Bretagne
Wat is er te zien en te doen …..?
INHOUDSOPGAVE Pagina Inleiding
3
Kaartje
4
Bretagne: algemene informatie
5
Camping Le P’tit Bois
8
Een bezoekje waard
9
Ille-et-Vilaine:
Saint Malo
10
Dinard
12
Cancale
13
Saint Lunaire
15
Saint Briac sur Mer
16
Fougères
17
Rennes
18
Combourg
20
Côtes d’Armor:
Dinan
21
Lamballe
23
Pleneuf Val André
25
Erqui
26
Sables d’Or les Pins
27
Cap Fréhel
28
Saint Cast le Guildo
30
Saint Brieuc
32
Normandië: Bronnen
Mont Saint Michel
34 37
1
Inleiding Om overdag tijdens onze vakantie in Bretagne wat te kunnen bezichtigen, heb ik voor jullie een overzicht gemaakt van leuke uitstapjes. Het is natuurlijk niet alles wat er te bezichtigen is, maar het zijn – naar mijn mening – wel de mooiste plekjes. De plaatsen zijn verdeeld over de verschillende regio’s. Echte dagtripjes heb ik dit keer niet gemaakt, want ik weet niet hoeveel kilometers men op één dag wilt rijden. Dus dat moeten jullie zelf maar invullen. Mocht je nog iets meer willen zien of lezen, dan heb ik mijn reisgidsen bij me. Kom ze gerust eens lenen. De bedoeling is weer dat iedereen overdag kan doen waar hij/zij zin in heeft en om ’s-avonds te jeu-de-boulen (net als vorig jaar). Bij het jeude-boulen wordt iedereen geacht aanwezig te zijn en er vanzelfsprekend aan deel te nemen. Rest mij alleen nog jullie allen een hele fijne vakantie toe te wensen. Hopelijk gaat iedereen er wederom van genieten. Groetjes Marion
2
Kaartje
3
Bretagne: algemene informatie
Geografie Bretagne is het schiereiland van Frankrijk, de meest westelijk gelegen provincie ten zuiden van Normandië en ten noorden van de Pays de la Loire. De regio, die aan de noordkant aan Het Kanaal grenst en aan de zuidkant aan de Atlantische oceaan, telt samen met haar omliggende eilanden meer dan 2500 km kust. Geologisch gezien maakt Bretagne deel uit van het Armorikaanse gebergte Massif Armoricain, de oudste berggroep van Frankrijk. De kust van Bretagne is in het noorden en het westen ruig en wild, de stranden liggen in baaien tussen de rotsen. De kliffen bij Cap Fréhel, dichtbij fort La Latte duiken wel 70 meter diep de oceaan in. In het zuiden is de kust zachtaardiger en vind men langere stranden. Natuur In de steentijd was Bretagne een overwegend bosrijk. Resten van deze tijd vind men voornamelijk tussen het voormalige Forêt de Scissy in de buurt van de Mont-Saint-Michel en Brocéliande. Een ander bekend bosrijk gebied is bij Huelgoat in het departement Finistere. Het landschap is sinds de middeleeuwen door menselijk ingrijpen sterk veranderd. Zo zijn er in het huidige Bretagne nog maar weinig grote beuken- en eikenbossen te vinden. Het landschap wordt tegenwoordig overheerst door akkers en weiden, die door hekken en stenen muren van elkaar gescheiden zijn. Klimaat Bretagne heeft het beeld van een regio waar het veel of altijd regent. Het weer in Bretagne heeft echter meerdere gezichten. Bretagne kent een zacht zeeklimaat met meerdere microklimaten. De gemiddelde temperatuur ligt dan ook tussen de 9 en 12 °C. Sneeuw en vorst komen zelden 4
voor en de zomers zijn zacht en matig warm. Jaarlijks telt Bretagne meer dan 2000 zonuren. Cultuur In Bretagne zijn nog talrijke sporen te vinden van de Keltische cultuur. Ook tref je er nog vele prehistorische (pre-Keltische) megalieten, onder andere in Carnac, in het Zuiden (Morbihan). Een minderheid van de bevolking van Bretagne spreekt Bretons, een Keltische taal. Bretagne is het laatste gebied op het Europese vasteland waar een dergelijke taal nog wordt gesproken. Bezienswaardigheden Omdat Bretagne als schiereiland wel over 1700 km kust beschikt, kent zij vele mooie uitzichtpunten en natuurlijke wonderen, zoals bijvoorbeeld de Roze Granietkust (Côte de Granit Rose) aan de noordkust van Bretagne in het departement Côtes D’Armor. De zeldzame roze granietblokken bestrijken slechts 30 km van de Bretonse kust en kom je maar op drie andere plekken op de wereld tegen: in Ontario, China en op Corsica. In de Finistere, op het meest westelijke puntje van Frankrijk, bevindt zich de Pointe du Raz, die 70 meter boven de oceaan uitsteekt. Het uitzicht vanaf hier over de oceaan inspireerde ooit de Franse schrijvers Victor Hugo en Gustave Flaubert. In de verte kun je op het eiland Ile de Sein de beroemde vuurtoren Ar Men zien staan. Aan de zuidkust van Bretagne, in het departement Morbihan, ligt de Golfe du Morbihan, wat in het Bretons letterlijk “kleine zee” betekent. In deze binnenzee liggen 42 kleine eilanden, waarvan Iles aux Moines en Ile d’Arz de grootste zijn. Dit zijn overigens niet de enige eilanden die Bretagne rijk is. Rondom het schiereiland duiken vele eilanden op: Île-de-Bréhat: ook wel het bloemeneiland genoemd, vanwege haar opvallende flora. Ile de Batz: Het zachte klimaat en de tropische tuin maken van Ile de Batz een bijzonder eiland. Vele toeristen hebben hun weg al gevonden naar dit eiland dat nog leeft van de visserij en groenteverbouw. Ouessant: Het meest westelijk gelegen eiland van Frankrijk Ile de Sein: Dit eiland kun je zien vanaf het pointe du Raz en is zo vlak, dat zij al meerdere malen overspoeld is geweest. In het enige dorp liggen de huizen dicht aan elkaar om zich voor de windstoten te beschermen. Glénan-archipel: Deze tropisch aandoende archipel ligt voor de kust van Concarneau en kent een tropisch micro-klimaat Belle-Île: dit eiland, dat letterlijk “mooi eiland” heet, doet zijn naam eer aan met de fijne witte zandstranden, duinen, kliffen en natuurlijke haven. Sept Îles: De zeven eilanden zijn niet betreedbaar voor mensen, want zij dienen als beschermd gebied voor vele vogels, zoals de Jan-van-Gent.
5
Dorpen en Steden Bretagne telt vele karakteristieke dorpen en steden, de zogenoemde “villes d’art et d’histoire”, die vanwege hun rijke cultuur en historische aard door het ministerie van cultuur benoemd zijn. Een paar van deze dorpen en steden zijn: Concarneau Dinan Fougères Nantes Quimper Rennes Vannes Vitré Menhirs & Dolmens Bretagne staat onder meer bekend om de vele prehistorische megalithische monumenten die zij rijk is. In de buurt van Carnac vind je bijvoorbeeld al meer dan 3000 rechtopstaande stenen, ook wel menhirs genoemd. Hoe deze stenen hier terecht zijn gekomen is voor archeologen nog steeds een raadsel. Vuurtorens Vanwege de lange kust van het schiereiland, kent Bretagne ook veel vuurtorens, waarvan een gedeelte volledig in de zee staan. Sommige vuurtorens zijn te bezoeken onder leiding van een gids, zoals de phare Saint Matthieu in de Finistère. Erg uitzonderlijk is de vuurtoren Phare de Kerbel, waar je zelfs een nacht kunt doorbrengen. Festivals De Keltische cultuur is nog altijd sterk aanwezig in de regio Bretagne. Dit komt onder andere tevoorschijn tijdens de traditionele feesten en festivals in Bretagne, zoals het Festival Interceltique in Lorient. Dit Keltische festival, vindt jaarlijks plaats in augustus en ontvangt jaarlijks zo’n 800.000 bezoekers en muzikanten uit Keltische regio’s als Schotland en Ierland, maar ook uit andere streken. Ook de ligging aan zee heeft veel invloed op de festivals in Bretagne: Festival van de Sint Jakobsschelp in één van de volgende plaatsen: Erquy, Saint Quai Portrieux of Loguivy de la mer. Elk jaar gedurende een weekend in april wordt het festival georganiseerd om te vieren dat het vissersseizoen erop zit. Op het programma staan concerten, proeverijen, verkopen, bootshows etc. Internationale havensfeest van Brest Elke vier jaar organiseert de stad Brest een groot evenement in haar haven, waar zij wel meer dan 2000 internationale boten ontvangt. De stad ontvang tijdens dit evenement meer dan 1 miljoen bezoekers. Daarnaast zijn er nog tal van andere festivals die vele bezoekers aantrekken, zoals Les Vieilles Charrues in Carhaix, Frankrijks grootste popfestival, La Route du Rock in Saint-Malo met een zomer- én wintereditie, de Transmusicales in Rennes enz. 6
Bekende inwoners Pierre Abélard, middeleeuws scholasticus; Bertrand du Guesclin, Frans veldheer Georges Boulanger, 19e-eeuws generaal en putschist; Jules Verne, schrijver Aristide Briand, politicus Louison Bobet, wielrenner en winnaar Ronde van Frankrijk; René Pleven, politicus Yves Rocher (1930-2009), fabrikant van cosmetica. Bernard Hinault, wielrenner en winnaar Ronde van Frankrijk. Be Breizh! Wat betekent dat? “Be Breizh!” is de nieuwe officiële slogan van de regio Bretagne. ‘Breizh’ betekent in het Bretons letterlijk ‘Bretagne’. Deze unieke slogan is een uitnodiging aan de bezoekers van Bretagne om hun innerlijke kracht te putten uit de kracht van Bretagne. “Be Breizh!” wordt ook gebruikt om iemand succes te wensen.
7
Camping Le P’tit Bois In het hart van de baai van Saint-Malo en op enkele minuten van de fijne zandstranden, nodigt Le P’tit Bois u uit voor een onvergetelijke vakantie op een domein waar natuurliefhebbers hun hartje zullen ophalen. U zult er een aangenaam verblijf doorbrengen met uw familie in een groene en rustige omgeving, en genieten van onze ruime standplaatsen en het comfort van onze cottages.
Contactgegevens: Camping Le P’tit Bois SAINT MALO 35430 St Jouan des Guérêts FRANCE Tél. +33 (0)2 99 21 14 30 http://www.ptitbois.com/NL Afstand vanaf Breda: Ongeveer 733 kilometer. Beoordelingen Zoover over Camping Le P’tit Bois***** Waardering Ligging Prijs / kwaliteit Kindvriendelijk Eetgelegenheden Staat van het sanitair
8,5 8,5 8,3 9,0 7,3 8,6
8
Een bezoekje waard Op de volgende pagina’s worden enkele steden/stadjes beschreven met daarbij ook nuttige adressen en informatie en wat er allemaal te zien en te doen is. Het zijn niet alleen plaatsen in de omgeving van de camping, maar naar mijn idee wel de mooiste of leukste om een bezoekje te brengen. Ik heb er tevens de afstanden vanaf St. Malo bij gezet, zodat iedereen voor zichzelf kan bepalen of de reis de moeite waard is. Het zijn steden uit het gebied Ille-et-Vilaine en het gebied Côtes d’Armor en Normandië (zie indeling bij de inhoudsopgave).
9
Saint Malo In 1944 was Saint Malo nagenoeg geheel verwoest, doch de stad is zo goed gerestaureerd dat bezoekers achter de granieten vestingmuren moeiteloos de sfeer van de oude kapersstad kunnen opsnuiven. De stad heeft niet alleen een bedrijvige haven, maar is ook een vermaarde badplaats met thalassotherapiecentra, watersportclubs en fijne zandstranden. Het île du Grand Bé, het Fort national en het Plage du Sillon zijn stuk voor stuk een begrip. St. Malo ligt aan de monding van de Rance. Het versterkte historische stadsdeel “Intra-Muros” ligt op een schiereiland, dat wordt begrensd door de met St. Malo vergroeide gemeenten St. Servan (in het zuiden), Paramé en Rothéneuf (in het oosten). Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Espl. St. Vincent, Saint Malo Van maandag t/m zaterdag 9.00 uur tot 12.30 uur en van 13.30 uur tot 18.30 uur; op zondag van 10.00 uur tot 12.30 uur en van 14.30 tot 18.00 uur - Bretonse markt Op dinsdag en vrijdag van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Wandelen over de Intra Muros: achter de oude wallen van St-Malo liggen smalle, geplaveide straatjes met mooie granieten gevels.
-
Wandelen over de stadswallen: een wandeling over de stadswallen levert magnifieke uitzichten op. Maak de wandeling liefst bij opkomend tij – door het sterke getijverschil verandert het uitzicht op de oever en de zee op spectaculaire wijze.
-
Het centrum zelf met o.a. het kasteel, place Chateaubriand, Cour La Houssaye, Cathédrale Saint Vincent en Maison de Corsaire.
10
-
Het verdedigingssysteem Fort national: het uitzicht vanaf de wallen is uitzonderlijk mooi en een bezoek aan de gevangenis is indrukwekkend.
-
De eilanden Le Grand-Bé en Le Petit-Bé: prachtige uitzichten op St. Malo.
-
Grand Aquarium: het aquarium wordt bewoond door zo’n vijfhonderd diersoorten, afkomstig van het noordpoolgebied tot het zuiden van Australië.
-
Rothéneuf met de Rochers sculptés: het door priester A. Fouré gebeeldhouwde verhaal van de vreselijke familie Rothéneuf in derotsen. In het graniet zijn zo’n driehonderd figuren vereeuwigd: demonen, piraten, monsters, enz.
-
Saint Servan sur Mer: het voormalige Aleth bezit opvallend veel groene arealen, zoals het Parc de la Briantais in het zuiden. Aan de naar het oude St. Malo toegekeerde Anse des Sablons liggen het grootste strand, een jachthaven en een watersportcentrum. Daarnaast telt St. Servan nog drie andere havens: de Bassin du Bouvet (handelshaven en met St. Malo gedeelde vissershaven), de Port St. Père en de Port Solidor, de vroegere marinehaven (boottochten op de Rance, pontjes naar Dinard). De rue Ville-Pépin en de rue Georges-Clemenceau zijn de hoofdverkeersaders met de meeste winkels en de grootste drukte.
- De villa’s van Paramé: Paramé vormt als het ware een oostelijk verlengstuk van het oude St. Malo. De historische overblijfselen staan vooral langs het Plage du Sillon, het Plage de Rochebonne en aan de belendende straten. Volg het verloop van de dijk en loop gerust nu en dan een zijstraat in waar nog meer oude gevels te ontdekken vallen.
11
Dinard Dinard is mooi gelegen aan de monding van de Rance in Het kanaal. Aan de grillig gevormde kustlijn, die bestaat uit een aaneenschakeling van stranden en kleine landtongen, ontstond in de 19e eeuw een van de mondainste badplaatsen van Frankrijk. Dit grootse verleden leeft vandaag nog voort in de kustpromenade. Dinard draagt het label “Ville d’Art et d’histoire” en organiseert diverse rondleidingen met gidsen (van ongeveer 1½ uur) die erkend zijn door het Franse Ministerie van Cultuur en Communicatie. Dinard ligt ongeveer 14 kilometer van St. Malo, op de linkeroever van het estuarium¹ van de Rance. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 2bd Féart, Dinard Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.30 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. - Bretonse markt Op dinsdag en zaterdag van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Wandelingen in het noorden langs de Pointe du Moulinet, Grande Plage of Plage de l’ecluse en Pointe de la Malouine en Quartier de Saint Enogat.
-
Wandelingen in het oosten langs de Promenade du Clair de Lune en Pointe de la Vicomté.
¹ Een estuarium is een verbrede, veelal trechtervormige riviermonding, waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengd worden en zodoende brak water ontstaat, en waar getijverschil waarneembaar is.
12
Cancale Wie kent niet de platte oesters van dit vermaarde oesterstadje? Dit centrum van de oesterkweek heeft zijn karakteristieke identiteit behouden. Rond de haven van La Houle zijn de vissershuizen verbouwd tot restaurants, cafés en winkels. Cancale ligt ongeveer 15 kilometer ten oosten van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 44 r.du Porte, Cancale Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.30 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Wandelen langs de Sentier des douaniers: dit pad begint bij Cancale, volgt de Pointe du Grouin langs de steile, 40 meter hoge kliffen en eindigt bij Les Daules. Aan de ene kant ligt Het Kanaal en aan de andere kant een luxe woonwijk met fraaie moderne huizen.
-
Eglise Saint Méen: de 189 treden in de toren van de église St.-Méen voeren naar een platform boven op de toren met een oriéntatietafel – schitterend uitzicht op de Baie du Mont St. Michel, Granville en bij helder weer de îles Chausey.
-
Port de la Houle: het komen en gaan van wagens vol oesters, de verkopers en de bij hoogtij terugkerende vissersboten verlenen de haven een levendig karakter. Tussen de haven en de kliffen ligt de oude vissersbuurt, een schilderachtige wijk met smalle straatjes.
-
La Ferme marine & Musée de l’Huître et du Coquillage: dit museum ligt midden in een oesterkwekerij en illustreert de ontwikkeling van de oesterkweektechnieken en het beroep van oesterkweker door de eeuwen heen. 13
-
Musée des Arts et Traditions populaires: het streekmuseum in de vroegere église St. Méen is gewijd aan kunst en tradities van het Pays de Cancale: visvangst, oesterteelt, landbouw, leven van de vrouw in Cancale, kappen en klederdracht, meubels. Aan bod komen ook het leven van Jeanne Jugan en de école de Navigation des Rimains, de zeevaartschool die al ruim honderd jaar in de stad thuis is.
-
Maison de Jeanne Jugan: in dit huis werd Jeanne Jugan geboren, de stichtster van de Congregatie van de Kleine Zusters.
14
Saint Lunaire Deze kleine stijlvolle badplaats, die net als Dinard aan het einde van de 19e eeuw in zwang raakte, is vernoemd naar een Ierse monnik die hier in de 6e eeuw neerstreek. St. Lunaire ligt ongeveer 16 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 2bd Féart, Dinard Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.30 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
11e eeuwse kerk: dit is één van de oudste kerken in Bretagne en herbergt de graftombe van St. Lunaire met een 14e eeuwse liggende figuur.
-
Pointe du Décollé: een natuurlijke brug over de diepe kloof “Saut du Chat” (kattensprong) die de smalle landtong met het vasteland verbindt.
15
Saint Briac sur Mer Dit leuke vissersdorp op de rechteroever van de Frémur trok aan het einde van de 19e eeuw vele schilders, onder wie Augustus Renoir, Henri Rivière, Emile Bernard en Paul Signac. St. Briac sur Mer ligt ongeveer 18 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 2bd Féart, Dinard Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.30 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Het Chemin des Peintres: een oud pad van de douaniers dat in het dorp begint, is nu een wandelroute voor kunstliefhebbers. Tijdens de wandeling zijn op de plekken waar talrijke schilders hun ezels opzetten om het landschap te schilderen, reproducties van schilderijen geplaatst.
-
De 19e eeuwse kerk: de glas-in-lood ramen van deze kerk verhalen over St. Briac, die zich zou hebben ontfermd over de zwakzinnigen.
-
Balcon d’Emeraude: een overhangende kustweg vanwaar u zeer fraaie uitzichten heeft op de kust.
-
Het Croix des Marins: fraaie uitzichten op de kust.
16
Fougères Trots kijkt deze oude vestingstad uit over de bochtige vallei van de Nançon. Als belangrijkste stad in het grensgebied van Bretagne kan Fougères (de naam komt van het Oudfranse woord voor varens) terugzien op een veelbewogen geschiedenis. De Franse invasie in 1488 begon hier en de nederlaag van de Bretons tijdens de slag van St. Aubin du Cormier betekende het einde van hun onafhankelijkheid. Fougères ligt ongeveer 90 kilometer ten zuidoosten van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 2r. Nationale, Fougères Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.30 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. - Bretonse Markt Op dinsdag- en zaterdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Château de Fougères: een groots voorbeeld van de middeleeuwse militaire architectuur met zijn verdedigingswallen en de daarop geplaatste 13 torens.
-
De Eglise St. Sulpice: een kerk met zeer ranke spits in de flamboyant gotische stijl. De granieten altaren in het transept vormen een contrast met het 18e eeuwse altaar in het koor. Bewonder ook de mooie kalksteenschildering “Maagd en Kind” uit de 14e eeuw.
-
Place du Marchix: aan de voet van het kasteel zijn hier veel oude vakwerkhuizen behouden. 17
Rennes Middeleeuwse straatjes en neoclassicistische gevels getuigen van het rijke architectonische erfgoed van de hoofdstad van Bretagne. De twee majestueuze pleinen, die de sierlijke plechtstatigheid van de 18de eeuw belichamen, vormen nog steeds het kloppende hart van de stad. Rennes ligt ongeveer 70 kilometer ten zuiden van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 11 R. St. Yves, Rennes Geopend op maandag van 13.00 uur tot 18.00 uur, op dinsdag t/m zaterdag van 10.00 uur tot 18.00 uur en op zondag van 11.00 uur tot 13.00 uur. - Bretonse Markt Op zaterdagochtend op de Place des Lices van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: - Basilique Saint Sauveur: de basiliek (17e en 18e eeuw) heeft een mooi verguld houten baldakijn en een 17e eeuwse orgelkast. - Oude huizen: fraaie exemplaren bleven bewaard in o.a. de rue Saint-Sauveur nr. 6, de rue Saint-Guillaume nr. 3, de rue de la Psalette, de rue du Chapitre nr. 6, nr. 8 en nr. 22. - Cathédrale Saint Pierre: het interieur pronkt met een prachtig bewerkt retabel van verguld hout in de kapel voor de rechterkruisbeuk. Uitgebeeld zijn taferelen uit het leven van de H. Maagd.
18
- Place des Lices: op dit plein vonden toernooien en steekspelen plaats. Op zaterdagochtend vindt hier de Marché des Lices plaats, één van de grootste markten in Frankrijk. - Palais Saint-Georges: dit paleis met een fraaie voortuin is een voormalige benedictijnenabdij van 1670. Op de dag van vandaag wordt het gebouw gebruikt door overheidsdiensten. - Place de l’Hotel-de-Ville: dit majestueuze plein vormt de kern van de neoclassicistische wijk. Het wordt in het westen begrensd door het stadhuis, in het oosten door het theater. In het zuiden wordt het uitzicht beheerst door het Palais du Commerce, een imposant gebouw waarvan de gevel is versierd met monumentale beelden. - Parc du Thabor: dit grote park bevat een Franse tuin, een botanische tuin, een rozentuin, een Engelse tuin en een volière. Een schitterende plaats om een frisse neus te halen en intussen de bloemen te bewonderen.
19
Combourg Deze stad wordt vaak in één adem genoemd met de Franse romantische schrijver François René de Chateaubriand, die in het imposante, met peperbusvormige torens uitgeruste Château de Combourg woonde. Combourg ligt ongeveer 35 kilometer ten zuiden van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Pl. Albert-Parent, Combourg Dagelijks geopend van 10.00 uur tot 13.00 uur en van 14.30 uur tot 18.30 uur. Op zondag geopend van 10.00 uur tot 12.30 uur. - Bretonse Markt Op maandagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Kasteel van Combourg: gevangeniscellen en vestingtorens, een doolhof van onderaardse gangen, dichtgemetselde onderaardse gewelven…, overal stilte, duisternis en de aanblik van stenen muren. Dat is het kasteel van Combourg.
20
Dinan De omwalde oude stadskern van Dinan, die nog altijd lijkt te worden bewaakt door de imposante burcht, is een echte parel. Vanaf de steile rand van een plateau kijkt de groene stad met haar vele bomen en tuinen uit op de Rance en de kleine jachthaven. Deze vormt natuurlijk het aangewezen vertrekpunt voor een verkenning van de oevers en het indrukwekkende estuarium van de rivier. Dinan ligt ongeveer 30 kilometer ten zuiden van St. Malo, aan het begin van het estuarium¹ van de Rance. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 9 Rue de Chateau, Dinan Dagelijks (behalve op zondag) geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. - Bretonse markt Op donderdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Wandelen door de oude stadskern: een wandeling door de straatjes van het oude Dinan geeft de beste indruk van de vele opvallend goed gerestaureerde middeleeuwse vakwerkhuizen.
-
Place Du Guesclin: het vroegere marktplein dat wordt ingeraamd door herenhuizen uit de 18e eeuw.
-
Tour de l’Horloge: toren met een klok uit 1498 en de top heeft een weids panorama over de monumenten van de stad en het omliggende platteland.
21
-
Place des Merciers: een plein dat wordt omgeven door fraaie huizen met driehoekige puntgevels. Het vormt samen met de nabije rue de l’Apport en de place des Cordeliers een fraai geheel, met talloze vakwerkhuizen uit de 15e, 16e en 17e eeuw in de typische stijl van Dinan: met uitkragende bovenverdiepingen, portalen op houten zuilen en hoge, vooruitspringende ramen.
-
Eglise Saint Malo: een kerk in laatgotische stijl. Interessant zijn het koor, de koorsluiting en het dwarsschip. De 20e eeuwse glas-inloodramen geven taferelen weer uit het leven in diverse wijken van Dinan.
-
Jardin anglais: Engelse tuin met een heerlijk uitzicht op de Rance, de haven, het viaduct en de stadswallen.
-
Basilique Saint Sauveur: kerk met een romaans portaal in de voorgevel en bekroond met een laatgotische puntgevel.
-
Encien hôtel Beaumanoir: een renaissanceportaal geeft toegang tot het mooie herenhuis. Let op de binnenplaats op de versierde ramen en het 16e eeuwse torentje met een fraaie trap.
-
Het kasteel: schitterend panorama over de streek en in het kasteel is een museum over de geschiedenis van Dinan gevestigd.
-
Ancien Couvent des Cordeliers: 13e eeuwse franciscanenklooster waarvan alleen de gotische kruisgang en de binnenplaats met peperbustorentjes bewaard zijn gebleven.
¹ Een estuarium is een verbrede, veelal trechtervormige riviermonding, waar zoet rivierwater en zout zeewater vermengd worden en zodoende brak water ontstaat, en waar getijverschil waarneembaar is.
22
Lamballe Lamballe ontstond tegen een heuvelflank. De vroegere hoofdstad van het hertogdom Penthièvre ligt niet al te ver van de Côte d’Emeraude, maar ver genoeg om gespaard te blijven van de grote toeristendrukte. Een ideale tussenstop dus voor wie rust en authenticiteit zoekt. Lamballe ligt ongeveer 73 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Pl. Du Champ-de-Foire, Lamballe Openingstijden zijn onbekend. Vraag ernaar. - Bretonse markt Op donderdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Collégiale Notre-Dame: gotische kerk met enkele romaanse delen. Het interieur bezit een interessant laatgotisch oksaal van bewerkt hout. Rechts van de collegiale kerk werd in de 19e eeuw een terras aangelegd, dat een mooi uitzicht biedt op de stad en de vallei van de Gouessant.
-
Place du Martray: driehoekig pleintje met oude vakwerkhuizen, waaronder het fraaie Maison du Bourreau (huis van de beul) uit de 15e eeuw.
-
Eglise Saint-Martin: de voormalige priorij van de Abbaye de Marmoutier heeft aan de rechterkant een origineel portaal uit de 11e en 12e eeuw bewaard, dat in 1519 met een houten afdak werd overdekt. Er is ook een hele mooie klokkentoren met een 18e eeuwse spits.
23
-
Musée du Pays de Lamballe: dit streekmuseum is gewijd aan volkskunst en –tradities uit de streek van Lamballe en bevat onder meer traditionele klederdrachten en kappen, aardewerk en gravuren.
-
Musée Mathurin-Méheut: theatervoorstelling over Mathurin Méheut, een schilder uit Lamballe wiens werken op unieke wijze het dagelijkse leven in Bretagne weergeven.
-
Haras national: de in 1825 gestichte stoeterij telt een zestigtal hengsten (trek- of raspaarden). Een bezichtiging voert langs de stallen en hun bewoners, de smidse, het koetshuis, de zadelmakerij, de manege en de binnenplaats.
24
Le Val-André Deze vermaarde badplaats, die officieel eigenlijk Pléneuf-Val-André heet, ligt tussen de Baie de Saint-Brieuc en de Côte d’Emeraude. Ze kan niet alleen prat gaan op een van de aangenaamste zandstranden van de Bretonse noordkust, maar is ook een uitstekend uitgangspunt voor wandelingen in het kustgebied. Le Val-André ligt ongeveer 55 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 1 r. Winston-Churchill, Pléneuf Val-André Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.30 uur tot 18.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Wandelen naar Pointe de Pléneuf: deze wandelweg voert naar een kleine belvedère met een rustbankje, tegenover het vogelreservaat van het îlot du Verdelet.
-
Wandelen naar Promenade de la Guette: een wandeling van ongeveer 1 uur heen en terug langs mooie uitkijkpunten e.d.
25
Erquy Tien zandstranden, een bedrijvige vissershaven bekend om zijn heerlijke sint-jakobsschelpen, wandelpaden en vooral de unieke kleur van roze zandsteen… Erquy heeft veel troeven en een sterke persoonlijkheid. U zult zich snel gewonnen geven. Het is de belangrijkste vissershaven voor de venusschelp en de sint-jakobsschelp, de kades van Erquy leven dus met het getij van de zee mee. Daarna kunt u een wandeling maken door de straatjes die geplaveid zijn met roze zandsteen. Niet te verwarren met graniet! De lokale rots is het resultaat van een opeenstapeling van zandlagen die 470 miljoen jaar oud zijn. In juni troont de dopheide met haar kenmerkende paarse kleur. Erquy ligt ongeveer 50 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 1 r. Winston-Churchill, Pléneuf Val-André Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.30 uur tot 18.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Wachthuisje en kogeloven: langs de toegangsweg naar de Cap d’Erquy staan nog een wachthuisje (een overblijfsel van de vestingwerken van Vauban) en een bizarre, uiterst zeldzame “kogeloven”. Dergelijke ovens werden in de 17e eeuw gebruikt om roodgloeiende kogels af te schieten op de Engelse houten schepen. Er staat er overigens ook één in het nabije Fort La Latte.
26
Sable d’Or les Pins Deze badplaats met fraaie neo-Normandische villa’s ontstond rond 1920 om tegenwicht te kunnen bieden aan Deauville. De plaats met zijn 3 kilometer lange zandstrand en pijnbomen trekt altijd vele toeristen. Sable d’Or les Pins ligt ongeveer 45 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 1 r. Winston-Churchill, Pléneuf Val-André Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.30 uur tot 18.00 uur. - Bretonse Markten: Op dinsdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
De mooie uitzichten: vanaf hier kun je het Kanaal zien en het enorme zandstrand biedt uitzichten op de talloze eilanden, waaronder het îlot St. Michel met zijn kapel.
27
Cap Fréhel De Cap Fréhel is een van de meest tot de verbeelding sprekende plekken van de Côte d’Emeraude. Als een 70 meter hoge muur torenen de kliffen uit boven de zee en de klippen, waarop de aanstormende golven schuimend te pletter slaan. De rode, grijze en zwarte rotsen vertonen door de wisselende lichtinval steeds weer andere kleurschakeringen. Bij helder weer duiken aan de horizon zelfs de Kanaaleilanden op. Cap Fréhel ligt ongeveer 44 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Pl. Charles de Gaulle, St. Cast le Guildo Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.00 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. - Bretonse Markten: Op vrijdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Rotsachtig bruggenhoofd: de kliffen van de Cap Fréhel, die tot 100 meter hoog oprijzen, steken een heel eind uit in de wateren van het Kanaal. Volgens een legende waren de Kanaaleilanden in een grijs verleden nochtans te voet bereikbaar vanaf de Kaap. Hoewel wetenschappers die theorie naar het rijk der fabelen verwezen hebben, menen sommigen op de bodem van de Baie de la Frênaye nog steeds de resten van een geplaveide weg te herkennen.
-
Panorama: vooral ’s-middag is het uitzicht groots en bij helder weer bijzonder weids: van de Pointe du Grouin (oosten) tot het île de Bréhat (westen) en soms zijn zelfs de Kanaaleilanden te zien.
28
-
Fort La Latte: in de omgeving van de Cap Fréhel ligt het Fort La Latte. De burcht ligt 60 meter boven de zee en is van het vasteland gescheiden door twee kloven met ophaalbruggen. Dit kasteel is in de 14e eeuw gebouwd, in de 17e eeuw verbouwd en in de 20e eeuw gerestaureerd. De middeleeuwse uitstraling bleef bewaard en de ligging is spectaculair.
-
Boottochtjes: boottochtjes die vertrekken vanuit St. Malo, St. Cast en Dinard. Vanaf de boten kan de Cap Fréhel worden bewonderd vanaf het water: dit is ook het indrukwekkendste beeld. Een tocht met uitleg (2,5 uur) met vertrek in St. Malo en Dinard: heenreis is verkenning van de westkust tot aan het Fort La Latte en de Cap Fréhel, terugreis over zee met tussenstop in St. Cast (Compagnie Corsaire).
29
Saint Cast Le Guildo Deze populaire badplaats bezit maar liefst 7 stranden en in de zomer vertienvoudigt het aantal inwoners. De plaats bezit zeer fraaie villa’s van het Quartier des Mielles en een aardige vissershaven, met een kleine vloot die zich vooral toelegt op de vangst van sint-jacobs- en venusschelpen. Het is vaak mogelijk de scheepjes bij hun werkzaamheden gade te slaan vanaf de Pointe de Saint Cast en de Pointe de la Garde. De badplaats bestaat uit drie centra: Le Bourg, L’Isle en de Pointe de la Garde. Saint Cast le Guildo ligt ongeveer 39 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Pl. Charles de Gaulle, St. Cast le Guildo Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.00 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. - Bretonse Markten: Op vrijdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Wandelen naar de Pointe de Saint Cast: een monument op de uiterste punt brengt hulde aan “degenen die uit Frankrijk vluchten omdat ze verkozen staande te sterven in plaats van geknield te leven”. Het punt is te bereiken via een pad langs het klif dat aansluit op de weg van St. Cast naar het Plage de la Mare. Vanaf de oriëntatietafel ontvouwt zich een prachtig uitzicht op de Côte d’Emeraude.
30
-
Wandelen naar de Pointe de la Garde: de landtong boven de stranden van St. Cast en Pen-Guen biedt schitterende uitzichten. Een pad loopt om de landtong heen: het volgt de Corniche de la Plage bij het hotel Ar Vro, komt langs het oratorium, volgt het klif tot aan de punt van de landtong en sluit op de zuidflank aan op de weg die naar de helling bij het oratorium loopt.
-
Kerk in le Bourg: het interieur van de kerk bezit een ongewoon 12e eeuws wijwatervat, versierd met grotesken en beelden van de H. Clemens en de H. Cado (17e eeuw).
-
Chapelle Sainte Blanche: boven het hoofdaltaar bevindt zich een traditioneel voorwerp van verering: een oeroud beeld van de H. Blanche, de moeder van een drieling.
31
Saint Brieuc Het administratieve, commerciële en industriële centrum van het departement Côtes d’Armor ligt 3 kilometer van de zee, op een plateau dat diep is ingesneden door de riviertjes Gouëdic en Gouêt. Fraaie vakwerkhuizen roepen nog de sfeer van een oude rustige bisschopsstad op. Saint Brieuc ligt ongeveer 90 kilometer ten westen van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, 7 r. St. Gouéno, St. Brieuc Dagelijks geopend van 9.30 uur tot 12.30 uur en van 13.30 uur tot 18.00 uur. - Bretonse Markten: Op woensdag- en zaterdagochtend van ca. 8.00 uur tot ca. 14.00 uur. Wat is er te zien en te doen: -
Oude huizen: in de wijk ten noorden van de kathedraal staan mooie 15e en 16e eeuwse vakwerkhuizen met uitkragingen. Neem zeker een kijkje op de Place du Martray, in de rue Fardel, in de rue Quinquaine en in de rue de Gouët.
-
Tour du Saint-Esprit: dit mooie 15e eeuwse renaissancetorentje verfraait een 16e eeuws herenhuis.
-
Fontaine de Saint Brieuc: de fontein die wordt beschut door een mooi 15e eeuws portaal, grenst aan de koorsluiting van de ChapelleN.-D.-de-la-Fontaine. Op deze plek zou de H. Brieuc, een monnik uit Wales, zich in de 5e eeuw hebben gevestigd tijdens de kerstening van de streek.
32
-
Tertre Aubé: deze als tuin aangelegde ophoging biedt een fraai uitzicht op de vallei van de Gouët, de Port du Légué en de Baie de St. Brieuc.
-
Cathédrale Saint-Etienne: de kathedral doet met haar massieve aanblik denken aan een burcht. Twee zware torens met schietgaten en machicoulis, die worden gestut door robuuste steunberen, flankeren de strenge gevel. Op de sterk vooruitspringende kruisarmen zitten torentjes met een peperbusdak. Het schip werd verbouwd in de 18e eeuw. Het fijne triforium boven de grote arcaden is voorzien van balustraden met vierpasmotieven en driepasbogen. In de rechterzijbeuk trekt het bewerkte houten barokaltaar de aandacht. De rechterkruisarm bezit een mooi 15e eeuws glas-in-loodraam. En een kleine kapel bevat het graf van de H. Guillaume. Let ook op de granieten Kruisweg van Saupique (1958).
-
Musée d’Art et d’Histoire: het museum vertelt de geschiedenis en ontwikkeling van het departement Côtes d’Armor in de 19e eeuw. Een greep uit de thema’s: de baai van St. Brieuc, de heide, lakenen linnenhandelaars en het dorpsleven.
33
Mont Saint Michel Mont Saint Michel, gelegen in de monding van de Couesnon tussen Bretagne en Normandië, gehuld in mist en omringd door water, is één van de bijzonderste bezienswaardigheden aan de Franse kust. Het rotseilandje heette eerder Mont-Tombe en in de 8e eeuw werd er een klein oratorium gebouwd. De bouw van de abdij begon in de 10e eeuw en in de 16e eeuw was de rots daardoor bijna 2 keer zo hoog geworden. Er kwamen van heinde en verre pelgrims, vooral in de middeleeuwen. Tijdens de Franse revolutie werd het een gevangenis. In 1974 ging de zorg voor het eiland naar Service des Monuments Historiques. De huidige dam zal waarschijnlijk vervangen gaan worden door een brug. Mont Saint Michel ligt ongeveer 54 kilometer ten oosten van St. Malo. Nuttige adressen en informatie: - Office de Tourisme, Corps de garde des Bourgeois, Mont-St. Michel Dagelijks geopend van 9.00 uur tot 12.30 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur. En op zondag van 9.00 uur tot 12.00 uur en van 14.00 uur tot 18.00 uur Wat is er te zien en te doen: -
Vooruitgeschoven verdedigingswerken: de Porte de l’Avancée geeft toegang tot een eerste versterkte binnenhof met daarop de hoofdwacht (Corps de garde des Bourgeois) en michelettes (Engelse primitieve kanonnen).
-
Grande-rue: aan weerskanten van de smalle, steile straat staan oude huizen die vaak nog hun originele namen dragen. Hogerop wordt de straat onderbroken door trappen. In het zomerseizoen is het er
34
razend druk. Uitstalramen van souvenierswinkeltjes bepalen het straatbeeld. -
De wallen: een wandeling over de wallen uit de 13e -15e eeuw biedt fraaie uitzichten op de baai, vooral vanaf de Tour Nord, vanwaar duidelijk het rotseilandje Tombelaine te zien is, waar Filips II August versterkingen liet bouwen.
-
Musée de la Mer et de l’Ecologie: in dit museum worden met behulp van een audiogids en films toelichtingen gegeven over de natuurlijke omgeving van de Mont, de getijden, de gevaren van de baai en de verzanding. Ook bevat dit museum een verzameling van 250 oude scheepsmodellen.
-
Eglise paroissiale Saint Pierre: deze 11e eeuwse parochiekerk werd vaak verbouwd. De apsis overbrugt een steegje dat naar het kerkhof voert. Het kerkmeubilair is afkomstig van de abdij. De kapel van de rechterzijbeuk bevat een verzilverd beeld van de H. Michaël, de kapel rechts van het altaar beelden van de H. Maagd met Kind (15e eeus) en de H. Anna.
-
Musée historique: het museum illustreert 1000 jaar geschiedenis van de Mont met een kort klank- en lichtspel en glazen uitstalkasten vol wapens, schilderijen, zegels, stempels, koffers van kapers, enz. De bezichtiging eindigt in de gevangeniscellen.
-
Abdij: tijdens de bezichting van de abdij wordt een doolhof van gangen en trappen doorkruist. Ze verloopt per verdieping en niet per gebouw of per tijdperk. Tijdens de bezichting van de abdij kom je het volgende tegen: aanduiding bezienswaardigheden: * = leuk ** = interessant *** = niet te missen - Verdedigingswerk van de abdij ; - Wachtzaal of Porterie; - Abdijtrap; - Kerk **; - La Merveille ***; - Kloostergang ***; - Refectorium **; - Voormalige romaanse abdij; - Grande roue; - Crypten; - Salle des Hôtes *; - Salle des Chevaliers *; - Provisiekelder; - Aalmoezeniersverblijf; - Kloostertuinen *.
35
Tip: wie de vaak propvolle hoofdstraat naar de abdij wil vermijden. Ga de Mont niet op langs de Porte de l’Avancée, maar volg de ringmuur naar links, in de richting van de tour des Fanils. Loop onder de portiek door en volg de weg omhoog tit de weergang. Deze leidt naar de trappen die de toegang vormen tot de abdij. -
Avondlijke bezichtiging: tijdens de zomer wordt de Abdij verlicht en dan loont een bezoek ’s-avonds meer dan de moeite.
-
Mytilli-mobile: ontdek de baai en de mosselteelt met de Mytillimobile (treintje) vanuit Vivier-sur-Mer. De kilometerslange rij paaltjes in deze baai en de vreemde bootjes met aluminium wielen verraden de plaatselijke activiteit: de mosselteelt op mosselputten.
36
Bronnen De bronnen die gebruikt zijn voor dit boekwerkje, zijn: Boeken: ANWB Goud: Normandië / Bretagne (2005) Michelin - De Groene Gids***: Bretagne (2009) Capitool reisgidsen: Bretagne (2012) ANWB Extra Reisgids: Bretagne (2012) Wat en Hoe Select: Bretagne (2012)
Internet: http://nl.wikipedia.org/wiki/ http://www.ptitbois.com http://www.bretagne-vakantie.com/over-bretagne http://www.viamichelin.com
37
Colofon Bretagne, wat is er te zien en te doen ….? is samengesteld ten behoeve van de tweede vakantie naar Frankrijk van en met leden (27) van Jeu-deBoulesvereniging Bré-da-Boules uit Breda. Andere verschenen uitgave(n): - Ardèche, wat is er te zien en te doen ….?, 2012 Uitgever/ auteur: Marion Kouwenberg Geererf 18 4824 GL Breda
[email protected] Oplage: 18 stuks
© Marion Kouwenberg, Breda, 2013 Verveelvoudiging is toegestaan, mits Marion Kouwenberg als bron wordt vermeld.
38
