via de N-120 en Ourense kwamen we uiteindelijk op een bergweggetje terecht met het nummer PO-255. In Pontevedra was het even zoeken want het hotel lag in een voetgangers zone en er was nabij een rotonde aangelegd die TomTom niet kende. Het werd dus effe zoeken maar gelukkig konden we juist op tijd het laatste parkeerplekje binnen de ommuring
van de binnenplaats bezetten van Hotel Casa del Baron. Na het inchecken bij -oh wonder- een Nederlandse achter de balie hebben we de “Iglesia de Santa Maria la Mayor” bezocht. Dat is één van de weinige kerken die aan de Pelgrim Maria (Peregrina) is gewijd. Ook bezochten we de refugio nabij het station. Het is een zeer fraaie en na ons geïntroduceerd te hebben mochten we binnen rondkijken. Alles luxe en strak. Een
13
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
wereld van verschil met Roncesvalles. In de tuin staat een fraai bronzen beeld van Jacobus die verzorgd wordt door een struise Galicische boerin. Vanwege het aangename weer hebben we ’s avonds in de tuin kunnen dineren.
14
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Vrijdag 3 juli, Cambados Het zou deze dag slechts een trip van 30 km naar het volgende hotel zijn. Daarom is ervoor
gekozen om een uitstapje naar Portugal te maken. Naar Ponte de Lima om precies te zijn. Over de rivier de “Lima” ligt een middeleeuwse brug op Romeinse fundamenten. Een
schitterend gezicht. Op de boulevard liepen veel dagjes mensen want er stonden wel vier of 15
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ vijf bussen op het brede zandstrand dat in natte tijden in feite de rivierbodem is. Er is heerlijke koffie gedronken voor een halve euro. Vier bakkies en twee gebakjes kostte slechts € 4,30. . Dat zijn nog eens prijzen. Op de terugweg hebben we de meer dan honderd jaar oude brug tussen de steden Valença en
Tui bereden. Het is een soort “oude Moerdijkbrug”. Onderop rijden de auto’s en lopen er voetgangers, over het dak rijden treinen. Halverwege de brug, die over de grensrivier Riho Minhos loopt, ligt de grens tussen Portugal en Spanje. Tevens passeert men daar de tijdgrens. In Portugal is het een uur vroeger dan in de rest van Europa. In Tui hebben we eveneens de refugio bezocht en uitgebreid met de hospitalera gesproken. Iedere dag ontvangt zij zo’n vijf passanten. Ze gruwelde van onze verhalen over Roncesvalles. Op een pleintje is een broodje gegeten en daarna reden we naar hotel El Albarino in Cambados. Cambados ligt aan de Atlantische kust en het hotel is gevestigd in een zeventiende eeuws landhuis. Omdat het hier betaalbaar is hebben we beiden kreeft gegeten en ’s avonds in de tuin nog een heerlijk kopje koffie genoten.
16
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Zaterdag 4 juli, Santiago de Compostela Het zou een lange dag worden want eerst is een tocht over binnenwegen en langs vele baaien van de Atlantische Oceaan naar Kaap Finisterre gemaakt. Uiteindelijk zijn we via Olveiroa waar we de refugio nog bezochten op
17
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ de Kaap aanbeland. Ook hier is er sinds eind jaren ’90 veel veranderd. Uiteraard is het meest
westelijke punt van Europa bezocht. Daar was het flink druk met dagjesmensen. Terug in Finisterre is de lunch gebruikt en toen ging het richting Santiago. Al met al is dat nog een flinke trip omdat de weg de kustlijn volgt en die is zeer grillig. Laat in de middag kwamen
18
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ we aan in Santiago. Hoe kom je bij het hotel dat midden in een voetgangerszone ligt?. Een paar keer zijn we rondgereden, verboden negerend maar uiteindelijk is via een politieagent besloten om de auto in een parkeergarage te plaatsen. Uiteindelijk is de auto daar een paar nachten gebleven. Het gaf Joop toch een apart gevoel om Hotel Hostal dos Reis Catolicos te betreden. De kamer lag twee binnentuinen ver achter de façade maar gelukkig was er een bediende die de koffers bracht en ons de kamer wees. Na de installatie is een quick bezoek gebracht aan de kathedraal zodat Joke een indruk kreeg wat er te zien was en in de Rua Nova nr 46 is de heer Tita bezocht. Bij deze man heeft Joop een aantal keren geslapen en nu dus een aperitief gedronken. Hij herkende mij uiteraard direct. De winkeltjes en de stalletjes waren voor Joke een waar lustoord. Terug in het hotel is er omgekleed en gingen we voor de avondmaaltijd. We dachten in het galicische restaurant te gaan eten maar bij nader inzien is er gekozen voor Los Dos Reis, het
specialiteitenrestaurant van het hotel. Na het voorgerecht kwamen er twee heerlijke tongetjes op tafel die aan tafel routineus van hun graten werden ontdaan. Na de maaltijd gingen we nog even de straat op. Er werd muziek gemaakt door een groep Spaanse muzikanten die in het Spaans “Tuna” worden genoemd. Het was een vrolijke boel
19
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
20
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________
Zondag 5 juli, Santiago de Compostela Op deze zondag is er wat “gestat” ofwel wat rondgelopen in Santiago. Even over twaalven konden we de kathedraal binnen komen via de zijingang. Er was een pelgrimsmis bezig in een stampvolle kerk. Naast de kerkbanken waren de middenpaden en de zijpaden geheel gevuld
21
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ met belangstellenden. Tegen het einde werden de gelovigen ter communie uitgenodigd en toen zijn Joke en Joop in de kerk gaan lopen met het doel om ergens koffie te gaan drinken.
Het wonder geschiedde echter: de hulptroepen kwamen in actie en de Bota Fumero, het gigantisch massief zilveren wierookvat werd door acht mannen in stelling gebracht en werd het vat door de zijbeuken geslingerd. Het was voor Joop een indrukwekkend moment wat vijf keer eerder en dus ook vijf missen eerder is dit schouwspel niet vertoond.
22
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ Na afloop van de mis gingen we naar een barretje waar we Nederlandse fietsers troffen die door Harry in Roncesvalles uitgebreid zijn voorgelicht over de refugio. Daarna bezochten we de middeleeuwse markt die rond de kathedraal was ingericht. Meer dan honderd eet- drink- en snuisterij kramen waren ingericht en de eigenaren liepen allemaal in middeleeuwse kleding. Het was erg leuk en vanaf een terrasje was het goed te volgen wat er allemaal gebeurde. Tegen de avond dronken we een kopje koffie bij Nueva Galicia en uiteindelijk belandden we op een terrasje bij El Porton aan de Rua do Franco. We keken de boel wat aan en in de loop van de tijd raakten we betrokken bij een groep pelgrims die ieder op zich aangekomen was. Er was een burgemeester uit Duitsland bij die met luide stem allerlei wijsheden en oneliners over tafel bracht. De stemming steeg met de minuut en het luid gelach werd bulderend gelach. We hebben ons daar kostelijk geamuseerd en laten onderdompelen in het hele pelgrimsgebeuren. Op het Plaza del Obradoire hebben we het ons zeer duidelijk gerealiseerd dat we echte zondagskinderen zijn. De hele dag was zuur en regenachtig geweest en juist op dit moment brak de avondzon door en zette de kathedraal in een ongekend schitterend licht. Alle details waren zichtbaar. We hebben samen uitgebreid genoten van het moment en vervolgens gingen we borrelen aan de hotelbar en eten in het specialiteitenrestaurant van het hotel. Een Iers echtpaar dat we al eerder hadden ontmoet zat weer naast ons en over en weer zijn er gesprekken gevoerd. Langoustines en Jakobsschelpen
23
Verslag van een ongewone pelgrimage in 2009 ___________________________________________________________________________ vormden het voorgerecht. Een stukje vlees het hoofdgerecht bestond uit Iberico varkenshaas in gestoofde appel. Het was heerlijk.
Maandag 6 juli 2009, weer naar huis Even is overwogen om via allerlei omwegen de auto voor het hotel te rijden maar Joop had inmiddels uitgemeten dat het vijf minuten lopen was naar de parkeergarage dus liepen we op enig moment bepakt en bezakt over de Plaza del Obradoire te lopen. Het is overigens nog een hele klus om Santago uit te komen en dan een goede autoweg te kiezen. We kozen voor de snelste en dus de tolwegen via Leon, Burgos en Vitoria. De wegen zijn zeer nieuw en schitterend aangelegd maar er zijn wel erg veel bergen in het noorden van Spanje. Na een laatste tankbeurt voor € 1,05 per liter kwamen we uiteindelijk langs de autoroute ergens onder Boredeaux in hotel Paris-Madrid terecht, een redelijk modern ingericht hotelletje die ouderwets zijn gasten verwende. We hebben hier buiten op een overdekt terras een vorstelijk menu van € 28.- pp genoten. Paté foie gras vooraf, maar wel met lauw-warm gekonfijte vruchten dat werd gevolgd door een “Maigrait de Canard”, een zeldzaam lekkere eendenborstmet eveneens lauw-warm gekonfijte vruchten. Het was een vorstelijke afsluiting van een bijzondere vakantie. De volgende dag, dinsdag 7 juli, in de stromende regen nog effe duidend kilometers gereden en precies om half negen waren we thuis.
24