m 31 december 2010

Project Pilot Preventie Eergerelateerd geweld voor jongeren en hun ouders

1 juli 2009 t/m 31 december 2010

Eerste tussentijdse rapportage 1 juli 2009 t/m februari 2010

Maart 2010

Inhoudsopgave

1. Inleiding 1.1 1.2 1.3 2.

Start Verloop West- Friesland

Stand van zaken van de activiteiten 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Deskundigheid in het signaleren vergroten Voorlichting op ROC’s Voorlichting bij de moskee en andere kerken Oprichten van regionale platforms Convenanten met ketenpartners Kennisuitwisseling en –overdracht

Bijlage 1:

Beleidsuitgangspunten Horizon College (concept)

Bijlage 2:

Vooraankondigingen en uitnodigingen Horizon College inzake trainingen

Bijlage 3:

Programma, signalenlijst, verslag en evaluatie van de training van docenten en coaches ROC Kop van Noord-Holland

2 Tussentijdse rapportage Pilot Preventie Eergerelateerd geweld voor jongeren en hun ouders – maart 2010

1. Inleiding 1.1 Start In de zomer 2009 is de toezegging verkregen voor het project ‘Pilot Preventie Eergerelateerd Geweld voor jongeren en hun ouders’. Daarop zijn verschillende stappen ondernomen; er zijn afspraken gemaakt met ACB Kenniscentrum, Internationaal Vrouwencentrum, Sizin en de ROC Het Horizon College en ROC Kop van Noord-Holland. Ook de projectoverstijgende trainingen over eergerelateerd geweld voor de ketenpartners Steunpunt Huiselijk Geweld zijn afspraken gemaakt. In deze verslaglegging wordt de indeling van de activiteiten conform het projectplan aangehouden. 1.2 Verloop Het project is in een sneltreinvaart van start gegaan: de trainingen inspireerden de vele ketenpartners van de Steunpunten in Noord-Kennemerland en Kop van Noord-Holland om met het thema aan de slag gegaan. Met veel dank aan de gemeente Den Helder en Alkmaar om dit mogelijk te maken. Het Internationaal Vrouwencentrum in Den Helder heeft op een kundige manier het opzetten van het Platform van de migrantenorganisaties in gang gezet. De twee betrokken ROC’s in de regio, het Horizon College en het ROC Kop van Noord-Holland, hebben ieder op een heel eigen wijze en passend bij de couleur locale de voorlichting/trainingen voor het personeel georganiseerd en zijn de voorlichting aan leerlingen aan het voorbereiden. Op het Horizon College zijn na de trainingen de eerste meldingen van eergerelateerd geweld binnengekomen. 1.3 West-Friesland Met de regio West-Friesland is diverse malen vanuit de aanpalende regio’s Noord-Kennemerland en Kop van Noord-Holland contact geweest; met de gemeente Hoorn en de coördinator van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Friesland. Tot nu toe ziet men geen mogelijkheden om op dit moment het onderwerp op te pakken.


2. Stand van zaken van de activiteiten In het project ‘Pilot Preventie Eergerelateerd Geweld voor jongeren en hun ouders’ vindt een zestal activiteiten plaats. Het betreft de hierna genoemde activiteiten, die in de paragrafen erna worden toegelicht. - Deskundigheid vergroten in signaleren van de professionals van de ketenpartners (2.1) - Voorlichting op ROC’s aan vertrouwenspersonen/mentoren/leerlingbegeleiders, leerlingen en ouders (2.2) - Voorlichting bij de moskee en andere kerken (jongeren en ouders) (2.3) - Oprichten regionale platforms voor religieuze instellingen en allochtone vrijwilligersorganisaties (2.4) - Convenanten met ketenpartners (2.5) - Kennisuitwisseling en -overdracht (2.6). 2.1 Deskundigheid in het signaleren vergroten Themabijeenkomst - kickoff 3 februari 2009 Op 3 februari jl. heeft in het Veiligheidshuis in Den Helder een kickoff-bijeenkomst ‘eergerelateerd geweld’ plaatsgevonden voor Noord-Holland Noord. De bijeenkomst werd bezocht door ruim 120 mensen. Onder de aanwezigen waren medewerkers van divers instellingen als gemeenten, Stichting Reclassering Nederland, Asielzoekerscentra, BJZ, Politie, Parlan, Internatonaal Vrouwencentrum, Steunpunten Huiselijk Geweld, Blijf, Leger des Heils, ACB Kenniscentrum, MEE, Horizoncollege, GGZ, Slachtofferhulp, Steunpunt Mantelzorg, PRIMO, Raad voor de Kinderbescherming, Provincie en Wering. De middag had een levendig en informeel karakter met zinvolle workshops. De grote opkomst geeft aan hoezeer het onderwerp leeft onder professionals. Trainingen eergerelateerd geweld voor ketenpartners Zowel in de Kop van Noord-Holland als Noord-Kennemerland zijn trainingen georganiseerd voor de ketenpartners van de twee Steunpunten Huiselijk geweld. De tweedaagse training met als titel ‘eergerelateerd geweld – omgangsregels en familie-eer in het Midden Oosten’ werd gegeven door Rob Ermers van het Midden Oosten Perspectief. Na de eerste pilot training op 20 en 29 mei 2009 in de Kop van Noord-Holland bleek er bij alle ketenpartners een grote behoefte te bestaan aan een dergelijke training. De gemeenten Den Helder en Alkmaar hebben beide voor de extra trainingen de benodigde financiën ter beschikking gesteld. In de Kop van Noord-Holland hebben twee vervolg trainingen plaats gevonden op 15 en 24 september 2009 en op 21 en 28 januari 2010. In Noord-Kennemerland hebben in januari 2010 twee trainingen plaats gevonden. Alle trainingen waren vol en zijn door de deelnemers als goed geëvalueerd. Het alom gehoorde woord is ‘geweldig’. De deelnemers zijn erg enthousiast. De training geeft een verdieping die inzicht geeft in interculturele vraagstukken en verbreding van kennis van allochtoon en autochtoon. Verder was de opbouw erg goed, kortom er grote tevreden. In het totaal zijn er vijf trainingen geweest waarvan alleen de pilot training binnen het project valt. 2.2 Voorlichting op ROC’s In september 2009 is het aanbod voor zowel docenten, cursisten en ouders verkend in overleg met ACB Kenniscentrum (Renie van der Putte), de Wering/Horizon College (Ans van der Heijden) en GGD Hollands Noorden (Marja de Kinderen). Er zijn gesprekken gevoerd met Rob Ermers, Vocas Trainingen en de Zwarte Tulp. Op basis van deze gesprekken is de keuze gemaakt om voor het ROC het Horizon College te kiezen voor training van docenten door Rob Ermers en van leerlingen en ouders door de Zwarte Tulp. Voor ROC Kop van Noord-Holland is voor de training van docenten en leerlingen gekozen voor Vocas Trainingen aangevuld met de


voorlichters van het Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland. De keuze is vooral gemaakt op basis van de inschatting van de leerlingenpopulatie van twee ROC’s. Het Horizoncollege is een zgn. ‘zwarte school’ en ROC Kop van Noord-Holland een zgn. ‘witte school’. Horizon College in Noord-Kennemerland Agendering en deskundigheidsbevordering bij vertrouwenspersonen, mentoren en leerlingbegeleiders. Beleidsuitgangspunten Binnen het Horizoncollege is een zgn. kadergroep ofwel stuurgroep (vanaf nu kadergroep te noemen) eergerelateerd geweld opgezet. Aanspreekpunt voor de kadergroep is de aandachtsfunctionaris kindermishandeling/huiselijk geweld. De groep bestaat uit een aantal interne en externe sleutelpersonen en komt regelmatig bijeen. Binnen deze groep worden de afspraken over de aanpak gemaakt. Als eerste is gestart met het formuleren van de beleidsuitgangspunten. De doelstelling van de aanpak van eergerelateerd geweld is dat het Horizon College haar verantwoordelijkheid neemt in de signalering en doorverwijzing. Het Horizon College zal de deskundigheid van haar medewerkers gericht op deze doelstelling bevorderen. Deze uitgangspunten zijn te vinden in bijlage 1. Protocol ontwikkeling en aandachtsfunctionaris Het thema eergerelateerd geweld wordt opgepakt binnen convenant de ‘Veilige school’. De ontwikkeling van de meldcode huiselijk geweld, die eind 2010 een wettelijk kader heeft, wordt in de kadergroep meegenomen op verzoek van de gemeente Alkmaar (RAAK-coördinator RAAK/Beleidsmedewerker Huiselijk Geweld). Dat heeft resulteert in het gegeven dat het Noord-Holland protocol kindermishandeling (juni 2007) wordt aangehouden. Dit document is op intranet van het Horizon College in het portaal bijgeplaatst zodat alle medewerkers hiertoe toegang hebben. Daarnaast zal in alle vestigingen van het Clusius en het Horizon College het Noord-Hollands protocol kindermishandeling worden geïmplementeerd. Uitgewerkt wordt nog hoe de verantwoordelijkheden tussen management, aandachtsfunctionarissen en medewerkers wordt verdeeld. Er wordt geïnventariseerd wat de nascholingsbehoefte is en op basis hiervan zal een aanbod worden gedaan. In de kadergroep eergerelateerd geweld wordt binnenkort een besluit genomen waar de aandachtfunctionaris huiselijke geweld binnen het Horizon College (Lenie Willers) en de zorgstructuur wordt aangehaakt. Training van docenten Gekozen is voor train-de-trainers concept. Dat betekent dat de docenten die de training van Rob Ermers volgen, de kennis overdraagt aan het eigen team. Het programma in het kort: • Aanleidingen om eergerelateerd geweld te gebruiken. • Hoe herken ik eergerelateerd geweld? • Wat kan ik doen en wat moet ik niet doen? • Verwijzing: bij welke organisaties kan ik terecht? De train-de-trainersdagen voor vertrouwenspersonen en DIA adviseurs (DIA staat voor Deelnemers Informatie en Advies) hebben inmiddels plaats gevonden. Respectievelijk op woensdag 17 februari voor de vertrouwenspersonen en op woensdag 10 maart voor de Dia-adviseurs (9.00 tot 17.00 uur).


Aansluitend zijn voor docenten, mentoren, conciërges, receptionistes en medewerkers Horizon college drie bijeenkomsten gepland en wel op donderdagmiddag 11 maart te Heerhugowaard, maandagmiddag 15 maart te Alkmaar en op woensdag 31 maart te Alkmaar van 14.00 tot 17.00 uur. Voor de uitnodigingen van het Horizoncollege: zie bijlage 2. Wegwijzer eergerelateerd geweld Om het proces van scholing te ondersteunen is een wegwijzer gemaakt met als titel ‘ Eergerelateerd geweld’. Daarin staan de adressen, websites en telefoonnummers van het gebied waarin Horizoncollege werkzaam is. Deze wegwijzer is ontwikkeld door het Horizoncollege. De wegwijzer is gedrukt in een oplage van 2000 stuks. Deze folder is belangrijk als begeleidend materiaal voor de cursisten. Zij kunnen voor al hun teamleden genoeg exemplaren meenemen. Wat ook kan helpen in de overdracht is het volgende: de folder bevat is een bladzijde: Bij welke organisaties kan ik terecht? Op deze bladzijde staan de telefoonnummers van de hulpverlening voor slachtoffers van eergerelateerd geweld in Noord-Kennemerland. De docenten kunnen deze wegwijzer voor de verwijzing gebruiken. Een afbeelding van de wegwijzer is hiernaast te vinden.

Voorlichting aan leerlingen In samenwerking met het Steunpunt Huiselijk Geweld Noord-Kennemerland (Sandra Kooy) en een collega vertrouwenspersoon is er contact geweest met de Zwarte Tulp (Yeter Akin en Anouk) om tot afstemming te komen over het aanbod aan de leerlingen. De wensen over de voorlichting en de populatie van het Horizoncollege zijn hierbij besproken. De kadergroep heeft het beleid uitgezet: we gaan starten bij zorg en economie en bij groepen die in februari / maart gestart zijn. Dat betekent concreet één groep voor economie in Hoorn en twee groepen of meer bij zorg in Alkmaar. De verdere stappen worden nog uitgewerkt. Voorlichting aan ouders Zwarte Tulp heeft de mogelijkheid geopperd om de lessen aan leerlingen af te sluiten met het presenteren van de resultaten en daarbij de ouders uit te nodigen. Dit is nog niet verder uitgewerkt.

ROC Kop van Noord-Holland Dit ROC had in 2008 2528 leerlingen. Het aantal allochtone cursisten bedroeg 148. De grootste groep ‘allochtone’ cursisten (94) volgt de opleiding bij de Branche Administratie. Het ROC heeft zes locaties: vier in Den Helder, een in Schagen en een in Texel.


Agendering en deskundigheidsbevordering bij vertrouwenspersonen, mentoren en leerlingbegeleiders. Gezien de samenstelling van de populatie van het ROC Kop van Noord-Holland wordt het accent gelegd op huiselijk geweld waarbij eergerelateerd geweld en loverboys als specifieke thema’s behandeld worden. Dat dit de beste manier is om het aan te plakken bleek al snel in het gesprek dat op advies van de coördinator van de politie heeft plaatsgevonden met de directeur van de afdeling economie. Bij wijze van pilot is een aanbod voor docenten/coaches en leerlingen uitgewerkt die bij positieve evaluatie verder binnen het ROC wordt uitgezet. Uitwerking protocol ROC Naar aanleiding van het contact met de afdeling economie is er contact geweest met het loopbaancentrum van het ROC. Met de medewerkers zijn de ontwikkelingen rond de meldcode huiselijk geweld besproken. Het loopbaancentrum ontwikkelt in 2010 een protocol veiligheidsbeleid in brede zin. Huiselijk geweld, loverboys en eergerelateerd geweld zullen hierin worden meegenomen. Ondersteuning op deze thema vanuit het Steunpunt Huiselijk Geweld is aangeboden. Training docenten en coaches Als eerste heeft een voorlichting aan coaches en docenten heeft op 18 december 2009 plaatsgevonden. Aan deze bijeenkomst deden de directeur en 23 docenten en coaches mee. Voor het programma en de signalenlijst huiselijk geweld voor jongeren, die voor deze bijeenkomst is samengesteld zie bijlage 3. De bijeenkomst is positief geëvalueerd en kreeg als cijfer 7 1/2. De uitwerking van de evaluatie is eveneens opgenomen in bijlage 3. Daarnaast zijn er ook diverse powerpointpresentaties voor de voorlichting gemaakt. Voorlichting aan leerlingen In aansluiting op de training van de docenten is een aanbod uitgewerkt voor de leerlingen van de afdeling economie. De voorlichting zou uit drie middagen bestaan en aan zes groepen eerstejaars worden gegeven. Vlak voor de uitvoering die voor februari 2010 gepland stond, is dit afgeblazen. De redenen waren dat dit een te zware belasting voor de leerlingen zou vormen en dat het programma meer zou moeten aansluiten bij leerlingen die het thema huiselijk geweld niet beroepshalve in hun pakket hebben. Signalering betreft dus vooral zichzelf en/of hun directe omgeving. Daarbij herkent men het onderwerp eergerelateerd geweld slechts als incidenteel voorkomend op dit ROC. Daarbij moet het thema ook nadrukkelijker aansluiting vinden binnen het curriculum van de opleiding. Men wil dit plaatsen in het kader van de lessen leer, loopbaan en burgerschap. Op basis van dit gegeven wordt op dit moment een voorlichting aan de leerlingen uitgewerkt bestaande uit één middag met het accent op huiselijk geweld en loverboys. De uitvoering van dit programma zal medio mei/juni plaats vinden. Daarnaast zal er een programma opgesteld worden voor cursisten van afdelingen die naast een eigen insteek ook een beroepsmatige insteek hebben, te weten zorg, welzijn en dienstverlening. Dit wordt in april verder uitgewerkt. Voorlichting aan ouders In de Kop van Noord-Holland wordt de voorlichting aan ouders verder uitgewerkt via de voorlichting bij de moskee en andere kerken.


2.3 Voorlichting bij de moskee en andere kerken ACB Kenniscentrum heeft samen met Sizin een draaiboek voor voorlichting aan ouders samengesteld. Binnenkort zal dit verder beschikbaar komen voor de diverse organisaties en opgepakt gaan worden in de twee regio’s. Noord-Kennemerland In Noord-Kennemerland wordt deze voorlichting via het lopende project van ACB Kenniscentrum opgezet. Ouders worden mogelijk via de leerlingen van hert ROC bereikt. Hierover is op dit moment nog niets aan te geven. Kop van Noord-Holland Deze wijze van voorlichten zal voor de Kop van Noord-Holland in de loop van 2010 via het regionale platform voor religieuze instellingen en allochtone vrijwilligersorganisaties worden uitgewerkt. 2.4 Oprichten van regionale platforms Noord-Kennemerland In Noord-Kennemerland wordt dit via het lopende project ‘eervol geweldloos’ van ACB Kenniscentrum opgepakt. Het platform bestaat uit 6 vaste leden en wordt begeleid door ACB Kenniscentrum en het Steunpunt Huiselijk Geweld Noord-Kennemerland. Het platform richt zich voorlopig nog op het vergroten van de eigen kennis en deskundigheid ten aanzien van huiselijk en eergerelateerd geweld, hulpverlening, sociale kaart, taboes doorbreken etc.. Over enige tijd zullen de leden actief naar buiten optreden om het thema binnen de allochtone groepen bespreekbaar te maken en (mogelijke) slachtoffers gericht te verwijzen naar professionele hulpverleners. Tevens zullen de leden zich actief bekend maken in het professionele veld om als vraagbaak te dienen over alles wat direct of indirect met eer te maken heeft in de allochtone kringen die zij van binnenuit kennen. Kop van Noord-Holland Het Internatonaal Vrouwencentrum (IVC) in Den Helder heeft de organisatie van een Platform Eergerelateerd Geweld op zich genomen. Zij hebben contact gezocht met de aanwezige zelforganisaties en kerken/moskeeën. In het totaal zijn er zeven vertegenwoordigers bereid gevonden tot participeren, te weten Stichting Belangenbehartiging Etnische Minderheden Den Helder, Raad van Kerken, Somatische Vrouwen Den Helder, Gemeente de Weg - de Waarheid en het Leven, Sociaal Culturele Stichting Nida Ul Islam, de Vereniging Sri Varatharaja Selvarineyagan en een sleutelfiguur. Daarnaast participeert ook Sizin, een vertegenwoordiger van de Eigen Kracht Centrale en het ACB Kenniscentrum in het platform. Er zijn zes platformbijeenkomsten gepland te weten 10 september 2009, 10 december 2009, 10 maart 2010, 10 juni 2010, 10 september 2010 en 10 december 2010. Er zijn inmiddels drie bijeenkomsten geweest en de opkomst is goed. De eerste bijeenkomst stond in het teken van kennismaking en vond in verband met de Ramadan plaats tijdens een zgn. Iftar (de maaltijd die gedurende de vastenmaand ramadan door moslims genuttigd wordt direct na zonsondergang). In de tweede bijeenkomst is het thema eergerelateerd verder verkend. Besproken zijn het voorkomen van eergerelateerd geweld binnen de gemeenschap en hoe hiermee om wordt gegaan. De mogelijkheid van het inzetten van Eigen Kracht-conferenties is toegelicht. In de derde bijeenkomst die op 10 maart plaats heeft gevonden, is het geven van de voorlichting aan de gemeenschappen aan de orde gesteld.


Tijdens de bijeenkomsten wordt gewerkt met een agenda en er wordt een verslag gemaakt. Deze zijn alleen voor de deelnemers beschikbaar. Daarom geven we hieronder een korte foto-impressie. Foto-impressie van de eerste platformbijeenkomst (Iftar)

Naast het bijwonen van de platformbijeenkomsten is het de bedoeling dat de leden lezingen organiseren op eigen locatie voor hun eigen achterban. 2.5 Convenanten met ketenpartners In de Kop van Noord-Holland begeleidt een projectgroep inhoudelijk het project en stemt ook de verschillende activiteiten op elkaar af. Aan deze projectgroep nemen deel het IVC, De Wering (AMW), Politie (de doelgroepcoördinator eergerelateerd geweld), de regiomanager Eigen Kracht, Bureau Jeugdzorg, Blijf van m’n Lijf Den Helder, ACB Kenniscentrum en GGD Hollands Noorden. De projectgroep is inmiddels vier maal bijeen geweest. Op Noord-Holland Noord niveau bestaat een stuurgroep eergerelateerd geweld onder leiding van politie en OM. Op dit moment wordt gewerkt aan een bijgestelde taakstelling en samenstelling opdat uitwisseling tussen de drie regio’s Noord-Kennemerland, Kop van Noord-Holland en West-Friesland op uitvoeringsniveau beter tot haar recht komt. Afgesproken is de uitwerking van Convenanten aan te laten sluiten op de reeds bestaande Convenanten Huiselijk Geweld en hieraan aan het einde van het project verder aandacht te besteden.


Instellingsprotocol In de trainingen voor de ketenpartners is duidelijk geworden dat de aanpak van eergerelateerd geweld een omgekeerde wijze van handelen vraagt vergelijken met die van huiselijk geweld. Bij huiselijk geweld is een proactieve systeemgerichte benadering van toepassing. Bij eergerelateerd geweld wordt omzichtig handelen binnen het systeem gevraagd. Dit heeft consequenties voor de aanpak. Het Steunpunt Huiselijk Geweld Kop van Noord-Holland gebruikt dit gegeven op dit moment als volgt: bij een vermoeden van eergerelateerd wordt er als eerste de risicoscreening de Vrouwenopvang afgenomen. Indien er daadwerkelijk sprake lijkt te zijn van eergerelateerd geweld, wordt vervolgens de screening van het Landelijk Expertise Centrum (LEC) afgenomen bij cliënt. Afhankelijk van de code die hieruit komt wordt de screening doorgestuurd naar de politie die hem weer doorstuurt naar het LEC. Het advies dat hieruit komt bepaalt de actie die volgt. Deze actie wordt afgestemd in een casusoverleg van het Steunpunt (Platform hulpverlening). Acties kunnen onder andere zijn de inzet van een Eigen Kracht-conferentie of het doorplaatsen naar Safe House en/of Vrouwenopvang. In de komende periode zal de werkwijze van Kop van Noord-Holland en Noord-Kennemerland verder worden afgestemd en vastgelegd. Op dit moment wordt in het kader van het project gewerkt aan de vastlegging van de routing binnen BJZ bij een vermoeden van eergerelateerd geweld. Wat hierover wordt vastgelegd zal gelden voor heel BJZ Noord-Holland. Bij de ontwikkeling van de meldcode huiselijk geweld wordt bij het maken van de instellingsprotocollen specifiek aandacht gevraagd voor de werkwijze bij eergerelateerd geweld. Deze vraagt om een ander handelingsperspectief als bij huiselijk geweld. 2.6 Kennisuitwisseling en –overdracht De kennisuitwisseling en –overdracht vindt op dit moment vooral binnen de regio’s plaats. De deelname van ACB Kenniscentrum aan diverse overleggen en de kennis en ervaring van ACB Kenniscentrum maken overdracht op bovenregionaal of zelfs provinciaal niveau mogelijk.


Bijlage 1 Beleidsuitgangspunten Horizon College

Verschenen: agendastuk kadergroepvergadering 17-11-2009. Concept kaderstelling Aanpak Eergerelateerd Geweld (EG) binnen het Horizon College Inleiding Op basis van de bijeenkomst van 6 oktober j.l. is de wens geuit om te komen met een kader waarbinnen de voorbereiding van de de wijze van aanpak van Eergerelateerd Geweld uitvoering krijgt binnen het Horizon College. De doelstelling van de aanpak EG is dat het Horizon College haar verantwoordelijkheid neemt in de signalering en doorverwijzing. Het Horizon College zal de deskundigheid van haar medewerkers gericht op deze doelstelling bevorderen. Wat zijn de uitgangspunten? -

Het handelt expliciet om het domein eergerelateerd geweld; Het gaat om (vroeg-)signalering door mentoren en docenten; Het HC heeft een doorverwijzende functie naar deskundigen en/of organisaties; Het is essentieel om een soort kijkwijzer te ontwikkelen (bv. door gebruik te maken van het stappenplan van de Politie); Het is belangrijk om te weten voor docenten wat zij wél moeten/kunnen doen, maar evenzeer wat zij niet moeten/kunnen doen; De uitvoering is over alle vestigingen van het HC gelijk; Zoveel mogelijk aansluiten bij bestaande structuren en werkvormen.

Welke kennis moet worden gedeeld? -

DIA heeft enige tijd geleden een goede workshop georganiseerd; Uitingsvormen, risicogroepen, waarneembaar gedrag, aanwijzingen etc. Wat zijn de signalen en hoe kan ik ze herkennen? Welke ervaringen zijn er in dan lande? Zijn er best-practices? Kunnen we best-practices snel invoeren? Wat zijn de vormen van eergerelateerd geweld? Hoe kunnen we ze herkennen? Wie moet welke kennis hebben?

Infrastructuur? -

Welke functionarissen binnen het HC? Docenten, mentoren, DIA en ZAT-team Welke afdelingen: Onderwijssectoren, DIA, VP, FB (receptie en concierges). Welke bestaande structuren zijn er al? Mn. Vanuit het DIA

Welke instrumenten? -

Is er een quickscan die kan worden gebruikt? Politie, andere scholen/instanties; Instrumenten andere scholen/instanties? Zijn bestaande instrumenten met redelijke eenvoud aan te passen?

Wanneer en hoe doorverwijzen? -

Wanneer en hoe? 11 Tussentijdse rapportage Pilot Preventie Eergerelateerd geweld voor jongeren en hun ouders – maart 2010

-

Ontwikkelen “doorverwijskaart”: namen, telefoonnummers met name gericht op effectief doorverwijzen vanuit het HC Wat is de resttaak van het HC na doorverwijzing

Voorlichting -

Februari 2010 als streefdatum Voorlichting aan deelnemers, onderwijsteams en DIA Voorlichtingsmateriaal.


Bijlage 2 Vooraankondigingen en uitnodigingen Horizon College inzake trainingen

Verschenen: in het blad Go november 2009. Personeel krijgt scholing om geweld vroegtijdig te signaleren Het vroegtijdig signaleren van geweld maakt dat deelnemers die er onder te lijden hebben snel en adequaat geholpen kunnen worden. Maar hoe signaleer je dat iemand slachtoffer is van geweld en welke stappen moet je vervolgens ondernemen? Begin volgend jaar worden docenten, mentoren, conciërges, receptionisten, medewerkers van de DIA en vertrouwenspersonen van het Horizon College hierin geschoold. ‘’ROC’s zijn grote instituten waar veel jongeren bij elkaar zijn. Daarom is het dé plek om geweld vroegtijdig te signaleren’’, vertelt Lenie Willers, Trainer Cursussen en Trainingen en tevens vertrouwenspersoon op het Horizon College. . ‘’Deelnemers kunnen met allerlei vormen van geweld te maken hebben. Zoals huiselijk geweld waaronder kinder-, ouderen, vrouwenmishandeling, maar ook huwelijksdwang, achterlating in het geboorteland en eergerelateerd geweld. En niet te vergeten vormen van geweld als roddelen, iemand buiten de groep sluiten, stalken en pesten via msn en hyves.’’ Juiste hulpverlening ‘’Het draait op ons onderwijsinstituut in de eerste plaats om onderwijs’’, legt Lenie Willers uit. ‘’We kunnen geweld en problemen die daaruit voortvloeien niet zelf oplossen. Wel kunnen we signaleren en doorverwijzen naar de juiste hulpverlening zoals de Stichting Tegen Huiselijk Geweld en politie. Als we deelnemers op deze manier helpen, zorgen we er tegelijkertijd voor dat voortijdige schooluitval wordt voorkomen.’’ Gevaar Tijdens de scholing wordt geleerd hoe docenten en ander personeel geweld kunnen signaleren. Ook is er aandacht voor het stellen van de juiste vragen als wordt vermoed dat een deelnemer onder geweld lijdt. ‘’Belangrijk is ook dat je weet wat je niet moet doen als je denkt dat er geweld in het spel is’’, aldus Lenie Willers. ‘’Een voorbeeld is dat je nooit de ouders van een deelnemer moet bellen in geval van spijbelen of verslechterde leerprestaties totdat je weet waar de leerling mee zit. Als het bijvoorbeeld gaat om eergerelateerd geweld zou een deelnemer daardoor in gevaar gebracht kunnen worden. De vraag of iemands leven in gevaar is, moet altijd als eerste gesteld worden. Als dat zo is stappen we samen naar de politie.’’ Heftig Ook het overleggen met collega’s over een leerling die te maken heeft met geweld is uit den boze. ‘’Wat je vijand niet mag weten, moet je je vriend niet vertellen’’, stelt Lenie Willers. ‘’Ik vertel als vertrouwenspersoon de dingen die ik hoor zelfs niet aan mijn man. Natuurlijk kun je er behoefte aan hebben om met iemand over de problemen van een leerling te praten. Vooral als die problemen heftig zijn. In de training wordt duidelijk bij wie je je verhaal wel kwijt kunt. Dat kan bijvoorbeeld iemand uit de hulpverlening of van de politie zijn.’’ 13 Tussentijdse rapportage Pilot Preventie Eergerelateerd geweld voor jongeren en hun ouders – maart 2010

Training voor deelnemers Wellicht volgt er ook een training voor deelnemers van het Horizon College waarin ze geweld leren signaleren maar ook leren omgaan met vormen van geweld waarmee ze zelf op school, via de computer en mobiele telefoon te maken kunnen hebben. Lenie Willens: ‘’Doel van deze training is om deelnemers te leren dat erkenning van elkaar en respect voor elkaar belangrijk zijn.’’ Verschenen: november 2009.

Sluit je ogen niet voor eergerelateerd geweld Eergerelateerd geweld is een relatief nieuw verschijnsel waarmee de Nederlandse maatschappij steeds vaker te maken krijgt. Hoe meer erover bekend wordt, hoe eerder het zichtbaar wordt. Eergerelateerd geweld komt vaker voor dan we denken, ook deelnemers bij het Horizon College hebben er mee te maken. Om de signalen vroegtijdig te herkennen gaat het Horizon College hierover scholing verzorgen. Lees verder Wat houdt het in? ‘Eergerelateerd geweld is elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld in reactie op een geschonden eergevoel van een persoon of hele familie. Een belangrijke factor daarbij is het feit of de mogelijkheid dat een oneervolle gedraging of gebeurtenis buiten de familie bekend wordt. Eerwraak (het doden van de eerschender) is de meest extreme vorm van eergerelateerd geweld.’ Bron: Handreiking eergerelateerd geweld, Steunpunt Huiselijk Geweld Amsterdam januari 2009. Scholing voor vroegtijdige herkenning Deelnemers binnen het Horizon College die lijden onder eergerelateerd geweld zijn nu nog op één hand te tellen. Toch komt het steeds vaker voor. Het is noodzakelijk om de signalen te herkennen, zodat er effectief verwezen wordt naar de juiste hulpverleners. Het Horizon College gaat scholing verzorgen. De scholing wordt geïntegreerd aangepakt en aangeboden aan een brede doelgroep: docenten, mentoren, conciërges, receptionisten, medewerkers van de DIA en vertrouwenspersonen. Op die manier blijven we gezamenlijk deskundig en verantwoordelijk. Tijdens de scholing komt aan bod wanneer je spreekt van eergerelateerd geweld en hoe je het kunt signaleren. Ook wordt aandacht gegeven aan het stellen van de juiste vragen aan de deelnemer waarvan het vermoeden bestaat dat die ermee te maken heeft. Wanneer duidelijk is dat het echt om eergerelateerd geweld gaat, kan de medewerker adequaat handelen. Het is noodzakelijk dat de school de deelnemer direct doorverwijst, zodat deze in het juiste zorgtraject terecht komt. Do’s and don’ts Deelnemers die met eergerelateerd geweld te maken hebben, lopen grote risico’s als bij de familie bekend is dat zij worden geholpen door onder andere een vertrouwenspersoon. Deze deelnemers worden goed in het oog gehouden, bijvoorbeeld door een neef of broer die hier ook op school kan zitten. Het is van groot belang dat zeer discreet wordt omgegaan met de informatie. Iets dat je absoluut niet moet doen is reflecteren met een collega. In de scholing komt aan de orde bij wie je als medewerker terecht kunt met je verhaal. De kring moet klein worden gehouden, zodat de veiligheid van de deelnemer wordt gewaarborgd. Iets dat je ook niet moet doen is de ouders bellen in geval van spijbelen of verslechterde prestaties van een deelnemer. Eerst moet een mentor zien te achterhalen waar de deelnemer mee zit. Als het gaat om eergerelateerd geweld, kan de deelnemer in gevaar worden gebracht door de ouders in te lichten over het gedrag. 14 Tussentijdse rapportage Pilot Preventie Eergerelateerd geweld voor jongeren en hun ouders – maart 2010

Doorverwijzen in plaats van oplossen De oplossing voor dit probleem ligt bij de politie; het voornaamste doel van het Horizon College is om de deelnemer te laten slagen. Wel kunnen we zorgen voor de juiste hulpverlening. De mentoren kennen de deelnemer het beste en hebben zodoende een belangrijke signaleringsfunctie. We moeten ons ervan bewust zijn dat veel deelnemers uit een cultuur komen waarin dit onderwerp kan spelen. In deze cultuur heeft men andere opvattingen over de rol van man en vrouw. Omdat de kinderen verwesteren ontstaat er een probleem, aangezien zij niet meer de cultuur willen naleven waarin bijvoorbeeld uithuwelijking nog normaal is. De eer van de man is grotendeels afhankelijk van de vrouw en dochters. Als de eer wegvalt in een groep, kan dat dodelijk zijn. Alles draait om eer en erkenning. Let wel: de meeste allochtone deelnemers hebben het goed thuis. Het gaat hier om deelnemers die dreigen uit te vallen met deze problematiek op de achtergrond. Zij zijn verwesterd, terwijl de ouders nog sterk vasthouden aan de tradities van hun cultuur. We zijn het station gepasseerd waar we onze ogen konden sluiten voor iets dat ver weg leek te zijn. Nu is het zaak om eergerelateerd geweld te erkennen en de hulp te bieden die voor de deelnemer het verschil kan uitmaken. Jan Meere, directeur Facilitair Bedrijf Lenie Willers, vertrouwenspersoon Horizon College Uitnodiging en bevestiging van training EGG in februari/maart 2010 Dag Allemaal, Allereerst van harte welkom en dank voor opgave en belangstelling voor de training Eergerelateerd geweld, welke gegeven wordt door Rob Ermers. Rob Ermers is arabist en turkoloog. Sinds 2001 geeft hij, ook op maat, aan diverse instanties en organisaties, waaronder de politie, hulpverleningsinstanties en onderwijs, workshops en adviezen over culturen van het midden oosten, en meer in het bijzonder over het onderwerp van eer en eerwraak. Rob Ermers heeft een boek geschreven: Eer en eerwraak. Definitie en analyse. ISBN: 9789054601449. Daarnaast bestaat er een reader: Aspecten van de cultuur van het Midden Oosten. MiddenOosten Perspectief. Maatschappelijke instanties –v82. Mei 2009. Voor docenten, mentoren, conciërges, receptionistes en medewerkers Horizon college zijn er drie momenten gepland: 1. Donderdagmiddag 11 maart te HH waard. Lokaal E. 106. Van 14.00 tot 17.00 uur 2. Maandagmiddag 15 maart te Alkmaar. D.001. Van 14.00 tot 17.00 uur. 3. Woensdag 31 maart te Alkmaar. D. 001. Van 14.00 tot 17.00 uur. De training heeft als methodiek: train de trainer. Dat betekent dat degenen die de training volgt, de kennis uitzet in haar eigen team. Dat proces wordt ondersteund door een wegwijzer: getiteld: Eergerelateerd geweld met daarin de adressen, websites en telefoonnummers uit het gebied waarin Horizoncollege werkzaam is. Het Programma in het kort: • Aanleidingen om eergerelateerd geweld te gebruiken. • Hoe herken ik eergerelateerd geweld • Wat kan ik doen en wat moet ik niet doen. • Verwijzing: bij welke organisaties kan ik terecht.


De data van de trainingsdagen voor vertrouwenspersonen en DIA adviseurs zijn als volgt: 1. Woensdag 17 februari voor de vertrouwenspersonen. KvE weg D001. 9.00-17.00 2. Woensdag 10 maart voor de DIA-adviseurs. HH waard Wim de Leeuwzaal van 9.00 tot 17.00 uur. Namens de stuurgroep Eergerelateerd geweld wens ik u een effectieve training toe. De berichten over dit onderwerp in Horizonberichten begeleiden deze info. Groet: Lenie Willers. 06-51587944. Notabene: • HH waard is Umbriellalaan 2 1702 AJ Heerhugowaard. Tel: 072 5476600. • KvE weg is Kruseman van Eltenweg 4. 1817 BC Alkmaar. Tel: 072 5476600.

Verschenen: Horizonberichten januari/ februari 2010 Ben jij al opgegeven voor de training over eergerelateerd geweld? Je kan je als mentor, docent, medewerker, receptioniste, of conciërge nog opgeven voor scholing over eergerelateerd geweld. Ben je werkzaam in de sector Gezondheidszorg, Welzijn & Educatie, Economie of bij AKA niveau 1? Dan is het mogelijk dat je te maken krijgt met een deelnemer die geconfronteerd wordt met eergerelateerd geweld. Geef je via je leidinggevende op een van onderstaande trainingsdata, doe dit voor de voorjaarsvakantie: Donderdag 11 maart Heerhugowaard van 14.00 – 17.00 uur Maandag 15 maart Alkmaar van 14.00 – 17.00 uur Woensdag 31 maart Alkmaar van 14.00 – 17.00 uur Meer informatie Wil je meer informatie over de inhoud van de training? Neem dan contact op met Lenie Willers, via (mail) of via telefoonnummer 6761. Zie ook het artikel ‘Sluit je ogen niet voor eergerelateerd geweld’ in Horizon Berichten 2009 week 46 en het artikel ‘…‘ van week 4. Veiligheid voor deelnemer en medewerker In de training wordt aangeleerd welke signalen kunnen duiden op eergerelateerd geweld. Wat moet je wel doen en wat juist niet? Voor het Horizon College betekent een training dat de medewerkers deskundig worden met betrekking tot veiligheid van de deelnemers, specifiek rondom geweld. Zij leren essentiële vaardigheden binnen hun beroep als docent en medewerker, waardoor zij efficiënt en adequaat kunnen verwijzen naar instanties die hulp kunnen bieden. Het resultaat is meer veiligheid voor zowel de deelnemer als voor de medewerkers, omdat bekend is hoe te handelen. Lenie Willers Vertrouwenspersoon Jan Meere Directeur Veiligheid


Bijlage 3 Programma, signalenlijst, verslag en evaluatie van de training van docenten en coaches ROC Kop van Noord-Holland

Uitnodiging voorlichting huiselijk geweld Datum:

Vrijdag 18 december 2009 Van 9.00 – 14.00 uur

Plaats:

ROC Kop van Noord-Holland Drs. Bijlweg 45 Den Helder Verzamelen in kantine en daarna in gebouw Houben

Deelnemers:

Afdeling economie 14 docenten / coaches, 4 docenten, de conciërge en de directeur

Docenten:

Brigitte de Kinderen – Trainer/voorzitter José Welten - Steunpunt Huiselijk Geweld en coördinator Eigen Kracht Willeke van der Zand – Deskundige eergerelateerd geweld

Resultaat: Bespreekbaar maken van vormen en signalen van huiselijk geweld en mogelijkheden om daarover zorgen te uiten en de do en hoe te handelen om dit op te pakken.

Programma 8.30 uur 9.00 uur 9.05 uur 9.25 uur

9.55 uur 10.25 uur 11.00 uur 11.15 uur

11.45 uur 12.30 uur 12.55 uur 13.00 uur

Verzamelen in de kantine en lopen naar lokaal Houben Welkom door Annerieke Wilson Korte kennismaking en inventariseren verwachtingen Informatie over Steunpunt Huiselijk geweld, kindermishandeling, loverboy problematiek, relationeel geweld, ouderenmishandeling, oudermishandeling en seksueel geweld Door Jose Welten Opdracht: “Signalen van huiselijk geweld” & “Belemmeringen bij het signaleren” Terugkoppeling van de resultaten van de opdracht Pauze Informatie over eer en eergerelateerd geweld w.o. het voorlezen van een fragment van het verhaal van Ayse “op de vlucht voor eerwraak” Door Willeke van der Zand Discussie aan de hand van stellingkaartjes Do’s en Don’ts rondom huiselijk- en eergerelateerd geweld Korte evaluatie en afsluiting programma Gezamenlijke lunch


Signalenlijst Jongeren

Vermoeden Huiselijk geweld Loverboys Eergerelateerd geweld


Het gebruik van signalenlijsten Bij het gebruik van deze signalenlijsten is voorzichtigheid geboden. Het opmerken van een of enkele signalen hoeft geen grond te zijn voor een vermoeden van huiselijk geweld. Een andere oorzaak is ook mogelijk. Daarbij zijn de signalenlijsten niet volledig. Ook andere signalen kunnen wijzen op huiselijk geweld, loverboys en eergerelateerd geweld.

Huiselijk geweld Signalen van de jongeren • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

onverklaarbare blauwe plekken, schaafwonden, kneuzingen, botbreuken krab-, bijt- of brandwonden littekens slechte verzorging wat betreft kleding, hygiëne, voeding onverklaarbare geneeskundige/tandheelkundige zorg achter in ontwikkeling psychosomatische klachten: buikpijn, hoofdpijn, misselijk vermoeidheid: wit gezicht door slaap tekort / lusteloosheid hoofdpijn, (onder)buikpijn niet tonen van gevoelens, zelfs niet bij lichamelijke pijn opvallend vermageren of dikker worden steeds andere dokter houterige manier van bewegen of pijn bij zitten/lopen in zichzelf gekeerd, depressief extreem verantwoordelijkheidsgevoel passief, meegaand, apathisch, lusteloos labiel, nerveus, gespannen angstig zelfverwondend gedrag bevriezing bij lichamelijk contact met jongeren/volwassenen allemansvriend lege blik in ogen en vermijden van oogcontact waakzaam, wantrouwend is niet geliefd bij leeftijdsgenoten plotselinge gedragsverandering (stiller, extra druk, stoer, agressief) plotselinge achteruitgang in schoolprestaties vaak absent of spijbelen geheugen- en/of concentratieproblemen faalangst niet willen uitkleden voor de gymles seksualiseren van alle relaties seksueel agressief en dwingend gedrag ten opzichte van anderen zwangerschap of angst voor zwangerschap abortus vertraagd intreden puberteit en ontwikkeling puberteit. negatief zelfbeeld: anorexia/boulimia suïcidaal gedrag weglopen van huis crimineel gedrag alcohol en drugs misbruik en/of verslaafd promiscuïteit / prostitutie extreem teruggetrokken en geremd seksueel gedrag angst voor mogelijke homoseksualiteit negatief lichaamsbeeld: ontevreden over, boos op of schaamte voor eigenlichaam


Signalen die specifiek zijn voor jongeren die getuige zijn van huiselijk geweld •

agressie: kopiëren van gewelddadig gedrag van vader (sommige jongeren, m.n. jongens kopiëren hun vaders gedrag door hun moeder of jongere broertjes/ zusjes of verkering te slaan), agressie naar medeleerlingen, leeftijdgenoten, agressie en wreedheid naar dieren alcohol- of drugsgebruik opstandigheid, angst, depressie negatief zelfbeeld passiviteit en teruggetrokkenheid, verlegenheid gebrek aan energie voor schoolactiviteiten zichzelf beschuldigen suïcidaliteit sociaal isolement: proberen thuissituatie geheim te houden en ondertussen aansluiting te vinden met leeftijdsgenoten (zonder ze mee naar huis te nemen) wantrouwen ten aanzien van de omgeving gebrek aan sociale vaardigheden schooluitval moeite met concentreren overcompenseren (opvallend extra inzet op school) ‘Dating violence': sommige jongeren, zowel jongens als meisjes, lopen een verhoogde kans om slachtoffer te worden van geweld tijdens de verkering. Jongens lopen over het algemeen meer kans pleger te worden

• • • • • • • • • • • • • •

Signalen ouders/gezin • • • • • • • • • • • • • • • • • •

ouder heeft irreële verwachtingen ten aanzien van de jongere ouder toont weinig belangstelling voor de jongere ouder ervaring met geweld uit eigen verleden ouder is apathisch en (schijnbaar) onverschillig ouder is onzeker, nerveus en gespannen ouder is onderkoeld in het brengen van eigen emoties ouder heeft negatief zelfbeeld ouder gaat steeds naar andere artsen/ ziekenhuizen ('shopping’) ouder komt afspraken niet na ouder geeft aan het niet meer aan te kunnen, draaglast gezin groter dan draagkracht 'multi-problem' gezin ouder die er alleen voorstaat regelmatig wisselende samenstelling van gezin isolement vaak verhuizen sociaal-economische problemen: werkloosheid, slechte behuizing, migratie, etc veel ziekte in het gezin geweld wordt gezien als middel om problemen op te lossen


Signalen slachtoffers van loverboys • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

plotselinge afwijkende normen en een plotselinge obsessie met seks plotselinge belangstelling voor bepaalde jongens, veel nieuwe contacten, gaat om met ‘ouderen’ extra sociaal wenselijk opstellen (om toch maar niet te veel op te vallen) weinig of steeds minder binding met thuis wisselt snel van emoties, is weinig flexibel, ziet niet hoe situaties kunnen veranderen vermoeid en vermagerd (vaak ’s avonds en ’s nachts hard werken) verandering qua kleding, make-up; vaak heel verzorgd en erg uitdagend uiterlijk psychosomatische klachten (schreeuw om aandacht) zelfverwonding (verbergen of er mee te koop lopen) lage zelfwaardering, weinig realistisch zelfbeeld makkelijk beïnvloedbaar, durft/kan geen grenzen aangeven depressief drinkt, blowt, eet slecht veel geld of dure spullen (via loverboy) extreem uitgaansgedrag (in werkelijkheid haar werkplek) veel op straat rondhangen: daar zijn vrienden die de leemte van thuis opvullen overdreven vrolijk (maskeren wat er werkelijk speelt) veel terugtrekken, plotselinge huilbuien, woede-uitbarstingen overdreven verhalen vertellen: stoer doen, zoeken naar aandacht op verschillende plekken totaal ander gedrag vertonen (verschillende werelden) onregelmatig schoolbezoek: andere bezigheden, is te moe na werkzaamheden thuis veel problemen vertoont wegloopgedrag vermijdt het onderwerp prostitutie of projecteert op anderen

Het is opmerkelijk dat meisjes die door de jongens geronseld zijn en al in de prostitutie zitten, nieuwe meisjes vaak op weg helpen, ze uitleggen hoe ze moeten werken etc.


Signaleringslijst eergerelateerd geweld

Culturele achtergrond • • •

Leeft deze jongere binnen een cultuur waar familie-eer een issue is Zijn er van deze cultuur patronen bekend die duiden op extra bescherming van de zedelijkheid In hoeverre worden culturele tradities nageleefd en zijn deze geïntegreerd binnen hun waarden en normenpatroon

Veranderingen in gedragingen • • •

Zijn er gedragsveranderingen zichtbaar ten opzichte van eerdere jaren Hoe zijn deze gedragsveranderingen zichtbaar voor anderen, bv terugtrekking, angstig enz. Zijn deze gedragsveranderingen juist een aanpassing aan de cultuur of juist een afzetting tegen de cultuur. Bv extra uitdagend kleden, veel contact met jongens enz.

Veranderingen in uiterlijk • • •

Draagt de jongere ineens andere kleding, bv meer bedekt. Draagt de jongere ineens een hoofddoek. Let op mogelijke signalen die kunnen duiden op mishandeling

Omgang met leeftijdsgenoten en andere sekse • • •

Voelt de jongere zich vrij om te bewegen binnen bv de school en contacten aan te gaan Is er ineens meer aansluiting bij de eigen culturele achtergrond of juist niet. Beschikt de jongere over “vrije tijd”. Of is er voortdurend toezicht.

Familie-eer aspecten en kenmerken • • •

Praat de jongere over zaken die passend zijn bij het onderwerp eer en familie-eer. Bv huwelijksdrang, familieoverleg bij scheiding enz. Zijn er al eerder signalen binnen gekomen van andere familieleden of gemeenschapsleden van eer en mogelijk eergerelateerd geweld. Doet deze jongere dingen die de familie-eer aantasten.

Schoolgang/verzuim • • •

Is er sprake van schoolverzuim/thuishouden Komen er signalen van huwelijksdwang/uithuwelijking Hoe zijn de algehele prestaties


ROC Kop van Noord-Holland afdeling Economie Voorlichting huiselijk geweld op 18-12-09 Verslag van opdrachten Inventarisatie van de verwachtingen • • • • • • • • • • • • •

Tools in de vorm van actie Wat mag/moet wel of juist niet? Mogen we meer gaan doen? Signalen herkennen Wat mag wel en niet naar het thuisfont? Wanneer moet je in actie komen? Meer horen over het onderwerp Praktische informatie krijgen Overdrijven???? Oppassen met het kleuren van de situatie door hulpverleners Nieuwsgierig wat kunnen we met signalen maar ook gevaren serieus nemen Wat moet je doen als er geen contact meer is / het luik dicht gaat? Kennis om te gebruiken in de lessen Wat is mijn rol als docent?

Huiselijk geweld

Signalen

Belemmeringen bij het signaleren

Uiterlijke / fysieke kenmerken Gedrag verandert

Factor tijd….lessen gaan door Ervaringen uit het verleden met BJZ Niet veilig voelen voor slachtoffer en professional Angst voor consequenties wanneer naam bekend wordt Medewerkers voelden zich niet gesteund door management Collega’s die aangeven niets te doen Je niet verantwoordelijk voelen omdat je primaire taak op gebied van onderwijs ligt Eigen grenzen bewaken: Ik kan het er niet bij hebben! Niet herkennen van signalen of signalen relativeren Welk advies geef je? Soms tegenstrijdige adviezen

Vaak ziek “stille” siganlen geven en wachten tot het opgepakt wordt Snel schrikken Stil zijn Terug getrokken zijn/ in zichzelf gekeerd

Loverboys

Signalen


Opscheppen over (seksuele ontwikkeling) Dure spullen bijvoorbeeld kleding/mobiel Rondhangen en aansluiten bij bestaande clubjes Leiden / volgen Idealiseren van het vriendje Op een creatieve manier de agenda bijhouden Weinig vrijheid bijvoorbeeld geen nummer doorgeven Afzetten tegen eigen thuissituatie en alleen gericht zijn op vriend


Eer en eergerelateerd geweld

Signalen


Verandering in kleding en uiterlijk Veranderingen in gedrag Terugval in resultaten Toenemend verzuim Conformeren aan cultuur of juist afzetten Signaleren van uithuwelijking / achterlating Toename van toezicht vrijheidsbeperking

Do’s en Don’ts huiselijke geweld

Do’s

Don’ts

Hoe zit het met de veiligheid van de medewerkers? Uitwerken van een gedragscode voor het onderwijsteam over de omgaan met de problematiek en omgang met elkaar Gesprek met de betrokkene door veilige sfeer en open vragen te stellen waardoor begrip en steun ervaren wordt en inzicht in de situatie Aansluiten bij de beleving van de leerling door juiste vragen te stellen Wanneer de jongere jou opzoekt klankborden, luisteren, situatie serieus nemen, afspraken maken en verslaglegging doen. Zorg voor een vertrouwensrelatie Eigen professionele grenzen bewaken en geen redder willen zijn maar hulp op gang brengen Doorverwijzen naar loopbaancentrum

Niet de rol van hulpverlener overnemen Niet bagatelliseren van de situatie of het probleem Geen eigen mening of oordeel geven

Do’s en Don’ts eer en eergerelateerd geweld

Do’s

Don’ts

Gesprek aangaan en niet afwachten Zorgen voor terugkerend contact

niet zomaar familie bij de begeleiding betrekken Voorzichtig zijn met verstrekken van informatie aan anderen Voorzichtig zijn met het samenwerken met tolken

Betrouwbaar zijn en beloftes nakomen Niet solistisch werken aan een situatie Melden bij het loopbaancentrum Schakel deskundigen in als je onmacht voelt in de situatie


Evaluatie voorlichting huiselijk geweld op 18-12-2009 ROC Kop van Noord-Holland afdeling Economie 18 evaluatieformulieren retour Resultaat Bereikt

1

2(8x)

3(7x)

Verwachtingen Bereikt

1

2(6x)

Voorlichting te lang

1

Voorlichters behulpzaam

5(1x)

niet bereikt

3(10x) 4(2x)

5

niet bereikt

2(1x)

3(13x) 4(4x)

5

te kort

1(9x)

2(8x)

3

4(1x)

5

niet behulpzaam

Voorlichters te sturend

1

2(2x)

3(15x) 4(1x)

5

te weinig sturend

Deskundigheid voorlichters Goed

1(10x) 2(5x)

3(3x)

4

5

slecht

Werkvormen Goed

1(3x)

2(7x)

3(7x)

4(1x)

5

slecht

1(4x)

2(11x) 3(3x)

4

5

niet waardevol

1(5x)

2(9x)

3(4x)

4

5

slecht

Voldoende bagage voor praktijk Ja 1(3x)

2(9x)

3(5x)

4(1x)

5

nee

Gemiddelde eindwaardering

7½

Praktische tips Waardevol Voorlichting als geheel Goed

4(2x)

uitgedrukt in cijfer:

Overig opmerkingen: • Meer beeldmateriaal (2X) • Er was niet zoveel gelegenheid om geweld/agressie naar medeleerlingen en docenten toe te lichten of verder te bespreken • Ervaringsdeskundige sprekers uit de cultuur om een nog betere indruk te krijgen van wat misschien aan de hand is / kan gebeuren Heeft u suggesties voor verbetering

• Graag nog een bijeenkomst: Hoe gaan we om met geweld in de klas/op de school • Welke vragen moet je stellen om iets boven water te krijgen zonder te “insinueren”


m 31 december 2010

Recommend Documents