Caleidoscoop. Geen daden maar woorden

Caleidoscoop Kerkblad van de Protestantse (wijk)gemeente te Rotterdam-Kralingen

Jaargang 14 nr 1 | september 2015

Hierboven: Belangrijke woorden, de eedaflegging van koning Willem-Alexander. Volgende Caleidoscoop zaterdag 3 oktober. Kopijsluiting maandag 21 september.

Retouradres: Leendert Butterstraat 44 3062 XN Rotterdam

Geen daden maar woorden Ik weet het, Rotterdammers staan bekend om hun daadkracht, gewoon de mouwen opstropen en dóen. Het is het bekende clublied van die voetbalclub op Zuid: ‘Geen woorden maar daden.’ Gelukkig is er in onze stad een festival dat aandacht heeft voor woorden, het ‘Geen Daden Maar Woorden Festival’. Hoe belangrijk daadkracht ook is, ik geloof dat de kracht van het woord, van taal, dieper en groter is dan daadkracht. Wetten zijn van taal gemaakt, huwelijksbeloften zijn van taal gemaakt, gedichten zijn van taal gemaakt, zo ook de Bijbel. Dat grootse en bonte liefdesgedicht over de verbondsrelatie tussen God en mens. Veel relaties lopen op de klippen door een gebrek aan communicatie. In het geloof is het denk ik niet veel anders. In de bijbel vernemen we dat God telkens op zoek is naar de mens, hem aanspreekt: ‘mens waar ben je?’ De theo-

loog Berkhof noemde de mens een ‘antwoordelijk wezen’. Daarmee bedoelde hij dat wij erop gebouwd zijn om met God (en met elkaar) een relatie aan te gaan waarin het draait om communicatie. Nu is communicatie voor een belangrijk deel ook non-verbaal, maar juist daarom is het des te belangrijker om de woorden die we wél spreken goede woorden te laten zijn. Het juiste woord, op passende wijze en op het juiste moment gezegd, kan een zegen zijn. Zoals het omgekeerde ook pijnlijk waar is. Daarom aan het begin van een nieuw seizoen met ‘kerkenwerk’ geen oproep tot allerlei daden, maar een oproep om aandacht voor woorden, voor het Woord, voor dat prachtige bouwwerk van taal, vol verhalen, gedichten, drama, brieven. Ons heilige boek dat zegt: God sprak en het licht werd geboren. Misschien is dat wel het grootste wonder, dat God gesproken heeft, een Woord dat richting wijst en ruimte geeft.

Wij leven in een tijd waarin steeds minder mensen vertrouwd zijn met de taal van Bijbel, kerk en geloof. Ik merkte het tijdens mijn vakantie op een camping in Bretagne. In gesprekken met generatiegenoten hadden de meesten geen idee wat een dominee doet en wat er in een geloofsgemeenschap allemaal gebeurt. Ook het woord ‘God’ leek vrijwel betekenisloos geworden. Zoals Guus Kuijer beschrijft in zijn eerste deel van de ‘Bijbel voor ongelovigen’: “Het begon met een woord. Het was een woord dat zomaar in mijn hoofd opkwam en nergens bij hoorde. En dat woord was: god. Het was eigenlijk een woord van niets, maar het sprak me aan. Het straalde kracht uit, maar het betekende niets en het had niets te doen. Toen dacht ik: zo is alles begonnen.” De discussie moet dus niet zijn, bestaat God nou wel of niet? Een veel belangrijker vraag is wat betekent het om te » lees verder op p 2 »

Protestants Kralingen Predikanten

ds Rian C. Veldman, Goosse van der Windstraat 57, 3062 XM; e: [email protected] t: 06 142 730 13. Dinsdag t/m vrijdag bereikbaar van 9 - 10 uur. ds Ilse D. Hogeweg, Kralingseweg 366 B, 3066 RC; e: [email protected], t: 435 41 44. ds Hogeweg houdt de woensdagmiddag en zaterdag vrij.

Secretariaat

Scriba van de gefedereerde kerkenraad: Pim van Loon, Postbus 4326, 3006 AH Rotterdam, e: [email protected].

Ledenadministratie

Melding van verhuizing, geboorte, huwelijk, overlijden svp doorgeven aan de wijkadministratie. Gereformeerd: dhr J.C. Buitelaar, ­ Admira­ liteitskade 74  Z 3063 ED Rotterdam, t: 453 20 44, e: [email protected]. Hervormd: dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK, t: 447 14 30, e: [email protected]

Financiën

Activiteitenkas: dhr P. Andringa, t 433 18 97. Bankrekeningnummer: NL90 FVLB 0635.8051.70, SoW-gemeente R’dam Kralingen inzake wijkkas. NH College van Kerkrentmeesters: ­postbus 4326, 3006 AH, e: [email protected] Algemeen bankrekeningnummer: NL35 FVLB 0699.5412.71. Uitsluitend Kerk­ balans: rekeningnummer NL46 FVLB 0635.8144.98. NH Collectebonnen: verkrijgbaar in de waarden € 0,75, € 1,25 en € 2,50, in vellen van 20 stuks. Te bestellen via bankrekening NL35 FVLB 0699.5412.71 van de Hervormde Gemeente Kralingen. Na ontvangst van uw betaling volgt toezending per post. GK College van Kerkrentmeesters: dhr N.J. van Veen, Nancy Zeelenbergsingel 689, 3066 GA, t: 452 68 72. GK Commissie VVB (Kerkbalans): mw N. Slikker, t. 452 58 24 bankrek. NL74 FVLB 0225 4254 24 t.n.v. Gereformeerde Kerk Rotterdam-Kralingen inz. Vrijw. Vaste Bijdr. GK Collectebonnen: dhr B. Reinders, Stalpaertstraat 102, 3067 XT Rotterdam, NL81 INGB 0003 5347 94, t.n.v. Geref. Kerk van Kralingen Coll. Bonnen.

Diaconie

Secretaris diaconie: dhr H. Oosterhuis, Salvador Allendestraat 29, 3065 ED, t: 447 13 07. NL32 FVLB 0225 3893 20 ten name van Diaconie van de protestantse gemeente i.w. Kralingen. ZWO: dhr G. Roodhorst, Jacques Dutilhweg 723, t: 202 55 81, NL57 FVLB 0225 3893 55 t.n.v. Diaconie van de protestantse gemeente i.w. Kralingen inzake ZWO.

Kerkgebouwen

Hoflaankerk, Oudedijk 2, 3062 AE Rotter­dam, t: 411 20 75; e-gemeentewerk: [email protected] e-verhuur: [email protected] Pro Rege, Oudedijk 113, 3062 AD Rotterdam. Koster/beheerder: mw M. Gorissen, t: 452 78 60, e: [email protected]

www.kerkomroep.nl

De kerkdiensten in Pro Rege en in de Hoflaankerk kunnen live of tot ongeveer 4 weken na de dienst worden beluisterd op www.kerkomroep.nl. Wie in aanmerking wil komen voor een kerkomroepradio wende zich tot de diaken H. Oosterhuis, t: 447 13 07. Voor technische vragen: dhr A. van Dijk, t:  06 307 251 75, e: [email protected].

Kinderoppas voor de kleinsten

Contactpersoon: mw A. (Annemieke) Melching - de Bruijn, t: 202 23 42, e: [email protected]

Kindernevendienst

Contactpersoon: Annemarie van den Toorn, t: (010) 202 14 98, e: [email protected]

Autodienst Protestantse wijkgemeente Pro Rege: dhr N.J. van Veen, t 452 68 72 Hoflaankerk: dhr H. Oosterhuis, t  447 13 07

www.protestantskralingen.nl

Vervolg meditatie »

g­eloven in een God die gesproken heeft, te geloven in Gods debarim, in zijn woorddaden die willen doorbreken in onze werkelijkheid, in ons leven hier en nu. Wij gelovigen hebben meer dan ooit taal nodig om te verwoorden wat wij geloven, waarom wij naar de kerk gaan, wat het betekent om deel uit te maken van een geloofsgemeenschap, wat ons bezielt in ons doen en laten. Laten we dáár komend seizoen werk van maken, in de eredienst, in gespreksgroepen: taal vinden voor ons geloof door open te staan voor Gods debarim, zijn woorddaden die richting geven aan ons leven, zoals Huub Oosterhuis dicht: Dat woord waarin ons richting werd gegeven, dat onze gang bepaald heeft bij het leven, dat in ons zwijgt en waakt en weet, de wereld trouw in lief en leed, dat ons de dood doet tegengaan: dat was bij God, van meet af aan. (lied 325, liedboek 2013) Ds Rian Veldman

COLOFON CALEIDOSCOOP: Caleidoscoop is een uitgave van de Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.

Redactie:

ds I.D. (Ilse) Hogeweg, mw J.D. (Jeannette) Moerman-Schravesande, dhr G. (Gijs) Roodhorst, mw D. (Thea) van Santen, ds R.C. (Rian) Veldman, dhr L.A. (Leonard) de Vos.

Adressenadministratie:

Marina Mekking, Kerkelijk bureau, bezoekadres: Oudedijk 2, 3062 AE; postadres: Postbus 4326, 3006 AH Rotterdam; t: (010) 411  20  75; e: [email protected].

Financiële administratie:

Dhr J.C. (Hans) Buitelaar, p/a Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam, e: [email protected]. Caleidoscoop bankrekeningnummer: NL12 FVLB 0635.8050.22 tnv Kerkblad Caleidoscoop te Rotterdam.

Eerstvolgende nummers:

Oktobernummer: kopijsluiting maandag 21 september, verschijnt zaterdag 3 oktober. Novembernummer: kopijsluiting maandag 19 oktober, verschijnt zaterdag

Redactie- en kopij-adres:

Leendert Butterstraat 44, 3062 XN e: [email protected] | t: (010) 453 16 90

Van de redactie Deze eerste Caleidoscoop van de nieuwe jaargang is toegestuurd aan zoveel mogelijk mensen die als lid van onze kerk in de administratie van Protestants Kralingen staan ingeschreven. Dat zijn veel meer mensen dan alleen degenen die zich op Caleidoscoop hebben geabonneerd en die iedere maand het blad krijgen toegestuurd. Drie keer per jaar wil de redactie dat doen: Caleidoscoop aan een zo groot mogelijke kring mensen opsturen: dit eerste nummer – waar ook het jaarprogramma van Protestants Kralingen bij zit – en daarna ook nog een keer met Kerst en met Pasen.

Abonnement In de loop van september stuurt de penningmeester van Caleidoscoop aan alle betalende abonnees een acceptgiro voor het nieuwe abonnementsjaar. Over het richtbedrag moet de knoop nog worden doorgehakt, maar dat zal wel weer iets in de orde van grootte van € 19 zijn. Voor sommige mensen is het richtbedrag misschien meer dan ze kunnen of willen besteden aan een kerkblad. Als Caleidoscoop echt te duur is voor deze of gene, dan is de penningmeester ook al blij met een bedrag van € 5 en noteert hij de betaler toch als abonnee. Mensen die er in het afgelopen jaar nieuw zijn bijgekomen in Protestants Kralingen, maar die Caleidoscoop – p. 2

(nog) geen betalend abonnee zijn van Caleido­ scoop, krijgen ook een acceptgiro van de penningmeester. Hij kijkt wel of ze ten minste al 3 Caleidoscopen hebben ontvangen bij wijze van ‘proefabonnement’. Bij wie niet betaalt, wordt na een paar nummers de toezending van Caleidoscoop gestopt. Lezers die nu nog geen abonnee zijn, maar dat wel willen worden, kunnen het beste een briefje of een e-mail sturen aan de penningmeester: dhr Hans (J.C.) Buitelaar, Admi­ raliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam, e: [email protected]. Hij wil graag een naam en een adres om de acceptgiro en de Caleidoscopen naar toe te kunnen sturen. Namens de redactie, Leonard de Vos

De grote Sponsorloop! Vrijdag 11 september Zie p. 10

Uitnodiging startzondag, 20 september

Kom zingen en eten met de buren Op startzondag sluiten we aan bij het jaarthema van de landelijke kerk … ‘Goede Buren’! Met onze buren zijn we niet gauw klaar, veel ideeën over het afgelopen burenjaar hadden we nog niet kunnen uitwerken. Vandaar dat we dit thema graag een jaar voortzetten! Op startzondag zullen we een feestelijke dienst met elkaar vieren. Aan deze dienst werkt muziekmeester Peter de Jong van de Nieuwe Park Roosenburgschool mee. Na afloop van de dienst is er allerlei internationaal lekkers bij de koffie, van recepten van buren wereldwijd. Van 11.30 tot 12.15 uur is er een workshop ‘Zingen met de buren’ door muziekmeester Peter, én daarnaast een workshop door onze organist Wouter van der Wilt. Muziekmeester Peter de Jong zingt en leert ons ‘lichte’ liedjes o.a. uit het Liedboek, met gitaar. Bij Wouter kunt u ‘klassiekere’ liederen uit het Liedboek herontdek-

12 september, 12.30 uur

Jazz in de Hoflaankerk Op monumentendag – 12 september – geven organist Jan Hendrik van de Kamp en Saxofonist Ruud Bergamin een Jazzconcert in de Hoflaankerk. Er staan werken op het programma van onder andere Coltrane, Ellington, Timmons en Silver. Jazz op kerkorgel is uniek, en dat geldt ook voor de combinatie orgel – saxofoon.

ken. Allebei nemen Peter en Wouter u mee op liederenreis, langs wereldwijde buren! Daarna vertrekken we huiswaarts, want om 12.30 uur vieren onze broeders en zusters van de Ruachgemeente hun eredienst in de Hoflaankerk. Alle leeftijden van harte welkom op startzondag 2015 goede buren!

Kerkmaatjes

Het concert begint om 12.30 uur. De verrichtingen van de spelers kunnen ook via de beamer gevolgd worden. De entree is gratis, er is een collecte na afloop. De koffie staat voor u klaar! Van harte welkom! Na afloop is het mogelijk om het orgel van dichtbij te bekijken, er is uitleg over het instrument. U kunt na afloop ook doorlopen naar de St. Lambertuskerk aan het andere einde van de Hoflaan. Om 14.00 uur bespeelt Eric Koevoets daar het orgel.

Diaconie, 3 oktober:

Autotocht

Voor gemeenteleden die niet meer in staat zijn om van huis te gaan maar die wel zin hebben om eens een middag weg te zijn en die het leuk vinden om iets van de omgeving van Rotterdam te zien, organiseert de diaconie een autotocht. En wel op zaterdag 3 oktober 2015. De kosten voor deze middag bedragen € 12,50. Het is de bedoeling dat we zo ongeveer 13.00 uur vertrekken vanaf de Immanuelkerk om een mooie route te gaan rijden. Halverwege de rit stoppen we om te genieten van koffie of thee met iets lekkers erbij. We vervolgen daarna de rit om uiteindelijk weer bij de Immanuelkerk terug te komen waar een heerlijke broodmaaltijd voor ons klaar zal staan. Na het eten wordt u weer thuisgebracht.

De kerkmaatjesdate van Hennie en Ilse: een rondje Eiland van Brienenoord. Op de achtergrond de vaste bewoners van het eiland, Schotse Hooglanders.

Hebt u zin om mee te gaan? Meld u dan voor 21 september aan bij: Chiel Bakker, telefoon (010) 220 23 34 of Hiddo Oosterhuis, telefoon (010) 447 13 07 (na 19.00 uur); e: [email protected]

Kerkmaatjes … heeft u al uw ontmoeting gehad?

P.S. We hebben ook chauffeurs nodig!!!

Graag zien wij vóór startzondag een foto van uw ontmoeting met uw kerkmaatje tegemoet! Stuur deze naar [email protected] van de kerk! Als u geen foto heeft, laat ons dan weten wat u gedaan heeft en hoe het was! Hennie van der Linden en Ilse Hogeweg

De diakenen

Caleidoscoop – p. 3

Adressenboekje en e-mailnieuwsbrief De laatste versie van het adressenboekje van Protestants Kralingen is januari 2014 uitgekomen. De hoogste tijd dus om een nieuw boekje te maken. Hoe ik het precies ga aanpakken weet ik nog niet. Waarschijnlijk zal ik de hulp van Marina Mekking van het kerkelijk kantoor inroepen om de adressen die nu in mijn lijst staan te verifiëren. Maar zij beschikt slechts over weinig e-mailadressen en telefoonnummers. Dus het zal wel een lastig klusje worden om ook die gegevens zo veel mogelijk te pakken te krijgen en te verifiëren. Een andere uitdaging is om nieuwe mensen te bereiken die in het adressenboekje willen staan. Vorige jaren zijn er regelmatig inschrijfformulieren verspreid en oproepen gedaan, maar toch, als het boekje is net verschenen blijken er altijd weer mensen te zijn die er tot hun verbazing achter komen dat ze er niet in staan. Extra complicatie: veel mensen vragen om een adressenboekje met foto’s. Dat ga ik dus proberen. Het zal organisatorisch een hele uitdaging worden, los nog van het feit dat er ook mensen zijn die huiveren bij het idee dat hun foto in het boekje komt. De foto’s zijn dus alleen op basis van vrijwilligheid! Nou ja, u zult de komende maanden de pogingen om er weer een mooi en accuraat adressenbestand van te maken wel kunnen volgen via de mededelingen op de liturgie, inschrijfformulieren die uitgedeeld worden, e-mails die u wellicht ontvangt. Hopelijk lukt het om in de loop van november een nieuw boekje gereed te hebben. En let op: alleen mensen die zich laten vermelden in het adressenboekje, krijgen een exemplaar van het boekje.

E-mail nieuwsbrief In opdracht van de kerkenraad heeft een werkgroepje (Hans Buitelaar, Albert Taco Molenaar, Rian Veldman en Leonard de Vos) nagedacht over het opzetten van een min of meer regelmatige e-mailnieuwsbrief. In vorige jaren zijn er al wel eens e-mailnieuwsbrieven verstuurd, maar dat was incidenteel en niet erg goed gestructureerd opgezet. Dat moet dus gaan veranderen. U gaat hier meer over horen! Leonard de Vos

Vier de schepping met werkgroep Duurzaamheid “De schepping vieren en bewaren.” Onder dit motto organiseert de werkgroep Duurzaamheid wandelingen en fietstochten. Het is de bedoeling om in onze omgeving onbekende groenplekjes en duurzame initiatieven te ontdekken om zo te laten zien hoe je dicht bij huis in de natuur rust en stilte kunt beleven. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep een meditatieve Emmaüswandeling rond het Kralingse Bos en een fietstocht naar Delfgauw georganiseerd. In het komend seizoen wil de werkgroep fietstochten en wandelingen organiseren naar bijvoorbeeld Nieuwerkerk a/d IJssel, Rhoon of de Sophiapolder bij Zwijndrecht. De eerstvolgende fietstocht is gepland op zaterdag 3 oktober. We gaan dan op de fiets naar Nieuwerkerk a/d IJssel waar we een “zorgtuinder” bezoeken en koffie willen drinken in de korenmolen, waarin zich een dagcentrum voor mensen met een verstandelijke beperking bevindt. Verder lijkt het ons leuk om op 7 november met een groep mensen mee te doen aan de Landelijke Natuurwerkdag. We kunnen dan gaan werken in het Loetbos bij Krimpen a/d IJssel

waar bomen gesnoeid moeten worden. Graag horen we het als je mee wilt doen. Ten slotte hoopt de werkgroep Duurzaamheid komend seizoen een workshop te organiseren. Daarbij gaan de deelnemers zelf aan de slag met duurzaamheid. Een dergelijke workshop is met succes bij de Prinsenlandkring gehouden. We houden u op de hoogte via Caleidoscoop en de website.

Duurzaamheidsagenda •  Zaterdag 3 oktober fietstocht naar Nieuwerkerk a/d IJssel. Verzamelen om 11 uur voor Pro Rege. Lunchpakket meenemen. Uiterlijk terug om 17 uur. Opgeven bij Anne Gercama, [email protected] tel. 4520171. •  9 oktober: Landelijke Duurzaamheidsdag. Zie www. dagvandeduurzaamheid.nl •  Zondag 1 november: Michazondag. •  Zaterdag 7 november: meedoen aan Landelijke Natuurwerkdag in het Loetbos. Opgeven bij Albert Taco Molenaar, e: [email protected], t: (010) 591 55 68.

Albert Taco Molenaar

zaterdag 19 en zondag 20 september

50 jaar Verrijzeniskerk Op zaterdag 19 en zondag 20 september viert de kerkelijke gemeente Rotterdam Alexander (Verrijzeniskerk) haar 50-jarig bestaan. In de Startdienst van zondag 20 september om 10.00 uur zal enerzijds in dankbaarheid worden teruggekeken op de voorbije jaren. Anderzijds zal de startdienst een kerkelijk jaar inluiden waarin de fusie met de Immanuelkerk daadwerkelijk zal plaatsvinden. Op zaterdagmiddag 19 september zal de bijeenkomst in de Verrijzeniskerk vanaf 15.30 uur het karakter hebben van “Ontmoeting”. Gemeenteleden van de hiervoor genoemde kerken maar ook oud-gemeenteleden zijn hierbij van harte welkom. Om 16.30 uur zal aandacht worden gevraagd voor de presentatie en eerste uitreiking van het jubileumboek “50 jaar Verrijzeniskerk”. Vanaf 17.30 uur zullen de aanwezigen worden geïnviteerd op een lopend buffet, tot stand gekomen dankzij de culinaire kunsten van veel gemeenteleden. Oud-gemeenteleden worden via dit bericht van harte uitgenodigd voor deze zaterdagmiddagbijeenkomst. Alleen indien gebruik wordt Caleidoscoop – p. 4

gemaakt van het buffet wordt u vriendelijk verzocht zich aan te melden. Dit kan op de volgende manieren: Telefonisch: Mw Marthi Vuijk, scriba t (010) 420 20 71 Per e-mail: [email protected] Foto’s van de afgelopen 50 jaar worden overigens graag in bruikleen genomen. Ongetwijfeld zullen op de bijeenkomst vele herinneringen worden opgehaald. Namens de Jubileumcommissie Verrijzeniskerk Sjaak Reuijl

In gesprek met ...

Ruud van Vuurde Mijn gesprekspartner ziet u niet zo vaak in onze diensten. Daarom kwamen we op het idee, om hem te vragen waarom dat zo is. Daarop wilde hij wel antwoorden en het werd een bijzonder gesprek, waarin het geloofsleven een voorname plaats innam. Ruud werd geboren in 1965 te Rotterdam en verhuisde meerdere malen met zijn ouders. Na de Mavo en de MTS voor luchtvaarttechniek in Den Haag vestigde het gezin zich alhier. Hoewel zijn moeder christen is, is hij niet kerkelijk opgevoed. De gehele familie ging alleen met kerst naar de kerk. Zijn moeder bezocht tot ongeveer 17 jaar geleden Pro Rege. Ze deed daar onder ander pastoraal werk en zendingswerk. Ze kerkt nu in Capelle-Schollevaar. Ruud kreeg interesse voor godsdienst en bestudeerde boeken over reïncarnatie, het Boeddhisme, het Hindoeïsme en oosterse wijsheden. Via het Nieuwe Testament werd hij geraakt door de woorden van Jezus “Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven” (Joh. 14: 6). In al de andere, niet-christelijke boeken, was hij zo’n uitspraak nog niet tegengekomen. Hoogstens een verwijzing naar een Goeroe of geestelijk leider. Via een vriend van hem, die ook aan atletiek deed bij P.A.C. in Rotterdam, kwam hij in contact met de Pinkstergemeente “Kom en Zie” aan de Boezemweg. Bij die gemeente besloot hij te blijven nadat hij bijna alle kerken in Kralingen bezocht had. Ruud noemt als belangrijke ervaringen: Binnen een jaar bij “Kom en Zie” werd hij door de genade van Christus zowel opnieuw geboren uit Water en Geest, gedoopt in water door onderdompeling als vervolgens gedoopt in de Heilige Geest. De doop in de Heilige Geest was werkelijk een

te lezen als Jezus in gesprek is met Nicodemus. (Joh. 3:3) “alleen wie opnieuw geboren wordt, kan het koninkrijk van God zien …” De bekering legt hij zo uit: Je voelt in je hart dat je bij Jezus en zijn koninkrijk hoort. Bovendien geeft God de Vader een mensenkind een nieuwe naam bij zijn wedergeboorte en schrijft vervolgens deze nieuwe naam in zijn handpalm.

overrompelende ervaring. Het leek net alsof er vanuit z’n buik een klein fonteintje opborrelde, dat vervolgens veranderde in een verpletterende waterval die van boven naar beneden dwars door je persoon heen neerkletterde. Tegelijkertijd ervoer hij dat uit zijn mond vreemde klanken kwamen. Die bleken na studie in de Bijbel te worden omschreven als ‘het spreken in nieuwe tongen’. Bij “Kom en Zie” volgde hij drie jaar een kaderopleiding van de centrale Pinkster Bijbelschool, die hij met goed gevolg afrondde. Later werd hij gevraagd om les te geven aan een Bijbelschool, waar hij jarenlang diverse vakken onderwees.

Sindsdien gaat Ruud – ondanks teleurstellingen – opgewekt door het leven en hij verheugt zich erover, dat hij na zijn overlijden met open armen door God zal worden verwelkomd. De diensten van Protestants Kralingen zijn anders dan bij “Kom en Zie”. Ze duren minder lang en zijn meer gestructureerd. Die van de Pinkstergemeenten zijn meestal intenser en drukker. Dit heeft naar beiden kanten voor- en nadelen. Het is net wat je prettig vindt en het is ook zeker verrijkend om eens te gast te zijn bij een andere Christelijke denominatie. Ongeveer 5 jaar geleden hoorde hij dat er mannenstemmen nodig waren en sindsdien zingt hij graag en met plezier mee in onze cantorij. Laurens de Visser leerde hem de beginselen van het vierstemmig zingen. Pieter van Breugel is een professionele zanger en van hem leerde Ruud weer beter zingen. Jammer dat Pieter de cantorij heeft verlaten. Gelukkig is er nu een nieuwe dirigente waar hij en de cantorij veel goeds van verwachten.

Zijn bekering leidde tot een ommekeer van studierichting. Van techniek naar de meer mens georiënteerde studies. In de avond studeerde hij aan de lerarenopleiding voor de vakken maatschappijleer en economie. Vervolgens stond hij als docent jaren voor de klas.

Bij het begin van een nieuw seizoen is het verfrissend om eens te horen hoe verschillend het geloof wordt beleefd. Daarom ben ik dankbaar dat Ruud zijn aanvankelijke aarzeling voor dit gesprek opzij heeft gezet. Bovendien begrijpt u nu waarom Ruud alleen in onze dienst aanwezig is als de cantorij haar medewerking verleent.

Wat de wedergeboorte betreft: deze is goed na

Gijs Roodhorst

Kerkplein organiseert “High Tea” Kerkplein Kralingen organiseert op 26 september in de Onesimuszaal van de Hoflaankerk van 14.00 tot 16.30 uur een bijzondere middag, waar we een heerlijke High Tea presenteren. Zo gaan we deelnemen aan ‘de langste eettafel van Nederland’ in de Week tegen Eenzaamheid. Samen met onze vrienden en vriendinnen die begeleid zelfstandig wonen en leden van een internationale kerkgemeenschap, gaan we genieten van lekkernijen bij de thee en elkaars gezelschap. Caleidoscoop – p. 5

Tussen de hapjes door vermaken we ons met zang en dans. Als je erbij wilt zijn, geef je dan op en we horen het graag als je ook nog ergens in de organisatie inzetbaar wilt zijn. Opgeven kan tot 19 september, bij Edith Stapelkamp t: (010) 447 00 91 of e: [email protected] Van harte welkom namens de Werkgroep Kerkplein Kralingen: Monique van Hoof, Edith Stapelkamp, Tanja Demper en Annie van Hoof.

Koffiedrinken na kerktijd ‘in 101’

Kathedraal La Seu in Palma de Mallorca Al vele jaren kom ik regelmatig in Palma en wanneer je bij aankomst vanaf het vliegveld snel naar het westen wilt reizen is het verleidelijk om de MA 20 te nemen. Desondanks valt toch veelal de keuze om via de kustweg te rijden omdat je dan aan de linkerzijde de indrukwekkende haven met jachten en cruiseschepen passeert en rechts de beroemde kathedraal La Seu in haar volle pracht waarneemt. Of dit nu op de dag is, badend in het stralende zonlicht is of ’s avonds wanneer het geheel feeëriek is verlicht, blijft om het even.

In het venster (een van de grootste van de wereld) zijn 1236 stukjes glas verwerkt. In de ochtend tovert het zonlicht bijna magisch gekleurde lichtplekken in de kerk. Op twee dagen van het jaar, begin februari en in november doet zich het verschijnsel van de ‘espectaculo del ocho’ voor. Door de opgaande zon wordt het grote gebrandschilderde raam rond 08.00 - 09.00 uur onder het kleinere gebrandschilderde raam aan de andere kant van de kerk geprojecteerd en zo verschijnt er een ‘ocho’ (oftewel ‘acht’).

Destijds voer Koning Jacobus I in een hevige storm richting Mallorca. Hij beloofde bij veilige aankomst een kerk in Palma te bouwen. De bouw van deze gotische kathedraal – met een lengte van 121 meter en een breedte van 55 meter – startte in 1230 en duurde maar liefst 400 jaar. De entree is rijk gedecoreerd met diverse geometrische figuren en bloemmotieven. In de kerk zijn o.a. de notenhouten koorbanken en het neogotische orgel zeker de moeite waard.

Verder is de door Miquel Barceló ontworpen St. Petruskapel indrukwekkend. Hij heeft hier het Bijbelse thema van de vermenigvuldiging van vis en brood uitgebeeld. Tot tweemaal toe voedde Jezus een menigte van duizenden mensen met enkele broden en vissen als een feestmaal ter ere van Gods overvloedige liefde (Marcus 6: 30 - 44). Het verhaal is afgebeeld op kleurrijke keramieken wanden met een oppervlakte van maar liefst 300 vierkante meter. Het hoofdraam toont de Boom der Wijsheid, waarin een visgraat is verwerkt.

Door een aardbeving in 1851 werd de kathedraal echter deels verwoest, maar gelukkig in volle glorie herbouwd. In het begin van de 20e eeuw leidde Antoni Gaudí de verbouwing van de altaarruimte, waar hij een gigantische kroonluchter plaatste. Het smeedijzeren baldakijn dat hij aanbracht, valt extra op door de talloze lampjes die het geheel verlichten. Je proeft de specifieke Gaudí stijl. Wanneer je in de kathedraal bent en omhoog kijkt, word je overdonderd door de schoonheid van de diverse gebrandschilderde ramen, maar het hoogtepunt is natuurlijk het Roosvenster met een doorsnee van 12 meter.

Naast de kathedraal is het koninklijk paleis gevestigd, maar als de koninklijke familie Felipe en Letizia op Mallorca verblijven, wonen zij in Palacio Marivent. De koninklijke familie woont altijd de dienst op Paasmorgen in de kathedraal bij. Over de schitterende kathedraal La Seu is weliswaar nog veel meer te vertellen, maar dit waren enkele hoogtepunten. Hoe dan ook … een bezoek waard! Thea van Santen-Kloosterman Caleidoscoop – p. 6

Op 27 september hebben we een bijzonder koffiedrinkadres: woongroep Timon aan de Mathenesserweg 101 a. Door de leden van de woongroep zelf kortweg ‘101’ genoemd. Tijdens de kerkdienst van 30 augustus heeft u uw gift aan de Timon woongroep kunnen geven, waar een aantal vaste bewoners aan jongeren een thuis wil bieden. Deze jongeren worden als zgn. meewoners geholpen  met hun financiën, huishoudelijke taken en nog veel meer, zodat ze na twee jaar in staat zijn om zelfstandig te wonen.  We gaan dus deze keer buiten onze kerkkring, maar blijven binnen onze kerkelijke betrokkenheid, die is ontstaan via de diaconie. Al jaren steunt die de woongroep en is zij via een stuurgroep betrokken. Ook komt de diaconie af en toe op bezoek, zoals tijdens het 10-jarig bestaan op 13 september 2013. Daarnaast leerden Albert Taco Molenaar en Irene Jonker elkaar in 2013 kennen. Irene heeft vanaf het begin in 2003 tot 2015 in de woongroep gewoond. Daardoor werd de betrokkenheid van Albert Taco ook groter, die de woongroep al kende via de diaconie. Hij nam deel aan maaltijden en aan een weekend. Irene woont intussen bij Albert Taco en is lid geworden van onze gemeente. Zij kunnen ons goed begeleiden naar ‘101’ en u daar ontvangen. Bij mooi weer kunnen we in de tuin zitten, of anders in de gezellige woonkamer. Daar zijn dan ook enkele bewoners aanwezig. Voor hen zal het een blijk van meeleven zijn als ze zien wie hen steunen, voor u vergroot het de betrokkenheid met het werk van de diaconie. U grijpt deze gelegenheid toch zeker aan? Hopelijk zijn er genoeg mensen die met de auto mee kunnen rijden. Albert Taco en Irene zorgen voor een routebeschrijving naar de Mathenesserweg, waar gratis geparkeerd kan worden. Albert Taco kan mensen met de Metro begeleiden naar Marconiplein. Van daaruit is het nog ruim 5 minuten lopen. En met de fiets is het een tochtje van 25 minuten: almaar rechtdoor langs het Station, de Beukelsdijk en de Van Citterstraat, vervolgens de brug over en ‘101’ bevindt zich even later aan je rechterhand. Janny Korpershoek, Irene Jonker en Albert Taco Molenaar

Permanente Educatie ds Veldman

De Laurentiusdag De Laurentiusdag is een initiatief van samenwerkende kerkelijke en maatschappelijke instellingen in de Maasstad. Op zaterdag 10 oktober organiseren we een vorstelijk viergangendiner in de sfeervolle ambiance van de Laurenskerk voor zo’n 800 gasten van de Voedselbank en daar hebben wij uw inzet hard bij nodig. Wij zijn namelijk op zoek naar mensen die willen helpen met het bedienen tijdens deze maaltijd, die door burgemeester Ahmed Aboutaleb wordt geopend. Hoe kunt u meedoen? Door een e-mail te sturen naar: [email protected]. U krijgt een ontvangstbevestiging via de mail met het verzoek voor een eigen bijdrage van € 25 om twee

borden te sponsoren. Op zaterdag 10 oktober rond vier uur in gebouw “De Heuvel” (dat is tegenover de Laurenskerk) is er een briefing. Wij vragen of u gekleed wilt gaan in een zwarte pantalon of rok met dito schoenen en een witte blouse of overhemd. In september ontvangt u van ons een uitgebreid draaiboek c.q. taakomschrijving en begin oktober uw definitieve taak en met wie u medegastheer/vrouw aan tafel zal zijn. De Laurentiusdag-coördinatiegroep ziet nu met plezier uw aanmelding tegemoet. Erik Maan, consulent maatschappelijke activering

Diaconie

Compassion 4 Humanity, Ghana In juni was Emmanuel Nkrumah op bezoek in Rotterdam en Nederland. Hij logeerde een paar dagen bij Gertruud Doornbos en Pim van Loon en ging met hen mee naar een dienst in de Hoflaankerk. Emmanuel is contactpersoon en projectleider van het project Compassion for Humanity in Ghana. In mei 2014 heeft hij ook een dienst in Pro Rege bijgewoond. Compassion 4 Humanity (C4H) is opgericht om kansarme kinderen op het platteland te ondersteunen. Ze hebben hiervoor een basisschool voor straatkinderen opgericht en een beroepsopleidingsprogramma. Kansarme jongvolwassenen kunnen een beroepsopleiding volgen en mogelijk een eigen bedrijfje starten na de opleiding. Samen met Ghana Education Office worden getalenteerde jonge-

ren geselecteerd, die graag willen leren en zichzelf ontwikkelen. Alle studenten starten met een basisopleiding van 1 jaar. Studenten leren dan basisvaardigheden van het gekozen vakgebied. Na een strenge selectie kunnen studenten die de wens en de mogelijkheden hebben om een eigen bedrijf te starten de gevorderdentraining volgen. C4H betrekt ook de naaste familie bij de sollicitatie en de training. Als gezamenlijke diaconieën (Hervormd en Protestants Kralingen) hebben we een bedrag van 300 euro gedoneerd aan deze stichting. Gertruud heeft regelmatig contact met Emmanuel en volgt zo de ontwikkelingen van het project in Adawso – Oost Ghana. De diaconie Caleidoscoop – p. 7

Al weer meer dan vijf jaar ben ik met veel genoegen predikant in uw midden in Protestants Kralingen. Kreeg een predikant vroeger drie maanden studieverlof per vijf jaar, nu heeft de Protestantse Kerk sinds enkele jaren het systeem van permanente educatie (PE) ingevoerd. Na afstemming in de kerkenraad heb ik besloten in het kader van deze verplichte nascholing, komend jaar een KPV-training te volgen. KPV staat voor Klinische Pastorale Vorming. De cursusbeschrijving zegt het als volgt: “Dit is een training voor wie zich wil ontwikkelen in pastorale communicatie. Klinische Pastorale Vorming (KPV) beoogt de professionaliteit van de pastor te versterken. De training stimuleert je naar jezelf en naar anderen te kijken. Wie ben ik als pastor? Wat doe ik en waarom doe ik dat zo? Wat inspireert mij en waar liggen mijn grenzen? De kracht van het leerproces in een KPVtraining is de wisselwerking tussen theorie en praktijk, tussen individueel leren en leren in een groep. Spiritualiteit en geloofscommunicatie lopen als een rode draad door het programma.” De training omvat 4 blokken van telkens drie weken, verdeeld over de periode september 2015 - mei 2016. In de blokken wordt aan verschillende facetten van het beroep van pastor-zijn aandacht besteed: pastoraat, geestelijke begeleiding, voorgaan in vieringen en leiding geven. Het eerste blok van drie weken is van maandag 21 september t/m vrijdag 9 oktober. Voor pastoraal urgente zaken fungeert ds Ilse Hogeweg als achterwacht gedurende deze drie weken. Ik heb veel zin in deze training en ben erg blij dat de kerkenraad en collega Ilse Hogeweg mij de gelegenheid bieden deze training te volgen. Uiteraard hoop ik dat het volgen van deze training niet alleen voor mijzelf zinvol zal zijn, maar dat ook de gemeente waarin ik als predikant werkzaam ben er iets van zal merken. ds Rian Veldman

Pastoralia Verstoorde communicatie Hoe belangrijk taal en woorden zijn en hoe gewend wij zijn daar mee te communiceren blijkt wel wanneer mensen door hersenletsel lijden aan afasie. Hoe pijnlijk en vaak frustrerend is het wanneer mensen niet meer de woorden kunnen vinden die uitdrukking geven aan wat er in hen omgaat. Het is enigszins vergelijkbaar met de moeite die het ons vaak kost om ons zelf verstaanbaar te maken in het buitenland, zeker in landen waarvan we de taal minder goed beheersen. Mensen met afasie ondervinden dagelijks deze problemen. Afasie is dus een taalstoornis. Geen twee mensen met afasie zijn precies gelijk, afasie is bij iedereen anders. Sommige mensen met afasie kunnen wel goed taal begrijpen, maar hebben moeite met het vinden van de juiste woorden of met het bouwen van zinnen. Anderen spreken juist wel veel, maar wat zij zeggen is voor de gesprekspartner niet of moeilijk te begrijpen; deze mensen hebben vaak grote problemen met het begrijpen van taal. Het taalvermogen van de meeste mensen met afasie bevindt zich ergens tussen deze twee uitersten. Let wel: ­iemand met afasie beschikt over het algemeen over zijn volledige intellectuele capaciteiten! Er zijn wel degelijk nog manieren om te communiceren met afasiepatiënten. Praten met mensen die lijden aan afasie vraagt boven alles veel geduld! Misschien zou je kunnen zeggen dat ieder mens soms lijdt aan afasie, wanneer je het gevoel hebt dat je niet werkelijk kunt overbrengen wat er in je omgaat aan emoties; een vorm van emotionele afasie. Ook dat vraagt om geduld met ons zelf en met de ander. Geduld is niet voor niets een gave van de Geest. Paulus schrijft dat de Geest woordloos ons zuchten bij God brengt (Romeinen 8:26).

Pastoralia Broeder C. Hoogstad, Nancy Zeelenbergsingel 333, heeft een nare uitslag te horen gekregen, hij is na zijn operatie in het Erasmus MC nu weer thuis. Wij wensen hem en zijn vrouw de dragende kracht van de Eeuwige. Zuster Sj. Hordijk-Vriesema, Buitenbassinweg 456, heeft een operatie in juli moeten ondergaan. Gelukkig kent zij een goed herstel. Wij hopen dat het zo verder zal gaan. Jenny Staal, Prinsenlaan 467 moest vanwege complicaties na een toch al ingrijpende operatie veel langer verblijven in het Havenziekenhuis dan verwacht. Een flinke tegenvaller. Gelukkig is zij nu weer thuis. We bidden haar een gezegend herstel toe. Zuster D. van IJperen-Helder, Avenue Concordia 9 B, is tijdens haar vakantie getroffen door een oogontsteking, die haar zicht in één oog

Dank voor gelukwensen zeer verminderd heeft. Een plotselinge ziekenhuisopname in Winterswijk, daarna in Rotterdam. Wij wensen haar en haar man heel veel sterkte in deze toch al zo bewogen maanden. Chiel Bakker, Van der Bassenstraat 4, heeft een licht hartinfarct doorgemaakt. Na het plaatsen van een zgn. stent mocht hij snel weer naar huis, waar hij nu verder moet herstellen. Wat een schrik en wat veel om te verwerken in een tijd van verdergaan in rouw en verdriet. De troost van God bidden wij hem toe. Otto van der Meer, Hoflaan 97, heeft een maandenlange behandeling in Harderwijk-Ermelo afgerond. Otto en Annemieke zijn dankbaar dat het einde van de behandeling er is, en dat Otto nu weer kan werken aan re-integratie van werk. Alle goeds gewenst! Geertruida van der Pol-Hulshoff, ’s Gravenwetering 214, heeft haar knie gebroken. Een operatie was nodig ter herstel. Plotseling je vrijheid kwijt zijn … wij wensen haar heel veel sterkte. Gerda Mank is verhuisd van Hoppesteyn naar zorgcentrum Pniël. Een verhuizing omdat meer zorg noodzakelijk was … voor Gerda erg moeilijk. Wij wensen haar alle kracht en Gods troost toe. Zuster C. Boot-Hoogstad, Sionstraat 240, heeft een hartinfarct doorgemaakt. Op haar hoge leeftijd een grote schrik. Gelukkig mocht zij snel weer naar huis, helaas zijn haar krachten erg afgenomen. Dat God haar rots en haar rust is en blijft, bidden wij haar toe. Koos Schimmer, Ardalaan 28, is na afloop van de dienst van 23 augustus niet lekker geworden - hij bleek opnieuw een tia te hebben doorgemaakt. Met Koos danken wij God dat hij nog bij ons is, en bidden wij om rust en kracht om weer verder te gaan. Dick van den Bosch (Het Groenenveld 8, Hendrik Ido Ambacht, of op zijn volkstuin: ATV Toepad 85) moest een onderzoek ondergaan dat helaas op het laatste moment niet door kon gaan. Wij wensen Dick en Maja veel sterkte in deze dagen.

Bloemen In juli en augustus gingen deze naar: Anna den Hertog-Karpenko, een van onze organisten, omdat zij in juni glansrijk is geslaagd voor haar examen aan het conservatorium. Echtpaar Bartelse-Van der Torre, Adamshofstraat 15 c, vanwege hun 55-jarig huwelijk. Zo lang met elkaar verbonden te zijn in voor- en tegenspoed stemt dankbaar. Broeder G. van der Waa, Bovenover 3, die zijn 95ste verjaardag vierde. Zuster M.E. Boon-Hofman, Watertorenweg 185, als blijk van medeleven. Zij is thuis aan het herCaleidoscoop – p. 8

Op 20 augustus waren wij 45 jaar getrouwd en dat bleef voor u niet verborgen, zo merkten wij. Op de dag zelf werden we al verrast door bloemen en allerlei felicitaties. Daar kwamen ook nog eens de bloemen uit de kerk van de zondag erna bij. Niet zo maar een boeket maar een prachtig feestboeket. De mededeling daarvan gaf ook weer aanleiding tot gelukwensen via emails, kaarten en telefoontjes. Wij zijn heel blij en dankbaar met al deze tekenen van meeleven vanuit ‘onze’ gemeente. Van die 45 jaren hebben we er tenslotte al 20 jaar met u gedeeld en we hopen met al die gelukwensen op een vervolg! Heel veel dank aan u / jullie allen. In verbondenheid, Laurens en Judith Korevaar – van de Ridder stellen na een opname in ziekenhuis en Pniël. Broeder Maarten van Seters, Admiraliteitskade 23 H als teken van medeleven. Hij is thuis aan het herstellen na een opname in Pniël. Zuster E.A. Berlijn-Meerman, Maria Wesselingstraat 239, vanwege haar verjaardag. Zuster W. Mooiman, Kralingsweg 147, als blijk van verbondenheid. Laurens en Judith Korevaar-v.d. Ridder, Kralingse Plaslaan 49 B, zij vierden hun 45-jarig huwelijk. Zuster Tiny van Loon-Glashouwer, Aegidiusstraat 116 om twee redenen: haar 85ste verjaardag en ook haar afscheid als lid van de cantorij. Zij was sinds de oprichting (19 jaar geleden) al lid. Wij bidden allen die bloemen ontvangen hebben van harte Gods zegen toe.

In memoriam Op 27 juni is op 66-jarige leeftijd rustig ingeslapen zuster Lijntje – Lenie – van der LindenWoerlee. Zij woonde met haar geliefde man Aart aan de Clazina Kouwenbergzoom 290. Ze waren al meer dan 50 jaar elkaars geliefden. Lenie was een geliefde, zorgzame en vriendelijke vrouw. Zij was de spil van het warme gezin waarin zij opgroeide en was later voor haar zoon Jan een zorgzame, wellicht wat overbezorgde moeder. Ook op haar werk was zij zeer sociaal. Ze genoot van vakanties, onder meer met haar zus. Aan één vakantie hield ze hartsvriendin Margriet over, die haar tot op het laatst samen met haar man Aart liefdevol heeft verzorgd, nadat de doktoren de strijd tegen kanker had-

den opgegeven. Thuis vond zij de vrede en het vertrouwen om het leven los te laten. Op haar slaapkamer hing het tegeltje dat al generaties meeging met de vertrouwde tekst: ‘De heere is mijn Herder, mij zal niets ontbreken’ (Psalm 23:1) Op 2 juli hebben we haar, na een in meerdere opzichten warme uitvaartdienst, begraven. Wij bidden haar man Aart en haar zoon Jan, schoondochter en kleinkinderen die in Australië wonen verbondenheid en Gods draagkracht toe in dit gemis. Op 30 juni is overleden Jan Maarten Andries van Baardewijk, in de leeftijd van 77 jaar. Jan had altijd al een kwetsbare gezondheid, maar de laatste weken werd zijn gezondheid steeds brozer en is hij uiteindelijk in Pniël overleden, tegenover de Hoflaankerk waar hij zich zeer verbonden mee wist. Hij was gelukkig getrouwd met Hildegard Stahl. Zij heeft hem als vrouw en verpleegkundige altijd liefdevol en daadkrachtig bijgestaan in zijn kwetsbare gezondheid. Jan was een geboren en getogen Rotterdammer (Hillegersberg) en een echte ondernemer. Dat bracht hem in vele landen over de wereld. Zijn kinderen René en Monique zijn beiden in zijn spoor verder gegaan als ondernemers in binnen- en buitenland. Monique woonde jarenlang in Israël waar Jan en Hildegard samen vaak naar toe gingen en zo een bijzondere band kregen met dit land. Jan was trots op zijn kinderen en kleinkinderen en zij op hem, zo bleek tijdens de rouwdienst op maandag 6 juli op Oud-Kralingen. We l­ azen over de wolk van getuigen uit Hebreeën 11, waarin Jan ook zijn dierbare ouders opgenomen wist. De ‘menigte geloofsgetuigen’ die ons omringt, te beginnen bij aartsvader Abraham, dat zijn mensen van alle tijden, die hun leven lieten vormgeven en bepalen door het geloof in God. Jan is nu een van deze hemelse getuigen die zijn leven liet vormen door zijn geloof en door de liefde van God. Moge zo de gedachtenis van Jan van Baardewijk ons blijvend tot zegen zijn. Wij bidden echtgenote Hildegard, zoon René, dochter Monique, kleinkinderen en verdere familie Gods troostende kracht en nabijheid toe. Op 4 juli is overleden zuster Johanna van Slingerland-Paulus in de leeftijd van 97 jaar. Op woensdag 8 juli is zij begraven op OudKralingen. Voormalig pastoraal werker in Kra-

lingseveer, mw Van Maanen hield hieraan voorafgaand in de familiekring een overdenking over Psalm 103 ‘Dat de Here zich ontfermt over die Hem vrezen’. Anna was tientallen jaren lang de weduwe van Arie van Slingerland. Ze was een geliefde zus, schoonzus en (oud)tante. Ze heeft geen gemakkelijk leven gehad. In de oorlog is ze hals over kop getrouwd met Arie om niet te werk gesteld te worden in Duitsland. Na de oorlog moest ze kuren in het sanatorium te Zeist vanwege de TBC. Na enkele jaren huwelijk, werd echtgenoot Arie door een ongeluk op zijn werk invalide. Dat waren arme tijden. Anna heeft haar hele leven gewerkt, vanaf haar 12e als dienstmeid in de Hoflaan, en later toen haar man invalide werd. Tot op hoge leeftijd hielp zij graag bij het schoonmaken van haar eigen dierbare huisje in Kralingse­veer en andermans huis. Als vast ritueel ging zij elke avond ‘bijbelen’. Afgelopen november kreeg ze te horen dat ze ongeneeslijk ziek was. Ze vond het lastig daar mee om te gaan. Ze is al die maanden zeer liefdevol verzorgd in haar eigen huisje door haar naasten die alles voor haar betekenden en dat was wederzijds. Op de rouwkaart stond: ‘Here, u ziet me hier toch wel?’ Om haar te gedenken zongen wij daarom in de eredienst psalm 121:4 ‘De Heer zal u steeds gadeslaan, Hij maakt het kwade goed, Hij is het die u hoedt. Hij zal uw komen en uw gaan, wat u mag wedervaren, in eeuwigheid bewaren.’ Wij bidden haar nabestaanden Gods troostende nabijheid toe. Op 14 augustus is overleden Nelly van den Heuvel, in de leeftijd van 80 jaar. Zij woonde Oostmaaslaan 556. Al zo lang wist zij dat haar einde dichtbij was, vele maanden is zij verzorgd in hospice de Regenboog, trouw bezocht door haar zuster en broer. Daar heeft zij nog veel tijd gekregen, ontving veel meeleven van velen. In een etmaal tijd werd haar situatie opeens zeer zorgelijk en is zij overleden. Nelly van den Heuvel is geboren en opgegroeid in Anna Paulowna. Zij werd apothekersassis­ tente, studeerde graag en met grote discipline, en zo werd zij arts, later dermatoloog. Zij was bewust levend en gewetensvol, met zorg voor velen en oog voor de mens. Zo was zij in haar Caleidoscoop – p. 9

werk, zo was zij als arts, zo was zij als collega. Zo was zij ook als gelovige: zeer bewust, betrokken en gewetensvol. Op 20 augustus was de dankdienst voor haar leven in de aula op de begraafplaats Oud-Kralingen. Haar ­leven lang las zij dagelijks uit de bijbel, er waren voor haar zo veel sprekende liederen en bijbelteksten. Eén zeer kort gebed werd voor haar zeer belangrijk in de laatste maanden: God boven mij, Jezus naast mij, de Geest in mij… dit gebed vatte voor Nelly van den Heuvel haar geloof samen. Woorden om je aan vast te houden, als je alles, het leven zelf moet loslaten. Het zijn ook woorden om je aan vast te houden als je verder moet gaan. Over de grens van dood en leven bidden wij dit gebed met Nelly mee, voor onszelf en ieder die bemoediging nodig heeft. Dat de Eeuwige haar zuster Bep van den Heuvel en haar broer en schoonzus Koos en Marianne van den Heuvel, alle familie draagt en troost, dat is ons gebed.

Gedicht Dit ene weten wij en aan dit één houden wij ons vast in de duistere uren: er is een Woord dat eeuwiglijk zal duren, en wie ‘t verstaat, die is niet meer alleen. (Liedboek 2013 blz. 1369 – Tekst van Henriëtte Roland Holst, ook op muziek gezet door Mariëtte Harinck. Te beluisteren op de cd ‘Tussen de tijd’ van het Nieuw LiedFonds, ook te vinden op Youtube)

met hartelijke groet, ds Ilse Hogeweg en ds Rian Veldman

Lieve gemeenteleden: Heel veel dank dat jullie me steunden na het plotseling overlijden van mijn lieve man en levenskameraad: Ger Luth. Ik voel de kracht daarvan van God en van jullie. Het troost me. Lutina Luth

Ouders en kinderen De grote Sponsorloop!

STARTZONDAG: zingen met de buren en… MUZIEKMEESTER PETER!!

Speciaal voor ons komt muziekmeester Peter naar de startzondag! Als je niet op de NPRS naar school gaat ken je hem vast nog van de scholendienst … Na de kerkdienst is er drinken met lekkere hapjes, en daarna gaat muziekmeester Peter ons aan het werk zetten. Zingen en swingen, kom ook! Vrijdag 11 septem­ber is het al zo ver! De Grote Sponsorloop. Een estafetterun om geld in te zamelen voor de inrichting van de zolder van de Hoflaankerk. Verzamelen rond de tafeltennistafel bij de kinderboerderij in het Kralingse Bos, om 18.30 uur. Trudy van As en Jan Willem Bakker hebben op zondag 30 augustus in de kerk flyers uitgedeeld waarop jouw sponsors kunnen aangeven hoeveel geld ze je geven als je meeloopt in de estafetterun. Als je nog zo’n flyer wilt hebben, mail Trudy ([email protected]) of Jan Willem ([email protected]) De zolder boven de kerkenraadskamer en het kerkkantoor van de Hoflaankerk is nu nog een koude en

donkere rommelzooi waar alleen de dappere doordouwers van de Actie Schoenendoos een paar weken per jaar hun goede werken doen. Maar hij gaat binnenkort verbouwd worden. En dan wordt het een prachtige soos- en samenkomstruimte, vooral bestemd voor de jongeren in de kerk. (Logisch, achter zo’n lange trap.)

Hét bijbelblad voor kinderen

Er is een heleboel geld gevraagd aan allerlei fondsen om de verbouwing te kunnen betalen. Het geld dat met de Sponsorloop bij elkaar wordt gebracht, is bestemd voor de inrichting van de zolder. Want dat kost ook nog aardig wat geld. Je begrijpt, hoe verder je loopt, hoe beter je zit.

Bijbelfestival Een dagje uit in de herfstvakantie? Kom naar het Bijbelfestival en laat je inspireren door de Bijbel! Het Bijbelfestival is een gratis festival van het Nederlands Bijbelgenootschap, voor kinderen en hun (groot)ouders. Op 24 oktober van 10 tot 16 opent DeFabrique in Utrecht haar deuren voor dit evenement.

Aan iedereen is gedacht

Kinderen én hun (groot)ouders, denkers én doeners, kijkers én

luisteraars: aan iedereen is gedacht. Kom naar de optredens van de Zandtovenaar en Elly en Rikkert. Doe bijbelproefjes in het Bijbellab, speel met je hele gezin mee met de interactieve familievoorstelling van de Wonderwolk of beleef de Samenleesbijbel tijdens de Samenleesbijbelshow.

Programma

Het programmaoverzicht vind je op internet. Bekijk het programma en meld je aan: www.bijbelgenootschap.nl/bijbelfestival

Alef is het nieuwe bijbelblad van het Nederlands Bijbelgenootschap speciaal voor kinderen van 7 t/m 12 jaar. In dit kindermagazine komt de wereld van de Bijbel dichtbij. Een spannend bijbelverhaal, antwoord op bijbelvragen, weetjes over bijbelse personen, puzzels en proefjes. Kinderen ontdekken met Alef dat de Bijbel relevant is voor hun dagelijks leven. Het blad heet Alef, omdat dat de eerste letter van het Hebreeuwse alfabet is, de taal van het Oude Testament. Alef is een stoer figuurtje met lef dat samen met de kinderen gaat schatgraven in de wereld van de Bijbel. Het eerste nummer van Alef is verkrijgbaar vanaf 24 oktober. Het bijbelblad zal 10 keer per jaar verschijnen. Voor € 15,– per jaar abonneer je je op dit blad. Gratis proefnummer: [email protected] | t (023) 514 61 46 Caleidoscoop – p. 10

Een unieke reis, bijzondere ervaringen

Muzikc | Pro Rege

Gun uzelf een mooi concert! Daniel Quartet opent concertseizoen!

Wij (Elsa en Hiddo) hebben een geweldige reis gemaakt door Zuidelijk Afrika (Zuid-Afrika, Namibië, Botswana en een klein stukje Zimbabwe / Victoria Watervallen). De reis duurde al met al 3 weken en ons vervoermiddel was een 4 x 4 safari-vehicle (klein busje voor 12 passagiers). We hadden een kleine groep van 7 passagiers, een gids/chauffeur en een vertaler (voor een jongedame uit Franstalig Canada). We vertrokken vanuit Kaapstad en op de 4e dag bij de grensovergang van Zuid-Afrika naar Namibië stond bijgaand bord (foto) met de tekst: “Welkom in Namibië. Jezus zei: Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand kan bij de Vader komen dan door mij”- Johannes 14-6. Dat was nog eens een welkom, ik wist dat ik een mooi land ging bezoeken of was het misschien God’s country? We bezochten Fish River Canyon bij zonsondergang, de Grand Canyon in het klein. Een wandeling langs de kloof / ravijn met schitterende uitzichten en lichtval. Twee dagen later Sossusvlei (rode zandduinen van wel 300 meter hoog, door de wind gevormd) bij zonsopgang. Daarna ­Deadvlei (een vallei met een dikke oude kleilaag (wit) met dode bomen erop, omringd door die rode zandduinen. Schitterend! Het landschap was verder droog, redelijk kaal, heuvelachtig met wat gras, struiken en her en der wat bomen (vooral bij droge rivierbeddingen). We passeerden kleine dorpjes met schamele hutjes van leem en takken, heel eenvoudig en sober. Soms stond er in een klein stadje een wat groter, luxer en mooier gebouw met een toren en een kruis (de kerk). Op zondagochtend zag je groepen mensen in hun zondagse kleding (mannen in het pak en vrouwen ook met mooie kleding aan) langs de weg lopen, op weg naar een kerk / ontmoetingsplek om een dienst van woord, gebed en gezang mee te maken. Dan ’s avonds die Afrikaanse luch-

ten met zonsondergang, die oranje en rode gloed, die langzaamaan verkleurt. De avond en de nacht viel al vroeg (ca 19.00 uur) en dan de maan (kleine cirkel op zijn rug) dichtbij de aarde en de sterrenhemel, zo veel sterren en hele stelsels, al dat licht. Prachtig. Wat is Gods schepping en creatie toch mooi. Bij de 1e grensovergang van Namibië naar Botswana lag een boekje – The Survival Guide. Een mooie voorkant met palmboom, zee en ondergaande zon. Je verwacht dat daar allerlei tips in staan wat te doen, wanneer je – in the middle of nowhere – vast komt te zitten en niemand kan bereiken (met je mobiele telefoon). Hoe dan te overleven? Maar er staan allerlei bijbelteksten in om je moed en kracht te geven en te troosten. Is je situatie te moeilijk? Jeremia 5: 25, Jesaja 59: 1 en 2 – de arm van de Heer is niet te kort om te redden, zijn gehoor niet te zwak om te luisteren, 2 Korintiërs 5: 7 – we leven in vertrouwen op God, wat komen gaat is nog niet zichtbaar, etc. Het voedsel dat je nodig hebt: Mat. 4: 4; Romeinen 12: 2 Petrus 2: 2 en 3. Mijn zaklamp in duisternis: Psalm 119: 105; Romeinen 3: 3; 1 Korintiërs 1: 30 etc. Een uitgave van de International Bible Society. Ik vond en vind dit zeer bijzonder. Zo’n boekje / survivalgids met allerlei bijbelteksten voor bepaalde situaties, waarin je kan verkeren. Daarnaast hebben we veel van het mooie dierenleven gezien in de nationale parken tijdens game-drives. Eerst springbokken en oryxen (gemsbokken – krachtig en sierlijk tegelijk), zebra’s, giraffen, gudu’s, olifanten, neushoorns, leeuwen (mannetjes met prachtmanen, van zeer dichtbij), bavianen en hele mooie vogels (kingfisher, marabu, starling en storks). Dan hebben wij het voorrecht het mooie van Gods schepping aan den lijve te ervaren en keer je weer blij en dankbaar huiswaarts naar het goede en vertrouwde Kralingen. Hiddo en Elsa Oosterhuis Caleidoscoop – p. 11

Op vrijdag 18 september speelt het beroemde Daniel Quartet in Pro Rege. Dit kwartet is in 1974 opgericht in Israël en vestigde zich in 1976 in Nederland, van waaruit het zich een snel groeiende reputatie verwierf binnen en buiten Europa. Zij spelen op de belangrijkste podia in ons land, maar ook in vooraanstaande muziekcentra in de VS, zoals Carnegie Hall in New York, Chicago en Los Angeles. Zij hebben gekozen voor Centrum Pro Rege, vanwege de akoestiek en sfeer van het gebouw. Het quartet bestaat uit: Quirine Scheffers, viool; Misha Furman, viool; Itamar Shimon, altviool; Joanna Pachucka, cello. Op het programma staan: • Haydn: strijkkwartet opus 74 nr. 1 in C, en Partos Concertino • Schumann: strijkkwartet nr. 3. De toegangsprijs bedraagt: E 20,– aan de zaal; E 18,– in de voorverkoop via Boekhandel Amesz, la Mer/Berlioz aan de Kortekade en bij Van der Heijde Bladmuziek (Donner, Coolsingel). U kunt ook reserveren via: [email protected]. In de toegangsprijs is een consumptie inbegrepen. Het concert begint om 20.00 uur.

Jazz zonder oordoppen! Op vrijdag 25 september is er een optreden van de Rotterdamse Barbara Blijlevens met haar band. Barbara is een jazz-zangeres zoals je maar eens in de zoveel tijd tegenkomt. “Toen ik haar hoorde zingen wist ik het gelijk; zij heeft het, van haar zullen we nog veel gaan horen” (Johan Clement). En Jarmo Hoogendijk: “Het maakt niet uit wat Barbara zingt; de blues zit in haar.” Barbara is geïnspireerd door Nina Simone, Ray Charles, Abbey Lincoln en Sister Rosetta Tharpe. Het concert begint om 20.00 uur. De toegangsprijs bedraagt E 15,– aan de zaal en E 12,50 in de voorverkoop. Een sympathiek optreden, dat de oren streelt.

Vanuit de Algemene Kerkenraad

Samenvoeging wijkgemeenten Immanuel Gedurende een groot aantal jaren is, klaarblijkelijk met ieders goedkeuren, de wijkgemeente Immanuel gezien als één wijkgemeente met één kerkenraad. Formeel bestaan echter de wijkgemeenten Immanuel Oost en Immanuel West nog steeds. Voor de afsplitsing van de Immanuelgemeente van de hervormde gemeente Kralingen is het van belang dat de beide wijkgemeenten worden samengevoegd en dat we dus de gegroeide situatie gaan formaliseren. De algemene kerkenraad heeft in zijn vergadering van 27 augustus j.l. besloten deze procedure te starten. De procedure voor het samenvoegen van wijken is als volgt:

• De AK hoort de wijkkerkenraden van Immanuel op 17 september. • De desbetreffende stukken worden in de week van 14 t/m 18 september voor gemeenteleden ter inzage gelegd in de Hoflaankerk (maandag t/m donderdag van 9 tot 12 uur) en de Immanuelkerk (maandag t/m vrijdag ’s avonds, evt. na overleg met de koster, telefoon 4207658). • Tot en met 22 september kunnen gemeenteleden reacties sturen naar de scriba van de AK, die ook (indien gewenst) informatie kan geven. • De scriba van het Breed Moderamen van de classis is van de start van deze procedure op de hoogte gesteld. Wij hopen dat de clas-

sicale vergadering op 21 september met de samenvoeging van de wijken zal instemmen. • De AK vergadert op 24 september en zal dan, als aan de kerkordelijke eisen is voldaan, het besluit tot samenvoegen van de wijkgemeenten Immanuel Oost en Immanuel West nemen. Graag houden wij u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen. Namens de algemene kerkenraad, Arnold Zonnenberg, scriba

Tournooi 107, 2924 VG Krimpen aan den IJssel e: [email protected], t: (0180) 515 985

2 juli, een korte impressie van:

De kerkenraadsvergadering Op 2 juli hadden we de laatste kerkenraadsvergadering voordat de meeste leden met vakantie zouden gaan. Zoals gebruikelijk is er zo’n laatste vergadering extra veel te bespreken. Bij de mededelingen wordt nog even stilgestaan bij het vertrek van de cantor, Pieter van Breugel, en de aankondiging van zijn opvolger. De opvolgster van Pieter wordt Mirjam van den Hoek, 21 jaar en studente koordirectie aan het conservatorium van Rotterdam. Zij heeft haar derde jaar van de Bacheloropleiding met succes volbracht. Nog één jaar te gaan. Zij studeert onder anderen bij Wiecher Mandemaker. Haar kennismaking met onze cantorij is zeer hartelijk verlopen. De kerkenraad is verheugd over deze toekomstige samenwerking en er wordt toestemming gegeven om het contract op te maken. Na de goedkeuring van diverse verslagen (kerkenraad, moderamen) behandelen we een aantal beleidsnotities. Over het proces van “Delen en Helen” vindt weer uitgebreide discussie plaats. Dat moet ook wel, want het gaat tenslotte om onze kerk en de toekomst van Protestants Kralingen. Zoals bekend wordt in Prinsenland gewerkt aan verdere samenwerking tussen de (N-H) Immanuëlkerk en de (Geref) Verrijzeniskerk. Om de afsplitsing van de Immanuëlkerk mogelijk te maken moet er een beslissing binnen de N-H kerk van Kralingen aan beide zijden van de A-16 worden genomen. De kerkenraad is enthousiast over het conceptbeleidsplan 2015-2019. Er is goed voortgebouwd

op het vorige beleidsplan. De kerkenraad stelt het concept vast, en dit stuk zal dienen als uitgangspunt voor de retraite op zaterdag 5 september en daarna in een gemeenteberaad ter vaststelling aan de gemeente worden voorgelegd. Inhoudelijk onderstreept de kerkenraad de in het stuk genoemde behoefte aan een volledige fusie van Kralingen Oost en de Gereformeerde Kerk Kralingen, en de noodzaak om een oplossing te zoeken voor Kralingen West. Een constructie van een Algemene Kerkenraad voor Kralingen met daaronder 2 wijkgemeenten is voorstelbaar. Anderzijds moet de discussie langs het inhoudelijke en het financiële spoor nog gevoerd worden. We spreken hierover in termen van “identiteit en zelfstandigheid”, maar ook van “kiezen of kabelen”. Op de agenda van deze kerkenraadsvergadering stond ook (zoals gebruikelijk, ééns per jaar) de evaluatie van het afgelopen jaar. We kijken daarin naar de werkverslagen van de beide predikanten en naar de voorbereide gespreksverslagen over het functioneren van onze kerkenraad zelf. We besluiten deze verslagen niet af te raffelen, maar deze te agenderen in de retraite van de kerkenraad in het nieuwe seizoen. De werkgroep Duurzaamheid (leden: Janny Korpershoek, Tea Knijff, Albert Taco Molenaar en Anne Gercama) vroeg de kerkenraad uit te spreken dat we van Protestants Kralingen moeten proberen een “groene kerk” te maken. En een “fairtrade” kerk. Groen betekent o.a. Caleidoscoop – p. 12

dat we moeten streven naar zo veel mogelijk verantwoord energiebeheer. Duurzaamheid van je gebouwen en vermindering van gebruik van fossiele brandstoffen is daarbij het doel. Bij de “fairtrade” kerk moet je denken aan het gebruik van allerlei levensmiddelen uit landen waar verantwoord wordt verbouwd. De kerkenraad is verdeeld over het werkgroepvoorstel. Er moet al heel veel werk worden verzet voor alle kerkelijke activiteiten en daar is – gezien de overvolle agenda’s – niet iedereen even enthousiast over. Het college van kerkrentmeesters van Pro Rege gaat kijken naar het draaiboek dat is ontwikkeld bij andere kerkgemeenten en vervolgens bezien wat daaruit kan worden gerealiseerd. Een verslag van de werkgroep Vorming en Toerusting wordt ook besproken. De leden van deze werkgroep zijn Atty de Bruin, Jeanette Doorduijn, Sabina de Lange, Ilse Hogeweg, Rian Veldman en Gijs Roodhorst. De werkgroep heeft heel veel activiteiten ontplooid. Niet zozeer om die activiteiten zelf uit te voeren, maar om die aan te jagen, te ondersteunen en ook nieuwe activiteiten te bedenken. U kunt dat terugzien in de programmabijlage die als omslag om deze Caleidoscoop zit. De kerkenraad spreekt uit dat er heel veel waardering is voor dit werk van de taakgroep, en dat de groep wordt opgeroepen voort te gaan met haar werk. De volgende kerkenraadsvergadering staat gepland op 23 september in de Hoflaankerk. Koos van der Steenhoven

Konstanz am Bodensee, Jan Hus, EBG In het zomernummer van Caleidoscoop schreef ds Ilse Hogeweg een stukje over de betekenis van kerkhervormer Jan Hus, die dit jaar 600 jaar geleden in Konstanz als ketter ter dood werd gebracht. Er loopt een rechte lijn van Jan Hus naar de Evangelische Broeder Gemeente die voort is gekomen uit het zendingswerk van de Hernhutters, volgelingen van Jan Hus. Vandaar dat de broeders en zusters van de EBG in de Avenuekerk in dit herdenkingsjaar een Hus-reis naar Herrnhut organiseerden. Zij stuurden ons een verslag daarvan op. En ook ontvingen we een artikeltje van Ank Losekoot over de Zuid Duitse stad Konstanz (aan de Bodensee, op de grens met Zwitserland) en het grote kerkelijk en menselijk drama dat zich hier afspeelde.

Het verhaal van Ank Losekoot: Onlangs was ik in Konstanz am Bodensee, een schitterende oude stad. Aan het begin van onze jaartelling woonden hier de Kelten. De Romeinen bouwden er een vlootbasis. Omstreeks 300 na Christus bouwde keizer Constantinus Chlorus een fort: Constantia, op de plaats waar nu de Munster – de Domkerk – staat. Rond het fort ontstond een stad. In 590, de periode van de Alemannen, werd Konstanz een bisschopszetel. Door de linnenindustrie die in de veertiende eeuw opkwam werd de stad rijk en welvarend. Daardoor mocht de stad het 16e Algemene Concilie van de Rooms-Katholieke kerk organiseren (1414 - 1418), waar paus Martinus V werd gekozen op 8 november 1417. Keizer Sigismund had dit concilie bijeengeroepen om het schisma van de drie pauzen op te lossen, teneinde de eenheid in de Roomse kerk te behouden. Tevens werd afgesproken dat ketterij streng aangepakt zou worden. Het concilie werd gehouden in het Kaufhaus aan de haven, thans bekend als Das Konzil. Het gebouw staat er nog. Er is onder meer een restaurant in gevestigd.

De zeer kritische, hervormingsgezinde Boheemse priester en professor Hus was in 1410 al door de aartsbisschop van Praag geëxcommuniceerd. Hij kwam naar het concilie op uitnodiging van Keizer Sigismund, die hem een brief van vrijgeleide gaf, om zijn “rechtgelovigheid” te bewijzen. Ondanks het vrijgeleide werd Hus gevangen gezet. Op 6 juli 1415 werden de dwalingen van Hus in 30 stellingen veroordeeld. Hus wenste zich niet te onderwerpen. Keizer Sigismund brak zijn belofte van vrijgeleide en keek de andere kant op. Nog dezelfde dag werd Hus als ketter verbrand op het toernooiveld in Konstanz, thans een gezellig pleintje vol terrassen. Zijn laatste woorden zouden geweest zijn: Pravda viteesi. (De waarheid overwint.)

Het verhaal van broeder Arjan Bresijn Om de dood van Johannes Hus te gedenken, reisden wij al zingend vanuit Rotterdam en Utrecht met de bus naar Herrnhut, diep in Duitsland nabij de Tjechische grens. Dit, nadat dominee Erik Jan Stam de dag met gebed had geopend. Op 3 juli werden wij hartelijk ontvangen in de Caleidoscoop – p. 13

kerkzaal van EBG Herrnhut. Daarna bezocht ons gezelschap de begraafplaats van de EBG. Na het middageten koersten we naar de Hernhutter sterrenfabriek waar over het ontstaan en de geschiedenis van de Adventster werd verteld. Zaterdagmorgen 4 juli was er een bezoek aan Mlad Boleslav waar de oude sporen van de Broeder Uniteit (Boheemse broeders) nog herkenbaar zijn. Aansluitend gingen wij naar Zelezny Brod waar het herdenkingsweekend van Jan Hus werd georganiseerd. Rond de klok van vijf uur begon de viering van het heilig Avondmaal. EBG-ers uit verschillende landen vieren Avondmaal met dezelfde liederen, maar ieder in de eigen taal. Dit werd een speciale gebeurtenis, mede omdat EBGRotterdam zijn eigen Avondmaal attributen had meegenomen en wij allemaal in het wit waren gekleed. De avond werd afgesloten met een diner en een toneelstuk “Jan Hus and the question of truth”. Nog een beetje vermoeid, maar gesterkt door de Heer woonden we op zondag 5 juli de kerkdienst bij. Dominee Jiri Polma ging voor en de dienst werd in drie talen vertaald. EBG-Rotterdam, bijgestaan door zusters en broeders uit Zeist en Herrnhut, zong een Surinaams lied: “Haleluya Préise Masra”. Na de dienst reden wij naar Praag om ook nog iets van deze stad te zien. Een mooie afsluiting van deze reis en tot ieders genoegen was er voor ons een uitgebreid lopend buffet aan boord van een rondvaartboot.

(Hervormd)

Colleges van kerkrentmeesters en diakenen In de Hervormde Algemene Kerkenraad van juni zijn de jaarrekeningen 2014 van zowel de diaconie als de kerkrentmeesters besproken. De definitieve goedkeuring kan pas gegeven worden na publicatie van de samenvatting in de kerkbladen en nadat de gemeenteleden de mogelijkheid hebben gehad de jaarrekening in te zien. Daarom liggen de jaarrekeningen tot 23 september ter inzage op het kerkelijk bureau. Graag eerst even een afspraak maken met de dames van het bureau, t (010) 411 20 75.

Jaarrekening gemeente Afgelopen jaar was het exploitatietekort van de Hervormde Gemeente Kralingen (= Kralingen samen met Immanuël) € 57.871. Daarbij is dan rekening gehouden met het positieve exploitatie-overschot van de begraafplaats en met de verkoop van de pastorie aan de Evenaar. Zonder de inkomsten van de begraafplaats hebben de kerkelijke gemeenten samen een tekort van € 183.717. In bijgaande tabel ziet u wat de baten en lasten zijn.

Wijkgemeentes Kralingen In 2014 is de bezetting van de predikantsplaatsen weer het hele jaar op 1,4 fte (ds Ilse Hogeweg en ds Mark van Pelt). Samen met de kerkelijk werker voor 0,5 fte en de missionair werker (die niet ten laste van onze gemeente komt) kan het (betaalde) pastorale en herderlijke werk uitvoering krijgen. Het tekort is kleiner dan begroot. Wij zijn dankbaar dat de bijdrage levend geld zelfs hoger lag dan in 2013, gezien de landelijke trend mogen we niet klagen.

Wijkgemeente Immanuel In 2014 waren naast de 1 fte predikant (EvertJan Vledder) ook nog 2 kerkelijk werkers part-

Exploitatie Hervormde gemeente 2014

time aan de slag. Aan het einde van het jaar is van de kerkelijk werkers afscheid genomen. De giften en bijdragen blijven dalen. De leeftijdsopbouw van de wijkgemeente speelt daarbij een rol. De pastorie aan de Evenaar is met een mooie boekwinst verkocht.

Begraafplaats Oud Kralingen Het aantal begrafenissen in 2014 lag aanzienlijk hoger dan in 2013. Vanwege de goede omzet hebben we ook wat extra onderhoudswerk gedaan. Een aantal vakken is opgehoogd, wat ook hard nodig was.

Vooruitblik Net als vorig jaar, blijven er veel zorgen over de financiële situatie van onze kerk. De laatste jaren kon de Hervormde kerkelijke gemeente alleen op dezelfde voet doorgaan door de inkomsten van de begraafplaats. Die inkomsten nemen de laatste jaren wel af. Een gezonde financiële huishouding van de kerkelijke gemeente is het doel, zonder daarvoor afhankelijk te zijn van de omzet van de begraafplaats. Er is balans nodig tussen uitgaven en inkomsten. Het hele jaar zijn we in verband met de voorgenomen fusie tussen de Immanuelkerk en

Baten Opbrengst kerkgebouwen Bijdragen, collecten, giften Rente Totaal baten

Totaal

Kralingen

Immanuel

92.426 244.269 2.149 338.844

54.287 147.010 1.075 202.372

38.139 97.259 1.075 136.473

Lasten Kerkgebouwen en pastorieën Pastoraat (predikanten en kerkelijk werkers) Salarissen, beheer en administratie Bijdragen landelijke kerk Totaal lasten

100.880 273.997 128.016 19.668 522.561

63.190 147.002 40.662 9.834 260.688

37.690 126.994 87.356 9.834 261.874

Tekort kerkelijk werk Exploitatie begraafplaats Verkoop pastorie Evenaar (boekwinst) Tekort

-183.717 98.019 27.827 -57.871

-58.316

-125.401

de Verrijzeniskerk bezig geweest met het uitwerken van het splitsen van onze financiën in een deel voor de wijkgemeenten in Kralingen en een deel voor de wijkgemeenten van Immanuel. Met hulp van het Regionaal College voor de Behandeling van Beheerszaken (RCBB) proberen we plannen te maken voor twee levensvatbare gemeenten in de Oostrand van Rotterdam. Het proces is nog gaande. College van kerkrentmeesters van de Hervormde gemeente van Kralingen

Jaarrekening diaconie Een vereenvoudigde samenvatting van de jaarrekening van de diaconie ziet er als volgt uit: Ontvangsten collecte-opbrengsten baten onroerend goed rente Totaal ontvangsten

23.533 770 2.663 26.966

Uitgaven plaatselijk diaconaal werk Kerk in Actie en PKN diaconale activiteiten in de kerk kosten beheer lasten woning kerktelefoon afdracht landelijke kerk Totaal uitgaven

21.453 6.939 5.797 2.366 1.511 2.319 2.797 43.182

Tekort

-16.216

Bij de collecte-opbrengsten gaat het hier om de collectes uit de Hoflaankerk, de Immanuelkerk en de diensten van Kralingen West in Pro Rege. Het plaatselijke diaconale werk betreft bijdragen aan de samen010 (voorheen KSA), aan het werk op de Esch, aan ondersteuning van personen en nog heel veel meer. Het tekort wordt gedekt uit het eigen vermogen van de diaconie. Het College geeft jaarlijks alle reguliere ontvangsten door aan goede doelen. Meestal zelfs meer dan dat, het meerdere komt uit fondsen die in eerdere jaren uit bijzondere giften of legaten zijn gevormd. De diaconie had nog een woning in bezit, die is in 2014 verkocht. De opbrengst is aan een van de fondsen toegevoegd. College van diakenen

Caleidoscoop – p. 14

Collectes wijkgemeente Protestants Kralingen

Kerkdiensten in Kralingen in september • = diensten van Pro­testants Kralingen. Zondag 6 september hoflaankerk • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg 17.00 uur ds A. Verwijs uit Rockanje pro rege 10.00 uur ds M.C. van Pelt immanuelkerk 10.00 uur ds R.C. Veldman

Zondag 4 oktober hoflaankerk • 10.00 uur ds S. van de Graaf, Israëlzondag 17.00 uur ds D. de Roest uit Leiden pro rege 10.00 uur ds A. de Wit uit Besoyen verrijzeniskerk 9.30 uur ds G. Geitenbeek

Zondag 13 september hoflaankerk 10.00 uur ds N. de Jong uit Rotterdam 17.00 uur ds J. Snaterse uit Vlaardingen pro rege • 10.00 uur ds Rian Veldman • 19.30 uur ds Ilse Hogeweg en ds Rian Veldman pastoraal meditatieve viering termaathuis 16.30 uur mw M. Rosen Jacobson-van Dam immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Zondag 11 oktober hoflaankerk 10.00 uur ds J. Snaterse uit Vlaardingen 17.00 uur dr G. van den Brink uit Woerden pro rege • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg, Maaltijd van de Heer • 19.30 uur Taizégebedsdienst immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Zondag 20 september hoflaankerk • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg, Startzondag 17.00 uur ds C.G. Vreugdenhil uit Gouda pro rege 10.00 uur ds W.J. Dekker uit Amersfoort verrijzeniskerk 9.30 uur ds E-J. Vledder en ds G. Geitenbeek 50 jarig bestaan Verrijzeniskerk Zondag 27 september hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt, Startzondag 17.00 uur ds D. Hoolwerf uit Stellendam pro rege • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg immanuelkerk 09.30 uur ds E-J. Vledder

Zondag 18 oktober hoflaankerk • 10.00 uur ds Rian Veldman 17.00 uur dhr G.M. van Meijeren pro rege 10.00 uur ds R. Boele uit Ridderkerk immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Samen eten in Pro Rege Menu: Hartige taarten Dessert: verrassing van Annie vrijdag 2 oktober 17.30 uur ontvangst 18.00 uur eten | € 5,–

aanmelden bij Nico van Veen, t 452 68 72 inschrijven zondag 26 sept.

Programma V&T; vergaderingen; etc.

Zie ook: www.protestantskralingen.nl –> agenda

iedere maandag, 20.00 uur, Pro Rege

maandag 14 september, 19.30 uur, Pro Rege

informatie: Elsa Oosterhuis, t (010) 447 13 07

info: ds Ilse Hogeweg, e: [email protected]

Activiteiten in september Repetitie Cantorij

Tienercatechese

woensdag 9 september, 20.00 uur, Hoflaankerk

woensdag 23 september, 20.00 uur, Hoflaankerk

informatie: René Segers, e: [email protected]

informatie: Pim van Loon, e: [email protected]

Rondom 30 groep

Kerkenraad Protestants Kralingen

vrijdag 11 september, 18.30 uur, kinderboerderij Kr.bos

zaterdag 26 september, 14.00 uur, Hoflaankerk

informatie: Jan Willem Bakker, e: [email protected]

informatie: Annie van Hoof, e: [email protected]

Grote Sponsorloop

Kerkplein Kralingen

zondagavond 13 september, 20.30 uur, Pro Rege

maandag 28 september, 19.30 uur, Pro Rege

informatie: predikanten (zie colofon op p 2)

info: ds Ilse Hogeweg, e: [email protected]

Wat-geloof-ik-groep

Tienercatechese

maandag 14 september, 19.00 uur, Pro Rege

Basiscatechese (ongeveer 10-12 jarigen)

info: ds Rian Veldman, e: [email protected]

Hoflaankerk 14 juni Kerk Diaconie / algemeen 21 juni Kerk Kerkomroep 28 juni Kerk Diaconie / ondersteuning 12 juli Kerk Diaconie / algemeen 26 juli Kerk Missionair project De Esch In de zendingsbussen zat € 39,27

€ 152,52 € 136,84 € 176,74 € 135,07 € 141,56 € 135,40 € 136,85 € 110,04 € 133,10 € 122,95

Pro Rege

7 juni

5 juli 19 juli

Kerk Hope for Life, Ghana Kerk Pastoraat Oude Wijken Kerk Logeerhuis De Buren

€ 103,40 € 135,75 € 217,56 € 170,00 € 113,75 € 113,22

Activiteitenkas De schaalcollecte ter gelegenheid van de Cantatedienst van 21 juni heeft een bedrag van € 322,80 opgebracht en via de bank nog eens € 10 (K). Een mooie afsluiting en een mooie cantate ... Peter Andringa, penningmeester activiteitenkas

Diaconie De diaconie heeft via mw n.s. van de heer p.o. een gift van 10,- ontvangen. Waarvoor dank.

25 september, 20 uur, Verrijzeniskerk

Orgelconcert Breukhoven sr. en jr. Rotterdam - Al jaren wordt er naar gevraagd, maar nu eindelijk gaat het gebeuren: de bekende organist, pianist en dirigent Arjan Breukhoven geeft samen met zijn zoon Matthijs (23) op vrijdag 25 september een vierhandig concert in de Verrijzeniskerk in de Rotterdamse wijk Alexanderpolder. Zoon Matthijs zal het orgel bespelen en vader Arjan zal naast het bespelen van het kerkorgel ook achter de vleugel plaatsnemen, maar er zullen ook andere verrassende muzikale elementen te horen zijn. Het programma bestaat uit geestelijke en licht klassieke muziek overgoten met een grote mate van herkenbaarheid. Tevens spelen vader en zoon natuurlijk deze avond vierhandig, wat zeker een spectaculair schouwspel zal opleveren. Tijdens het concert zal via een groot beeldscherm in de kerk het (vierhandige) orgelspel te zien zijn. Kaarten aan de zaal, 10 euro. T/m 15 jaar gratis.

Caleidoscoop – p. 15

Bij de erediensten ‘Mijn God is de Heer’: dat is de naam Elia, de man met wie wij een aantal weken zullen optrekken. We horen niets over zijn leven voordat hij optrad als profeet, niets over zijn roeping, nog net waar hij vandaan komt, een klein onbekend gehucht Tisbe. Zijn naam is zijn leven: mijn God is de Heer, zijn leven lang heeft Elia die naam waargemaakt, tegen de machten van zijn tijd in, tegen wat de mensen in zijn tijd dachten in, en soms ook tegen zichzelf in. Elia had zelf ook te leren wat zijn eigen program­ma en zijn eigen wil was, en wat zijn Heer, de God van Israël daar weer tegenover stelde. Alleen op startzondag kijken we vooruit naar het jaarthema: Goede Buren! Ernst Alt, Elia, 1973

profeet Elia, op zoek naar Gods stem, worden we juist op het andere been gezet. In de tijd van Elia verwachtte men Gods stem te horen in de storm, in het vuur, of in de aardbeving. Elia hoort de stem van de Eeuwige niet in die klassieke fenomenen waarin God zich zou openbaren, maar ‘in het suizen van een zachte koelte’ in ‘de stem van een dunne stilte’. God woont niet in heilige huisjes, Hij is niet altijd te vinden op de voor de hand liggende plaatsen ... Waar ontdekken wij iets van de Heilige?

Zondag 13 september (2) 19.30 uur, Pro Rege: ds Ilse Hogeweg en ds Rian Veldman ziekenzondag, speciale Taizéviering m.m.v. de Cantorij Zie apart kader hiernaast.

Zondag 20 september lezing: Lukas 10: 25-37 • 2de collecte: PKN Vredeswerk

Hoflaankerk, 10 uur: ds Ilse Hogeweg startzondag ‘Goede Buren’ • koffie na de dienst • tienernevendienst • wereldwinkel

Zondag 6 september lezing: I Koningen 18: 20-46 • 2de collecte: Missionair project De Esch

Het woord ‘buren’ komt in de bijbel maar een enkele keer voor. Van buren leen je of krijg je spullen. Ze bespotten je of je bent met elkaar blij om wat je ontvangen hebt of teruggevonden. Behalve ‘buren’ is er ook het woord ‘naaste’ – in het Engels allebei ‘neighbour’! Met buren en naasten zijn we nog niet klaar. Deze zondag gaan we zingen met de buren, bidden voor onze naasten, en we vragen ons af: zijn wij een goede naaste buur? Zie ook de uitnodiging voor startzondag op bladzijde 3!

Zondag 27 september

Hoflaankerk, 10 uur: ds Ilse Hogeweg

lezing: 2 Koningen 2: 1-18 • 2de collecte: Kiwangala

Een geschiedenis die veel vraagtekens oproept: een soort profetenwedstrijd, de Baälpriesters versus Elia. Wie is het sterkst, welke god zal er winnen?? Wie het aandurft, leest mee, in deze geschiedenis die ons zo te denken geeft over macht en geweld en godsdienst. God staat aan onze kant … hoe zeker ben je daar van? Wat doe je als je dat claimt?

Pro Rege, 10 uur: ds Ilse Hogeweg De opvolger van Elia is Elisa. Hoe volg je zo’n grote profeet op, wie durft dat, hoe kun je dat doen? Elisa vraagt om bevestiging. In de zegenhandelingen van Elia klinkt de hele tora mee, de woestijntocht en het beloofde land. In zijn afscheid laat Elia zich nogmaals kennen als de allergrootste onder de profeten.

Zondag 13 september (1) lezing: I Koningen 19:1-18 • 2de collecte: PKN Jeugdwerk

Pro Rege, 10 uur: ds Rian Veldman Koffie na de dienst Waar is het heilige, waar is de Heilige te vinden? Een klassiek christelijk antwoord luidt: in Woord en Sacrament, in de kerk dus. Maar laat het heilige zich zo kanaliseren, is dat zo voorspelbaar? In het klassieke verhaal over de

Elia (midden) in een Indonesische wajangvertolking Caleidoscoop – p. 16

Kracht in gebed zoeken 13 september ziekenzondag • viering m.m.v. de Cantorij om 19.30 uur in Pro Rege De oecumenische organisatie de Zonnebloem heeft de tweede zondag van september uitgeroepen tot ziekenzondag. Op deze dag zijn er door heel Nederland oecumenische vieringen waarin stilgestaan wordt bij mensen die ziek zijn. In de Taizédienst van 13 september zullen wij ook hier kracht in gebed zoeken voor mensen die ziek zijn … maar óók voor hun familie en naasten. Want een ziekte draag je nooit alleen! In deze dienst zal er gelegenheid zijn voor gebed en voor het ontvangen van een zegen voor wie dat wil. Iedereen die wil bidden voor iemand die ziek is, ieder die verlangt naar bemoediging voor haar of zijn situatie, weet je welkom in deze viering van lied, gebed, stilte en zegen.

Inzamelingen september: 6 september: Missionair project De Esch De enthousiaste werkgroep, die de Kerk presenteert rond de Watertoren, gaat weer met nieuwe energie aan de slag. U wordt niet gevraagd mee te werken, maar wel een steentje bij te dragen om de financiën rond te krijgen.

13 september: PKN Jeugdwerk JOP is de naam van het landelijk jeugdwerk van de PKN. Wij profiteren plaatselijk van JOP: hulp van een beroepskracht in voorkomende gevallen, er is lectuur, onze jeugd doet mee aan Sirkelslag en zo zijn er talrijke initiatieven. Uw gave voor dit werk is noodzakelijk en komt ook onze jeugd ten goede.

20 september: Vredeswerk Het motto voor de Vredesweek van dit jaar is ‘Vrede verbindt’. Mensen die zich inzetten voor vrede zijn meer dan ooit, juist nu nodig. Uw gift om het vredeswerk mogelijk te maken ook.

27 september: Kiwangala Een bekend project, waar Leonie Stapelkamp al een aantal keren heeft gezien wat voor goeds Moses Kiwala daar allemaal doet! Er is veel geld nodig om zijn (en haar) droom te verwezenlijken: de armste gezinnen te helpen en een beter bestaan geven. Gratis onderwijs is al mogelijk, helaas hebben de kinderen geen geld om pennen, schriftjes en boeken te kopen! Met uw hulp kunnen we hier verandering in brengen!