Londendagboek Vóór maandag 8 maart 2010 In januari en februari zijn enkele voorbereidingslessen geweest, die meerdere doelen hadden. Een van de doelen was het kennismaken met de dingen die we in Londen zouden gaan zien en doen, maar een van de belangrijkste doelen was zeker ook de onderlinge kennismaking. De samenstelling van de totale groep bleek niet erg evenwichtig; veel meer havo4 dan vwo5 en veel meer jongens dan meisjes. Verder bleek dat dit jaar elke begeleider maar een klein deel van de deelnemende leerlingen kende en dat sommige leerlingen zelfs bij geen van de begeleiders bekend waren. Zoals gewoonlijk werkten we in de voorbereidingslessen in kleinere groepjes die aan een van de begeleiders waren gekoppeld. In elk groepje zat ook nog een mix van havo4 en vwo5 leerlingen; maar dus wel veel meer havo dan vwo. Hierdoor leerden de leerlingen alvast wat andere leerlingen kennen en leerden natuurlijk ook de begeleiders enkele leerlingen beter kennen. Deze aanpak doen we al jaren zo, maar het was nu dus wel extra belangrijk. Ook in Londen gebruikten we deze groepsindeling om snel te kunnen checken of iedereen er is (“Meld je even bij je begeleider.”) en om entreekaartjes e.d. uit te delen. Het tellen of iedereen mee was in de bus, werd nog makkelijker doordat ons een bus was toegezegd met 75 plaatsen. Precies genoeg voor 69 leerlingen en 6 docenten. Uiteindelijk bleek er één leerling toch niet mee te gaan, dus werd het kijken of er niet meer dan één lege plaats was; aangenomen dat niemand onderweg een nieuwe liefde zou proberen mee te smokkelen. Maandag, 8 maart 2010 Om 5.00 uur opgestaan. Een snelle blik naar buiten. Het is alweer wit. Daarom maar wat sneller ontbeten, spullen gepakt en vertrokken. De straat was goed glad, maar op de wat grotere wegen bleek niets aan de hand te zijn. Even na 6.00 uur de auto op de parkeerplaats bij school gezet. Er stonden al heel wat auto’s van wegbrengende ouders, maar gelukkig paste ik er nog bij op. Mijn auto moest er tenslotte een hele week rustig kunnen blijven staan. Het vertrek stond gepland voor 6.30 uur en dat lukte aardig. Maar op tijd vertrekken betekent niet automatisch ook op tijd aankomen, want er waren lange files in het hele land. Natuurlijk bij Zwolle, maar dat is altijd zo. In het midden en het zuiden van het land waren er grote problemen door de sneeuw. Van die sneeuw was eigenlijk alleen naast de weg wat te zien, maar vooral rond Amersfoort waren de files erg lang. De chauffeur kon midden op de snelweg rustig even naar achter in de bus lopen om een kopje koffie te tappen. Al met al lagen we al gauw een uur achter op het reisschema. Snel een nieuwe chauffeur (Ruud) opgepikt in Brabant. Vlak voor de Belgische grens een plasstop bij een tankstation, waar ook een McDonald bij bleek te staan. Resultaat was dat nu al bij de eerste stop enkele leerlingen 10 minuten te laat bij de bus terug waren, terwijl we onze trein in Calais waarschijnlijk al aan het missen waren. Hoe dom kun je zijn?? Als dit de trend zou worden, zou het een moeilijke excursie worden. Uiteindelijk konden we mee met een trein van slechts een half uur later. Even leek dat toch nog mis te gaan, omdat de Engelse douane (zoals al verwacht) erg moeilijk doet over personen met een “vreemd” paspoort. Na de paspoorten konden we ook zo goed als meteen doorrijden de trein in. Het gespeel met de klapdeuren in de trein deed wel erg aan een brugklas denken. Gelukkig zijn die deuren erg degelijk. Intussen naar Canterbury gebeld om te melden dat we ietsje later kwamen.
In Engeland snel door naar Canterbury, links van de toch weer verrassend smalle hoofdweg. Bus op de Coach Park en lopen naar de kathedraal. Er zouden 4 gidsen klaarstaan, dus de groep in 4-en verdeeld. Er waren 3 gidsen, dus herverdelen. Omdat we wat later waren dan bedoeld, kregen we een iets ingekorte rondleiding, maar dat was echt nog wel lang genoeg. Thomas Becket is ongetwijfeld van groot belang geweest, maar voor Nederlandse scholieren voelt het toch wel wat als een Becket-overkill. De kathedraal blijft natuurlijk geweldig. Na de kathedraal de stad in. Even snel naar het winkeltje met de 2e hands CD’s. En bij het afrekenen ontdekken dat de portemonnee nog vol euro’s zat. De ponden lagen nog in de bus. Gelukkig mocht ik 9 pond afrekenen met 10 euro. Canterbury ligt dicht bij Europa. Daarna eten en weer terug naar de bus. Na de eerste kleinere ergernissen nu de eerste grotere. De chauffeur bleek nauwelijks aanspreekbaar van woede. Hij had even boven in bus gekeken en had daar een enorme puinhoop aangetroffen. Zelfs etenswaren die tegen de ramen geplakt zaten. Eigenlijk wilde hij ons niet verder vervoeren, maar dat zou wel erg lastig worden. Dan kwamen er nog drie leerlingen 5 minuten te laat terug en nog drie leerlingen zelfs 20 minuten!! Misschien had de chauffeur wel gelijk en konden we maar beter weer naar huis gaan. Alles bij elkaar reden genoeg voor een duidelijke preek over regels, verantwoordelijkheden en gedrag. Hopelijk helpt het, want anders gaat niet iedereen pas vrijdag weer naar huis. Rond half negen aangekomen bij het hotel. De rijbaan voor het hotel bleek afgesloten en de rijbaan aan de overkant is te smal om daar zo maar even een bus neer te zetten. De chauffeur besloot een paar oranje pilonen te verplaatsen en creëerde zo een tijdelijke parkeerplaats aan de kant van het hotel. Even achteruit oversteken met de bus, het andere verkeer onderwijl tegenhouden. Bagage er uit, naar de kamers. Om 22.00 uur met een groep nog even een wandelingetje naar London Bridge, met uitzicht op de Tower Bridge aan de ene kant en St Paul’s Cathedral aan de andere kant. Over de brug doorgelopen naar Monument, het monument ter herinnering aan de grote brand van Londen in 1666. Terug naar het hotel. Een rondje langs de kamers en zonodig mensen naar hun eigen kamer sturen. Nodig. Dinsdag, 9 maart 2010 Ontbijt. Slap bruinbrood, bestemd om te toasten, maar dat duurt me altijd veel te lang. Als beleg was er keus uit marmalade. Om 9.15 uur vertrek per voet langs Southwark Cathedral, over de Millennium Bridge, naar St Paul’s Cathedral. Eerst naar de trappen voor een beklimming. Niet iedereen, maar de meesten wel. Trappenvrees blijkt beter te overwinnen dan hoogtevrees. Eerste stop, aan de binnenkant van de koepel, de Whispering Gallery. Even over leerlingen roddelen bleek niet zo’n goed idee, want een leerling aan de andere kant van de koepel kon ons heel aardig verstaan. Gelukkig hoorden wij de reactie vanaf de andere kant ook. Daarom heet het dus de Whispering Gallery. Verder door naar boven, langs steeds smallere gangen en trappen. Eerst aan de buitenkant onder de koepel de Stone Gallery (stenen
balustrade) en daarna boven op de koepel op de wat nauwe Golden Gallery (goudkleurig geverfd hekje). Oh’s en ah’s en foto’s. Naar beneden voor de rest van de kathedraal. Heel anders dan Canterbury, vooral door het prachtige “plafond”. Ook nog even onder de vloer gekeken in de Crypt, waar heel wat beroemde mensen zijn begraven. Verzamelen, tellen, terug over de Millennium Bridge naar Tate Modern, vooral voor de koffie die beter smaakt dan de moderne kunst er uit ziet. Na Tate naar de Globe Theatre. Iedereen werd verplicht een eigen toegangsbewijs te hebben, maar uiteindelijk werd er niet naar gekeken. Bedoeld als souvenir? Twee gidsen, dus twee groepen. Het was erg druk. Er waren wel 6 groepen tegelijkertijd bezig met allemaal hun eigen gids. De luidruchtige gids van de buren overstemde soms onze eigen gids. We kregen wel weer een goed verhaal, maar dit keer met iets minder smeuïge details over geen toiletten etc. Wat foto’s, door de exhibition en naar de bus. Met de bus naar Greenwich, maar eigenlijk meer tegenover Greenwich aan de noordoever van de Theems. Daarna door de voetgangerstunnel onder de rivier door naar Greenwich op de zuidoever. Voor rolstoel/krukken een probleempje: de noordelijke lift doet het wel, de zuidelijke niet. Een hele toer om weer boven te komen. Zelfs zo´n grote toer dat voor deze leerling de verdere klim naar het observatorium boven op de grote bult geschrapt wordt. Daarom “gestald” in het maritieme museum onderaan de helling. De rest van de groep was inmiddels boven; deels in het planetarium, deels in het observatorium of erbuiten op de meridiaan. Er vielen enkele druppen, maar dat heette nog geen regen. Dreigend droog. Een blik op de eerste zeewaardige klokken; klokken die op een slingerend schip gewoon doorlopen. De helling weer af en verzamelen voor de terugtocht per boot. Wachten tot het precies de goede tijd was volgens degenen die het voor het zeggen hebben. “Two minutes”, “one minute” en we mochten. We mochten eigenlijk niet, want we hadden wel de reserveringskaart, maar die moest bij het loket nog omgezet worden in echte kaartjes. Dat werden niet 74 stuks, maar één voor de leerlingen en één voor de begeleiders. Dus een begeleider moest weer terug naar de wal en kwam na enige tijd weer terug aan boord met de twee kaarten. Er werd niet meer naar gekeken, maar het zal ongetwijfeld allemaal heel nuttig zijn geweest. Te koud om de hele bootreis boven op dek te zitten, dus men
ging naar binnen. Het eerste deel van de tocht voerde vooral langs wat nieuwere gebouwen en opgeknapte pakhuizen. Bij de halte bij de Tower Bridge gingen er meerdere personen toch maar even naar het bovendek om wat plaatjes te schieten. En vanaf deze halte kregen we een verhaal over wat er allemaal op de oevers te zien was. Informatief en vrolijk. Vooral de inhoud van Tate Modern moest het ontgelden. “Rubbish.” Duidelijk geen liefhebber van moderne kunst. Eindstation van de boottocht aan de voet van de Big Ben. Op zoek naar eten; dat werd Japans met stokjes. Om 20.00 uur onder de Big Ben de leerlingen weer bijelkaar zoeken. Het Millennium Wheel trakteerde ons onderwijl op een lichtshow. Toen iedereen aanwezig was konden we naar de bus voor een ritje door donker, maar ook verlicht, Londen. Dat viel dus niet mee. Een logische route bleek niet te bestaan: óf je mag er met een bus niet langs óf de weg is gewoon opgebroken. Toch waren de highlights wel bereikbaar: de 11500 lampjes van Harrods (niet nageteld), de reclames van Piccadilly Circus, de koepel van St Paul’s,…. Uiteindelijk uit de bus gestapt bij de Tower. Lopend via de subway naar de overkant, langs de Tower, over de Bridge en door naar het hotel. In de bus nog even iedereen herinnerd aan de gedragsregels, want er waren zelfs klachten van mede-hotelbewoners geweest. Maar helaas, de boodschap wil maar niet aankomen. Tegen 24.00 uur (of was het 0.00 uur?) bleek tijdens het controle-rondje dat er nog heel wat leerlingen niet snapten wat er met de eigen kamer werd bedoeld. Dus nogmaals “uitgelegd” en iedereen naar het eigen bed gestuurd. Begeleidersberaad, want zo kan het niet. Er loopt een vos langs het zijraam van het hotel, midden in Londen! Een leerling gooit iets uit het raam, gericht op een voorbijganger, net als gisteravond, maar nu was de voorbijganger een van de bewakers van het hotel. Die was dus snel boven. Bij de nieuwe ronde door het hotel troffen we weer enkele leerlingen op de gang aan zonder fatsoenlijke reden. Naar onfatsoenlijke redenen hebben we maar niet speciaal gevraagd. De dames krijgen de opdracht om voor het ontbijt hun spullen ingepakt te hebben, zodat we eventueel snel afscheid kunnen nemen. Was slechts bedoeld als schrikmiddel, maar de reactie was dusdanig dat we al snel begonnen te overwegen om het ook maar echt te laten gebeuren. Morgen verder. Woensdag, 10 maart 2010 Naar school gebeld over de probleempjes. Contact school>ouders, ouders>leerlingen. En nog wat afsluitende gesprekken aan de inmiddels lege ontbijttafels. Tijd voor een nieuwe dag. De bus probeerde ons bij het hotel op te pikken, maar het (verboden) plekje waar hij even stond, bleek zo verboden dat de chauffeur al snel de keus kreeg: nu vertrekken of nu een stevige bekeuring. De chauffeur koos voor vertrekken. Al snel kregen we een telefoontje over de plaats waar de bus was terechtgekomen. Ietsje verder lopen. Onderweg bleek het verdroogde lijk dat dinsdag nog ergens in een straatje in een kooi hing, vervangen te zijn door een skelet. Met de bus naar het Science Museum. Onderweg bleek het erg druk te zijn. Is een bus eigenlijk wel een goed vervoermiddel in Londen? Weer uitstappen op een drukke rijbaan, want we hebben een Nederlandse deur. Niemand plat. Met een stickertje op het museum in. Eerst gezamenlijk naar de
ingang van het Imax theater om te laten zien waar iedereen zich weer moest melden voor de 3D film. Vooraf is er een uurtje tijd om in het museum rond te kijken (koffie te drinken). Dit jaar kregen we een 3D film over de diepzee te zien, met de speciale gepolariseerde brillenglazen op. De beelden zijn mooi, bijzonder, en de 3D-effecten zijn weer geweldig. Wat bestaan er rare levensvormen in de zee! Na de film nog weer wat tijd voor het museum. Dan gezamenlijk met de Underground naar Westminster. Voor velen een eerste kennismaking met ondergronds vervoer, ook al bevindt dit instapstation zich toevallig nog bovengronds. Kaartje er in, kaartje er uit, klapdeurtjes door, kaartje bewaren voor de uitgang. Sommige kaartjes deden moeilijk, maar iedereen kwam op het perron. Op station Westminster er uit, naar boven. En dan sta je zomaar weer aan de voet van de Big Ben. Underground is duidelijk sneller dan bus. (Volgend jaar gewoon zonder bus naar Londen?) Bij de Big Ben ging de wandeling van start. Langs Westminster Abbey, telefooncellen, Downing Street, souvenirverkopers, de paardjes van de Horse Guards die ook nog net even ververst werden. Op Trafalgar Square is het koud, maar warm genoeg voor het traditionele leeuwklimmen. Over Piccadilly Circus, door Chinatown, naar Covent Garden. Bij St Paul’s Church stopte de tocht. Drie uur vrij om rond te kijken, te shoppen, te eten en weer terug te komen op hetzelfde punt. Maar een groot deel van de groep bleef meteen hangen bij een straatartiest, die naast een leuke babbel ook nog leuke stunts liet zien, geholpen door enkele van onze leerlingen. Een lucifer tussen je tanden houden die daarna wordt aangestreken door een langsvliegende jojo, wat rondvliegende messen en een “hoe kom ik uit een dwangbuis met kettingen”-act. Leuke show en altijd leuk om de merken dat je zo’n man gewoon kunt verstaan. Om 19.00 uur werd er weer verzameld en volgde een wandelingetje naar Shaftesbury Theatre voor de musical Hairspray. Plaatsen op eerste rijen. Leuk zo dichtbij. Natuurlijk zijn de meningen over de musical wat verdeeld. Zelf vind ik de originele film (1988) het leukste; de film waarnaar de musical gemaakt is. De tweede film (2007) is dan weer een verfilming van de musical. Maar een musical live in een theater zien, is natuurlijk altijd leuk. Na afloop stond de bus al klaar, zelfs dichtbij het theater. Om 23.00 uur weer in het hotel. Jammergenoeg bleef het nog lang onrustig in het hotel. Enkele leerlingen konden op school nog een uitnodiging van hun unitmanager verwachten. Toch jammer dat je als begeleider overdag altijd een heel gezellige excursie hebt en dat je uiteindelijk steeds weer chagrijnig in bed belandt.
Donderdag, 11 maart 2010 Gelukkig bleken de meeste leerlingen toch in de loop van de nacht begrepen te hebben waarvoor een hotel bedden levert. Het ontbijt iets vroeger dan de voorgaande dagen, in verband met de rijtijden van de chauffeur. Er zou tenslotte ook nog een nachtrit volgen. Daar de bus weer niet voor het hotel kon komen, moest er iets verder met de bagage gelopen worden. Woensdagavond al even de kortste route verkend. Om 9.15 uur zat alle bagage in de bus, maar we konden pas om 10.00 uur bij het eerste programmaonderdeel terecht, de London Dungeon, en dat is lang geen 3 kwartier lopen. Dus maar rustig langs de Theems geslenterd, onderweg even gerust en tegen 10.00 uur aangekomen bij de Dungeon. “Een groep van 50?” “Nee, 74.” In twee grote groepen naar binnen. Eerst op twee grote groepsfoto’s, maar later bleek dat sommige hoofden toch net te breed waren om helemaal binnenboord te blijven op de foto. Daarna volgde een rondwandeling door donkere gangen, een spiegellabyrint dat pas een uitgang krijgt als men vindt dat de groep weer verder mag, rondspattend bloed, een plotseling opduikende moordenaar en veel gegil; het laatste vooral door de bezoekers. Is het eng, is het leuk, is het leerzaam? Van alles wel wat, maar vooral leuk als je er voor het eerst komt. Veel effecten moeten het toch van de verrassing hebben en een volgende keer is die verrassing er af. Weer een gezamenlijke rit met de Underground, dit keer naar het Natural History Museum met het enorme dino-skelet in de hal. Tijd voor koffie, dino’s en nog wat andere natuurlijke historie. Om 14.00 uur ging iedereen zijn/haar eigen weg, in groepjes. Velen wilden beginnen bij Harrods, want daar kon je vanaf het museum zo heen lopen. Later kwamen de verhalen. Bij Harrods kom je niet zomaar binnen. Drie is een groep en groepen worden geweigerd, zeker als je er niet uitziet als een degelijk gezin. Bij andere ingangen (keus genoeg) bleken groepen pas groepen te zijn bij 4 of 5 personen. Het bleek zelfs mogelijk om er weer vriendelijk uitgezet te worden als je, eenmaal binnen gekomen, toch weer op een groep ging lijken, ook al loop je met een Harrodszakje in de hand als bewijs dat je een echte klant bent. Willen ze daar eigenlijk wel klanten hebben? Aan het eind van de middag, begin van de avond, druppelde de groep langzaam binnen (buiten) aan de voet van het Millennium Wheel. De ervaringen van het shoppen in Londen werden uitgewisseld en er werd gekleumd. Het was er koud, het waaide en het duurde vrij lang voordat we aan boord van het Wheel mochten. Niet iedereen was ruim op tijd en even leek het er op dat daardoor ook niet iedereen het Wheel-rondje zou gaan meemaken, maar uiteindelijk lukte het. Inmiddels was het donker, dus het werd een uitzicht (135m hoog) over
verlicht donker Londen. Absoluut de moeite waard. Na ongeveer een half uur ben je dan rond en dus weer beneden. Inmiddels was de bus op de tegenoverliggende oever waargenomen, dus we konden zo door. Een laatste keer op een drukke rijbaan instappen en op weg, Londen uit, richting Dover. Doof, Dover, uitgeDoofd? Het werd wel heel stil in de bus. Bij de boot moest er weer gewacht worden, maar dat hoefde niet in bus. Een kleine vestiging van WHSmith, koffie en toiletten. En verder? Op de boot, van de boot, op de snelweg, van de snelweg, een verse chauffeur, op de snelweg, van de snelweg voor koffie e.d., op de snelweg, van de snelweg en aankomst bij school. Het zit er weer op. Conclusies? Ach, alles is al wel genoemd. Overdag een leuke en gezellige excursie, ’s nachts lastiger dan voorgaande jaren. Vroeg in het jaar, waardoor het buiten koud was. Maar het was wel de hele week droog en dat is ook veel waard. Een afwisselend programma met een goede combinatie van toerisme en educatie. Vervoer per bus, per voet, per Underground, per boot. Lopend over bruggen en onder de Theems door. Vergezichten overdag vanaf St Pauls’s, ’s avonds vanuit de Wheel. De bekende problemen met het gebruik van de bus: rijtijden, parkeerplaatsen en troep. Ja, het eindoordeel is toch weer positief. En het dagboek is wat lang geworden.
Tonny Pijper
