LOCOMOTIE. Magazine over onafhankelijke politiek

Magazine over onafhankelijke politiek

LOCOMOTIE

Meer ideologie in Locomotie Senator de Lange: “Rode kaart voor het kwartetkabinet” Wet financiering politieke partijen Friese taal in het gedrang?

49

december 2012

Inhoudsopgave Ik vertel iets...

3

Chris Tiekstra

Meer ideologie in Locomotie

4

Hendrik ten Hoeve

Column: Spotlight

7

Kees de Lange

Nieuwe huisstijl past goed

8

Jabik van der Bij

Column: Wetenschappelijk Bureau

11

Hendrik ten Hoeve

Zonder bevlogenheid kan een samenleving niet ademen

12

Kees de Lange

Friese taal in het gedrang?

16

Annigje Toering

Wet financiering politieke partijen

19

Fons Zinken

Uithuilen en opnieuw beginnen

25

Partij Nieuw Limburg

Column: Dagboek van een voorzitter

29

Jabik van der Bij

Herbezinning voor Europa

30

Kees de Lange

Nieuwe familiezorg-formule voor kleine kernen

32

Hennie van Schooten

Colofon / Agenda

2

35

Locomotie 49

Ik vertel iets... Een aparte ‘kop’ boven een inleidend tekstje van de hoofdredacteur. Maar wel heel bewust gekozen. Direct nadat ik de opdracht kreeg om het blad Locomotie te gaan maken, heb ik mij afgevraagd voor welke insteek ik zou moeten kiezen. Column Chris Tiekstra (Foto: T-Force) Natuurlijk is de nieuwe huisstijl een uitgangspunt voor de

Locomotie is al jarenlang het blad van het Wetenschappelijk

lay-out, en voor een magazine bestaan een groot aantal vaste

Bureau van de OSF. De naam blijft hetzelfde, de opzet wordt

regels. Maar dat heeft allemaal min of meer met de buitenkant

aangepast. Dat is om de zoveel jaar nodig om het geheel fris en

te maken. Ik wil met Locomotie graag meer naar de inhoud

scherp te houden.

kijken. Wat gaan we schrijven, voor wie gaan we schrijven.

Ik kies voor een andere indeling, om naast de artikelen vanuit

En zo kwam de kop van dit stuk in mij op ‘Ik vertel iets’.

de wetenschappelijke hoek ook de wat algemenere verhalen een podium te bieden. Vanaf dit nummer plaats ik de wat langere,

Want dat is exact wat ik wil gaan doen. Ik wil de lezers iets

diepgaandere verhalen in het midden katern. Hier is ruimte

gaan vertellen. Over de Onafhankelijke Senaatsfractie, over de

voor uitgebreide verhalen met een link naar de wetenschap,

aangesloten leden, over politiek en over allerlei zaken die met

onderzoek en diepere politieke beschouwingen. Om dit weten-

onafhankelijke politiek te maken hebben. Vrij vertaald wil ik

schappelijk katern heen staan kortere artikelen over alledaagse

het dus over mensen hebben. De mensen achter deze politieke

onderwerpen.

beweging en alles wat hen bezig houdt. Het geheel moet een prettig leesbaar magazine worden. Dat vertellen moet u vooral niet te letterlijk nemen, want ikzelf

Gericht op de leden van de Onafhankelijke Senaatsfractie, op

zal u niet zo heel veel vertellen. Dat laten we over aan een aantal onafhankelijke provinciale politici en op lokale onafhankelijke journalisten. Broodschrijvers die zich erin bekwaamd hebben

politici. En natuurlijk op een grote groep geïnteresseerden.

om over tal van onderwerpen te vertellen. Mooie verhalen te

Een groep die ik nog wil bekeren. Want ook mijn passie ligt

beschrijven en mysteries op te lossen.

in de onafhankelijke politiek, vanuit de overtuiging dat de onafhankelijke politiek op lokaal, provinciaal en landelijk

Ik laat ook een aantal vaste personen uit de boezem van de

niveau elkaar moet versterken door samen te werken en

OSF elk nummer iets persoonlijks vertellen in de vorm van een

streven naar het nemen van politieke besluiten op het laagst

column. Vrij van alle regels (behalve die van het goed fatsoen)

mogelijke niveau, dicht bij de burgers.

krijgen zij elk nummer de ruimte om hun eigen mening te poneren. Chris Tiekstra Wilt u ons ook iets vertellen? Dat kan natuurlijk. Als u een leuk,

Hoofdredacteur

mooi, interessant of spannend onderwerp voor mij heeft, komt

[email protected]

Locomotie naar u toe. Ik stuur een journalist en een fotograaf en u kunt uw verhaal doen. Of u kiest er voor om zelf een artikel te schrijven, dat kan natuurlijk ook. Via onderstaande gegevens kunt u mij bereiken. Ik zal elk voorstel, samen met u, serieus bekijken.

3

Meer ideologie in Locomotie Hendrik ten Hoeve

“Onze achterban was in het algemeen tevreden over de Locomotie zoals die tot nu toe werd samengesteld, maar inhoudelijk was er toch weinig relatie met de directe OSF-politiek. Het Wetenschappelijk Bureau van de OSF gaf dan ook weinig sturing aan het blad. Dat werd voornamelijk overgelaten aan de eindredactie. OSF en het WB willen zich echter nu toch meer erin herkennen.” Hiermee geeft Hendrik (Henk) ten Hoeve kort samengevat aan waarom Locomotie op een nieuwe leest geschoeid is.

Hendrik ten Hoeve, voorzitter Wetenschappelijk Bureau OSF (Foto: Topshots) Oud-senator Ten Hoeve vertegenwoordigde tussen 2003 en

Regionaal georiënteerde artikelen over bijvoorbeeld dialecten en

2011 de Onafhankelijke Senaatsfractie in de Eerste Kamer,

natuur zijn heel interessant, maar we willen toe naar een koers

woont in het Noord-Friese Stiens en is momenteel voorzitter

waarin minder plaats is voor thematiek van vrijblijvende en

van het Wetenschappelijk Bureau van de OSF (voorheen:

algemene aard.

Stichting Ir. Marten Bierman, vernoemd naar de eerste senator van de OSF).

Het blad moet fungeren als bindmiddel tussen de deelnemende partijen door de gedachten die er leven weer te geven, maar aan

Het bureau is uitgever van het partijblad Locomotie.

de andere kant moeten we ervoor waken dat het geen medium

“Het bleek inhoudelijk te weinig representatief voor de OSF.

gaat worden dat alleen maar ‘clubnieuws’ brengt. In dat geval

Liet wat weinig verband zien met de politieke organisatie.

kun je Locomotie beter overhevelen naar de andere ‘poot’, de

De verschillende politieke partijen kwamen er natuurlijk af en

OSF. Dan wordt het een clubblad. Er moet nadrukkelijk aandacht

toe wel in aan het woord, maar doorgaans ontbrak een directe

komen voor ideologisch geladen onderwerpen, die boven de

relatie met de OSF als totaal met al haar deelnemers.

directe actualiteit van de partijen uit kunnen stijgen. Daarom wordt het ook uitgegeven door het Wetenschappelijk Bureau.” De voor de OSF teleurstellende uitslag van de Statenverkiezingen van 2011 - een Senaatszetel kon nipt behouden blijven door een samenwerking met 50PLUS - was aanleiding tot, zoals Ten Hoeve het formuleert: “Intern orde op zaken te stellen, zodat we volgende keer weer volwaardig mee kunnen doen.” Hij legt uit: “De bestaande achterban bleek te klein. Deze willen we meer gaan ‘voeden’. We willen inhoud en een duidelijke richting meegeven

4

Locomotie 49

en daarnaast nieuwe doelgroepen aanboren. Voorheen ging

Zelf voel ik me geen uitgesproken lokalist (Ten Hoeve is met

Locomotie alleen naar kaderleden van de provinciale partijen,

de OSF verbonden via de Fryske Nasjonale Partij, red.), maar

maar nu is het de bedoeling dat álle leden een exemplaar toe-

de mensen van de onafhankelijke lokale politiek, die dus niet

gestuurd krijgen en via hen proberen we ook de lokale partijen

gelieerd willen zijn aan de gevestigde landelijke partijen, zullen

en hun achterban te bereiken. Om hen ervan in kennis te stellen

we wèl moeten binden. Soms zie je dat hun politieke interesse

waarmee we op provinciaal en landelijk niveau bezig zijn.

niet verder gaat dan de gemeentegrens en we willen trachten dat te doorbreken, door hen - zoals ik al aangaf - ook te inter-

Dan hopen we dat we zodanig hun interesse kunnen wekken dat

esseren voor hetgeen er op provinciaal en landelijk vlak gebeurt

ze bereid zijn ook provinciaal mee te werken.

binnen de onafhankelijke beweging. Want ook daar speelt zich

In die zin is het goed dat onder meer Fons Zinken in het blad

een hoop af waar gemeentes profijt van kunnen hebben.

schrijft, daar hij als voorzitter van de VPPG een duidelijk exponent is van de lokale politieke partijen en de mensen die daar

We moeten dus een blad maken dat ertoe kan bijdragen dat

bij horen.”

onze doelstellingen doorklinken naar onze eigen achterban, maar ook naar de anderen die daar belang bij kunnen hebben.”

Dat ´communicatie´ in het vernieuwingsproces een centrale rol zou gaan vervullen was van meet af aan duidelijk, volgens

Het Wetenschappelijk Bureau is naast uitgever tevens financier

Hendrik. “Als adviseur trokken we Chris Tiekstra, eigenaar

van door bij de OSF aangesloten onafhankelijke partijen aan-

van T-Force Communicatieburo in Heerlen aan. Die vond dat

gevraagde onderzoeken. Tot op heden werd over die research

zowel de OSF-huisstijl als de inhoud van Locomotie aangepast

weinig tot niets gepubliceerd in Locomotie. En daar moet

dienden te worden.”

volgens Ten Hoeve verandering in komen.

(Foto: T-Force) “We stelden ons dus de vraag hoe we potentiële doelgroepen

“Alle onderzoeken moeten breder bekend worden gemaakt.

kunnen zoeken èn bereiken onder degenen die zich lokaal

We moeten zorgen voor een discussieplatform. Locomotie

organiseren. Ik denk dat het belangrijk is dat er dan eerst

dient een podium te zijn waar we onze manier van denken,

meer synergie komt tussen de lokale, regionale en landelijke

onze uiteenlopende ideologieën presenteren. Zo ontstaat een

bestuurslagen.

mogelijkheid om alle afzonderlijke partijen die onder de vlag

5

van de OSF werken te verenigen, met behoud van ieders eigen

Waar zijn de afzonderlijke partijen mee bezig en waarmee

identiteit natuurlijk.” Die verschillen zijn er en mogen blijven,

de OSF als geheel? Met dit ´clubblad´-gedeelte wil men vooral

benadrukt Hendrik. “Neem de ouderenpartijen met hun eigen

de binding bevorderen tussen de vertegenwoordigers van alle

doelgroepen.

verschillende partijen.” Dan is er een ´wetenschappelijk´ deel dat, zoals Hendrik het verwoordt: “Uitstijgt boven het direct organisatorische.”

Partij Nieuw Limburg is vooral gefundeerd op lokale partijen en

Hier kunnen artikelen over onderwerpen van wat algemenere

dito thema´s, terwijl de Fryske Nasjonale Partij voorstander is

politieke aard een plek krijgen.

van culturele autonomie voor Friesland.

“Zo loopt momenteel bijvoorbeeld een door het WB in gang gezet project waarin de succes -en faalfactoren van onze partijen bekeken worden. Welke hebben succes bij de verkiezingen en welke niet en waardoor komt dat dan? Wat doet de een beter dan de ander? Dus kun je van elkaar leren met het oog op de

De praktische politiek van de OSF dient gebaseerd te zijn op

volgende verkiezingen. Dat is een algemene benadering die het

alle verschillende thema´s, maar dat betekent dat er dan ook een

belang van de individuele partijen overstijgt. ”

gemeenschappelijke sturing dient te zijn. Om in Den Haag samen en eensgezind sterk te staan. Juist daar zat de zwakte

Maarten Brorens

van de OSF: er waren teveel afzonderlijke ´clubs´ met ieder hun eigen gedachten en bezigheden en te weinig interesse voor elkaar. Zo dreigt het een club te worden die alleen financieel aan elkaar hangt, omdat alle partijen uit zijn op de subsidies. Dáárom willen we nu van Locomotie een bindmiddel maken.” In eerste instantie is Chris Tiekstra als hoofdredacteur verantwoordelijk voor de inhoud van Locomotie. Hij heeft het mandaat, selecteert de onderwerpen en schrijvers. “Maar”, zo benadrukt Ten Hoeve, “het bestuur van het Wetenschappelijk Bureau blijft er verantwoordelijk voor dat het blad zijn functie vervult en zal - dat deden we voorheen te weinig over zijn schouder mee blijven kijken. We hebben een groot vertrouwen in hem, maar voordat Locomotie naar de drukker gaat weet in ieder geval één van de bestuursleden van het WB wat er in staat.” “Mede op initiatief van Chris is het blad nu verdeeld in twee katernen. Het ene geeft vooral aandacht aan de OSF en al hetgeen op deze politieke organisatie betrekking heeft.

Hendrik ten Hoeve, met de nieuwe Locomotie (Foto: Topshots)

6

Locomotie 49

Spotlight

Rode kaart voor het kwartetkabinet Een valsere start dan die van het VVD-PvdA kabinet is niet

aanvankelijk erg luchtigjes over gedaan. Maar met slechts 30

denkbaar. Het ‘feest van de nivellering’ via de inkomensten-

van de 75 zetels dient er nog wel wat politieke massage verricht

afhankelijke zorgpremie van PvdA partijvoorzitter Spekman

te worden om aan wisselende meerderheden te komen.

ontaardde binnen de kortste keren in een afterparty die een wel

In de vorige regeerperiode was het vaak de SGP afgevaardigde

erg katterig gevoel achterliet.

die de doorslaggevende stem uitbracht. Steeds werd ontkend

Bij alle discussie over bezuinigingen gold dat zeker niet voor

dat er afspraken in achterkamertjes waren gemaakt, maar de

het inktbudget van De Telegraaf die in letters van ongekend

geloofwaardigheid van die bewering zullen we maar niet in

formaat zichzelf tot verdediger van de middengroepen uitriep.

detail analyseren. In de huidige situatie kunnen alleen de PVV, het CDA en de

Toen vervolgens het ene onbekookte plan vervangen werd

SP de coalitie aan een directe meerderheid helpen. Geen van

door een ander, was de emotie al weer zover afgedempt dat

deze partijen staat te dringen om premier Rutte uit de brand

het nieuwe plan wel bekritiseerd maar niet afgeschoten werd.

te helpen. De enige andere mogelijkheid is dan dat meerdere

Gevolg van alle commotie was dat andere onderdelen van de

andere partijen bijspringen. Die zullen allemaal in de achter-

regeringsverklaring ternauwernood aandacht kregen.

kamertjes hun eigen eisen stellen. Onweerstaanbaar dringt

Toch valt op dit document veel af te dingen, omdat je er geen

zich dan de gedachte aan een bekend Chinese spreekwoord op:

toekomstvisie voor Nederland in zult aantreffen. Noch nivel-

moge u leven in interessante tijden. Dit spreekwoord vertolkt

lering via een inkomensafhankelijke ziektekostenpremie, noch

niet wat wij in eerste instantie zouden denken, maar is niets

verhoging van belastingen zal de oplossing van de crisis een

meer of minder dan een vervloeking. Voor wie de Chinese

millimeter dichterbij brengen. De kosten van de crisis worden

geschiedenis een beetje kent, is het woord ‘interessant’ hier

vooral bij de burger gedeponeerd en nivellering heeft slechts

synoniem met ‘levensbedreigend’. En dat wens je alleen je

herverdeling tot doel. Alleen de partij-ideologen zijn tevreden.

vijanden toe.

Zaken die voor miljoenen Nederlanders van elementair belang zijn - zoals de financiële aanpak van de eurocrisis en de toekomst van onze pensioenen- komen niet of nauwelijks aan de

Kees de Lange

orde. De oogkleppenpolitiek die de euro tot elke prijs wil redden,

Senator OSF

is gedoemd te falen en zal de kosten voor de Nederlandse belastingbetaler alleen maar verder opjagen. Al vele miljarden zijn in een zwart gat verdwenen, en daar zal het niet bij blijven. Intussen wordt de Nederlandse economie kapot bezuinigd. Een buitengewoon belangrijk element dat nauwelijks aandacht heeft gekregen is het feit dat de VVD-PvdA coalitie in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft. Daar werd door de premier

Kees de Lange (Foto: Topshots)

7

Nieuwe huisstijl past goed Jabik van der Bij

Jabik (Jaap) van der Bij (71) uit het Friese Uitwellingerga, sinds 2007 voorzitter van de OSF, is blij met de opgefriste huisstijl waarmee de partij haar nieuwe koers symboliseert. “In zijn algemeenheid vind ik dat je een logo niet te snel moet veranderen, maar in dit geval was ons beeldmerk toch wel erg gedateerd geraakt. Een nieuwe huisstijl markeert een punt in de geschiedenis. Dat je ergens een andere draai, een ander gezicht aan wilt geven. En dat je aan de buitenwereld laat zien dat je dat gaat doen. Wat betreft de OSF heb ik het dan vooral over een andere, nieuwe manier van werken.”

OSF-voorzitter Jabik van der Bij (Foto: Topshots) De praeses van ‘De Onafhankelijken’ steekt zijn terughoudend-

Dat er onderling en naar buiten toe beter gecommuniceerd

heid met betrekking tot verandering van ‘aangezicht’ niet onder

zou moeten worden en vooral dat er meer eenheid binnen de

stoelen of banken. “Je moet voorzichtig zijn met rigoureuze

gelederen noodzakelijk was, werd duidelijk toen de ontwikkelingen

wijzigingen. Je hebt het over een herkenbaar beeld dat bij de

van de afgelopen jaren tegen het licht werden gehouden.

mensen blijft hangen. Ook hechten ze er aan. Kijk maar bijvoorbeeld eens naar het verhaal van Droste (de chocolade-

“Tot nu toe waren we teveel een club die bestond uit een ver-

fabrikant gebruikt al generaties lang hetzelfde naamslogo, red.).

zameling ´losse onderdelen´. Dat zijn de PPG´s en we waren

Het gevaar van abrupte overgangen is dat ze weerstand kunnen

als de dood dat we al te veel zouden beïnvloeden in de verschil-

oproepen. ”

lende provinciale partijen. Daar ben ik het ook nog steeds mee eens, maar als je gezamenlijk iets wilt doen, dan moet dat

Veelzeggend is dus het feit dat Van der Bij toch volledig achter

gezamenlijke ook iets opleveren. Het kan niet zo zijn dat de ene

de gedaanteverwisseling van de OSF-huisstijl staat. Het nieuwe

club volslagen links denkt en de andere compleet rechts, om de

logo noemt hij “minder stijf, speels, luchtiger”.

oude terminologie maar eens te gebruiken. Wèl als je gewoon

Dat keert terug in onder meer de gerestylde website en de mail-

een optelsom bent van een aantal losse elementen, maar als je

layout, op visite-kaartjes, briefpapier, enveloppen en natuurlijk

vindt dat het geheel méér moet zijn dan de som der delen, dan

in Locomotie.

moet je ook werken aan een gezamenlijke visie.”

Directe aanleiding tot deze hele operatie was de voor de OSF

Met stelligheid poneert de voorzitter: “Alle onder de vlag van de

teleurstellende uitslag van de verkiezingen voor de Provinciale

OSF opererende partijen dienen beter te integreren. We vinden

Staten in 2011. “We verloren veel statenleden en dat had tot

dat we moeten gaan werken aan een uniformere uitstraling,

gevolg dat we niet meer op eigen kracht een zetel in de Eerste

meer homogeniteit laten zien. En Locomotie zou meer in dienst

Kamer konden bemachtigen. Door een samenwerking aan te

moeten staan van de partijdoelen. Tot nu toe was het blad een

gaan met 50PLUS lukte dat uiteindelijk wel, maar voor ons

losstaand fenomeen, naast onze andere communicatiemiddelen

stond nu dus de vraag centraal: Hoe kunnen we het tij keren?”,

zoals de website en de nieuwsbrieven. Er stonden best interessante

aldus Van der Bij.

verhalen in en het blad werd door veel lezers erg gewaardeerd,

8

Locomotie 49

daar heb ik helemaal geen kritiek op, maar het was niet echt

Voeg daaraan toe dat het echec van de Statenverkiezingen leidde

van de OSF. Het stond ver van ons vandaan. Zo is er nooit aan-

tot introspectie en de tijd was rijp voor revitalisatie van het

dacht besteed - ook niet op de website - aan de onderzoeken die

complete communicatietraject. De omstandigheden boden

verschillende partijen hebben gedaan. Daardoor ontstaat ook geen

dus gelegenheid om de hele zaak op de schop te nemen.

discussie, hetgeen nu juist wel de bedoeling is, zodat we ook wat aan elkaar hebben. Want natuurlijk verschillen alle bij ons aan-

Het aantrekken van een externe communicatie-adviseur bleek

gesloten partijen van elkaar, maar het is belangrijk om te gaan

een logische stap. OSF-secretaris Walter Lennertz uit het Lim-

zoeken naar de ‘eenheid in verscheidenheid’, zoals de bekende

burgse Geleen droeg Heerlenaar Chris Tiekstra, eigenaar van

Groningse socioloog Pieter Jan Bouman eens raak heeft

T-Force Communicatieburo, voor. Niet geheel toevallig iemand

geformuleerd.

die privé, onder meer als raadslid, behoorlijk wat affiniteit heeft

En dat is wat we onder meer door middel van de huisstijl nu

met politiek. Van der Bij: “We vroegen Chris een offerte te

willen laten zien. Dat je samen kunt zijn en toch ieder je eigen

maken en hij presenteerde een totaal communicatieplan waar

dingen doen. Zo zien wij de OSF ook.”

we ons in konden vinden. Belangrijk onderdeel daarvan is een nieuwe huisstijl. Los van de Locomotie kostte dit project - dan

Redactrice Heleen Stafleu was reeds gestopt met haar werk

heb je het over kaartjes, briefpapier, website, enzovoorts - ruim

voor Locomotie en het contract van redacteur Dolf Snel liep

19.000 euro. Binnen het Algemeen Bestuur zijn de reacties

af, terwijl hij tevens op grond van zijn leeftijd wilde afbouwen.

positief.

.('&=HEZ^oZ

9ZKZccZc',!

9g#?VW^`kVcYZg7^_ Kddgo^iiZg

AnihZHYZ^c** -+')IHIlZaaZ\ZV I#%*&*"**.*., B#%+"*(,.).'( :#_VW^`kVcYZgW^_@dh[gVXi^Z#ca

9

We bekeken de proeven en `Het ziet er mooi uit.´ werd gezegd.

De nieuwe website wordt door de voorzitter eveneens ervaren

Er heeft geen discussie over plaats gevonden en ook de ledenver-

als een verbetering. “Visueel aantrekkelijker, maar ook heel

gadering ging meteen akkoord. Nu zijn we natuurlijk razend

overzichtelijk, gebruiksvriendelijk.” De vernieuwde vormgeving

benieuwd naar de Locomotie in de nieuwe opzet. ”

van Locomotie heeft hij op het moment van het interview nog niet gezien, dus groot is zijn nieuwsgierigheid. “Op basis van

Het nieuwe beeldmerk van de OSF laat transparantie, maar ook

wat er tot nu toe al is gemaakt, kan ik me er wel een voorstelling

samenhang zien. “Dat is wat we willen uitstralen”, stelt Jabik.

van maken, maar ´the proof of the pudding is in the eating´.

“Achter een nieuwe huisstijl gaat meer schuil dan enkel een ander kleurtje en een modernere vormgeving. We willen

Meer dan voorheen willen we het blad gaan benutten om

nadrukkelijk aangeven dat we het anders gaan doen.

de blinde vlekken op de kaart in te vullen. Zo zijn Overijssel,

Zo van: het roer is om.”

Gelderland, Flevoland en nu ook weer Brabant niet bij de OSF vertegenwoordigd. Bij het invullen van die leemte kan Locomotie

“Het oude logo - met een rood-wit geblokte weergave van Neder- als communicatiemiddel een belangrijke rol vervullen. land - symboliseerde de ´lappendeken´ aan provinciale partijen, maar Chris Tiekstra zag hierin vooral een ´Brabantse theedoek´.

We zijn weliswaar provinciaal georganiseerd, maar ook willen

Van der Bij legt zijn oude en nieuwe kaartje naast elkaar en roemt

we nu onze ‘vrienden van de lokalen’ - waar onze basis ligt -

de ´frisheid´ van het jongste ontwerp. “Het rood-wit-blauw en

middels Locomotie proberen te bereiken. Het blad heeft het

de contouren van Nederland zijn er in te herkennen, maar niet

altijd goed gedaan, maar liet toch te weinig zien van de OSF als

te zwaar. Het blijft licht en transparant. Zelfs de afzonderlijke

politieke organisatie. Locomotie is géén clubblad. Het heeft als

kleuren hebben nog verschillende tinten en dat staat voor onze

primair doel een bindmiddel te zijn. ”

verscheidenheid.” Maarten Brorens

OSF-voorzitter Jabik van der Bij bekijkt de vernieuwde website van OSF. (Foto: Topshots)

10

Locomotie 49

(Wb)

Column

Europa in beweging Europa is onrustig en sterk in beweging.

niveau moeten worden neergelegd.

De euro-crisis, als uitloper van wat eerst

En dan is al gauw duidelijk dat maatregelen

een bankencrisis was, daarna een crisis

met grote macro-economische gevolgen

van overheden met tekorten en nu

(zoals het begrotingsbeleid) wel niet direct

intussen een steeds verder doorvretende

door Europa ingevuld hoeven te worden,

economische crisis in volle omvang, bedreigt

maar wel op Europese schaal met elkaar

Europa als eenheid.

gecoördineerd moeten kunnen worden.

Wetenschappelijk Bureau

Tegenover de dreiging van het uiteenvallen van de euro-groep, en in het kielzog

Net zoals de gezamenlijke bestedingen van

daarvan wie weet ook de Europese Unie

provincies en gemeenten binnen Nederland

zelf, lijkt nu als reactie Europa juist de

ook niet zo maar aan de wijsheid of onwijs-

andere kant op te gaan. Europa lijkt een

heid van hun bestuurders overgelaten

hechtere unie te gaan worden, juist om

kunnen worden. Wat één doet, beïnvloedt

Niet in volledige “soevereiniteit”, want

uiteenvallen te voorkomen.

immers het totaal en daarmee de anderen.

Europa blijft bovenste bestuurslaag, maar

Hendrik Ten Hoeve (Foto: Topshots)

“Soevereiniteit” in absolute zin bestaat

dus wel met de beperkte soevereiniteit die

Een hechter aaneengesnoerd Europa heeft

dus niet voor gemeenten, niet voor

de lidstaten hebben. Vlaanderen, Cata-

nogal wat consequenties, maar de duidelijkste

provincies, en sinds lang eigenlijk ook al

lonië, Baskenland en Schotland zijn in

en meest directe consequentie is misschien

niet meer voor Nederland. De Europese

beweging. Zij voelen zich als afzonderlijke

toch wel het ontstaan van het Europese

landen zijn met handen en voeten toch

naties en vragen dus om erkend te worden

toezicht op de banken en (vooral) op de

aan elkaar gebonden door de invloed die

als natie-staat, en dus ook als aparte

begrotingen van de lidstaten.

ze van elkaar ondergaan.

lidstaat van de Europese Unie.

gepleit heeft, maar waartegen reserves

“Soeverein”, in de zin van “geheel zelf-

Dat kan Europa veranderen. En die

blijken op te komen nu duidelijk is dat ook

standig” is dus al lang niemand meer,

verandering kan nog groter worden als

Nederland zelf onder omstandigheden door

maar ontegenzeggelijk is de speelruimte van niet alleen deze “naties binnen de staat”

dat toezicht getroffen kan worden.

Den Haag groter dan die van provincies of

vragen om erkenning, maar ook regio’s

Dan blijkt er ineens ook voor Nederland

gemeenten. En dat geldt op dezelfde

die zich niet direct als aparte naties

verlies van “soevereiniteit” op te treden,

manier natuurlijk in alle landen van

beschouwen, maar wel voldoende eigen

en dat is een gevoelig punt.

Europa.

identiteit bezitten, hetzelfde gaan vragen.

Dat is iets waar bijv. Nederland erg voor

Dan zou Europa van een verbond van Blijkbaar treft dat ons in onze “nationale”

En ziedaar, waar nu ineens een beweging

gevoelens. Rationeel is dat niet, maar

sterker wordt die wel eens grote invloed zou worden. En nu deze beweging is ingezet

“nationale” gevoelens zijn ook niet rationeel.

kunnen krijgen op de architectuur van

in wat nu nog België, Spanje en Groot-

Rationeel redenerend moeten wij ons er

Europa. Regio’s met een sterke identiteit

Brittannië is, zou er eens nagedacht moeten

rekenschap van geven dat Europa intussen

beginnen, nu duidelijker dan ooit, te vragen

worden over de vraag of de OSF ook binnen

een onvermijdelijke extra bestuurslaag vormt,

om zelf de speelruimte te krijgen die nu

Nederland verandering zou willen.

staten tot een federatie van regio’s kunnen

naast de (lid)staat, provincie en gemeente. alleen de staten hebben. En dat wij dus verstandig moeten afwegen

En concreet betekent dat de vraag om zelf

Uiteindelijk zijn wij een partij van de

welke bevoegdheden op welk bestuurlijk

als staat te mogen optreden.

provincies, van de Nederlandse regio’s. Hendrik ten Hoeve

Locomotie wetenschappelijk bureau 49

11

Zonder bevlogenheid kan een samenleving niet ademen Kees de Lange

Nuchter en een harde werker. Wars van hoogvliegerij en koude drukte. Opgegroeid in het naoorlogse Koog aan de Zaan waar zijn ouders hem het respect voor de medemens met de paplepel ingaven. Stimulerende ouders uit een eenvoudig milieu. Hij hecht aan eerlijkheid en duidelijkheid. “Als je iets wilt bereiken -zeker in de politiek- moet je je nek durven uitsteken. Maar wel altijd met open vizier de strijd aanbinden.” Professor dr. Kees de Lange, sinds 7 juli 2011 fractievoorzitter en senator OSF zal er later in het gesprek nog regelmatig op terugkomen. Loyaliteit, integriteit en waarheidszin zijn voor hem geen holle frases. Integendeel.

Kees de Lange (Foto: Topshots)

Prof. dr. Kees de Lange studeerde wiskunde, natuurkunde en sterrenkunde aan de Universiteit van Amsterdam.

De Zaanstreek, van oudsher een sterk

Op de lagere school bleek al snel dat

geïndustrialiseerde regio, was in de

Kees een pienter ventje was. Nu zou hij

beginjaren na de Tweede Wereldoorlog

als hoogbegaafd te boek staan, toentertijd

een rood, communistisch bolwerk.

sloeg je gewoon een klas over. “Cijfertjes uit psychologische testen, daar

Jan Warmerdam en Wessel Hartog

geef ik niet zo heel veel voor”, merkt hij

waren in die tijd bekende Zaanse CPN

fijntjes op. Hij doorliep met glans het

(Communistische Partij Nederland, red.)

gymnasium, dat hij op 17 jarige leeftijd

voormannen én wethouders. Mannen van met een diploma afsloot. de gestaalde kaders die opkwamen voor

Hij promoveerde aan de University of Bristol. Van 1988 tot 2008 was hij hoogleraar laserspectroscopie aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds de verkiezingen voor de Eerste Kamer in 2011 is Kees de Lange senator namens de Onafhankelijke SenaatsFractie

12

de minder betaalden en minder bedeelden.

Op basis van zijn schoolresultaten aan

“Ik ben geen communist en nooit geweest, het Zaanlands Lyceum ontving hij een maar ik heb wel altijd groot respect gehad

studiebeurs voor één jaar.

voor de wijze waarop bevlogen mensen

Te weinig natuurlijk. Om in zijn onder-

zich inzetten voor de medemens”, consta-

houd te voorzien gaf hij daarom naast

teert Kees de Lange. “ De communistische

zijn academische studie wis-natuur-en

partij in Koog aan de Zaan werd in mijn

sterrenkunde wis- en natuurkunde les

jeugd vanuit Den Haag met argusogen

aan middelbare scholieren.

bekeken. Zeker waar het de uitgaven van

“Daar stond ik dan als broekie van 21 jaar

de gemeenschapsgelden betrof.

voor een klas leerlingen van pakweg 16-17

Nou, ik kan je zeggen, ze waren wat dat

jaar.” Glimlachend: “Ik weet niet of ze

betreft roomser dan de paus. Daar bleef

veel van me hebben opgestoken, voor mij

nog geen dubbeltje aan de strijkstok

was het in ieder geval een heel leerzame

hangen.”

tijd.”

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

Hij slaagde cum laude aan de Universiteit waarin je -als je niet oppast- vanzelf wordt

management een belangrijke rol

van Amsterdam (UvA) en vertrok naar

meegezogen. Ik vind als je zaken

speelt.

het Engelse Bristol om in dienst van Shell

bekritiseert, aan de kaak stelt, moet je ook

En laat dat nou juist een tak van

– de multi-national had hem al tijdens zijn

stappen durven zetten om veranderingen

wiskunde zijn waarin natuurweten-

studie op de korrel- als fysicus op het

op gang te brengen.” Van het een kwam

schappers veel beter zijn opgeleid dan

researchlaboratorium te gaan werken.

het ander.

economen.”

“Het waren de roemruchte jaren zestig.

Al snel werd Kees de Lange voorzitter

moeten overwinnen binnen het ‘pen-

Samen met mijn toenmalige vriendin

van de Centrale Ondernemingsraad

sioenwereldje’. Een fysicus is natuurlijk

Annette, mijn huidige echtgenote, die

en voorzitter van een landelijke vak-

ook wel een heel bijzondere eend in de

medicijnen studeerde, heb ik in Engeland

organisatie: de vereniging van academici bij

bijt. Kees de Lange vindt het wel amu-

een prachtige tijd beleefd. We voelden

het wetenschappelijk onderwijs (VAWO).

sant.

ons als een vis in het water. Zeker ook

“Dat is niet zo’n radicale vakbond die

toen David Buckingham, hoogleraar in

direct actievoerend op de barricaden staat”,

“Natuurlijk, het is even wennen voor

de theoretische scheikunde in Bristol,

betoogt De Lange met gevoel voor

beide partijen, maar als je kennis van

een vlammend betoog naar Shell stuurde

understatement.

zaken etaleert is het ijs snel gebroken.”

in Bristol te stationeren zodat ik kon

“De VAWO gelooft in het overleg.

De Lange werd vervolgens gevraagd om

promoveren in de theoretische scheikunde.

Dan ben je bij mij aan het goede adres.”

als voorzitter van de Nederlandse Bond

Dat verzoek werd gehonoreerd en

Hij kwam in aanraking met zaken als

voor Pensioenbelangen (NBP) op te treden.

in 1969 was de promotie aan de univer-

bestuursrecht en pensioenen.

Van pensioenleek naar pensioenexpert.

Ja, hij heeft behoorlijk wat weerstand

met het verzoek mij nog een jaar langer

siteit van Bristol een feit.” Samen met een toenmalige medepromovendus, Elliott Burnell, uit Canada publiceert De Lange nog jaarlijks diverse artikelen op het hoogste niveau. Toen Shell langzamerhand van filosofie veranderde en de fundamentele research onder druk kwam te staan, accepteerde De Lange een aanbod van de Vrije Universiteit Amsterdam om als wetenschappelijk hoofdmede-werker aan de slag te gaan. “Bij Shell heb ik altijd erg graag gewerkt, geen onvertogen woord over die voormalige werkgever. Maar je moet doen waar je goed in bent. Ik kreeg het voorstel om sterk toegepast chemisch onderzoek te doen. Daar ligt mijn kracht niet,

(Foto: T-Force)

dan moet je je conclusies trekken.” “Vooral pensioenen trokken als bèta

“Wat goed is komt snel”, geeft hij met een

Kees de Lange werd persoonlijk hoogler-

mijn aandacht.” Hij legt uit. “Kijk, de

knipoog aan. “De Nederlandse Bond voor

aar aan de Vrije Universiteit (VU) en in

pensioenwereld heeft een heel eigen

Pensioenbelangen is een niet politiek

1988 hoogleraar laserspectroscopie aan

jargon ontwikkeld. Ze roepen graag

gebonden non-profit organisatie.

de Universiteit van Amsterdam. “In die

hoe ingewikkeld het allemaal wel niet

Ik kwam er al snel achter dat, wil je als

jaren was de sfeer binnen de universiteit

is. Daarmee houd je pottenkijkers en

belangenorganisatie een voet tussen

niet om over naar huis te schrijven.

buitenstaanders op afstand. Economen

de deur krijgen het belangrijk is dat je

hebben zich de pensioenproblematiek

politiek actief bent.”

Als decaan van de faculteit scheikunde

toegeëigend. Maar het is zonneklaar

bespeurde ik een negatieve mentaliteit

dat binnen de pensioenwereld risico-

In 2009 wordt De Lange gebeld door

13

Jan Nagel. Die was druk doende met de

50PLUS krijgt bij de Provinciale Staten-

woordiger in de Eerste Kamer.” “Kees de

oprichting van de politieke partij 50PLUS

verkiezingen ruim voldoende stemmen

Lange heeft veel goed werk voor 50PLUS

en naarstig op zoek naar een specialist in

voor een zetel in de Eerste Kamer. OSF

gedaan”, aldus Jan Nagel. “Daar zijn we

pensioen wet- en regelgeving en uitvoer-

lukt dat niet, maar kan met de reststem-

hem dankbaar voor.” Het OSF bestuur

ing. Een uiterst belangrijk item binnen

men van 50PLUS in de Senaat blijven.

heeft overigens in niet mis te verstane

‘zijn’ doelgroep. “Nagel haalde me binnen

termen afstand genomen van de insinua-

als pensioenadviseur. Zonder verplichtin-

Kees de Lange wordt dan lijsttrekker van

ties van Nagel.

gen, dat kan nooit kwaad, dacht ik.”

de Onafhankelijke SenaatsFractie (OSF)

Voorafgaand aan het gesprek in de Volks-

Later zou De Lange zich nog wel eens

in de Eerste Kamer. De twee partijen gaan krant heeft Kees de Lange op 11 mei 2012

achter de oren krabben, als hij zich toen-

in de Eerste Kamer onafhankelijk en

een brief aan het bestuur van 50PLUS

tertijd had gerealiseerd in wat voor

zelfstandig van elkaar opereren.

geschreven waarin hij aangeeft al zijn

wespennest hij zich steekt en wat de

Maar zoeken wel de samenwerking.

uiteindelijke consequenties zouden zijn.

“Daar is heel transparant een overeenkomst over gesloten om valkuilen te voorkomen.” Toch zal die samenwerking

Hij knikt. “Dat is praten met de kennis van

geen lang leven zijn beschoren.

nu. Er zijn inderdaad een aantal zaken gepasseerd waar ik absoluut geen verant-

In de Volkskrant van 12 mei 2012 zegt

woordelijkheid voor wens te dragen.”

Kees de Lange zijn functies als voorzitter

‘Getalsmatig stel je niets voor. Je dient door de kwaliteit van je bijdrage in het debat je naam te vestigen.’ functies binnen 50PLUS met onmiddellijke ingang neer te leggen. Geconfronteerd met de reactie van Nagel reageert De Lange kort en bondig: “opportunistisch gedrag”. “Na de Provinciale Staten verkiezingen heeft in 2012 een congres plaatsgevonden waarbij een 50PLUS bestuur is gekozen van negen mensen. Met als vicevoorzitter Henk Krol. In de ogen van De Lange het begin van tal van onverkwikkelijke perikelen. “Krol was voortdurend bezig om op een achterbakse en onsmakelijke manier -die woorden gebruik ik niet onberaden- tal van zaken naar zich toe te trekken.”

(Foto: T-Force) De weinig integere bestuursstijl leidde Hij vindt het belangrijk om een en ander

van het 50PLUS wetenschappelijk bureau

onder meer tot ondoorzichtig declartie-

duidelijk uit de doeken te doen. “Je inte-

en de 50PLUS verkiezingsprogramma-

gedrag en vergaande manipulaties over

griteit wordt zomaar te grabbel gegooid.

commissie neer te leggen. Hij stelt dat hij

wie de controle over de website in handen

Daar verzet ik me fel tegen. Niet met

dit vooral gedaan heeft vanwege belangen-

zou krijgen. Een website notabene die ik

insinuaties maar met feitelijkheden.”

verstrengeling en machtswellust.

met de websitebeheerder zelf naar volle tevredenheid had opgezet.

Als pensioenadviseur voor 50PLUS

Partijvoorzitter Jan Nagel heeft een

schrijft De Lange in de aanloop naar

andere visie. “De laatste tijd waren er

Plotseling werd onze professionaliteit

de Provinciale Staten verkiezingen het

spanningen omdat de contractuele

ernstig in twijfel getrokken en werd er

programmaonderdeel over de pen-

verplichtingen die 50PLUS met de OSF

zelfs gedreigd met een kort geding over

sioenen. Als vicevoorzitter van 50PLUS

was aangegaan door De Lange niet werden

eigendomsrechten die bij bepaalde

wordt hij voor die partij gekozen als

nagekomen. 50PLUS ziet dit vooral als

gebruikte codes horen.” Ook het melo-

Statenlid in de provincie Noord-Holland.

een zaak tussen de OSF en zijn vertegen-

drama rond de domeinnaam voor het

14

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

wetenschappelijk bureau -zonder enig

op wat hem zelf is overkomen. “Het is

verwonderlijk dat we als onderzoekscom-

overleg met de bedenker van de naam;

onverteerbaar dat mensen die zich

missie binnen het tijdsbestek (een jaar,

Kees de Lange- gekaapt door het partij-

onbaatzuchtig hebben ingezet worden

red.) en budget (500.000 euro, red.) zijn

bestuur geeft blijk van bestuurlijke

belogen en bedrogen. Nagel en Krol

gebleven.

inefficiëntie.

maken zich schuldig aan schaamteloos opportu-nisme. Dat leidt er toe dat ze

U vroeg: hoe invloedrijk ben je als

Jan Nagel gooit nog wat olie op het vuur

mensen vooral gebruiken voor het

eenmansfractie? Nou, als je het respect

en doet aangifte bij de politie van het

verwezen-lijken van eigen doeleinden.

verwerft van je medecommissieleden en

vermeende hacken van de 50PLUS

Als hun bruikbaarheid in hun visie is

duidelijk maakt dat het niet bij praatjes

website. Daardoor verdere twijfel zaaiend

overschreden worden ze genadeloos

voor de vaak blijft maken óók doorgewin-

omtrent de professionaliteit van de

bij het grof vuil gezet. Daar kan ik slecht

terde politici graag gebruik van je kennis

provider en de mensen die de site

tegen.”

en expertise. En zo hoort het ook in een

beheren. Nagel haalt volledig bakzeil.

parlementaire democratie.” Terug naar de politieke werkelijkheid

De conclusie van de politie na onder-

van alledag. Hoe invloedrijk ben je

zoek is dat er op geen enkel moment

eigenlijk in het Haagse politieke spel

sprake is geweest van het hacken van

als eenmansfractie?

de website. Kees de Lange: “Dat is een

“Getalsmatig stel je natuurlijk niets voor.

buitengewoon duidelijke constatering

In mijn ogen dien je door de kwaliteit van

die staat als een huis.

je bijdrage in het debat je naam te

Frans Hermans

vestigen. Dat krijg je niet cadeau. Overigens, deze conclusie was al maanden geleden met feiten onderbouwd

Als ik de geluiden van de collega’s hier

getrokken in het door de websitebeheer-

in het huis beluister ben ik daar –zonder

der met mijn instemming opgestelde

me zelf op de borst te slaan- aardig in

feitenrelaas. Dat blijft dus volledig

geslaagd.” Hij roemt de kamerbrede

overeind, ondanks het feit dat de

samenwerking van de parlementaire

websitebeheerder door Jan Nagel in

onderzoekscommissie Kuiper van de

scherpe bewoordingen berispt is omdat

Eerste Kamer waarvan hij deel uit maakt.

ze zelfstandig de zaak heeft uitgezocht.

Die commissie onderzocht dertig jaar

Daar had ze volgens de partijvoorzitter

privatiseringsbeleid van staatsbedrijven.

geen opdracht toe gekregen.

De eerste keer in de historie dat de senaat

Naar nu blijkt waren de bevindingen van

een dergelijk onderzoek heeft gedaan.

haar onderzoek in alle opzichten correct. Misschien was het wel niet de bedoeling

De commissie Kuiper blijkt uiterst

van de partijvoorzitter dat de waarheid

kritisch over het privatisering- en

boven tafel kwam en publiekelijk bekend

verzelfstandigingsbeleid van het Rijk.

zou worden.”

Volgens de commissie “streefde de overheid naar een kleinere rijksdienst,

“Deze zaak stinkt. Door Jan Nagel,

maar in plaats daarvan is de bestuur-lijke

Henk Krol, Hylke ten Cate (en misschien

complexiteit toegenomen.”

anderen) zijn publiekelijk en aantoonbaar allerhande onwaar-heden verspreid over

Kees de Lange kijkt met genoegen op

de websitebeheerder en mij. In combina-

de werkzaamheden voor de commissie

tie met andere vormen van onaanvaard-

terug. “Je verwacht een veldslag tussen

baar gedrag van Nagel en Krol is er alle

ideologieën. Maar niets is minder waar.

aanleiding hierover naar buiten te treden.”

Van links tot rechts heeft iedereen in de commissie zich puur gericht op hoe de

De ergernis over de bestuurlijk incompe-

privatisering en verzelfstandiging in zijn

tentie van 50PLUS richt zich niet zozeer

werk is gegaan. In die sfeer is het niet

Senator Kees de Lange (Foto: Topshots)

15

Friese taal in het gedrang? Annigje Toering

Opperste waakzaamheid in Fryslân! De status van het Fries, de tweede Rijkstaal, lijkt te gaan afbladderen als de in het nieuwe regeerakkoord voorgenomen samenvoeging van de drie noordelijke provincies tot één landsdeel doorgaat. Het Frysk wordt nu nog mede door de provinciale politiek beschermd. Leeuwarden zorgt regelmatig voor impulsen ter bevordering of stabilisering van het Fries in het publieke domein. Maar wat gebeurt er als de tweede Rijkstaal straks binnen de nieuwe bestuurlijke eenheid moet concurreren met het Gronings en het Drents? Politiek leider Annigje Toering van de Fryske Nasjonale Partij (FNP) is er niet gerust op. Een onlangs door de centrale noordelijke meldkamer gebrekkig en moeizaam begrepen brandmelding is volgens haar een voorteken van de kwetsbaarheid van het Fries binnen een bestuursnovum als het landsdeel.

Dick van Niekerk is neerlandicus en gaf jarenlang les op HAVO/ VWO/Gymnasium. Sinds oktober 1987 is hij gevestigd als zelfstandig journalist met Midden Brabant als uitvalsbasis. Hij verzorgt journalistieke artikelen, tekstproducties en voorlichtingsbrochures voor de niet commerciële sector.

16

Een eenvoudig berichtje in de landelijke

Annigje Toering van de FNP heeft het

bladen medio oktober 2012: “Brand te laat

incident tot op de bodem laten uitzoeken.

geblust wegens gebrek aan kennis van

“Een meneer uit Boazum belde op dat zijn

Fries in meldkamer”. Het verbaast niet

loods in brand stond en in de meldkamer

dat dit nieuws landelijk en in Friesland

nam men meteen aan dat hij uit Bolsward

veel vragen opriep over het functioneren

(Fries: Boalsert) belde. Verwarring alom!

van de noordelijke meldkamer en de

Toen men er eindelijk achter kwam dat

beheersing van het Fries door het

het om het dorpje Boazum ging, was het

1

personeel.

gesprek al veel te lang aan de gang.

Locomotie wetenschappelijk bureau 49

Streektalen in Nederland

(Foto: T-Force) Dat had ook te maken met het feit dat

“Je kunt rustig vaststellen dat het de

met overheidsinstellingen te gebruiken,

men te veel tijd nodig had om de beller

mensen ontbreekt aan de broodnodige

een recht dat zo vaak flagrant genegeerd

te begrijpen en om het voor het personeel

gedetailleerde topografische kennis en

wordt.”

onbekende Boazum nauwkeurig te loka-

aan een goede uitspraak van het Fries.

liseren. Bij nadere beschouwing was er

Daarbij komt nog dat sommigen een

Bijl aan de wortel van Fryslân

helemaal geen sprake van een taal-

zeker dédain hebben tegenover degene

Op dit punt trekken Annigje Toering en

probleem want de beller uit Boazum

die Fries spreekt. Onuitgesproken en

haar partij het incident breed naar het in

sprak Nederlands door de telefoon.

onderhuids laat men - ook in andere

het nieuwe regeerakkoord uitgewerkte

Maar hij was natuurlijk wel heel emotioneel situaties - blijken: waarom spreek je toch

streven om van de drie noordelijke

en had wel degelijk van zijn recht gebruik

provincies een van de vijf nieuw te

niet gewoon Nederlands?”

formeren landsdelen te maken.

kunnen maken zijn eerste taal, het Fries, te spreken.”

Niet fuseren wel samenwerken

De verantwoordelijke korpsbeheerder

“Wij vrezen dat er dan in veel situaties

en tevens burgemeester van Leeuwarden,

dezelfde dingen gebeuren als bij de meld-

F. Crone, heeft onmiddellijk ingegrepen

kamer. In zo’n landsdeel is van bovenaf te

en verzekerd dat er voortaan 24 uur per

Gevoel voor tweetaligheid

dag iemand in de meldkamer is die ook

In zo’n situatie blijkt volgens de FNP-

Fries verstaat. Verder krijgt het personeel

leider dat het personeel niet voldoende

op basis van vrijwilligheid de gelegenheid

toegerust is om op zulke meldingen slag-

om scholingscursussen te volgen.

vaardig te reageren.

Toering: “Dat is allemaal mooi en aardig maar wij vinden dat dit van het personeel

“Het is niet de eerste keer dat de meld-

gewoonweg geëist moet worden.”

kamer onhandig heeft gehandeld. Er is ook al eens iemand overleden omdat de

In de praktische oplossingen voor het

ambulance veel te laat kwam en bij de

meldkamerincident kan Toering zich in

instructie vanuit de meldkamer de Fries-

grote lijnen verder wel vinden.

talige plaatsen Garijp en Dronrijp door

Het gaat haar er echter vooral om de

elkaar waren gehaald. Dat kon gebeuren,

onderliggende gevoelens boven tafel te

hoewel men bij de instelling van de

krijgen: “Het gebrek aan gevoel voor

centrale meldkamer toegezegd heeft om

tweetaligheid en het recht dat Friezen

zorgvuldig taalbeleid te voeren.”

hebben om hun eigen taal in contact

Annigje Toering (Foto: Dick van Niekerk)

17

Streektalen in Nederland weinig invoelend vermogen aanwezig voor

“Trouwens, wat kopen we voor die schaal-

ons de bijl aan de wortel van Fryslân.

de culturele en dus ook talige binding die

vergroting? Voor welk probleem is het

Er is een grote groep Friezen die bijna

de burger heeft met z’n nu nog eigen

een oplossing? Is het goedkoper? We

fatalistisch berusten in de ontwikkelingen

provincie Fryslân, waarvan de provincie-

hebben bij de gemeentelijke herindeling

die over hen heen komen. Maar gelukkig

grenzen vrijwel samenvallen met de taal-

al gezien dat dit zeer de vraag is. Waarom

is er ook een grotere, strijdbare groep die

grens.

heeft men daar geen lering uitgetrokken?

alert is en constateert: ‘Ze willen Fryslân

Je zit met een heleboel ambtenaren en

opheffen. Dat nooit! Wij willen Fryslân

Friezen hebben het gevoel dat ze pas

overheidsfunctionarissen die je aan de

blijven!’ Voor die laatste groep en voor

Fries zijn door hun eigen taal en cultuur.

kant schuift maar die je vaak nog lange

alle andere Friezen zullen wij van de FNP

Hetzelfde geldt - als je het ons vraagt -

tijd stevig moet betalen. Als het al voor-

met kracht onze stem verheffen binnen

voor Limburgers en Zeeuwen.

deliger is, dan geldt dat pas op z’n vroegst

alle politieke gremia die ons ter beschik-

na tien jaar.”

king staan.”

“Iedereen meent dat groter worden meer

“Fuseren met Groningen en Drenthe is

Kijk ook eens naar wat er met Omroep

macht geeft. Maar dat is een stevige mis-

voor ons absoluut geen optie. Waar nodig

Fryslân dreigt te gaan gebeuren. Die wil

vatting!” Ontstemd is Toering vooral over

willen we wel samenwerken. Maar op de

‘Wij willen Fryslân blijven!’

men bij landelijke zenders onderbrengen. het feit dat over de wettelijke verplichtin-

eerste plaats gaan we voor een sterk

Tegelijk wil men er ingrijpend op

gen van het Rijk voor de Friese taal en

Fryslân met een eigen taal en cultuur!”

bezuinigen. Dat gaat volledig voorbij aan

cultuur niet wordt gerept in het nieuwe

de bindende culturele en talige functie

regeerakkoord. Een veeg teken!

Dit is de 28e aflevering in de serie Streektalen

die de omroep heeft voor alle Friezen,

“Zoiets is in combinatie met de opge-

in Nederland door Dick van Niekerk.

zowel binnen als buiten de provincie.”

legde bestuurlijke schaalvergroting voor 1. De meldkamer in Drachten doet dienst voor alle calamiteitenmeldingen uit de provincies Friesland, Drenthe en Groningen.

Regionale eigenheid mede een bedreiging van het Frysk.

één landsdeel van te maken.

Op 1 november hoorden wij hem al

Begin daar nu maar mee, nieuwe

in alle vroegte op Radio 1.

regering! Het moet gaan om meer

“Ik moet er niet aan denken dat Den

vertrouwen tussen overheid en samen-

Haag zich straks als hoeder gaat op-

leving. Daarbij past in bepaalde mate

werpen van onze tweede Rijkstaal, het

een vorm van zelfbestuur over de –

Fries. Dat moet uit Leeuwarden, uit

wat ik dan maar noem – eigen

Ljouwert blijven komen.”

eigenheid. Vertrouwen is er pas als

Speerstra verafschuwt het `Grote Haagse

dit alles ieder gewest wordt gegund.

Denken`: “De begeerte om groot te lijken heeft menigeen klein gemaakt.

Lees het Verdrag van Rome er maar op naar: De deelstaten van Europa

De bekende Friese schrijver

In Den Haag zou men moeten beseffen

dienen hun regionale eigenheid tot

Hylke Speerstra ziet in de plannen

dat Nederland in Europa en de wereld

in lengte van jaren te koesteren en te

voor bestuurlijke schaalvergroting

nog maar net groot genoeg is om er

faciliteren.” (zie ook: www.hylkespeerstra.nl)

18

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

Alleen de Eerste Kamer kan deze dwaze wet nog rechtzetten!

Wet financiering politieke partijen Fons Zinken

Als de wet financiering politieke partijen (Wfpp) door de Eerste Kamer wordt aangenomen, moeten lokale en provinciale politieke partijen een giftenreglement opstellen. De Tweede-Kamer heeft in maart van dit jaar de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) aangenomen. Deze Wet komt in de plaats van de Wet subsidiering politieke partijen (Wspp). Deze Wfpp heeft tot doel versterking van politieke partijen waaraan zetels zijn toegekend in de Eerste en/of de Tweede-Kamer der Staten-Generaal. Om dat doel te bereiken verdelen deze partijen een rijkssubsidie van e 15,5 miljoen. Daarnaast is in deze Wfpp getracht de transparantie te verbeteren in de herkomst van de financiën van politieke partijen. De leden van de Tweede-Kamer hebben bij de vaststelling van deze Wet de belangen van hun politieke partijen laten prevaleren Fons Zinken (Foto: Studio Cyril)

boven de werking van onze grondwettelijke democratische rechtstaat. Daardoor is deze Wfpp in strijd met de artikelen 1, 4 en 67 lid 3 van de Grondwet. Nu is het aan de Eerste-Kamer om hun bestaansrecht te rechtvaardigen.

Fons Zinken is voorzitter van de VPPG. Hij begon zijn carriere als gemeenteambtenaar in de gemeente Echt (Limburg) en heeft zich later op de politiek toegelegd. Zinken is een bekend publicist over allerlei actuele politiekbestuurlijke aangelegenheden en staat bekend als voorvechter van de onafhankelijke politiek.

Inleiding Bij de behandeling1 van het wetsvoorstel

met hun achterban en het electoraat”.

Wijziging van de Wet subsidiëring politieke

Bij de provinciale en gemeenteraads-

partijen (Wspp) houdende verhoging van

verkiezingen zijn de politieke landelijke

de subsidiebedragen, verbreding van de

partijen ‘concurrent’ van de regionale en

subsidiabele doelen en aanpassing van de

lokale politieke groeperingen. Die krijgen

subsidiegrondslag2 heeft de Tweede-Kamer

geen financiële ondersteuning in hun

erkend dat er ten aanzien van de lokale en

activiteiten en campagnevoering.

regionale politieke partijen een onrecht-

Om die ongelijkheid in behandeling op

vaardigheid in deze Wspp schuilt.

te heffen heeft de Tweede Kamer destijds

Deze ongelijke behandeling wordt ver-

de minister verzocht om spoedig met een

oorzaakt doordat de politieke landelijke

nieuwe wet op de partijfinanciering te

partijen, die ook deelnemen aan de

komen waarbij de regionale en lokale

verkiezingen voor provinciale staten

partijen/groeperingen een gelijkwaardige

en de gemeenteraden, via deze subsidie

status krijgen.

onder andere hun campagnes, wervings-

Vooruitlopend daarop wordt via een motie

acties en verkiezingsactiviteiten kunnen

de minister van BZK gevraagd te onder-

financieren. De hoogte van de subsidie is

zoeken op welke wijze steun van de rijks-

zelfs verhoogd om landelijke partijen de

overheid voor landelijke koepels van

mogelijkheid te bieden “op een moderne

plaatselijke politieke groeperingen

en interactieve wijze te communiceren

geregeld kan worden.

19

Overleg met Guusje ter Horst

waarop de nieuwe Wet financiering

Het amendement Heijnen betreft een

Op grond van het Kamerdebat en de

politieke partijen gepubliceerd is.

bedrag van e 500.000 voor de opkomst-

Kamermotie van 2005 heeft de VPPG

bevordering bij verkiezingen.

diverse acties ondernomen.

Op 21 oktober 2008 is deze door de

Deze gelden werden toegevoegd aan het

In het gesprek met minister ter Horst

vaste Kamercommissie van Binnenlandse

budget van de Wspp5. Hiermee kregen de

(PvdA) op 5 december 2007 heeft zij

Zaken in de Statenpassage in ontvangst

politieke landelijke partijen nog een extra

toegegeven dat er een zekere vorm van

genomen. De woordvoerders BZK van

financieel steuntje bij de gemeenteraads-

rechtsongelijkheid schuilt in de Wspp.

de PvdA, CDA, VVD en SP waren daarbij

verkiezingen van 2010.

aanwezig en waren van mening dat de De minister beloofde gebruik te maken

minister de motie, die door de Tweede-

De uitvoering van deze amendementen

van de expertise van de VPPG bij de

Kamer in 2005 werd aangenomen, moest

betekent dat een einde komt aan de

voorbereiding van de Wfpp.

uitvoeren. Het resultaat van deze actie

discussie over de subsidiering van lokale

Ook is tijdens dat gesprek door de VPPG

was dat door de Tweede-Kamer bij de

politieke partijen door de Rijksoverheid,

een subsidie-aanvraag ingediend voor het

behandeling van de begroting van BZK

aldus de Minister.

scholing- en vormingsproject ‘Samen-

twee amendementen werden ingediend.

Gelet op de afspraken en de bevindingen van de Tweede-Kamer was dit een school-

werking op niveau’. De subsidie werd

voorbeeld van onbehoorlijk bestuur.

bij brief van 15 februari 2008 afgewezen.

Met het amendement Bilder c.s. werd

Daarin gaf minister ter Horst weer te

het verplichtingenbedrag en het uitgaven-

kennen dat zij open staat voor discussie

bedrag van de post ‘functioneren open-

Het bestuur van de VPPG heeft in de

over de mogelijkheden voor een princi-

baar bestuur’ verhoogd met e 400.000.

brief van 25 maart 2009 op niet mis te verstane wijze zijn afkeuring laten

pieel andere financieringssystematiek. De VPPG zou daarover spoedig bericht

In de toelichting staat het volgende:

blijken.

ontvangen. Die belofte is zij niet nage-

“Toerusting van (kandidaat-)gemeente-

Dit was ook de reden om Prof. Mr. A.Q.C.

komen.

raadsleden is in de eerste plaats een taak

Tak6 om advies te vragen. In zijn uitvoerig

Ook het bezwaarschrift van de VPPG

van politieke partijen en hun scholings-

rapport7 komt Prof. Tak tot het volgende

tegen de afwijzing projectsubsidie werd

instituten. Daarom beoogt dit amendement

oordeel:

bij beslissing van 24 april 2008 niet

de middelen voor toerusting van (kandidaat-)

”Concluderend moet worden gesteld, dat het

gehonoreerd.

gemeenteraadsleden in te zetten via

systeem van subsidiëring in de Wspp strijdig is met de grondrechten van de artikelen 1 en 4 Grondwet en soortgelijke regelingen in diverse verdragen, alsmede met het verbod van algemene beperkingen van grondrechten in de Grondwet van 1983. Ernstige twijfel bestaat voorts ten aanzien van de verenigbaarheid met organieke wetgeving”.

Wet financiering politieke partijen In deze Wfpp is de Wspp zonder noemenswaardige veranderingen integraal opgenomen. Dat betekent dat de lokale partijen niet in aanmerking komen voor rijkssubsidie. Terwijl in 2005 door de Tweede-Kamer was vastgesteld dat dit een ongelijke

(Foto: T-Force)

behandeling is die bij de nieuwe wet moest

Amendementen Bilder en Heijnen 3

4

politieke partijen en hun scholings-

worden opgelost. En zoals Prof. Mr. A. Tak

Op de algemene ledenvergadering van

instituten”. In de brief van 12 januari

dat in zijn opinierapport van november

de VPPG in 2008 in Woerden, werd een

2009 aan de VPPG heeft de minister

2009 heeft duidelijk gemaakt, is dat in

petitie aangenomen. In de petitie werd de

laten weten dat ook lokale partijen

strijd met artikel 1 en 4 van de Grondwet.

Tweede-Kamer verzocht om de minister

gebruik kunnen maken van deze gelden.

Ook geeft hij aan dat de Wspp niet voldoet

van BZK op te dragen projectsubsidie toe

Zij zal de VPPG van de uitvoering op de

aan de opvattingen van het Europese Hof

te kennen aan de VPPG tot het moment

hoogte houden.

over het gelijkheidsbeginsel en democratie.

20

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

De VPPG heeft daarop Prof. Mr. E. Steyger

Eens proberen hoe we dit moeten toe-

van e 1000 te boven gaat te worden

van de UvA, gespecialiseerd in Europees

passen. Er zijn veel boeren die heel grote

overgemaakt op een daartoe door de

recht, geconsulteerd. Zij geeft aan dat de

reclameborden in de wei zetten langs de

minister aangewezen rekening. Dit geldt

Wspp in strijd is met het gelijkheids-

openbare wegen.

ook voor bijdragen in natura. Dit is een

beginsel zoals neergelegd in artikel 25 en

naïef wetsartikel. Er zal weinig of niets op

26 IVBPR (Internationale Verdrag inzake

De partij moet dan de manuren tellen voor

Burgerrechten en Politieke Rechten) en

het maken en het plaatsen van de borden,

in strijd met de artikelen 18, 20 en 22

de huur van de staanplaats en de kosten

Er zijn genoeg simpele mogelijkheden

VwEU (Verdrag werking Europese Unie).

van de materialen. Indien de boer lid is

om dit artikel te omzeilen. Daarvoor is

van de partij, dan tellen de manuren niet

artikel 24 uitermate handig. Want volgens

Het nieuwe in de Wfpp is paragraaf 3.

mee omdat dat waarschijnlijk wordt gezien

dat artikel zijn de gevers van bijdragen

Die heeft als titel:’administratie, open-

als een eigen persoonlijke activiteit van

verlost van een vermelding als de bijdrage

baarmaking en beperking van bijdragen’.

het partijlid.

gestort wordt op de rekening van een

Overigens zijn er geen beperkingen wat

Wat in deze casus de waarde van de

afdeling van een politieke landelijke

betreft de hoogte van de bijdragen maar

tegenprestatie is, blijft een vraagteken.

partij.

wel regels over de wijze van administreren.

die aangewezen rekening gestort worden.

Dus als een bedrijf of persoon, wel of

Daarvan zijn de artikelen 20 t/m 24 zeer

Welke waarde verschijnt in de administratie

niet ‘anoniem’, aan elke afdeling van een

interessant maar ook uitermate dwaas.

als een caféhouder een zaal beschikbaar

politieke landelijke partij e 1000 stort,

In artikel 20 is vastgelegd hoe de financiële

stelt of wat is de waarde van het meedoen

kan de bijdrage meerdere tonnen groot

administratie van de politieke partij moet

aan televisiespelletjes als reclame voor de

zijn. Controle is onmogelijk omdat deze

worden ingericht. In artikel 21 is bepaald

kandidaat.

Wfpp de artikelen 20 tot en met 23 niet

dat bijdragen van boven de e 1000, ook

Over veel bijdragen in natura zal geen

van toepassing verklaart op de afdelingen.

in natura, met naam van de gever en de

discussie bestaan, stelt de Minister.

Dus politieke landelijke partijen, het

hoogte van het bedrag in de boeken van

Dat kan wel waar zijn omdat die activiteiten

advies is om de gulle gevers de bijdrage

de vereniging moeten worden vermeld.

nauwelijks of niet te controleren zijn.

te laten storten op de rekening van de

Ook de registratie van de schulden en door wie deze leningen verstrekt zijn.

afdelingen. Die kopen het campagneVelen kennen de Wfpp niet en zullen dus

materiaal van het landelijke partijbureau

ook niet de waarde aangeven. En mocht

en niemand weet waar het geld vandaan

In artikel 22 is geregeld hoe de waarde

er toch iemand vragen hebben over een

komt.

van een bijdrage in natura moet worden

bijdrage in natura, dan zal een oneindige

bepaald. Volgens deze wet is de waarde

discussie ontstaan over de waarde.

De vraag is ook of deze wet niet botst met

in natura het verschil tussen de in het

Artikel 23 gaat over anonieme bijdragen.

het verenigingrecht zoals in het BW is vast-

economisch verkeer gebruikelijke waarde

Indien een politieke partij een anonieme

gelegd. Kennelijk is de minister al snel de

van het geleverde en de waarde van de

geldelijke bijdrage van meer dan e 1000

brief van 23 augustus 2005 vergeten,

tegenprestatie.

ontvangt, dient het gedeelte dat het bedrag

waarin het volgende staat: “Het is juist dat gelden en activiteiten van een ook landelijk georganiseerde politieke partij ook aan de plaatselijke afdeling en vertegenwoordigers ten goede kunnen komen. Het omgekeerde is echter ook waar. Zo gaat er bijvoorbeeld bij sommige politieke partijen geld van lokale bestuurders naar bestuurdersverenigingen en net zoals lokale afdelingen zullen profiteren van de landelijke partij, profiteert de landelijke partijorganisatie in grote mate van de inzet en betrokkenheid van de vele verenigingsleden op lokaal niveau. Het zijn juist deze leden op lokaal en provinciaal niveau die de verbinding

(Foto: T-Force)

vormen tussen de politieke partij en de lokale

21

gemeenschap door te functioneren als

doen zijn voor het financieel handelen

stichting waarvan de activiteiten bestaan

klankbord, rekruteringspotentieel en lokale

van de partijafdelingen’.

uit het beheren van een fonds of vermogen gericht op het financieren van partij-

vertegenwoordiging. Zij brengen bijvoorbeeld als leden van de vereniging op lokaal niveau

Is het niet logisch dat deze verant-

activiteiten.

de boodschap van de politieke partijen over

woordelijkheid statutair is vastgelegd?

De financieringsregels9 zijn van toepassing op de neveninstellingen van een politieke

het voetlicht, voeren verkiezingscampagnes en vertegenwoordigen de partij op verscheidende

Wfpp en de Neveninstelling

partij. Lokale partijen hebben geen neven-

niveaus en in verschillende gremia.

Een rechtspersoon moet als gelieerde

instelling. In sommige gemeenten moeten fracties

worden aangemerkt, indien deze rechts-

een stichting hebben voor het beheer van

als vereniging in zijn totaliteit te zien.

persoon er op gericht is uitsluitend of

de fractiegelden die conform het artikel 33

Dat is ook het uitgangspunt van de sub-

in hoofdzaak ten bate van deze partij

van de Gemeentewet worden toegekend.

sidiering politieke partijen.” De memorie

activiteiten of werkzaamheden te

Deze stichtingen kunnen niet aangemerkt

van toelichting8 doet er nog een schep

verrichten en de partij daar kennelijk

worden als een neveninstelling van een

verwarring bovenop. Daarin schrijft de

voordeel bij heeft. Een neveninstelling

politieke partij.

minister het volgende:

is bijvoorbeeld een stichting die tot doel

’Politieke partijen zijn verenigingen en

heeft congressen en workshops te

Wfpp en de nieuwe partijen

veelal zijn afdelingen deel van de

organiseren over het partijprogramma

Partijen die nog geen zetel hebben in de

(landelijke) vereniging en de landelijke

en de politieke opvattingen van de partij.

Eerste of Tweede-Kamer en bij de

rechtspersoon. De vraag is op wie dan de

Ook als neveninstelling van de partij

volgende verkiezingen gaan deelnemen,

wettelijke verplichtingen rusten. Het is

moet worden aangemerkt een jongeren-

daarop zijn de financieringsregels10 ook

niet vanzelfsprekend om het landelijk

organisatie, een wetenschappelijk insti-

van toepassing.

partijbestuur in deze verantwoordelijk te

tuut, de bestuurdersvereniging, een

Dat betekent dat deze partijen ruim 2 jaar

© Steffie Padmos 2012

neveninstelling van een politieke partij In zoverre is het zaak een politieke partij

(Illustratie: Steffie Padmos)

22

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

voor de verkiezingen een registratie van de eens een meerderheid in de Eerste-Kamer partij is van overeenkomstige toepassing bijdragen moeten voeren.

gehaald worden. Dus, kom op geldschieters

Dit lijkt en bureaucratische rompslomp

en grijp uw kans! Om hier een stokje voor Er wordt, zoals hiervoor al aangegeven,

maar sanctionering is pas mogelijk vanaf

te steken, heeft de Tweede-Kamer in al

in deze Wfpp op een wel heel vreemde

11

op haar afdelingen.

het moment van de registratie van de

zijn wijsheid het artikel 34 geproduceerd

manier omgesprongen met het

aanduiding van de partij in het register

dat luidt:

verenigingsrecht. De verenigingsstatuten

van het centraal stembureau.

1. Een vereniging, die op grond van

zijn immers bindend. Een afdeling van

Tegen het handelen en nalaten in strijd

artikel G 1, G 2, G 3 of Q 6 van de

een vereniging is geen losse juridische

met de Wfpp van vóór die registratie, kan

Kieswet, of een vereniging of stichting, entiteit. Een politieke landelijke partij

dus niet worden opgetreden.

die bij of krachtens artikel 19 van de

Wat betekent dit artikel bij tussentijdse

Waterschapswet, met haar geregistreerde aan de provinciale statenverkiezingen

kan ook zonder afdelingen meedoen en gemeenteraadsverkiezingen. De PVV is een voorbeeld. De landelijke partij doet op grond van artikel G1 van de Kieswet mee aan de gemeenteraads verkiezingen! Lid 2 is daarom over bodig. Is dit artikel geboren uit weerzin om de rijkssubsidie eerlijk te verdelen met regionale en lokale partijen? En wat gebeurt er als alle lokale partijen geen giftenreglement opstellen?

Wfpp in de Eerste-Kamer Uit het voorlopig verslag van de vaste commissie voor binnenlandse zaken en de hoge colleges van staat/algemene zaken en huis der koningin, vastgesteld 5 juni 2012, blijkt dat de Eerste-Kamer de, overigens zeer goede, vraagstelling hoofdzakelijk gericht heeft op paragraaf 3. In dat kader heeft de PvdA-fractie het (Foto: Topshots)



volgende gesteld:



”In het internationale debat over regulering

verkiezingen? Enerzijds krijgen nieuwe

aanduiding boven de kandidatenlijst

van (de financiën van) partijen en/of

partijen geen subsidie voor de partij-

heeft deelgenomen aan de laatstgehouden kandidaten speelt echter tevens een andere

organisatie en het voeren van verkiezings-

verkiezing van de Tweede Kamer der

overweging een belangrijke rol:

campagne en anderzijds worden deze

Staten-Generaal, de Eerste Kamer der

de gelijkheid van kansen (level playing field,

partijen geconfronteerd met regels voor

Staten-Generaal, provinciale staten, de Chancengleichheit). Transparantie alleen is

de wijze waarop de financiering van hun

gemeenteraad, een deelraad als bedoeld bij die benadering onvoldoende om de zuiver-

campagne wordt geregeld.

in artikel 87, tweede lid, van de

heid van politieke besluitvorming te

Dit is in strijd met het gelijkheidsbeginsel Gemeentewet, of het algemeen bestuur garanderen. Het gaat er ook om dat (kansengelijkheid) van artikel 4 van de

van een waterschap, waarbij aan die

Grondwet.

lijst ten minste een zetel in het orgaan democratische verkiezingsproces niet

vermogende mensen of organisaties het

waarvoor de verkiezingen plaatsvonden gaan overheersen ten koste van mensen of

Wfpp en de provinciale en lokale groeperingen

is toegewezen, en die geen afdeling is

Het wordt interessant voor ondernemers

giftenreglement op, waarin zij bepaalt

Waarom wordt deze kansengelijkheid

om invloed te kopen via lokale en/of

hoe zij omgaat met bijdragen en de

niet ook van toepassing verklaard op de

provinciale partijen. De administratie

openbaarmaking daarvan.

gemeenteraadsverkiezingen?

van deze partijen valt niet onder de Wfpp.

Het giftenreglement is openbaar.

Immers, vanwege de jaarlijkse subsidiering

Via de provinciale partijen kan ook nog

2. Het giftenreglement van een politieke

van de politieke landelijke partijen zijn

organisaties met minder financiële kracht”.

van een politieke partij, stelt een

23

deze bij die verkiezingen de vermogende organisaties die het verkiezingsproces overheersen12. Ook de Minister gaat in haar Memorie van antwoord daaraan voorbij13. Zoals ook de Minister aangeeft, biedt deze Wet, na 12 jaar voorbereiding, geen sluitend systeem. Ook blijft deze Wet beperkt tot de financiering van politieke landelijke partijen. Ondanks dat de Tweede-Kamer in 2005 heeft aangegeven dat in de nieuwe Wfpp ook de lokale en regionale politieke groeperingen moeten worden opgenomen. Is hier sprake van een tunnelvisie waarbij alleen naar de belangen van de landelijke partijen is gekeken en niet naar het grondwettelijk functioneren van onze democratie? Deze tunnelvisie blijkt ook uit de terug-

(Foto: T-Force)

houdendheid die volgens de minister is gelegen in de verwachting dat een dergelijke

Verder schrijft de minister dat:

Concluderend

verbreding van de toepassing van de

“bijdragen in natura van leden van

Deze Wfpp is een schoolvoorbeeld

transparantieregels naar de vele bestaande

een partij vallen buiten de registratie-

van slechte wetgeving. Er zijn kennelijk

lokale partijen en afdelingen zal leiden tot

en openbaarmakingverplichtingen.

verschillende soorten politieke partijen.

een aanzienlijke stijging van de admini-

Bijdragen bestaande uit persoonlijke arbeid

De Tweede Kamerleden hebben bij de

stratieve lasten. Deze partijen en afdelingen

of activiteiten van leden van de politieke

besluitvorming de belangen van hun

zullen immers ontvangen bijdragen en

partij worden op grond van artikel 22, tweede partijen onvoldoende los gelaten.

gemaakte schulden met naam en toenaam

lid, van het wetsvoorstel niet als bijdragen in

De VPPG gaat er van uit dat de Senaat

moeten registreren en overzichten hiervan

natura aangemerkt. Dit soort activiteiten

ook deze Wfpp onafhankelijk van de

aan de toezichthouder moeten sturen.

van partijleden ten behoeve van de partij

politieke lading gaat toetsen op het

Daarnaast zou verbreding van de reikwijdte

behoren tot het wezen van een partijorganisatie

democratisch gehalte, op de zorgvuldig-

van het wetsvoorstel een enorme vergroting

en worden niet als bijdragen beschouwd waar

heid, op de strijdigheid met het Europees

van de werklast voor de toezichthouder

openbaarmaking met naam en toenaam een

recht en op het voldoen aan de grondwet.

betekenen.

bijdrage zou leveren aan meer transparantie over partijfinanciering”.

giftenreglement? Dit zogenaamd

Het vasthouden aan de opvatting van de minister dat provinciale partijen voor

Geldt deze motivering niet ook voor het Er zijn veel directeuren en andere gezag-

subsidie bij de provincie moeten

probleem is simpel op te lossen via artikel hebbende mensen van bedrijven lid van

aankloppen en lokale partijen bij de

33 van de Gemeentewet en de Provincie-

een politieke partij. Zij kunnen activi-

gemeente, is op grond van artikel 132 van

wet. Een modelverordening kan de VPPG

teiten uitvoeren van ongelimiteerde

de Grondwet en op grond van de Kieswet

en de VNG op zeer korte termijn aan-

waarde die niet via de partijboekhouding

onjuist. Dat hebben het IPO en de VNG

leveren.

terug te vinden zijn.

duidelijk laten weten.

1. Tweede Kamer Subsidiering politieke partijen, 17 maart 2005, TK 61-3946/3968 2. Kamerstukken TK 29 869, 2004/2005 3. Kamerstukken II, 31 700 VII, 2008/2009, nr. 19, amendement van het lid Bilder c.s. 4. Kamerstukken II, 31 700 VII, 2008/2009, nr. 20, amendement van het lid Heijnen c.s. 5. Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 31 700 VII, nr. 74

6. Em. Hoogleraar Staatsrecht en Bestuursrecht; Universiteit Maastricht 7. OPINIE inzake subsidiering van plaatselijke politieke groeperingen; 12 noveber 2009 8. Tweede Kamer, vergaderjaar 2010-2011, 32 752, nr.3 bladzijde 14 9. De artikelen 21 en 23 van de Wfpp 10. De artikelen 20, 22, 26 lid 4 en 27 van de Wfpp

11. Artikel G1 Kieswet 12. Rapport ‘Onderzoek naar de achtergronden en de betekenis van het stemgedrag bij de gemeenteraads verkiezingen van 2010’ van Dr. Marcel Boogers en Dr. Julien van Ostaaijen van de Universiteit van Tilburg dat in opdracht van BZK is verricht. 13. Eerste Kamer, vergaderjaar 2011-2012, 32 752, C

24

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

PNL terug bij af

Uithuilen en opnieuw beginnen Partij Nieuw Limburg

Hoelang is het nog maar geleden dat Partij Nieuw Limburg (PNL) als een komeet de Provinciale Staten van Limburg binnenschoot? De in 1986 opgerichte partij groeide in 1999 tot maar liefst zes zetels. Om daarna razendsnel in een vrije val te belanden met als (voorlopig) dieptepunt nul zetels tijdens Provinciale Staten verkiezingen in 2011. Ter vergelijking: glorieus winnaar van die verkiezingen, de PVV van Geert Wilders, behaalde toen niet minder dan 92.479 van de uitgebrachte stemmen. PNL bleef steken op een schamele 7.746. stemmen. Wat ging er mis en hoe nu verder?

Partij Nieuw Limburg (PNL) werd in 1986 opgericht vanuit de Democraten Roermond en deed in 1987 voor het eerst mee aan de Provinciale Verkiezingen. Er werden 4 zetels behaald en de partij groeide tot 6 zetels in 1999.

Partij Nieuw Limburg is een vereniging van samenwerkende lokale partijen en groeperingen in de provincie Limburg. En als zodanig tot de laatste provinciale verkiezingen de vertegenwoordiger van de lokale politieke partijen in Limburg. Samen met andere regionale partijen is PNL in de Eerste Kamer vertegenwoordigd via de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF).

In 2003 werden door interne problemen nog maar 2 zetels behaald, in 2007 nog 1 en na de verkiezingen in 2011 maakt de PNL geen deel meer uit van de Provinciale Staten van Limburg.

25

Politieke aardverschuiving

voor projecten van burgers in dorpen,

heeft te laat ingezien dat Wilders met

De klap is hard aangekomen bij het PNL

buurten en wijken. “Het moet weer

een uitgekiende campagne het complete

partijbestuur. Lijsttrekker Karel Wolff -

interessant worden voor burgers om zich

politieke Limburgse landschap op zijn

‘wij gaan voor veiligheid, duurzaamheid

samen sterk te maken voor hun woon-

kop heeft gezet.

en een veilige leefomgeving’- sprak in

omgeving.”

aanloop naar de afgelopen Provinciale Staten verkiezingen nog de verwachting uit twee zetels te kunnen bemachtigen. Niet helemaal ten onrechte baseerde hij dit optimisme op de voorbije gemeenteraadsverkiezingen in 2010 waarbij ruim veertig procent van de stemgerechtigden voor een lokale partij koos.

De politieke aardverschuiving dreunt nog

PNL heeft met al haar provinciale politieke ervaring te laat ingezien dat Wilders het complete politieke Limburgse landschap op zijn kop wist te zetten

altijd na in Limburg, ondanks dat de PVV geen deel meer uit maakt van de huidige coalitie. Ondertussen likt PNL haar wonden. Veel mensen die positief in de campagne stonden zijn weer over gegaan tot de orde van de dag. Concreet wil dat zeggen dat

Wolff benadrukte dat hij deze kiezers

PNL liet niet na te benadrukken dat enige

ze zich hebben afgewend van de partij en

wilde vertegenwoordigen door een sterke

vorm van samenwerking met de PVV uit

in de weer zijn met de dagelijkse, lokale

verbinding te leggen tussen de lokale

den boze was. Zeg nee tegen de PVV, was

politiek.

partijen en Partij Nieuw Limburg.

de boodschap.

“Zo wordt de zeggenschap van de lokale

Niet onlogisch, omdat het hebben van

partijen in Provinciale Sten sterk vergroot”,

De Limburgse kiezer besliste anders en

zeggenschap, het betrokken voelen bij

aldus Wolff.

koos massaal voor de partij van Geert

de eigen gemeenschap,

Het Limburgs Provinciehuis, “Gouvernement” (Foto: T-Force) PNL presenteerde zich met een program-

Wilders. Bronnen rondom PNL bevesti-

het iets in de melk te brokkelen hebben

ma waarin de betrokkenheid van de

gen dat de impact van de PVV verkeerd is

lokaal beter tastbaar en beter zichtbaar

burgers bij het openbaar bestuur bevorderd

ingeschat.

voor de buitenwereld, lees de potentiële

diende te worden door aanzienlijk meer

PNL, met ruim vijfentwintig jaar politieke

kiezer, is. Een valkuil voor PNL, waar

financiële middelen beschikbaar te stellen ervaring in het gouvernement aan de Maas, men zich te laat realiseerde dat mensen

26

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

die provinciaal politiek actief zijn dat vaak ook zijn voor onafhankelijke lokale partijen. Een leermoment, zeker maar vooral ook een voetangel voor de breedte van de partij. Met andere woorden: wat houd je nu nog over? Na een radiostilte van maanden treedt PNL weer voorzichtig naar buiten. Bescheiden, met realiteitszin. Die realiteitszin uit zich in de vraagstelling: wat nu? Partijleider Wolffs en het partijbestuur zijn er de mensen niet naar om het mes in het varken te steken. Hoewel de partij is lamgeslagen en er eigenlijk geen voeling met de achterban meer is, wil ze meedoen aan de toekomst van Limburg. Wat wil de -voormalige- achterban van PNL? Welke kant wil men op? Het antwoord op die vraag is niet aan het

Limburgs vakwerk (Foto: T-Force)

partijbestuur. Vandaar dat PNL heeft besloten een onderzoek in te stellen naar

van lokale politieke partijen en lokale

wordt opgeroepen is dat van het geen

onafhankelijke politiek in Limburg.

politici bij de diverse gemeenteraden.

geloof hebben in een goede Onafhankelijke

Ook bij OSF waren de naw gegevens

Politieke Partij (OPP).

De onderzoeksvraag die hierbij centraal

niet beschikbaar.

staat: is er ruimte voor een provinciale

Het verleden van PNL lijkt hierin een

onafhankelijke politieke partij die als

Via de griffiers zijn de vragenlijsten

rol te spelen. Er is ook een lichtpuntje.

verlengstuk van de diverse lokale

alsnog verzonden, waarbij aangetekend

De respondenten verwachten dat een

onafhankelijke politieke partijen in

dient te worden dat niet alle griffiers

informatieve bijeenkomst van een

Provinciale Staten gaat opereren?

hun medewerking hebben verleend.

nieuwe OPP veel bezoekers zal opleveren.

En is het wenselijk om aan te sluiten bij

Blijkbaar is het voor een aantal van

Vooral als die nieuwe OPP duidelijk kan

de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF).

hen bezwaarlijk een politieke enquête

maken dat democratie en transparantie

- ofwel een serieus onderzoek- onder

de uitgangspunten zijn.

Onafhankelijke politiek in Limburg

raadsleden te verspreiden. Maar dit

Het verzoek om dit onderzoek -via

terzijde.

e-mail- te kunnen uitvoeren is bij het

Dat gevoegd bij de wens om in Limburg een geheel nieuwe politieke start te

Wetenschappelijk Bureau van OSF

Het onderzoek is inmiddels afgerond.

maken biedt dus nog steeds mogelijk-

ingediend en door OSF financieel

De uitslag van het onderzoek is voor PNL

heden. In andere provincies lijken vooral

gehonoreerd.

een bittere pil.

de ‘one issue’ partijen succesvol.

Het onderzoek is uitgevoerd onder de

Respondenten geven in meerderheid aan

Het advies is daarom om alles nog

Limburgse onafhankelijke raadsleden

dat PNL de afgelopen lopen jaren veel te

eens goed te overdenken.

en wethouders. Ook de besturen van de

onzichtbaar is geweest in het Limburgse

betrokken politieke partijen zijn bij het

politieke landschap.

onderzoek betrokken. Saillant detail: in

De voortekenen zijn niet onverdeeld gunstig. Toch is er ruimte voor een

deze tijd van overcommunicatie bleek

Uit de antwoorden van de respondenten

Limburgse ‘one issue’ partij met een

PNL niet te beschikken over de adressen

klinkt geen overtuiging. Het beeld dat

sterke link naar de OSF.

27

Een ingewijde binnen PNL verwoordt het

Ofwel, vanuit onze ervaringen in het

over het eventueel formeren van een

aldus.“Uit die resultaten van het onder-

verleden, spreekbuis voor hen zijn in

‘one issue partij’ hoopvol stemt.

zoek kun je ook moed putten.

Provinciale Staten. Zo bereik je het beste uit twee werelden: enerzijds is er dan die

Een klein zonnestraaltje tussen de

Provinciale politiek moet op een nieuwe

‘one issue’ partij.

sombere politieke Limburgse wolken.

leest worden geschoeid.

Anderzijds kun je toch die vertegenwoor-

Nu maar hopen dat de zon alsnog

diger zijn van de onafhankelijke plaatse-

doorbreekt in het politiek verdeelde

lijke partijen.”

Limburg.

Vanuit een onafhankelijke instelling

Misschien is de vader hier wel teveel de

Frans Hermans

kunnen we de onafhankelijke partijen in

wens van de gedachte. Neemt niet weg dat

de lokale politiek zo goed als mogelijk aan

de bereidheid van respondenten om tijd en

ons binden.

aandacht te besteden aan de discussie

We moeten naar een ‘one issue’ partij; vechten voor één goede zaak.

(Foto: T-Force)

28

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 49

Dagboek van een voorzitter

Het is nu inmiddels enige maanden geleden dat de verkiezingen

gestemd hebben om de PvdA op afstand te houden? En zou

werden gehouden. De formatie is net afgerond. Bij het inleveren

het tegenovergestelde niet voor de PvdA-stemmers gelden?

van dit schrijven is de euforie over het regeerakkoord voorbij

Als OSF doen wij bewust niet mee met de Tweede Kamer-

en lijkt de VVD met zijn schitterende verkiezingsuitslag weer

verkiezingen, ook al wil een beperkt deel van onze achterban dit

gehalveerd te worden. Het begint steeds meer op een spelletje

wel (graag). Bestuur en het grootste deel van de leden achtte daar

roulette te lijken als je een uitspraak over de toekomst wilt doen.

in ieder geval nu de tijd niet rijp voor. Onze strategie is om eerst

Tijdens de formatie lekte zo nu en dan wat naar buiten.

zelf sterker in de provincies verankerd te zijn voor we eventueel

Met opzet om te “proeven” hoe een voorgenomen maatregel

een stap naar de Tweede Kamer ondernemen.

zou vallen bij het publiek? Als er een storm van protest ontstaat

Wij hebben het vanaf het begin een mission impossible

dan kun je zeggen dat er nog niets zeker is en dat het alleen om

gevonden van de initiatiefnemers van Nederland Lokaal om

een gerucht gaat en achter de schermen slijp je het voornemen

enkele zetels te bemachtigen. Een onduidelijke en op dit moment

wat bij.

niet aansprekende boodschap waren naar mijn gevoel de oorzaak

Inmiddels is de inhoud van het regeerakkoord bekend en

van een marginale steun van rond 2800 stemmen.

uitvoerig besproken. Het is deze keer toch al een vreemde

Wij betreuren het als bestuur dat Nederland Lokaal ondanks

vertoning: de gedood-verfde winnaar in de persoon van Roemer

onze waarschuwingen toch heeft meegedaan. Het maakt een

staat aan de zijlijn. En velen zullen hebben vastgesteld dat ze

eventueel opereren van de OSF in de toekomst in de richting

met hun stem nimmer hebben bedoeld dat PvdA en VVD samen

van de Tweede Kamer er op zijn zachtst gezegd niet makkelijker

zouden gaan regeren. Zijn er niet heel veel kiezers die VVD

op. Dat daarbij de naam gekaapt is van de OSF is een vervelende bijkomstigheid waarover we een vieze smaak in de mond hebben overgehouden. We zijn als bestuur plannen gaan maken voor onze werkzaamheden voor de komende periode. Richtpunt daarbij zijn de statenverkiezingen in 2015. Wij zien als belangrijkste opdracht voor het bestuur: onze positie in de verschillende provincies te versterken. Wij hebben de financiële middelen om provinciale partijen te ondersteunen. Op een aantal plekken in het land hebben we averij opgelopen: Limburg, Brabant en Zuid-Holland waren lange tijd stevige dragers van de OSF. Daar moeten we bijna van de grond af beginnen. Gelderland, Utrecht, Flevoland en Overijssel zijn witte vlekken die ingekleurd moeten worden. Gelukkig zijn we nog stevig geworteld in Fryslân, Groningen, Noord-Holland en Zeeland. Voorwaar het bestuur hoeft zich niet te vervelen. Samen met onze communicatieadviseur hebben we een plan de campagne gemaakt. Onze banden met onze natuurlijke vrienden, de lokale partijen verenigd in de VPPG, zijn aangehaald. We hopen ons aan elkaar te kunnen warmen. Jabik van der Bij

Jabik van der Bij (Foto: Topshots)

Voorzitter OSF

29

‘Die gezamenlijke munt had beter achterwege kunnen blijven’

Herbezinning voor Europa Kees de Lange

“Als ik Europa opnieuw mocht vormgeven zou ik beginnen met cultuur”. Een uitspraak van Jean Monnet (1888-1979), founding father van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS), voorloper van de Europese Unie die misschien wel iets te laat komt. De werkelijkheid van alledag stelt hem in het gelijk. De alom aanwezige financiële Europese crisis noopt tot een herbezinning van het gemeenschappelijke huis dat Europa heet.

Kees de Lange (Foto: Topshots) Het staat zo mooi opgeschreven in de regeringsverklaring.

Mijn fractie meent dat de huidige aanpak van zowel de Euro-

Landen gaan zelf over hun eigen beleid maar voor het voortbestaan

crisis als de pensioencrisis door het ontbreken van voldoende

van de euro is het van cruciaal belang dat alle landen financieel

draagvlak in feite contraproductief is. Nederland verdient beter.

economisch sterker worden en daarbij naar elkaar toegroeien.

“Daar is nog steeds geen woord Frans bij ”, aldus De Lange.

“Wat zo interessant is aan de regeringsverklaring zijn de zaken

“Nog altijd is de pensioensituatie voor de drie miljoen gepen-

die er niet in staan”, zet OSF senator Kees de Lange, de toon.

sioneerden die ons land telt en al die werknemers die verplicht

“Ik mis een essentiële visie, een kritische blik en voldoende

deelnemen in een pensioenfonds volstrekt onduidelijk.

kennis. Veel te vaak wordt bij landelijk te nemen maatregelen

En wat te denken van de ruim één miljoen ZZP’ers die zich op

de drogreden gebruikt: ja, maar dat moet van Europa.

pensioengebied en in hun koopkrachtbehoud in een uiterst

Als je dat goed analyseert, blijkt het vaak helemaal niet waar

moeilijke situatie bevinden?

te zijn.” Begin dit jaar, onder kabinet Rutte 1, formuleerde De

De crisis heeft de Nederlandse bevolking al 3,5 miljard euro

Lange als fractievoorzitter het OSF standpunt over Europa als

aan belastinggeld gekost en de garanties aan Griekenland lopen

volgt: OSF is voorstander van het raadplegen van de bevolking

richting 45 miljard euro.

voordat verdere soevereiniteit aan Europa wordt overgedragen. Mijn fractie is voorstander van het op begrijpelijke en correcte

Wat we de afgelopen decennia op het terrein van Europese

wijze communiceren van realistische financiële scenario’s aan

samenwerking hebben bereikt is zonder meer waardevol te

burgers en volksvertegenwoordigers.

noemen. Alleen die gezamenlijke munt had beter achterwege kunnen blijven. Waarom de euro tot elke prijs overeind houden?

Mijn fractie is voorstander van het ontwikkelen van nieuwe ideeën over het oplossen van diverse crises zonder de ondrage-

Het probleem met landen als Spanje en Griekenland is dat

lijke last van het neoliberale vooroordeel.

ze beide niet over concurrerende industriesectoren beschikken.

30

Locomotie 49

Dat is het kernprobleem. Kun je dat veranderen?

Om de eurocrisis op te lossen zou elk Europees land de euro

Dan spreek je al gauw over een tijdspanne van vijftien tot twintig

kunnen behouden maar daarnaast een eigen rekeneenheid

jaar. En ondertussen moet er dan een overdracht van kapitaal

kunnen invoeren. Grootste voordeel: de zuidelijke Europese

plaatsvinden van rijke naar arme landen. Je kunt er vergif op

landen kunnen hun concurrentiepositie herstellen.

innemen dat het fout gaat. En ondertussen zitten die landen

The Matheo Solution biedt een flexibel monetair systeem dat

vastgeklonken aan een peperdure, zieltogende euro en worden

zich aanpast aan een Europa van verschillende snelheden.

ze door de duimschroeven alsmaar vaster aan te draaien kapot bezuinigd. Wat zie je nu? Kapitaalvlucht en een werkloosheid van meer dan vijftig procent onder jonge mensen. Je échte kapitaal. Een neerwaartse spiraal die de bevolking

‘Het kernprobleem van landen als Spanje en Griekenland is dat ze niet over concurrerende industriesectoren beschikken’

ervaart als vernederend. Nationale gevoelens dat ze onder curatele zijn gesteld, meer specifiek onder curatele van Duits-

In het plan van Ten Dam wordt onderscheid gemaakt tussen de

land, levert fascistische partijen succes op in de verkiezingen.

euro als enig wettig betaalmiddel (munten en bankbiljetten) en

Levensgevaarlijk.”

de euro als rekeneenheid. De euro blijft in de zeventien landen het enige betaalmiddel, maar als calculatie-eenheid voor prijzen

Zijn er dan geen andere wegen te bewandelen?

en lonen kunnen landen National Currency Units (NCU’s) als

“Natuurlijk wel”, riposteert De Lange. “Vooral de kleine partijen

de eurogulden of de eurodrachme weer gaan invoeren. In de

in de Eerste en Tweede Kamer tonen hun bezorgdheid. Maar bij

nieuwe situatie zullen de NCU’s geen wettige betaalmiddelen

Rutte 1 kwamen ze van een koude kermis thuis. Ben Knapen,

zijn, maar uitsluitend rekeneenheden.

staatssecretaris Europese Zaken en Jan Kees de Jager, minister van Financiën vonden het niet relevant. ‘Intellectueel is het mis- Aanpassing van een NCU in een euroland betekent aanpassing schien een leuke activiteit om daar over te praten, maar politiek

van het desbetreffende nationale prijs/loonniveau in vergelijking

is het niet relevant. Nederland heeft zich Europees vastgelegd

met dat in de andere eurolanden. Ter voorkoming van kapitaal-

in gemaakte afspraken.’ Een even ontluisterend als onthutsend

vluchten blijven bestaande schuldvorderingen gewaardeerd in

antwoord.”

euro’s. Nieuwe schuldvorderingen kunnen naar keuze worden aangegaan in euro’s (met name voor grensoverschrijdende

De Lange benoemt het spottend ‘een embargo op nadenken’.

transacties) of in de desbetreffende NCU’s (voor binnenlandse

Cynisch: “Als politiek een vak is, wordt het de hoogste tijd dat de

transacties).

onderwijsinspectie aan de slag gaat.” Een tweede voordeel van NCU’s is de mogelijkheid van renteNeemt niet weg dat naast de OSF diverse andere (kleine) partijen

differentiatie. Zowel bij de fluctuaties van de NCU’s als bij de

de strijd niet opgeven. “De bezorgdheid zowel in de Eerste als

vaststelling van de rentes op nationaal niveau is de Europese

Tweede Kamer blijft groot. Er wordt gezocht naar andere benade-

Centrale Bank (ECB) de beslissende instantie.

ringen. Zoals een euro vormen voor landen die het wat beter doen en voor landen waar het wat slechter gaat. Ook The Matheo “Waar het om draait”, vervolgt De Lange, “is dat je langs meerSolution (TMS) van André ten Dam is een interessante optie.”

dere lijnen de discussie voert. De zaak afdoen met de beslissing

Dat behoeft enige uitleg.

is genomen is de hond in de pot. Daar is niemand mee gediend, daar is de problematiek te veel omvattend voor en te dicht op de huid van de bevolking. Dat dien je niet af te serveren op oneigenlijke gronden. Burgers hebben momenteel een volledig gebrek aan vertrouwen in het huidige concept voor Europa. Dat moet hersteld worden door een realistisch financieel-economisch beleid. Europa dient er tenslotte voor de burgers te zijn en niet omgekeerd.” Frans Hermans

31

Zoeklicht op kleine kernen In de nieuwe serie “Zoeklicht op Kleine Kernen” willen wij aandacht besteden aan de problematiek en de specifieke eigenheid van de kleinere dorpsgemeenschappen. Nu de steden in dit land volgens de nieuwe regeringsplannen opgeschaald gaan worden tot minimaal 100.000 inwoners, dreigen kleine kernen geruisloos van de politieke agenda te verdwijnen. Wij richten ons vooral op de leefbaarheidsperikelen binnen de kernen en op de vele bestaande burgerinitiatieven die landelijk een voorbeeldwerking kunnen hebben. Bij kleine kernen denken we vooral aan dorpsgemeenschappen tot maximaal 6.000 inwoners. Suggesties voor deze rubriek kunt u sturen naar het e-mailadres van de auteur: [email protected]

Nieuwe Familiezorg-formule voor kleine kernen Hennie van Schooten Creatief therapeut met specialisatie rouw en verlies, coördinator binnen de verslavingszorg, vrouwenhulpverlening, casemanagement bij de GGZ, consulent autisme, therapeut op een medisch

Speciale zorgsteunpunten, ‘slimme’ zorg, meer ICT

kinderdagverblijf, POH Ouderenzorg, traumabegeleiding, mantel-

toepassingen, wat is er allemaal niet bedacht om de

zorger. Je kunt maar weinig taken noemen binnen de zorgsector

gezondheidszorg binnen kleine kernen op niveau

waarmee de Brabantse familiezorgdeskundige Hennie van

te houden? Toch staan de elementaire zorgfuncties

Schooten (1958) geen ervaring heeft. Juist die brede ervaring en

binnen de kleinere dorpen nog steeds stevig onder

haar kennis vormen de basis van haar expertise en inspireerde haar

druk. Tien maanden geleden is Hennie van Schooten

om te gaan werken aan een nieuw zorgconcept: Familiezorg.

uit het Brabantse Moergestel echter met een nieuwe, samenwerkings- en patiëntgerichte formule gekomen, ‘Familiezorg’. Die kan wel eens het ei van Columbus blijken te zijn voor de zorgproblemen binnen kleine kernen.

Familiegesprek “Gezondheidszorg, behandeling en begeleiding richten zich steeds meer op preventie,” stelt Hennie van Schooten. “Herstel en behoud van zelfredzaamheid én het gevoel van eigen waarde van mensen in de thuissituatie staan steeds meer centraal. Om dit te bereiken zetten de huisartsen steeds vaker een samenhangend zorgaanbod in gang, waarbij ze graag gebruik maken van de deskundigheid van mantelzorgers.” “In ons dorp Moergestel (6.000 inwoners) kaart de huisarts Familiezorg als eerste aan. Hij heeft al een langdurige relatie met de betrokken persoon of het gezin, en kan de situatie het best taxeren. Veelal gaat het om ingewikkelde situaties die zorgvuldige begeleiding vergen en de huisarts kan het beste bekijken of Familiezorg daarHennie van Schooten (Foto: Dick van Niekerk)

32

bij zinvol is.” Locomotie 49

Uit haar kleurrijke praktijkervaring kan Hennie van Schooten

Familiezorg ondersteunt de eigen regie van de patiënt door de

moeiteloos zeer herkenbare voorbeelden noemen. “Iemand heeft

wensen en behoeften van zowel zorgvrager (patiënt) als zorg-

een hersenbloeding gehad. Op zich vraagt dat om intensieve

drager op elkaar af te stemmen. De zorgdrager en -vrager krijgen

professionele inzet om te herstellen. Maar er is ook een goede

hierin gezamenlijke begeleiding op basis van een na onderling

organisatie nodig om te voorkomen dat de goed bedoelende partner

overleg opgesteld zorgleefplan. Familiezorg ziet er ook op toe

bovenmatig belast wordt. Hier kan Familiezorg de grenzen aan-

waar en in welke mate er professionele hulp al of niet blijvend

geven en de partner ook begeleiden. Zij laat het probleem pas

noodzakelijk is. Familiezorg wordt aangeboden vanuit de huis-

los als het ook werkelijk uit de wereld is. Zonder Familiezorg zie je

artsenpraktijk en staat daardoor dicht bij de mensen. Zij is door

voortdurend onderbrekingen in het zorgaanbod, de continuïteit

haar opzet sterk kostenbesparend, en combineert zorgonder-

is niet of onvoldoende gewaarborgd.”

steuning en welzijn uit de eigen omgeving met professionele zorg en deskundigheid.

Dementerende ouder Een ander klassiek voorbeeld is dat van de dementerende ouder. “Het gezin wil dat de patiënt zo lang mogelijk thuisblijft. Maar dat vereist een permanente begeleiding en taakverdeling binnen de familie. Een goed familiegesprek geleid door de familiezorger is dan als eerste nodig. Want als er zorg noodzakelijk is, is het heel belangrijk daarover met elkaar te praten. De verdeling van zorg en begeleiding wordt meer afgestemd, sluit aan op de onderlinge band en wordt daarmee gemakkelijker. Hierdoor kun je stress zo veel mogelijk voorkomen.”

Elkaar helpen, samen werken en professionele hulp achter de hand “Iemand heeft geld nodig voor een bepaalde voorziening of verzorging. Via Familiezorg kun je regelen waar en hoe je het krijgt. We houden ook in de gaten of het er werkelijk komt. Vanmorgen belde nog een patiënt die haar leven lang al gehandicapt is en die plotseling uit de WAJONG – regeling is gezet. Dan gaan wij aan de slag: hoe dit heeft kunnen gebeuren? We reconstrueren het gebeurde volledig en nemen ook contact op met de voormalige werkgever. Neem nog een andere voor iedereen herkenbare situatie: iemand wil een scootmobiel. Is hier alleen maar sprake van een wens tot een technische hulpvoorziening? Vaak niet. Dikwijls is de onuitgesproken boodschap onder deze wens: ik ben eenzaam en wil meer onder de mensen zijn. Dan is het voor de familiezorger

(Foto: T-Force)

zaak om zijn contactennetwerk in kaart te brengen en hem of haar te stimuleren tot contact of nieuwe kennissen.”

Hennie van Schooten ziet in Familiezorg een concept dat de leefbaarheid in kleine kernen sterk kan verbeteren.

De totale zorgsituatie

Ouderen of zorgbehoevenden kunnen volgens haar door Familie-

Bij Familiezorg staat niet alleen de patiënt of zorgvrager centraal

zorg langer in een kleine kern blijven wonen. “Ik noem maar

maar de hele zorgsituatie. De onderlinge betrokkenheid van een

iets eenvoudigs als het rijden naar een ziekenhuis. Natuurlijk,

familie en haar sociale omgeving (naast de familieleden ook werk,

dat zou per taxi kunnen, maar dan is er nog altijd de marge van

school, vrienden en buurt) maakt het mogelijk dat men met elkaar

een half uur.

de zorg gaat organiseren. De kracht en de capaciteiten die mensen

Als de familiezorger namen kent van mensen die als vrijwilliger

hebben, én hun vermogen om zelf oplossingen te zoeken, vormen willen rijden en hen ook mobiliseert, ligt de zaak praktisch de belangrijkste pijlers waarop Familiezorg steunt. Familiezorg

en financieel al een stuk eenvoudiger. In een kleine kern zijn

let er ook op dat ieders mogelijkheden ten volle benut worden

de netwerken natuurlijk veel overzichtelijker dan in een grote

en ieder zijn opgenomen taken naar behoren kan vervullen.

stad.”

33

De eerste reacties op Familiezorg zijn volgens Hennie van

Het is nodig dat er op alle niveaus goede samenwerkings-

Schooten positief. ”Mensen vinden het fijn dat er een vast

mogelijkheden worden gecreëerd. Daarbij is het voor de

iemand is die hun hele situatie op de voet volgt. Ze zien steeds

politici zaak dat ze heel goed luisteren naar wat burgers

hetzelfde gezicht en dat geeft hen op den duur ook een gevoel

willen. Willen initiatieven als Familiezorg levensvatbaar zijn,

van nabijheid. Je bent ook een zichtbare schakel tussen de

dan moet er van bovenaf nog meer betrokkenheid bij alle

professionele hulpverlening en de vrijwilliger.”

ontwikkelingen zijn.”

“Ik ben blij met deze terugkoppeling omdat daaruit blijkt dat

“Dat geldt ook voor ambtenaren. Mijn ervaring is dat die op

wordt opgepakt wat we ten diepste met het project voor ogen

afstand opereren. Ze mogen onderhand wel eens weten om

hebben: mensgericht werken, iedereen de mogelijkheid geven

welke straat of wijk het precies gaat, als ze verzoeken behande-

om een goed en betekenisvol leven te leiden, zo lang mogelijk!”

len, en ook wat de gevoeligheden zijn die daar eventueel spelen. Familiezorg is het waard dat het in ambtelijk en politiek opzicht

De zorgverzekeraars volgen het project op de voet. “Die hebben

nauwkeurig en invoelend gevolgd wordt!”

veel belangstelling voor zulke kleine initiatieven en zijn natuurlijk ook geïnteresseerd vanwege de kostenbesparende aspecten.

Dit is de eerste aflevering in de serie “Zoeklicht op kleine kernen”

Zij zoeken naar partners op dit terrein en uiteraard houd ik hun

door Dick van Niekerk.

bewegingen nauwkeurig in de het oog, want het is van groot belang dat er eentje instapt.”

Regiopolitiek Hennie van Schooten ziet bij de uitbouw van Familiezorg ook een belangrijke rol voor de regionale politiek. “Vooral in faciliterende zin kan de politiek van grote steun zijn.

34

Locomotie 49

Colofon

Agenda

Locomotie is een uitgave van het Wetenschappelijk Bureau van

Algemene Leden Vergadering OSF

de Onafhankelijke SenaatsFractie (OSF) en verschijnt gemiddeld

Zaterdag 16 maart

12.30 uur

driemaal per jaar. Het blad Locomotie biedt vertegenwoordigers

Zaterdag 24 augustus

12.30 uur

uit de onafhankelijke politiek een podium om hun mening uit

Zaterdag 19 oktober

12.30 uur

te dragen. Daarnaast wordt regelmatig verslag gedaan over de activiteiten van de OSF Senator en over de ontwikkelingen in

Algemeen Bestuur OSF

de provincies.

Zaterdag 16 februari

10.30 uur

Zaterdag 20 april

10.30 uur

Zaterdag 22 juni

10.30 uur

Zaterdag 21 september

10.30 uur

Zaterdag 16 november

10.30 uur

Nummer 49, december 2012

Oplage: 3.700 exemplaren

Uitgever

Gastredacteuren

Dagelijks Bestuur OSF

Wetenschappelijk Bureau OSF

Fons Zinken, VPPG

Zaterdag 19 januari

11.30 uur

Hendrik Ten Hoeve

[email protected]

Zaterdag 16 maart

11.30 uur

[email protected]

Zaterdag 25 mei

11.30 uur

Fotografie

Zaterdag 24 augustus

11.30 uur

Redactieraad

Top Shots Photo Agency BV

Zaterdag 19 oktober

11.30 uur

Hendrik Ten Hoeve

[email protected]

Zaterdag 14 december

11.30 uur

Jabik van de Bij

T-Force Communicatieburo

Chris Tiekstra

[email protected]

Wetenschappelijk Bureau OSF

Studio Cyril

Zaterdag 19 januari

10.30 uur

[email protected]

Zaterdag 16 maart

10.30 uur

Hoofdredacteur Chris Tiekstra

Zaterdag 25 mei

10.30 uur

Illustraties

Zaterdag 24 augustus

10.30 uur

Steffie Padmos

Zaterdag 19 oktober

10.30 uur

[email protected]

Zaterdag 14 december

10.30 uur

Frans Hermans

Opmaak en Vormgeving

Steunfractie Senator OSF

Dick van Niekerk

T-Force Communicatieburo

Zaterdag 16 februari

12.30 uur

Zaterdag 22 juni

12.30 uur

Zaterdag 16 november

12.30 uur

[email protected] Vaste redacteuren Maarten Brorens

Columnisten

Drukwerk

Prof. dr. Kees de Lange

Holbox

Hendrik Ten Hoeve Jabik van der Bij

© December 2012 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

35

(Foto: Topshots)

Drents Belang Provincie Drenthe www.drentsbelang.nl

Fryske Nasjonale Partij Provincie Friesland www.fnp.nl

Onafhankelijke Partij Drenthe Provincie Drenthe www.opd.nl

Platform Lokale Partijen Utrecht Provincie Utrecht www.p-l-u.nl

Partij Nieuw Limburg Provincie Limburg www.partijnieuwlimburg.nl

Partij voor Zeeland Provincie Zeeland www.partijvoorzeeland.nl

Partij voor het Noorden Provincie Groningen Provincie Friesland (Fryslân) Provincie Drenthe www.partijvoorhetnoorden.nl

Provinciaal Belang Friesland Provincie Friesland www.provinciaalbelangfriesland.nl

Platform Lokale Partijen Provincie Zuid Holland www.platformlokalepartijenzh.nl

Ouderenpartij Noord-Holland Provincie Noord-Holland www.ouderenpartij-nh.nl

36

Locomotie 49