m 14 september 2008 Amsterdam. juryselectie uitgelicht p. 5 het volledige programma p. 25 de premières p. 34. Gratis mee te nemen

Grat is te ne mee men

juryselectie uitgelicht p. 5 het volledige programma p. 25 de premiÈres 2008-2009 p. 34

4 t/m 14 september 2008

Amsterdam

TF is een initiatief van Stadsschouwburg Amsterdam, Theater Instituut Nederland, Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen- en producenten, Holland Festival en het Bureau Promotie Podiumkunsten

1

Geselecteerd

Welkom

Interview

tekst: Huib Stam foto: Jara Lucieer

Welkom bij TF van 4 t/m 14 september in ­Amsterdam.Theater Bellevue is het festivalcentrum tijdens TF. Dé plek voor informatie. Dage­lijks open tot laat, kom langs!

Tourniquet — Abattoir Fermé do 4 sep en vr 5 sep, 20:30 uur, Theater Bellevue, LNP

Haar leven haar doden — De Veenfabriek do 4 sep, 20:00 uur, vr 5 sep en za 6 sep, 17:00 uur, V&D Leiden

INHOUD

Romeinse tragedies —Toneelgroep Amsterdam vr 5 sep, 18:00 uur en za 6 sep, 16:00 uur, Stadsschouwburg Amsterdam, LNP

 3

Laatste nachtmerrie — Laura van Dolron

Dubbelinterview Jeffrey Meulman en Raoul Heertje. Hoe kiest de jury de beste voor­stellingen uit een enorm seizoensaanbod?

vr 5, zo 7, di 9, wo 10, do 11 sep, 12:30 uur, Theater Bellevue

 12  14  5

Het geheven vingertje — Theatergroep MAX. za 6 sep, 16:00 uur en 20:30 uur en zo 7 sep, 14:30 uur, Theater Bellevue

TF-1 Juryselectie uitgelicht

De officiële juryselectie 2008: deze voorstel­lingen moet iedereen gezien hebben.

TF extra

Missie — Koninklijke Vlaamse Schouwburg



ma 8 sep, 20:30 uur, Stadsschouwburg Amsterdam, LNP

Essay

Jeffrey Meulman onderging het fenomeen ­ervaringstheater aan den lijve.

Kamp Jezus — Wunderbaum



di 9 sep en wo 10 sep, 20:30 uur, Stadsschouwburg Amsterdam, LNP

Rococo — Hotel Modern

18 TF-2 Amsterdam Fringe Festival Uniek randfestival met grenze­loze ambities.

di 9 sep en wo 10 sep, 20:30 uur, Theater Bellevue

20 TF-3 Over Theater Minstens zo belangrijk: een goed gesprek over

Mijnheer Porselein — Studio Orka



21 TF-4 Vlaamse Keuze



22 Interview

theater.

Locatietheater, exacte locatie, data en aanvangstijden zie www.tf.nl

www.win-een-auto.com — Bad van Marie Locatietheater, exacte locatie, data en aanvangstijden zie www.tf.nl

U bevindt zich hier

 34  25

PubTone lie el ksP rij

s

Wuivend graan — Hummelinck Stuurman Theaterproducties

Het volledige TF-programma Alle voorstellingen van TF op locatie en tijd.

De premières 2008-2009

do 11 sep en vr 12 sep, 20:30 uur, Theater Bellevue, LNP

vr 12 sep en za 13 sep, 20:30 uur, Stadsschouwburg Amsterdam

Directeur van de Brakke Grond Leen Laconte over de Vlaamse podiumkunsten.

TF extra

Deze voorstelling kan helaas niet worden hernomen.

De Pianist — Stichting (Inter)nationale Producties

Een keuze van vier voorstellingen uit het Vlaamse zusterfestival.

24

— Dries Verhoeven

Vooraankondiging van de theaterpremières.

Toneel PublieksPrijs

Service, colofon en plattegrond

38

festivaldirecteur Jeffrey Meulman juryvoorzitter Raoul Heertje

A

an het begin van het nieuwe theaterseizoen laat TF de beste voorstellingen van het afgelopen jaar uit Nederland en Vlaanderen nog één keer zien. De selectie wordt ­gedaan door de jury. Een gesprek met de juryvoorzitter van dit jaar Raoul Heertje en festivaldirecteur Jeffrey Meulman. Hoe maak je een goede keuze uit zo´n gigantisch, onoverzichtelijke hoeveelheid prachttheater? Waarom heb je Raoul gevraagd als voorzitter van de jury? Jeffrey: ‘We zoeken altijd iemand die bekend is bij het grote publiek en affiniteit heeft met het vak. Maar hij of zij moet ook serieus genomen worden door de vakgenoten. Het is niet gemakkelijk zulke mensen te vinden, al is het ons eerder met Monique van de Ven en Mieke van der Weij ook gelukt.’ Wat dacht je toen Jeffrey je vroeg? Raoul: ‘Ik dacht eerst heel egoïstisch dat het heel goed voor me was dat ik gedwongen werd naar theater te gaan. Ik ben zo iemand die altijd zegt dat hij gaat, maar nooit gaat. Ik heb zelf twee keer in een stuk gespeeld en sindsdien enorme bewondering voor acteurs gekregen. Goede acteurs begrijpen wat ze aan het doen zijn. Ik heb geen idee wat het effect is als ik op het podium sta.’ Hoe werkt zo’n juryselectie? Hoe kiest de jury de beste voorstellingen uit zo’n enorm seizoensaanbod? Raoul: ‘Ik maak bezwaar tegen het woord “beste”.’ Jeffrey: ‘Terecht. De jury pretendeert helemaal niet de “beste” voorstellingen te kiezen. Ze kiezen voorstellingen waarvan ze vinden dat iedereen ze gezien moet hebben. Maar het is per definitie een subjectieve keuze.’ Raoul: ‘De jury selecteert elf voorstellingen, die stuk voor stuk op een eigen manier interessant zijn om te laten zien. We hebben wel gepraat over algemene criteria, maar die zijn lastig te definiëren omdat het niet alleen een gigantisch maar ook een divers aanbod van voorstellingen is. Theatervoorstellingen kunnen inhoudelijk niet met elkaar vergeleken worden, je kunt hoogstens proberen te vergelijken wat het met jou persoonlijk doet.’ tf magazine 2008 3

>> Interview met Jeffrey Meulman & Raoul Heertje

links: Raoul Heertje, rechts: Jeffrey Meulman

Jeffrey: ‘Elk jurylid heeft eigen criteria. Daarbij kies ik ervoor om zeven verschillende mensen met zeven verschillende invalshoeken bij elkaar te zetten. Heel plat: ik laat ze het ieder jaar uitvechten.’ Is de selectie een afspiegeling van wat er van belang is geweest in het seizoen? Jeffrey: ‘Ik kan met stelligheid zeggen dat met het systeem zoals dat gehanteerd wordt, niets over het hoofd wordt gezien. Een groep vakkundige tipgevers kijkt belangeloos mee en houdt de jury op de hoogte. Dit theaterfestival is ook een festival óver theater, een festival van de sector. Er is geen programmeur die een programma bedenkt.’ Raoul: ‘Eigenlijk is de jury toch de programmeur? Jij faciliteert het proces.’

‘Je kunt hoogstens proberen te vergelijken wat het met jou persoonlijk doet’ Jeffrey: ‘Mijn invloed zit alleen in het samenstellen van de jury en in de manier waarop het festival is opgebouwd.’ Maakt dat je rol als verantwoordelijke organisator niet lastig, omdat je een deel van het programma in handen geeft aan de jury? Jeffrey: ‘Het festival heeft twee opdrachten. We willen de artistieke stand van zaken opmaken, wat voor mensen uit de theaterwereld 4 tf magazine 2008

interessant is. En we willen het grote publiek laten zien wat een avondje theater kan bieden. Ik durf te beweren dat er in dit festival voor zowel een beginnende als een hard core theaterliefhebber iets te vinden is dat de moeite waard is.’ Wat vond je van de voorstellingen die je hebt gezien? Raoul: ‘Ik had met mezelf afgesproken dat ik van tevoren geen recensies of programmaboekjes met uitleg zou lezen. Gewoon gaan zitten en laat het maar gebeuren. Ik ben helemaal geen domme jongen, maar soms had ik eerlijk gezegd geen idee wat ze op het toneel aan het doen waren. Het is toch een wereldje met bepaalde codes. Ik wil mee kunnen gaan met iets en dat kon ik niet altijd. Ik weet: dat is de gok die je als kijker neemt. Het leuke van theater is wel dat er van alles wat is en je onverwacht geraakt kunt worden. Maar als leek is het moeilijk om je weg te vinden.’ Jeffrey: ‘Dat klopt. Het landschap is nogal onoverzichtelijk voor het grote publiek. Daarom proberen wij met het festival een leidraad te bieden, bakens uit te zetten als lichtjes in de duisternis.’ Raoul: ‘Een theatervoorstelling kan een hele heftige, fysieke ervaring zijn. Wat mij verraste waren de voorstellingen op locatie. Ik had er nooit over nagedacht dat dat zo mooi zou zijn. Maar het is eigenlijk simpel en briljant tegelijk. Ik had af en toe echt het idee: dit moéten meer mensen weten. Een voorstelling hoeft maar twee beklemmende momenten te hebben en je ligt er ’s nachts nog wakker van. Eén van mijn criteria is dat een stuk mij in verwarring moet brengen. Slagen ze er op het toneel in bij mij deuren open te zetten die dicht waren? Dat gebeurde dus regelmatig. En dat is precies waar een theaterervaring voor mij over moet gaan.’

I

n september gaat het nieuwe theaterseizoen van start. Maar niet voordat nog één keer de mooiste voorstellingen van dit seizoen te zien zijn. De keuze van de TF-1 jury is de meest onvoorspelbare, vergaande en onconventionele van de afgelopen jaren. Naast groots spektakel van de befaamde gezelschappen en sterk teksttheater zijn er experimentele locatievoorstellingen en spannend ervaringstheater. Wie de selectie volgt, krijgt te zien wat op dit moment de belangrijkste tendensen en ontwikkelingen zijn in het Nederlandse en Vlaamse theater. Het viel de jury op dat in deze tijd, waarin de wereld verworden is tot een spektakelmaatschappij die zich vooral lijkt af te spelen op tv en internet, veel theatermakers het publiek weer fysiek deel willen laten uitmaken van het echte spektakel. Er wordt naarstig contact gezocht met het theaterpubliek. Zoals de politiek de burger manipuleert, zo gebruikt de theatermaker zijn toeschouwers. Het live-karakter van

theater blijkt een sterk middel. Het publiek wordt direct aangesproken. Waar in de werkelijkheid de wereld verdwijnt achter tv-schermen, haalt het theater deze weer de zaal in. De jury heeft gezocht naar een representatief overzicht van het thea­ ter­seizoen. De diversiteit van de jaarproductie was enorm. Dat wordt weerspiegeld in deze keuze van elf voorstellingen. Een missionaris die in zijn eentje de grote zaal betovert staat naast twee voorstellingen waarbij slechts veertig man publiek aanwezig kan zijn. Een van de twee jeugdvoorstellingen speelt in een bosje in een plantsoen. Er is extreem fysiek theater en, ja, wat is het eigenlijk? Animatietheater met ontstoppers door acteurs met berenmaskers die met vingercamera’s miniatuurpornofilmpjes maken? Ga maar kijken. Er is ook nog een auto te winnen. Echt. Maar… niets is zo oppervlakkig als het op het eerste gezicht lijkt.

Romeinse tragedies — Toneelgroep Amsterdam coproductie: Holland Festival, De Munt Brussel, Kaaitheater Brussel, Muziek­ theater Transparant, Bl!ndman van: William Shakespeare regie: Ivo van Hove acteurs: Barry Atsma, Jacob ­Derwig, Renée Fokker, Fred Goessens, Janni Goslinga, Marieke Heebink, Fedja van Huêt, Hans Kesting, Hugo Koolschijn, Hadewych Minis, Chris Nietvelt, Frieda ­Pittoors, Alwin Pulinckx, Eelco Smits, ­Karina Smulders

foto: Jan Versweyveld

Romeinse tragedies is theater van superlatieven: Coriolanus, Julius Caesar èn Antonius & Cleopatra van William Shakespeare

in één marathonvoorstelling, die dan ook zes uur duurt. Romeinse tragedies is een indrukwekkend huzarenstukje, maar niet alleen door de omvang en de enscenering. TA is voortdurend op zoek naar nieuwe vormen en weet met alle ­theatrale hulpmiddelen die er te vinden zijn een huiveringwekkend actueel politiek statement neer te zetten: geconcentreerd

menselijk drama zoals Shakespeare moet zijn.

‘Huiveringwekkende ­mul­ti­mediashow. Ivo van Hove en Jan Versweyveld hebben met dit project een nieuw en indrukwekkend hoofdstuk geschreven in hun voortdurende zoektocht naar een nieuwe thea­tertaal.’ — de Volkskrant

tf magazine 2008 5

>>

Officiële Juryselectie 2008

Kamp Jezus

Laatste nachtmerrie — Laura van Dolron

— Wunderbaum

productie: Gasthuis Frascati regie en tekst: Laura van Dolron acteurs: Dion Vincken, Wouter de Jong, Laura van Dolron

productie: Productiehuis Rotterdam (Rotterdamse Schouwburg) en NTGent acteurs: Matijs Jansen, Maartje Remmers, Wine Dierickx, Walter Bart, Charlotte Vandermeersch / Marleen Scholten

De ‘jeugdafdeling’ van NTGent staat op eigen benen en maakt met Kamp Jezus de eerste grote-zaalproductie. De aanpak is meteen fors: het theater is terug­ geto­verd tot een godshuis. Wie zei daar nog: ‘Madonna aan het kruis’? Wunderbaum vloekt naar hartelust in de kerk. De litanie van reli­gieuze thema’s en motieven levert een soms groteske theatrale blasfemische afrekening op. Waarschijnlijk veel persoonlijker en emotio­neler voor de jonge acteurs dan op het eerste ­gezicht lijkt.

foto: Fred Debrock

‘Wat moet een generatie die alles heeft gekregen, behalve God en een pro­ bleem?’ — NRC Handelsblad

Missie — Koninklijke Vlaamse Schouwburg productie: KVS tekst: David Van Reybrouck regie: Raven Ruëll acteur: Bruno Vanden Broecke

Met een rotsvast geloof in God - en in het goede van hun werk - togen honderden Belgische missionarissen eeuwenlang naar Congo. Ze bezorgden het land de huidige ‘postkoloniale schaamte’. 6 tf magazine 2008

Missie toont het onbaatzuchtige en werkelijk nobele van de missie. Het publiek wordt meegezogen in een wereld vol vooroordelen over missionarissen en het westerse beeld van Afrika. In België is met ontroering gereageerd op deze herwaardering van de missio­ naris als tragisch mens.

‘Deze monoloog corrigeert het scheefgetrokken wes­ terse beeld van de missio­ narissen die de zwartjes bekeren en doet dat met chirurgische precisie en een kap van de machete op het eind.’ — De Morgen

foto: Koen Broos

foto: Pieter Boersma

Rococo

— Hotel Modern

Vorig jaar ontving Laura van Dolron tijdens TF de BNG Nieuwe Theatermakers Prijs voor Over Morgen, de eerste uit een serie van drie voorstellingen die ze zelf beschrijft als ‘stand-up philosophy’. Laatste nachtmerrie is het

sluitstuk. Het geraffineerde en geestige rollenspel tussen een schrijver/regisseur (Van Dolron zelf ) en twee acteurs is gebaseerd op de documentaire The Power of Nightmares, over de opkomst van de Amerikaanse neoconservatieven. Van Dolron gaat in discussie met filosofen, wereldleiders en zichzelf – met de vaart van een comedyshow.

‘Voor je het weet geeft ze, op babbeltoon, een messcherpe analyse van politieke misleiding. Een zeer verfrissende brainwash.’ — Het Parool

makers: Pauline Kalker, Arlène Hoornweg, Herman Helle

Het toneel houdt het midden tussen een vuilnisbelt en een rommelmarkt. Twee beren betreden het strijdtoneel. Als onschuldige kinderen gebruiken ze allerlei attributen in een ontdekkingstocht naar seks. Vingercamera’s die eerder een rol speelden in De Grote Oorlog en Kamp, voorstellingen met lood­ zware thema’s, maken nu miniatuurpornofilmpjes. Hotel Modern verzet even de geest. Maar zo onschuldig als het lijkt, is de kinderlijke nieuwsgierigheid niet.

‘Deze fantasievolle ver­ beelding van een wereld zonder sociale conventies, waarin zinnelijke impul­ sen de vrije loop krijgen, is confronterend en grap­ pig tegelijk.’ — de Volkskrant

foto: Hans Werlemann

tf magazine 2008 7

>>

Officiële Juryselectie 2008

www.win-een-auto.com — Bad van Marie

door: Roger Vermeulen, Bas Teelen, John Van Oers, Ann Verhelst, Pol Geusens, Peter Boelens, Bart Danckaert, Filip Jordens, Elke Herremans

foto: Joep Lennarts foto: John Van Oers

Is dit een commercieel tvspel, Antwerps locatie­theater, ouderwetse maatschappijkritiek of alledrie? Op locatie bij de autodealer kondigt de spreekstalmeester aan dat er

geen voorstelling gegeven zal worden, want het is feest. Bad van Marie bestaat vijf jaar, Bad-oprichter Peter Boelens krijgt een bos bloemen en woorden van dank voor zijn inspirerende leiderschap. De verloting van de auto kan beginnen. Net echt. Of toch wel?

‘De docufictie die het ­gezelschap brengt, doet je stelling nemen. Of je nu wilt of niet. Het leven zoals het is, maar dan gekeken ­onder het vernis.’ — De Morgen

U bevindt zich hier — Dries Verhoeven productie: Huis en Festival aan de Werf, coproductie met Over het IJ Festival acteurs: Jorieke Abbing, Marcus Azzini, Willem van Berkel, Erik J. Dekker, Laura Johannes, Nienke Scholts, Daniëlle van de Ven, Dries Verhoeven, Erik Whien, Hannah van Wieringen

Vraagt u zich ook wel eens af wie er in de hotelkamers naast u liggen? In U bevindt zich hier krijgt u het antwoord. Maar wel ten koste van uw privacy. In deze even onthutsende als ingenieuze voorstelling wordt de toeschouwer ­acteur. De als theater-

vormgever afgestudeerde Dries Verhoeven behoort tot een van de voormannen van het ervaringstheater. De voorstelling van Dries Verhoeven kan h ­ elaas niet worden her­nomen tijdens TF. U kunt meer lezen over zijn voorstellingen op: www.driesverhoeven.com

‘Een nieuw hoogtepunt in het ervaringstheater’ — NRC Handelsblad

foto: Anna van Kooij

8 tf magazine 2008

foto: Stef Lernous

Tourniquet — Abattoir Fermé productie: Abattoir Fermé i.s.m. kc nOna & Nieuwpoorttheater regie: Stef Lernous acteurs: Ragna Aurich, Joost Vandecasteele, Chiel van Berkel

Voorstellingen die in elk opzicht de grenzen opzoeken. Ver van het repertoire­ theater, de mainstream film en de literaire tekst laat Abattoir Fermé zich inspireren door underground en de bittere werkelijkheid. Het levert lich­amelijk en confronterend theater op. De drie acteurs in Tourniquet staan het grootste deel van de voorstelling naakt op het toneel. In dialoogloze

scènes, soms zwaarbeladen door de symboliek en fysieke kwelling, leven ze zich uit in huivering­wekkende fantasieën rond oude of nieuwe taboes. David Lynch - maar dan niet zo lieflijk.

‘Een hypnotiserende ervaring én een van de beste stukken van het jaar. De acteurs spreken geen woord, maar het is de toe­ schouwer die woordeloos achterblijft.’ — De Standaard

foto: Jochem Jurgens

Haar leven haar doden — De Veenfabriek regie: Paul Koek tekst: Martin Crimp acteurs: Reinout Bussemaker, Joep van der Geest, Elsa May Averill, Martine Dukker / Lidewij Mahler, Marjolijn ­Zwakman, Jimi Zoet, Laud Dodoo

De naam Paul Koek is verbonden met het maken van voorstellingen op vreemde, inspirerende locaties. Waar

kan een stuk over consumentisme zich beter afspelen dan in een warenhuis als V&D? Het theaterpubliek begeeft zich het eerste uur tussen het winkelende publiek maar verlaat het pand na sluitingstijd nog niet…

‘Alles wat aanwezig is in het kooppaleis wordt in het nietsontziende neonlicht onderdeel van de voorstel­ ling. (...) Het maakt de ervaring volslagen chaotisch en legt tegelijkertijd de verantwoordelijkheid voor de betekenis­vorming grotendeels bij de toeschouwer.’ — ­Financieel ­Dagblad

tf magazine 2008 9

>>

Officiële Juryselectie 2008

Het geheven vingertje

— Theatergroep MAX.

~DE Jury~ foto’s: Daan van Eijndhoven

foto: Joep Lennarts

door: Roger Vermeulen, Bas Teelen, John Van Oers, Ann Verhelst, Pol Geusens, Peter Boelens, Bart Danckaert, Filip Jordens, Elke Herremans

De ondertitel ‘Verstandig theater voor het betere kind’ geeft al te denken. Dit is geen brave sprookjesvoor-

stelling. Wel een stelletje irri­tante vaders en moeders die een speeltuin in elkaar trappen en met elkaar staan te zoenen. Kan het erger? In zijn tweede regie bij MAX. neemt Jetse Batelaan kinderen heel serieus en tegelijkertijd fijntjes in de maling.

‘Volwassenen op het toneel tot op het bot gefileerd. Bloedserieus laten zien hoe absurd de werkelijk­ heid is. Het is een kunst die Bate­laan goed ver­ staat. Zeldzaam goed.’ — NRC Handelsblad

Mijnheer Porselein — Studio Orka

concept en creatie: Studio Orka, Philippe Van De Velde, Martine Decroos i.s.m. Katrien Pierlet, Brenda Bertin, Dominique Van Malder, Jo Jochems

De familie Porselein bestaat uit typische zonderlingen. Ze wonen ver van de mensen in het bos - een echt bos, geen toneelbos - waar ze zorgen voor zieke dieren. In de onnavolgbare fantasie en vormgeving van Studio Orka verandert het hutje in het bos

in een setting van afscheid ­nemen en sterven. Hoe organiseer je een waardig afscheid?

‘Studio Orka benadert het thema rouw met een hel­ dere traan en een warme lach. Orka goochelt met emoties: broos en hitte­ bestendig als porselein.’ — De Morgen

Raoul Heertje (1963) is voorzitter van de jury 2007-2008. Hij is standup ­comedian en oprichter van Comedy­train en thuisbasis Toomler. Hij is tevens pro­­­gra­mma­­maker en tekstschrijver. Bart van ­Mossel (1955), van oor­sprong sociaal-geograaf en werkte in meerdere theaters in Utrecht, Amsterdam en Breda. Momenteel is hij directeur van de Leidse Schouwburg, het oudste theater van Nederland. Wouter Hillaert (1978) noemt zich­zelf ‘professioneel toeschouwer’. Hij is sinds vijf jaar theatercriticus voor de ­Belgische krant De Morgen en oprichter van Rekto:verso, een ­gratis kunstkritisch tijdschrift. Piet Menu (1977) is artistiek leider bij Huis van Bourgondië in Maastricht en was tot voor kort programmeur ­podium­kunsten bij Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond.

Maaike Bleeker (1969) is drama­turg en hoogleraar theater aan de ­Uni­versiteit Utrecht.

Daphne Richter (1975) maakt voor het tweede jaar deel uit van de TF-1 jury. Ze is criticus en dramaturg.

Jörgen Tjon a Fong (1974) is theatermaker en artistiek leider van Urban Myth, geëngageerd productiehuis en vaste bespeler van de Stads­schouwburg Amsterdam.

foto: Studio Orka

10 tf magazine 2008

Kijk voor het juryrapport op www.tf.nl

Wuivend Graan

— Hummelinck Stuurman Theaterproducties van: Wim T. Schippers met: Randy Fokke, Nelly Frijda, Kees Hulst, Raymonde de Kuyper, Titus Muizelaar en Olga Zuiderhoek regie: Titus Tiel Groenestege

Het publiek is aanwezig bij een lezing van Henrik van Woerdekom. Deze eminente geleerde in de ethiek is van nature al geneigd tot wijd­ lopigheid. Maar als zijn moeder, zijn vrouw, zijn dochter en zijn minnares zich ook nog onder zijn gehoor bevinden, ligt chaos op de loer. De pogin­gen van de zelfgenoegzame organisator (Kees Hulst, John Cleese zou het niet beter doen) om een en ander in goede banen te leiden, halen natuurlijk niets uit. We hebben hier immers te maken met de wereld en het leven volgens Wim T. Schippers. Kees Hulst is genomineerd voor de Louis d’Or.

‘De nieuwe S­ chippers is gek, maf en ­prachtig.’ — de Volkskrant

Ton Publie eel ksPrij

s

foto: Leo van Velzen

De Pianist

— Stichting (Inter)nationale Producties producent: Stichting (Inter)nationale Producties naar het boek van: Wladyslaw Szpilman idee en adaptatie: Robin Renucci en Mikhaïl Rudy neder­landse bewerking en vertaling: Edwin de Vries regie: Mette Bouhuijs spel: ­Edwin de Vries pianist: Yoram Ish-Hurwitz

Toneel Prijs Publieks

foto: Ben van Duin

Het relaas van de Poolse pianist Wladyslaw Szpilman, over hoe hij overleefde in het getto van Warschau, is vooral bekend geworden door de film van Roman Polanski. Door zijn directheid is het boek een van de meest onthutsende ooggetuigenverslagen van de

Tweede Wereldoorlog. Die directheid is intact gebleven in de theatermonoloog, die Edwin de Vries uit het Frans heeft bewerkt en met een beklemmende inleving en inzet speelt. De Pianist laat het publiek verbijsterd achter, hetgeen de nominatie voor de Toneel Publieksprijs verklaart.

‘Een sober, noodzakelijk verhaal’ — Het Parool

tf magazine 2008 11

extra ~ extra ~ extra ~ extra ~ extra ~ extra ~ extra

Nieuws!

Raoul Heertje & Liesbeth Coltof openen TF

Het allerlaatste nieuws en last minute acties van TF vind je op www.tf.nl. De Fringe is grillig en altijd aan verandering onderhevig. Surf voor de beste tips & hits naar www.amsterdamfringefestival.nl. Hou deze websites in de gaten! foto: Daan van Eijndhoven

Make your city fall in love with your festival Paul Gudgin en de Edinburgh Fringe: jarenlang dé inspirator en directeur van het nog altijd grootste fringe festival ter wereld. Ook Paul Gudgin dompelt zich twee dagen onder in het Amsterdam Fringe Festival. En hij geeft tijdens TF een unieke masterclass voor festivalprofessionals. Het belooft een regelrechte cursus How to make your city fall in love with your festival te worden. Speciaal voor de Amsterdamse Fringers en crew was Gudgin onlangs al twee dagen te gast in Amsterdam en de festivalenergie spatte ervanaf. Een absolute aanrader, meer dan de moeite waard. 8 en 9 september. Informatie en aanmelden via [email protected] Kosten: 295 w (ex btw) inclusief cursusmateriaal en lunch. Het aantal plaatsen is beperkt.

12 tf magazine 2008

foto: Jocelyne Moreau

Op 4 september geeft voorzitter Raoul Heertje namens de TF-1 jury het startschot voor het beste van afgelopen theaterseizoen. Daarna is het woord aan Liesbeth Coltof om de Staat van Theater te bepalen. Coltof is artistiek leider en regisseur bij Huis aan de Amstel. Haar betrokkenheid met de actuele wereld is de basis voor de vele voorstellingen die ze maakte voor jeugd en (jong)volwassenen. Ze wil het publiek laten kennismaken met avontuurlijk theater dat zowel persoonlijk als universeel is. Afgelopen jaar had minister Plasterk de eer om de Staat van Theater te verwoorden en Ivo van Hove wist twee jaar geleden met ‘zijn Staat’ een stroom van reacties op te wekken. Tegelijkertijd wordt in Bellevue op geheel eigen wijze het Fringe Café geopend. Tot en met 14 september zijn er mogelijkheden te over om je tien dagen lang onder te dompelen in de maar liefst vier theaterkanalen die TF biedt. Van 4-14 september is Amsterdam TF en TF van de stad! Stadsschouwburg

4 september 19.00 uur. Op uitnodiging of reserveren: zie website.

Wie wordt de beste ­nieuwe theatermaker van dit seizoen? Een bedrag van 45.000 euro om een nieuwe theaterproductie te maken: zeven talentvolle theatermakers strijden om de BNG Nieuwe Theatermakers Prijs. De winnaar wordt bekendgemaakt op TF. Gulle gever het Cultuurfonds van de Bank Nederlandse Gemeenten en organisator het Theater Instituut Nederland (TIN) reiken de prijs dit jaar voor de derde keer uit. Afgelopen jaar won Laura van Dolron. Tijdens het festival is ze te zien in Bellevue met Laatste nachtmerrie, geselecteerd door de TF-1 jury (lunchvoorstelling, zie programma achter in dit magazine). De zeven genomineerde makers zijn geselecteerd door een commissie van theaterprofessionals en waren dit seizoen met hun voorstellingen te zien in Blind Date - nieuwe theatermakers on tour. Stadsschouwburg 12 september 17.00 uur. Toegang: gratis, reserveren verplicht via [email protected].

TF proudly presents… Goed nieuws voor buitenlandse gasten en iedereen die de Nederlandse taal niet machtig is maar wel van theater houdt: meerdere voorstellingen uit de TF-1 juryselectie zijn dit jaar voorzien van Engelse boventiteling. Daarnaast biedt TF een aantal voorstellingen waarbij de taal geen obstakel is: language no problem or this show will be subtitled in English. Handig aangegeven met LNP in de programmering achter in dit magazine.

Gala van het Nederlands Theater De (Internationale) Keuze van de ­ otterdamse Schouwburg R van 12 t/m 28 september 2008 Grijp je kans om internationaal theater uit Taiwan, Amerika, Wit-Rusland, Letland, Hongarije, Turkije, Frankrijk, Duitsland, België en Nederland exclusief te zien in Rotterdam. In de weekends kun je per dag 3 voorstellingen bezoeken. De TF-1 Pas is een dubbele kortingspas en geeft ook € 5 korting per voorstelling in Rotterdam. Kaartverkoop is gestart!

Een van de hoogtepunten van het festival is het Gala van het Nederlands Theater. Een eer om bij aanwezig te zijn, helaas slechts toegankelijk voor genodigden. Genomineerden, talenten, boegbeelden, pers en prijzen: alle ingrediënten voor een hooggespannen sfeer zijn aanwezig. Voor dit feest is geen betere plek in Amsterdam denkbaar dan de Stadsschouwburg: hét domein van rode pluche en grandeur. Welke acteur verdient dit jaar de Louis d’Or, welke actrice neemt de Theo d’Or mee naar huis? Het blijft geheim tot de laatste avond van het festival, het is de hekkensluiter van TF. Stadsschouwburg 14 september 19.30 uur. Op uitnodiging.

www.deinternationalekeuze.nl

De wachtkamer Hoe komt een voorstelling tot stand? Wie is de persoon achter die acteur die daarnet nog de sterren van de hemel stond te spelen? Tisch, de groep bezielde enthousiastelingen die tijdens TF 2007 de roemruchte masterclass van Felix Rottenberg ‘overleefde’, heeft zich ontpopt tot doorgewinterde cultuurjournalisten. In De Wachtkamer schurken zij aan tegen de makers en spelers van de geselecteerde voorstellingen en beloven spraakmakende interviews. Schuif aan. Zie www.tf.nl en het programmaoverzicht achter in dit magazine. Toegang: gratis.

�

Wie wint de Fringe Award? Stichting Dioraphte steekt haar nek uit en sponsort dit jaar voor het eerst de Dioraphte Amsterdam Fringe Award. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het zinderende Fringe Fest op 13 september. Don’t miss this!

Workshop Vlogging

TF wil een kweekvijver zijn voor jong talent en biedt unieke kansen in verschillende disciplines. In de Masterclass-traditie is het dit jaar de beurt aan vloggers, oftewel video bloggers. Anders dan bij bloggen gaat het bij vloggen vooral om het in beeld brengen van wat je meemaakt. Gabriel McIntyre is dé autoriteit in Europa op dat gebied en gaat het TF-Vlogteam de fijne kneepjes van het vak leren. Bevlogen vloggen: blijf op de hoogte van TF en beleef het festival door de ogen van ons eigen TF-Vlogteam op

MacHouse Amsterdam

www.tf.nl Interesse in deelname? Geef je op via ­[email protected] *Powered by MacHouse Amsterdam

tf magazine 2008 13

essay

tekst: Jeffrey Meulman foto: Arthur Köstler

ervaringstheater

H

et is een trend: voorstellingen die zich buiten de geijkte theaterzalen afspelen en je een andere manier van theater laten beleven. TF-directeur Jeffrey Meulman checkt in en ervaart. Maar liefst vier locatietheaterproducties selecteerde de TF-1 vakjury voor het festival dit jaar. Er is voor het publiek dan ook van alles te beleven op ongebruikelijke locaties. Meestal bekijkt de toeschouwer de voorstelling van een veilige afstand maar soms gaat de theatermaker een stap verder en wordt het publiek zelf deel van de theaterervaring. ‘Ervaringstheater’ wordt het genre genoemd. De bezoeker kan worden geïnterviewd, rondgereden, opgesloten, geblinddoekt of zelfs ontvoerd. In NRC Handelsblad van afgelopen mei noemt Wilfred Takken de één-op-één behandeling waarin de bezoeker los van de groep wordt geweekt, de meest ingrijpende vorm van ervaringstheater. Het daadwerkelijk aanraken van de theaterbezoeker noemt hij betrekkelijk nieuw. tocht langs zonden en zintuigen Ervaringstheater vindt naar ik vermoed zijn oorsprong in de Live Art Performances uit de jaren zestig, zeventig. Zelf beleefde ik ervaringstheater voor het eerst in 1996. In de kelders van een overheidsgebouw in Londen ondervonden de bezoekers onder de titel Incarceration aan den lijve hoe het voelt om in eenzaamheid te worden opgesloten in een met menselijke urine besprenkelde ruimte en onop­ houdelijk door militairen te worden geïntimideerd. In de periode 2000-2003 experimenteerden we bij het Utrechtse Festival a/d Werf veelvuldig met deze theatervorm, met als hoogtepunten het ‘ervarium’ Fobrika van Natasja Hol-

lander en de individuele tocht langs zonden en zintuigen in Quelquens gens de plus ou de moins, van het Franse Art Point M. In 2001 presenteerde het Holland Festival een absolute uitschieter naar boven in het ervaringstheater met het Catalaanse Teatro de los Sentidos (zintuigen) en hun mythische labyrint Orakulos. Een gezelschap waar theatermaakster Boukje Schweigman stage liep en een deel van haar inspiratie voor ervaringstheaterproducties als Klep

‘De bezoeker kan worden geïnterviewd, rondgereden, opgesloten, geblinddoekt of zelfs ontvoerd’ in 2003 vandaan haalde. Binnen het Amsterdam Fringe Festival (TF-2) kon men zich de afgelopen twee jaar naar hartelust overgeven aan zintuiglijke theaterervaringen van onder meer Le Nu Perdu en het Vlaamse gezelschap Ont­ roerend Goed. Bleef ervaringstheater lange tijd vrijwel onopgemerkt, inmiddels lijkt het een officiële trend; ervaringstheater is booming. In zijn artikel stelt Wilfred Takken niet zonder spijt vast dat je als bezoeker zelfs in het ervaringstheater nooit echt actief hoeft te worden omdat je altijd keurig aan het handje wordt meegenomen. Maar dan heeft Takken de totaalervaringen van de jonge Deense performancekuntf magazine 2008 15

>> Essay ervaringstheater

scènefotografie Night at the hospital van kunstenaarscollectief SIGNA

stenares Signa Sørensen en haar echtgenoot Arthur Köstler, samen het kunstenaarscollectief SIGNA, nog niet meegemaakt. Die Erscheinungen der Martha Rubin, dit jaar ge­ selecteerd voor het prestigieuze Theatertreffen, speelt zich af in het stadje Ruby Town. Hein Janssen rapporteert in de Volkskrant dat SIGNA op het Theatertreffen veel aandacht krijgt omdat ervaringstheater in Duitsland tamelijk ongebruikelijk is. In Nederland werkende ‘evaringstheatermakers’ als Carina Molier, Dries Verhoeven en Boukje Schweigman kunnen er naar zijn inschatting zo aan de slag. In Ruby Town kan de bezoeker dagenlang, 24 uur per dag verblijven en wel degelijk een actieve, beïnvloedende rol spelen. En die is dan nog relatief veilig en vrijblijvend vergeleken met SIGNA’s vorige productie Night at the hospital. night at the hospital Februari 2007. Gedreven door nieuwsgierigheid naar het antwoord op de vraag hoe ver ervaringstheater kan gaan, stap ik opgewekt op het vliegtuig naar Kopenhagen om daar een nacht te worden opgenomen in een ­denkbeeldige ­kliniek. De digitale brochure belooft ‘treatment’ en ‘moge­ lijk gebrek aan slaap’. Via e-mail heb ik mijn tijdelijke naam al gekregen: Stanislav Zamora. Eenmaal aangekomen word ik die avond als een goede ­bekende ontvangen in de kelderruimte van een oude elektriciteitscentrale. Ik bevind mij met negentien andere ‘patiënten’ in de wachtkamer van een hospitaal zoals ik mij dat voorstel in het Rusland van de jaren vijftig. Na een korte intake met de dienstdoende arts word ik naar ‘de zaal’ gebracht. Naakt, van al mijn kleren en persoonlijke bezittin16 tf magazine 2008

gen ontdaan, word ik door een zuster aangekleed in zieken­ huiskledij en krijg ik een bed toegewezen. Ik slaap boven. Onder mij ligt Cordilla, een jonge Zweedse vrouw. kinderlijk onschuldig Naast het stapelbed staat een televisie waar continu authentieke beelden te zien zijn van een Social Training Program van de Amerikaanse overheid. Af en toe valt alles stil, flikkert het neonlicht en klinkt er een oorverdovende, minutenlange piep door de ruimte. Er worden mij persoonlijke bezit­tingen aangereikt die ik niet herken. Een arts vertelt me dat mijn vrouw is langs geweest. Of ik dat nog weet. Ik weet

‘Mijn roommate Cordilla zoekt bescherming en kruipt tegen me aan’ van niets. De arts kijkt bezorgd. Later wordt duidelijk waar ik ben beland; in een kliniek voor mensen met geheugenverlies. Dat spelletje lijkt aanvankelijk kinderlijk onschuldig maar mist zijn uitwerking niet. Het gebrek aan slaap en de therapiesessies die volgen krijgen mij steeds meer in hun greep. In de kelderruimte is geen klok, er zijn geen ramen en een mogelijkheid om je af te zonderen tijdens de dertien uur die deze nacht gaat duren evenmin. De toiletgang gebeurt geblinddoekt, onder begeleiding. Steeds wanneer ik probeer

te slapen staat er een arts of zuster naast mijn bed, het notitieblokje in de aanslag: ‘Stanislav, what are you dreaming?’ Sommige patiënten laten zich door de zusters wassen in een ouderwetse tobbe. Ik bedank. Na een paar uur krijgt mijn buurman een claustrofobische aanval. Hij wordt naar buiten gebracht. Wie deze nacht afvalt, kan in de regel niet meer terug maar hij is een uitzondering en ze laten hem verder vrijwel met rust. Mij echter niet. Ik word voortdurend van de ene therapiegroep naar de andere gesleept. Aanvankelijk moet ik onbedaarlijk lachen om dit spel. ‘Hysterisch,’ merkt de hoofdzuster droogjes op. Maar naarmate de nacht vordert en de therapiesessies in heftigheid toenemen, loop ik tegen mijn persoonlijke grenzen op. Als ik weiger een dansje te doen op een stom muziekje, volgt een hevig groepsgesprek over mijn gedrag. Mijn roommate Cordilla zoekt bescher­ ming en kruipt tegen me aan. droomzone Ook wanneer we moeten vechten om een kunsthand, weiger ik. Ik mag nu, onder het oog van een snorrende super-8 camera, uit een ei kruipen terwijl de helft van de groep de opdracht krijgt om mij aan te vallen en op te eten en de andere helft wordt opgedragen mij te knuffelen en te beschermen. Als ik uit de juten zak kruip, breekt boven mijn hoofd het pandemonium los; de patiënten gaan elkaar gillend en briesend te lijf. Het moet een uur of vier ’s ochtends zijn geweest als ik in een soort droomzone terechtkom; het moment dat Signa Sørensen later treffend omschrijft als een reality meltdown. Eenzame opsluiting volgt. Met een paardendeken bevind ik

mij in het donker achter tralies. Ik hoor alleen het ­druppelen van een kraan, het sissen van stoom en het bonzen van mijn hart. Mijn terugkeer in de groep voelt vreemd genoeg als een terugkeer in de schoot van mijn familie. Ik blijf me verbazen. De groepsdynamiek, de hartstocht en ongegeneerdheid waarmee mensen die tot enkele uren geleden onbekenden voor elkaar waren, zich bereid tonen zich te conformeren aan bizarre situaties is even boeiend als ontluisterend. Na de ochtendgymnastiek, waar ik alweer niet aan mee wil doen, is het plotseling voorbij. Er volgt een evaluatiegesprek met drie artsen. ‘Je realiseert je toch wel Stanislav, dat jij met jouw gedrag niet alleen jezelf maar de hele groep benadeelt?’ Ik slik. Er volgt een geruststellende glimlach en een schouderklopje. ‘Goed, dan zien we je vanavond weer.’ Tien minuten later sta ik verdwaasd in een druk shoppend Kopenhagen. Eenmaal thuis in Nederland kost het me vijf dagen voordat ik weer een beetje mezelf ben. ps. Wees gerust, geen van de voor het festival geselecteerde locatievoorstellingen gaat zo ver als SIGNA. Ze bieden vooral veel kijkgenot en plezier en vergen nauwelijks actieve deelname. Reserveer wel snel, want voor ervaringstheater in het algemeen en de locatievoorstellingen op het festival in het bijzonder geldt dat dit soort unieke ervaringen meestal maar voor weinig mensen toegankelijk zijn. Meer over SIGNA www.signa.dk

tf magazine 2008 17

AMSTERDAM

ANNEKE JANSEN, coördinator van de Amsterdamse Fringe:

2

FESTIVAL

‘Jungle

in de stad’

‘We zijn grenzeloos ambitieus. Wat we het liefst zouden willen, is de hele stad op zijn kop zetten, alle mogelijke locaties gebruiken en de hele artistieke jungle loslaten in de stad. Dat is waar het naartoe moet met de Fringe,’ zegt Anneke Jansen, coördinator van het Amsterdam Fringe Festival.

WOULD YOU BU Y A USED CAR FR OM THIS PERFORM ER?

‘Twee jaar geleden was het een randprogramma van TF. Vorig jaar kreeg de Fringe ineens een groeistuip met het volume van een festival. Dit jaar willen we het smoelwerk van de toekomstige Fringe neerzetten. Iedere fringe, waar ook ter wereld, moet zijn eigen karakteristiek ontdekken. Samen met de theaters, het team en de makers zijn we op zoek naar ‘de fringe’ van Nederland en Vlaanderen. Zoals vaak op een fringe festival zijn de meeste groepen onbekend, maar ze zijn ervan overtuigd dat ze een geniale voorstelling hebben en het gaan maken. Die ambitie en dat lef, niet alleen artistiek maar ook ondernemend,

PAUL GUDGIN, voormalig directeur

Follow your personal Fringe-guide! Voor het optimale Fringe-gevoel duik je in de Fringe, bezoek je ten minste drie performances per dag en vind je de parels zelf. Of je boekt een guided tour door de theatrale jungle en volgt de voetstappen van onze speciale Fringe-gidsen Waldemar Torenstra, Olivier Tuinier, John Doornik, Dunya Khayame, 18 tf magazine 2008

Ricky Koole en Edo Brunner. Fringe-routes zijn te koop aan de kassa van het festivalcentrum Bellevue zolang de voorraad strekt. Elke route biedt drie voorstellingen op één avond voor €15. Gegarandeerd een unieke ervaring. De Fringe-krant komt 1 augustus uit.

Het volledige programma van de Fringe is te vinden achter in dit magazine en in de speciale Fringe-krant, maar ook op de website van TF en www.amsterdamfringefestival.nl

van de edinburgh festival fringe:

‘ik zie toekomst in amsterdamse fringe’ ‘Een heel slechte act zien en je afvragen waar die lui mee bezig zijn. Daarna een onverwacht spectaculaire show binnenlopen en denken dat je een nieuw talent ontdekt hebt.’ Dat is volgens Paul Gudgin de essentie van een fringe: ‘Rowan Atkinson is op de Edinburgh Festival Fringe begonnen.’

club performances, live art, (muziek)theater en meer u ongepolijst en ongetemd u ontdek de Fringe

dat geeft een typische fringe-energie.’ Jonge makers kunnen ook op andere festivals terecht, maar dat gebeurt op uitnodiging of na selectie. Dat is bij de Fringe niet zo. Een heilig principe is dat er niet op artistieke gronden geselecteerd wordt door een jury of een programmeur. ‘De Fringe is een vrijplaats. Het wordt wel van je verwacht dat je op je bek durft te gaan. Makers worden uitgenodigd hun creativiteit en ondernemersschap in de strijd te gooien en te laten zien wat ze waard zijn. Het publiek mag zich storten in dit avontuur en zelf uitmaken welke prachtige producties zich onderscheiden van de goede, benedengemiddelde of buitengewoon mislukte.’

Letterlijk ontstaan als randgebeuren van het theaterfestival in Edinburg, is het fenomeen fringe de hele wereld over gegaan. Gudgin gaf acht jaar leiding aan het dolle, dwaze, anarchistische, experimentele, clowneske theaterfestival in de Schotse stad. Nu reist hij over de hele wereld en hield tijdens de voorbereidingen van de Fringe in Amsterdam een lezing voor de theatermakers en organisatoren van TF. Ook in Amsterdam keek zijn publiek op van de enorme omvang en het succes dat sommige fringe festivals hebben bereikt.

‘Hoe ik weet dat Amsterdam geschikt is voor een geslaagd fringe festival? Dat voel ik. Ik kom ook in grote steden waarvan ik denk: dat wordt niks. Het is eigenlijk vreemd dat Amsterdam niet allang een bloeiende fringe heeft. Er is een gezond cultureel klimaat met veel publiek. Er komen veel buitenlanders, toeristen, maar ook schrijvers, journalisten en kunstenaars. Ik heb vaak gezien dat een stad heel erg graag een fringe festival wilde en dat het gemeentebestuur opdracht gaf zoiets te organiseren. Dat lukte nooit. Het slagen van een fringe hangt vaak af van één ondernemend, enthousiast team. En die zou alle steun van het stadsbestuur moeten krijgen, want een druk bezocht fringe festival levert de stad heel veel geld en publiciteit op.’

WWW.AMSTERDAMFRINGEFESTIVAL.NL

3

OVER THEATER

4 Vlaamse Keuze Global Anatomy – KVS van/met: Benjamin Verdonck en Willy Thomas, LNP

‘TF-3 biedt inspirerende verdieping’ Kort gezegd staat TF-3 voor alles wat er over theater besproken kan worden. Dat is veel en gevarieerd. ‘De rode draad is dit jaar inspiratie,’ vertelt coördinator Carolien Labib. ‘Theater­ makers, vakgenoten en publiek kunnen van gedachten wisselen. De drie debatten gaan over de maker en wat deze inspireert, de maker in de context van de stad en de maker in de context van internationalisering. Inspiratie op drie niveaus dus, waarbij vooral het artistieke proces aan bod komt. Speciaal voor professionals is er de driedaagse verdieping, zodat liefhebbers alles in korte tijd kunnen meepakken. In die drie dagen vallen ook de prijsuitreikingen, waaronder de Nieuwe Theatermakerprijs van de Bank Nederlandse Gemeenten. Iedereen die dat wil meemaken moet snel reserveren, er is beperkt plaats! Traditiegetrouw wordt tijdens TF een nieuwe loot toegevoegd aan de website van het TIN www.eenlevenlangtheater.nl, die gewijd is aan grote theaterpersoonlijkheden. En ter afsluiting van TF-3 geeft Gijs Scholten van Aschat een openbare masterclass. Ik vertel je vast: ook dat belooft een klapper te worden!’

20 tf magazine 2008

Op de foto v.l.n.r. Dirk van der Straaten, David Glas, Parwin Mirrahimy, Lorianne van Gelder, Marloes van der Hoek, Tom Helmer, Stefanie Hakkesteegt, Gert-Jan Stam, Lars Anderson. Niet op de foto: Patrick van der Hijden.

tisch

Vorig jaar leidde Felix Rottenberg tijdens TF een workshop voor jonge cultuurjournalisten over live-interviews. Niet zonder gevolgen, want de cursisten hielden contact en richtten een agentschap voor gespreksleiders op: Tisch. ‘Het klikte tussen ons,’ vertelt publicist en theatermaker Tom Helmer, ‘de uitdaging van het leiden van goede gesprekken in de openbare ruimte had grote aantrekkingskracht. Theatermakers hebben de laatste jaren behoefte aan meer inbedding van hun werk. De kranten hebben niet genoeg ruimte om aandacht te besteden aan de achterliggende gedachten van een voorstelling. Een live-interview is een goede manier om van een voorstelling een grotere culturele gebeurtenis te maken, mits er natuurlijk een voor het publiek boeiend gesprek wordt gevoerd.’ De leden van Tisch zijn tussen de 25 en 34 jaar en ambitieus. ‘Het is leuk om met een groep slimme, goed geïnformeerde mensen van dezelfde leeftijd de uiteenlopende onderwerpen te bespreken die we op ons bord krijgen. Als een van ons wordt ingehuurd, fungeren de anderen als redacteur. Het komt heel erg aan op de persoonlijkheid van de gespreksleider èn een goede voorbereiding. Rottenberg heeft er bij ons in geramd dat de verhouding veertig op één is: een gesprek van één uur kost veertig uur voorbereidingstijd.’

Tijdens TF verzorgt Tisch nagesprekken bij de voorstellingen uit de TF-1 selectie. Tevens ontlokken ze in de gratis toegankelijke talkshow De wachtkamer acteurs en makers van tf de meest uiteenlopende uitspraken over hun voorstellingen.

De keuze van de Brakke Grond

Jury: ‘In een unieke theatertaal bungelen Verdonck & Thomas tussen Mr. Bean goes contemporary dance, woordloze emokarika­ turen, absurditeit en slapstick en schakelt voortdurend tussen frivole hilariteit en wee­moedige tristesse. Verrassend hoeveel emotie ze teweegbrengen met twee personages die ze bewust niet opvullen met inhoud.’ foto: Herman Sorgeloos

Thierry – JAN regie: Peter Seynaeve met: Daan Appels, Thomas Janssens, Hans Mortelmans, Leonard Muylle

Van 22-30 augustus zindert het in Antwerpen van theater. Het Vlaamse Theaterfestival is het zusterfestival van TF. De Vlaamse jury kiest evenals de Nederlandse jury de beste voorstel­ lingen van het afgelopen seizoen. De jury van dit jaar bestaat uit Jur van der Lecq, Kristof Jonckheere en Karlien Vanhoonacker en staat onder leiding van festivaldirecteur Don ­Verboven. Kijk voor de volledige selectie op www.theaterfestival.be. Een aantal van de voorstellingen uit de Vlaamse selectie is tijdens TF in Amsterdam te zien in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond. Theater voor fijnproevers! Tijdens het festival in Antwerpen is bovendien al een aantal voor­stellingen uit de Nederlandse selectie te zien: Rococo (Hotel Modern), Laatste nachtmerrie (Laura van Dolron) en Tourniquet (Abattoir Fermé). Wie alvast benieuwd is naar de Nederlandse pareltjes en de beste Vlaamse voorstellingen: op naar deSingel in Antwerpen, het is van harte aanbevolen! Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond brengt de meest kenmerkende actuele kunst­ producties uit Vlaanderen. Van beeldende kunst, architectuur, literatuur, dans en the­ ater tot muziek, performance, film en nieuwe media. Vernieuwing, kruisbestuiving, inter­ disciplinariteit en artistieke durf staan daarbij op het voorplan. Naast een presenteerplek en een thuishaven voor kunstenaars uit Vlaanderen, Nederland en de wereld, is de Brakke Grond tevens een oord van reflectie en bezinning, van debat en discussie. De Brakke Grond voedt en onderhoudt de dialoog tussen genres, vakgebieden en gemeenschappen.

Jury: ‘Een kwetsbare, maar ook verontrustende voorstelling over eenzaamheid en zelfdoding bij jongeren. Het is zeer knap hoe Peter Seynaeve erin is geslaagd, de voornamelijk jonge groep acteurs zo intens, oprecht en trefzeker te laten spelen in een sober vormge­ geven enscenering.’

The Ballad of Ricky and Ronny – MaisonDahlBon-

nema/Needcompany

van/met: Anna Sophie Bonnema, Hans Petter Dahl Engels gezongen, Nederlands boventiteld

Jury: ‘Een onwaarschijnlijke trip in een onwaar­schijnlijke vorm: Pop-opera. Als je als toeschou­ wer niet struikelt over de onderkoelde speel- en zangstijl, word je meegezogen in een fantasie die je alle hoeken van je donkerste kamertje laat zien.’ foto: Maarten Vanden Abeele

Altijd prijs – Compagnie

Cecilia & HETPALEIS

van: Arne Sierens met: Titus Devoogdt, Robrecht Vanden Thoren

Jury: ‘Met Altijd prijs is er weer een Sierensvan-belang. Dit is wat muziektheater méér moet zijn: absoluut theater en absoluut muziek. Een donkere voorstelling die, net als het speelplatform, de grond soms onder je voeten wegslaat.’

kassa 020 6266866 www.brakkegrond.nl foto: Kurt Van der Elst

tf magazine 2008 21

Interview

tekst: Huib Stam foto: Jara Lucieer

vlaamse keuze

Leen Laconte, directeur Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond

A

l 27 jaar is het Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond aan De Nes in Amsterdam een vooruitgeschoven post van de Vlaamse cultuur in Nederland. Heeft het van oorsprong, net als andere klassieke culturele instituten, de taak de ‘Nederlandstalige Belgische cultuur’ te promoten, de laatste drie, vier jaar profileert ‘het huis’ zich met meer dan dat. Sinds 2004 is Leen Laconte directeur van de Brakke Grond. ‘We vonden dat we wel wat meer te doen hadden dan alleen alle geuren en kleuren van de Vlaamse kunst vertegenwoordigen. Van een cultuurhuis evolueren we naar een kunstencentrum, om het op z’n Vlaams te zeggen. We focussen ons heel sterk internationaal, maar ons vertrekpunt is altijd Vlaams.’ Sinds de jaren tachtig is het Vlaamse theater heel geliefd in Nederland. Tijdens TF presenteert de Brakke Grond een aantal theaterproducties uit de juryselectie van het Vlaamse zusterfestival. Deze Vlaamse Keuze is de vierde poot van het festival, TF-4. Maar de Vlaamse inbreng in het Theaterfestival van Nederland en Vlaanderen gaat verder. In vakjury van TF-1, onder voorzitterschap van Raoul Heertje, zitten twee Vlamin22 tf magazine 2008

gen: Piet Menu en Wouter Hillaert. Hillaert is theatercriticus van De Morgen en Menu was tot voor kort programmeur van de Brakke Grond.

cultuurbeleidsplannen niet. Men is er bij ons eerder van overtuigd dat kunst een onderdeel is van het leven en dus in de realiteit staat. Dat is zichtbaar in het theater.’

Laconte: ‘Dit huis is een perfecte plek om mensen te laten samenwerken. Daarmee richten we ons meer op artistieke ontwikkeling dan op het eindresultaat. We zijn ervan overtuigd dat de culturele identiteit vanzelf ter sprake komt als je Vlaamse en Nederlandse kunstenaars samen aan het werk zet. Maar er zijn verschillen. Presentatie lijkt voor Nederlandse kunstenaars belangrijker dan voor Belgen. De kans is groot dat Belgen het allemaal wat absurdistischer benaderen. In de beeldende kunst en de nieuwe media zie je dat Nederlandse kunstenaars veel e­ enduidiger communiceren. Hoe zuidelijker je gaat, hoe minder direct het wordt.’ Laconte signaleert dat Vlaamse kunstinstellingen de rol van bemiddelaar tussen de maker, het publiek en de maatschappij actiever spelen dan de Nederlandse. ‘Thorbecke zou door Vlaamse beleidsmakers aan het kruis genageld worden. De in Nederland sinds Thorbecke heersende opvatting dat kunst ­autonoom is en in feite buiten de wereld staat, zie je in onze

In de aanloop naar de totstandkoming van stadsgezelschappen in Nederland zou het voor de betrokkenen geen slecht idee zijn te kijken naar de ervaringen van de drie Vlaamse stadgezelschappen, NT Gent, Het Toneelhuis in Antwerpen en de KVS in Brussel, meent ze. ‘Elk van de Vlaamse stadsgezelschappen is op zoek naar wat anno 2008 de functie van een stadstheater is. Ze hebben er alle drie een ander antwoord op. De KVS richt zich sterk op Brussel, wat een heel complexe stad is. Vroeger was het de Koninklijke Vlaamse Schouwburg met hoofdletters. Maar ze zitten in een stad met meer dan één miljoen inwoners, waarvan maar twaalf procent Nederlandstalig is. Daarom gaan zij met de meertaligheid aan de slag. Een andere keuze die ze gemaakt hebben, is om niet alleen met professionele artiesten te werken. In Antwerpen heeft Guy Cassiers een andere weg gekozen. Hij heeft mensen bijeengebracht die in eerste instantie niets met elkaar te maken lijken te hebben. Ook daar legt men de link met de stad door met amateurgezelschappen te werken

en een maatschappelijke functie uit te oefenen. NT Gent heeft niet zozeer de link met de stad versterkt, maar wel met Nederland. Johan Simons heeft er gewerkt en de groep Wunderbaum bestaat uit jonge mensen uit Nederland en Vlaanderen. NT Gent heeft zeer veel betekend voor de stad.’ Medewerkers van de Brakke Grond hebben een poging gedaan in kaart te brengen welke Vlaamse kunstenaars samenwerken met Nederlanders. Ze zijn ermee gestopt. Het waren er teveel. De conclusie van dit gestaakte onderzoek was dat er een zeer intense uitwisseling is en dat samenwerken vanzelfsprekend is. Maar Laconte ziet ook dat de penetratie van de Vlaamse podiumkunsten in Nederland en omgekeerd stagneert. ‘Een belangrijke constatering is dat de plekken waar de Vlamingen staan al vijf jaar dezelfde zijn. Je moet als Vlaams gezelschap niet denken dat je in alle Nederlandse schouwburgen komt. Ik denk echter dat we nog niet het onderste uit de kan hebben gehaald wat betreft de artistieke samenwerking, maar er staat een grens, hè? Als je van Nederland België binnenrijdt, zie je die gewoon.’

tf magazine 2008 23

Programma 2008

extra~ extra ~extra Sneak previews Vooruitblik 2008-2009

Theaterjournalist Wilfred Takken van NRC Handelsblad blikt met diverse gasten vooruit op het nieuwe theaterseizoen. Tijdens deze middag worden ook voorproefjes getoond van voorstellingen die de repetitie­ruimte nog niet eerder uit zijn geweest. De middag wordt mogelijk gemaakt door de VNT, m.m.v. de Paardenkathedraal Utrecht. Zie voor het volledige programma www.tf.nl. Bellevue 13 sep­

tember 16.00 uur. Gratis.

foto: Maaike Buys

Ontmoet TF dagelijks in ons festival­ centrum in Bellevue! Extra aanrader

Openbare Masterclass door Gijs Scholten van Aschat Zinderende scènes tussen man en vrouw - minnaars of rivalen, moeders en zonen, vaders en dochters: onder leiding van Gijs Scholten van Aschat neemt de nieuwe generatie jonge acteurs en actrices het op tegen de ge­vierde acteurs Saskia Temmink en Roeland Fernhout. Temmink is bekend van De vloer op, Oud geld en De grot, Fernhout maakt deel uit van Toneelgroep Amsterdam en verdiende zijn sporen met Zusje, Phileine zegt sorry en All stars. Afgelopen jaar was de Shakespeare Masterclass een van de hits van het festival. Gijs Scholten van Aschat belooft opnieuw een sterk staaltje actie. Stadsschouwburg 13 sep­

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

19.00-20.00

opening TF: Staat van Theater

SSBA Grote Zaal

gratis

fringe

20.00-01.00

opening Fringe Café met Fringe SneakShow e.a.

Bellevue

gratis

tf-1

20.00-22.00

Haar Leven Haar Doden De Veenfabriek

V&D Leiden

15,-

fringe

20.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

LNP

tf-1

20.30-21.45 aansluitend

Tourniquet Abattoir Fermé nagesprek Abattoir Fermé

Bellevue Grote Zaal

16,-/13,50

LNP

fringe

21.00-01.00

Club Slip & Grip 3rd Edition de Kazerne

Bellevue Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

23.00-05.00

Vreemd Vreemd Collectief

Sugar Factory

7,50

LNP

lnp?

tember 12.00 uur en 14.30 uur. Prijs: 7,50 w.

TM Live Magazine TF brengt het tijdschrift Theatermaker (TM) tot leven. Met het publiek gaan redactie en medewerkers van TM hun tijdschrift ten tonele voeren. Interviews, beschouwingen, kritieken en columns worden in een kleurrijke afwisseling live gepresenteerd. Maar daar blijft het niet bij, daarna wordt het live magazine met het publiek in een gezamenlijke redactievergadering geëvalueerd. De vormgevers van TM verwerken de ter plaatse gemaakte kopij voor iedereen zichtbaar tot een nieuw blad. Welkom op de redactie! Stadsschouwburg

11 september 19.00 uur. Prijs: 5 w.

De Veenfabriek goes Paradiso tijdens TF! De door de TF-1 jury voor de selectie gekozen voorstelling Haar Leven Haar Doden speelt in de V&D in Leiden (zie ook elders in dit magazine). De Veenfabriek, bekend om z’n eigenzinnige aanpak en altijd verrassende stijl, bracht in eigen huis eenmalig een programma rondom Monteverdi’s L’Orfeo. Met acteur Jeroen Willems, Track en celliste

Feest der Kritiek TF is zonder Feest der Kritiek niet compleet. Het feest voor critici en hun aanhang is ook in 2008 weer vast onderdeel van het festival. Alweer voor de vierde maal staan drank en dansvloer ter beschikking in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond. Maar het is niet zomaar een feestje: dit keer is het tijd om het theater bloot te stellen aan het oog van kenners uit andere kunstdisciplines. In de veiligheid van de traditie wordt de Marie Kleine-Gartmanpen doorgegeven, houdt een scheidend criticus zijn/ haar envoi en kijkt een blijver alvast vooruit naar het komend seizoen. De organisatie is in handen van Domein voor Kunstkritiek/Theater Instituut Nederland, TM en de Brakke Grond. Klapper van de avond is misschien wel Ik val…val in mijn armen van Johan Simons, met Wim Opbrouck en Els Dottermans; de ‘cowboys van NT Gent’ met acteurs en de volledige band. Wees van de partij! de Brakke Grond 6 september 22.00 uur. Prijs: 5 w.

Frances-Mari Uitti, die samen met kok Andre Amaro een gelegenheidsformatie vormden en een dolenthousiast publiek wisten te voorzien van voorstelling en Italiaans diner. In Paradiso gaan ze op herhaling; aangevuld met een cd-release van de Veenfabriek, DJ’s èn een nachtelijk optreden van het befaamde Sirene-orkest. Het volledige programma is nog under construction. Volg www.tf.nl voor meer informatie. �

24 tf magazine 2008

donderdag 4 september 2008 lnp?

LNP

vrijdag 5 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

12.30-13.30

Laatste nachtmerrie Laura van Dolron

Bellevue Paloni

14,-/12,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

tf-1

17.00-19.00

Haar Leven Haar Doden De Veenfabriek

V&D Leiden

15,-

fringe

17.30-18.30

Jan & Els Ukelele Play Along Song Dinner Show De Gouwe Hoefkes

Melkweg Restaurant

7,50 (ex eten)

LNP

tf-1

18.00-24.00

Romeinse tragedies Toneelgroep Amsterdam

SSBA Grote Zaal

39,-/32,-

LNP

fringe

18.00-18.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

19.00-19.20

Doubleface Sarah Bostoen

Perdu

5,-

fringe

19.00-19.20

Stuk monoloog Van Klaveren & Van Marissing

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

19.30-20.30

Utopia Het Zuidelijk Toneel

Rozentheater Grote Zaal

7,50

fringe

19.30-20.00

Jetzt Vloeistof

Melkweg Theaterzaal

5,-

LNP

fringe

20.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

LNP

fringe

20.00-21.00

Best of Prague Fringe Festival

Frascati 1

7,50

LNP

fringe

20.00-20.55

Modelleren met modellen Met zonder kleren

Veemvloer

7,50

LNP

tf-1

20.30-21.45

Tourniquet Abattoir Fermé

Bellevue Grote Zaal

16,-/13,50

LNP

tf-4

20.30-22.00

Global Anatomy Koninklijke Vlaamse Schouwburg

de Brakke Grond

12,-

LNP

fringe

20.30-21.30

Winnaar ITs Award

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

fringe

20.30-21.20

Er zal iemand komen Arnoldussen, Kaat & Korevaar

Ostadetheater

7,50

LNP

LNP

tf magazine 2008 25

Programma 2008

Programma 2008

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

fringe

21.00-21.20

Mr. Theater komt anders thuis Theatergroep Larf

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

fringe

21.00-01.00

Club Slip & Grip 3rd Edition de Kazerne

Bellevue Kleine Zaal

7,50

fringe

21.30-22.30

Een Krijger valt uit een struik Plankton Hotel vzw

Perdu

7,50

fringe

21.30-22.30

Woof, Daddy Transversal Theater Company

Melkweg Theaterzaal

7,50

fringe

21.30-22.15

Karl Valentin Pimpkies

De Nieuwe Anita

7,50

fringe

21.30-22.20

Now You See It; Now You Don’t Imploding Fictions

Frascati 2

7,50

LNP

fringe

22.00-23.00

Liars Demises

Compagnietheater Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

22.00-23.00

Russian soul in Dutch hands with French accent and German appetite Marynka & The Flowers + guests

Sugar Factory

7,50

LNP

LNP?

LNP

LNP

zaterdag 6 september 2008

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

20.30-21.30 aansluitend

Het geheven vingertje Theatergroep MAX. nagesprek Theatergroep MAX.

Bellevue Grote Zaal

12,-/9,-

tf-4

20.30-21.30

Thierry Tg JAN

de Brakke Grond

12,-

fringe

21.00-21.20

Mr. Theater komt anders thuis Theatergroep Larf

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

fringe

21.00-01.00

Club Slip & Grip 3rd Edition de Kazerne

Bellevue Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

21.30-22.20

Now You See It; Now You Don’t Imploding Fictions

Frascati 2

7,50

LNP

fringe

21.30-22.30

Woof, Daddy Transversal Theater Company

Melkweg Theaterzaal

7,50

LNP

fringe

21.30-22.15

Karl Valentin Pimpkies

De Nieuwe Anita

7,50

tf-3

22.00

Feest der Kritiek

de Brakke Grond

5,-

fringe

22.00-23.00

Demises Liars

Compagnietheater Kleine Zaal

7,50

fringe

22.00-22.50

Er zal iemand komen Arnoldussen, Kaat & Korevaar

Ostadetheater

7,50

lnp?

LNP

zondag 7 september 2008

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

LNP?

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

LNP

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

fringe

14.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

LNP

tf-1

14,-/12,-

16.00-22.00

Romeinse tragedies Toneelgroep Amsterdam

SSBA Grote Zaal

39,-/32,-

LNP

Laatste nachtmerrie Laura van Dolron nagesprek Laura van Dolron

Bellevue Paloni

tf-1

12.30-13.30 aansluitend

tf-1

16.00-17.00

Het geheven vingertje Theatergroep MAX.

Bellevue Grote Zaal

12,-/9,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

LNP

fringe

16.00-16.20

Doubleface Sarah Bostoen

Perdu

5,-

LNP

fringe

14.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

LNP

fringe

16.00-16.55

Modelleren met modellen Met zonder kleren

Veemvloer

7,50

LNP

tf-1

14.30-15.30

Het geheven vingertje Theatergroep MAX.

Bellevue Grote Zaal

12,-/9,-

tf-1

17.00-19.00

Haar Leven Haar Doden De Veenfabriek

V&D Leiden

15,-

fringe

16.00-16.20

Stuk monoloog Van Klaveren & Van Marissing

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

fringe

17.30-18.30

Jan & Els Ukelele Play Along Song Dinner Show De Gouwe Hoefkes

Melkweg Restaurant

7,50 (ex eten)

fringe

16.00-16.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

16.00-17.00

Edward II ps THEATER

Bellevue Kleine Zaal

7,50

fringe

19.00-19.40

Parkeerterreinblues Krakatau

Coffee Company Van Woustraat

7,50

fringe

16.30-17.30

Utopia Het Zuidelijk Toneel

Rozentheater Grote Zaal

7,50

fringe

19.00-19.20

Stuk monoloog Van Klaveren & Van Marissing

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

fringe

18.00-18.20

Mr. Theater komt anders thuis Theatergroep Larf

Rozentheater Kleine Zaal

5,-

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

18.00-18.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

19.30-20.30

Utopia Het Zuidelijk Toneel

Rozentheater Grote Zaal

7,50

fringe

18.00-18.55

Modelleren met modellen Met zonder kleren

Veemvloer

7,50

LNP

fringe

19.30-20.00

Jetzt Vloeistof

Melkweg Theaterzaal

5,-

LNP

fringe

19.00-19.20

Doubleface Sarah Bostoen

Perdu

5,-

LNP

fringe

20.00-21.00

Best of Prague Fringe Festival

Frascati 1

7,50

LNP

fringe

19.00-20.00

Woof, Daddy Transversal Theater Company

Melkweg Theaterzaal

7,50

LNP

fringe

20.00-21.00

De Ongelooflijke Bob Fresky Show Twan van Bragt

Ostadetheater

7,50

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

20.30-05.00

Club Cult Fringed! Club Cult

Paradiso alle zalen

15,- (18,a.d. deur)

LNP

fringe

20.00-21.00

Best of Prague Fringe Festival

Frascati 1

7,50

fringe

Winnaar ITs Award

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

LNP

Karl Valentin Pimpkies

De Nieuwe Anita

7,50

fringe

20.00-20.45

20.30-21.30

fringe

21.00-21.30

Jetzt Vloeistof

Melkweg Theaterzaal

5,-

26 tf magazine 2008

LNP

lnp?

LNP

LNP

tf magazine 2008 27

Programma 2008

Programma 2008

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

lnp?

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

fringe

21.30-22.20

Now You See It; Now You Don’t - Imploding Fictions

Frascati 2

7,50

LNP

tf-1

19.30

inleiding Kamp Jezus Wunderbaum

SSBA Pleinfoyer

fringe

21.30-22.30

Een Krijger valt uit een struik Plankton Hotel vzw

Perdu

7,50

tf-1

20.30-22.30 aansluitend

Kamp Jezus Wunderbaum nagesprek Wunderbaum

fringe

20.00-20.30

fringe

maandag 8 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

lnp?

fringe

18.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

LNP

fringe

18.30-19.30

Helmet Ish Toneel

Rozentheater Kleine Zaal

7,50

tf-1

19.30

inleiding Missie Koninklijke Vlaamse Schouwburg

SSBA Pleinfoyer

tf-1

20.30- 22.00 aansluitend

Missie Koninklijke Vlaamse Schouwburg nagesprek Koninklijke Vlaamse Schouwburg

SSBA Grote Zaal

Mijnheer Porselein Studio Orka

op locatie zie www.tf.nl

tf-1

20,-/17,50 15,-/12,50 10,-

LNP

fringe

20.00-20.30

Station Loos - Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

fringe

20.00-21.00

Best of Prague Fringe

Frascati 1

7,50

fringe

20.00-21.00

Edward II ps THEATER

Bellevue Kleine Zaal

7,50

fringe

20.00-21.00

March Monkeys de Luxe March Monkeys & guests

Paradiso Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

20.00-22.00

Big Band Fringe Edition Konrad Koselleck Big Band

Sugar Factory

10,-

LNP

fringe

20.30-21.30

winnaar ITs Award

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

fringe

21.30-22.20

Now You See It; Now You Don’t Imploding Fictions

Frascati 2

7,50

LNP

fringe

22.00-23.00

Demises Liars

Compagnietheater Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

22.00-23.00

Russian soul in Dutch hands with French accent and German appetite Marynka & The Flowers + guests

Paradiso kelder

7,50

LNP

LNP

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

12.30-13.30

Laatste nachtmerrie Laura van Dolron

Bellevue Paloni

14,-/12,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

LNP

fringe

18.00-18.30

LeedVerMaak SeeS&Sven Jense

Studio-K Bios

5,-

LNP

fringe

18.30-19.30

Helmet Ish Toneel

Rozentheater Kleine Zaal

7,50

fringe

19.00-20.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

Mijnheer Porselein Studio Orka

op locatie zie www.tf.nl

28 tf magazine 2008

lnp?

SSBA Grote Zaal

22,50/20,17,50/13,50 10,-

LNP

Station Loos Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

20.00-20.50

Hoge Bomen Leonard van Herwijnen

Bellevue Kleine Zaal

7,50

tf-1

20.30-21.30

Rococo Hotel Modern

Bellevue Grote Zaal

16,-/13,50

LNP

fringe

21.00-22.00

L'INTRUS/Fremdkörper 2# Het Geluid

Studio-K Theater

7,50

LNP

fringe

21.30-22.25

Witte nachten makerscollectief MARS

Veemvloer

7,50

LNP

lnp?

woensdag 10 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

12.30-13.30

Laatste nachtmerrie - Laura van Dolron

Bellevue Paloni

14,-/12,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

tf-3

16.00

websitepresentatie Een Leven Lang Theater

SSBA Koninklijke Foyer

uitnodiging

fringe

19.00-19.55

Witte nachten makerscollectief MARS

Veemvloer

7,50

LNP

fringe

19.00-20.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

LNP

fringe

19.30-20.30

Big Life Hi Rosa Ensemble

Rozentheater Grote Zaal

7,50

LNP

fringe

20.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

LNP

fringe

20.00-20.50

Hoge Bomen Leonard van Herwijnen

Bellevue Kleine Zaal

7,50

fringe

20.00-21.20

Totaal Thomas Warme Winkel

Frascati 1

10,-

fringe

20.30-21.30

Best of the Dublin Fringe

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

LNP

Mijnheer Porselein Studio Orka

op locatie zie www.tf.nl

tf-1

dinsdag 9 september 2008

tf-1

Prijs

lnp?

LNP

LNP

tf-1

20.30-21.30 aansluitend

Rococo Hotel Modern nagesprek Hotel Modern

Bellevue Grote Zaal

16,-/13,50

LNP

tf-1

20.30-22.30

Kamp Jezus Wunderbaum

SSBA Grote Zaal

22,50

LNP

tf-3

20.30-22.30

debat Theater & de stad Kunsten '92

De Balie Grote Zaal

5,-

fringe

21.00-22.00

Helmet Ish Toneel

Rozentheater Kleine Zaal

7,50

fringe

21.30-22.25

Witte nachten makerscollectief MARS

Veemvloer

7,50

fringe

21.30-22.30

Iets met Paradijs Convoi Exceptionnel

Frascati 2

10,-

fringe

22.00- 23.00

Cinema Interno Julia’s Junkyard

Compagnietheater Kleine Zaal

7,50

LNP

LNP

tf magazine 2008 29

Programma 2008

Programma 2008

donderdag 11 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

12.30-13.30

Laatste nachtmerrie Laura van Dolron

Bellevue Paloni

14,-/12,-

tf-3

13.00-17.00

Grenzeloos showcase internationale projecten

de Brakke Grond Rode Zaal

15,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

tf-3

16.00

uitreiking Theaterafficheprijs

SSBA Koninklijke Foyer

uitnodiging

fringe

18.00-18.30

LeedVerMaak SeeS&Sven Jense

Studio-K Bios

5,-

fringe

18.00-18.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

19.00-20.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

tf-3

19.00-21.00

T/M Live magazine

SSBA

5,-

fringe

19.30-20.10

Parkeerterreinblues Krakatau

Coffee Company Van Woustraat

7,50

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

20.00-20.30

Station Loos Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

fringe

20.00-23.00

December Piepschuim

Bellevue

5,-

fringe

20.00-20.50

Stockholm Zie!Duif!

CREA

7,50

fringe

20.00-21.20

Totaal Thomas Warme Winkel

Frascati 1

10,-

fringe

20.00-20.25

That’s why they call us drama The HipHop Circus

Melkweg Theaterzaal

5,-

fringe

20.30-21.10

In een fractie... Tocht

Ostadetheater

7,50

fringe

20.30-21.30

Best of Dublin Fringe Festival

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

Mijnheer Porselein Studio Orka

op locatie zie www.tf.nl

tf-1

lnp?

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

lnp?

fringe

22.00-23.00

L'INTRUS/Fremdkörper 2# Het Geluid

Studio-K Theater

7,50

LNP

fringe

22.30-23.30

Helmet Ish Toneel

Rozentheater Kleine Zaal

7,50

vrijdag 12 september 2008 LNP

LNP

LNP

LNP

LNP

LNP

tf-1

20.30-22.10

De Pianist St. (Inter)nationale Producties

Bellevue Grote Zaal

20,-/17,50

fringe

21.00-21.50

Wanderlust Mometti & Mateysen

Sugar Factory

7,50

fringe

21.00-22.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

LNP

fringe

21.00-22.00

Big Life Hi Rosa Ensemble

Rozentheater Grote Zaal

7,50

LNP

fringe

21.00-01.00

Club Slip & Grip 3rd Edition de Kazerne

Bellevue Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

21.30-22.20

Transit (Hello, my name is...) Kolka Kollektief

Perdu

7,50

fringe

21.30-22.30

De Huilende Kers De Huilende Kers & Guests

Melkweg Theaterzaal

7,50

LNP

fringe

21.30-22.20

The Looking Lass Theaterworks Amsterdam

De Nieuwe Anita

7,50

LNP

fringe

21.30-22.25

Witte nachten makerscollectief MARS

Veemvloer

7,50

LNP

fringe

21.30-22.30

Iets met Paradijs Convoi Exceptionnel

Frascati 2

10,-

fringe

22.00- 23.00

Cinema Interno Julia’s Junkyard

Compagnietheater Kleine Zaal

7,50

30 tf magazine 2008

tf

LNP

LNP

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-3

13.00-16.00

'Wat bezielt ons?!' een middag over artistieke inspiratie

Bellevue Paloni

7.5,-

fringe

14.00-01.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

tf-3

17.00-18.00

uitreiking BNG Nieuwe Theatermakers Prijs

SSBA Koninklijke Foyer

gratis

fringe

17.30-18.30

Jan & Els Ukelele Play Along Song Dinner Show De Gouwe Hoefkes

Melkweg Restaurant

7,50 (ex eten)

LNP

fringe

18.00-18.30

LeedVerMaak SeeS&Sven Jense

Studio-K Bios

5,-

LNP

fringe

18.00-18.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

19.00-19.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

fringe

19.00-20.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

LNP

fringe

19.30-20.10

Parkeerterreinblues Krakatau

Coffee Company Van Woustraat

7,50

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

20.00-20.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

fringe

20.00-20.30

Station Loos Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

fringe

20.00-23.00

December Piepschuim

Locatie nog onbekend

5,-

fringe

20.00-20.50

Stockholm Zie!Duif!

CREA

7,50

fringe

20.00-20.25

That’s why they call us drama The HipHop Circus

Melkweg Theaterzaal

5,-

fringe

20.00-21.20

Totaal Thomas Warme Winkel

Frascati 1

10,-

fringe

20.30-21.10

In een fractie... Tocht

Ostadetheater

7,50

fringe

20.30-21.30

Best of Dublin Fringe Festival

Compagnietheater Grote Zaal

7,50

LNP

tf-1

20.30-22.10

De Pianist St. (Inter)nationale Producties

Bellevue Grote Zaal

20,-/17,50

LNP

tf-1

20.30-22.30

Wuivend Graan Hummelinck Stuurman Theaterproducties

SSBA Grote Zaal

29,50/27,23,50/17,50 12,50

www.win-een-auto.com Bad van Marie

op locatie zie www.tf.nl

tf-1

lnp?

LNP

LNP

LNP

LNP

tf-4

20.30-22.00

The Ballad of Ricky and Ronny MaisonDahlBonnema / Needcompany

de Brakke Grond

12,-

LNP

fringe

21.00-21.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

tf magazine 2008 31

Programma 2008

Programma 2008

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

lnp?

tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

fringe

21.00-22.00

Big Life Hi Rosa Ensemble

Rozentheater Grote Zaal

7,50

LNP

fringe

19.00-19.30

Station Loos Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

fringe

21.00-21.50

Spielplatz Hanneke Kuyper

Sugar Factory

7,50

LNP

tf-3

19.30-20.00

De Wachtkamer Talkshow door Tisch

Bellevue

gratis

fringe

21.00-01.00

Club Slip & Grip 3rd Edition de Kazerne

Bellevue Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

20.00-20.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

fringe

21.00-22.00

Station to Station/Death TV Anomal

StayOkay Zeeburg

7,50

LNP

fringe

20.00-20.50

Stockholm Zie!Duif!

CREA

7,50

fringe

21.30-22.20

Transit (Hello, my name is...) Kolka Kollektief

Perdu

7,50

fringe

20.00-21.00

De Huilende Kers De Huilende Kers & Guests

Melkweg Theaterzaal

7,50

fringe

21.30-22.30

De Huilende Kers De Huilende Kers & Guests

Melkweg Theaterzaal

7,50

LNP

tf-1

20.30-22.30

SSBA Grote Zaal

fringe

21.30-22.20

The Looking Lass Theaterworks Amsterdam

De Nieuwe Anita

7,50

LNP

Wuivend Graan Hummelinck Stuurman Theaterproducties

29,5/27,23,50/17,50 12,50

fringe

21.30-22.30

Iets met Paradijs Convoi Exceptionnel

Frascati 2

10,-

www.win-een-auto.com Bad van Marie

op locatie zie www.tf.nl

fringe

22.00-22.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

tf-4

20.30-21.50

Altijd prijs Compagnie Cecilia / HET PALEIS

de Brakke Grond

12,-

fringe

22.00- 23.00

Cinema Interno Julia’s Junkyard

Companietheater Kleine Zaal

7,50

LNP

fringe

20.30-21.10

In een fractie... Tocht

Ostadetheater

7,50

fringe

22.30-23.30

Helmet Ish Toneel

Rozentheater Kleine Zaal

7,50

fringe

21.00-21.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

fringe

23.00-24.00

L'INTRUS/Fremdkörper 2# Het Geluid

Studio K Theater

7,50

LNP

fringe

21.00-21.50

Wanderlust Mometti & Mateysen

Sugar Factory

7,50

fringe

00.00-00.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

fringe

21.00-21.50

The Looking Lass Theaterworks Amsterdam

De Nieuwe Anita

7,50

fringe

21.30-22.30

Iets met Paradijs Convoi Exceptionnel

Frascati 2

10,-

fringe

22.00-03.00

Fringe Fest met Club Slip & Grip de Luxe, Cruise Control e.a. Amsterdam Fringe Festival 2008

Bellevue alle zalen

15,-

LNP

fringe

23.00-01.00

Secret Cinema Secret Cinema

Sugar Factory

10,-

LNP

lnp?

tf-1

zaterdag 13 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-3

12.00-13.30

masterclass Gijs Scholten van Aschat

SSBA

7,50

fringe

14.00-20.00

Fringe Café

Bellevue

gratis

tf-3

14.30-16.00

masterclass Gijs Scholten van Aschat

SSBA

7,50

fringe

15.00-15.30

Station Loos Francesca Wagenaar

Bij mij op zolder

5,-

tf-3

16.00-17.30

Vooruitblik 2008-2009 VNT olv Wilfed Takken

Bellevue Paloni

gratis

fringe

16.00-16.50

Transit (Hello, my name is...) Kolka Kollektief

Perdu

7,50

fringe

16.00-16.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

17.00-17.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

fringe

17.30-18.30

Jan & Els Ukelele Play Along Song Dinner Show De Gouwe Hoefkes

Melkweg Restaurant

7,50 (ex eten)

LNP

= Genomineerd voor de Toneel Publieksprijs LNP = Language No Problem or this show will be subtitled in English SSBA = Stadsschouwburg Amsterdam Wijzigingen voorbehouden, Zie voor het meest recente programma www.tf.nl en www.amsterdamfringefestival.nl Programma printen? Surf naar www.tf.nl

fringe

18.00-18.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

LNP

En dit zijn onze collega-festivals in Amsterdam:

fringe

18.00-18.30

(BR)OER! Knoest.

Boerderij Westerpark

5,-

fringe

18.00-18.25

That’s why they call us drama The HipHop Circus

Melkweg Theaterzaal

5,-

fringe

18.30-19.30

De Ongelooflijke Bob Fresky Show Twan van Bragt

Ostadetheater

7,50

fringe

19.00-19.25

Recycle (un)limited ClubVinex

Veemvloer

5,-

32 tf magazine 2008

lnp?

LNP

lnp?

LNP

LNP

LNP

LNP

zondag 14 september 2008 tf

Tijd

Voorstelling

Locatie

Prijs

tf-1

19.30

Gala van het NL theater Bureau Promotie Podiumkunsten

SSBA Grote Zaal

uitnodiging

LNP

LNP tf magazine 2008 33

om teen ewar

b

Geen nieuwe voorstelling meer missen... meer dan 150 theaterpremières

TF blikt niet alleen terug op het mooiste van het afge­ lopen seizoen, maar kijkt ook vooruit. In deze unieke vooraankondiging staan de theaterpremières 2008gezelschap

2009 overzichtelijk op een rij. De lijst is samengesteld met dank aan de VNT, de Vereniging van Nederlandse ­Theatergezelschappen en –producenten.

voorstelling

première datum

website

d'Electrique

Lex

09 okt 2008

www.delectrique.nl

Tryater

Eintsje Libben

10 okt 2008

www.tryater.nl

Onafhankelijk Toneel/Opera O.T.

Tuin

10 okt 2008

www.ot-rotterdam.nl

Productiehuis Brabant

2019 (Droomspel)

10 okt 2008

www.productiehuis.nl

Toneelgroep Amsterdam

Ifigeneia in Aulis

12 okt 2008

www.toneelgroepamsterdam.nl

Theatergroep Max.

Peter Pan was hier

12 okt 2008

www.tgmax.nl

Cees Brandt

Balletje

12 okt 2008

www.hummelinckstuurman.nl

STIP/Het Laagland

Dag Monster

12 okt 2008

www.stipproducties.nl

Kalebas Produkties

Mister Anansi Band

12 okt 2008

www.kalebas.nl

Het Syndicaat

De Kopvoeter

14 okt 2008

www.hetsyndicaat.com

MUZtheater

H.U.N.K.S.

16 okt 2008

www.muz.nu

Suver Nuver

Zum Wohl

17 okt 2008

www.suvernuver.nl

Hummelinck Stuurman Theaterbureau

De Batavia

18 okt 2008

www.toptheater.nl

Het Zuidelijk Toneel

De grote verkiezingsshow

18 okt 2008

www.hzt.nl

Virga Lipman/STIP

Peter Rabbit

18 okt 2008

www.stipproducties.nl

Het Filiaal

De oceaanvlucht van Kapitein Lindbergh 18 okt 2008

www.het-filiaal.nl

Will van Kralingen, Peter Tuinman en Erik de Vogel

Vermoorde onschuld

18 okt 2008

www.impresariaatwallis.nl

MC

GOAL

23 okt 2008

www.mconline.nl

Het Nationale Toneel

Therese Raquin

23 okt 2008

www.nationaletoneel.nl

Jeugdtheater Sonnevanck

Sneeuwwitje

24 okt 2008

www.sonnevanck.nl

Wederzijds

Just In Case

25 okt 2008

www.wederzijds.nl

RO Theater

Woyzeck

25 okt 2008

www.rotheater.nl

Wederzijds/Huis aan de Amstel

Batte

26 okt 2008

www.batte.nl

BonteHond

Vreemd

29 okt 2008

www.bontehond.net

Bambie ism Hans Hof Ensemble

Bambie 13

31 okt 2008

www.bambie.org

Het Zuidelijk Toneel

Gewürztraminer

31 okt 2008

www.hzt.nl

Theater Artemis/Norfolk

Cruise

18 jul 2008

www.artemis.nl

Noord Nederlands Toneel

De vrouw met de baard

01 nov 2008

www.nnt.nl

Het Syndicaathuis

Fietsen voor Malawi

02 aug 2008

www.hetsyndicaat.com

Schweigman

Landrot

01 nov 2008

www.boukjeschweigman.nl

Productiehuis Brabant

Lala#4

09 sep 2008

www.productiehuis.nl

De Paardenkathedraal

Closer

01 nov 2008

www.paardenkathedraal.nl

ORKATER

Spica

10 sep 2008

www.orkater.nl

De Nieuw Amsterdam/Gasthuis Frascati

Pax Islamica IV: Sawm

06 nov 2008

www.denieuwamsterdam.nl

Dogtroep

Living on the Edge

10 sep 2008

www.dogtroep.nl

ORKATER

Kamp Holland

06 nov 2008

www.orkater.nl

Het Nationale Toneel

Pleinvrees

11 sep 2008

www.nationaletoneel.nl

Huis aan de Amstel

Kassandra

06 nov 2008

www.huisaandeamstel.nl

RO Theater

De Sprookjestuin van Rotterdam

12 sep 2008

www.rotheater.nl

Nieuw West/Marien Jongewaad

Pensioengat

07 nov 2008

www.nieuwwest.com

De Paardenkathedraal

Utrechts Uitfeest

14 sep 2008

www.paardenkathedraal.nl

Artemis

Vakman

07 nov 2008

www.artemis.nl

Aluin en het NUT

Maandageditie

22 sep 2008

www.aluin.nl

Dood Paard

nieuwe voorstelling

08 nov 2008

www.doodpaard.nl

Wimie Wilhelm, Bodil de la Parra en Margôt Ros

Onder Vrouwen II - And life goes on

23 sep 2008

www.harrykies.nl

RAST

Dilek, een volksopera over eerwraak

11 nov 2008

www.rast.nl

de theatercompagnie

De Koopman van Venetië

13 nov 2008

www.theatercompagnie.nl

Theater Gnaffel

De Koning en de rest

27 sep 2008

www.gnaffel.nl

Jeffrey Spalburg

Brommers Kiek'n

15 nov 2008

www.mconline.nl

Kalebas Produkties

Anansi goes Teevee

28 sep 2008

www.kalebas.nl

Het Nationale Toneel

Medea

15 nov 2008

www.nationaletoneel.nl

Noord Nederlands Toneel

Deel 4 - Vierluik Macht & Onrecht

30 sep 2008

www.nnt.nl

Toneelschuur Producties

Alles is goed

19 nov 2008

www.toneelschuur.nl

Dames voor na Vieren & Korneel Evers

De Diepvriesdames

01 okt 2008

www.harrykies.nl

RO Theater

Romeo en Julia

22 nov 2008

www.rotheater.nl

Theater Terra

Het grote Terra POPconcert

04 okt 2008

www.theaterterra.nl

De Appel

Lear

22 nov 2008

www.toneelgroepdeappel.nl

Hummelinck Stuurman Theaterbureau

Hera

04 okt 2008

www.toptheater.nl

Annemarie de Bruijn

Lady M

29 nov 2008

www.impresariaatwallis.nl

Het Vervolg

Kaatje is verdronken

04 okt 2008

www.hetvervolg.nl

Bonheur

Alleen Sneeuw

30 nov 2008

www.bonheur.nl

mugmetdegoudentand

Sexappeal

05 okt 2008

www.mugmetdegoudentand.nl

Vrienden van de Dansmuziek

De Waardin

04 dec 2008

www.vriendenvandedansmuziek.nl

Toneelschuur Producties

BERGEN

08 okt 2008

www.toneelschuur.nl

Het Nationale Toneel

Hedda Gabler

04 dec 2008

www.nationaletoneel.nl

Xynix Opera

Goud

09 okt 2008

www.xynixopera.nl

De Appel

Orgia

06 dec 2008

www.toneelgroepdeappel.nl

34 tf magazine 2008

tf magazine 2008 35

De Wetten van Kepler

Zolang het sneeuwt

12 dec 2008

www.wettenvankepler.nl

Het Nationale Toneel

Nocturne

12 mrt 2009

www.nationaletoneel.nl

Onafhankelijk Toneel/Opera O.T.

De Grote Wereld

14 dec 2008

www.ot-rotterdam.nl

RO Theater

14 mrt 2009

www.rotheater.nl

Golden Palace

Balieleed

19 dec 2008

www.goldenpalace.nl

Een cowboy met zijn handen hoog juicht waarschijnlijk niet

RO Theater

Het Misverstandt

20 dec 2008

www.rotheater.nl

Toneelgroep Amsterdam

Kreten en gefluister

14 mrt 2009

www.toneelgroepamsterdam.nl

Stamppot Smyt

14 mrt 2009

www.tryater.nl

Tryater

11Stêdetocht

20 dec 2008

www.tryater.nl

Tryater

Tg. Winterberg/STIP

Danke für die Badehose

20 dec 2008

www.stipproducties.nl

Carver

Het Eeuwig Menselijke

14 mrt 2009

www.theatergroepcarver.nl

www.stella.nl

BonteHond

Mijn vader is een indiaan

15 mrt 2009

www.bontehond.net

Blackface

19 mrt 2009

www.orkater.nl

Stella Den Haag/Het Nationale Toneel

Carmen

20 dec 2008

De Appel

Ben ik al geboren

20 dec 2008

www.toneelgroepdeappel.nl

ORKATER

Alexandra Broeder met Sylvia Kristel

Wie weet overleeft de begeerte me

06 jan 2009

www.viarudolphi.nl

Oostpool

Zomergasten

19 mrt 2009

www.oostpool.nl

www.oostpool.nl

Aluin

Macbeth

20 mrt 2009

www.aluin.nl

Drempelen

20 mrt 2009

www.beumerendrost.nl

Oostpool

Wat het lichaam niet vergeet

10 jan 2009

ORKATER

Cas en Pol

14 jan 2009

www.orkater.nl

Toneelschap Beumer & Drost

Het Toneel Speelt

Op Hoop van Zegen

14 jan 2009

www.hettoneelspeelt.nl

De Wetten van Kepler

Van de brug af gezien

20 mrt 2009

www.wettenvankepler.nl

www.hetvervolg.nl

Artemis

Ribstuk

20 mrt 2009

www.artemis.nl

Ophelia

22 mrt 2009

www.ot-rotterdam.nl

Het Vervolg

Mobiel

17 jan 2009

Hummelinck Stuurman Theaterbureau

Hotel Atlantico

18 jan 2009

www.toptheater.nl

Onafhankelijk Toneel/Opera O.T.

Theatergroep Max.

Reigen

23 jan 2009

www.tgmax.nl

Onafhankelijk Toneel/Opera O.T.

Wie is er bang voor Virginia Woolf

25 mrt 2009

www.ot-rotterdam.nl

www.huisaandeamstel.nl

Stella Den Haag en het Residentie Orkest

De jonge Mathäus

26 mrt 2009

www.stella.nl

De Terugkeer van Olbyses

26 mrt 2009

www.rast.nl

Wederzijds/Huis aan de Amstel

Anne en Zef

24 jan 2009

Noord Nederlands Toneel

Medea

25 jan 2009

www.nnt.nl

RAST

ORKATER

Een Blauwe Vrijdag

29 jan 2009

www.orkater.nl

De Appel

Louterbloemen

27 mrt 2009

www.toneelgroepdeappel.nl

www.stipproducties.nl

Het Vervolg

Boven is het stil

28 mrt 2009

www.hetvervolg.nl

Het laatste vuur

31 mrt 2009

www.rotheater.nl

Het Woelige Baren/STIP

De Algehele Mist

30 jan 2009

TIS i.s.m. Suver Nuver

Jij Verlaat Mij Voordat Ik Jou Verlaat

03 feb 2009

www.tistheater.nl

RO Theater/KVS

Wederzijds/Huis aan de Amstel

Spinoza

06 feb 2009

www.wederzijds.nl

TA-2 / Toneelschuur Producties

Atigone - Kreon - Oidipous

05 apr 2009

www.toneelschuur.nl

www.xynixopera.nl

Noord Nederlands Toneel

Musical

11 apr 2009

www.nnt.nl

Xynix Opera en Nederlands Blazers Ensemble

Kleren van de Keizer

16 apr 2009

www.xynixopera.nl

Het Toneel Speelt

Geslacht

17 apr 2009

www.hettoneelspeelt.nl

Bonheur

Aan Chesil Beach

24 apr 2009

www.bonheur.nl

Stella Den Haag

Zinder

26 apr 2009

www.stella.nl

mugmetdegoudentand

Hannah

01 mei 2009

www.mugmetdegoudentand.nl

Toneelgroep Amsterdam

Rocco en zijn broers

03 mei 2009

www.toneelgroepamsterdam.nl

Het Nationale Toneel

Parasieten

07 mei 2009

www.nationaletoneel.nl

De Citadel

Meeuw

16 mei 2009

www.citadeltheater.nl

Het Zuidelijk Toneel

Theaterfestival HartsTocht

21 mei 2009

www.hzt.nl

Noord Nederlands Toneel

Othello

26 mei 2009

www.nnt.nl

Het Vervolg

Wunschkamer

06 jun 2009

www.hetvervolg.nl

RAST

Jong RAST met…

11 jun 2009

www.rast.nl

Toneelgroep Amsterdam

Antonioni project

14 jun 2009

www.toneelgroepamsterdam.nl

Xynix Opera

King Arthur

03 jul 2009

www.xynixopera.nl

De Paardenkathedraal

De Ingebeelde Zieke

21 aug 2009

www.paardenkathedraal.nl

Xynix Opera

Kwali Kuna, een koffer vol krab

07 feb 2009

Het Nationale Toneel

Kopenhagen

07 feb 2009

www.nationaletoneel.nl

Het Syndicaat

Het Derde Testament

12 feb 2009

www.hetsyndicaat.com

Het Laagland

Aangespoeld

13 feb 2009

www.hetlaagland.nl

Productiehuis Brabant

Hotel Al Awali

13 feb 2009

www.productiehuis.nl

Maureen Teeuwen en Sylvia Holstijn

Killing the Blues Brothers

13 feb 2009

www.viarudolphi.nl

Het Filiaal

MOMO en de tijdspaarders

14 feb 2009

www.het-filiaal.nl

Theater Terra

Kikker en zijn Vriendjes

15 feb 2009

www.theaterterra.nl

MUZtheater

Watsgeburt

half feb 2009

www.muz.nu

Het Nationale Toneel

Lange Dagreis Naar de Nacht

17 feb 2009

www.nationaletoneel.nl

Het Volksoperahuis

De Martelaar

19 feb 2009

www.volksoperahuis.nl

Tryater

En ik dan?

20 feb 2009

www.tryater.nl

Wederzijds/Huis aan de Amstel

Annie

21 feb 2009

www.huisaandeamstel.nl

Keesen&Co

Richard 1

21 feb 2009

www.keesen-co.nl

Toneelschuur Producties

Leonce & Lena

21 feb 09

www.toneelschuur.nl

De Citadel

Assepoes

28 feb 2009

www.citadeltheater.nl

Het Laagland

Over Morgen

28 feb 2009

www.hetlaagland.nl

Onafhankelijk Toneel/Opera O.T.

De Geit of Wie is Sylvia

28 feb 2009

www.ot-rotterdam.nl

RO Theater/KVS

Het laatste vuur

05 mrt 2009

www.rotheater.nl

De Nieuw Amsterdam

Pax Islamica V: Hadj

06 mrt 2009

www.denieuwamsterdam.nl

Het Zuidelijk Toneel

Victory Boogie Woogie

06 mrt 2009

www.hzt.nl

Het Nationale Toneel

Romeo & Julia

06 mrt 2009

www.nationaletoneel.nl

Dood Paard

Wat je zegt

07 mrt 2009

www.doodpaard.nl

Hummelinck Stuurman Theaterbureau

De Grote Liefde

07 mrt 2009

www.toptheater.nl

Cees Brandt

Klokken

08 mrt 2009

www.hummelinckstuurman.nl

De Paardenkathedraal i.s.m. V&V Entertainment

The Beauty Queen of Leenane

09 mrt 2009

www.paardenkathedraal.nl

Vrienden van de Dansmuziek

Tartuffe

12 mrt 2009

www.vriendenvandedansmuziek.nl

36 tf magazine 2008

Wijzigingen voorbehouden. Deze lijst is niet volledig. Kijk op www.tf.nl voor aanvullingen.

tf magazine 2008 37

DIT ZIJN DE TF-LOCATIES IN AMSTERDAM ST AV AN

kijk op www.tf.nl voor de adressen

GE

RW

EG

T VAN DIEMENSTRAA

UTM ANK

ADE

BOERDERIJ WESTERPARK

HO

NES

DE BRAKKE GROND

GRIMBURGWAL

CREA

PERDU

RA SG AN

DE MELKWEG

T CH

SUGAR FACTORY

FESTIVALCENTRUM THEATER BELLEVUE WG PLEIN

STADSSCHOUWBURG

DE BALIE STAYOKAY ZEEBURG

STE

PARADISO

STUDIO-K

RS

ME

HEL

MAX EUWE PLEIN

AT TRA

TF Theaterfestival van Nederland en Vlaanderen, Postbus 3985, 1001 AT Amsterdam www.tf.nl, [email protected]

AT

RA

TST

OF

HO

PC-

Atelier van GOG

V&D, AALMARKT 22, LEIDEN

COFFEE COMPANY

.

STR

AES

S-M

AA

OSTADE THEATER

W

HU -SC

ELIS

RN CO

38 tf magazine 2008

FRASCATI COMPAGNIETHEATER

EER

Foto cover Floris Andréa Op de foto cover Bianca van der Schoot, op TF te zien in Het geheven vingertje van Theatergroep MAX. Op de foto achterpagina Hugo Koolschijn, op TF te zien in Romeinse tragedies van Toneelgroep Amsterdam. Op andere promotiemiddelen is ook te zien: Laura van Dolron, op TF te zien in haar eigen voorstelling Laatste nachtmerrie.

ROZENTHEATER

DE NIEUWE ANITA

BA LIJN

Met dank aan Albert Stof • Angelique Alonso – Rost • Anita van Dolen • Annette Embrechts • Annette de Ruiter • Anton Damen • Art-Jan de Vries • Astrid Timmer • Bapke Wiebols • Ben Mets • Bettina Lorsheijd • Bianca van der Schoot •­Cecile ­Brommer • Constant Meijers • Daan van Eijndhoven • Daniëlla Groenberg • Daniëlle Voeten • Dianne Zuidema • Don Verboven • Dorine Cremers • Eliane Attinger • Ellen Walraven • Frank Noorland • Frans Lommerse • Geert Overdam • Gerard Cornelisse • Hans Brouwer • Harm Lambers • Harm Scholten • Hester Hobbelink • Hugo Koolschijn • Ingrid Melman • Jacek Rajewski • Jacqueline van Benthem • Jan Sistermans • Jasper Gilijamse • Jeannette Smit • Jeroen de Beer • Jildiz Heddes • Joachim Umlauf • Joke Beeckmans • Joop Mulder • Joost Baars • Laura van Dolron • Leen Laconte • Leonie Clement • Leontien Wiering • Lucia Claus • Marc Meijer • Marcel Bogers • Marcel t’ Sas • Margot Gerené • Marianne Versteegh • Marisa Manck • Marijke van den Muijsenberg • Marijke van der Woude • Mark Damen • Mark Timmer • Maz Weston • Myra Driessen • Myrtel Pasman • Nannette Danckaarts • Nel Oskam • Olga van Hoorn • Olivier Tuinier • Paul Gudgin • Pauline Adriana • Peter Swinkels • Petra Sneek • Radek Vana • Remco van Puffelen • Remko de Jong (marketingadviezen) • Rik Prinsen • Ruben Israel • S­ ilvia van der Heiden • Sonja van der Valk • Tom Rummens • Tristan Kruithof • Wendy ­Veerman • Wiepke Westbroek • Wijbrand Schaap • Wilfred Takken • Wim Claessen • Wolfgang Hoffmann • Wouter Overhaus • Medewerkers van alle deelnemende theaters • Medewerkers van het Theater Instituut Nederland • Medewerkers Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen- en Producenten • En iedereen die op een of andere wijze heeft bijgedragen aan de totstandkoming van dit festival Hoofdbegunstigers VandenEnde Foundation, VSBfonds, Ministerie van OC&W • TF wordt mogelijk gemaakt door de VandenEnde Foundation, Ministerie van OC&W, VSB fonds, Stichting Dioraphte, Fonds voor Podiumprogrammering en Marketing, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Stadsschouwburg Amsterdam, het Bureau Promotie Podiumkunsten, Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond.

BIJ MIJ OP ZOLDER

NES

De kortingspas geldt niet in combinatie met andere kortingen. Op het Amsterdam Fringe Festival is het mogelijk een Fringe-route te kopen, te koop aan de kassa van Theater Bellevue tot een dag voor aanvang van de desbetreffende route. Elke route biedt drie voorstellingen op één avond voor m 15. Tevens gelden bij de verschillende TF-locaties reguliere kortingen.

van het laatste TF-nieuws? Surf naar www.tf.nl voor de digitale nieuwsbrief. Bereikbaarheid De TF-festivallocaties liggen in de stad en zijn lopend of met de fiets te bereiken (zie ook plattegrond). Met een toegangskaart van de Stadsschouwburg Amsterdam is gebruik van bus, tram en metro van het GVB gratis. Met een toegangskaart voor de TF-1 voorstellingen kunt u g­ ratis reizen met de bus. Dit geldt voor de lijnen van Connexxion uit de gemeentes Hoofddorp, Aalsmeer, Wilnis, Uithoorn, Amstel­veen die naar het Leidseplein in Amsterdam rijden. ­Kijkt u op www.connexxion.nl voor de bustijden.

TRAAT

Schaf de TF-1 Pas aan voor m 15 en ontvang m 5 korting op de geselecteerde TF-1 voorstellingen èn op alle voorstellingen van De (Inter­ nationale) Keuze van de Rotterdamse Schouwburg (12-28 september). Daarnaast biedt de pas m 5 korting op een abonnement op podiumkun­sten tijdschrift TM. Koop de pas op www.tf.nl of www.deinternationalekeuze.nl.

Nieuwsbrief Op de hoogte blijven

Raad van Toezicht Yolande Melsert (voorzitter), Jacques van Veen, Marc van Warmerdam, Henk Scholten, Annet Lekkerkerker, met speciale dank aan Melle Daamen Organisatie Jeffrey Meulman directie, Heleen Moors (Theaterburo Movilé) festivalleiding TF-1, Anneke Jansen coördinator Fringe, Ilse Janssen (Theaterburo ­Movilé) festi­val­leiding Fringe, Carolien Labib coördinator TF-3, Pien van Gemert hoofd marketing en communicatie, Nicolette Aschermann campagneleider Fringe , Thera Knap financiële administratie, Marie-Christine Volkers en Nicole Willemse jurysecretariaat TF-1 Magazine tekst: Huib Stam, redactie: Pien van Gemert, Nicole Willemse, fotografie: Floris Andréa (cover), Jara Lucieer, vormgeving: Atelier van GOG, drukwerk: Drukkerij Leijten Jury 2008 Raoul Heertje (voorzitter), Bart van Mossel, Maaike Bleeker, Daphne Richter, Piet Menu, Wouter Hillaert, Jörgen Tjon a Fong College van Juryleden Eric Antonis, Ursul de Geer, Tarkan Köroglu, Ivo Kuyl, Berthe Spoelstra, Eric de Vroedt, Monique van de Ven, Mieke van der Weij Theaterfestival Vlaanderen: Don Verboven (directie), Kristof Jonckheere, Jur van der Lecq, Karlien Vanhoonacker (jury)

FRANS-HA LSS

Kortingen

ORD CLIFF . STR

KEIZERSGRACHT

kaarten voor alle geselecteerde TF-1 voorstellingen. Kassa: 020-6242311. Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond verkoopt kaarten voor TF-4, de Vlaamse selectie. Kassa: 020-6266866. Op de locaties van het Amsterdam Fringe Festival (TF-2) zijn kaarten voor de desbetreffende TF-2 voorstelling(en) verkrijgbaar.

G

Op www.amsterdamfringefestival.nl en www.tf.nl zijn online kaarten te bestellen. De centrale kassa in Theater Bellevue verkoopt kaarten voor alle voorstellingen en programma’s van TF en het Amsterdam Fringe Festival. Kassa: 020-5305301 (zomerstop kassa van 14 juli t/m 26 augustus). Stadsschouwburg Amsterdam verkoopt

NWE

KAARTVERKOOP

E ROZ

COLOFON

P KLA

PRINSENEILAND

VEEMVLOER

Grat is te ne mee men