m 31 december 2010

Volkshuisvestingsverslag 2010

Volkshuisvestingsverslag over het boekjaar, lopende van

: 1 januari 2010 t/m 31 december 2010

Naam van de toegelaten instelling Gemeente van vestiging Bezoekadres Postadres Telefoon Fax E-mailadres Website

: Soomland : Bergen op Zoom : Boerenverdriet 20, 4613 AK Bergen op Zoom : Postbus 75, 4600 AB Bergen op Zoom : 0164 - 236479 : 0164 - 255480 : [email protected] : www.stadlander.nl

Datum en nummer van het Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten

: 10 mei 1973 nr. 67

Datum en inschrijving Handelsregister Kamer van Koophandel en Fabrieken Te Breda

: 3 december 1971 nr. 20067998

Statutenwijziging

: 14 mei 2003

Werkgebied

: Gemeenten: Bergen op Zoom, Halderberge, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Woensdrecht, Moerdijk, Aalburg, BaarleNassau, Breda, Alphen-Chaam, Etten-Leur, Drimmelen, Oosterhout, Woudrichem, Werkendam, Zundert en Geertruidenberg.

1

Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................................................... 3 1 Bestuursverslag .............................................................................................................................. 4 2 Maatschappelijke inbedding ........................................................................................................... 6 2.1 Prestatieafspraken...................................................................................................................... 6 2.2 Huurders betrekken bij beleid en beheer ................................................................................... 6 2.3 Doelgroep passend huisvesten .................................................................................................. 8 2.4 Bijdragen aan leefbaarheid in wijken en buurten ....................................................................... 9 2.5 Activiteiten van zorg en wonen................................................................................................... 9 2.6 Dienstverlening........................................................................................................................... 9 2.7 Vastgoed en kwaliteit van de woningvoorraad......................................................................... 10 2.8 Projecten in 2010...................................................................................................................... 14 3 Medewerkers en organisatie......................................................................................................... 16 4 Financiële resultaten..................................................................................................................... 19 5 Verslag van de Raad van Toezicht............................................................................................... 23 Bijlage - Verantwoording toegewezen woningen door Soomland in het verslagjaar ............................ 28 6 Jaarrekening ................................................................................................................................. 29 6.1 Rapport van bevindingen ......................................................................................................... 29 6.2 Balans per 31-12-2010 ............................................................................................................. 32 6.3 Waarderingsgrondslagen Balans ............................................................................................. 34 6.4 Winst en Verliesrekening 2010................................................................................................. 38 6.5 Grondslagen voor de resultaatbepaling ................................................................................... 39 6.6 Kengetallen............................................................................................................................... 41

2

Voorwoord Voor u ligt het laatste jaarverslag van Soomland. Al bladerend zult u wellicht vinden dat de toonzetting van het verslag zakelijk is. Wat mij betreft is dit passend om twee redenen. Het doet recht aan de stappen die ook in het verslagjaar door Soomland gezet zijn om haar dienstverlening structureel op een verantwoorde wijze te blijven aanbieden richting haar huurders. Hiervoor is in de organisatie de voorbije jaren een meer zakelijke wijze van opereren onontbeerlijk geweest. In het bijzonder kunt u in dit jaarverslag hier resultaten van aantreffen met betrekking tot de projecten Raadhuisplein en de Warandeflat en, vanuit Soomland optiek, de fusie met Castria Wonen en Wonen West Brabant. Tevens doet deze zakelijkheid recht aan de wijze van opereren die vereist is als we richting de toekomst kijken vanuit het perspectief van de ontwikkelingen die op de sector afkomen. Door ingrijpen van het Rijk, maar ook door een maatschappelijke ontwikkeling als Krimp, die zich hier in de regio aandient, kan Soomland haar volkshuisvestelijke opgave alleen realiseren als hier ook met soberheid en doelmatigheid naar gekeken wordt. Op verschillende manieren is in de volkshuisvestingsverslagen van de inmiddels gefuseerde corporaties een voorschot genomen op het nu voorbije verslagjaar. Elk van de thans gefuseerde corporaties deed dat vanuit het eigen perspectief. In het nu voor U liggende volkshuisvestingsverslag wordt – voor de laatste keer – vanuit dat eigen perspectief verslag gedaan over het jaar 2010. De fusie is inmiddels een feit en daarom wordt deze inleiding afgesloten met een vooruitblik op het jaar 2011 vanuit het perspectief van Stadlander, te weten: - het adequaat borgen van de lokale opgaven in de volkshuisvesting om daarmee huidige en toekomstige huurders een prettig woon- en leefklimaat te bieden; - het blijvend borgen van de lokale verankering door lokaal aanwezig te zijn en in te spelen op lokale prioriteiten; - het op de langere termijn zeker stellen, zowel inhoudelijk als financieel, van de continuïteit van de volkshuisvestingsorganisatie; - het kunnen bieden van een uitdagende werkomgeving aan medewerkers. Het jaar 2011 staat vooral in het teken van de implementatie van de organisatie. Drie organisaties moeten in elkaar worden geschoven tot één nieuwe, die effectief en efficiënt dient te zijn. Dit is een forse opgave, vooral ook tegen de achtergrond van de belofte die gedaan is aan de gezamenlijke huurdersorganisaties: de dienstverlening aan de huurders zal op hoog niveau blijven. De inzet tot nu toe van de Ondernemingsraad en van alle medewerkers geeft ons het vertrouwen, dat aan het einde van dit jaar de nieuwe Stadlander organisatie er staat en dat vanuit de vier vestigingen onze huurders als vanouds of beter bediend zullen worden. Mr. A.B. Ringersma Directeur-bestuurder

3

1

Bestuursverslag

Inleiding Het jaar 2010 heeft voor Soomland in het teken gestaan van een strategische heroriëntatie, waarbij een juridische fusie met Castria Wonen en Wonen West Brabant werd onderzocht. Hieraan is namens Soomland leiding gegeven door de bestuurder a.i., de heer Evert-Jan van Exter. Een intensief traject is doorlopen zodat de diverse bestuurders, commissarissen en managers elkaar goed hebben leren kennen, maar vooral ook om met een gezamenlijke bril te kijken naar de volkshuisvestelijke uitdagingen in het werkgebied. Van hieruit is de ondernemingsstrategie voor de nieuwe organisatie, Stadlander, geformuleerd. Een traject waarbij ook de belanghebbenden bij de Soomland organisatie, Stichting Huurdersbelang Soomland, de OR, gemeentebesturen en het Centraal Fonds Volkshuisvesting, extern toezichthouder namens het Ministerie van WWI, intensief betrokken zijn geweest. Naast het fusietraject is door de directeur-bestuurder veel aandacht besteed aan het ‘going concern’ van de organisatie en de projectdossiers Warandeflat en Raadhuisplein. Prestatieafspraken In 2010 heeft Soomland samen met de gemeente Bergen op Zoom en de corporaties Wonen West Brabant en Castria Wonen verder uitvoering gegeven aan het Wonen- en Wijkenfonds. Hiermee is ten behoeve van de wijkaanpak in Gageldonk-West funding verzorgd voor allerlei maatschappelijke projecten, bijvoorbeeld op gebied van arbeidsparticipatie, veiligheid en de exploitatie van het Wijkpunt. Strategische heroriëntatie De directeur-bestuurder gaf in 2010 leiding aan de organisatie en werd daarbij ondersteund door de managers Wonen, Vastgoed en Financiën en de beleidsmedewerker. In 2009 is door de directeur-bestuurder prioriteit gegeven aan een strategische heroriëntatie van Soomland welke begin 2010 mede aanleiding is geweest voor een verklaring van drie corporaties, te weten Castria Wonen, Wonen West Brabant en Soomland om de intentie uit te spreken een gezamenlijk traject in te gaan richten op het realiseren van een intensieve samenwerking, waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 wordt onderzocht. Het succesvolle verloop van dit proces heeft er toe geleid dat op 2 december 2010 toestemming voor fusie is verkregen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hierop volgend is door de bestuurders van Soomland, Castria Wonen en Wonen West Brabant het fusiebesluit ondertekend. Op de geplande datum, dus per 1 januari 2011, is de fusie daadwerkelijk geëffectueerd. Financieel De gestelde ondergrens voor de solvabiliteit van 25% is in 2010 behaald door de nadruk die gelegd is op het beheersbaar houden van de financiën. Positief voor de ontwikkeling van de solvabiliteit was het terugboeken van eerder afgeboekte onrendabele investeringen op het project Raadhuisplein en de verkoop van tien woningen uit de voorraad. Ultimo 2010 bedroeg de solvabiliteit van Soomland 27,01%. Projecten In 2010 zijn er geen nieuwbouw- of renovatieprojecten opgeleverd of gestart. Door verkoop van het gehele project Raadhuisplein zijn de risico’s voor Soomland op de projectenportefeuille voor een belangrijk deel teruggedrongen. Voor wat betreft de volkshuisvestelijke opgave tot 2015 is via de dPi aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting verantwoording afgelegd. Omdat Soomland voorziet dat deze opgave, ook na 2014, zal leiden tot een aanzienlijke onrendabele top, is in 2010 met het CFV over projectsteun gesproken. Het CFV heeft aan Soomland laten weten dat er voldoende tijd is om maatregelen te treffen teneinde een financieel ongewenste situatie in 2014 te vermijden en dat derhalve een verzoek om projectsteun zal worden afgewezen. Tevens zou door middel van een fusie een oplossing geboden kunnen worden. Soomland, maar ook Castria Wonen en Wonen West Brabant, staan op het standpunt dat door de komende krimp juist grote financiële inspanningen verricht zullen moeten worden. Ook de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is blijkens zijn brief dd. 30 november 2010 aan de Raden van Commissarissen van de beide fusiecollega´s dat standpunt toegedaan en hij heeft aangegeven open te staan voor een aanvraag voor financiële ondersteuning als op enig moment de financiële continuïteit in gevaar dreigt te komen.

4

Organisatie Vanuit het succesvolle verloop van het samenwerkingstraject is in 2010 het idee gerezen om op de locatie van het kantoor van Soomland uitvoering te geven aan een pilot voor een frontoffice door Soomland, Wonen West Brabant en Castria Wonen. Hierdoor heeft men kunnen wennen aan elkaars werkwijzen en is een duidelijker beeld ontstaan over wat benodigd is voor het professioneel inrichten van de diverse frontoffices in de fusieorganisatie Stadlander. In de pilot hebben woonconsulenten, receptie, opzichters en managers vanuit de diverse organisaties intensief met elkaar samengewerkt. In het verslagjaar is de adjunct-directeur, de heer G. van Hees, na velen jaren van betrokkenheid bij Soomland met vroegpensioen gegaan. Er is voor gekozen om deze vacature niet op te vullen. Ook aan de vrijgevallen secretariaatsfunctie per 31 december 2010 wordt geen invulling gegeven. Besluiten Naast de besluiten die de goedkeuring van de Raad van Toezicht behoeven heeft de directeurbestuurder in 2010 de volgende belangrijkste besluiten genomen: • Voorbereiding aanvraag projectsteun bij het Centraal Fonds Volkshuisvesting; • Stopzetten van de exploitatie per 19 december 2011 en uitvoering geven aan het sociaal plan voor Serviceflat De Warande; • Terugboeken van eerder afgeboekte onrendabele investeringen op het project Raadhuisplein; Toezicht Naast het intern toezicht door de Raad van Toezicht is er extern toezicht door het ministerie van WWI, via het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting. Het oordeel van de minister richt zich op de financiële positie, de rechtmatigheid en de governance. Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting adviseert de minister over deze beoordeling. In de jaarlijkse beoordelingsbrief 2010, die betrekking heeft op de prestaties in 2009, geeft de minister aan te vinden, dat de voorgenomen activiteiten in de periode 2010 tot en met 2012 passen bij de vermogenspositie van de corporatie, maar dat uivoering van de voorgenomen activiteiten in de jaren 2013 en 2014 de financiële positie in gevaar kunnen 1 brengen . Met betrekking tot de naleving van wet- en regelgeving door Soomland zijn er geen opmerkingen gemaakt. Met betrekking tot de governance spelen er in de brief van de minister drie aspecten, namelijk de realisatie-index en de tijdigheid en kwaliteit van de informatie. De realisatieindex heeft betrekking op de prognose van de aantallen nieuwbouw, sloop en verkoop van woningen ten opzichte van de realisatie hiervan. Het oordeel van de minister is dat de gerealiseerde aantallen gemiddeld genomen in aanzienlijke mate afwijken van de geprognosticeerde aantallen. Hierdoor zou het zicht op de financiële ontwikkeling van de corporatie belemmerd worden. Het moge duidelijk zijn dat ten gevolge van de strategische heroriëntatie in 2009 er een forse ingreep nodig was met betrekking tot de voorgenomen projecten. De realisatie index toont dit ook aan, maar om er de conclusie aan te verbinden dat de beheersing van de bedrijfsprocessen mogelijk zwak is, is ronduit onjuist: de ingreep geeft aan dat er wél sprake is van beheersing van de bedrijfsprocessen (verwezen zij naar bovenstaande alinea ´financieel´ hiervoor). Met betrekking tot de aspecten tijdigheid en kwaliteit van de informatie heeft de minister geen aanleiding gezien daar opmerkingen over te maken.

1

Zie tevens hoofdstuk 2.8 Projecten 2010

5

2

Maatschappelijke inbedding

2.1 Prestatieafspraken Veiligheid De gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal hebben sinds enkele jaren Courage opgericht ten behoeve van de bestrijding van drugsoverlast en drugscriminaliteit. Beide gemeenten hebben besloten om in september 2009 over te gaan tot het sluiten van alle coffeeshops zodat de overlast van het drugstoerisme sterk ingeperkt is. Evenwel zijn er indicaties dat een gedeelte van de handel in cannabis ondergronds is gegaan. Dit heeft geleid tot parkeerproblematiek en een onveilig gevoel bij bewoners. In het kader van de samenwerking tussen woningcorporaties en gemeente Bergen op Zoom op het gebied van de prestatieafspraken heeft Soomland in 2010 een financiële bijdrage gedaan voor het versneld tot stand laten komen van een gemeentebrede dekking van buurtpreventieteams. De buurtpreventieteams worden bemand door vrijwilligers die een bijdrage willen leveren aan veilige en leefbare wijken en buurten en zijn hiervoor aanwezig in de eigen buurt. Zij worden hierin ondersteund door de politie en de gemeente. Mede door onze bijdrage wordt het mogelijk om vrijwilligers te trainen en van materiaal te voorzien. In 2010 is een bijna gemeentebrede dekking tot stand gekomen waardoor veel overlastsituaties zijn teruggedrongen. Ook levert Soomland via een samenwerkingsverband tussen de plaatselijke corporaties een bijdrage aan het functioneren van het Veiligheidshuis in Bergen op Zoom. Het doel van het Veiligheidshuis is het voorkomen van delicten, het terugdringen van recidive en het verlenen van adequate hulp aan slachtoffers. In het Veiligheidshuis zijn van organisaties de sleutelfunctionarissen gehuisvest, die betrokken zijn bij jeugdzorg, veelplegers, recidivisten en slachtoffers. Wijkaanpak Soomland heeft ook in 2010 intensief geparticipeerd in de wijkaanpak in Gageldonk-West. Voor dit jaar heeft voor het eerst een evaluatie op de maatschappelijke activiteiten in de wijk plaatsgevonden, zoals die benoemd zijn in het Wonen- en Wijkenfonds. Zo is er een buurtwebsite opgezet waardoor bewoners in de wijk ook digitaal met elkaar in contact kunnen komen en kunnen participeren in projecten in de wijk. Ook is sinds 2010 een buurtregisseur actief, die als taak heeft om een stimulerende rol te spelen in de eigen kracht van de bewoners in de wijk. Op gebied van leren en opgroeien is een Centrum van Jeugd en Gezin opgezet dat actief is vanuit het Wijkpunt. Het Wijkpunt is een gezamenlijke locatie van corporaties en gemeente van waaruit de wijkaanpak geregisseerd wordt en diverse partijen betrokken worden. Op gebied van arbeidsparticipatie zijn, conform het gestelde doel, 15 deelnemers actief ten behoeve van het begeleiden naar regulier werk vanuit een uitkeringspositie.

2.2 Huurders betrekken bij beleid en beheer méér dan een BBSH verplichting. Huurders betrekken bij beleid en beheer vraagt om een samenspel tussen huurders, huurdersvertegenwoordiging en woningcorporatie. Natuurlijk zijn in de Overlegwet rechten en plichten van partijen vastgelegd, een corporatie anno 2010 gaat het echter om méér dan een wettelijke verplichting. Samenwerking is een kans en uitdaging om elkaar te vinden op het maatschappelijk speelveld, zodanig dat we als partners goed zorgen voor de wijk, de buurt en de wooncomplexen, waardoor leefbaarheid en vastgoedwaardestijging, hand in hand gaan. We willen immers wijk- en buurtgericht werken, verschil maken, daar waar we bezit hebben, kortom, resultaat boeken! Soomland verkeert in de gelukkige omstandigheid dat er een goede dekking bestaat voor wat betreft bewonerscommissies en tevens een breed vertegenwoordigde huurdersvereniging (SHS) als aanspreekpunt heeft. Soomland heeft in het laatste kwartaal van 2010 een begin gemaakt met een andere manier van overleg met de bewonerscommissies. Waar voorheen veelal de adjunct-directeur aan tafel zat, is er nu een begin gemaakt met de omslag naar de woonconsulent als aanspreekpunt voor

6

bewonerscommissies. De woonconsulent, soms ondersteund door een huismeester, moet tenslotte fungeren als ogen en oren in de wijk en kan direct inspelen op de veelal operationele aandachtpunten die door een bewonerscommissie naar voren worden gebracht. Het overleg met de overkoepelende organisatie, de huurdersstichting, vindt dan plaats met de manager Wonen of, toekomstig, de vestigingsmanager. Er is regulier overleg met de bewonerscommissies, de inhoudelijkheid wisselt echter sterk. Waar de ene commissie een sterke professionaliteit laat zien in gespreksonderwerpen en zelfredzaamheid, heeft een ander nog wat ondersteuning nodig bij de taakuitvoering. Ook met de SHS, de huurdersvereniging, vindt regulier overleg plaats en dit heeft een constructief karakter. De onderwerpen variëren maar er wordt in ieder geval gesproken over onze complexplannen, voorgenomen renovatie of sloop en bewonersparticipatie. In de aanloop naar de fusie is ook een verkenning uitgevoerd onder de alle betrokken huurdersorganisaties in het toekomstige werkgebied over de vraag of samenwerking in een platformconstructie vanaf 2011 mogelijk zal zijn. Soomland vindt betrokkenheid en inbreng van huurders vanzelfsprekend en waardeert dat. De bewonerscommissies en Stichting Huurdersbelang Soomland (SHS) vormen de spreekbuis van onze huurders. Hun mening wordt dus zwaar meegewogen. Soomland was en is voorstander van een huurdersvertegenwoordiging die zich actief betrokken voelt bij beleid en beheer.

Bijdrage vanuit Stichting Huudersbelang Soomland De stichting Huurdersbelang Soomland is een overkoepelende en onafhankelijke huurdersorganisatie met een maatschappelijke opdracht, die in nauwe samenwerking met bewoners en bewonerscommissies streeft naar betaalbaar en optimaal woongenot en zich inzet voor de veiligheid en leefbaarheid van de woonomgeving. De stichting legt zich toe op de ondersteuning en oprichting van bewonerscommissies en voert intensief overleg met Soomland en andere maatschappelijke instanties. Kernbegrippen hierbij zijn het opbrengen van respect en waardering, transparantie, toegankelijkheid en betrokkenheid. De stichting gaat uit van het principe dat samenwerking de sleutel voor succes vormt, waarbij rekening wordt gehouden met ideeën, standpunten en belangen van betrokkenen. Per erkende bewonerscommissie maakt een vertegenwoordiger deel uit van het bestuur van de stichting. Conform de wet op het overleg huurders/verhuurder (WOHV) heeft het bestuur van de stichting in 2010 overleg gevoerd met het bestuur van Soomland, maar ook met de besturen van Castria Wonen en Wonen West Brabant, over het traject dat ingericht werd om een intensieve samenwerking te realiseren tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 werd onderzocht. De SHS staat op het standpunt dat dit overleg in een zeer goede sfeer is verlopen. Derhalve hebben wij, samen met de huurdersverenigingen van Castria Wonen en Wonen West Brabant, op 15 juli 2010 ons vertrouwen verwoord in een schrijven aan het Ministerie van Wonen Wijken en Integratie in Den Haag. Tevens zijn wij in 2010 betrokken geweest bij de voordracht van een commissaris door de huurdersorganisaties voor de te vormen Raad van Commissarissen van Stadlander. Samen met de huurdersverenigingen van Castria Wonen en Wonen West Brabant is het rapport “Visie op samenwerking” opgesteld waarin de toekomstige overlegstructuur aan de orde is gesteld. De SHS vindt dat het goed zou zijn als huurders in en om Bergen op Zoom door één huurdersorganisatie vertegenwoordigd zouden worden. Hoewel de meeste huurdersverenigingen aangegeven hebben zelfstandig te willen blijven zal SHS met huurdervereniging Spectrum van voormalig Wonen West Brabant in overleg gaan om te komen tot een samenwerkingsverband. Tevens ondersteunen wij van harte het initiatief van de voorzitters van de huurdersverenigingen om een platform te gaan inrichten, dat regelmatig overleg zal hebben met de directie. Stichting Huurdersbelang Soomland of haar rechtsopvolger heeft voor het jaar 2011 het voornemen om zich te presenteren op een nieuw te openen website.

Wim Overgaauw, voorzitter Stichting Huurdersbelang Soomland

7

2.3

Doelgroep passend huisvesten

Het nieuwe, regionale woonruimte bemiddelingsysteem Zuid West Wonen heeft het ons mogelijk gemaakt onze toewijzing beter af te stemmen op de behoeften uit de markt. We hebben inmiddels gezien dat woningen die voorheen moeilijk verhuurbaar bleken, nu, door de grotere bekendheid, wél verhuren. Ook het onderbrengen van alle typen woningzoekenden in één systeem werkt verhelderend en verkortend op de wachttijden. Met dit nieuwe systeem zijn we ook overgegaan op indicering voor sociale en medische urgentie door een onafhankelijke instantie, ons lokale WMO loket, Vraagwijzer. Niet alleen geeft dit uiting aan de onafhankelijkheid van indicering, ook kunnen woningen gerichter worden toegewezen, op basis van de mate van urgentie en de eventuele medische achtergrond. In 2010 is de wachttijd slechts licht teruggelopen. Dit heeft te maken met de overgangsregeling waardoor woningzoekenden uit het oude bemiddelingsysteem, nog de kans krijgen om met behoud van inschrijfduur, een woning te zoeken. Dit geeft een onzuiver beeld omdat een deel van deze woningzoekenden, voorzorginschrijvers betreft, ofwel, mensen die geen concrete verhuiswens hebben maar zich ooit uit voorzorg hebben ingeschreven. Vanaf 2011 zal er een zuiverder beeld ontstaan van de reële wachttijd omdat de betreffende overgangsregeling dan niet langer gehanteerd wordt. In aanloop naar de Europese richtlijn aangaande passend huisvesten, de zogenaamde 90% normering, is eind 2010 onderzocht in hoeverre de sociale woningen ook bij de sociale doelgroep, dat wil zeggen voor mensen met een inkomen onder de huurtoeslaggrens, terecht komen. Dit blijkt in het overgrote deel van de gevallen zo te zijn, namelijk voor 83% van de toewijzingen. Eind 2010 had Soomland 2205 woningen en o.a. 601 parkeerplaatsen en garages, veelal waren die gekoppeld aan de woning of een appartement. Woningvoorraad

Omschrijving Woningen in eigendom en verhuur per 01.01.2010 Woningen in eigendom en verhuur 31.12.2010 Woningen verkocht in 2010 / uit exploitatie Woningen opgeleverd in 2010 Wooneenheden in woonvoorzieningen Garages en parkeerplaatsen Kantoorruimten Winkelunits Maatschappelijk vastgoed

Aantal 2.215 2.205 10 0 112 601 11 43 5

Van die 2.205 woningen zijn er slechts 410 gezinswoningen, de overige -bijna 1.800- zijn zgn. etagewoningen. Bezwaarschriften huurverhoging Evenals de voorgaande jaren zijn er geen bezwaarschriften tegen de huurprijs per 1/7 ontvangen. De gematigde aanpassing en de voorlichting zijn hier van invloed op. Huurachterstanden We besteden veel tijd aan het tijdig en volledig laten betalen van de huurpenningen. Dat heeft een positief effect want het percentage huurachterstand is vrij laag, namelijk nog geen 1%. Huurders met een betalingsachterstand worden actief benaderd en de oorzaak wordt in beeld gebracht en getracht wordt zo spoedig mogelijk tot een passende regeling te komen. De systematiek die in 2007 is gestart en waar ook slepers in worden betrokken heeft resultaat. Hoewel de achterstand van het tweede kwartaal van 2010 wel opliep door capaciteitsgebrek bij huurincasso werd dit naar het einde van het jaar weer geleidelijk ingelopen.

8

Ontruimingen Ontruimingen vonden in de eerste helft van 2010 beperkt plaats, namelijk voor drie woningen. Door een strakker overlastbeleid liep dit tegen het einde van 2010 op naar 9 ontruimingen.

2.4 Bijdragen aan leefbaarheid in wijken en buurten De bijdrage van Soomland aan de leefbaarheid in wijken en buurten heeft zich in 2010 vooral geuit in fysieke interventies. De financiële spankracht van de organisatie was dusdanig dat soberheid in onze uitgaven op dit gebied, passend was. Vanzelfsprekend hebben we onze activiteiten op het gebied van groen, schoon heel & veilig, voortgezet. Dit betekent het groenonderhoud rondom onze complexen, de inzet van huismeesters of een schoonmaakbedrijf voor het reinigen van de algemene ruimten en de glasbewassing, het bestrijden van graffiti en het “heel” houden van ons bezit. Naast deze basale interventies zijn we wel degelijk betrokken bij alles wat de leefbaarheid in onze wijken en buurten raakt. Dit loopt van de eenvoudige burenruzie waarop we interveniëren, tot onze bijdragen aan overlegorganen ten behoeve van de buurten met gemeente of sociale partners of met bewonersvertegenwoordigingen. Ook hebben we als vanouds leefbaarheidsactiviteiten ondersteund van bewonersorganisaties, dit betreft meestal kleinschalige activiteiten. Hoewel onze woonconsulenten in 2010 nog beperkt in de wijken zichtbaar waren, zijn onze inspanningen er al lang op gericht om te weten wat er speelt. Onze huismeesters spelen hierbij een rol als onze ogen en oren. Door de goede contacten met de bewonersvertegenwoordiging, zijn we er veelal toch in geslaagd tijdig actie te ondernemen op momenten dat dit nodig was. Vanaf 2011 zullen we successievelijk onze woonconsulenten meer een rol toedichten die past bij de functie: de waarde van een woonconsulent ligt “buiten”, daar waar onze klanten zijn.

Activiteiten van zorg en wonen 2.5 Onze activiteiten op het gebied van zorg en wonen hebben zich veelal afgespeeld in een beherende sfeer, ofwel het beheren van onze complexen als een goed huisvader. Uitzondering hierop is complex de Warande, waar de huur door onze zorgpartner Tante-Louise Vivensis niet langer wordt voortgezet en met ingang van eind 2011 is opgezegd. In het laatste kwartaal van 2010 is een sociaal plan geschreven wat gericht is op verhuizing van de laatste (90) bewoners vanaf 1 december 2010. Een woonconsulente is per deze datum, in opdracht van Tante-Louise Vivensis, uitvoering gaan geven aan dit sociaal plan. 2.6 Dienstverlening Ook in 2010 hebben al onze nieuwe klanten bij het betrekken van de woning twee rookmelders, verhuisfittingen en een welkomstpakket ontvangen met informatie en belangrijke telefoonnummers. Specifieke diensten Soomland biedt haar klanten een aantal kostenbesparende diensten aan die de klant naar eigen inzicht kan afnemen. Met name het Servicefonds wordt breed afgenomen. Een verklaring hiervoor is dat 80% van onze huurwoningen uit gestapelde bouw bestaat en daar vooral ouderen gehuisvest zijn. Het servicefonds is zeker voor deze categorie een welkome aanvulling. Voor een bijdrage van € 5,20 per maand wordt van een aantal huurders (onderhouds) taken overgenomen en wordt de woning 1 x per 2 jaar “nagelopen”. Voorlichting/informatie Soomland wil haar huurders uiteraard op de hoogte houden van relevante ontwikkelingen. Hiervoor worden verschillende kanalen ingezet. • Bewonersblad Het bewonersblad ging zijn 25e jaargang in en wordt 4 x per jaar gratis aan al onze klanten en relaties verstrekt. In het blad proberen we huurderszaken aan de orde te stellen en ook de actualiteit wordt meegenomen. De voorzitter van de SHS heeft er eveneens een vaste column. • Bewonersbijeenkomsten Indien huurders aangeven met de verhuurder van gedachten te willen wisselen, wordt hier ruimte voor geschapen. Vaak betreft dat intensieve problemen als overlast, maar ook over afsluiting van complexen willen we graag samen tot één standpunt komen.

9

Sponsoractiviteiten Ook in 2010 is de viering van vastenavend in Huize St. Gertrudis georganiseerd. Dit is één van de ouderencomplexen van Soomland. Op deze locatie is in dit kader een heus Carnavalsbal voor alle huurders gehouden. Overige sponsoractiviteiten in 2010 zijn er niet geweest. 2.7

Vastgoed en kwaliteit van de woningvoorraad

Met ingang van 2009 is duidelijk geworden dat Soomland de ambities op het gebied van nieuwbouwontwikkelingen drastisch moest bijstellen. De projecten zijn stopgezet en hiervoor zijn de uitgangspunten heroverwogen. Op het gebied van onderhoud zijn prioriteiten gesteld om effectief en efficiënt de kosten, gezien de financiële situatie, beheersbaar te houden. In combinatie met een woningmarkt die om meerdere redenen onder druk staat, is de noodzaak voor het afstemmen van plannen en ontwikkelingen alleen maar meer duidelijk geworden. Soomland heeft zich in 2010 vooral gericht op de bestaande voorraad en het onderhouden daarvan. Duidelijk is dat het Strategisch Vastgoed Beleid moet worden geactualiseerd en verder moet worden uitgewerkt. Hierdoor kan per werkgebied en complex bepaald gaan worden wat het (toekomst)perspectief is en waar behoefte aan is als het gaat om eventuele nieuwe (vastgoed)ontwikkelingen. Verder is een belangrijke ontwikkeling, dat er in 2010 intensievere samenwerking is gezocht met woningcorporaties in hetzelfde werkgebied. Een goed voorbeeld hiervan is het opstellen en afsluiten van een gezamenlijk onderhoudscontract voor individuele cv-ketels. Soomland heeft dit samen met Wonen West Brabant, Castria Wonen en R&B Wonen afgesloten met twee regionale onderhoudsbedrijven. Tevens is er in het kader van het gezamenlijke traject dat ingericht werd op het realiseren van een intensieve samenwerking tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 werd onderzocht, informatie uitgewisseld over de manier waarop men met vastgoed en de kwaliteit van de woningvoorraad omgaat. Onderhoud Het totale onderhoudsbudget voor 2010 was € 2.758.484 en daar is € 2.217.327 van besteed. Deze post is onder te verdelen in dagelijks onderhoud, dat in 2010 begroot was op € 752.262 en planmatig onderhoud waarvoor een budget van € 2.006.222 was gereserveerd. Om de beoordelingen van het onderhoud op een goede manier in de meerjarenbegroting op te nemen is voor 2010 een traject in gang gezet om intensiever aandacht te besteden aan inspectie en inventarisatie. Desalniettemin heeft een kritische toets in 2010 ertoe geleid dat er uiteindelijk minder is uitgegeven dan vooraf was begroot. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat onderhoudsactiviteiten op een andere manier structureel zijn aangepakt. Hierbij is te denken aan het herstellen van bestratingen, hetgeen door incidentele of gewijzigde ingrepen toch tot een adequate oplossing leidt. Vanaf 1 oktober 2010 is gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling om het laag Btw-tarief (6% op arbeid) toe te passen. Deze regeling vanuit het Rijk loopt vooralsnog tot 1 juli 2011. Herstelverzoeken Herstelverzoeken zijn alle technische activiteiten aan een verhuureenheid of een complex, die niet exact zijn te voorzien of te plannen. Het gaat hierbij om zowel bouwkundige als installatietechnische zaken. De (kleine) herstellingen worden verholpen door de eigen onderhoudsmedewerker van Soomland. Zodra een verzoek binnenkomt, kan direct met de klant een afspraak worden gemaakt om de klacht op te lossen. Het merendeel van herstel- en mutatieonderhoud is echter aan derden uitbesteed. De inspectie, voorbereiding, opdrachtverstrekking en toezicht/controle gebeurt door Soomland. In 2010 zijn er 3.481 meldingen verwerkt, waar een kostenpost van € 519.152 mee was gemoeid. Per verhuureenheid is dit een bedrag van € 227. Bij herstelonderhoud zijn in 2010 ook werkzaamheden geregistreerd als doucherenovaties ten gevolge van lekkages, incidenteel vervangen van keukenblokken en cv-ketels, tegelwerk en sanitair. Meer dan anderhalve herstelverzoek per woning per jaar baart ons overigens zorgen en is reden voor nader onderzoek.

10

Mutatieonderhoud Vanaf 1 april 2010 is gestart met een (pilot) woonteam, waarbij er meer samenwerking is gekomen tussen woonconsulenten en technische opzichters. Hierbij is de verhuurbaarheid van de woning centraal komen te staan, waarbij duidelijk is geworden dat er op een andere wijze uitvoering wordt gegeven aan (technische) kwaliteitsmaatregelen. Met het uitgevoerde mutatieonderhoud willen wij dat de nieuwe bewoner een woning krijgt aangeleverd die in een technische goede staat verkeert, oftewel heel, veilig en schoon. Het komt voor dat gelijktijdig met het mutatieonderhoud ook onderhoud wordt uitgevoerd wat eerder gepland stond maar waar door de vertrekkende huurder niet eerder aan is meegewerkt. Bij de mutatie wordt dit alsnog aangepast, maar de kosten zijn niet apart begroot en komen op dat moment ten laste van mutatieonderhoud. Vanaf eind 2009 is ingevoerd dat iedere mutatiewoning een basis opleverniveau heeft en dat bijvoorbeeld, voor zover noodzakelijk, een elektra- en gaskeuring wordt uitgevoerd en dat standaard sloten, sanitair, ventilatieroosters worden nagekeken c.q. hersteld c.q. vervangen. In 2010 zijn er 230 woningmutaties geweest, waarmee een bedrag van € 423.811 was gemoeid. Hiermee komen we gemiddeld op een bedrag uit van circa € 1.843 per mutatiewoning. In flat De Warande is besloten om 20 appartementen verhuurbaar te maken voor Amarant, hiervoor was vooraf geen bedrag in de begroting voorzien. De kosten die gemaakt zijn om de betreffende appartementen verhuurbaar te maken zullen volledig worden terugverdiend uit de exploitatie. De leegstand bij mutatie is gemiddeld twee dagen. In het verslagjaar zijn er 10 huurwoningen aan met name zittende huurders verkocht voor een bedrag dat op minimaal 90% van de taxatiewaarde lag. Planmatig onderhoud De planmatige onderhoudsactiviteiten kunnen een behoorlijke impact hebben voor onze huurders. Soomland tracht de overlast tot een minimum te beperken en heeft daartoe in 2010 ook de bewoners zo veel mogelijk betrokken en geïnformeerd over de werkzaamheden en de planning. De planmatige activiteiten worden, op hoofdlijnen, besproken met de bewonerscommissies en in het begin van het uitvoeringsjaar gepubliceerd in het bewonersblad. Verder krijgen de bewoners individueel een aankondiging voordat de werkzaamheden in uitvoering gaan. Het planmatig onderhoud bestaat voornamelijk uit preventief onderhoud, waarbij periodiek terugkerend onderhoud de uiteindelijke technische levensduur borgt of verlengt. Hierbij is bijvoorbeeld te denken aan buitenschilderwerk, herstel van voegwerk, het onderhouden van daken, vervangen van cv-ketels, groot onderhoud aan liften en andere installaties. Voor de begrotingsposten in 2010 is kritisch beoordeeld welke posten in relatie staan tot de prioriteit cq. noodzaak om bepaalde activiteiten uit te voeren. In de onderhoudsbegroting zijn daarom activiteiten uitgesteld, toegevoegd en vervallen. Doordat in 2009 begonnen is om de onderhoudsinspecties intensiever uit te voeren is de onderhoudsbegroting ook geactualiseerd en zijn activiteiten in de begroting beter op elkaar afgestemd. In 2010 is in totaal € 1.162.186 uitgegeven aan planmatig onderhoud, dit is inclusief een bedrag van € 105.878 welke ten laste komt van de begroting 2010, maar in het eerste kwartaal van 2011 werkelijk wordt besteed. Geplande onderhoudswerkzaamheden aan de liften van Karmel en De Gelder konden niet meer in 2010 worden uitgevoerd. Grootste oorzaak hiervan is dat de materialen niet op tijd geleverd konden worden. De werkelijke uitvoering loopt door tot in het eerste kwartaal van 2011, maar de kosten zijn ten laste van de begroting 2010.

Er was voor 2010 € 2.006.222 begroot voor planmatig onderhoud. De onderbesteding van ca. € 735.000 is voornamelijk ontstaan doordat: -

Werkzaamheden waren gepland waarvoor een andere (goedkopere) onderhoudsstrategie is toegepast. Voorbeeld is complex Koeveringsepoort/Voets, dit ligt centraal in de binnenstad en men had hier al enige jaren overlast, onder andere door hangjongeren, graffiti en uitgaansoverlast. Door de gefaseerde uitvoering was het mogelijk om bij elke fase de effecten te monitoren. Daardoor is op de realisatiekosten fors bespaard, zonder dat aan de gestelde doelstellingen is ingeboet. De overlastsituatie in de directe woonomgeving is dus tot een minimum beperkt. In de begroting was opgenomen om de parkeerplaatsen en onderdoorgangen af te sluiten, wat dure ingrepen zijn en

11

-

-

-

-

begroot op € 108.150. Bij de technische uitwerking bleek een aantal knelpunten aanwezig te zijn en is er eerst voor gekozen om de buitengevels een (lichte) kleur te geven en de verlichting te verbeteren. Hierdoor is uiteindelijk € 18.395 besteed, terwijl de effecten op de overlastsituatie bemoedigend waren. Minder is besteed doordat er minder werk moest worden uitgevoerd dan in de begroting was gecalculeerd. Voorbeelden hiervan zijn ingecalculeerde vervanging van bouwelementen (onderdelen van liftinstallaties, keukenblokken, binnendeuren, houtrotreparaties, cv-ketels etc.) waarvan het in de realisatie minderwerk opleverden. Er inkoopvoordeel is behaald. Er zijn bijvoorbeeld werkzaamheden geclusterd en met leveranciers verder over onderhandeld. Ook zijn er planmatige activiteiten door eigen medewerkers uitgevoerd met als gevolg dat hier alleen de materiaalkosten ten laste van de begroting zijn gekomen. Er is in de onderhoudsbegroting opgenomen dat, op basis van klachtenmeldingen, herstel kan worden uitgevoerd aan rioleringen of cv-installaties. Het aantal meldingen is minder geweest dan vooraf was gepland. Vertraging of uitstel van geplande werkzaamheden is ontstaan. Dit heeft verschillende redenen, zoals vertraging die is ontstaan bij het uitvoeren van voegwerk aan de buitengevel Huize Gertrudis. Aangezien dit een monumentaal pand is, is intensief overleg gevoerd met de Gemeente Bergen op Zoom en de WelstandMonumentenCommissie. Dit heeft ertoe geleid dat de realisatie gedeeltelijk zal worden doorgeschoven naar 2011. Begroot voor deze werkzaamheden € 25.750 en uitgegeven is € 13.100.

Ook voor complexen waarvan nog niet geheel duidelijk is wat de vastgoedstrategie zal zijn, is beheersbaar omgegaan met het geplande onderhoud. Doel hiervan is om te voorkomen dat er geen desinvesteringen plaatsvinden voor groot onderhoudswerkzaamheden aan de buitenschil of grotere installaties. Voor complexen De 12 Apostelen, Ramerie, Warande en Colweghe is hierdoor € 84.000 niet besteed. Verder is gebleken dat er onderhoudswerkzaamheden zijn begroot waarvan, na (her)inspectie, alsnog is geconstateerd dat het niet noodzakelijk was om het in het begrotingsjaar uit te voeren.

Huurdersonderhoud Huurdersonderhoud houdt in: dagelijkse, kleine herstellingen in de woning die door de huurder zelf uitgevoerd worden. Soomland biedt huurders de mogelijkheid, door middel van het servicefonds, om (een deel van) deze herstellingen uit te besteden. De aandacht die hieraan besteed wordt richting bewoners heeft ertoe geleid dat er in 2010 zestien abonnementen voor het Soomland-servicefonds zijn bijgekomen. In het servicefonds is, voornamelijk om reparatieverzoeken voor te zijn, opgenomen dat één maal per twee jaar preventief onderhoud wordt uitgevoerd. Alle woningen zijn aangesloten bij een glasverzekering en een rioolontstoppingsfonds. Voor het rioolfonds is, mede in het kader van het gezamenlijke traject dat ingericht werd met betrekking tot het realiseren van een intensieve samenwerking tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant, in 2010 intensief overleg gevoerd om tot een gezamenlijk rioleringscontract te komen. De verwachting is dat dit in het eerste kwartaal van 2011 wordt afgesloten met één marktpartij. Ook van andere contracten is in beeld gebracht met welke leveranciers deze zijn gesloten en voor welke termijn. Bijvoorbeeld voor het schoonmaak- en groenonderhoud is informatie uitgewisseld met de samenwerkingspartners en is bij meerdere bedrijven een (prijs)voorstel opgevraagd. Het samenvoegen en (opnieuw) contracteren van derden zal in 2011 verder vorm krijgen.

Energielabels en energieverbruik Vanaf 1 januari 2010 is de regelgeving voor het Energielabel gewijzigd en krijgt de bewoner een indicatie over de energieprestatie van zijn of haar huurwoning. Soomland heeft, op basis van referentiewoningen, in 2008 het hele woningbezit gelabeld door middel van prelabels. Vanaf die ingangsdatum zijn er door Soomland 249 certificaten afgemeld en verstrekt. Eigen medewerkers van Soomland, die in 2010 zijn opgeleid als EPA-opnemer, checken tijdens mutatie de uitgangspunten van het label. Voor winkels, kantoren, specifieke woonbestemmingen en andere bedrijfsruimten zijn (nog) geen energie-indexen gemaakt. Zodra een ruimte als deze leeg komt, wordt bepaald of een EnergiePrestatieAdvies wordt opgesteld. Het woningbezit heeft op basis van de prelabels en afgemelde certificaten gemiddeld een energielabel C. Dit was het resultaat voordat de nieuwe BRL en ISO-regelgeving was ingevoerd. Door het

12

woningbezit af te melden bij het Agentschap zou een actueel beeld ontstaan over de energielabels. Bij de samenwerkingspartners is het woningbezit al geheel afgemeld. In 2011 zullen het beleid en de processen op dit gebied op elkaar afgestemd worden.

Veiligheid (legionella / brandveiligheid / arbo-eisen) Soomland heeft in 2010 extra werkzaamheden uitgevoerd om preventief de veiligheid van de woningen, of het uitvoeren van onderhoud daaraan, te waarborgen. Zo wordt legionellapreventie (meten en bemonstering) toegepast in de gebouwen die onder de risicogroep vallen. Met de huurder/gebruiker zijn praktische afspraken gemaakt om de risico’s op dit gebied te kunnen beheersen. In flat De Warande zijn bijvoorbeeld alle individuele, leegstaande appartementen losgekoppeld van het hoofd waterleidingnet om legionellabesmetting zoveel mogelijk te voorkomen. Brandmeldinstallaties worden maandelijks getest en geïnspecteerd door een intern opgeleid persoon. Voorts is in 2010 begonnen met de uitvoering van een zogenaamde Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) voor daken en liften. Bij een groot deel van de (platte) daken zijn in 2010 voorzieningen aangebracht om het werken op daken veiliger te maken. Bij mutatiewoningen worden elektra- en gaskeuringen uitgevoerd en waar nodig wordt de installatie aangepast. Uiteindelijk krijgt elke woning na mutatie een veiligheidscertificaat zodat ook huurders er van verzekerd zijn dat zij in een veilige woning wonen. In het kader van het landelijk project “de woningcorporaties als opdrachtgever” is door de Arbeidsinspectie een bezoek gebracht aan een aantal groot onderhoudsprojecten van Soomland. Hieruit is naar voren gekomen dat op de uitvoering geen opmerkingen waren en dat de opdrachtgever en uitvoerende bedrijven volgens de Arbo-regels werken.

Woningverbetering / geriefsverbetering Soomland streeft er naar om de huurders zoveel mogelijk keuzevrijheid te bieden. Er kan, op verzoek van de bewoner een woningverbetering worden uitgevoerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om een cvinstallatie of nieuwe cv-ketel en/of isolatiemaatregelen zoals isolatieglas. Deze verbeteringen worden aangebracht door Soomland en worden, eventueel door middel van een maandelijkse huurprijsaanpassing, doorberekend aan de huurder. Bij mutaties wordt met regelmaat geconstateerd dat een huurder zelf geriefsverbeterende maatregelen in een woning heeft getroffen. Als deze veranderingen de verhuurbaarheid nu en in de toekomst niet belemmeren, dan mogen de wijzigingen van Soomland in de woning blijven. Eventueel wordt de huurprijs aangepast. Soomland wordt bij acceptatie van het gewijzigde immers onderhoudsplichtig.

Medische aanpassingen in het kader van WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) De beoordeling van de noodzaak voor medische woningaanpassingen wordt doorverwezen c.q. behandeld door stichting Vraagwijzer. Als het gaat om een woning van Soomland dan wordt zij voor de aanpassing benaderd en wordt een voorstel uitgewerkt om snel en efficiënt de betreffende technische aanpassing te realiseren. Op basis van het programma van eisen van de gemeente en tot een bedrag van € 2.042 kan een medische aanpassing direct worden uitgevoerd. Boven dit bedrag moet een goedkeuring van het ingediende plan worden gevraagd. Na de realisatie worden de kosten gedeclareerd bij de gemeente. Ook het onderhoud aan medische installaties in het kader van de WMO wordt gedeclareerd. Kleine medische aanpassingen, die niet door een tegemoetkoming vanuit de WMO worden gedekt, worden voor rekening van Soomland uitgevoerd. Hieraan is wel een aantal criteria verbonden, bijvoorbeeld dat de indicatie wordt ondersteund door een advies van Vraagwijzer. De aanpassingen betreffen bijvoorbeeld een verhoogd toilet, éénhendelmengkranen of beugels bij toilet en douche. In 2010 zijn er in totaal 70 medische woningaanpassingen uitgevoerd, onderverdeeld in een bedrag van € 69.215 dat is gedeclareerd bij de gemeente en 24 aanpassingen door Soomland uitgevoerd voor een totaal bedrag van € 21.632 zonder dat daar een vergoeding vanuit de WMO tegenover staat. Begin 2010 is de kantoorruimte voor Vraagwijzer (die onder ander het WMO-loket verzorgd) uitgebreid en aangepast in het complex Gezondheidscentrum aan de Louis Porquinlaan, dat geëxploiteerd wordt door Soomland.

13

2.8 Projecten in 2010 Projecten In 2010 is, behoudens de projecten Raadhuisplein en Edisonlaan/Nobellaan, geen verdere uitwerking gegeven aan de ontwikkeling c.q. realisatie van nieuwbouwprojecten. Soomland was hiertoe genoodzaakt door de afboeking die ten gevolge van het project Raadhuisplein te Hoogerheide in 2009 moest worden gedaan. Edisonlaan/Nobellaan te Bergen op Zoom Voor de hoeklocatie Edisonlaan/Nobellaan is door Soomland een nieuwbouwproject ontwikkeld met 8 aaneengeschakelde woningen en één atelierruimte. Het bestemmingsplan is geactualiseerd en in 2010 is hiervoor de procedure gevolgd. Het nieuwbouwplan is hierin opgenomen en eind 2010 kon de bouwvergunning worden aangevraagd. Er is een overeenkomst met een bouwbedrijf gesloten voor de realisatie en de uitvoering kan naar verwachting in 2011 starten. De Brug / Markiezaten te Bergen op Zoom Voor deze locatie waren 24 appartementen, 1 commerciële ruimte en 4 grondgebonden woningen met ondergronds parkeren voorzien. Verdere ontwikkeling van deze locatie wordt door Stadlander verder onderzocht en uitgewerkt. Schoolstraat te Halsteren De oorspronkelijke plannen voor deze locatie, die de instemming van B&W van de gemeente Bergen op Zoom hadden, werden niet gesteund door de gemeenteraad. De eigenaren van de grond (Soomland en bouwend ontwikkelaar) voeren met de gemeente besprekingen over andere mogelijkheden die deze locatie kan bieden. Guldenroede te Halsteren Collega-corporatie Wonen West Brabant heeft deze ontwikkeling bestudeerd en heeft een aangepast plan, gepresenteerd bij het College van B&W van de Gemeente Bergen op Zoom. Raadhuisplein te Hoogerheide Begin 2010 is aan de gemeente Woensdrecht kenbaar gemaakt dat het plan economisch (hoge realisatiekosten vs. geringe opbrengsten) niet haalbaar is en dat optimalisatie niet tot het gewenste resultaat kan leiden. Medio 2010 heeft zich een kandidaat gemeld om het project over te nemen en te realiseren en eind 2010 is hiertoe tussen Soomland en deze kandidaat een verkoopovereenkomst gesloten. Meubelgigant te Bergen op Zoom In het herziene bestemmingsplan “Tuinwijk” is een wijzigingsbevoegdheid voor B&W opgenomen om deze locatie te herontwikkelen, maar plannen hiertoe vallen tot nu toe veel te duur uit. In 2010 melde zich mogelijke afnemers, maar die zijn in hun overleg met de gemeente naar een ander locatie verwezen. In goed overleg met Wonen West Brabant wordt het plan opnieuw beoordeeld en herontwikkeld, dit in relatie met het woningbezit aansluitend op deze locatie. Zuidelijk Havenkwartier (voormalig terrein gasfabriek) te Bergen op Zoom Gezien het grote negatieve, voorcalculatorische resultaat op de ontwerpplannen zijn er gesprekken gevoerd met collega-corporatie Wonen West Brabant en de gemeente Bergen op Zoom (eigenaar van het grondgebied) om tot optimalisatie te komen. Partijen hebben de intentie om tot een marktconforme ontwikkeling te komen. Stationszicht te Bergen op Zoom Er zijn en worden gesprekken gevoerd met Wonen West Brabant, die begonnen is met de ontwikkeling van het naastgelegen gebied, om met Stationszicht hierop aan te sluiten. In de context van de gebiedsontwikkeling rondom het NS-station is hier een meerwaarde te behalen. Gageldonk West te Bergen op Zoom Voor de herstructurering van de wijk is in 2010 met Gemeente, Wonen West Brabant en wijkbewoners verkend welk scenario voor de fysieke aanpak, met name in het centrumgebied van de wijk, gekozen zal worden.

14

Flat De Warande te Bergen op Zoom In 2008 heeft Soomland het besluit genomen om de huidige exploitatie, ten gevolge van toenemende leegstand, eind 2011 stop te zetten. Een nader onderzoek dat in nauw overleg met Stichting Tante Louise Vivensis, die het complex van Soomland huurt, is uitgevoerd, heeft ook geen mogelijkheden geboden om na de huidige contractsperiode het complex op een andere wijze verantwoord te exploiteren. Over het verloop en de uitkomst van dit onderzoek zijn huurders van Stichting Tante Louise Vivensis in het complex intensief op de hoogte gehouden. De uitkomst van het onderzoek heeft er in 2010 toe geleid dat door middel van een sociaal statuut een zorgvuldig traject is gestart om bewoners uit te verhuizen. In 2010 is een tijdelijke huurovereenkomst gesloten met stichting Amarant om tot het einde van de exploitatie twintig appartementen te verhuren voor cliënten met een beperking. Toekomstplannen voor deze locatie zullen verder worden uitgewerkt door de fusiecorporatie. Beukenstraat te Heerle Er zijn gesprekken gevoerd met een kandidaat-koper voor deze locatie en die heeft verdere ontwikkelmogelijkheden bestudeerd. Als de beoogde bestemmingsplanwijziging gerealiseerd kan worden, dan kan de locatie in 2011 worden verkocht.

15

3

Medewerkers en organisatie

In het verslagjaar is veel belang gehecht aan het verbeteren van kennis en vaardigheden van medewerkers. Om deze reden is, in weerwil van de doorgezette bezuinigingen, het opleidingsbeleid voor medewerkers ongewijzigd gebleven. Dit houdt in dat gemiddeld 4% van de totale loonsom aan opleidingen en trainingen besteed is. Opleiding en training vormen een belangrijk instrument bij de ontwikkeling van onze medewerkers. Met alle medewerkers zijn in 2010 plannings-, voortgangs- en beoordelingsgesprekken gehouden. Tijdens het planningsgesprek kunnen medewerkers onder andere hun opleidingswensen kenbaar maken. Ook de leidinggevende kan aangeven welke opleiding of training noodzakelijk of gewenst is voor een goede vervulling van de functie. In 2010 is, ten gevolgde van de nieuwe Cao-richtlijnen, een nieuw opleidingsbeleid vastgesteld. Op 31 december 2010 werkten bij Soomland 27 medewerkers en 23,3 fte. In het verslagjaar is geen sprake geweest van verloop. Van de medewerkers heeft Soomland vijftien mannen en twaalf vrouwen in dienst. Bij de fulltime functies zijn er veertien mannen en drie vrouwen werkzaam en bij de parttime functies één man en negen vrouwen. Pilot In het laatste kwartaal 2010 is er door de gezamenlijke directies van Soomland, Castria Wonen en Wonen West Brabant, besloten dat het in het kader van de voorgenomen fusie, van nut kon zijn om al te komen tot een vestiging nieuwe stijl op de locatie van het huidige Soomland. Deze opzet, gekenschetst als pilot, is vormgegeven door medewerkers van Soomland en Wonen West Brabant samen, onder leiding van een manager die tijdelijk ook als manager Wonen voor Soomland zal fungeren. Dit ten gevolge van de prepensionering van de manager Wonen / Adjunct-directeur. De opzet was zodanig dat, in geval de fusie geen doorgang kon krijgen, alle besluitvorming nog terugdraaibaar was. Enerzijds was het een exercitie om verschillende werkprocessen meer op elkaar af te stemmen en elkaars werkgebied te leren kennen, anderzijds was het de opzet om twee culturen aan elkaar te laten wennen en te laten samensmelten. Eind 2010 was de ontwikkeling in de pilot hoopvol. Hoewel de verschillen tussen de twee genoemde organisaties aanzienlijk waren, was de inzet van medewerkers en hun opstelling en motivatie, van doorslaggevende betekenis. Met vallen en opstaan en veel organisatorische en praktische hobbels op de weg, werd het pad geëffend om een nieuwe vestiging vorm te geven. Het leereffect, zowel procesmatig als organisatorisch, was aanzienlijk. Maar dankzij deze ontwikkelingen is er meer vorm en structuur gekomen, en en passant is bewonersparticipatie opgepakt en zijn huurrechtelijke zaken gelijk getrokken. Ook de rollen van medewerkers lieten veel verschillen zien. Dit meer op één lijn krijgen heeft veel gevergd van mensen, toch kunnen we eind 2010 constateren dat we een heel eind in de goede richting zijn gekomen. Dit is een compliment waarde aan alle betrokkenen. Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage in 2010 bedroeg 5,8%. De stijging ten opzichte van 2009 (2%) is veroorzaakt doordat één medewerker langdurig arbeidsongeschikt is geweest. Reïntegratie heeft inmiddels gestaag voortgang. Periodiek Medisch Onderzoek In 2010 heeft er een uitgebreid periodiek medisch onderzoek plaatsgevonden, met als doel om beginnende gezondheidsproblemen bij medewerkers op te sporen. Hierdoor is het mogelijk om beleid te formuleren dat gericht is op het voorkomen van beroepsziekten en arbeidsgerelateerde aandoeningen. Het periodiek medisch onderzoek was zo ingericht dat tevens rekening gehouden werd met andere zaken die van invloed zijn op het werk, zoals leefstijl en privéproblemen. De volgende voornaamste conclusies zijn door ArboNed KeurCompany, de uitvoerende instantie, getrokken: • Het responspercentage van het vragenlijstonderzoek en het individuele gezondheidsonderzoek was met 72% vrij hoog, • Men is over het algemeen wel tevreden met het werk en de organisatie, • Het aantal mensen dat als bevlogen getypeerd kan worden is ongeveer 22%. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van ongeveer 15%. Deze mensen zijn bevlogen, enthousiast, hebben passie

16

voor het werk, kunnen zich identificeren met de organisatiedoelstellingen en voelen zich betrokken, • Ook wat betreft de leefstijl zijn er gunstige scores. Goed is dat mensen veel bewegen (78%) en dat er weinig overmatig alcohol wordt genuttigd (94%), • Resultaten van het fysieke onderzoek zijn over het algemeen positief. Er zijn geen uitschieters. De "FIT norm” (beweging) springt er zeer positief uit. 50% van Soomland voldoet hieraan. Binnen de Nederlandse bevolking voldoet 24% hieraan, • Ruim 30% van de respondenten ervaart stressklachten en loopt daarmee op termijn risico om uit te vallen. Dit is ten opzichte van de landelijke trend een vrij grote groep. Overigens zijn de betreffende stressklachten niet gelijk te schakelen aan een klassieke burnout. • De mate van ontspanning en rust kan nog verder gestimuleerd worden. Ongeveer 1 op de 10 medewerkers is regelmatig zeer vermoeid. Juist in combinatie met de ervaren stress is dit een belangrijk thema. Doordat het Periodiek Medisch Onderzoek tegelijk heeft plaatsgevonden bij Castria Wonen en Wonen West Brabant zal in 2011 vanuit Stadlander hier verder beleidsmatig gevolg aan gegeven worden. Stageplaatsen Om jonge mensen kennis te laten maken met de corporatiesector en werkervaring op te laten doen, heeft Soomland ook in 2010 stageplaatsen aangeboden: • twee MBO-studenten hebben stage gelopen bij afdeling financiën, • via SDW heeft een cliënte werkervaring opgedaan bij het secretariaat, • één HBO-student heeft een afstudeeronderzoek gedaan onder leiding van de beleidsmedewerker. Het uitgangspunt voor Soomland is dat wij de tijd en de aandacht voor de stagiair moeten kunnen vrijmaken en de stage voor beiden een meerwaarde heeft. Vertrouwenspersoon In 2010 zijn er geen meldingen over integriteitszaken bij de vertrouwenspersoon en/of bij de organisatie binnengekomen. Ondernemingsraad Het laatste Soomland jaar Het einde van een tijdperk! Dat Soomland in zwaar weer verkeerde is, in de afgelopen jaren uitgebreid beschreven. Door deze moeilijke tijd kwamen we niet meer toe aan onze volkhuisvestelijke taak. Dit was een probleem, omdat dit voor een toegelaten instelling als de onze een van de bestaansrechten is. Voor dit probleem is een oplossing gezocht en gevonden in de vorm van een fusie tussen Wonen West Brabant, Castria Wonen en Soomland. Ter voorbereiding op deze fusie zijn door de ondernemingsraad werkzaamheden uitgevoerd, zoals het positieve advies op het fusie besluit. Ook zijn op voorhand reeds een aantal beleidsstukken op de andere corporaties afgestemd, zoals het opleidingsbeleid en de regeling woon- werkverkeer. Natuurlijk hebben de gezamenlijke OR’en van Wonen West Brabant, Castria en Soomland intensief overleg gevoerd in de periode voorafgaand aan de fusie. Deze intensieve samenwerking is uitgemond in een besluit van de OR’en om een Bijzondere Ondernemingsraad (BOR) op te richten om het jaar 2011 te overbruggen. 2011 wordt het jaar van het samenvoegen van de werkapparaten van de drie donorcorporaties. Dit jaar belooft dus ook weer een (in)spannend jaar te worden. Ook zullen wij als BOR positief en kritisch alle ontwikkelingen blijven volgen en hierin meedenken. Als laatste wil ik iedereen die in ons als Ondernemingsraad Soomland vertrouwen heeft gehad bedanken. Omdat ik Soomland als een typisch Bergen op Zoomse corporatie zag wil ik dat op gepaste wijze doen. Dus: dagge bedankt zijt da witte. A. van Meel, Voorzitter ondernemingsraad

17

Organisatiestructuur

Raad van Toezicht

Directeur-bestuurder

Beleidsmedewerker

Ondernemingsraad

Directiesecretaresse

SHS

Manager Vastgoed

Adjunct-directeur/ Manager Wonen

Manager Financiën

Vastgoed

Klantenservice

Financiën

Toelichting Raad van Toezicht: houdt toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken bij Soomland. Directeur-bestuurder: is verantwoordelijk voor het bestuur van Soomland en meer in het bijzonder voor de strategie, het beleid en de realisatie van de organisatiedoelen. Beleidsmedewerker: ondersteunt en adviseert de directie en het management bij de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid. Directiesecretaresse: vervult secretariële taken voor de directeur-bestuurder, de adjunct-directeur en de Raad van Toezicht en is (mede)verantwoordelijk voor PR en communicatie. Vastgoed: de afdeling is verantwoordelijk voor nieuwbouwontwikkeling en onderhoud. Wonen: de afdeling vormt de frontoffice van de organisatie waar de klantcontacten plaatsvinden en is verantwoordelijk voor het verhuur- en verkoopproces, sociaal beheer, leefbaarheid, wonen en zorg en bewonersparticipatie. Financiën: deze afdeling is verantwoordelijk voor de administratieve organisatie en interne controle, de informatievoorziening, financiële verslaglegging en automatisering. Ondernemingsraad: behartigt de belangen van het personeel. Stichting Huurdersbelang Soomland: behartigt de belangen van de huurders en is gesprekspartner bij beleidsontwikkeling voor huurderszaken.

18

4

Financiële resultaten

Het jaar 2010 stond ook financieel in het teken van het gezamenlijke traject dat ingericht werd op het realiseren van een intensieve samenwerking tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 werd onderzocht. Tevens zijn er in 2010 twee belangrijke besluiten genomen in het kader van de verkoop van het project Raadhuisplein en het definitieve besluit om de exploitatie van complex de Warande per 1 januari 2012 te stoppen. Dit zijn trajecten geweest die veel tijd hebben gekost om de juiste keuzes te kunnen maken. Door de verkoop van het project Raadhuisplein kon de genomen onrendabele investering in 2008 worden terug geboekt waardoor een positiever jaarresultaat en aldus financiële positie is ontstaan. Door het positieve jaarresultaat is de solvabiliteit boven de norm van 25% gekomen. De solvabiliteit was begroot op 23,38 % en is ultimo 2010 27,01%. Jaarresultaat Het boekjaar 2010 word afgesloten met een positief resultaat van € 3.598.000. In de begroting 2010 was een positief jaarresultaat begroot van € 450.000. Het verschil ad € 3.148.000 wordt veroorzaakt door onder andere meer verkopen, minder onderhoudsuitgaven, minder uitgaven aan leefbaarheid en een hogere negatieve mutatie actuele waarde. Soomland had in zijn begroting opgenomen om zeven huurwoningen te verkopen. In werkelijkheid zijn tien woningen verkocht. Een positieve bijdrage aan het resultaat is vooral behaald door verkoop van het project Raadhuisplein. Diverse onderhoudswerkzaamheden zijn niet doorgegaan, zoals het afsluiten van een complex, grootonderhoud liften, vervangen cv. ketels en herstellen riolering. In het kader van leefbaarheid heeft Soomland in 2010 een minimale inspanning gedaan en geen grote projecten uitgevoerd. Op het gebied van personeelskosten is er een minimale overschrijding welke veroorzaakt wordt doordat in de begroting rekening was gehouden met een inzet van de interim directeur voor drie dagen per week. Uiteindelijk zijn dit, in verband met de voorgenomen fusie, vier dagen per week geworden. Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening is circa € 13,1 miljoen. De mutatie actuele waarde is circa € 10,1 miljoen negatief omdat de parameters voor huurstijging en algemene lasten moesten worden bijgesteld. Met name hierdoor is het positieve jaarresultaat uitgekomen op circa € 3,5 miljoen. De parameters zijn bijgesteld conform de normen van het WSW. Door Soomland is hierop een uitzondering gemaakt in het kader van de disconteringsvoet. Deze is door het WSW bijgesteld van 6% naar 5,25%. Echter, Soomland hanteerde al een disconteringsvoet van 5,25% zodat deze wijziging van de parameter geen financieel effect voor Soomland bewerkstelligde. Waardering bezit Soomland waardeert haar bezit op basis van bedrijfswaarde. Hierbij worden alle toekomstige kasstromen van het onroerend goed contant gemaakt. De bedrijfswaarde per 31 december 2010 bedraagt € 146.933.000. Op 31 december 2010 was de bedrijfswaarde € 157.502.000. De oorzaken van de waardeverandering zijn in de volgende tabel opgenomen.

invloed 1 jaar minder exploitatie wijziging parameters huur wijziging overige parameters verkopen bestaand bezit correctie rentabiliteit

€ € € € €

269.000 6.465.0003.538.000424.000411.000-

Het percentage voor de huurverhoging is bijgesteld van 2,25% naar 2%. De algemene lastenstijging is bijgesteld van 2% naar 3 % en de lastenstijging voor de onderhoudsuitgaven is bijgesteld van 3.25% naar 3%. Administratieve organisatie/interne controle In 2010 is er veelvuldig overleg geweest met de samenwerkingspartners in het kader van het due dilligence onderzoek. Nadat op basis van dit onderzoek door bestuurders geconstateerd werd dat er geen aanleiding was om het gezamenlijke traject dat ingericht werd op het realiseren van een

19

intensieve samenwerking tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 werd onderzocht, niet verder door te zetten, zijn gedurende het verslagjaar diverse overlegsituaties ingericht gericht op de voorgenomen fusie. In 2010 is een projectgroep ICT met daaronder diverse werkgroepen, zoals de werkgroep processen en informatievoorziening, gestart ter voorbereiding van de afstemming van de processen en de managementinformatie in 2011. De accountant heeft in 2010 een interim controle uitgevoerd en heeft hiervan een managementletter aangeboden aan de directie van Soomland. Treasury In de eerste helft van 2010 is de treasurycommissie Soomland twee keer bij elkaar geweest. In het kader van het gezamenlijke traject dat ingericht werd op het realiseren van een intensieve samenwerking tussen Castria Wonen, Soomland en Wonen West Brabant is vanaf de tweede helft van 2010 gestart met een gezamenlijke treasurycommissie. Omdat de projecten van Soomland waren stopgezet was er geen financieringsbehoefte voor Soomland en zijn geen leningen aangetrokken. De financieringsbehoefte die er was vanwege het aflossen van leningen is gedekt door een flexibele rollover lening. In voorgaande jaren is het renterisico van de financieringsbehoefte afgedekt door payer swaps aan te schaffen. Soomland had ultimo 2010 in totaal vijf payer swaps met een totale waarde van € 25 miljoen waarvan er in 2009 drie zijn gestart en in 2010 twee. Eén van de vijf payer swaps had een clausule betreffende het storten van een zekerheid bij de bank als de marktwaarde van de betreffende swap onder een bepaald niveau zou dalen. Omdat zich dit voorgedaan heeft in 2010 heeft Soomland € 870.000 als zekerheid gestort. De rentevisie van Soomland is dat na 2010 de rente zal stijgen en dat op de betreffende swap in 2011 niet meer bijgestort dient te worden. Naar verwachting zal in 2011 de gestorte zekerheid hierdoor weer komen vrij te vallen. In 2011 zullen de swaps door Stadlander ingezet worden voor nieuwe projecten waardoor geen open posities meer aanwezig zullen zijn. De gemiddelde rentevoet van de leningenportefeuille bedroeg ultimo 2010 4,55%. Ultimo 2009 was dit percentage 4,49%. Deze stijging is het gevolg van het aflossen van een fixlening met een rentepercentage van 2,55%. Belastingen Soomland heeft nog geen overeenkomst met de belastingdienst in het kader van het horizontaal toezicht, maar heeft wel overleg met de belastingdienst indien dit nodig is. Soomland verhuurde parkeergelegenheden aan derden waarbij geen omzetbelasting werd afgedragen. In 2010 is dit met de belastingdienst afgerond en is een suppletie toegepast. Corporaties leveren voor het grootste deel van hun omzet onbelaste prestaties voor de BTW. Maar er worden ook belaste prestaties geleverd. De BTW van de directe kosten wordt meestal in de periodieke aangifte teruggevraagd. De pro-rata regeling maakt het mogelijk om ook een gedeelte van de BTW op de indirecte kosten terug te krijgen. In dit kader heeft Soomland in 2010 € 6.531 terug ontvangen over het kalenderjaar 2006. Soomland heeft in 2010 het project Raadhuisplein met circa € 5 miljoen verlies verkocht waardoor verliesverrekening mogelijk was met aanslagen vennootschapsbelasting van voorgaande jaren en 2010. Ook dit traject is met de belastingdienst afgestemd. Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) is de financiële toezichthouder voor de corporatiesector. Jaarlijks beoordeelt het CFV de financiële positie van de individuele corporaties en adviseert de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de resultaten. Naar aanleiding van de ingezonden dPi 2010 kreeg Soomland (in overleg) het oordeel “voorlopig onvoldoende kwaliteit aangeleverde gegevens”. In maart 2010 heeft een gesprek plaats gevonden in verband met de voorgenomen fusie met het Centraal Fonds, Wonen West Brabant en Castria Wonen. In dit gesprek kwam naar voren dat Soomland alleen twee nieuwbouwprojecten en een minimale post voor leefbaarheid had opgenomen in de financiële prognosecijfers. Naar aanleiding hiervan heeft Soomland een nieuwe dPi ingediend waarbij de gewénste volkshuisvestelijke investeringsopgave is

20

opgenomen conform de uitgangspunten zoals die gehanteerd worden bij Wonen West Brabant. Het CFV heeft naar aanleiding van de nieuwe dPi en aanvullende informatie een definitief continuïteitsoordeel 2010 afgegeven met een oordeel A2. Een A2 oordeel betekent dat uit onderzoek is vastgesteld dat de voorgenomen activiteiten in de eerste drie prognosejaren passen bij de vermogenspositie van de corporatie. In het nader onderzoek is vastgesteld dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten in de laatste twee jaar de financiële positie in gevaar kunnen brengen. Tevens is vastgesteld dat de uitvoering van de voorgenomen activiteiten in de laatste twee jaar nog stuurbaar zou zijn, zodat het altijd nog mogelijk is om grote verlieslatende projecten uit te stellen of helemaal niet door te laten gaan waardoor de financiële positie er anders zou uit komen te zien. Soomland heeft in 2010 acties uitgezet om in aanmerking te komen voor projectsteun. Het CFV heeft aangegeven dat Soomland nog tijd heeft om andere maatregelen te nemen zoals onder andere het schrappen van, overigens volkshuisvestelijk noodzakelijke, projecten. Tevens geeft het CFV aan dat een andere mogelijkheid al is ingezet en dat is onderzoek naar fusie. Het CFV heeft bij het solvabiliteitsoordeel 2010 een voldoende afgegeven. De minister had in zijn oordeelsbrief 2009 verzocht om een nadere toelichting te geven over de oorzaken van de grote verschillen tussen prognoses en realisaties van nieuwbouw en verkoop. Soomland had in de verslagperiode projecten opgenomen die Soomland om financiële redenen niet kon realiseren en daarom heeft stopgezet. Met betrekking tot de verkoop had Soomland tot en met 2009 een passief verkoopbeleid. In de begroting werd uitgegaan van vijf verkopen per jaar wat jaren niet is gehaald. In 2010 heeft Soomland om financiële redenen het beleid aangepast naar een actief verkoopbeleid en er zijn in 2010 dan ook tien woningen verkocht. Waarborgfonds Sociale Woningbouw Soomland heeft in 2010 een faciliteringsvolume ontvangen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) ad € 5,5 miljoen. Soomland heeft geen leningen aangetrokken en het faciliteringsvolume is niet ingezet. Jaarlijks beoordeelt het WSW aan de hand van de ingeleverde verslagstaten de financiële positie van Soomland. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft het WSW in 2010 gerapporteerd dat Soomland conform artikel 8 van het reglement van deelneming van het “Waarborgfonds” voldoet aan de eisen van kredietwaardigheid. Verwijzend naar het reglement van deelneming van het WSW is Soomland gehouden pro rata deel te nemen in het totale risico. Soomland heeft in de administratie extra comptabel, een obligo verwerkt van cumulatief totaalbedrag van € 4.215.000. Honorarium accountant De externe accountant heeft voor haar werkzaamheden voor Soomland de volgende honoraria ontvangen. Onderzoeken van de jaarrekening Adviesdiensten op fiscaalterrein Totale honoraria

€ 30.404,50 - 66.660,25 € 97.064,75

Toekomst Soomland heeft in de begroting vanaf 2011 al haar volkshuisvestelijke taken opgenomen. Zo zijn in deze en de meerjarenbegroting extra middelen voor leefbaarheid, energiemaatregelen, onrendabele investeringen en sloopprojecten opgenomen. De bedragen sluiten aan op de ambities en begroting zoals deze door de andere twee fusie corporaties zijn opgenomen. Het gevolg hiervan is dat Soomland vanaf 2013 een negatief jaarresultaat ontwikkeld en het eigen vermogen vanaf die periode afneemt. Het geprognosticeerde negatieve jaarresultaat van 2012 wordt veroorzaakt doordat het complex “de Warande” uit exploitatie is genomen in 2012. Het positieve resultaat van 2010, dat het gevolg is van de verkoop van het project Raadhuisplein, zorgt er voor dat het eigen vermogen van Soomland later gaat dalen dan in eerste instantie was verwacht.

21

ontwikkeling jaarresultaat ontwikkeling eigen vermogen bedragen * € 1.000

€

2010 2011 3.598 € 1.038 €

€ 42.705

€ 43.743

2012 293- €

€ 43.450

2013 5.707- €

€ 37.743

€

2014 6.487- € 31.256

2015 5.774-

€ 25.482

Soomland is per 1 januari 2011 juridisch gefuseerd met Wonen West Brabant en Castria Wonen. Tijdens het vooronderzoek of de fusie financieel mogelijk was, is gekeken naar twee belangrijke financiële kengetallen, die gezamenlijk het verloop van het vermogen en de kasstromen toetsen. De solvabiliteit bij waardering bedrijfswaarde, welke tenminste 20% dient te zijn, en de Interest Coverage Ratio (ICR), welke niet onder de 1,5 mag dalen. Het resultaat van het onderzoek is dat het solvabiliteitsverloop van de nieuwe fusieorganisatie, “Stadlander”, voldoet aan de norm, de ICR daalt soms net onder de vastgestelde norm. De financiële positie van de fusiecorporaties is stabiel en voldoet in bijna alle jaren aan de vastgestelde normen. Deze vertrouwenwekkende conclusies uit de analyse van de begrotingscijfers van het onderzoek zijn getrokken voordat er duidelijkheid was over de positieve ontwikkeling in het jaarresultaat bij Soomland.

22

5

Verslag van de Raad van Toezicht

Het jaar 2010 was voor de Raad van Toezicht een jaar van vooruit kijken. Nadat in het voorafgaande jaar door de Raad van Toezicht nadruk is gelegd op het beheersbaar houden van de zorgelijke financiële situatie waarin Soomland verkeerde, stond het verslagjaar in het teken van samenwerking. Centraal hierbij was het streven om een duurzame oplossing te vinden voor de volkshuisvestelijke opgave van Soomland. Met grote instemming hebben wij dan ook het besluit van de directeurbestuurder ondersteund tot een strategische heroriëntatie van Soomland welke begin 2010 mede aanleiding is geweest voor een verklaring van drie corporaties, te weten Castria Wonen, Wonen West Brabant en Soomland om de intentie uit te spreken een gezamenlijk traject in te gaan, gericht op het realiseren van een intensieve samenwerking, waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 wordt onderzocht. In dit gezamenlijke traject is ook de Raad van Toezicht van Soomland actief betrokken geweest, enerzijds om toe te zien op de waarborging van de volkshuisvestelijke opgave van Soomland en anderzijds bij de selectie van de Raad van Commissarissen van Stadlander. Door de fusie met Castria Wonen en Wonen West Brabant is de meest optimale invulling gevonden om onze volkshuisvestelijke taak ook in de toekomst te kunnen vervullen. Naast het vinden van een duurzame oplossing voor de zorgelijke situatie van Soomland, was het tweede deel van onze opdracht aan de interim directeur-bestuurder om de risico’s in de projectenportefeuille tot beheersbare proporties terug te dringen. Met de verkoop van het volledige project Raadhuisplein is hier in hoge mate aan voldaan. We kunnen ons hierdoor niet alleen weer focussen op de volkshuisvestelijke opgave, maar ook financieel staan we er hierdoor een slag beter voor. Dit neemt niet weg dat wij ons zorgen maken over de houdbaarheid van de taakstelling van Soomland op de langere termijn. Wij beschouwen de opdracht die gegeven is aan de interim directeur-bestuurder als volbracht en een woord van dank aan de heer E.J. van Exter op deze plaats is dan ook van toepassing. Maar net zo goed spreken wij een woord van dank uit aan alle medewerkers van Soomland, zonder wier inspanning en constructieve opstelling deze positieve resultaten niet mogelijk waren geweest.

Toezicht De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid en de algemene gang van zaken bij Soomland en de aan Soomland verbonden rechtspersonen en vennootschappen. De raad bestaat uit zeven personen. De toezichtstaak beperkt zich niet tot financiële aspecten, maar strekt zich ook uit tot maatschappelijke taken en (bedrijfs-)risico’s. Tevens adviseert de raad de directeur-bestuurder, gevraagd en ongevraagd, bij belangrijke besluiten en is verantwoordelijk voor aanstelling, beoordeling en ontslag van de directeur-bestuurder. Profielschets Bij het reglement van de Raad van Toezicht is een profielschets opgenomen met algemene, specifieke en persoonlijke competenties waaraan de leden moeten voldoen. In deze profielschets is opgenomen dat de raad streeft naar een evenwichtige samenstelling en differentiatie in geslacht, leeftijd en maatschappelijke positie. Bij de algemene competenties gaat het om: • inzicht in financiële en economische aspecten, risico's en beheersingsmaatregelen; • (basis)kennis van de volkshuisvesting, corporatiebranche en werkgebied; • ervaring met besturen en/of toezicht houden; • brede maatschappelijke ervaring en betrokkenheid. De raad streeft ernaar dat de volgende specifieke competenties vertegenwoordigd zijn: • financieel-economisch; • juridisch; • bedrijfskundig/organisatiekundig; • sociaal maatschappelijk; • volkshuisvestelijk / projectontwikkeling; • welzijn, zorg en veiligheid.

23

De persoonlijke competenties van de leden moeten voldoen aan: • een kritische basisopstelling; • voldoende zelfreflectie; • objectief, onafhankelijk, integer en nieuwsgierig. Samenstelling In 2010 was de samenstelling van de Raad van Toezicht als volgt: Voorzitter De hr. drs. K. Hielkema, leeftijd op 31 december 2010: 70 jaar. Beroep: gepensioneerd directeur AKZO NOBEL Resins. Relevante nevenfuncties: voorzitter van de Stichting Vrienden van Hospice de Markies, lid van de Raad van Toezicht Lievensberg Ziekenhuis. Vice-voorzitter De hr. R.C.M. Franken, leeftijd op 31 december 2010: 59 jaar. Beroep: voormalig registeraccountant. Relevante nevenfuncties: penningmeester Stichting de Paraplu. Secretaris De hr. C. de Kort, leeftijd op 31 december 2010: 73 jaar. Beroep: gepensioneerd reclamemedewerker. De heer De Kort is lid op bindende voordracht van SHS Leden De hr. C.A. van Loon, leeftijd op 31 december 2010: 57 jaar. Beroep: senior bestuurder De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening. Relevante nevenfuncties: lid Regionaal Sociaal Economisch Beraad West-Brabant, lid Regionaal Arbeidsmarktplatform. De hr. mr. drs. J.A.H.M. de Moor FB, leeftijd op 31 december 2010: 53 jaar. Beroep: directeur Stimo Advies. De heer De Moor is lid op bindende voordracht van SHS. Mw. J.M.J. Stuart, leeftijd op 31 december 2010: 70 jaar. Beroep: gepensioneerd lerares. Relevante nevenfuncties: bestuurslid van Stichting de Paraplu, Kruisvereniging Bergen op Zoom, bestuurslid PCI. De hr. A.A.F.M. Verhoeven, leeftijd op 31 december 2010: 63 jaar. Beroep: gepensioneerd lid Raad van Bestuur zorgorganisatie Tante Louise Vivensis. Geen relevante nevenfuncties. De relevante nevenfuncties van de Raad van Toezicht zijn gemeld en gecontroleerd op onafhankelijkheid en mogelijke belangenverstrengeling, zoals opgenomen in de Governancecode Woningcorporaties. De meerderheid van de leden van de raad is onafhankelijk. Eén lid, op voordracht van SHS, is huurder van Soomland. De raad is van mening dat deze relatie de onafhankelijkheid van de raad als geheel en van het lid in het bijzonder niet in de weg staat. Indien in voorkomende gevallen deze huurdersrelatie een rol kan / zal spelen, wordt het betreffende lid uitgesloten van discussie en besluitvorming. De raad verklaart in 2010 zijn taken onafhankelijk te hebben uitgevoerd. Aftreden In overeenstemming met de statuten en conform de gemeenschappelijke afspraken die hierover gemaakt zijn met de collega Raden van Commissarissen van Wonen West Brabant en Castria Wonen hebben de toezichthouders van Soomland unaniem besloten om per ingang fusiedatum collectief af te treden.

24

Honorering De leden van de Raad van Toezicht ontvangen voor hun werkzaamheden een jaarlijkse vaste vergoeding in overeenstemming met de “Adviesregeling Honorering Toezichthouders in Woningcorporaties” van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties. Naam Hr. drs. K. Hielkema Hr. R.C.M. Franken Hr. C. de Kort Hr. J.A.H.M. de Moor Hr. C.A. van Loon Mw. J.M.J. Stuart Hr. A.A.F.M. Verhoeven

Functie Voorzitter Vice-voorzitter Secretaris Lid Lid Lid Lid

Honorering € 8.250 € 5.600 € 5.600 € 5.600 € 5.600 € 5.600 € 5.600

Belangenverstrengeling In het reglement van de Raad van Toezicht is de werkwijze beschreven hoe gehandeld dient te worden indien (potentieel) tegenstrijdige belangen voorzien worden. In het verslagjaar hebben zich geen transacties voorgedaan waarbij sprake is van tegenstrijdige belangen van de Raad van Toezicht en/of directeur-bestuurder. Werkwijze De taken, werkwijze, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn beschreven in de statuten van Soomland en het Reglement van de Raad van Toezicht. Dit reglement is in 2007 aangepast aan de bepalingen van de Governancecode Woningcorporaties en in 2008 vastgesteld. Het reglement van de Raad van Toezicht is geplaatst op de website van Soomland. De Raad van Toezicht en directeur-bestuurder zijn samen verantwoordelijk voor een goede governancestructuur. Afwijkingen: De raad onderschrijft in het algemeen de principes van de Governancecode. Op de volgende punten wordt van de code afgeweken: • voor de jaarlijkse bijeenkomst met de belanghouders wordt geen reglement gemaakt daar Soomland ruimte wil hebben om zelf invulling te geven aan de verantwoording aan haar stakeholders. • leden van de Raad van Toezicht kunnen maximaal twee keer (in plaats van drie keer) voor een periode van vier jaar zitting hebben in de raad. De raad houdt zich aan de termijnen zoals beschreven in de statuten van Soomland. Risico- en beheersingssystemen Toetsing van de voorstellen en besluiten van de directeur-bestuurder heeft in 2010 plaatsgevonden met behulp van de volgende instrumenten: • treasurystatuut en -jaarplan; • bedrijfsbegroting (inclusief onderhoudsbegroting en investeringsbegroting); • driemaandelijkse tussentijdse rapportage over de voortschrijdende resultatenrekening en het jaarresultaat; • jaarverslag en jaarrekening; • managementletter accountant en checklist uit te voeren acties; • beoordeling CFV (financiële positie en rapport “corporatie in perspectief”), WSW en Ministerie van VROM; • bedrijfstakcode van Aedes. • beleid frauderisico • klokkenluidersregeling • bestuurs- en Raad van Toezicht reglement Kerncommissies De raad heeft uit zijn midden twee kerncommissies samengesteld: auditcommissie en remuneratiecommissie. Deze commissies bespreken de betreffende onderwerpen en adviseren de voltallige raad over de te nemen besluiten.

25

Auditcommissie De auditcommissie bestaat uit de heren Franken en De Moor van de Raad van Toezicht en is aangevuld met de directeur-bestuurder en de manager financiën. Voor de werkwijze, samenstelling, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de auditcommissie is een reglement opgesteld. In de commissie worden de financiële en fiscale aspecten en risico’s van de bedrijfsvoering besproken. De commissie is in het verslagjaar vijf keer bijeengekomen, waarvan één keer in aanwezigheid van de externe accountant, en heeft de volgende onderwerpen besproken en gerapporteerd aan de Raad van Toezicht: • jaarrekening 2009; • managementletter 2009 en 2010; • Vpb; • treasuryrapportages; • projecten; • rapportage CFV; • WSW-brief; • begroting 2011 en financiële meerjarenplanning 2012 tot en met 2015; • treasury jaarplan 2011. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie heeft tot doel de Raad van Toezicht te adviseren over de selectie, benoeming en bezoldiging van de directeur-bestuurder en de Raad van Toezicht. Deze commissie bestaat uit de heer Hielkema, de heer Van Loon en mevrouw Stuart. Voor de werkwijze, samenstelling, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de remuneratiecommissie is een reglement opgesteld. De remuneratiecommissie is in het verslagjaar niet bijeen gekomen.

Besluiten In het reglement van de Raad van Toezicht is vastgelegd dat de raad tenminste vier keer per jaar ter vergadering bijeenkomt. In 2010 heeft de Raad van Toezicht zes maal samen met de directeurbestuurder vergaderd. De reguliere vergaderingen zijn voorbereid door de voorzitter en de directeurbestuurder. Bij de goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening 2009 waren ook de accountant en het managementteam aanwezig. Bij de bespreking van de begroting 2011 was de manager financiën aanwezig. Nagenoeg bij alle vergaderingen was de Raad voltallig aanwezig. De belangrijkste besluiten van de Raad van Toezicht gedurende het verslagjaar waren: •

• • • • • • • • •

instemmen met een strategische heroriëntatie van Soomland welke begin 2010 mede aanleiding is geweest voor een verklaring van drie corporaties, te weten Castria Wonen, Wonen West Brabant en Soomland om de intentie uit te spreken een gezamenlijk traject in te gaan, gericht op het realiseren van een intensieve samenwerking, waarbij een juridische fusie van partijen per 1 januari 2011 wordt onderzocht; instemmen met het versturen van een aanvraag voor toestemming van een voorgenomen fusie tussen Soomland, Castria Wonen en Wonen West Brabant door de minister van Wonen Werken en Integratie; goedkeuring jaarrekening en jaarverslag 2009; goedkeuring controlerapport jaarrekening 2009 Deloitte; decharge directeur-bestuurder 2009; goedkeuring met verkoop van het project Raadhuisplein aan bouwcombinatie B. de Nijs-Soffers B.V.; instemmen met het besluit tot fusie met Castria Wonen en Wonen West Brabant door de directeur-bestuurder; goedkeuring treasuryjaarplan; goedkeuring bedrijfsbegroting 2011; unaniem besluit tot collectief aftreden van de Raad van Toezicht op fusiedatum Soomland, Castria Wonen en Wonen West Brabant.

De overige onderwerpen die in de raad zijn besproken zijn: • beoordeling CFV, WSW en Ministerie van VROM; • verslagen auditcommissie; • managementinformatie; • managementletter 2009 en 2010.

26

Vaststelling notulen, besluitenlijst en actielijst door de Raad van Commissarissen van Stadlander Tijdens de eerste vergadering van de Raad van Commissarissen van Stadlander zijn de notulen van de reguliere vergaderingen van de Raad van Toezicht van Soomland, inclusief besluitenlijst en actielijst vastgesteld.

Toekomst Goedkeuring is verleend aan de besluitvorming tot juridische fusie per 1 januari 2011 van de corporaties Wonen West Brabant, Soomland en Castria Wonen. Als zogenaamde fusiedrager functioneert de stichting Wonen West Brabant, - die verder gaat onder de naam “Stadlander” - en de beide andere stichtingen bestaan per deze datum niet meer. Begin 2011 is er een nieuwe Raad van Commissarissen benoemd. Het jaar 2011 zal een jaar zijn waarin “opbouw” centraal staat. Dat betreft uiteraard de organisatie zelf maar zeker ook een nieuwe governance structuur voor de nieuwe corporatie. Er kan daartoe ruim geput worden uit de ervaringen van de “donorcorporaties”, maar dat neemt niet weg, dat deze Raad een forse klus te klaren heeft. De omstandigheden, waaronder deze Raad haar werkzaamheden start, zijn ook verre van ideaal nu van Rijkswege een forse afroming van corporatievermogens is aangekondigd. Op landelijk niveau is maar liefst sprake van ongeveer € 600 miljoen per jaar. Daar staat tegenover, dat Stadlander aan de slag kan op basis van een regionale “Visie op Wonen en Leven in West-Brabant en Tholen 2025”, een visie, waarin heldere uitgangspunten voor de toekomst van de woningmarkt in onze regio staan geformuleerd. Wij hebben er alle vertrouwen in, dat aan het einde van dit jaar de nieuwe organisatie er staat, en dat Stadlander haar toezeggingen aan de huurders dat de dienstverlening op hoog niveau zal blijven, ook waar maakt.

Mw. A. van den Berg Voorzitter Raad van Commissarissen Stadlander

27

Bijlage - Verantwoording toegewezen woningen door Soomland in het verslagjaar

Eenpersoons huishouden LEEFTIJD

JAARINKOMEN

≤ 357,37

Jonger dan 65 jaar

Tot € 21.450

Jonger dan 65 jaar

Groter dan € 21.450

65 jaar en ouder

Groter dan € 20.200

65 jaar en ouder

Tot € 20.200

JAARINKOMEN

Jonger dan 65 jaar

Tot € 29.125

Jonger dan 65 jaar

Groter dan € 29.125

65 jaar en ouder

Tot € 27.575

65 jaar en ouder

Groter dan € 27.575

5

84

7

26

3

36

1

1

2

8

5

13

71

14

135

> 548,18

Totaal

≤ 357,37

Drie- en meerpersoons huishouden LEEFTIJD

JAARINKOMEN

≤ 357,37

Jonger dan 65 jaar

Tot € 29.125

Jonger dan 65 jaar

Groter dan € 29.125

65 jaar en ouder

Groter dan € 27.575 Totaal

HUURGRENZEN > 357,37 ≤ 548,18

8

18

8

34

1

17

9

27

1

4

5

2

4

6

38

25

72

> 548,18

Totaal

4

7

11

5

6

11

1

1

14

23

9

Totaal

Totaal

36

Tweepersoons huishouden LEEFTIJD

> 548,18

43

50

Totaal

HUURGRENZEN > 357,37 ≤ 548,18

HUURGRENZEN > 357,37 ≤ 548,18

9

28

6

Jaarrekening

6.1 Rapport van bevindingen

29

30

31

6.2 Balans per 31-12-2010

31-12-2010

31-12-2009

Activa

Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling

146.934

157.502

3.096

3.080

1.004

1.152

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Subtotaal vaste activa

151.034

161.734

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Latente te verrekenen VPB

0

246

671

718

Subtotaal financiële vaste activa

671

964

Vlottende activa Voorraden

2.675

0

281

195

2.250

346

351

367

Vorderingen Huurdebiteuren Overige vorderingen Overlopende activa Subtotaal vlottende activa

Liquide middelen

Totaal generaal

5.557

908

820

159

158.082

163.765

32

31-12-2010

31-12-2009

Passiva

Eigen Vermogen Kapitaal Overige reserve

0

0

42.705

39.107

Subtotaal eigen vermogen

42.705

39.107

Voorzieningen Pensioenen

0

0

Onrendabele investering

0

7.519

Jubileumuitkering

17

0

Loopbaanontwikkelingsbudget

68

0

118

137

Latente belastingverplichting VPB Subtotaal voorzieningen

203

7.656

Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen

108.658

108.725

55

55

Subtotaal langlopende schulden

108.713

108.779

Kortlopende schulden Schulden aan gemeente

0

0

Schulden aan kredietinstellingen

0

608

Schulden aan leveranciers

442

525

Belastingen

175

217

5.844

6.873

Overlopende passiva Subtotaal kortlopende schulden

Totaal generaal

6.461

8.223

158.082

163.765

33

6.3 Waarderingsgrondslagen Balans Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie De woningen met daarbij behorende installaties, garages, parkeerplaatsen en commerciële ruimten en later aangebrachte verbeteringen zijn gewaardeerd tegen actuele waarde, i.c. de bedrijfswaarde. Het (eventueel) niet rendabele gedeelte van de stichtingskosten van een complex in aanbouw wordt ten laste van de winst- en verliesrekening verantwoord.

Bedrijfswaarde woningen De uitgangspunten voor de berekening van de bedrijfswaarde zijn per 31 december 2010 gewijzigd. Voor de berekening van de bedrijfswaarde voor woningen, wooneenheden en woongebouwen worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: • Huurstijging 2011 en 2012

1,50%

• Huurstijging vanaf 2013

2,00%

• Huurderving

0,30%

• Algemene lastenstijging gemiddeld per jaar

3,00%

• Lastenstijging onderhoudsuitgaven gemiddeld per jaar

3,00%

• Disconteringsvoet

5,25%

De disconteringsvoet gehanteerd door het WSW is 5,25%. De disconteringsvoet beweegt zich in de periode 2007 tot en met 2015 rond de 4,75%. Voor de bedrijfswaardeberekening is uitgegaan van de WSW norm 5,25%.

Ten aanzien van complex De Warande zijn de volgende parameters gehanteerd: • Huurstijging 2011 en 2012

1,50%

• Huurderving 2011

85,00%

• Huurderving 2012

100,00%

• Algemene lastenstijging gemiddeld per jaar

3,00%

• Lastenstijging onderhoudsuitgaven gemiddeld per jaar

3,00%

• Disconteringsvoet

5,25%

Het huidige besluit is dat de exploitatie van de Warande op 1 januari 2012 wordt beëindigd.

Voor onderhoudskosten zijn de bedragen uit het meerjaren onderhoudsprogramma (IBIS-MAIN) overgenomen. De onderhoudsuitgaven zijn tot einde exploitatieperiode opgenomen waarbij het planmatigonderhoud in de laatste 10 jaar van de exploitatieperiode is geëlimineerd.

34

Bij de berekening van de bedrijfswaarde is rekening gehouden met een restwaarde ter grootte van de nominale waarde van de historische uitgaafprijs van de grond.

In 2006 is besloten het woningbezit te verdelen in productmarktcombinaties (PMC) per gemeente. Aangezien het grootste woningbezit is gelegen in de gemeente Bergen op Zoom is deze verdeeld in vier regio’s. Het woningbezit in andere plaatsen is per gemeente verdeeld in productmarktcombinaties.

Toekomstige verkoop woningen In de berekening van actuele waarde is geen rekening gehouden met verkoop van woningen. Begroot wordt een jaarlijkse verkoop van zeven huurwoningen. De woningen zijn niet specifiek aangewezen. In 2010 zijn tien huurwoningen verkocht.

Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling worden gewaardeerd tegen historische uitgaafprijzen en toegerekende kosten betreffende voorbereiding, toezicht etc., onder aftrek van een eventuele onrendabele investering.

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen historische uitgaafprijs, verminderd met de daarop toegepaste lineaire afschrijvingen. De restwaarde wordt nihil geacht. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: • Kantoorpand

50

jaar

lineair

• Inrichting kantoorpand

10

jaar

lineair

• Inventaris

3/5/10

jaar

lineair

• Vervoermiddelen

5

jaar

lineair

Financiële vaste activa Te vorderen Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) De waardering van de te vorderen BWS-subsidies vindt plaats tegen contante waarde. Op de vordering wordt jaarlijks afgelost en vindt jaarlijks rentebijschrijving plaats. De uitbetaling van deze subsidie geschiedt in gelijke bedragen en is gespreid over maximaal 30 jaar.

Latente te verrekenen VPB Door invoering van de integrale belastingplicht ontstaat voor de opgenomen leningen een verschil tussen de fiscale waardering en de bedrijfseconomische waardering. Als gevolg van de waarderingsverschillen ontstaat ultimo 2010 een latente te verrekenen vennootschapsbelasting. De post is in de balans tegen een nettorente van 3,4125% contant gemaakt.

35

Vlottende activa Vorderingen De huurdebiteuren en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, onder aftrek van een waarderingscorrectie voor mogelijke oninbaarheid. Voor de waarderingscorrectie is de statische methode toegepast.

Liquide middelen Dit betreft de direct opeisbare saldi en beleggingen op korte termijn.

Eigen vermogen De overige reserves betreft de algemene bedrijfsreserve en de reserve verschil actuele waarde versus historische kostprijs. In de reserve verschil actuele waarde versus historische kostprijs is de mutatie van de actuele waarde (in relatie tot de boekwaarde historische uitgaafprijs) opgenomen.

Voorzieningen Voorziening pensioen De voorziening is in de loop van 2009 beëindigd.

Voorziening onrendabele investering Deze voorziening wordt getroffen voor eventuele onrendabele investeringen.

Voorziening jubileumuitkering Deze voorziening is voor toekomstige jubileumuitkering van huidige werknemers. Jubileumuitkeringen vinden plaats bij een 12,5, 25 en 40 jarig dienstverband. De contante waarde is bepaald tegen 5%.

Voorziening loopbaanontwikkelingsbudget Deze voorziening is getroffen omdat in de CAO bepaalde loopbaanbudgetten zijn opgenomen voor huidige werknemers.

Latente belastingverplichting VPB Door invoering van de integrale belastingplicht ontstaat voor de opgenomen leningen een verschil tussen de fiscale waardering en de bedrijfseconomische waardering. Als gevolg van de waarderingsverschillen ontstaat ultimo 2010 een voorziening voor latente belastingverplichtingen. De post is in de balans tegen een nettorente van 3,4125% contant gemaakt.

36

Langlopende schulden Vermogen op lange termijn De leningen zijn opgenomen tegen nominale waarde verminderd met aflossing. De te betalen aflossingen van leningen die in 2011 vervallen, zijn opgenomen onder schulden op korte termijn. Voor de aangetrokken leningen zijn geen zekerheden verstrekt aan geldgevers. De leningen zijn echter wel geborgd door het WSW.

Waarborgsommen Deze zijn opgenomen tegen de nominale waarde.

Kortlopende schulden Deze zijn opgenomen tegen nominale waarde.

37

6.4

Winst en Verliesrekening 2010 2010

2009

Bedrijfsopbrengsten Huren

13.566

13.479

794

947

0

5

1.054

496

116

285

15.530

15.212

64

73

-9.903

1.963

24

24

1.374

1.397

Sociale lasten

129

125

Pensioenen

205

210

Lasten onderhoud

2.211

2.317

Overige bedrijfslasten

2.497

2.805

Subtotaal bedrijfslasten

-3.399

8.914

Bedrijfsresultaat

18.929

6.298

Rentebaten

163

111

Waardeverandering financiële vaste activa

-13

0

Rentelasten

5.949

5.585

Subtotaal financiering

5.799

5.474

13.130

824

628

396

13.758

1.220

-10.160

-1.226

3.598

-6

Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende goederen Overige bedrijfsopbrengsten Subtotaal bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen

Financiering

Resultaat uit gewone bedrijfsuitvoering Belastingen Vennootschapsbelasting Resultaat na belasting voor mutatie actuele waarde

Mutatie actuele waarde materiële vaste activa

Resultaat na mutatie actuele waarde

38

6.5

Grondslagen voor de resultaatbepaling

Algemeen In het bedrijfsresultaat komen tot uitdrukking de bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten voortvloeiend uit de normale bedrijfsuitoefening. In het jaarresultaat zijn, naast het exploitatieresultaat, begrepen de baten en lasten die niet worden geacht tot de normale bedrijfsuitoefening te behoren.

Als baten worden de opbrengsten aangemerkt, die op balansdatum geïnd of invorderbaar waren en als lasten die kosten, die op de balansdatum betaald, verschuldigd of voorzienbaar waren. Bedrijfsopbrengsten Huren De huren zijn onderworpen aan de overheidsvoorschriften ten aanzien van de huurverhoging. Huurbaten worden in de Winst- en Verliesrekening gepresenteerd onder aftrek van eventuele huurderving.

Vergoedingen (servicekosten) Deze vergoedingen worden ontvangen van huurders en dienen ter dekking van gemaakte kosten voor leveringen en diensten.

Overheidsbijdragen Alle ontvangen overheidsbijdragen die in de exploitatie zijn opgenomen hebben betrekking op de woningaanpassingen (Wmo).

Verkoop onroerende goederen Onder verkoop onroerende goederen worden de verkopen verantwoord. De verkoopprijs wordt bij verkoop door een onafhankelijke taxateur bepaald.

Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten worden alle overige baten opgenomen die voortvloeien uit de gewone bedrijfsuitoefening.

Bedrijfslasten Afschrijving materiële vaste activa De afschrijvingen hebben betrekking op de activa ten dienste van de exploitatie.

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Onder deze post wordt opgenomen de afwaardering van de materiële vaste activa, indien de bedrijfswaarde naar verwachting duurzaam lager is dan de stichtingskosten. Tevens worden hier de lasten verantwoord van projecten die tussentijds zijn beëindigd.

39

Onderhoudslasten Hieronder vallen de kosten voor het dagelijks-, mutatie- en planmatig onderhoud. Het onderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden, kosten van materiaalverbruik en kosten van eigen dienst. In de Winst- en Verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoorten lonen en salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten.

Overige bedrijfslasten Hieronder zijn de overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de gewone bedrijfsvoering zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen, levering goederen en diensten.

Rente Rentebaten De rentebaten vloeien voort uit beleggingen en rekening-courant.

Rentelasten Deze rentelasten hebben betrekking op rente over kapitaalmarktleningen en derivaten ter financiering van het bezit.

Vennootschapsbelasting Corporaties zijn van 1 januari 2008 geheel belastingplichtig dit tot gevolg dat over het fiscale resultaat van haar activiteiten vennootschapbelasting verschuldigd is.

Mutatie actuele waarde materiële vaste activa Hieronder wordt de mutatie van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa verantwoord, niet zijnde mutaties als gevolg van investeringen en desinvesteringen. Dit betreft de mutaties welke het gevolg zijn van het verloop van de exploitatie in tijd, wijziging van parameters, levensduurwijziging en rentabiliteitswaardecorrectie.

40

6.6

Kengetallen

Omschrijving

Jaar 2010

Aantal verhuureenheden in exploitatie: - Woningen/woongebouwen: vooroorlogs Woningen/woongebouwen: naoorlogs Onzelfstandige woonruimte (wooneenheden) Sociaal pension (wooneenheden)

2009

2008

2007

2006

25

25

25

25

25

2.180 90

2.190 90

2.190 90

2.193 68

2.185 59

22

22

22

22

22

2.317

2.327

2.327

2.308

2.291

Overige verhuureenheden niet zijnde woningen Garages

59 117

59 117

59 117

60 117

57 117

Parkeerplaatsen in parkeergarages Parkeerplaatsen

343 141

343 141

343 141

343 99

343 99

4

4

17

15

10

0

0

0

0

0

2.981

2.991

3.004

2.942

2.917

Totaal woningen/woongebouwen/wooneenheden - Onroerende zaken niet zijnde woningen:

Gebouwen in ontwikkeling - Overige verhuureenheden: Beheerwoningen Totaal verhuureenheden

Gemiddelde grondslag onroerend

133.502

135.961 129.925 122.063 108.952

zaakbelasting per woning: Mutaties woningbezit: - Aantal in aanbouw/restauratie - Aantal in aanbouw koopappartementen

0 0

0 0

0 0

17 0

6 0

- Aantal in aanbouw wijkcentrum - Aantal in aanbouw onzelfstandige woonruimte

0 0

0 0

0 0

0 0

1 9

- Aantal opgeleverde verhuureenheden Parkeerplaatsen

0 0

0 0

2 6

8 0

0 1

0 0

0 0

0 20

1 9

1 0

0

0

0

0

0

Parkeerplaatsen / garages Pand

0 0

0 0

36 1

0 0

0 0

Kantoren - Aantal woningen verkocht

0 10

0 0

1 3

0 0

0 1

0

0

0

0

1

Commerciële ruimte / dagverblijf Onzelfstandige woonruimte - Aantal aangekocht: Woningen

- Aantal woningen uit exploitatie

41

Omschrijving

Jaar 2010

Kwaliteit: - Aantal technische klachten per woning - Kosten klachten- en mutatieonderhoud per woning

2009

2008

2007

2006

1,50 407

1,58 285

1,56 285

1,60 364

1,35 317

- Kosten renovatie en grootonderhoud per woning

547

725

715

1.738

790

- Totale kosten onderhoud per woning

954

1.021

1.000

2.102

1.120

11,13

11,03

10,16

11,24

10,34

0,73 6,14

0,51 4,79

0,48 3,43

0,52 3,11

0,71 2,67

27,01

23,88

23,38

30,31

33,65

- Liquiditeit - Rentabiliteit eigen vermogen

0,99 8,42

0,13 -0,02

0,05 -26,49

0,06 -8,31

0,16 3,43

- Rentabiliteit vreemd vermogen - Rentabiliteit totaal vermogen

5,16 3,67

4,41 3,34

4,30 3,28

4,56 3,16

4,51 2,96

-13,58 16.519

-14,00 20.938

-14,00 20.304

-10,48 21.285

-8,84 22.183

6.148

556

-5.736

63

1.345

18.431 88

16.806 3.290

16.808 3.556

21.437 11

23.390 19

8.040 38

6.537 42

6.286 47

6.004 56

5.939 55

- Overige waardeveranderingen per woning - Overige lasten per woning

-6.643 6.292

844 2.945

7.000 2.658

19 3.666

-68 2.585

- Renteresultaat per woning - Belasting per woning

-2.503 -271

-2.352 170

-2.353 -231

-2.245 33

-2.067

1.553

-3

-4.453

-1.781

802

Aantal formatieplaatsen per 1.000 woningen: - Algemene beheerzaken

0,82

0,76

1,18

1,44

2,06

- Wonen - Financiën

2,42 1,73

2,40 1,72

2,40 1,72

2,15 1,52

1,92 1,53

5,08 10,50

5,06 9,93

5,44 10,75

5,46 10,56

5,02 10,52

27 17

27 16

29 17

28 18

28 19

10

11

12

10

9

Het verhuren van woningen: - Mutatiegraad - Huurachterstand in % jaarhuur (actieve contracten) - Huurderving in % jaarhuur Financiële continuïteit: - Solvabiliteit

- Renteresultaat in % eigen vermogen - Interne financiering per woning - Cashflow per woning Balans- en Winst- en Verliesrekening: - Eigen vermogen per woning - Overige voorzieningen per woning - Totaal opbrengsten per woning - Kapitaalslasten per woning

- Resultaat per woning Personeelsbezetting:

- Vastgoed - Totaal formatieplaatsen per 1.000 woningen - Werkelijk aantal personeelsleden: - full time - parttime

42