Jaargang 7 Nummer 14 7 juli 2009
Deze nieuwsbrief gaat over: Reminder presentatie Büchmania Magazine 6, zondag 12 juli in Leiden Dordtse boekenmarkt; verslag Captain Cook Society Weekend in Bonn Dodo-massagraf opnieuw open voor minutieus graafwerk Scripta Periodica / het Curiositeiten Archief Beagle eist slachtoffer: Redmond O’Hanlon Mieke van den Berg schrijft boek over Riet Raaphorst Meer Boekennieuws
Met dank voor het aanleveren van onderwerpen en teksten aan: André Koolen, Henk Spraakman, Brian Twint en Paul Westgeest.
Reminder presentatie Büchmania Magazine 6 zondag 12 juli in Leiden Reminder: Geef je nu op voor de presentatie van het Büchmania Magazine 6, zondag 12 juli in Leiden, in café Einstein, Nieuwe Rijn 19, vanaf 14.00 uur. Laat even weten of je aanwezig bent op:
[email protected] of 06 38534610. 1/10
De presentatie staat geheel in het teken van Eilanden en Reizen en tijdens de middag krijgen we een aantal zeer interessante, scherpe lezingen/presentaties over het genoemde thema. Na de presentaties (circa 18.00 uur) eten we met de liefhebbers een gezellig hapje Thais (op eigen kosten). Als je mee-eet, laat het dan ook even weten aan Karin (kpiters@xs4all / 06 38534610) in verband met de reservering. We hopen velen van jullie te zien!
Dordtse Boekenmarkt; Boekenmarkt; verslag André Koolen Op zondag 5 juli stond het bestuur van uw gezelschap op de boekenmarkt in Dordrecht. Er was regen voorspelt, maar gelukkig hielden we het droog. Een groot aantal leden trok aan onze kraam voorbij. Ze hadden geluk want het nieuwe Büchmania Magazine was net van de persen gerold en kon alvast worden meegenomen. Leden die 12 juli naar de presentatie in Leiden komen, kunnen daar een exemplaar in ontvangst nemen. Dan zal de inkt ook wel droog zijn, want bij het natellen van de magazines kregen we blauwe vingers. Wel een hele mooie kleur blauw overigens. Na 12 juli worden de magazines verstuurd aan de leden die er dan nog geen hebben. We hebben aardig wat promotie gemaakt voor ons gezelschap en heel wat van onze mooie publicaties verkocht. We mochten zelfs een nieuw lid verwelkomen!
2/10
Captain Cook Society Weekend in Bonn 2525-27 September 2009 Henk Spraakman Ter gelegenheid van de tentoonstelling Captain Cook and the exploration of the Pacific organiseert de Duitse tak van de Captain Cook Society (CCS) een speciaal weekend voor leden van de CCS of andere geïnteresseerden. Hoogtepunt van dit weekend is een bezoek aan de tentoonstelling in de KunstKunstund Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland GmbH in Bonn. http://www.kahhttp://www.kah-bonn.de/index.htm?ausstellungen/index_e.htm Het is tevens een unieke mogelijkheid om Alwyn Peel en Ian Boreham te ontmoeten. Alwyn Peel is secretaris van de Captain Cook Society en Ian Boreham is eindredacteur van Cook's Log, het kwartaal magazine van de Society. De organisatie is in handen van Anke Oberlies (
[email protected]). Zij stuurde mij de volgende e-mail: “Hello Henk, please find attached the program for the CCS meeting in Bonn. You may pass it on to fellow CCS members in the Netherlands or anyone else you know and who might be interested in coming. Thank you! Kind regards Anke” Anke nodigt dus niet alleen de CCS leden uit, maar een ieder die geïnteresseerd is en benadrukt om vooral contact met haar op te nemen. Niet alleen voor deze meeting, maar ook voor activiteiten in de toekomst. Bij deze nieuwsbrief zit tevens een pdf document met het programma.
DodoDodo-massagraf opnieuw open voor minutieus graafwerk Door André Koolen Van museum Naturalis kregen we het volgende persbericht. Onderzoekers verwachten compleet skelet te vinden Leiden, 29 juni 2009 - Van 1 tot 22 juli aanstaande vertrekt het expeditieteam van het Dodo Research Programme voor het vierde jaar op rij naar Mauritius. Zij doen daar
3/10
opnieuw opgravingen aan het dodo-massagraf in het moeras Mare aux Songes. De zogenaamde dodo-polder, een put van twee bij twee meter, wordt ditmaal centimeter voor centimeter afgegraven. Het team verwacht voor het eerst een compleet skelet te vinden. Het moeras op Mauritius is één van de meest rijke fossielen vindplaatsen ooit op een vulkanisch eiland aangetroffen. Sinds de ontdekking zijn op een oppervlak van slechts 25 vierkante meter meer dan 10.000 botfragmenten opgegraven van 23 soorten dieren (schildpadden, vleermuizen, reptielen, vogels), waarvan 14 soorten zijn uitgestorven. Ongeveer 10% van de botten zijn afkomstig van de dodo. Deze loopvogel stierf rond 1693 uit en is het eerst diersoort waarvan we ons bewust zijn dat het door toedoen van de mens is uitgestorven.
Monnikenwerk De botten in het moeras liggen al 4000 jaar veilig en beschermd in het grondwater, op een diepte van één meter. Bij eerdere opgravingen zijn de fossielen met graafmachines boven water gehaald. Dit jaar wordt een andere onderzoeksmethode gehanteerd. Door middel van pompen wordt in een put van 2 bij 2 meter een droge opgraving gedaan. Naturalis-paleontologen John de Vos en Hanneke Meijer en Julian Hume van het Natural History Museum graven in deze zogenaamde dodo-polder centimeter voor centimeter de fossiele laag af. Hierdoor wordt zichtbaar hoe de botten precies in het massagraf steken, wat
4/10
verder licht zal schijnen op de vraag hoe de dieren massaal aan hun einde zijn gekomen. Door deze methode neemt ook de kans op het vinden van een compleet dodo-skelet toe. Oorzaak uitsterven Eén belangrijke oorzaak van het uitsterven van de dieren is waarschijnlijk het gebrek aan zoet water geweest. Het moeras is de enige zoetwaterbron in de omgeving die constant gevoed wordt door grondwater en alleen tijdens extreme droogte opdroogt. Deltares en IBED Universiteit van Amsterdam reconstrueren met behulp van computermodellen en metingen het watersysteem ten tijde van de massale sterfte. Geohydroloog Perry de Louw verricht hiervoor de metingen. Het lied van de dodo De mens en dodo hebben slechts een halve eeuw samengeleefd op Mauritius. Door schilderijen en de gevonden botten weten we ongeveer hoe de dodo eruit zag. Het geluid dat hij produceerde is echter niet bekend. Daarom reizen naast paleontologen en hydrologen ook gedragsbiologen Dagmar Aarts en Selvino de Kort van de Universiteit van Leiden mee. Zij zullen onderzoek doen dat kan bijdragen aan de reconstructie van het geluid van de dodo.
NaturalisNaturalis-paleontologen John de Vos en Hanneke Meijer bekijken dodobot dodobot
5/10
Scripta Periodica / het Curiositeiten Archief Archief Brian Twint Beste lezer, In de bijlage van de mail treft u nummer 3 aan van Scripta Periodica. Indien u moeite heeft met openen of problemen heeft met de weergave, geeft u zich dan gratis op voor de pdf-versie. Mail dan naar:
[email protected]. Verder willen wij u er op wijzen dat inbreng van u als lezer altijd welkom is. Heeft u een leuk idee, een tip of inbreng voor het blad, mailt u dan vooral even. U kunt ook mailen voor persberichten. Namens de gehele redactie wens ik u veel leesplezier. Met vriendelijke groet, Brian Twint Scripta Periodica / het Curiositeiten Archief
Beagle eist slachtoffer: Redmond O’Hanlon André Koolen De opnames voor Beagle, in het kielzog van Darwin zijn in volle gang. Dat niet altijd alles van een leien dakje gaat schrijft redactrice Maaike de Gruyter op de website van de VPRO. Redmond O’Hanlon heeft in Indonesië dengue ofwel knokkelkoorts opgelopen. Hij moest enige tijd het bed houden maar is nu weer actief. Zoals het een echte reiziger betaamt, wordt hij direct weer enthousiast als hij over de tocht met de VPRO begint. Eind mei reisde een Beagle-ploeg, samen met Redmond O’Hanlon, naar Indonesië af. Dit keer niet in de voetsporen van Darwin, maar van een andere Britse natuuronderzoeker: Alfred Russel Wallace, concurrent en tijdgenoot van Darwin. Eind juni werden op een persconferentie de twee hoofdpersonen van de Beagle gepresenteerd: Sarah Darwin (biologe en achter-achter-achterkleindochter van Charles Darwin) en Dirk Draulans (Vlaams bioloog en journalist). Hans Fels, de
6/10
geestelijke vader van het Beagleproject, sprak de zaal toe via Skype. Hij vertelde dat hij al met het idee van de Beagle rondloopt sinds de vroege jaren 80. De verteller van de reis, de stem van het schip, is journalist Lex Runderkamp. Op de foto filmt cameraman Jacko van ’t Hof, de Britse schrijver en Darwinkenner tijdens een zeiltocht naar de ‘Wallace line’. De eerste aflevering van Beagle, in het kielzog van Darwin wordt uitgezonden op 13 september a.s. op Nederland 2. Tot die tijd moeten we het doen met de website, maar dat is geen straf. De omroep heeft werkelijk alles uit de kast getrokken om een zeer aantrekkelijke site aan te bieden. Ten zeerste aanbevolen: http://beagle.vpro.omroep.nl/
Mieke van den Berg schrijft boek over Riet Raaphorst Paul Westgeest attendeerde ons op de uitgave van het boek Riet Raaphorst, Zwerven binnen grenzen, door Mieke van den Berg. De naam van Mieke kennen we uit Weg uit Wassenaar de uitgave van Frans Mouws. Mieke was een oud klasgenoot van Boudewijn Büch. “Samen hebben ze twee jaar op de Karel Doorman Mulo doorgebracht en hebben volgens Mieke tegelijkertijd, in 1968, examen gedaan”. Mieke zit in een rolstoel en omdat de school geen lift had, moesten drie jongens haar bij scheikundelessen naar de eerste verdieping tillen. Boudewijn stond altijd klaar onderaan de trap om haar mee naar boven te dragen, zo lezen we op bladzijde 37 van Weg uit Wassenaar. Mieke van Den Berg presenteerde vorige week haar boek: Riet Raaphorst, Zwerven binnen grenzen. Dit boek beschrijft het korte leven van Riet Raaphorst (1919-1946). Deze opmerkelijk kunstzinnige vrouw was illustratrice en dichteres. Zij illustreerde vanaf 1932 prentbriefkaarten die door diverse uitgevers (Sleding, Nathans, Beerman-Haverman) op de markt werden gebracht. Tijdens en kort na de
7/10
Tweede Wereldoorlog verscheen een aantal kinderboeken die haar als illustratrice vermelden. Verder maakte ze talrijke schilderijen, waarop vaak feeârieke figuren staan afgebeeld. Dat ze goed kon tekenen en schilderen wekt geen verbazing, want haar vader was kunstschilder evenals haar oom Cornelis Raaphorst, bekend geworden als 'de katjes-schilder'. Dat ze met zoveel inzet uiting gaf aan haar creativiteit wekt wel verbazing, want ze had ernstige lichamelijke beperkingen, waardoor ze ook haar armen en handen steeds minder goed kon bewegen. Men herinnert zich Riet als een vrolijke vrouw die altijd zat te tekenen in haar achterkamer. Riet hunkerde echter naar een minder begrensd bestaan: zij die slechts kon 'reizen van de stoel naar het bed' verlangde er naar om als 'een dronken zwerver zingend langs de wegen te gaan'. Dat blijkt uit honderden gedichten die ze schreef. Mensen die wel over de wereld zwierven spraken enorm tot haar verbeelding. Slauerhoff kan haar poâtisch vader genoemd worden. Maar ook laat ze in haar werk vele andere bekende dichters doorklinken. Uit een groot aantal openhartige gedichten blijkt hoe zij met de Tweede Wereldoorlog, met het raadsel van haar leven en haar spierziekte in het reine probeerde te komen. Riet Raaphorst kon de grenzen van haar leven ontstijgen door haar fantasie, talent en creativiteit. De auteurs dragen door Riets levensverhaal bij aan de Nederlandse cultuurgeschiedenis en aan de geschiedschrijving van Wassenaar. Zij gebruikten daarvoor uiteenlopende archiefbronnen, aangevuld met informatie uit kranten, boeken, interviews, illustraties, foto's en circa 120 gedichten. Mieke van den Berg en Dirk Idzinga schreven eerder een deelbiografie over de dichteres Ida Gerhardt. Titel: Zwerven binnen grenzen, Riet Raaphorst, bevlogen talent in Wassenaar Auteurs: Mieke van den Berg en Dirk Idzinga isbn: 978 90 5994 264 6 Uitgever: Aprilis bv, Uitgeverij prijs: 19,95 Euro 8/10
Omvang: 144 pagina's Illustraties: ca. 125 in kleur gebonden in harde band Formaat: 22 x 22 cm Uitvoering: gebonden in een harde band verschenen: 2 juli 2009
Meer Boekennieuws André Koolen Onlangs verscheen bij uitgeverij Bas Lubberhuizen het boek Amsterdam & zijn schrijvers, literatuur op locatie. Het boek is samengesteld door Ko van Gemert. Met zo’n titel zou je verwachten dat Boudewijn Büch ook een hoofdstukje krijgt in het boek, maar dat is niet zo. Misschien komt dat wel omdat het huis van Boudewijn uitgebreid beschreven is in het laatste boek van ons lid Frans Mouws. Toch wordt Boudewijn nog wel twee keer aangehaald. In het stuk over Israël Querido wordt een citaat aangehaald uit een verhaal dat Boudewijn schreef over Querido in NRC Handelsblad. (De excentriek, 12 maart 1983) Ook in het verhaal over Joost van den Vondel wordt Boudewijn opgevoerd. Begin jaren tachtig waren in Amsterdam de krakersrellen Daarbij werden veel vernielingen in de stad aangericht. Ook het standbeeld van Joost van den Vondel moest het ontgelden. Het beeld werd van zijn sokkel getrokken en brak daarbij zijn hoofd. Deze daad van vandalisme zorgde voor veel woedende reacties. Boudewijn schreef een venijnig stukje in het universiteitsblad Folia. (Vondel onthoofd in Amsterdam, 8 januari 1983) Ook al komt Boudewijn verder in het boek niet voor, Amsterdam & zijn schrijvers is voor liefhebbers van literatuur heerlijk leesvoer. Inclusief kaartjes nodigt het boek uit tot het maken van een literaire wandeling in de hoofdstad. Amsterdam & zijn schrijvers, literatuur op locatie samengesteld door Ko van Gemert. uitgever: Bas Lubberhuizen, Amsterdam ISBN 978-90-5937-196-5 Prijs: 24,90
9/10
Bij boekhandel De Slegte zijn een groot aantal boeken van uitgeverij Aspekt in de ramsj gegaan. Zo vond ik deze week de twee volgende werken die ook voor de leden van Büchmania nog de moeite waard kunnen zijn. Allereerst het boek Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen. Op bladzijde 45 wordt graf KLO 11000 op Westerveld in Driehuis genoemd. De laatste rustplaats van Boudewijn Büch. Deze mooie uitgave kost nu maar 6,99 euro.
Ook bij De Slegte het boek van ons lid Paul Westgeest; Het Groot TerinBoeC. Een jaar lang sanatorium, Herinneringen van een kleine teringleider. De leden die dit boek nog niet hebben, mogen het niet aan zich voorbij laten gaan voor slechts 4,99 euro. Jammer dat Aspekt dit boek nu al verramsjt. Een indrukkwekkend verhaal over het echte Dolhuis. Een absolute aanrader!
Namens het bestuur van het Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania, Karin Piters
10/10
