LOKAAL BESTUUR. Rotterdams wijkbeheer. Jan-Jaap: D66-speeltjes X&X: Maarten&Mario. Na woorden volgen daden Verkiezingsbelofte geen loze kreet

LOKAAL BESTUUR

Jaargang 30 nummer 10

Oktober 2006

Maandblad van het Centrum voor Lokaal Bestuur van de PvdA

Rotterdams wijkbeheer Na woorden volgen daden Verkiezingsbelofte geen loze kreet

2006-10 LB Oktober.indd 1

Programma’s onder de loep Wat de PvdA en andere partijen willen

Drentse kiezer mag het zeggen PvdA boekt succes met panel

Kommer en kwel Hoe om te gaan met ruzies?

Jan-Jaap: D66-speeltjes X&X: Maarten&Mario

18-09-2006 17:05:31

Foto Martijn Beekman/HH

clmn Alles maar zo laten Jan-Jaap van den Berg secretaris CLB


Ongetwijfeld heeft u ook, net als ik, veel plezier beleefd aan de totale ineenstorting van D66. De afgang van Dittrich, het gekibbel tussen Van der Laan en Pechtold, de hatelijke ‘nul zetels’ in de peilingen en de gehele zittende Kamerfractie die laag op de lijst werd geplaatst. Eigen schuld! Hadden ze maar geen pact moeten sluiten met rechts! Er zullen in de Nederlandse parlementaire geschiedenis niet veel coalitiepartijen zijn geweest die met hun regeringsdeelname zo weinig hebben weten te bereiken als het D66 van Dittrich en Pechtold. Ook diens laatst overgebleven voorstellen zijn inmiddels door opvolger Nicolaï zonder mededogen ingetrokken. Lachen natuurlijk. Of toch niet? Want blijft er zo eigenlijk nog wel iets over van de bestuurlijke vernieuwing? Nu de diverse conceptverkiezingsprogramma’s verschenen zijn, valt een tussenstand te noteren. Echt geïnspireerd word je d’r niet van. Zo is het de vraag of het met die gekozen burgemeester nog iets wordt. Eerst ons eigen PvdA-program. Dat is weliswaar mooi met foto’s verlucht, maar redactioneel helaas erg slordig en daardoor onduidelijk: ‘Wie de burgemeester wordt, moet inzet worden van de gemeenteraadsverkiezingen’, lezen we. Na lang nadenken en consultatie van deskundigen begrijp ik nu dat we daarmee koersen richting het ook bij de commissie-Andeweg reeds vermelde ‘stadsdeelmodel’. Daarbij presenteert elke partij bij de verkiezingen tevens zijn burgemeesterskandidaat, en na de verkiezingen kiest de nieuwe gemeenteraad. Dit maakt de raadsverkiezingen natuurlijk een stuk leuker. Maar de invloed van kiezers stijgt nauwelijks. Want het is niet de kiezer, maar het kleine clubje lokale afdelingsleden dat bepaalt welke partijgenoot als kandidaat naar voren zal worden geschoven. Binnen een

politieke partij zijn dus eerst nog interne voorverkiezingen nodig. Dat riekt al naar achterkamertjes. En dan nog iets: de stembusuitslag bepaalt helemaal niet wie er burgemeester worden zal. Dat is namelijk niet zonder meer de kandidaat van de grootste partij. Een raadsmeerderheid blijft nodig, dus de winnende partij en haar droomkandidaat kunnen alsnog achter het net vissen wanneer de anderen samenspannen. Kortom, zo’n stadsdeelmodel is wel leuk, maar toch niet het democratisch ei van Columbus, en ook betrekkelijk betekenisloos wanneer er aan de huidige bevoegdheidsverdeling tussen burgemeester en wethouders niets verandert. Tot zover de PvdA. Ook GroenLinks, SP en ChristenUnie vinden dat het de raad moet zijn die de burgemeester kiest. De VVD toont zich – enigszins eenzaam – nog voorstander van een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester. Toch is de kans groot dat er qua burgemeester voorlopig maar weinig gaat veranderen. Vooral omdat het CDA weer vrolijk terugschakelt naar de benoemde burgemeester, alsof het ‘eigen’ kabinet geen wetsvoorstel heeft liggen om de direct gekozen burgemeester in te voeren. Dat zal dus lastig worden bij de formatie, aangezien een coalitie zonder christen-democraten momenteel moeilijk denkbaar is. Maar ach, die burgemeestersdiscussie leeft eigenlijk al niet eens meer. En de democratische vernieuwing? Dit najaar komen het zogeheten Burgerforum Kiesstelsel, bestaande uit 140 geselecteerde burgers, en een gezelschap van deskundigen (de ‘Nationale Conventie’) met een reeks voorstellen. Beide gremia waren nog ingesteld door minister Pechtold. Dan weten we eigenlijk al wat er met die adviezen gaat gebeuren...

18-09-2006 17:05:41

an/HH

clfn omslagfoto De programma’s zijn gepresenteerd, op 22 november spreekt de kiezer. Wie komt er in het Torentje?

Verkiezingsbeloftes

Wat is er na een half jaar terechtgekomen van de beloftes van 7 maart?

4

Foto Martijn Beekman/HH

LOKAAL BESTUUR Maandblad over gemeente- en provinciepolitiek van de PvdA. Verschijnt tien keer per jaar. Lokaal Bestuur is een voortzetting van De Gemeente, opgericht in 1907 door F.M. Wibaut en P.L. Tak. UITGAVE Centrum voor Lokaal Bestuur van de Wiardi Beckman Stichting, Postbus 1310, 1000 BH-Amsterdam. ISSN: 0167-0980

6

REDACTIE Hans Alberse (voorzitter), Jan-Jaap van den Berg, Jan Boelhouwer, Remco Pols, Nico Portegijs, Kim Putters, Huri Sahin, Richard Scalzo, Bernt Schneiders, Thijs Vreekamp. De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. EINDREDACTIE Jan de Roos SECRETARIAAT Jessica Schipper Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. Telefoon: 020-5512260. E-mail: [email protected]

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Sherif Anwar Ahmed, Jan-Jaap van den Berg (column), Jan Chris de Boer, Jorien Boomaars, Frauke van Iperen, Jan Kooijman, Jos Kuijs (Lokale kwesties), Ton Langenhuyzen (2e Kamer), Han Noten (De Geachte Afgevaardigde), Jessica Schipper (Persoonlijk), Jurjen Sietsema, Nelleke de Smoker (De Estafette), Ron Stevens, Kirsten Verdel, Erris Wagenaar PRODUCTIE EN DRUK Thieme Media Center, Rotterdam ABONNEMENTEN Gratis voor leden van het Centrum voor Lokaal Bestuur. Voor niet-leden € 20,- per jaargang. Losse nummers (€ 3,50 inclusief verzendkosten) zijn te bestellen bij de PvdA, telefoon 020 5512155. ADVERTENTIES Tarieven en opgave: Recent (Joop Slor), Postbus 17229, 1001 JE Amsterdam, tel. 020 3308998 INTERNET Lokaal Bestuur is ook te raadplegen op Internet: http://www.lokaalbestuur.nl KOPIJ Reacties en bijdragen naar: [email protected]


In Drenthe peilt de PvdA de mening van gewone mensen.

10 11

Wat is er in Almere te beleven op 13 oktober?

Wethoudersdag

Kommer en kwel

Wat te doen als er conflicten dreigen in je afdeling?

12

BASISLAY-OUT Stan Wagter, csar, Delft VORMGEVING Jos B. Koene, Amsterdam

De programma’s

Kiezerspanel

30e jaargang no. 10 Overname van artikelen, delen daaruit of illustraties alleen na voorafgaande toestemming.

Ze zijn onduidelijk en financieel boterzacht.

14

In Rotterdam wordt in de wijken onorthodox gewerkt.

Leefbaarheid

Achterkant

Een kijkje in de Statenzalen

20

2 DAGBOEKEN Utrecht, Vlagtwedde, Goirle, Enschede 8 LOKALE KWESTIES Lijsttrekker in de provincie 9 ESTAFETTE De PvdA in Dordrecht 9 BOEKBESPREKING Leren debatteren 13 X&X Maarten&Mario 17 2 KAMER Verkiezingskoorts 18 AFGEVAARDIGDE Han Noten 18 COLUMN Een beetje integer? 19 JAN-JAAP Alles maar zo laten

DE

18-09-2006 17:06:01

‘We waren de grote winnaar en dat gaf flink wat ruimte’

‘Grootstedelijke problematiek speelt hier nauwelijks’

NA WOORDEN OOK Foto Afd. Communicatie Zederik

Mary Fiers

Ralf Krämer

Het zou anders worden, beloofden ‘Stad niet alleen voor high-potentials’ ‘Werk maken van wonen’ veel PvdA-afdelingen in de aanloop Eindhoven Zederik naar de gemeenteraadsverkiezingen van 7 maart 2006. Van armoede bestrijding tot stageplaatsen en van Ralf Krämer, Mary Fiers starterswoningen tot betere zorg voor ouderen, alles kwam voorbij. hebben jullie campagne uit de regio tot wel 50 procent Wat wilde de PvdA veranderen in We zijn nu een half jaar verder. Wat is Hoe gevoerd? sociaal bouwen. Als derde wilden Zederik? zijn heel erg uitgegaan van we burgerparticipatie hoger op ‘Het ging bij ons om wonen, woer terecht gekomen van al die mooie ‘We onze eigen kracht. We wilden niet de agenda. En het vierde punt uit nen en wonen in de campagne. afgeven op het vorige college. onze campagne was mobiliteit. We zijn maar een kleine platbeloftes? Lokaal Bestuur vroeg het Dat hoefde ook niet overigens, Dat is toch echt meer dan asfalt. telandsgemeente, midden in het want ze hadden zelf al voor een We wilden daarom bijvoorbeeld groene hart. Daardoor is er maar aan vier PvdA’ers uit gemeenten waar negatief beeld gezorgd. Vier afspraken over het intensiveren weinig ruimte mogelijk voor wethouders gingen tussentijds van mogelijkheden voor fietsers woningbouw. Jongeren trekken de partij na jaren van afwezigheid weg, naar aanleiding van een in de stad. En een pilot met gratis daardoor weg naar de stad. Ze integriteitsvraagstuk rondom OV voor ouderen.’ moeten toch iets. En hoewel het weer meebestuurt. het functioneren van een van de vorige college heel ambitieus was wethouders.’ De PvdA zit nu weer in het colals het ging om meer woningGemeente: Inwoners: Vorig college:

209.092 CDA, D66, Leefbaar Eindhoven, GroenLinks, Ouderen Appel Eindhoven Huidig college: PvdA, SP, CDA PvdA op 7 maart: Van 9 naar 14 zetels Aan het woord: , wethouder Wonen & Ruimte

KIRSTEN VERDEL FREELANCE JOURNALISTE


Wat wilde de PvdA veranderen in Eindhoven? ‘We hadden vier speerpunten in onze campagne. Eindhoven is dé brainport van Nederland. Maar de PvdA vond dat er teveel de nadruk werd gelegd op economische ontwikkeling van de stad als doel op zich, terwijl dat juist een middel is om ervoor te zorgen dat iedereen een fatsoenlijk bestaan kan krijgen. Eindhoven is er niet alleen voor de high-potentials. Ook laaggeschoolden moeten kansen krijgen in de stad. Daar zijn nog veel problemen mee. We zeggen hier altijd: als het miezert in Nederland, dan regent het in Eindhoven. Daarnaast is er de afgelopen jaren veel te weinig gebouwd, ook in de sociale sector. Als we de verhoudingen weer een beetje op peil willen brengen, moeten sommige gemeenten

lege. Is dat te danken aan jullie campagne? ‘Veel van de winst is natuurlijk te danken aan Wouter Bos. We hadden in 2002 verloren door Fortuyn. Als je het lokaal goed doet dan win je wel wat zetels, maar het overgrote deel van de winst komt denk ik door de landelijke situatie.’

Zijn er zaken uit het verkiezingsprogramma die jullie niet in het collegeakkoord hebben weten te krijgen? ‘Nee, niks eigenlijk. We waren de grote winnaar en dat gaf flink wat ruimte. De SP had ook gewonnen en wilde ook naar links bijsturen. Er was hooguit wat gesteggel over formuleringen. Het is nu zaak om onze beloften waar te maken. Je merkt wel dat mensen zoiets hebben van ‘eerst zien, dan geloven’. We gaan er in ieder geval voor. Eindhoven één.’

Gemeente: Inwoners: 13.479 Vorig college: CDA, VVD, SGP Huidig college: CDA, VVD, PvdA PvdA op 7 maart: Van 2 naar 3 zetels Aan het woord:

wethouder VROM en Monumenten

bouw, ze kregen het helaas niet voor elkaar om ook maar één huis op te leveren. De PvdA wilde daar werk van maken. We willen tot 2015 ten minste 70 woningen per jaar opleveren.’

Stonden er nog andere thema’s op de campagne agenda? ‘Ja, bijvoorbeeld de WMO. En verkeersveiligheid. We hebben wat dat laatste betreft veel last van sluipverkeer van de A2 en A27. Ook willen we een begin maken met onderwijsbeleid. Zederik

18-09-2006 17:06:23

‘Het theater speelde een centrale rol in de campagne’

‘De mensen in Diemen waren de bestuurlijke chaos zat’

OK DADEN Foto Henk van Veen

Foto Hilco Koke

Bert Blase

Lex Scholten

‘Stabieler bestuur hoog op agenda’

n’

Gemeente: Papendrecht Inwoners: 31.629 Vorig college: VVD, CDA, Papendrechts Algemeen Belang Huidig college: PvdA, GroenLinks, CDA, SGP, CU PvdA op 7 maart: Van 3 naar 6 zetels Aan het woord: Bert Blase, fractievoorzitter

‘Veel aandacht voor armoedebestrijding’ Gemeente: Diemen Inwoners: 23.796 Vorig college: VVD, CDA, Liberaal Groen Diemen,

Belang Diemenaren, Democraten Diemen

Huidig college: PvdA, GroenLinks, VVD PvdA op 7 maart: Van 3 naar 5 zetels Aan het woord: Lex Scholten, wethouder RO, Volkshuisvesting,

Schuldhulpverlening, Verkeer & Vervoer, Werk & Inkomen

kent alleen maar basisscholen, negen stuks maar liefst. En het zou goed zijn als er een gezamenlijke sportdag komt bijvoorbeeld, zodat leerlingen uit buurtdorpen elkaar ook leren kennen.’ En thema’s als armoedebestrijding, werkgelegenheid en integratie? ‘Grootstedelijke problematiek speelt hier nauwelijks. Het thema ouderen wat landelijk speelde, hebben we wel opgenomen in onze campagne. De woningen die we willen bouwen zijn met name bedoeld voor de jeugd en senioren. Ook de WMO-discussie gaat specifiek in op de zorg voor ouderen. Maar verder zijn we best een atypische gemeente. Als de PvdA landelijk wint, hebben wij daar bijvoorbeeld nooit profijt van. Dit keer wonnen wij echter wel. Dus we vermoeden dat naast het Bos-effect onze campagne ook echt aangeslagen is.’

Wat waren de belangrijkste thema’s in de campagne in Papendrecht? ‘Het theater speelde een centrale rol in de campagne in Papendrecht. Dat was een onderwerp dat echt heel sterk leefde onder de bevolking. De vorige coalitie wilde een peperduur nieuw theater. De PvdA vond dat het soberder moest en dat het resterende geld naar het zwembad, sport, de bibliotheek en het opknappen van parken moest. Naast het theater stond ook een stabieler bestuur op onze campagneagenda. In de vorige periode zijn er twee wethouders vertrokken. Een derde wilde aftreden, maar dat werd op het laatste moment door de Commissaris van de Koningin geblokkeerd. Die bleef alleen onder de voorwaarde dat een aantal besluiten niet meer zou worden uitgevoerd. Integriteitissues... Verder hebben we een beetje meegelift op de landelijke thema’s, maar die speelden hier niet echt en waren nauwelijks politiek te onderscheiden.’ Hebben jullie veel gemerkt van het Bos-effect? ‘We gingen in Papendrecht relatief meer vooruit dan landelijk. De lokale thema’s hebben dus wel meegespeeld. We hebben heel strak oppositie gevoerd. In


2002 waren we het college uitgezet, dat was in de periode Fortuyn. Decennialang hadden we aan het roer gestaan. We moesten onszelf dus echt bewijzen. Lokale thema’s waren hier belangrijk, want de grootstedelijke problematiek speelt hier niet. De waardering voor het woonklimaat is zelfs erg hoog.’ Hebben jullie de PvdA-plannen in het collegeprogramma weten te krijgen? ‘Ja, alles. Om het stabiele bestuur te krijgen wilden we een brede coalitie. Die kregen we. En het dure theater is van de baan. We zijn nu aan het werk met twee varianten voor het theater: we knappen het oude op, of we bouwen een nieuw theater op Papendrechtse schaal. De kosten zijn ongeveer de helft van het oude plan. En in het voorjaar van 2007 leggen we de twee uitgewerkte varianten voor aan de bevolking. In een referendum mogen ze zelf beslissen wat er moet gebeuren. Binnen een jaar na de verkiezingen. Zoals we hadden beloofd.’

Waar ging de PvdA in Diemen mee aan de slag in de campagne? ‘Onze speerpunten waren een zorgvuldig bestuur, betere contacten tussen het bestuur en de bevolking en volkshuisvesting. Nieuwbouw, woningtoewijzing, dat soort zaken. Slechts een paar van de landelijk spelende thema’s waren hier van toepassing. Armoede speelt wel een beetje. Als bijna een soort buitenwijk van Amsterdam hebben we ook met die problematiek te maken. Maar Diemen heeft wel een dorps karakter, dus veel problemen die op het echt stedelijke niveau spelen, kennen we hier gelukkig niet. In het collegeakkoord wordt echter ruime aandacht besteed aan leefbaarheid. We worden alleen wel eens genoemd als de gemeente waar je de meeste kans hebt om vermoord te worden, procentueel gezien. Die moorden gebeurden slechts beperkt in Diemen, de meeste zijn daarbuiten.’ Is ‘een zorgvuldig bestuur’ een thema dat de Diemenaren aanspreekt? ‘Ja, er is halverwege de vorige periode een bestuurscrisis geweest. Niet op een moment, maar eigenlijk doorlopend. Uiteindelijk is het college naar huis gestuurd en zijn er allerlei afsplitsingen ontstaan. Er waren na de volgende

verkiezingen een aantal lokale partijen in het college gekomen en dat werkte niet. De mensen in Diemen waren de bestuurlijke chaos zat. Daarom benadrukten wij die inzet op een behoorlijk bestuur.’ Zijn alle PvdA-punten in het collegeprogramma opgenomen? ‘Als ik ja zeg, dan wordt de VVD niet blij. We hebben lang onderhandeld, een dikke twee maanden. Er was vaak veel emotie en weinig ratio. Maar met het coalitieakkoord dat er nu ligt zijn we dik tevreden. Het had wellicht iets beter gekund op het gebied van volkshuisvesting. We hadden bijvoorbeeld net wat meer vrijheid gewild in het kunnen wroeten in contracten over nieuwbouwlocaties in Diemen. En we wilden 30 tot 35 procent sociale woningbouw. Dat is 25 tot 30 procent geworden. In het collegeprogramma is veel aandacht voor armoedebestrijding. We willen mensen sneller geven waar ze recht op hebben en nare situaties voorkomen. Bij de armoedebestrijding wordt het accent gelegd op gezinnen met kinderen. Armoede mag niet worden overgedragen op de volgende generatie.’

18-09-2006 17:06:40

PROGRAMMA’S O EN FINANCIEEL B Foto Thomas Schlijper/HH

Wouter Bos presenteert het PvdA-verkiezingsprogramma, begin september in de Amsterdamse IJ-kantine.

Alle politieke partijen presenteerden in augustus en september hun verkiezingsprogramma’s. Wat hebben ze in petto voor het decentraal bestuur? Wat meteen opvalt aan alle programma’s is dat ze nogal vaag zijn. Als weerwoord wordt dan vaak gegeven dat dit ‘uitwerking’ is. Maar meestal schuilt in die uitwerking juist het gevaar en blijken plannen onuitvoerbaar.

JOS KUIJS MEDEWERKER CLB


Opvallend is dat de provincies er bij geen enkele partij voordelig op staan. Op het CDA na, willen de partijen fors tornen aan de bevoegdheden van de provincie (PvdA en VVD), onderzoeken of ze kunnen worden afgeschaft (GL) of ze omvormen tot kleinschalige regio’s (SP). Eensluidend zijn de plannen dus niet, maar de provincies moeten zich wel ernstig zorgen maken. Waarom de VVD in het takenpakket van de provincies fors wil snoeien en tegelijkertijd een megaoperatie wil starten om de vier Randstadprovincies om te vormen tot één Randstadprovincie wordt uit het programma niet duidelijk. Welk takenpakket de PvdA voor ogen heeft, wordt evenmin uitgewerkt. Betekent dit dan dat de Jeugdzorg toch wordt overgeheveld naar gemeenten? Ook bij het programma van het CDA kan op dit punt een groot vraagteken worden gezet. Die partij wil dat een overheidstaak in principe bij één overheidslaag ligt en maximaal bij twee. Bij de vorig jaar aangenomen Wet op de jeugdzorg zijn toch echt alle drie de bestuurslagen betrokken. Eind van dit jaar wordt die wet geëvalueerd, ik neem aan dat het CDA op grond van zijn programma dan pleit voor het er tussenuit halen van één van de drie lagen. Tel kwijt De PvdA is bij het tellen van de bestuurslagen de tel een beetje kwijt geraakt. In Nederland hebben we drie bestuurslagen, Rijk, provincies en gemeenten. Dat rijtje kan worden aangevuld met Europa, waterschappen en in twee gemeenten (Amsterdam en Rotterdam) deelgemeenten. WGR-plus regio’s zijn geen bestuurslaag maar is verlengd lokaal bestuur en in mindere

mate geldt dit bij de provincie voor landsdelen. Hier wil de PvdA dus het mes in zetten, tenminste gemeenten en provincies krijgen een jaar de tijd om dat eerst zelf uit te zoeken. De kalkoenen moeten dus met elkaar uitmaken wie wordt geslachtofferd voor het kerstdiner. Waarschijnlijk dient hier toch gewoon de slager aan te pas te komen. Hoe het afschaffen van die samenwerkingsregio’s’ zich verhoudt tot de tevens geuite wens om gemeenten de ruimte te geven intensiever met elkaar samen te werken is een raadsel. Ook het punt van de herindeling is niet goed doordacht. Natuurlijk is herindeling wel eens te dogmatisch ingezet en het resultaat van herindelingen is ook niet altijd meteen zichtbaar. Bovendien past het niet in een streven naar behoud van het kleinschalige. Maar hier is wel erg naar uiterlijkheden gekeken. Intensievere samenwerking tussen gemeenten leidt er toe dat de speelruimte van gemeenteraden aanzienlijk afneemt. Bij samenwerkingsprojecten gaat het in de regel om veel geld en langjarige afspraken. Voor een individuele gemeente is het heel lastig om die afspraken bij te stellen in periodes dat er in een gemeente moet worden gesnoeid. In plaats van één bedrag weg te halen bij bijvoorbeeld de bibliotheek (die door een aantal gemeenten samen wordt bekostigd) wordt een wethouder nu gedwongen de kaasschaaf te halen langs allerlei vrijwilligersorganisaties. Iets wat hij helemaal niet wil, maar hij moet wel zijn taakstelling halen en overleg met al die andere gemeenten duurt te lang. Grotere gemeenten kunnen die afweging wel integraal maken. Zonder aan te geven om welke uitkeringen het gaat, stelt het

CDA wel de best meetbare decentralisatie voor. De helft van alle doeluitkeringen wordt veranderd in een generieke uitkering. Het zal nog een hele klus worden om dat te halen, vooral omdat veruit het meeste geld gaat naar de sociale diensten. Van het CDA mogen gemeenten dat geld dus straks ook gebruiken om bijvoorbeeld een metro aan te leggen. Bij de decentralisatie van taken heeft de SP er nog een bestuurslaag bij bedacht: democratische gevormde wijkorganisaties. Let wel: er staat niet democratisch gekozen. De uitwerking hiervan wordt heel spannend. Waterschappen Mocht er een links kabinet komen dan zijn de dagen voor de waterschappen geteld. Een gevaarlijk punt. Niet dat burgers wakker liggen van waterschappen, geen hond gaat er voor naar de stembus, maar bij de stadsprovincies dachten politici ook dat het om iets bestuurlijks ging. Totdat een goochemerd de slogan bedacht ‘ze willen Amsterdam (of Rotterdam) opheffen’. Toen was het snel gebeurd met de plannen. Wanneer de waterschappen even de ANWB na-apen ‘hebben we u ooit natte voeten bezorgd?!’ kan het ook met dit plannetje snel zijn afgelopen. Nu wil de PvdA – net als waarschijnlijk SP en GroenLinks - het werk van de waterschappen niet afschaffen maar alleen de bestuurslaag opheffen. Alleen staat dat er niet zo, wat de kans op misbruik vergroot. Vooral ook wanneer je kijkt naar wat het afschaffen van die waterschappen moet opleveren. De PvdA doet het met 1,4 miljard euro nog rustig aan, maar de SP boekt maar liefst 2 miljard in en GroenLinks 2,7 miljard. Van ze lang zal ze leven is dat niet haal-

18-09-2006 17:06:57

ONDUIDELIJK BOTERZACHT Foto Gerard Til/HH

Net als de PvdA en de SP spreekt ook GroenLinks, de partij van Femke Halsema, zich in haar partijprogramma uit voor afschaffing van de waterschappen.

Vergelijking conceptverkiezingsprogramma’s gemeenten en provincies PVDA

CDA

VVD

SP

GroenLinks

Gekozen burgemeester

Wordt inzet van de raadsverkiezingen

Kroonbenoeming handhaven. Enkelvoudige voordracht van raad

Direct gekozen burgemeester in de Grondwet opnemen

Gemeenteraad kiest burgemeester

Burgemeester verdwijnt en maakt plaats voor wethouder grootste partij

Gemeentelijke autonomie

Grotere verschillen tussen gemeenten

Grotere verschillen. De helft van doeluitkeringen wordt omgezet in generieke bijdrage

Decentralisatie van gemeenten naar democratisch gevormde wijkorganisaties

Meer zeggenschap bij onderwijs, veiligheid, zorg, werkgelegenheid

Waterschappen

Afschaffen

Provincies

Beperkt takenpakket. Alleen consensuszoeker tussen gemeenten en Rijk

Bestuurlijke drukte

Nieuwe middenbestuur kan met minder ambtenaren en politici toe

Overheidstaak ligt bij één bestuurslaag en maximaal twee

Herindeling

Primair een keuze van gemeenten zelf

Alleen op initiatief van gemeenten

Financiën

Besparing op waterschappen en provincies 1,4 miljard euro

Minder bureaucratie. 2,5 miljard euro.

baar. Met een paar honderd miljoen mag je al heel blij zijn. Op de VVD na, maken alle partijen zich schuldig aan het inboeken van slecht onderbouwde bezuinigingen. Het CDA levert bij de 2,5 miljard zelfs bezuinigingen helemaal geen onderbouwing. Alleen de VVD is op dit punt solide. De 50 miljoen bezuinigingen vanwege het verminderen van het aantal bestuurders en politici met een kwart, lijkt reëel. Afgaande op de verkiezingsprogramma’s gaat er met de aanstellingswijze van de burgemeester niets gebeuren. Als enige partij wil de VVD de gekozen burgemeester vastleggen in de Grondwet. Vroeg of laat is daar toch echt een tweederde meerderheid voor nodig. Dat wordt nooit gehaald. Conform de congresuitspraak wil de PvdA de burgemeester door de raad laten kiezen


Afschaffen

Afschaffen

Snoeien in taken. Geen taak bij onderwijs, integratie, ouderen- en jeugdzorg. Alleen nog RO, verkeer en milieu.

Omvormen tot klienschalige regio’s met direct gekozen bestuurders

Onderzoek naar toekomst voortbestaan

Vermindering aantal bestuurders en politici met een kwart. Van 12.000 naar 9.000

Dualisme wordt teruggedraaid

Onderzoek afschaffen deelgemeenten

Alleen met steun van de bevolking Beperking volksvertegenwoordigers 50 miljoen euro

en dat wil de SP ook. GroenLinks pleit zelfs voor het afschaffen van de burgemeester en wil gewoon dat een wethouder die rol op zich neemt: eigenlijk ook een soort door de raad gekozen burgemeester dus. Ook op dit punt kan alleen maar iets worden bereikt bij een links kabinet. Want het CDA wil eigenlijk aan het huidige systeem niets veranderen. De direct gekozen burgemeester komt er hoe dan ook niet. Integriteit Als enige partij doet de PvdA iets raars met integriteit. Burgers kiezen politici om iets voor hen te regelen in Den Haag. Bij voldoende steun voor een partij of in een combinatie met andere partijen, zijn die politici gehouden die regels voor iedereen aan te passen. Zo niet bij integriteit en wachtgeldregelingen. De PvdA

. Overtollige vermogens provincies afromen. . Waterschappen opheffen .2 miljard euro

zet niet het mes in alle wachtgeldregelingen maar wil dat PvdA’ers daar geen gebruik van maken. Dit plaatst bijvoorbeeld PvdA-kandidaten voor een burgemeesterspost in een onnodig nadelige positie ten opzichte van kandidaten van andere politieke partijen. Wethouders uit een flinke stad kijken nu wel uit om burgemeester te worden in een kleinere gemeente, omdat ze er financieel op achteruit gaan. Hetzelfde gebeurt met integriteit. De PvdA stelt niet dat alle politici de integriteitstoets moeten kunnen doorstaan, maar alleen die van de PvdA. Dat is natuurlijk iets moois, maar mag die toets niet voor iedereen in het openbaar bestuur gelden? Iedere partij heeft natuurlijk recht op zijn eigen rariteitenhoekje. Zo wil de VVD starten landingsbanen in zee, belooft het

. Afroming vermogensgroei provincies . Afschaffen waterschappen . 2.7miljard euro

CDA nu echt waar te maken wat het belooft, wil GroenLinks nog steeds dat Nederland een republiek wordt, wil de SP bestuurders en volksvertegenwoordigers die ‘willens en wetens’ foutief inlichten op een zwarte lijst en worden ze zo mogelijk strafrechtelijk vervolgd. Zou hier ook hun belabberde financiële onderbouwing toe behoren? De PvdA stelt voor om alle wetten eindig te maken na vijf jaar. Eén ding is dan wel zeker, het terugdringen van die bureaucratie wordt dan niet gehaald. Om de vijf jaar een nieuwe Bijstandswet (of niet natuurlijk) iedere vijf jaar een debat over WAO, AOW, spaarloon, hypotheekrenteaftrek, de Wegenverkeerswet, de Wet op de lijkbezorging, de Grondwet. Zet er nog maar een paar stoelen bij in de Tweede Kamer.

nws Doe mee aan ons lezerspanel! Wat vind jij als lezer van Lokaal Bestuur? Wat kan er beter, welke onderwerpen mis je, hoe kijk je tegen de nieuwe vormgeving aan en ga zo maar door. Om daar achter te komen organiseren we in januari een lezerspanel. Vind je het leuk om met de redactie te discussiëren over vorm en inhoud van het blad, geef je dan op! Er hebben zich al enkele kandidaten aangemeld, maar we kunnen er nog een paar gebruiken. Wat wij van je vragen is dat je de lopende jaargang van Lokaal Bestuur doorneemt en ons vertelt wat je ervan vindt. Op die manier kunnen wij als redactie een nog beter blad maken voor alle PvdA-volksvertegenwoordigers en bestuurders in gemeente en provincie. Het lezerspanel wordt gehouden in Utrecht op woensdag 10 januari 2007, van 16.00 uur tot 17.30. Deelnemers aan het panel krijgen hun reiskosten vergoed en gaan na afloop gezellig eten met de redactie. Je kunt je aanmelden bij eindredacteur Jan de Roos. Zijn e-mailadres is: [email protected]

18-09-2006 17:07:16

Foto’s van links naar rechts: Verbeeld Ton Minnen/ NFP Photography Henk Oosterhuis Karel Tibbe/ Erik van der Burgt

UIT HET DAGBOEK VAN EEN RAADSLID Ze zijn alle vier nieuw in de raad. Wat beweegt ze, waar willen ze zich voor inzetten, hoe ervaren ze de politiek? Sherif Anwar Ahmed (Enschede), Jorien Boomaars (Goirle), Frauke van Iperen (Utrecht) en Erris Wagenaar (Vlagtwedde) doen verslag van hun ervaringen in en buiten de raadzaal.


Frauke van Iperen Utrecht

Erris Wagenaar Vlagtwedde

Sherif Anwar Ahmed Enschede

Jorien Boomaars Goirle

Een heftige en hete zomer Ineens is het zomerreces. En zit je op een camping in Frankrijk. Geen dwingende e-mail, telefoon en krantenberichten. Behoorlijk afkicken dus. Maar erg lekker om even niet overal een mening over te moeten hebben. Boeken te lezen in plaats van stukken. En ongestoord te kijken hoe Gijs in 1 maand leert kruipen, staan en lopen. Het was heet. Utrecht was ver weg. Tot ik gebeld werd. Legionella besmetting door te warm leidingwater. Gelukkig is er direct actie ondernomen en vallen de gevolgen mee. Dan de grote schok. Het instorten van de trap. Ineens is Utrecht heel dichtbij. Ik zie het voor me: hete zomeravond, het optreden op de gracht, duizenden swingende mensen en dan de trap die instort. Niemand kan wegkomen. Iedereen ziet het: vreselijk. En dan natuurlijk meteen die vreselijke schuldvraag. Van wie was de trap? Wie is verantwoordelijk? Bestaan ongelukken nog? Wat betekent dit voor evenementen in de stad? De vergunningen? Allemaal vragen met antwoorden waar wij als PvdA een mening over moeten hebben. Zeker ik, als woordvoerder openbare orde en veiligheid. Daar wil ik nog helemaal niet aan denken. De vreselijke aanleiding is namelijk dat een jonge, geliefde en talentvolle Utrechter is overleden. Moeten we hier nu politiek op gaan bedrijven? De dag na mijn vakantie heb ik een vergadering met alle fractievoorzitters. We stemmen in met het voorgestelde onafhankelijke onderzoek en leveren aanvullende vragen aan. Het politieke debat voeren we op basis van de antwoorden en gelukkig niet op basis van emoties en partijpolitiek.

Bij de asielzoekers Van mijn voornemen om tijdens de vakantie nog wat rapporten door te lezen is niet veel gekomen. De vakantieweken waren zo weer voorbij. Ik zelf heb wonen als taak binnen de fractie en mijn inzet is daarbij vooral om goedkope starterswoningen te realiseren. Maar om ervoor te zorgen dat we er ook als fractie mee bezig zijn, hebben we een werkgroep opgericht, die na de vakantie van start gaat. Wat mij in de vakantie enorm heeft aan gegrepen is het asielbeleid in Nederland. Bij ons in de gemeente Vlagtwedde staat een aanmeldcentrum en een vertrekcentrum. Ons fractielid Gerda de Boer trekt zich het lot van deze mensen nogal aan, waarvan zij ook verslag doet in de fractie. Na wat van deze verslagen te hebben aangehoord was ik toch benieuwd hoe een en ander in elkaar stak, zodat ik Gerda gevraagd heb of ik niet een keer mee kon naar het centrum. Dat was geen probleem, en zo heb ik met Gerda en twee leden van GroenLinks het centrum bezocht. De verhalen die men dan te horen krijgt hebben op mij een heel diepe indruk achtergelaten, ik vind ook dat we zo niet met mensen mogen omgaan. En ik ben er van overtuigd dat als men hier geweest is en de verhalen heeft aangehoord, de meeste mensen er net zo over zullen denken. Ik weet dat het vertroetelen van asielzoekers geen kiezers trekt, maar als rechtschapen socialist vind ik het droevig hoe men met deze mensen omgaat.

Proef-eetfestijn Nu de vakantie voorbij is, stromen de uitnodigingen weer binnen. Je moet wel selectief zijn want anders ben je elke dag op pad. In het eerste weekend van september hebben we in Enschede het Proefeetfestijn. De restaurants presenteren in tentjes rondom de kerk op de oude markt hun heerlijkheden. En daar ontmoette ik veel mensen en lokale politici. Mijn vrouw zei: ‘Je bent beroemd Sherif ’. Myra Koomen, onze CDA-wethouder, kwam ik als eerste tegen. Ze zat in de jury, het was voor mij een kans om even te praten over politieke zaken. Ik wenste haar succes met proeven van al die lekkere hapjes en zij hoopte dat ik geen moeilijke vragen zou stellen op de eerstkomende vergadering. Toen kwam ik Thomas Windmulder tegen met eega Sharon Dijksma en zoon Boudewijn. We kletsten even over de vakantie en de lekkere hapjes. Als laatste ontmoette ik onze nieuwe PvdA-wethouder Ed Wallinga. Met Ed, die sportzaken in zijn portefeuille heeft, heb ik gepraat over het betrekken van allochtone jongeren en vooral allochtone meisjes bij de sport. Het college trekt extra geld uit voor sportstimulering van deze doelgroep. En toen gingen we naar huis, lekker gegeten en het begon een beetje te regenen en ja, toen kwam ik bij mijn fiets die er niet meer stond.

Druk, druk, druk We zijn weer flink aan de slag hier in Goirle! De verordening van de WMO moet worden vastgesteld. Omdat ik verpleegkunde studeer past dat precies in mijn straatje. Ik vind het ook erg interessant. Het gaat tot nu toe alleen nog niet genoeg over de cliënt zelf en veel te veel over alle regeltjes eromheen. Naar mijn mening is het de bedoeling dat de cliënt centraal staat en dat wordt hier en daar nog wel eens over het hoofd gezien. Jammer genoeg kan ik ook niet alle vergaderingen bijwonen omdat ik ook fulltime stage moet lopen. Ik draai ook slaapdiensten en avonddiensten dus het is een beetje passen en meten. Overdag zijn de cliënten van mijn woongroep aan het werk dus ’s avonds zie je ze het meest, en kan ik ook het meest leren. De vaste commissie en raadsvergaderingen heb ik vrij maar sommige ingelaste vergaderingen moet ik overslaan. Gelukkig word ik goed op de hoogte gehouden door mijn collegae en wordt er ook veel begrip voor opgebracht dat ik er soms niet kan zijn. Wel ga ik naar een open dag van de brandweer en probeer ik zoveel mogelijk vrijwilligerswerk te doen bij het jongerencentrum als ik kan. Daar heb ik me aangemeld voor de activiteitencommissie, die leuke en leerzame dingen voor de jongeren organiseert. Ik wil dit soort dingen niet opgeven, ondanks dat ik het zo druk heb, dus heb ik maar een van mijn bijbaantjes opgezegd. Langzamerhand begin ik mijn draai te vinden…

18-09-2006 17:07:31

Zet Marc Calon op één Omdat er op 22 november uiterst belangrijke verkiezingen zijn, zouden we haast vergeten dat de voorbereidingen voor de daaropvolgende verkiezingen ook op dreef komen.

Foto: Joost Grol

JOS KUIJS is wetenschappelijk medewerker van het CLB. Heeft u een vraag die het lokale bestuur raakt of wilt u reageren? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of bel 020-5512264

Houden we een lijsttrekkersverkiezing? Wie zetten we op de eerste plek? En waar moeten de verkiezingen straks over gaan? Cruciale vragen voor de provincies, want zoals elders in dit blad is te zien, staat het middenbestuur er niet best voor. Een meerderheid in de huidige Tweede Kamer wil het takenpakket van provincies fors inperken of, in het geval van het CDA, snoeien in de bemoeienis van overheidslagen. Drie keer raden wie daar het meest onder zal lijden. Nu wordt er bij iedere verkiezing voor Provinciale Staten de bel voor de laatste ronde geluid. Te vaak om dat opnieuw te doen, maar comfortabel moet het niet voelen als je politicus of bestuurder bent in het Nederlandse middenbestuur. Afgezien van enkele provinciale thema’s zullen de verkiezingen voor de staten in maart 2007 waarschijnlijk gaan over de coalitie die er dan zit in Den Haag of de zich nog steeds voortslepende onderhandelingen. In de provinciale media zal het over thema’s gaan die dichterbij huis liggen. Dus die troost is er. De personele invulling hebben provincies, en in dit geval de gewesten, zelf helemaal in de hand. Gemeenten hebben de vorige keer voor het eerst de mogelijkheid gehad om verkiezingen te houden voor de lijsttrekker. In de ruim vierhonderd gemeenten die aan de verkiezingen deelna-

GEEN LINKSE LENTE In De Estafette vertellen niet-PvdA’ers hoe zij tegen de plaatselijke (en eventueel ook de landelijke) PvdA aankijken. Zij dwingen ons als het ware om in de spiegel te kijken. Soms valt dat mee, soms tegen.

Nelleke de Smoker is sinds 1998 raadslid voor de Stadspartij ECODordt. Zij is 42 jaar en medewerkster van een slijterij.


Al dagen loop ik met een glimlach rond de lippen: het gebeurt je ook niet dagelijks dat je het verzoek krijgt om iets over je PvdA-collega’s te schrijven. Peinzend over een invalshoek denk ik terug aan de laatste gemeenteraadsverkiezingen en de komst van de nieuwe fractie. Dat heeft de PvdA hier na al die jaren wel geleerd: je moet een keer vernieuwen en dat is dan ook grondig gebeurd, nog net niet zo rigoureus als Van Basten doet met Oranje maar wel heftig. Een knap staaltje van democratie vond ik dat de aspirant-fractievoorzitter bij het bekend maken van de kandidatenlijst al verkondigde dat hij fractievoorzitter zou worden. Die kiest een fractie toch uit haar midden, dacht ik nog naïef. Kennelijk werkt dat bij de PvdA in Dordrecht anders. De uitslag van de verkiezingen was verrassend: zonder dat er echte Dordtse discussiethema’s waren, boekte de PvdA 50% winst van 8 naar 12 zetels en liet iedereen daarmee ver achter zich. De vorige fractie had, volgens ons terecht, de reputatie arrogant te zijn. De nieuwe lijsttrekker bewoog zich omzichtig. Waarschijnlijk om de oude reputatie van zich af te schudden. En voor zover het ons betreft is dat nog gelukt ook. Behoudens wat domme opmerkingen over stemverhoudingen in de agendacommissie (naar zetelgrootte zei de PvdA nog vol overtuiging) is

lokale kwsts

men, is er slechts door een paar handenvol afdelingen gebruik van gemaakt. En bij die verkiezingen ging het dan ook nog om de keuze tussen bijvoorbeeld twee wethouders of tussen een oud-wethouder en de zittende wethouder of tussen de fractievoorzitter en de wethouder. De bakker op de hoek die iedereen kent of de voetbaltrainer die zulke goede resultaten weet te behalen, zaten er niet bij. Kortom, geen overdonderd succes dus. Maar misschien is het te vroeg om dit instrument meteen al bij het grofvuil te zetten. Want bijkomend effect van die lijsttrekkersverkiezing was de aandacht die de kandidaten en de PvdA in de media hebben gekregen. In dit tijdperk van mediacratie is zoiets mooi meegenomen. Daarbij is het wel handig om goede afspraken te maken om na de verkiezingen niet achter te blijven met een tot op het bot verdeelde partij. Ook de vorige keer konden provincies al verkiezingen om het lijsttrekkerschap organiseren. Weinig gewesten hebben daar destijds toe besloten. Dat is jammer. Niet omdat daar alle heil van kan worden verwacht, maar wel om de – op de waterschappen na - meest onbekende bestuurslaag onder de aandacht van kiezers te brengen. Zeker in tijden van verkiezingen is het noodzakelijk om niet naar interne kwesties te kijken, maar naar buiten gericht te zijn en de kiezer voor ogen te

houden. Bekendheid van PvdApolitici en bestuurders en de thema’s die zij belangrijk vinden, is dan ook een eerste stap. Ook als er niet wordt gekozen voor zulke verkiezingen, moet de kiezer voor ogen worden gehouden. De kop van dit artikel suggereert alsof ik zou weten of Marc Calon weer lijsttrekker wil worden in Groningen. Ik heb geen idee. Maar ik hoor nu al discussies dat gewesten en kandidaatstellingscommissies vinden dat de lijsttrekker plaats moet nemen in de fractie en geen gedeputeerde mag worden. Om even op Groningen voort te borduren, dit zou betekenen dat wanneer Calon weer gedeputeerde zou willen worden, hij niet de lijst mag aanvoeren. In plaats daarvan zou er iemand komen die waarschijnlijk wereldberoemd is binnen de boezem van het bestuur, maar daarbuiten een grote onbekende is. Soms halen gewestbestuurders nog wel eens het dualisme van stal om dit te onderbouwen, zoals de vorige keer in Drenthe. Daar heeft het alleen niks mee te maken. Dualisme noch monisme schrijven voor wat je met je lijsttrekker moet doen. Wouter Bos heeft aangegeven na de verkiezingen premier te willen worden en niet opnieuw fractievoorzitter. Zouden we om die reden Wouter op een lagere plek neerzetten? Iedereen zou de verantwoordelijken voor gek verklaren. Terecht.

estftte de oude arrogantie niet zichtbaar. Dat is dan ook het leuke aan deze nieuwe ploeg. De nieuwe fractie wil (nog) luisteren, niet alleen aanhoren, naar argumenten van andere partijen. Hou dit vol! Niet alleen voor de verhoudingen in de raad, vooral voor onze bewoners. Leergierig is de fractie ook. Nadat de schroom tegen een oppositiepartij weg was kwamen de vragen. Na een discussie, na een commissiebehandeling of na een debat. Dit houdt mij wakker want ik wil nooit vervallen in een raadslidautomatisme en geeft ook een prettig gevoel van samen werken aan het bestuur dat onze stad verdient. Is het dan allemaal rozengeur en maneschijn in Dordt? Nee, de wethouders mogen wat dat betreft meer van hun fractie leren. De langstzittende wethouder was nog raadslid in het monistische stelsel. En als ik weer eens vraag om informatie hoor ik hem soms duidelijk zuchten door de microfoon. Hallo, ieder zijn taak, en die van mij is naast volksvertegenwoordiger (aangeboren als lokale partij) ook kaderstellend en controlerend geworden. Mij stuur je het bos niet meer in met veel papieren stukken. Duidelijke en vooral korte, concrete antwoorden graag. Misschien moet ik dat maar eens in een motie gieten, ik wil wedden dat deze dan raadsbreed gesteund wordt. Ja en dan de PvdA-nieuweling in het college. Een wethouder, van buiten nog wel, eindelijk weer een vrouw in het college. Kijk uit dat je niet te ver van ons Dordt af komt te staan. De media plakken je nu, naar mijn inschatting ten

onrechte, het etiketje onbereikbaar en afstandelijk op. Uiteraard moet je het vak leren. Wij zijn als raad wel wat gewend na een wethouder, die na vier jaren, automatisch begon met ‘Ik heb het antwoord even niet paraat….’ Heb dus geen vrees en neem de ruimte om dat ook te zeggen. De beoordeling is op lange termijn. Tot slot, de nieuwelingen beginnen hun draai te vinden. De eerste ingebrachte discussiepunten staan op de raadsagenda. Maar toch is het nog vreemd…de scherpte van het debat zullen we nog moeten zoeken en de momenten dat we als kemphanen tegenover elkaar komen staan, ga ik niet uit de weg. Zo komt de al jaren slepende Theaterdiscussie binnenkort uitgebreid aan bod. Als opening in die discussie het volgende verzoek: Sluit je ogen, vergeet alle programma’s en akkoorden. Denk na over de vraag: Is er ooit aan de Dordtenaar zelf gevraagd wat hij/zij wil voor een theater?

18-09-2006 17:07:38

KLANKBORD VOOR DRENTSE POLITIC Foto Harry Tielman

Eddy Veenstra, fractievoorzitter van de PvdA in de Drentse Staten, ondervraagt Jan Bollen en Jefke van den Bor (leden van het kiezerspanel) en de raadsleden Annie Huisman (Meppel) en Han de Wildt (Emmen).

Noem het afstand, vervreemding of kloof. Als het vandaag de dag over de relatie tussen burger en politiek gaat dan zijn dit wel de meest gebruikte ‘eufemismen’. Hoe breng je de burger dichter bij de politiek en hoe laat je als politiek merken dat de mening van de kiezer er wel degelijk toe doet? De Drentse PvdA heeft sinds kort een kiezerspanel. Een groep PvdA-kiezers die met Drentse staten- en gemeenteraadsleden in gesprek gaat en regelmatig via e-mail worden gevraagd om hun mening over uiteenlopende onderwerpen te geven. Een succes naar nu blijkt.

JURJEN SIETSEMA FREELANCE JOURNALIST

10


Het was gewestelijk voorzitter Harm Brouwer die met het idee voor een kiezerspanel kwam. ‘Ik heb al bij mijn aantreden gezegd dat ik naar een manier zocht om meer mensen bij de politiek te betrekken. Nu, drie jaar later, denk ik dat ik een vorm heb gevonden die voldoende mogelijkheden biedt om hier in Drenthe de afstand tussen burger en politiek iets te verkleinen’. Brouwer plaatste samen met CLB-bestuurder Hans Polman (wethouder in Aa en Hunze) in maart een oproep in het regionale dagblad en een plaatselijke courant waarin hij vroeg om ‘klankborders (m/v) voor onze politici’. En dat bleek de juiste toon. Er reageerden meer dan vijftig Drenten op de oproep. Brouwer: ‘Je weet van tevoren nooit wat je kunt verwachten. Ik was al blij geweest met de helft, maar dit aantal overtrof mijn stoutste verwachtingen. Binnenkort doe ik een tweede oproep en ik hoop dat we dan nog meer kiezers trekken’. De mensen die reageerden kregen vervolgens een vragenlijst toegestuurd met algemene vragen over hun leefsituatie, onderwerpen die ze belangrijk vonden en de vraag of ze lid waren van de PvdA. Na inventarisatie bleek dat meer dan driekwart PvdA had gestemd bij de gemeenteraadsverkiezingen maar geen lid was. Een gegeven waar Harm Brouwer blij mee is. ‘Het was namelijk mijn bedoeling om juist niet-leden te trekken. Leden hebben binnen de PvdA voldoende mogelijkheden om hun stem te laten horen’. De belangrijkste reden voor Brouwer om niet-leden bij de partij te betrekken is de steeds verder afkalvende betrokkenheid van burgers bij de politiek. ‘Twintig jaar geleden was 10% van de Nederlandse bevolking lid van een politieke

partij. Nu is dat minder dan 1% en van dat procent is maar een heel klein deel ook echt actief binnen een afdeling of als raadsof statenlid’. Brouwer maakt zich daar zorgen over. ‘Politieke partijen hebben veel invloed, kunnen besluiten nemen en beïnvloeden maar hebben feitelijk een relatief kleine achterban. Dan kun je toch moeilijk spreken van een breedgedragen maatschappelijke politiek. Daarom wilde ik dat we hier in Drenthe juist de kiezers die in het stemlokaal een bewuste keuze hebben gemaakt voor de PvdA, de mogelijkheid geven om met onze politici in gesprek te gaan en hun mening te geven over onderwerpen die hier spelen’. En zo geschiedde. Dwarsdoorsnede De samenstelling van het kiezers panel is divers. Harm Brouwer: ‘Qua leeftijd en vooropleiding zit er echt van alles tussen. Het jongste panellid is 20 en het oudste 72. Bovendien is er een mooi evenwicht tussen mannen en vrouwen en zijn het niet alleen de hoger opgeleiden die hun stem willen laten horen. We komen alles tegen, van LTS en huishoudschool tot MBO, HBO en wetenschappelijk opgeleiden. Ze geven aan student, huisvrouw, leraar, manager, officier van justitie of ondernemer te zijn. Een mooie dwarsdoorsnede van de samenleving’. Uit de aanmeldingen werd begin april een viertal panelleden geselecteerd voor een aantal debatsessies met Drentse PvdA-politici. Brouwer: ‘Er stond al een bijeenkomst voor nieuwe raadsleden op de agenda. Die bijeenkomst zou op 26 april in Grolloo worden gehouden. Doel was het bevorderen van het netwerken tussen raads- en statenleden. We kregen

er na de gemeenteraadsverkiezingen ook hier in Drenthe flink wat nieuwe politici bij en die wilde ik met elkaar en met de zittende groep in contact brengen. De bijeenkomst was daarbij een mooie gelegenheid om leden van het kiezerspanel uit te nodigen’. Om de panelleden niet meteen ‘voor de leeuwen te gooien’ bereidde Harm Brouwer de panelleden gedurende de drie donderdagavonden voorafgaand op de bijeenkomst voor op de debatsessies. Tijdens de bijeenkomsten bleek dat de geselecteerden niet op hun mondje waren gevallen, duidelijke meningen hadden over wat er in de provincie speelde en bereid waren om mee te denken over de politiek op plaatselijk en provinciaal niveau. Bibbers Eén van de geselecteerden was Jefke van den Bor (41). In het dagelijks leven is ze beleidsmedewerkster binnen het Universitair Medisch Centrum in Groningen. ‘In mijn werk wordt er van mij verwacht dat ik besluiten neem, voor mijn zaak sta en dat kan onderbouwen. Dat lukt mij over het algemeen prima maar toch kreeg ik de bibbers bij het idee dat ik tegenover geoefende debaters kwam te zitten. Politiek is een andere tak van sport’. Tijdens de debatsessie kwam Van den Bor, samen met een ander panellid, tegenover de PvdA-raadsleden Annie Huisman (Meppel) en Han de Wildt (Emmen) te zitten. Het onderwerp lag haar wel: de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) die zowel bij de doelgroep (gehandicapten en chronisch zieken) als bij de gemeenten voor nogal wat onrust zorgt. Jefke van den Bor wilde van de beide raadsleden weten of er in hun gemeente al

18-09-2006 17:07:51

‘Het Kiezerspanel richt zich vooral op niet-partijleden’

TICI Foto Harry Tielman

Harm Brouwer

concrete plannen waren en welke prioriteiten zij wilden aanbrengen bij de invoering van de WMO. De beide raadsleden kozen in eerste instantie de bekende weg door zich in hun antwoorden op de vlakte te houden. Toen echter bleek dat Jefke van den Bor en haar panelpartner hier geen genoegen mee namen, ontspon zich een klein debat waarin de raadsleden steeds opener praatten over hun zorgen ten aanzien van de wet en de gevolgen. Voor Jefke van den Bor was de debatsessie een nieuwe en positieve ervaring en voor de beide raadsleden was het ‘verfrissend’ om nu eens met niet PvdA-ers van gedachten te wisselen over ‘een onderwerp dat in de komende raadsperiode voor veel gespreksstof gaat zorgen’. Op zijn kop zetten Voorafgaand aan de bijeenkomst in Grolloo ontvingen alle panelleden per e-mail een vragenlijst met vragen over de andere onderwerpen die tijdens de debatsessies aan de orde kwamen: armoedeproblematiek en dualisme. Harm Brouwer: ‘Het grootste deel van de panelleden stuurde de vragenlijst ingevuld retour zodat we een aardig beeld kregen van hoe het panel over deze onderwerpen dacht. Daar kun je vervolgens iets mee in zo’n bijeenkomst, zeker als blijkt dat de antwoorden een divers beeld van de meningen te zien geven. Dat kan je eigen beeld van zo’n onderwerp even op z’n kop zetten en dat is wat we uiteindelijk willen met dit kiezers panel. Het moet een klankbord zijn voor de raads- en Statenleden dat in staat is om ze stof tot nadenken te geven’. Betekent dat nu ook dat het panel rechtstreeks invloed kan uitoefenen op besluitvorming? ‘Nee.


Dat is wat mij betreft een stap te ver. We praten hier tenslotte niet over een schaduwfractie of iets dergelijks. Met die intentie hebben we de panelleden ook niet benaderd. We vragen ze naar hun mening en geven ze de mogelijkheid om met de politici in debat te gaan. In Grolloo is al gebleken dat dit prikkelend kan zijn voor beide partijen. Dat de mening van het panel uiteindelijk leidt tot een heroverweging van een standpunt valt natuurlijk nooit uit te sluiten maar het is geen doel op zich’. E-mail nieuwsbrief De leden van het ‘Drents Kiezerspanel van de PvdA’, zoals de volledige naam luidt, krijgen regelmatig een nieuwsbrief per e-mail of (voor de enkeling zonder internetaansluiting) per post), ’De Rode Loper’. ‘In die nieuwsbrief koppelen we onder andere de resultaten van de vragenlijsten terug. De vraag om terugkoppeling kregen we al toen we de eerste vragenlijst hadden verstuurd en daar hebben we meteen werk van gemaakt’. Hoe ziet Harm Brouwer de toekomst van het kiezerspanel? ‘Ik wil me eerst richten op de komende periode. Daarna zien we verder. Er staan tenslotte twee campagnes voor de deur en met name bij die voor de Staten wil ik het kiezerspanel gaan inzetten. Ik wil in verschillende bijeenkomsten, de eerste daarvan is in september in Emmen, opnieuw debatsessies houden. Welke rol het panel na de verkiezingen zal hebben is voor mij nog een vraag, maar ik sluit niet uit dat het een vaste waarde voor de PvdA in Drenthe zal blijven. Dat hangt niet alleen van mij af maar ook van de panelleden zelf. Ik wil dan ook aan het eind van de rit een evaluatieronde houden waarbij we nagaan of

er nog steeds behoefte is aan regelmatig contact met de politici of dat er wellicht andere vormen zijn waarin het panel een rol kan spelen binnen de PvdA in Drenthe. Natuurlijk hoop ik dat er van het panel een wervende kracht uitgaat richting de leden en andere kiezers. Van hen die nu geen lid zijn hoop ik natuurlijk dat ze zich alsnog bij ons zullen aansluiten maar een voorwaarde is het niet. In de laatste ‘Rode Loper’ heb ik de stoute schoenen aangetrokken en mensen uitgenodigd om mee te doen met de campagne. Ik ben uiteraard erg nieuwsgierig naar de reacties. De grootste waarde die het panel volgens mij kan hebben is dat het een kwaliteitsimpuls geeft aan het verwezenlijken van onze politieke doelen. En dat zijn kansen die we als PvdA niet mogen laten liggen’.

nws PvdA-wethouders op 13 oktober bijeen in Almere In samenwerking met de PvdA-wethouders Johanna Haanstra en Adri Duivesteijn van Almere, organiseert het Centrum voor Lokaal Bestuur een wethoudersbijeenkomst op vrijdagmiddag 13 oktober van 12.30 uur tot 17.00 uur. Op deze middag presenteert het CLB de resultaten van het eigen onderzoek naar de onderhandelingsresultaten van de PvdA in alle gemeenten na de laatste gemeenteraadsverkiezingen. In de deelsessies licht Tweede Kamerlid Mariëtte Hamer haar initiatiefvoorstel over de kinderopvang toe. Gaat Kamerlid Ella Kalsbeek in discussie met wethouders over verbetering van de jeugdzorg. Bespreekt wethouder Adri Duivesteijn zijn ideeën over particulier opdrachtgeverschap. Leren wethouders die geen portefeuille financiën hebben om te gaan met de verdeling van de gelden. En wordt duidelijkheid gegeven over de – uitgeklede – Inburgeringswet. Naast deze inhoudelijke deelsessies wordt ook nog de positie van de wethouder doorgelicht. Dat gebeurt in een sessie onder leiding van de ervaren trainers Lammy Garming en Jan Blom. Tot slot wordt nog gekeken hoe het ervoor staat met het stedencontract dat Wouter Bos aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen sloot met een aantal grote steden. De bijeenkomst wordt afgesloten met een borrel. Locatie: Stadhuis Almere, Stadhuisplein 1, 1315 HR Almere. U kunt zich aanmelden via onze website www.lokaalbestuur.nl of door de e-mail die u heeft ontvangen te replyen. Voor meer info raadpleeg onze website of bel met Monique Josemans van het CLB, 020- 5512202.

Bezoek onze website! Het laatste nieuws over alle activiteiten van het Centrum voor Lokaal Bestuur vindt u op onze website

www.lokaalbestuur.nl Onze site geeft u informatie over: Bijeenkomsten van het CLB, Adviezen, Publicaties, Dualisme, de organisatie van het CLB, artikelen uit Lokaal Bestuur en ProefLokaal. Ook zijn er links naar andere websites die voor u als lokale of provinciale bestuurder interessant zijn.

11 18-09-2006 17:08:02

‘Als een fractie gedomineerd wordt door mensen die er al lang zitten, gaat het vaak mis’ ‘De meeste problemen zijn terug te voeren tot de kandidaatstellingsprocedure’

KOMMER EN KWEL Foto Mark van den Brink

Foto Serge Ligtenberg

Annelies Spork

Soms gaat het helemaal mis binnen een fractie, een afdeling of gewest. Dan loopt een conflict zo hoog op, dat ‘Amsterdam’ in actie komt. Meestal op verzoek, maar in een aantal gevallen ook op eigen initiatief. Dat laatste gebeurt vooral bij overtreding van de statuten en reglementen van de partij en als een conflict zodanig escaleert dat de PvdA imagoschade dreigt op te lopen. Wat te doen als de boel uit de hand loopt? En belangrijker nog: hoe kun je trammelant voorkomen? ‘Als je een conflict hebt en je lost dat niet netjes op, dan kun je er jaren last van hebben. Dan ettert dat maar door.’

JAN CHRIS DE BOER FREELANCE JOURNALIST

12


Siepie de Jong

Kommer en Kwel is de benaming van de portefeuille van de mensen die zich bezighouden met problemen binnen de PvdA waar dan ook in het land. ‘Tijdens de kandidaatstellingsprocedure voor de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart was het wel weer heftig’, zegt Annelies Spork. Zij is directeur Opleiding en Partijorganisatie van de PvdA en vanuit die functie ook portefeuillehouder Kommer en Kwel. ‘In twintig, vijfentwintig gevallen moesten we contact zoeken met een afdeling of echt maatregelen nemen. In die gevallen werden de statuten en reglementen van de PvdA met voeten getreden.’ Sinds die verkiezingen hebben zich drie, vier kwesties per maand aangediend. ‘Grotere en kleinere.’ Waren veel van die kwesties vermijdbaar geweest? ‘Absoluut. Voor 90 procent vinden die problemen hun oorzaak in de kandidaatstellingsprocedure. Daar wordt toch te weinig aandacht aan besteed en dan kan het gebeuren dat twee personen die absoluut niet kunnen samenwerken wél in de nieuwe fractie komen. Of soms worden helemaal geen gesprekken gevoerd met mensen die onderaan de kandidatenlijst komen in de overtuiging dat ze toch niet in de nieuwe fractie komen. Maar dan blijkt zo iemand toch met voorkeurstemmen gekozen te worden en krijg je dus iemand in de fractie die je helemaal niet kent.’ Het zijn voorbeelden uit de praktijk en ze zijn, meent Spork, gemakkelijk verklaarbaar. ‘De kandidaatstellingsprocedure wordt immers gedaan door vrijwilligers.’ Tegelijk constateert ze positieve ontwikkelingen. ‘Je ziet de laatste tijd wel dat een aantal afdelingen bewust een beroep doet op leden met een achtergrond als personeeladviseurs

of human resource managers.’ Spork vindt het zinvol dat afdelingen inventariseren wat de kwaliteiten van hun leden zijn. ‘Want de meeste leden zie je nooit op afdelingsvergaderingen, je kent ze misschien niet eens. Daar kan dus een man of vrouw tussenzitten die verstand heeft van personeelszaken en wél bereid is mee te werken aan de kandidaatstellingsprocedure.’ Daarnaast vindt ze het belangrijk dat de leden van de kandidaatstellingscommissie de trainingen volgen die het partijbestuur aanbiedt.’ Mensenwerk Veel problemen zijn dus te voorkomen door een zorgvuldiger kandidaatstellingsprocedure. Spork: ‘Al een jaar voor de verkiezingen moet de afdeling de leden informeren over de te volgen procedure. Je moet een draagvlak creëren voor de samenstelling van de groslijstcommissie. Het is handig, naast een personeelsfunctionaris, daarin ook iemand van buitenaf te benoemen. Want die buitenstaander stelt vragen die mensen van de eigen afdeling niet kunnen of zelfs niet willen stellen. En je moet er natuurlijk

voor zorgen dat je bij je leden voldoende draagvlak krijgt voor de lijst. Dat zijn preventieve maatregelen en daarmee is de meeste winst te behalen.’ Maar dan nog kan het misgaan. ‘Er is eigenlijk nooit een politiek conflict. Dat is jammer, want een politiek conflict lost zich op enig moment wel op. Dat ligt een stuk moeilijker als het gaat om onverenigbaarheid van karakters.’ Maar we moeten niet al te dramatisch doen over die conflicten, vindt Spork. ‘’t Is echt mensenwerk, hè? Dus eigenlijk niets bijzonders. Je ziet het toch ook op de werkvloer?’ Wel vindt ze dat een onschuldig binnenbrandje onnodig vaak ontaardt in een felle, uitslaande brand. ‘Je ziet vaak dat als er iets speelt binnen een fractie, dat binnen de fractiemuren wordt gehouden. Terwijl je binnen je afdeling juist mensen hebt die perspectief kunnen bieden. Bijvoorbeeld oud-wethouders, oud-fractievoorzitters, oud-burgemeesters. Bij een sluimerend conflict moet je daarom zo snel mogelijk een afdelingsvergadering beleggen en je leden informeren en consulteren. Zorg

In de gemeente Doetinchem kwam de PvdA na de verkiezingen van november 2004 (noodzakelijk na een gemeentelijke herindeling) als grootste partij uit de bus: 9 van de 31 zetels). Al vlot stapten twee fractieleden op om verder te gaan als Stadspartij. En in april dit jaar besloten nog eens vier leden de PvdA te verlaten; zij zitten nu als Sociaal Democraten Doetinchem in de raad. ‘Deze kwestie heeft een heel lange voorgeschiedenis’, zegt Siepie de Jong. ‘Er is een bemiddelaar geweest, is er veel gepraat, vervolgens ging het even weer en een half jaar later barstte alsnog de bom. Toen was het heel erg mis, bemiddeling had toen geen zin meer. Bij een meerderheid van de fractie was er aanvankelijk echt de wil om er uit te komen. Maar de valkuilen zijn de boel in Doetinchem toch weer gaan verpesten. Tja, het leven is harder dan de leer.’

18-09-2006 17:08:14

bkbsprkng LEREN DEBATTEREN MARGRIET VISSER medewerkster CLB Het boekje Wie heeft hier nu gelijk? belooft met praktische handleidingen en ludieke voorbeelden de lokale bestuurders inzicht te geven in het oerwoud dat debat en dialoog heet. Het verschil en de noodzaak voor beiden krijgen ruim aandacht, allereerst moet je elkaar begrijpen alvorens je elkaar kunt overtuigen van je eigen gelijk. Want: ‘het politieke debat is een kwestie van gelijk krijgen, gelijk hebben is niet noodzakelijk.’ Het boek is geschreven voor raadsleden die net nieuw in de politiek zijn en alles op zich af zien komen. Maar ook voor diegenen die denken alles al te weten op het gebied van debatteren biedt dit boekje nog extra’s, naast het KISS-principe – de aard van de debatstelling vraagt een bepaald taalgebruik, maar boven alles geldt: Keep it Short and Simple – wordt er ook aandacht besteed aan de claptrap (val om te applaudisseren) en de heckle, een onaangekondigde interruptie die de spreker moet pakken op zijn woorden met als doel hilariteit in de zaal. Eigenlijk voor ieder wat wils. Op een zeer overzichtelijke manier worden alle stappen van het debat doorlopen, van uitstraling en imago (ethos), inlevingsvermogen (pathos) tot argumenten (logos). De voorbeelden die aangehaald worden zijn erg herkenbaar, wie kan zich Ad Melkert niet meer herinneren tijdens de

verkiezingsstrijd in 2002? Of de Brinkman-shuffle? De voorbeelden die genoemd worden komen uit de landelijke politiek, maar gelden natuurlijk even zeer voor het lokale bestuur. Iedereen die in debat gaat moet denken aan zijn presentatie, de opbouw van zijn betoog en de valkuilen van het debat vermijden. Ook de vele tips zijn praktisch van aard. De meeste aanbevelingen zijn zó logisch dat je er eigenlijk niet meer bij stilstaat als je gaat debatteren. Denk aan handgebaren en oogcontact, je weet hoe het moet maar in het heetst van de strijd wil het wel eens mis gaan. Hoe los je dat dan op? Hoe ga je met tegenstanders in het debat om als zij zich bedienen van ‘rattenstreken’? De voorbeeld-debatten geven een aantal benarde situaties weer en geven aan welke uitwegen er zijn en hoe je de tegenstander in het debat van repliek kan dienen. Het lijkt een kwestie van uitproberen in de raadszaal en kijken of het inderdaad zo simpel is als wordt gezegd. Het grote voordeel van de vele tips is meteen ook het grootste nadeel, na het lezen van een aantal paragrafen ben je de meeste tips weer vergeten. Een enkele aanbeveling is blijven hangen. Zo zal ik vaker ja knikken tijdens een debat dan nee schudden, het schijnt dat je zo sneller het woord krijgt. Wie heeft hier nu gelijk? is een goed naslagwerk voor

iedereen die te maken krijgt met debatteren en dialogen voeren. Lees het een keer goed door, leg het weg en pak het er na een paar weken weer bij. Je zal merken dat er iedere keer (onbewust) tips blijven hangen. Zeker mensen die niet eerder in contact zijn geweest met debatteren kunnen de aanbevelingen nooit in een keer onthouden, laat staan toepassen. Wat dit boek eigenlijk duidelijk wil maken is dat iedereen kan leren debatteren, oefening baart kunst.

Peter van der Geer & Richard Engelfriet: Wie heeft hier nu gelijk? Debat en dialoog in de politiek. 84 blz., VNG Uitgeverij, prijs € 24,95. ISBN 90 322 7965 3

ervoor dat je leden de problemen niet uit de krant moeten vernemen. Want ze worden er wél op aangesproken. Als je een conflict hebt en je lost dat niet netjes op, dan kun je er jaren last van hebben. Dan ettert dat maar door. Het wordt je nagedragen en het verzwakt je positie.’ Volledige mediastilte, is het eerste advies wanneer het misgaat in een fractie. Spork: ‘Je ziet vaak dat de hoofdpersonen in een conflict via de media gaan communiceren. En de media vinden dat natuurlijk fantastisch. Men probeert dan via de krant zijn of haar gelijk te halen. Maar er is geen gelijk; een conflict kent bijna altijd alleen maar verliezers.’ Serieus probleem ‘Als ik er aan te pas kom, is er een serieus probleem en sprake van een concreet optreden’, zegt Siepie de Jong. Zij is vice-voorzitter van het landelijk bestuur en onder meer belast met de portefeuille Kommer en Kwel. ‘Als Jan en Piet ruzie hebben met elkaar, dan treed ik niet op. Maar als die ruzie zich uitbreidt en de partij schade wordt berokkend, als het imago te grabbel wordt gegooid, dan komen we wel in actie. Wat we dan vervolgens doen is gesprekken voeren met de betrokkenen en daarna in een afdelingsvergadering of gewestelijke vergadering uitleggen wat er aan de hand is en hoe we de problemen willen oplossen.’ De Jong draaft ook op als er niet volgens de regels van de partij is gehandeld. ‘Beslissingen die niet volgens de regels zijn genomen, gelden niet. Dat is heel simpel. Als er vervolgens niet de bereidheid bestaat om een nieuw besluit te nemen, en dan wél volgens de regels, trekt het partijbestuur de zaak naar zich toe. En dat kan ertoe leiden dat mensen


bevoegdheden worden ontnomen of dat er zelfs een royement plaatsvindt. Maar dat gebeurt niet vaak, gelukkig.’ Conflicten tussen fractieleden onderling zijn over het algemeen de moeilijkste of hardnekkigste problemen. De Jong: ‘Persoonlijkheden spelen vaak een grote rol. Als betrokkenen bereid zijn tot een compromis – dan de ene, dan de andere z’n zin – en dat vreet niet aan je, dan kan het weer goed gaan. Als je vorm en inhoud kunt geven aan geven en nemen, prima! Maar als je opvattingen een deel van jezelf worden, dan gaat het fout. Als je je altijd gepasseerd, gekwetst en in het verdoemhoekje geplaatst voelt, dan loopt de boel mis.’ Een bron voor grote problemen is ook een fractie die gedomineerd wordt door mensen die al vier, vijf perioden achter de rug hebben en nieuwelingen die nauwelijks iets in te brengen hebben. De Jong: ‘Toen ik in 1984 burgemeester werd van Leek, was ik niet gewend ergens lang te zitten. Als toen iemand tegen mij had gezegd dat ik daar tot 2005 zou blijven, had ik gedacht: je hebt een gaatje in je hoofd. Dat ik toch tot 2005 ben gebleven, kwam voornamelijk doordat ik veel nevenfuncties had. Ik was daardoor veel weg en stond dus niet steeds vooraan. Ik keek de mensen niet steeds op de vingers. Dat is mijn ‘redding’ geweest. Maar is dat niet het geval en je gaat ook nog vanuit een bepaalde status opereren, dan gaat het gauw fout. Dat is een valkuil. Maar zo’n valkuil is er ook voor de nieuwelingen in de fractie. Jonge mensen komen vol daadkracht en idealen binnen en komen er vervolgens teleurgesteld achter dat ze alles niet direct voor elkaar krijgen.’

im NICO JAN WIJSMAN (1948-2006) PvdA-gedeputeerde Gelderland

Foto provincie Gelderland

Op vrijdagavond 1 september verzamelen wij ons op de plaats van ons fractieweekend. Iedereen druppelt binnen. We weten niet waar Nico Jan is, krijg ik te horen. Hij zou een aantal fractiegenoten ophalen met de auto. Hij reageert niet op telefoontjes. Ook de familie weet niet waar hij is. Dat bestaat toch niet. Nico Jan die altijd laat weten als hij niet kan. Die altijd aanwezig is op vergaderingen, die altijd zijn stukken en agenda kent. De ongerustheid stijgt. Tijdens de tafelspeech krijgen we het slechte nieuws te horen. Tijdens het hardlopen is hij onwel geworden. In de ambulance naar het ziekenhuis is hij overleden. Het lijkt wel een film. Terugdenkend kan ik hem typeren als een man uit één stuk. Betrouwbaar, wars van dubbele agenda’s. Geïnteresseerd in iedereen, warm en invoelend, van de burgemeester van de grote stad tot de ambtenaar die de post brengt. Nico Jan was een verrassende nieuwkomer in de Gelderse politiek. Zijn kwaliteiten werden snel zichtbaar. Heldere betoogtrant, kende zijn dossiers. Eiste veel van zichzelf. Zijn leiderschapskwaliteiten kwamen naar voren tijdens de Gelderse bestuurscrisis in 2001. Als onderhandelaar namens de PvdA-fractie voer hij een rechte koers langs de vele emotionele klippen. Uiteindelijk koos de toenmalige PvdA-fractie voor een rol in de oppositie. Dat lag niet aan Nico Jan, maar hij legde zich daar loyaal bij neer. Zijn reputatie was gevestigd. Zijn houding en onderhandelingsvaardigheden dwongen respect af. Het was niet verwonderlijk dat hij na de goede verkiezingsuitslagen van 2003 door de fractie werd voorgedragen om de taak van gedeputeerde op zich te nemen. Tegen mij zei hij altijd gekscherend: nu heb ik tijd voor mij zelf. Hij meende het: zijn vorige baan, rector van een grote christelijke scholengemeenschap, schatte hij hoog in. Hij had een passie voor het vmbo. Nico Jan Wijsman was een sociaal-democraat uit één stuk. Een man met passie voor het onderwijs, en een rasbestuurder. Als gedeputeerde van financiën beheerste hij de kunst van het nee-zeggen en tegelijk toegeven als de smalle marges van de politiek dit vereisten. Geïnteresseerd in de noden van de kleine en de grote gemeenten. Hij dwong veel respect af in scherpe debatten met Statenleden. Menig opponent moest gedwongen opgeven tegen de rechtzinnige betoogtrant van deze PvdA-politicus. Een scherpslijper was hij niet, daarvoor liet hij iedereen in zijn waarde. Zijn karwei zat er nog lang niet op. Sterker nog, hij was op en top gemotiveerd voor de aanstaande verkiezingscampagnes. Verheugde zich op de debatten. Nico Jan Wijsman is niet meer. Nico Jan, rust zacht. Ron Stevens secretaris PvdA-Statenfractie

13 18-09-2006 17:08:22

‘Bewoners krijgen een eigen budget en springen daar zuiniger mee om dan menig politicus’

DE STRAAT WORDT Foto Celtac

Frans Schermer

Niemand voelde zich meer thuis in Spangen, een haveloze wijk in rotterdam, geteisterd door drugsoverlast, criminaliteit en verpaupering. Dichtgetimmerde panden, bergen vuilnis op straat, wegtrekkende autochtone bewoners. Dat was lange tijd het beeld. Maar nu verandert Spangen in hoog tempo, dankzij het project Mensen maken de Stad.

JAn KOOIJmAn FREELANCE JOURNALIST

14


In rotterdam startte na de gemeenteraadsverkiezingen in 2002 het programma ‘Mensen maken de Stad’ met als doel de sociale samenhang in de stad te herstellen via actieve deelname door de burgers. Vooral als gevolg van een snel verander(en)de bewonerssamenstelling voelden veel rotterdammers zich niet meer thuis in de wijken van hun stad. De bereidheid om iets voor elkaar of voor de buurt te doen was in veel straten ver te zoeken. Mensen maken de Stad zorgt ervoor dat wijken weer vertrouwd en leefbaar worden en dat burgers zich niet langer een vreemde in hun eigen straat voelen. Mensen maken de Stad werkt van straat tot straat, stelt de straatbewoners centraal, gebruikt het in de straat aanwezige ‘kapitaal’ en boekt fasegewijs resultaten. De officiële opdracht tot het herstel van de sociale cohesie in een rotterdamse straat komt van de deelgemeente. Gemiddelde kosten per straat: 15.000 euro. In de vorige collegeperiode investeerde de gemeente jaarlijks 2,5 miljoen euro. rotterdam telt ruim 3500 straten, waarvan ongeveer de helft in aanmerking komt voor een vorm van sociale ondersteuning. Stadsetiquette terug Frans Schermer is sinds 1994 opbouwwerker in Spangen, één van de zes wijken in de rotterdamse deelgemeente Delfshaven. Hij is vanaf het begin betrokken bij het programma Mensen maken de Stad. Hij voert het in Spangen uit namens zijn werkgever, Stichting Delphi Opbouwwerk, in samenwerking met Stichting Disck, een instantie voor sociaal-cultureel werk en jeugdwerk. Middenin Spangen, in wijkgebouw Spiekman (genoemd naar

Hendrik Spiekman, politicus en medeoprichter van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij), vertelt Frans Schermer dat Mensen maken de Stad al zoekende is ontstaan. ‘Het was geen kant-en-klaar product. Het is voortgekomen uit een aantal experimenten en pilots die de stadsetiquette moesten zien terug te krijgen. Uiteindelijk bleek de oplossing vooral op straatniveau te liggen, omdat daar ook al vanuit een eerder gestart programma, Opzoomeren, activiteiten waren. Een logische koppeling was het gevolg. Anderhalf jaar geleden kwam de opdracht om Mensen maken de Stad in veertig straten in Delfshaven, waarvan acht in Spangen, uit te voeren. In zeven van die acht straten is het programma klaar. Met als resultaat een prettige, sociale straat met een door de bewoners zelf opgemaakte ‘straatagenda’ die de komende jaren wordt uitgevoerd. In die agenda staan de onderlinge afspraken van de bewoners én de afspraken met andere partijen, zoals woningbedrijf, (deel)gemeente, reinigingsdienst, gemeentewerken. De bewoners voeren activiteiten die voortkomen uit de straatagenda zelf uit, met ondersteuning van het opbouwwerk.’ Straatladder Om te beoordelen of een straat toe is aan Mensen maken de Stad wordt gebruik gemaakt van de ‘straatladder’. Deze telt tien treden met cijfers die de ontwikkelstadia van een straat aangeven. De laagste trede is -2, agressie; de hoogste +7, zelfbeheer. Daartussen zitten -1, vermijding, 0, onverschilligheid, +1, niet vermijden van contact, +2, actief contact maken, +3, meedoen aan straatactiviteiten, +4, samen

straatactiviteiten organiseren, +5, leefregels afspreken en in stand houden en +6, samen zorgen voor de straat. Een straat moet minimaal op trede 0 (onverschilligheid) van de straatladder staan om in aanmerking te komen voor de start van het programma, anders is de kans van slagen te klein, zo is gebleken. In de straten op de laagste treden moet dus eerst via andere middelen de grootste ellende worden opgelost. Tussen het moment van de officiële opdracht en de totstandkoming van de door Frans Schermer genoemde straatagenda verlopen ongeveer zes tot acht maanden. Gangmakers en extra perspectief Zodra Delphi en Disck de opdracht hebben ontvangen, worden de fysieke mogelijkheden van de straat in kaart gebracht en gaan een opbouwen een jongerenwerker als duo de straat in. Frans Schermer: ‘Zij voeren bij minstens dertig procent van de bewoners thuis gesprekken. De gesprekken worden geanalyseerd, waarna er activiteiten ‘op maat’ komen die contactversterkend werken. Het belangrijkste is dat een aantal bewoners in beweging komt. Dat vereist soms nogal wat ‘duw- en trekwerk’, maar er is bijna altijd enig talent in de straat. Wij proberen dat talent tot gangmaken aan te zetten. Vaak bezit een straat extra perspectief in de vorm van een algemene ergernis of een kans. De bewoners gaan daarmee aan de slag. Ze zijn bijvoorbeeld betrokken bij de oplossing van vandalisme of overlast op een binnenterrein of bij de aanleg van een nieuw speelterrein. Of jongeren zetten zich in bij het organiseren van sociale activiteiten voor kin-

18-09-2006 17:08:36

DT WEER SOCIAAL Foto Peter Hilz/HH

De haveloze wijk Spangen moet worden omgetoverd tot een leefbare buurt.

deren. Overleg en samenwerking met andere partijen is essentieel. Er ontstaat dynamiek, ook onder andere bewoners van de straat. Bewoners moeten meestal letterlijk uit de tent worden gelokt om ze bij elkaar te krijgen. Tijdens de interviews ontstaat een goed beeld van de mogelijkheden daartoe en van wie daarbij actief kunnen zijn.’ Soms wankel en moeizaam De mate van succes van Mensen maken de Stad hangt dus af van het extra (sociale) perspectief en van de gangmakers. Maar wat te doen als die ontbreken, afhaken, ruzie krijgen of verdwijnen? Frans Schermer: ‘In de experimentele fase is gebleken, dat het dan lastig wordt. Vandaar die eis van trede 0 (onverschilligheid) op de straatladder, want anders is het programma te kwetsbaar. Er moet al enige samenhang zijn. Tijdens een pilot in de Mathenesserstraat drie jaar geleden ging het aanvankelijk prima. Een paar jonge Marokkaanse vrouwen waren daar de gangmakers. Maar die kregen het te druk met opleiding en werk. Dus werd het wankel, want de contacten, de zorg en het toezicht verdwenen. Gelukkig staken een paar andere bewoners toen hun nek uit. In de Rhijnvis Feithstraat, een gerenoveerde straat met alleen nieuwbouwkoophuizen, gaat het nú wat moeizaam. De grote hoeveelheid tweeverdieners en de hoog gespannen verwachtingen maken de uitvoering van Mensen maken de Stad daar lastig. De bewoners hebben weinig tijd en iedereen verwacht dat de sociale cohesie er al is en blijft. ‘Want’, denken de bewoners, ‘je woont in nieuwbouw toch met gelijkgestemden’. Dus ergeren ze zich als er toch vervuiling is of


als er jongeren uit andere straten rondhangen. In deze straat is een saai plein, dat nauwelijks een sociale functie heeft. De bewoners worden nu intensief betrokken bij het opnieuw inrichten van het plein, zodat het hún plein is. Als dat lukt, boeken zij een succes en volgt er ‘vanzelf ’ meer. In de straatagenda staat dat de deelgemeente samen met de bewoners invulling geeft aan het plein.’ Straatkeuring Na ondertekening van de straatagenda door alle betrokken partijen, onder wie zoveel mogelijk bewoners, is er een startpunt om de sociale situatie in de straat te verbeteren. De bewoners krijgen een vrij, zelfstandig te besteden budget van 4500 euro om de agenda uit te voeren. Daarmee springen ze volgens Frans Schermer zuiniger om dan menig ambtenaar of politicus. Opbouwen jongerenwerk houden (op reguliere basis) nauwlettend in de gaten, hoe de verdere ontwikkelingen zijn. Een jaar na het ondertekenen van de agenda wordt de straat gekeurd. Dan wordt onder meer bekeken of de straat vooruit gegaan is, of de agenda is uitgevoerd en of er nieuwe aandachtspunten zijn. Vervolgens zorgen de bewoners van de straat er zelf voor, dat ze als goede buren in een vertrouwde, schone en veilige straat blijven wonen. Frans Schermer wijst er nog op, dat er de laatste twintig jaar grote veranderingen hebben plaatsgevonden in de, nu door tachtig procent allochtonen bewoonde, straten in Spangen. ‘Tien, vijftien jaar geleden voelde niemand zich thuis in Spangen. De migranten niet en de achtergebleven Spangenaren ook niet. Inmiddels is men aan elkaar gewend; de onthechting is gestopt. Mensen

nws

maken de Stad is hét middel om die sfeer, dat gevoel, verder te ontwikkelen.’ Steun van college Orhan Kaya (GroenLinks) is in Rotterdam wethouder Participatie en Cultuur. Volgens hem spelen Mensen maken de Stad (en Opzoomeren) een grote rol om de sociale cohesie in de stad te versterken. In De Sirene van Opzoomer Mee van 7 juni 2006 zegt hij het belangrijk te vinden dat Rotterdammers zich verbonden voelen met elkaar, hun straat, wijk en stad. Volgens Kaya zal de toon van het nieuwe college van CDA, VVD, PvdA en GroenLinks afwijken van die van het vorige college. ‘Wij moeten af van het denken in problemen en gebruikmaken van de kansen die in Rotterdam volop voor handen zijn. We willen het beste in mensen naar boven halen en daar als overheid een stimulerende rol in spelen.’ Over Mensen maken de Stad zegt Kaya dat het versterken van sociale samenhang in de stad één van de belangrijkste opgaven is. ‘We willen Mensen maken de Stad daarom verbreden en verdiepen. Het is een goed programma dat gebiedsgericht kan worden ingezet.’ In Rotterdam hebben 217 straten nu een straatagenda met specifieke afspraken. De verwachting is dat er in 2006 ruim 275 straten met straatafspraken zijn. Dat is ruim boven de geplande 250 stuks.

De PvdA Parade! Komt u ook? Zaterdag 21 oktober 2006 – Convention Factory, Amsterdam Dé aftrap voor de grote PvdA DOE MEE Campagne De komende Tweede-Kamerverkiezingen zijn van het allergrootste belang. Welke partij wordt de grootste? Krijgen we een ander en socialer kabinet? Wie wordt de nieuwe premier? Iedere stem telt. Daarom voeren we campagne. Met z’n allen. We roepen alle leden en belangstellenden op mee te doen. Want: we hebben iedereen hard nodig! Als aftrap voor de grote DOE MEE Campagne nodigen Wouter Bos en het partijbestuur van de PvdA alle vrijwilligers, leden en belangstellenden uit voor de PvdA Parade op zaterdag 21 oktober in de Convention Factory in Amsterdam. U bent vanaf 14.00 uur van harte welkom. Wat is er te doen? Tijdens de PvdA Parade is van alles te doen. U kunt er in debat met politici en BN’ers of u aan een speeddate met een van de politici wagen. Maar rustig een film bekijken of een bezoek brengen aan het schrijverscafé kan natuurlijk ook. Voor campagneteams uit het hele land wordt een spannende campagne-zeskamp gehouden. Wie worden onze beste campagnevoerders? Dan hebben we voor de liefhebbers nog Koken met…, Op de foto met… en het op hippe wijze opknappen van uw fiets in de aanbieding. En de mogelijkheid een spannend campagne T-shirt te ontwerpen. Is dit niet aan u besteed? Leunt u dan achterover en geniet van de muziek, een lezing of het heerlijke eten. En ga naar het optreden van Wouter Bos. Die mag u natuurlijk niet missen. ’s Avonds sluiten we de Parade feestelijk af. Wilt u meer weten? U aanmelden? Ga voor meer informatie over de Parade naar www.pvda.nl/doemee. Hier kunt u zich ook aanmelden. Of bel de reserveerlijn 020 - 5512295. Houdt uw relatienummer gereed. We zien u graag op 21 oktober in Amsterdam!

15 18-09-2006 17:08:50

landelijke manifestatie voor gemeenten, provincies, rijksoverheid, corporaties, projectontwikkelaars, ontwerpers en architectuurcentra over bouwen in steden en dorpen, over erfgoed, landschap en infrastructuur met discussies, voorbeelden, presentaties, excursies, films en publicaties o.l.v. Felix Rottenberg in de Passenger Terminal Amsterdam

toegang: 9 450,– gereduceerde toegangsprijs voor wethouders, raadsleden en gemeenteambtenaren: 9 150,– www.arch-lokaal.nl

BOOST! wordt mede mogelijk gemaakt door de Alliantie * AM * Atelier Rijksbouwmeester * Bouwfonds * Cultuurfonds Bank Nederlandse Gemeenten * Dura Vermeer Groep NV * Gemeente Amsterdam / Dienst Ruimtelijke Ordening * Heijmans Vastgoed * ING Real Estate The Netherlands * Johan Matser Projectontwikkeling * De Key / De Principaal * Kristal * Ministerie van Economische Zaken *Het Oosten * Stimuleringsfonds voor Architectuur * TCN Property Projects * Vestia *

16 2006-10 LB Oktober.indd 16 BOOSTadvert01.indd

1

18-09-2006 17:08:53 08-09-2006 16:24:12

24:12

x&x

NFP Photography/Pieter Magielsen

redactie Jan de Roos

Maarten&mario Maarten van Dijk, zoon van

Maakt u zelf ook deel uit van zo'n intrigerende combinatie? Meld het ons. Er moet sprake zijn van verwantschap of relatie, en tenminste één van beiden moet voor de PvdA actief zijn als volksvertegenwoordiger of bestuurder in de gemeente of de provincie. Een GroenLinkspoliticus en een PvdA-raadslid die familie zijn, kunnen dus ook. Als u voorbeelden kent of zelf in deze rubriek wilt komen, mail dan naar: [email protected]

. 26 jaar . Gemeenteraadslid voor de PvdA in Maarssen sinds december 2003 . Voor het eerst politiek actief in 1998 als lid van het campagneteam bij de gemeenteraadsverkiezingen in Maarssen . In het dagelijks leven human resources controller bij het Amsterdamse stadsdeel Zuid-Oost . Wil zich de komende jaren vooral inzetten voor wijkgericht werken in Maarssen. . Heeft er een hekel aan als voorstellen van oppositiepartijen terzijde worden geschoven omdat ze van de oppositie komen . Bewondert in zijn vader dat hij geen blad voor de mond neemt en dat hij echt het contact met mensen zoekt . Is vrijgezel . Is er trots op dat er op zijn voorstel een timmerdorp is gekomen voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Dit jaar draaide dat voor de tweede keer . Zou als er geen PvdA was lid worden van GroenLinks. ‘Die zijn actief als het gaat om bewoners’ . Is een fan van Bill Clinton. En van Wim Kok. ‘Die stónd er als premier ook echt.’ . Zwemt graag in zijn vrije tijd . Wil in de toekomst nog wel eens staatssecretaris van financiën of van economische zaken worden.

Mario van Dijk, vader van

. 53 jaar . Statenlid PvdA in Utrecht sinds mei 2006 . Al lid sinds zijn 18e jaar. Campagneleider. Vindt het hartstikke leuk om volksvertegenwoordiger te zijn . Beleidsmedewerker gemeente Maarssen voor economische zaken, grond- en wijkzaken . Prioriteiten: oplossen wachtlijsten jeugdzorg, aanpak bureaucratie rond verbouw verpleeghuizen . Haat vriendjespolitiek. Houdt van openheid en elkaar de waarheid durven te zeggen . Bewondert in zijn zoon zijn organisatietalent en dat hij al zo jong politiek actief is . Getrouwd met Mies, behalve Maarten ook nog een dochter, Paula . Blij dat PvdA het initiatief heeft genomen om stagnatie woningbouw in de provincie aan te pakken . Dan werd het de SP. Zijn doeners, geen praters. ‘Onder Wouter Bos gaat ook de PvdA die kant op’ . Bewondert volkshuisvester Jan Schaefer ‘en natuurlijk Joop den Uyl’ . Gaat zaterdags kijken naar voetbalvereniging Jonathan. ‘Na afloop nemen we de wereld door’ . Wil ook na maart 2007 statenlid zijn

nws Netwerk < 30 Lea Bouwmeester, Simon Broersma en Marco Florijn klopten bij het CLB aan. Of we willen meewerken aan het opzetten van een netwerk van jonge politici. Zij werden alle drie in 2002 in de gemeenteraad gekozen; jong en ambitieus. Het bleek niet altijd makkelijk om als 30-minner politieke ambities te combineren met studie, met een beginnerspositie op de arbeidsmarkt, temidden van vrienden die niets met politiek hebben en in een politieke omgeving die grotendeels bevolkt wordt door politici die gepokt en gemazeld zijn in de politiek. Vier jaar lang zochten zij en anderen elkaar actief op in een netwerk van jonge politici en hadden daar veel voordeel bij. Reden om bij het CLB aan te kloppen om opnieuw een netwerk voor jonge politici te starten met als doel met elkaar in contact komen,

ervaringen uitwisselen en elkaar ondersteunen. Het CLB nodigt alle politici beneden de dertig – raadsleden, statenleden, kamerleden, wethouders – uit om deel te nemen aan het nieuwe NETWERK < 30. Op het PvdA-congres in Rotterdam zal op zaterdag 30 september een NETWERK <30 stand aanwezig zijn waar je van de trekkers van het netwerk (CLB, Lea, Simon, Marco en een aantal andere jonge politici) de nodige informatie kan krijgen over het op te zetten netwerk, maar waar je ook je eigen ideeën over het op te zetten netwerk kwijt kunt. Kom je niet naar het congres, dan kun je je aanmelden via de mail van de CLB NETWERK <30contactpersoon mvisser@pvda. nl o.v.v. naam, politieke functie, geboortedatum. Ook horen we graag je wensen en verwachtingen van het netwerk. Margriet Visser

Wijzigingen in de fractie? Het CLB ontvangt graag bericht over wijzigingen in uw raadsof statenfractie. Wij kunnen die dan verwerken in onze administratie en er zonodig melding van maken in onze rubriek Persoonlijk. De volgende gegevens zijn van belang: naam- en adresgegevens, telefoon- en faxnummer en e-mailadres, zowel van het nieuwe als van het vertrekkende raadsof statenlid, plus de datum waarop de verandering is ingegaan. Ook als er een nieuwe PvdA-wethouder (al dan niet ‘van buiten’) of gedeputeerde aantreedt, horen we dat graag. Mail uw gegevens naar: [email protected]. Als u vragen heeft kunt u bellen (020-5512260) of mailen.


Persoonlijk Een rubriek over komende en gaande burgemeesters, wethouders, gedeputeerden, raads- en statenleden. Stuur uw mededelingen aan: Redactiesecretariaat Lokaal Bestuur, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, tel. 020-5512260, e-mail: [email protected] In de Tweede Kamerfractie van de PvdA houdt Jan Boelhouwer zich bezig met het beleid rond burgemeestersbenoemingen. Belangstellenden voor het burgemeestersambt kunnen contact opnemen met hem. Dat geldt ook voor fractievoorzitters in gemeenten waar op korte termijn een burgemeestersvacature is te verwachten. Jan Boelhouwer is in de Tweede Kamer te bereiken via zijn medewerkster Coby Knijnenburg, tel. 070-3182790. . Raadslid Guus Krähe uit het Gelderse Zaltbommel heeft met ingang van 22 mei plaatsgenomen in de Tweede Kamer. Hij volgde Peter van Heemst op. . L. Rustenburg is nieuw in de raad van Zaltbommel. . In de provincie Gelderland is het statenlid Joke van Roosmalen opgevolgd door Aalt van de Glind. . In het Groningse Reiderland is J. Zuur nieuw in de raad. . In het Utrechtse Soest is H. Brienesse het nieuwe raadslid. . In de Gelderse gemeente Beuningen is Cees van Ingen geen raadslid meer. Ekko Smith is nieuw in de raad. . In het Noord-Hollandse Bennebroek is het raadslid Dick Winnubst opgevolgd door H. Schell. . In de Utrechtse gemeente Vianen is A. Middelkoop nieuw in de raad.

. In het Noord-Brabantse Valkenswaard is Remy de Bats nieuw in de raad. . In het Overijsselse Almelo zit Zohra de Jong niet meer in de raad. Nieuwkomers daar zijn Manuela Nijhuis en Luc Schuur. . Wouter van Zandbrink (47) wordt de nieuwe gedeputeerde van natuur en water van de provincie Zeeland. Hij volgt Thijs Kramer op, die in augustus bij een verkeersongeval in Peking om het leven kwam. Van Zandbrink is nu nog directeur bij het ministerie van Landbouw.

Automatisch betalen Als u nog per acceptgiro betaalt, maar het CLB wilt machtigen middels een automatische incasso, stuur ons dan een e-mail ([email protected]) of bel ons even: 020-5512260. Wij sturen u dan een machtigingsformulier toe.

Reacties welkom! Bent u het niet eens met wat u in Lokaal Bestuur leest? Wilt u een aanvulling of correctie doorgeven? Of heeft u vanuit uw gemeente of provincie iets te melden dat ook voor andere PvdA’ers interessant is? Laat het ons weten. Zorg ervoor dat uw mailtje uiterlijk maandag 9 oktober in ons bezit is, dan kunnen wij het nog plaatsen in het nummer dat eind oktober verschijnt. U kunt uw bijdrage sturen naar eindredacteur Jan de Roos, e-mail: [email protected] De sluitingsdatum voor het decembernummer is maandag 6 november.

Wilt u adverteren? U kunt tegen een aantrekkelijke korting gecombineerd adverteren in de bestuurdersbladen van PvdA, CDA en VVD. Uw advertentie komt dan onder ogen van 80% van alle gemeenteraadsleden, wethouders, burgemeesters, statenleden, gedeputeerden en de commissarissen van de koningin. Inlichtingen over tarieven en sluitingstijden zijn verkrijgbaar bij Bureau Recent, Joop Slor, postbus 17229, 1001 JE Amsterdam. Tel. 020-3308998.

17 18-09-2006 17:09:02

2de kmr

VERKIEZINGSKOORTS Ook al is het zomerreces van de Tweede Kamer nu voorbij, toch zal het begin van het nieuwe parlementaire jaar niet zoals vanouds verlopen. Kamerleden en medewerkers die meenden het rustig aan te kunnen doen tijdens het geplande herfstreces, kwamen bedrogen uit. Foto Serge Ligtenberg

TON LANGENHUYZEN is beleids medewerker van de Tweede Kamerfractie van de PvdA. Heeft u een vraag aan hem of wilt u reageren? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of bel 070-3182792

Vanwege de naderende verkiezingen is het herfstreces van de agenda gehaald. Daarvoor terug komt wel het verkiezingsreces in de eerste drie weken van november. Maar van vakantie of rust zal dan nauwelijks sprake zijn, het is dan immers campagneperiode. Als u dit leest is Prinsjesdag al achter de rug. De rijksbegroting is aangeboden. Een groot aantal departementale begrotingen zal nog voor de verkiezingen worden behandeld, maar zeer waarschijnlijk niet allemaal. Om een indruk te geven van wat er de komende maanden nog meer op de agenda’s van de vaste kamercommissies staat, een greep uit de onderwerpen: de evaluatie van de Wet financiering decentrale overheden, wijziging van de financiering van het flexibel pensioen en

uittreden van het overheidspersoneel (BZK), overleg over de PKB Derde nota Waddenzee (VROM), de Wet op het hoger onderwijs en onderzoek (OCW), de Wet modernisering waterschapsbestel (VW), de toekomst van de AWBZ (VWS) enzovoorts. In de komende weken gaan de vaste kamercommissies verder over hun agenda overleggen en wellicht vallen er dan toch nog min of meer omstreden of minder urgente onderwerpen af. Zo lijkt bijvoorbeeld de Wet bijdrage politiekosten bij publieksevenementen al van de agenda te worden afgevoerd. Werkwijze fractie De PvdA-fractie heeft zich eind augustus drie dagen in Maastricht voorbereid op de werkwijze van de fractie de komende maanden. Samen met andere PvdA’ers (campagneteam, partijbestuur en anderen) werd daar ook gesproken over de campagnestrategie. Hoe die eruit ziet zal de komende maanden blijken. In Maastricht kregen de aanwezigen ook de laatste kans om te proberen invloed uit te oefenen op de inhoud van het verkiezingsprogramma dat daar in concept werd besproken. Tegen de tijd dat dit stukje verschijnt, zal duidelijk zijn wat er in het verkiezingsprogramma staat. De samenstelling van de kandidatenlijst – niet op de officiële agenda in Maastricht – is inmiddels ook bekend.

Burgerforum In deze rubriek wordt regelmatig aandacht geschonken aan kamervragen. Vaak betreft het onderwerpen die zelden of nooit de (landelijke) pers halen maar waarachter op lokaal of regionaal niveau belangrijke of gevoelige onderwerpen kunnen schuil gaan. In deze categorie passen ook de vragen die Niesco Dubbelboer en Luuk Blom stelden aan de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties (toen nog Alexander Pechtold) over het door hem ingestelde Burgerforum Kiesstelsel. De 140 leden van dit forum - dat onder leiding staat van theoloog/tv-presentator Jacobine Geel – trekken door het land en beleggen regionale bijeenkomsten om van geïnteresseerde burgers te horen of ons kiesstelsel verandering behoeft en zo ja, welke. Dubbelboer en Blom hadden echter bemerkt dat die bijeenkomsten weliswaar door het hele land werden gehouden, maar niet in de provincies Drenthe en Zeeland. Hierover vroegen zij de minister om opheldering. De antwoorden – nu van minister Atzo Nicolaï - bieden de in bestuurlijke vernieuwing geïnteresseerde inwoners van de genoemde provincies weinig perspectief. De minister zegt op de eerste plaats niet verantwoordelijk te zijn voor de locaties van de vergaderingen, want het Burgerforum is een onafhankelijk

instituut. Dat diezelfde minister toch € 5 miljoen voor het forum heeft uitgetrokken doet daarbij blijkbaar niet terzake. Op de tweede plaats meent de minister dat de inwoners van Drenthe voldoende in de gelegenheid waren om bijeenkomsten bij te wonen aangezien die wel in de omringende provincies werden gehouden. De Zeeuwen kwamen er nog bekaaider af. Die moesten zich behelpen met een bijeenkomst die een individueel lid van het Burgerforum in Oostburg had georganiseerd. Echte problemen waren er overigens pas voor bewoners van de Waddeneilanden. Al deze regio’s krijgen ook geen herkansing meer want de laatste bijeenkomst is op 31 augustus geweest. Half november moet het advies van het Burgerforum over herziening van het kiesstelsel naar het kabinet worden gestuurd. Wat het nieuwe kabinet met dat advies gaat doen is nog ongewis en zal mede afhankelijk zijn van de samenstelling van dat kabinet. Het verkiezingsprogramma van het CDA biedt de hervormingsgezinden alvast weinig hoop.

vind ik dat er een vraagstuk is als we het hebben over de betaalbaarheid van de verzorgingsstaat. Daar moeten we trouwens geen strijd tussen generaties van maken. Maar de oplossing om de rekening neer te leggen bij de toekomstige jongeren (we hebben het over 2030!) is niet slim. Het zou door extra belastingdruk hun arbeid te duur maken. Dat gaat weer ten koste van onze economie en dan zijn we nog verder van huis. Het voorstel zoals het er nu ligt gaat uit van een hele behoorlijke overgangsperiode. We beginnen pas in 2011 en dan ook nog eens heel geleidelijk én alleen voor de hogere inkomens. Dus wel het probleem aanpakken maar op een zorgvuldige manier en volgens het uitgangspunt van de sterkste schouders die de zwaarste lasten dragen. En toch schuurt er iets. Want hoe belangrijk het ook is om te weten wát je wilt, hoe het vervolgens in de praktijk gerealiseerd moet worden is toch minstens zo belangrijk. Daar zegt het programma me soms te weinig over. Wat verwachten we van het lokaal bestuur, welke verantwoordelijkheden willen daar neer leggen, hoeveel beleidsruimte? Hoe zien we de rol van werkgevers en werknemers? Voor de PvdA blijft dat een spannende vraag. Want

met ons verstand zijn we blij met een Wet werk en bijstand en met een Wet maatschappelijke ondersteuning. Maar met ons gevoel zijn we huiverig voor het relativeren van het Haagse gezag. Waar iedereen gelijk wordt behandeld wordt niemand recht gedaan. Dit uitgangspunt voor beleid is volgens mij een goed uitgangspunt. Gelijke behandeling van burgers moet meer zijn dan een bureaucratisch fenomeen. Maar de stelling ‘waar niemand weet wat zijn recht is bestaat geen rechtsstaat’ klopt evenzeer. Het zoeken van een nieuwe balans tussen vrijheid en recht wordt naar mijn inzicht een van de belangrijkste vraagstukken voor de komende jaren. Daar zullen we ongetwijfeld nog de nodige debatten over voeren. En de uitkomsten van die debatten zullen veel ingrijpender zijn voor de inrichting van onze samenleving dan het antwoord op de vraag of we het met 150 of 100 Tweede Kamerleden af kunnen.

afgvrdgd SPANNENDE VRAGEN HAN NOTEN is 48 jaar, woont in Dalfsen en is fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer. Hij is arbeids- en organisatiepsycholoog en was in het verleden vakbondsbestuurder bij de FNV en directeur personeel bij NS.

Foto Hans Kouwenhoven

18 2006-10 LB Oktober.indd 18

Het arbeidzame leven is tijdelijk wel heel erg hink stap sprong. Partijbestuur, ledenvergadering en campagneteam wisselen elkaar af. En vooral niet vergeten om af en toe ook tussendoor gewoon te werken. Het hoort bij het leven van een fractievoorzitter in de Eerste Kamer. Zeker in verkiezingstijd. En eerlijk gezegd heeft het ook wel wat. De drukte houdt je aan de gang. Er is geen ontkomen aan. De tijdslijnen en de afspraken zijn dwingend. Uitstel is onmogelijk. En als je er niet bij bent doe je gewoon niet mee. En bovendien is het een spannende periode. Het is de tijd waarin je de beginselen van de partij moet

verwerken in een programma én gelijktijdig moet verpakken in een campagne. Het een kan niet zonder het ander. Gelijk hebben zonder het te krijgen is misschien mooi maar is niet waar praktische politiek over gaat. En gelijk krijgen zonder het te hebben past niet bij mijn ambities. Spannend ook omdat niemand het verloop van een campagne kan voorspellen. Natuurlijk zijn lessen uit het verleden behulpzaam maar de waarde van de wijsheid achteraf is in het hier en nu maar beperkt bruikbaar. De uitslag op 22 november is uiteindelijk de graadmeter. Als je de verkiezingen verliest, dan heb je het domweg niet goed gedaan. Het verkiezingsprogramma ziet er goed uit. Ik vind het evenwichtig en financieel solide. Met de keuze voor onderwijs en arbeidsparticipatie ben ik zeer tevreden. Dat past in onze traditie en dat is goed. Maar ook de terughoudendheid spreekt me aan; het pleidooi om bescheiden te zijn als het gaat om stelselwijzigingen, geen rigoureuze veranderingen in onderwijs en in de sociale zekerheid. Dat geeft uitdrukking aan de ambitie om een voorspelbare en daarmee ook betrouwbare overheid te willen zijn. Die ambitie zie ik ook terug in het voorstel over de AOW. Nog steeds

18-09-2006 17:09:09

Foto Archief Spaarnestad Photo

Ien Dales

clmn

EEN BEETJE INTEGER? HANS ALBERSE burgemeester Oude IJsselstreek en lid van de redactie Lokaal Bestuur De ‘ouderen’ onder ons weten nog wie deze uitspraak deed tijdens het VNG congres van 1992. Ien Dales, destijds PvdA minister van Binnenlandse zaken: ‘Een niet-integere overheid kan de rechtsorde niet handhaven. De overheid is óf wel óf niet integer. Een beetje integer kan niet. En met de integriteit van de overheid valt of staat het bestuur; aantasting van de integriteit van de overheid betekent niet minder dan dat de overheid het vertrouwen van de burgers verliest. En zonder dat vertrouwen van de burger kan de democratie niet. Dan is er geen democratie meer.’ De afgelopen maanden werd ik als burgemeester in mijn nieuwe gemeente bijzonder onaangenaam geconfronteerd met ontoelaatbaar internet en e-mail gebruik. De server van de gemeente loopt vol, we stellen onderzoek in en er blijkt op forse schaal door een flinke groep ambtenaren discriminerende en pornografische mails te zijn ontvangen en verzonden. Ik schrok van het feit dat dit plaatsvond binnen ‘mijn’ gemeente. Bij het zien van de plaatjes en teksten wist ik zeker dat hier moest worden opgetreden. Het college heeft daartoe ook besloten. Afhankelijk van de aard van de overtreding varieerden de maatregelen van ontslag tot een indringend gesprek. Een schok ging ook door de organisatie. Hoe kan dat gebeuren? Wie zijn het? Hoe heeft het zover kunnen komen? Sinds wanneer gebeurt dit? Is de straf niet te licht of te zwaar? In de gesprekken met de betrokkenen bleek dat bij confrontatie met het e-mail protocol (bijna) iedereen direct erkende fout te zijn geweest en spijt te hebben. Enkelen relativeerden: ‘Het gebeurt toch overal! Kijk eens naar wat je ’s avonds allemaal op de tv ziet, wat er in kranten en tijdschriften staat die


ook hier in het gemeentehuis liggen en bij de meeste mensen thuis.’ De waarden en normen discussie vindt nu gelukkig volop plaats in de koffiepauze, tijdens werkoverleg en in individuele gesprekken. Samen bespreken waar de grens ligt van het toelaatbare. We zijn overheid! Wij baseren ons handelen op de grondwet. Wij geven het voorbeeld. Bestuurders en ambtenaren. Dat dit soms lastig is en hoge eisen stelt aan ons handelen en gedrag is een feit. Dat er soms iemand in de fout gaat is menselijk. Ook wij als bestuurders en ambtenaren hebben zo onze zwakheden. Wie van ons drinkt er nooit als je nog moeten rijden? Hoeveel kopietjes maak jij privé op je werk? Wat declareer je nu wel en niet? Het valt ook niet altijd mee in een samenleving die zo complex is en waar waarden en normen voortdurend ter discussie worden gesteld en niet statisch zijn. Als bestuurder wil je enerzijds niet afgeschilderd worden als een soort moraalridder die niet mee gaat met ‘de tijd’. Anderzijds zullen wij als overheidsdienaren de normen en waarden streng moeten bewaken, bediscussiëren en zonodig opnieuw vaststellen. Iemand zal binnen een organisatie, een fractie of een college op enig moment moeten durven zeggen: ‘Ik vind dat dit niet kan! Ho, stop! Dit gaat te ver!’ Het argument dat ‘het’ ook bij andere organisaties volop gebeurt, zoals ik de laatste weken een paar keer te horen kreeg, duidt op normvervaging en niet op kritisch nadenken over de positie en de voorbeeldfunctie van jou als bestuurder of ambtenaar. Een beetje integer bestaat immers niet.

19 18-09-2006 17:09:15

achtrknt

foto Bas Quaedvlieg

Op weg naar 7 maart 2007 De Statenzalen van Limburg (boven) en Noord-Holland foto provincie

20 2006-10 LB Oktober.indd 20

18-09-2006 17:09:49

LOKAAL BESTUUR. Rotterdams wijkbeheer. Jan-Jaap: D66-speeltjes X&X: Maarten&Mario. Na woorden volgen daden Verkiezingsbelofte geen loze kreet

Recommend Documents