2015/2016
WELKOM! Nieuw in dit aanbod voor het schooljaar 2015-2016 zijn de Walk & Talks in De Hallen, waar moderne en actuele kunst te zien is. Het is het hele schooljaar mogelijk om in De Hallen een Walk & Talk te reserveren, behalve in de twee weken van de opbouw van een nieuwe tentoonstelling. De expositiedata, met name die van de zomertentoonstelling, passen nu beter in de planning van het schooljaar. Nieuw is ook de dramaworkshop Emoties in de Gouden Eeuw in het Frans Hals Museum. De interactieve museumwandeling Thuis in de Gouden Eeuw kan ook als eindexamen wandeling Kunst ingezet worden. Meer en actuele informatie is in onze digitale educatienieuwsbrief VO te vinden (opgave via onze website).
E
Tot ziens in het Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem!
PROGRAMMA p. 2-11 ALGEMENE INFORMATIE p. 12
Het fenomeen Hals
Het Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem worden ondersteund door de BankGiro Loterij
Combineer uw programma met een bezoek aan Het fenomeen Hals: een dynamische en een heel informatieve projectie op 67 schermen op 3 wanden. Deze vertelt een Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem, wijzigingen voorbehouden; teksten doorlopend biografisch verhaal fotografie Misja Beijers (p. 5), Caroline Coehorst (p. 2, 4, 6, 8),8), Fred Ernst (p.(p. 2, 6, fotografie Fred Ernst 3, 9, 10), over Frans Hals. Duur: 15 minuten (omslag, p. 1, 11); ontwerp Gert Jan van Rooij (p. 1); ontwerp Bregt Balk Bregt Balk
programma
2015/2016
DRAMA WORKSHOPS VAN VOETBALFOTO TOT SCHUTTERSSTUK Als een fotograaf de opdracht krijgt om een foto van een voetbalelftal te maken, stelt hij alle leden ervan in 3 rijen achterelkaar op: één rij staand, één rij zittend op een bank en één rij zittend op de grond. Alle voetballers even recht de lens in kijken – en klaar is kees! Iedereen staat er duidelijk op: iedereen tevreden! Wat jammer!! Eigenlijk is dit een hele saaie foto: had de fotograaf nu maar gekeken naar een schuttersstuk van Frans Hals van bijna 400 jaar oud. Dan had hij een veel leukere foto weten te maken. Hoe?
2
Dat ontdekken de leerlingen in deze workshop. Na een introductie over het schuttersstuk van Frans Hals kiest elke leerling zijn rol. Met kijk- en dramaoefeningen bereidt iedereen zich voor. Dan breekt het moment aan, waarop de leerlingen zich, met de juiste kledingstukken en attributen, laten portretteren als schutters. Op dit eigentijdse “schuttersstuk” moet, net zoals bij Frans Hals, de grote interactie heel sterk naar voren komen! doelgroep klas 1 t/m 4 vmbo, 1 t/m 3 havo en vwo duur 90 minuten kosten € 115 per groep van 15 leerlingen
NIEUW! EMOTIES IN DE GOUDEN EEUW Vrolijkheid, droefheid, angst, verbazing, boosheid, het is allemaal op schilderijen uit de Gouden Eeuw te zien. Een schilderij was pas geslaagd als de emoties overtuigend overkwamen en bij de beschouwer diezelfde emoties werden opgeroepen, vonden de kunstenaars uit die tijd al!! Hoe schilders dat deden en waar ze allemaal rekening mee hielden, ontdekken de leerlingen in deze workshop. Eerst analyseren de leerlingen in het museum hoe emoties op schilderijen zijn afgebeeld. Daarna leren zij door middel van dramaoefeningen zelf eenvoudige en complexe emoties uit te drukken. Ze ontdekken hoe belangrijk gezichtsuitdrukking, houding en context zijn voor de juiste interpretatie. Zij kunnen dan nog beter de prestaties van schilders beoordelen.
doelgroep klas 1 t/m 3 vmbo, klas 1 havo en vwo duur 90 minuten kosten € 230 per klas (max. 32 leerlingen)
3
&
programma
AUDIO TOUR COLLECTIE FRANS HALS MUSEUM Aan de hand van de audiotour van de collectie krijgen de leerlingen op een leuke manier een beeld van de schilderkunst en het leven in de Gouden Eeuw in Haarlem. De omslag van de 16 de-eeuwse kunst, waarin kerk en staat een dominante rol spelen, naar de burgerlijke schilderkunst in de 17de eeuw is in het Frans Hals Museum heel goed te volgen. Met veel hoogtepunten uit de collectie, zoals de verhalende schilderijen van Cornelis van Haarlem en de portretten en schuttersstukken van Frans Hals. De leerlingen lopen zelfstandig in kleine groepjes van 2 door het museum. Voor de jonge brugklassers is een opdrachtenboekje beschikbaar, voor de oudere leerlingen die de volwassenentour lopen, niet.
C M PROFIEL WORKSHOP BEROEPSORIËNTATIE CULTUUR & MAATSCHAPPIJ Wat kun je met een profiel C&M allemaal doen in de wereld van de kunst en de musea? Om dat te ontdekken, wordt dit museum als casestudy genomen. Wat komt er allemaal kijken bij het werken in een museum en wat is er voor nodig om een museum als bedrijf
2015/2016
succesvol te laten functioneren? Welke professionals werken er? Door met elkaar te mind mappen, door een kijkje achter de schermen en een wandeling door het museum wordt veel duidelijk. Leerlingen vinden zelf de antwoorden op hun vragen: wat moet ik doen, kunnen en kennen als medewerker van een museum, theater, galerie etc. Welke HBO en universitaire opleidingen zijn er? De workshop is concreet en gericht op eigen inzet. Bij de opdrachten wordt gewerkt met de Scrum Methode: verdeel het werk in stukjes, en houd de stand van zaken bij. doelgroep bovenbouw HAVO en VWO C&M grootte groep 16-32 leerlingen begeleiding 2 docenten VO duur van het programma 4 uur kosten € 240
doelgroep alle klassen vmbo, havo, vwo duur 60 - 75 minuten kosten in overleg, max. € 60 per klas reserveren 3 weken van te voren en is Bas is Hoofd Publiekszaken de comr voo k elij ord eindverantwo educatie en ting rke ma municatie, pr,
4
r bij Sabine is teamcoördinato ire ilita fac de , ring voe Bedrijfs m seu mu het van dienst
5
2015/2016
WORKSHOPS WORKSHOP STYLE JE EIGEN 3D STILLEVEN Stillevens, voor pubers?? Wat saai!!! Toch is er een link tussen de stillevenschilder en de leerling van het voortgezet onderwijs: hun interesse in styling. De 17de-eeuwse schilder plaatst de voorwerpen in een heel afgewogen en doordachte compositie op zijn schilderij. Leerlingen hebben minstens evenveel aandacht voor de styling van hun outfit, agenda, inrichting van hun kamer. Die gemeenschappelijke interesse staat centraal in deze workshop. Eerst
FRANS HALS: MEESTER VAN DE LOSSE TOETS Deze workshops vinden plaats in het Frans Hals Atelier, de workshopruimte van het Frans Hals Museum.
analyseren de leerlingen met een museumgids een aantal schilderijen wat betreft compositie, kleurgebruik, textuur, belichting. Vervolgens kiezen ze er een uit als bron van inspiratie. Daarna stellen zij een 3dimensionaal stilleven samen met allerlei voorwerpen van deze tijd. Met een digitale camera wordt tenslotte het resultaat gefotografeerd. doelgroep klas 1 t/m 4 vmbo, havo, vwo duur 90 minuten kosten € 115 per groep van 15 leerlingen
Frans Hals is wereldberoemd om zijn losse penseelstreek. Wat is een losse of grove penseelstreek nu eigenlijk precies? Waarom deed Hals dat? Welke collega’s schilderden ook zo? En welke deden dat volkomen anders? Eerst gaan de leerlingen dat onderzoeken in het museum met de workshopleidster en dan gaan ze aan de slag in het atelier. Het wordt een ontdekkingstocht naar de manieren waarop je kan schilderen en met welk gereedschap: van penseel tot schuurspons, papierprop, wattenstaafje, karton etc. doelgroep klas 1 t/m 4 vmbo, havo, vwo duur 90 minuten kosten € 115 per groep van 15 leerlingen
GESCHILDERDE EMOTIES Vrolijkheid, droefheid, angst, verbazing, boosheid, het is allemaal te zien op schilderijen uit de Gouden Eeuw. Dat uitbeelden van emoties konden schilders echt goed. Dat was ook heel belangrijk, want dit was toen ook hèt criterium bij de beoordeling of een schilderij geslaagd was of niet. In deze workshop analyseren de leerlingen hoe emoties zich afspiegelen op het gezicht en hoe schilders dat weergeven. En welke rol lichaamshouding en het grote verband waarbinnen die persoon is afgebeeld, spelen bij
een juiste interpretatie van emoties. Eerst gaan de leerlingen in het museum op zoek naar emoties op schilderijen. Daarna leren zij in het atelier aan de hand van emoticons van toen en nu welke onderdelen van het gezicht betrokken zijn bij het weergeven van emoties. Die kennis passen ze toe in de creatieve opdracht. doelgroep klas 1 t/m 4 vmbo, havo, vwo duur 90 minuten kosten € 115 per groep van 15 leerlingen
7
programma
2015/2016
INTERACTIEVE WANDELINGEN Leerlingen bekijken samen met een museumgids een aantal schilderijen uit de vaste collectie. De museumgidsen zijn er sterk op gericht de leerlingen erbij te betrekken. Door prikkelende vragen te stellen, door ze uit te dagen een mening te formuleren of mee te denken over problemen die toen en ook nu actueel zijn, wordt er naar gestreefd de kunst meer binnen hun belevingswereld te brengen. Wilt u een ander onderwerp voor een wandeling, neemt u dan tijdig contact op.
THUIS IN DE GOUDEN EEUW: BURGERLIJKE CULTUUR IN HAARLEM De Gouden Eeuw begon in Haarlem. In het begin van de 17de eeuw kwam hier de economie tot grote bloei. Veel burgers konden zich de aanschaf van schilderijen veroorloven en kozen onderwerpen die hun aanspraken. Diverse genres ontwikkelden zich juist hier. Hoe het dagelijks leven en bijvoorbeeld de mode er uitzagen, maar ook de wijze waarop de stad bestuurd werd, de organisatie van de sociale zorg enz valt heel goed af te lezen van de schilderijen. Met veel aandacht voor de werken van Frans Hals. doelgroep alle klassen havo en vwo duur 60 minuten kosten € 60 per groep van 15 leerlingen
Geschikt voor vwo exame 8
n Kunst
terialen en formaat de prijs van een doek bepaalden. Aan de hand van de schilderijen en met voorbeelden van pigmenten, verfstoffen, oliën en linnen die de leerlingen ter plaatse kunnen bekijken, krijgen ze hier een beeld van. doelgroep bovenbouw vmbo, alle klassen havo en vwo duur 60 minuten kosten € 60 per groep van 15 leerlingen
d Deze wandeling is ook goe rkwo de t me n ere te combin van shop ‘Frans Hals: meester 7). p. ts’( toe de losse
DE STAD VAN FRANS HALS: HAARLEM IN DE GOUDEN EEUW
ATELIERGEHEIMEN VAN FRANS HALS EN ZIJN COLLEGA’S De losse of ‘grove’ penseelstreek van Frans Hals is wereldberoemd. Hoe en waarom deed hij dat nu precies? En hoe schilderden zijn collega’s/concurrenten? In de Gouden Eeuw ging een schilder sowieso zo al heel anders te werk dan nu. Dat had te maken met de schildertechniek in de Gouden Eeuw. In deze wandeling ontdekken de leerlingen dat de schilder zijn verf niet kocht, maar zelf moest maken, hoe dat zijn aanpak beïnvloedde, hoe ma-
Een leuke combinatie van museumbezoek en stadswandeling wanneer er wat meer tijd beschikbaar is.
De Haarlemmers waren in de 17de eeuw trots op hun stad en kochten graag een stadsgezicht. Er zijn er heel wat bewaard gebleven. In het museum zijn dan ook diverse schilderijen te vinden die een beeld geven van karakteristieke plekken en gebouwen in de stad. De leerlingen ontdekken dat de Grote Markt, het Stadhuis en de Vleeshal er ook al in de tijd van Frans Hals waren en dat ze nu er vrijwel nog precies zo uit zien als op de schilderijen uit die tijd. Ook zien ze waar de schuttersstukken van Frans Hals oorspronkelijk hebben gehangen. doelgroep bovenbouw vmbo, alle klassen havo en vwo duur 120 minuten kosten € 120 per groep van 15 leerlingen
programma
2015/2016
DE KLASSIEKE OUDHEID IN HET FRANS HALS MUSEUM In het museum zijn allerlei sporen van de klassieke oudheid terug te vinden. Aan het eind van de 16de eeuw werkten de belangrijke maniëristische schilders Karel van Mander, Hendrick Goltzius en Cornelis van Haarlem in Haarlem. Zij maakten forse schilderijen met mythologische voorstellingen, geïnteresseerd als zij waren in Italië en de klassieke oudheid. Later in de Gouden Eeuw kiezen schilders
meer voor de afbeelding van de dagelijkse realiteit. Toch springen ook op die schilderijen allerlei elementen uit de klassieke oudheid in het oog: van Latijnse teksten tot klassieke ruines en het portret van de rector van de Latijnse school. doelgroep gymnasiumklassen duur 60 minuten kosten € 60 per groep van 15 leerlingen
NIEUW! DE HALLEN WALK & TALK De expositiedata van de drie blokken tentoonstellingen in De Hallen Haarlem zijn nu gunstiger dan ooit zijn voor leerlingenbezoek. In september, januari en mei zijn de openingen van de nieuwe exposities gepland. De eerste twee blokken tonen hedendaagse kunst, respectievelijk van Markus Selg en Philippe van Snick. Het derde blok, de zomertentoonstelling, heeft als thema Reizen en laat een ruime
10
keuze van kunst vanaf 1850 tot heden zien. In de De Hallen Walk & Talk gaat de museumgids vooral het gesprek en de discussie aan met de leerlingen over de tentoongestelde werken en de kunstenaar. doelgroep alle klassen havo en vwo duur 60 minuten kosten € 60 per groep van 15 leerlingen
11
ALGEMENE INFORMATIE Informatie en opgave Afdeling Publiekszaken Judith Reitsma-Harren of Annejet Houck T 023-5115853 Charlotte Wiethoff T 023-5115792 of
[email protected].
Adres Frans Hals Museum, Groot Heiligland 62, Haarlem. De Hallen Haarlem, Grote Markt 16, Haarlem. T 023-5115775
Reserveringen Minimaal 3 weken van te voren.
Bereikbaarheid Parkeren: parkeergarages De Kamp en Houtplein op 8 minuten, De Appelaar op 15 minuten loopafstand. NS station op 20 minuten lopen van het museum.
Openingstijden voor scholen Dinsdag, donderdag en vrijdag: 9.00 – 17.00 uur woensdag: 11.00 – 17.00 uur maandag gesloten. Kosten De toegang voor leerlingen, docenten en begeleiders is gratis. Aan de programma’s zijn kosten verbonden. Per klas kunnen maximaal 32 leerlingen meedoen.
E
Nieuwsbrief Het museum geeft een Nieuwsbrief Educatie VO uit: u kunt zich hiervoor aanmelden op www.franshalsmuseum.nl/nieuwsbrief. Volg ons ook op
Betaling Contant aan de kassa (pinautomaat aanwezig) of met de cultuurkaart. Wij kunnen ook een weborder voor u plaatsen.
WWW.FRANSHALSMUSEUM.NL/NL/ONDERWIJS voor actuele informatie over de programma’s Het Frans Hals Museum | WWW.DEHALLEN.NL/NL/ACTIVITEITEN De Hallen Haarlem worden voor actuele informatie over educatie in De Hallen Haarlem ondersteund door de BankGiro Loterij 12
teksten Frans Hals Museum | De Hallen Haarlem, wijzigingen voorbehouden; fotografie Misja Beijers (p. 5), Caroline Coehorst (p. 4, 8), Fred Ernst (p. 2, 6, 9, 10), Gert Jan van Rooij (omslag, p. 1, 11); ontwerp Bregt Balk
E
