LOCOMOTIE. Magazine over onafhankelijke politiek. Piet Verhoeven De Doe - Democratie van Esbeek

Magazine over onafhankelijke politiek

LOCOMOTIE Piet Verhoeven De Doe - Democratie van Esbeek

Op naar de Ledenraad ‘De kracht van Ouderen’ in Noord-Holland VPPG: Kansen voor de lokale politiek

50

februari 2013

Inhoudsopgave Jubileum...

3



4



Chris Tiekstra

Ontmoeten en verbinden Hendrik ten Hoeve

Op naar de Ledenraad

6

Chris Tiekstra

Column: Spotlight

7

Kees de Lange

‘De Kracht van Ouderen’ in Noord-Holland

8

Rob Elenbaas

Column: Wetenschappelijk Bureau

11

Hendrik ten Hoeve

VPPG: Kansen voor de lokale politiek

12

Fons Zinken

Onderzoek succes- en faalfactoren

17

Willem van der Velde

Afwijzing laat Nedersaksisch ongedeerd

22

Dick van Niekerk

Column: Dagboek van een voorzitter

24



Jabik van der Bij

‘Onafhankelijkheid zonder gebondenheid bestaat niet’

25

Kees de Lange

De Doe - Democratie van Esbeek

28

Piet Verhoeven

Colofon / Agenda

2

31

Locomotie 50

Jubileum... Dit is alweer het 50e nummer van Locomotie. Een aardige prestatie die voor ons, de medewerkers, vooral naar meer smaakt!

Een aantal omstreden plannen uit het regeerakkoord moet

Het is voor de regering Rutte II te hopen dat meer senatoren

worden uitgewerkt. De economie blijft tegenzitten en extra

deze no-nonsens aanpak aanhangen, want zonder voldoende

bezuinigingen hangen in de lucht.

steun in de Senaat bestaat er geen zicht op een zonnige toe-

De werkloosheid loopt op. De SNS is gered en de Europa

komst.

discussie is weer opgestart. Het overheidstekort blijft schommelen rondom de EU-limiet van 3 procent.

Voor u ligt de vijftigste uitgave van Locomotie! Een prestatie van de mensen die hun best doen om u op een lezenswaardig

Wat blijft is de onzekerheid over de steun die deze regering in

magazine te trakteren. Ik ben best tevreden over Locomotie,

de Eerste Kamer kan verwachten. De OSF is altijd heel duidelijk

het enige dat ik mis is de inbreng van de lezers, van u dus.

geweest over haar standpunten. Senator Kees de Lange wenst alle voorstellen op de inhoud te beoordelen.

Reageer gerust op onze artikelen, schrijf zelf een tekst of doe ons suggesties voor onderwerpen aan de hand. Daar wordt het

Deze aanpak past prima binnen de kaders van de wet, want de

blad beter van en daarmee wordt Locomotie nog meer ons blad.

formele taak van de Eerste Kamer is het toetsen van de diverse

Op naar de volgende vijftig nummers.

Zwaar vereist ervaren wetsvoorstellen vanuitweer een heroverwegende functie.bestuurders. Daarmee staat de Eerste kamer verder af van de dagelijkse politiek en het geldende regeerakkoord dan de collega’s in

Chris Tiekstra

de Tweede Kamer. Een positie die niet altijd voor iedereen

Hoofdredacteur

even duidelijk lijkt te zijn.

[email protected]

Zwaar weer vereist ervaren bestuurders

(Illustratie: Steffie Padmos)

3

5 oktober a.s. conferentie in Lunteren

Ontmoeten en verbinden Hendrik ten Hoeve

In samenwerking met VPPG organiseert OSF op 5 oktober a.s. een conferentie voor de leden van beide organisaties. De werktitel voor deze conferentie luidt: ‘De toekomst van de onafhankelijke politiek’. Het is niet voor niets dat de OSF daarbij de samenwerking zoekt met De Vereniging van Plaatselijke Politieke Groeperingen (VPPG) die de belangen behartigt van plaatselijke politieke groeperingen en hun raadsleden. De VPPG richt zich op het versterken van de onafhankelijke politiek in de gemeenten, de OSF doet datzelfde in de provincies en de Eerste Kamer. Het uiteindelijke doel is hetzelfde: meer invloed door de burgers (kiezers) op de politieke besluitvorming.

Bij lokale verkiezingen maken personen het verschil (Foto: Topshots)

Kennisoverdracht en netwerken

Conferentieaccommodatie in Lunteren

In de vorige uitgave van Locomotie gaf Hendrik ten Hoeve,

Hoewel de werkgroep die zich bezig houdt om de conferentie in

voorzitter Wetenschappelijk Bureau OSF, aan dat de teleurstel-

goede banen te leiden nog druk in de weer is met het samenstellen

lende uitslag van de Statenverkiezingen van 2011 -slechts één

van het definitieve programma wil Ten Hoeve een paar tipjes van

zetel- aanleiding was tot het ‘intern orde op zaken stellen zodat

de sluier wel oplichten. “Eerst iets over de locatie. We hebben

we volgende keer weer volwaardig mee kunnen doen.’

gekozen voor een conferentieaccommodatie met optimale vergader-

Is de aanstaande conferentie de eerste voorbode van dat nood-

faciliteiten in de ruimste zin van het woord en, niet onbelangrijk,

zakelijke nieuwe elan? Ten Hoeve: “Het is een aftrap om elkaar

een uitstekend restaurant. Centaal gelegen in Nederland, goed te

te informeren, te enthousiasmeren, vragen te stellen, meningen

bereiken en voorzien van een ruime gratis parkeerplaats.

uit te wisselen. Een discussie los te maken over wenselijkheden

Onze keus is gevallen op De Werelt in de bosrijke omgeving van

en mogelijkheden, over zaken die van belang zijn.

de Veluwe in Lunteren.”

Het dagprogramma richt zich op de toekomst van zowel de gemeentelijke-, als de provinciale politiek. En hoe we aan de invulling van ons gedachtegoed de juiste vervolgstappen kunnen geven. Zeker ook met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 en de statenverkiezingen in 2015.

‘Het wordt een dag van kennisoverdracht, door boeiende sprekers en workshops. Maar er is ook ruimte om te kunnen bijpraten en te netwerken.’

Het wordt een dag van ontmoeten en verbinden. Kennisoverdracht, door boeiende sprekers en workshops, maar zeer zeker

Dagprogramma

ook ruimte om informeel met elkaar te kunnen bijpraten en te

Na het welkomstwoord door de dagvoorzitter, zal om 10.05 Jabik

netwerken.”

van der Bij, voorzitter OSF, een toelichting geven op ‘OSF nieuwe

4

Locomotie 50

het merendeel van de kiezers op provinciaal niveau nauwelijks

TOEKOMST

DE

VANDE ONAFHANKELIJKE

POLITIEK

weten wat er speelt en welke belangen en tegenstellingen op het spel staan. Zonder meer een boeiende materie die aansluit bij de drie workshops: Slagen of mislukken provinciale verkiezingen? Slagen of mislukken gemeentelijke verkiezingen? En de workshop: het belang van een goed verkiezingsprogramma. De workshops inclusief terugkoppeling staan gepland tussen 14.45 uur en 15.30 uur. Daarna zal een prominente persoonlijkheid uit het politiek-maatschappelijke veld een ongetwijfeld

stijl’ waarna de toon van de dag wordt gezet door boeiende presen- inspirerende lezing geven over ‘De toekomst van de Onafhankelijke taties over de toekomst van de lokale politiek door OSF senator

Politiek’. Bij deze lezing wordt ook de landelijke pers uitgenodigd

Kees de Lange en Fons Zinken, voorzitter VPPG.

om acte de présence te geven. Rond 16.30 uur is er de samen-

Na een korte pauze is het dan de beurt aan onze eerste gastspreker.

vatting van de dagvoorzitter en is het tijd om na te borrelen.

De namen van de gastsprekers kan ik nog niet prijsgeven, zeker

Dat is duidelijk.

is wel dat de eerste spreker zich heeft verdiept in het stemgedrag van de kiezers tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2010.”

Maar naar goed Nederlands gebruik rest er nog één vraag: wat kost dat? Hendrik Ten Hoeve glimlacht. “Voor OSF en

Interessante sprekers

VPPG leden e 25,00, niet leden betalen e 45,00.

Ter informatie. Om meer inzicht te krijgen over de achtergronden van stemgedrag bij gemeentelijke verkiezingen heeft het ministerie

We zullen er voor zorgen dat iedereen op de hoogte blijft en

van Binnenlandse Zaken aan de Universiteit Tilburg -Tilburgse

komen voor 5 oktober 2013 uiteraard nog uitgebreid op onze

School voor Politiek en Bestuur- gevraagd hier onderzoek naar

conferentie terug. De aanmeldingsformulieren/uitnodigingen

te verrichten. Dat heeft geresulteerd in het rapport: Lokale kiezers:

worden ruim op tijd verzonden. Noteer het maar vast in je agenda:

lokale keuzes? door dr. M. Boogers, dr. Julien van Ostaaijen en

zaterdag 5 oktober 2013 OSF/VPPG conferentie in Lunteren.”

Laura Slagter. Hun conclusies liegen er niet om. Frans Hermans Zo constateerden de onderzoekers onder meer dat: landelijke trends de lokale verkiezingen overheersen, maar de trends wel een lokale invulling krijgen; de lage opkomst zijn achtergrond vindt in een combinatie van onvrede, onverschilligheid en onwetendheid; lokale thema’s er nauwelijks toe doen en dat bij lokale verkiezingen personen het verschil maken. Daarnaast valt

Activiteiten Kernteam

het succes van de lokale partijen op. Kortom, stof genoeg om een

Het OSF dagelijks- en algemeen bestuur en het OSF weten-

stevige boom met elkaar op te zetten.

schappelijk bureau en het bestuur van VPPG vergaderen gezamenlijk een aantal malen per jaar. Het zijn inhoudelijk

Workshops en lezing

stevige vergaderingen. Binnen dit zogeheten kernteam is

“Na de gezamenlijke brunch met muzikaal intermezzo is het rond

duidelijk de behoefte aanwezig tot verdieping. Vandaar dat

het tijdstip van 14.00 uur tijd voor onze tweede gastspreker”, vervolgt

dit kernteam samen met een nog uit te nodigen gastspreker

Hendrik Ten Hoeve.

en eventueel andere genodigden op vrijdag 4 oktober vanaf 16.00 uur bij elkaar komt in de Werelt te Lunteren.

Deze spreker zal zijn pijlen richten op een onderzoek naar de

Naast de gastspreker en professionele leer- en samenwerkings-

provinciale verkiezingen van 2011.” De statenverkiezingen van

activiteiten staat er nog een ontspannende activiteit op het

2011 toonden een afwijkend beeld. Niet het provinciale beleid

programma en een gezamenlijk diner.

stond centraal maar veel meer de vraag: weet de (toenmalige)

Het kernteam blijft in Lunteren overnachten om zaterdag

VVD-CDA-PVV regeringscoalitie voldoende steun te verwerven

5 oktober fris uit de veren te komen en al vroeg met de laatste

voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Provinciale belangen

voorbereidingen van de conferentie te beginnen.

sneeuwden finaal onder, provinciale thema’s bleven sterk onderbelicht terwijl provincies toch al zuchten onder het gegeven dat

5

Leden stemmen in met nieuwe statuten

Op naar de Ledenraad De leden van de Onafhankelijke SenaatsFractie hebben ingestemd met de nieuwe statuten. De veranderingen hebben vooral betrekking op het up to date maken van de spelregels. Meest in het oog springende verandering is het veranderen van de benaming Algemene Leden Vergadering in Ledenraad. Het begrip Ledenraad past volgens voorzitter Jabik van der Bij beter bij de OSF omdat men bij een Algemene Ledenvergadering zou verwachten dat alle leden aanwezig kunnen zijn. Dat is bij de OSF niet het geval. Toegang tot de Ledenraad hebben maximaal twee, vooraf door de provinciale partij benoemde, vertegenwoordigers.

De officiële vertegenwoordigers van de aangesloten provinciale

“Onderwerpen die in de Eerste Kamer bespoken worden, staan

partijen kwamen op zaterdag 15 december bijeen in Amersfoort

redelijk ver af van de provincies en de gemeenten, dat maakt

voor een reguliere Algemene Ledenvergadering. Belangrijkste

het functioneren van de steunfractie wat bijzonder. Ik ben wel

agendapunt was het aanpassen van de statuten. De voorgaande

blij met de steunfractie die ik vooral als een klankbord zie”, aldus

vergaderingen was daar al uitgebreid bij stilgestaan en het DB

Kees de Lange.

had de door de notaris opgesteld nieuwe statuten vooraf toegezonden.

Het is in de praktijk niet mogelijk om alle stukken door te sturen en door te nemen. Daar zijn de stukken te omvangrijk

Ruim 80% van de leden was aanwezig op 15 december, waarmee

voor en de onderwerpen te diepgaand. Bovendien is er niet al

werd voldaan aan de statutaire eis dat het wijzigen van statuten

te veel tijd tussen het ontvangen van de stukken en het debat,

uitsluitend mogelijk is tijdens een vergadering waar minimaal

waarbij de senator ook zijn tijd nodig heeft om de stukken te

2/3 van het totaal aantal leden aanwezig is.

beoordelen en zijn bijdrage te schrijven. De debatteksten van de OSF senator staan tegenwoordig op de site, zodat iedereen

De bespreking tijdens de vergadering duurde daarom ook niet

daar snel kennis van kan nemen.

zo heel erg lang. De meeste opmerkingen die de leden eerder gemaakt hadden over achterhaalde artikelen in de statuten waren

Voeding met de achterban is natuurlijk wel van belang, daar-

verwerkt door de notaris die ook zelf een aantal aanvullingen

voor gebruik de Senator in ieder geval twee opties. Hij bezoekt

aandiende. De nieuwe statuten werden uiteindelijk unaniem

de provincies om daar met de lokale partijen te praten om extra

goedgekeurd. Het DB zal de gemaakte opmerkingen door de

informatie op te halen uit de regio’s. Daarnaast is er regelmatige

notaris laten verwerken en de akte vervolgens laten passeren.

overleg met de steunfractie, waar vooral diepgaand op de actuele politiek in de Eerste Kamer wordt doorgesproken.

Steunfractie De vergadering stond ook stil bij de steunfractie die nu enkele

Meevaller

maanden functioneert. De eerste ervaringen zijn positief, maar

Omdat niet alle gelden waren aangevraagd resteerde er voor 2012

de Senator gaf ook een beperking aan.

nog een budget. Het DB heeft daarom het voorstel gedaan om alle aangesloten lidpartijen die niet in de Staten vertegenwoordigd zijn elk e1.000,00 stimuleringssubsidie toe te kennen. Het is niet verwonderlijk dat de vergadering ook met dit voorstel unaniem kon instemmen. Chris Tiekstra

6

Locomotie 50

Spotlight

Stank voor bank Het is niet eens zo lang geleden dat banken respectabele

Vereniging van Banken en lid van D66 die in een interview in

instellingen waren en bankdirecteuren respectabele burgers

het AD beweerde dat de banken onschuldig waren aan de over-

en steunpilaren van onze samenleving.

kreditering van Nederland. Om de man te citeren:

Das war einmal.

“Het is veroorzaakt door een samenleving waar ‘het kan niet op’ centraal stond.” Ook meent onze Boele dat excuses niet nodig

Tijden veranderen, en banken zijn bewust omgevormd tot

zijn, nu de banken zelf orde op zaken hebben gesteld.

bonusmachines voor een kleine elite van bankbazen.

Het zou lachwekkend zijn als het niet om te huilen was.

In de jacht op rendementen en bonussen werden risico’s genomen die zelfs door de weinig kritische financiële wereld

Nederigheid? Integendeel, bij de grote banken viert de

nu als buitensporig gekarakteriseerd worden. Het verlies aan

arrogantie weer hoogtij nu de ergste kou en negatieve publi-

moreel besef bij de knakenjagers in de bankensector heeft zijn

citeit een beetje uit de lucht zijn. Zo schaamt de Rabobank zich

uiterst negatieve weerslag gehad op onze maatschappij,

niet om onder het mom van onafhankelijkheid en wetenschap-

met niet alleen een wereldwijde crisis tot gevolg.

pelijkheid ook in Europees verband te pleiten voor maatregelen die de tekorten van zieltogende banken, met name in

Banken die zichzelf willens en wetens hebben opgetuigd met

Zuid-Europa, moeten aanzuiveren, maar wel op kosten van

slechte leningen komen in moeilijkheden en dreigen om te

de belastingbetaler in Noord-Europa. Een discussie hierover

vallen. Vervolgens worden de problemen op de overheid en

probeert men van de rails te manoeuvreren op een wijze die

dus op de belastingbetaler afgewenteld. Toch een paar woorden

alleen maar gênant genoemd kan worden. Gelukkig kon

over excessen in de financiële wereld, met name in eigen land.

ondergetekende bijdragen om deze verwerpelijke manier van

Het morele en financiële failliet van ABN AMRO onder leiding

doen aan het licht te brengen. Op de website van Follow the

van de bonusjagende Rijkman (nomen est omen) Groenink

Money en die van de OSF kunt u van het hele treurige relaas

die na het zelf veroorzaakte debacle met 27 miljoen euro naar

kennis nemen. Helaas moet mijn conclusie luiden dat de

huis ging, zal ons nog lang heugen. Deze genationaliseerde

stank van bederf die uit de bankensector opstijgt nog even

bank heeft ons miljarden gekost en gaat ons nog vele miljarden

misselijkmakend is als tevoren.

meer kosten. Wanbeleid bij SNS Reaal wordt niet in de eerste plaats verhaald op de aandeelhouders, maar zo veel mogelijk bij

Kees de Lange

de belastingbetaler gedeponeerd. Curieus in dit verband is dat

Senator OSF

banken als ING en ABN AMRO die door eigen dubieus beleid aan het overheidsinfuus hangen tot de potentiële investeerders behoren die SNS Reaal zouden moeten redden. Gekker kan het niet worden. Heeft dit alles de bankensector nederig gemaakt? Laten we luisteren naar Boele Staal, directeur van de Nederlandse (Foto: Topshots)

7

Seniorenpartijen in Provinciale Staten en elf gemeenten

‘De Kracht van Ouderen’ in Noord- Holland Natuurlijk, ook elders in Nederland roeren ouderen zich in de politiek, maar nergens is de generatie senioren zó hevig actief als in de provincie Noord-Holland. Zowel de onafhankelijke Ouderenpartij Noord-Holland als 50Plus zijn vertegenwoordigd in Provinciale Staten en in maar liefst elf gemeenten zijn onafhankelijke seniorenpartijen in actie, terwijl er alweer verschillende andere in oprichting zijn. Een ´succes-story´ dus. En een gesprek daarover met onder meer Rob Elenbaas, penningmeester van zowel de OSF als de Ouderenpartij Noord-Holland.

Rob Elenbaas (Foto: Topshots)

Rob - 57 jaar getrouwd, 5 kinderen, 7 kleinkinderen, tot ver na

Hij gaat even terug in de tijd: “Alle partijen hadden wel een

zijn pensionering werkzaam in reclame, handel en distributie -

paragraaf ´ouderen´, maar eigenlijk hingen we er maar een

moet even overtuigd worden van het belang van een interview,

beetje bij. De opkomst van 50Plus heeft veel partijen aan het

want het liefst blijft hij bescheiden op de achtergrond: “Ik ben

denken gezet.” Die landelijke partij is sinds 2011 vertegen-

een klusjesman, een organisator zonder politieke ambities.”

woordigd in Provinciale Staten van Noord-Holland, naast Ouderenpartij Noord-Holland.

Zijn maatschappelijke betrokkenheid is echter groot. Zo verzette hij zich onder meer samen met een groot aantal medestanders tegen een gemeentelijk fusieproces rond zijn woonplaats Bussum. De beoogde herindeling ging niet door,

‘Alle partijen hadden wel een paragraaf ´ouderen´, maar eigenlijk hingen we er maar een beetje bij.’

maar de krachten die waren vrijgekomen door de protestactie legden de kiem voor de Gooise Ouderen Partij, die net vóór

Die bestaat al sinds 1995, aanvankelijk onder de namen AOV/

Kerst, op 17 december van afgelopen jaar op initiatief van Rob

OuderenUnie 55+ en tot 2011 Ouderenpartij NH/VSP.

werd opgericht. “We hadden een advertentie gezet in enkele bladen in Bussum en daar kwamen zoveel reacties op dat er

Tijdens de laatste Statenverkiezingen behaalde de partij zelf

al heel snel een driekoppig bestuur kon worden samengesteld.

méér stemmen dan 50Plus. “Van het totaal aantal stemmen die

Dit is inmiddels de elfde gemeentelijke onafhankelijke ouderen-

er werden uitgebracht op de Ouderenpartij Noord-Holland en

partij in Noord-Holland”, klinkt het met toch wel enige trots.

50Plus tezamen, kwamen er toch meer bij de OPNH terecht.

8

Locomotie 50

Overigens werken deze partijen in de Staten toch behoorlijk

dan ook Bussum. Wat de grote plaatsen betreft ontbreken echter

samen”, benadrukt Rob. Vanwaar dat succes? Elenbaas is ervan

nog Amsterdam en Den Helder, maar ook daar houdt OPNH de

overtuigd dat dit bij de ‘basis’ ligt. “Van onderaf opbouwen”,

vinger aan de pols. “Ik heb begrepen dat voormalig OSF-senator

noemt hij het en vervolgt: “Ook op gemeentelijk niveau beginnen

en OPNH-lid Marten Bierman in Amsterdam nu aan de weg aan

ouderen zich te roeren.

het timmeren is”, aldus Elenbaas.

Ze vinden dat er meer voor hun belangen moet worden

Als de spreekwoordelijke olievlek verspreiden de politieke ambi-

opgekomen en zo ontstaan al snel initiatieven tot oprichting

ties van de generatie gepensioneerden zich over Noord-Holland

van onafhankelijke gemeentelijke seniorenpartijen. Nu mogen

en met name de ‘onafhankelijken’ schieten steeds meer wortel.

wij als Ouderenpartij Noord-Holland statutair géén afdelingen

Meer dan in elke andere Nederlandse provincie.

oprichten, maar wel nieuwe initiatieven omarmen en steunen. Daar er in veel plaatsen onvrede is met betrekking tot het beleid van bestaande partijen ontstaat er voor ons een ´gat in de markt´. Op eigen initiatief van burgers en OPNH worden nieuwe partijen

´Ik doe niet mee aan gemeenteraadsverkiezingen, want ik wil de partij niet openstellen voor baantjesjagers.´

opgericht en die kunnen bij ons terecht voor advies en ondersteuning, óók financieel. Dat laatste kunnen we doen omdat we

“Drenthe heeft ook een provinciale ouderenpartij gekend,maar

voor dit soort doeleinden subsidie krijgen via de OSF.

die is ter ziele. Waarom het elders in het land niet op dergelijke schaal van de grond komt? Ik weet het niet!”, moet Rob Elenbaas

Andersom heeft het weer als voordeel dat wij straks in de

toegeven.

aanloop naar de provinciale verkiezingen van 2015 een groot

Gevraagd naar aansprekende besluiten die door de ouderen

netwerk hebben dat ons kan helpen met de campagnes, want

tot stand zijn gekomen, blijft hij ook nuchter: “Allicht zitten

we hebben als provinciale ouderenpartij een groot gebrek aan

we boven op thema´s die met name voor ouderen van belang

mankracht.” Glimlachend voegt Rob daaraan toe: “Jan Nagel

zijn, zoals het verhaal van de WMO, vervoer en huisvesting.

van 50Plus heeft eens gezegd: ´Ik doe niet mee aan gemeenteraadsverkiezingen, want ik wil de partij niet openstellen voor

Maar vooral fungeren wij als luizen in de pels. Ook zo kun je

baantjesjagers.´ Toch is hij wel nu bij de lokale partijen steun

een geduchte stem hebben als belangrijke beslissingen genomen

aan het zoeken voor de komende Statenverkiezingen!”

moeten worden. Kijk maar eens naar Marianne Thieme met haar

De volgende gemeenten hebben in het afgelopen decennium

Partij voor de Dieren. Zij kan in de ogen van de gevestigde partijen

een onafhankelijke ouderenpartij verwelkomd: Alkmaar,

‘lastige’ vragen stellen, maar die moeten wèl beantwoord worden.

Zandvoort, Amstelveen, Hoorn, Heerhugowaard, Purmerend,

Wat wij vooral beogen is de politieke discussies bij de tijd houden

Schagen, Hollands Kroon, Zaandam, Haarlem en sinds kort

waar het gaat om de behoeftes van ouderen.”

9

Dat wordt treffend geïllustreerd met een passage uit een

bestaande fusiegemeente Hollands Kroon (“Qua oppervlakte

verkiezingsflyer van de OPNH van 2011: “Wij komen op voor de

de op twee na grootste gemeente van Nederland.”).

gehele samenleving met hoge prioriteit voor de belangen van

Of er door de ouderen iets concreets bereikt is? “Jazeker”,

senioren.”

benadrukt hij. “Zo zijn de buurten belbus er gekomen dankzij

De uitleg van Rob Elenbaas wordt onderstreept door Piet

de inspanningen van de ouderen. Deze vorm van fijnmazig

Bruijstens, die mede aan de basis stond van Ouderenpartij

vervoer is voor hen belangrijk. Zo kunnen ze sociale contacten

Noord-Holland en haar voorgangers en in 2011 na vele jaren

blijven onderhouden.”

het fractievoorzitterschap en de Statenzetel overdroeg aan

De opmars van het seniorengeluid mag dan niet meer te stuiten

Jeffrey Leever.

zijn in Noord-Holland, toch ziet Rob Elenbaas juist daardoor ook

Onvrede was ook Bruijstens´ prikkel om in actie te komen.

weer zorgen opdoemen: “Er zijn te weinig mensen bereid om in

“Toen het kabinet in 1993 besloot om de AOW te ontkoppelen

besturen te gaan zitten. Dat merken we ook bij de OSF.

van de koopkrachtontwikkeling, bedankte ik bij de PvdA.

Vaak begrijpelijk, want ze hebben het in de politiek en het maat-

Ouderen kwamen massaal in opstand en dat leidde onder meer

schappelijk leven al vaak druk genoeg. Dus dan krijg je dat je

tot het succes van de AOV, die zelfs zeven zetels in de Tweede

regelmatig bestuurlijke dubbelfuncties ziet, extra druk op enkelingen.

Kamer wist te behalen. Uiteindelijk ging de partij echter aan

En wij worden natuurlijk steeds ouder. Over een paar jaar, na de

ruzies ten onder.” Met betrekking tot het daadwerkelijke effect

Statenverkiezingen, wil ik er ook mee gaan stoppen.” Rob Elenbaas

van de ouderenpartijen op lokaal en provinciaal niveau:

is tegen die tijd een stuk in de tachtig. Zo zullen er meerdere zijn

“We zijn een soort horzels. Veel van onze ideeën vind je uitein-

die eerdaags het stokje willen overdragen. Rob: “We doen dus een

delijk weer op de een of andere manier terug in de programma´s

beroep op jongeren om zich ook bestuurlijk in te gaan zetten.”

van grote partijen.” En wat betreft het olievlek-effect: “We krijgen

Wat bedoelt hij met ´jongeren´? “Nou, zij die de zeventig nog

nu zelfs uit andere provincies aanvragen voor advies.”Dat wordt

niet gepasseerd zijn!”

beaamd door Leever, die naast zijn zetel in de Staten tevens - evenals Bruijstens - een raadslidmaatschap vervult in de uit 22 kernen

Maarten Brorens

Rob Elenbaas (Foto: Topshots)

10

Locomotie 50

(Wb)

Column

Onafhankelijken? De OSF afficheert zich als hét samen-

relevant zijn voor de landelijke politiek,

werkingsverband voor “onafhankelijke

én de bereidheid van alle deelnemende

partijen”. En noemt zichzelf ook een

partijen om de vertegenwoordiger in de

“onafhankelijke partij”.

Kamer, binnen de grenzen van die basis-

Dat klinkt mooi, maar er komen toch

uitgangspunten, wat vrijheid te gunnen.

waarschijnlijk direct twee vragen op bij de lezer.

Kijkend naar hoe het in de praktijk gaat

Eerst natuurlijk: is de OSF, die nota bene

zou ik dan zeggen: het lukt, alhoewel die

vertegenwoordigd is in de Eerste Kamer,

basis-uitgangspunten nooit echt geformu-

nu een (echte) partij, of is het (niet meer

leerd zijn.

dan) een samenwerkingsverband, een

Maar let op: het OSF bestuur is daar nu

vereniging?

wel mee bezig! Dus dat komt!

(Foto: Topshots)

En dan als tweede, maar eigenlijk nog belangrijker: het klinkt mooi, maar wat

Dan de tweede vraag. Onafhankelijk kan

niveau, bij de burger vandaan moet komen.

betekent nu eigenlijk dat “onafhankelijk”?

natuurlijk van alles betekenen, maar meestal

Dus een pragmatisme, niet zoals van D66

Ik probeer eens om antwoorden op deze

wordt het in onze partijen zo gezegd: het

dat ook in de provincies en de gemeenten

Wetenschappelijk Bureau

twee vragen te geven.

betekent dat wij niet van een Haagse partij

de landelijke lijn volgt, maar een pragma-

afhankelijk zijn. En misschien is dat toch

tisme dat in elke provincie en elke gemeente

De eerste vraag is de makkelijkste.

niet helemaal voldoende om als definitie

de vrijheid geeft tot eigen besluitvorming

De OSF is een samenwerkingsverband,

te gebruiken.

en partijvorming. Vandaar die zelfstandige

een vereniging van een aantal (zelfstan-

Trouwens, wij zijn zelf in Den Haag

provinciale partijen. En vandaar dat ook

dige) provinciale partijen. Maar de OSF

vertegenwoordigd en wij sluiten ook niet

zelfstandige lokale partijen heel goed passen

doet mee aan de verkiezingen voor de

echt uit ooit nog eens deel te nemen aan

in de denkwijze van de OSF.

Eerste Kamer, en is dus een (democra-

tweede kamerverkiezingen. Dan zijn wij

tische) politieke partij, een groepering

zelf natuurlijk ook een “Haagse partij”.

die in het parlement de standpunten wil

De OSF is nog te klein. We beseffen blijkbaar nog te weinig dat we ook als

verdedigen die in zijn achterban leven.

Het is waarschijnlijk vruchtbaarder onze

zelfstandige partijen op diverse bestuur-

Dat is een niet heel gemakkelijke

onafhankelijkheid op een inhoudelijker

lijke niveaus, veel aan elkaar kunnen

combinatie: de overtuigingen van een

niveau te omschrijven. Daar zouden twee

hebben, vanuit het gezamenlijke

aantal zelfstandig opererende partijen

elementen een rol in kunnen spelen, die

uitgangspunt dat we ieder eigen baas

met elk hun eigen programma’s in de

beide kenmerkend zijn voor onze partijen willen laten zijn.

Kamer vertegenwoordigen.

en onze organisatie.

Dat kan dus ook alleen maar als aan

Wij voelen ons niet gebonden aan een

twee voorwaarden is voldaan, nl. dat alle

politieke ideologie (zoals de drie traditi-

deelnemende partijen het eens zijn over

onele stromingen) én wij zijn van mening

een set van basis-uitgangspunten die

dat politieke besluitvorming altijd, op elk

Locomotie wetenschappelijk bureau 50

Hendrik ten Hoeve

11

VPPG: Kansen voor de lokale politiek De belangrijkste pijler waarop een democratie rust is in de ogen van VPPG-voorzitter Fons Zinken uit het Limburgse Echt de lokale politiek, de ´eerste overheid´. “Gaat doorgaans de meeste focus naar politiek op Europees, landelijk en in mindere mate provinciaal niveau, voor lokaal is te weinig aandacht. Terwijl die het belangrijkste is. Lokale democratie staat heel kort bij de mensen. In een echte democratie kan de bevolking beter meepraten als het kleinschalig is. Dat is hetgeen wat de Vereniging voor Plaatselijke Politieke Groeperingen wil uitdragen. Dat de lokale democratie de voornaamste overheid is en er alles aan gedaan moet worden om deze te versterken. Fons Zinken (Foto: Studio Cyril)

Fons Zinken is voorzitter van de VPPG. Hij begon zijn carrière als gemeenteambtenaar in de gemeente Echt (Limburg) en heeft zich later op de politiek toegelegd.

Helaas zien we dat in de loop der jaren de kwaliteit van de lokale democratie steeds slechter wordt. De oorzaak daarvan is te vinden in het feit dat de landelijke politieke partijen als verenigingen tijdens verkiezingen steeds meer hun stempel drukken op alle bestuurslagen, dus zowel lokaal, regionaal als landelijk en zelfs bij instanties als bijvoorbeeld waterschappen. Uiteindelijk zie je dat de democratie niet meer goed functioneert. Daarom noem ik dit de ‘partijendictatuur’.”

Zinken is een bekend publicist over allerlei actuele politiekbestuurlijke aangelegenheden en staat bekend als voorvechter van de onafhankelijke politiek.

12

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 50

De classificatie ´dictatuur´ is al gevallen, met

2010. In het rapport `Lokaal kiezen, lokale

dat hij zich enkel en alleen voor de gemeente

de toevoeging: “Door de partijstructuur is

keuze?` komt naar voren hoe de lokale

zal inzetten, een statenlid voor de totale

Hitler aan de macht kunnen komen.”

democratie overruled wordt door landelijke

provincie en een kamerlid voor het hele

Daarop volgt de oneliner: “Landelijke

partijen, ondersteund door hun politici,

Nederlandse volk.” De VPPG-praeses zegt

partijen zijn in strijd met de grondwet.”

ministers èn de media.

het niet met die bewoording, maar hij

Dat vraagt om uitleg.

Doen landelijke partijen het goed of

geeft aan dat een politicus met twee of drie

Zinken: “De grondwet kent geen partijen.

minder, dan zie je dat ook weer terug in

petten op wegens het afleggen van tegen-

Een volksvertegenwoordiger is een individu

de lokale uitslagen. Wil je deze situatie

strijdige geloften ‘liegt’ en niet optimaal en

dat gekozen wordt, volgens de grondwet.

verbeteren, dan zou je landelijke partijen

onafhankelijk kan functioneren omdat hij

Die erkent dus geen partijen. Dat betekent

moeten verbieden - zo komt uit het rapport

een ´last’ meedraagt. Om meteen aan te geven

dat een gekozen volksvertegenwoordiger

naar voren - om aan lokale verkiezingen

er voor iedereen moet zijn en niet voor de

mee te doen. De partij 50PLUS heeft al

achterban van een vereniging.

een stap in de goede richting gezet door

De kwaliteit van bestuurders en volksver-

in haar statuten op te nemen dat ze enkel

‘Landelijke partijen zijn in strijd met de Grondwet.’

tegenwoordigers gaat zienderogen achteruit op provinciaal en landelijk niveau meedoet.”

dat het ‘probleem’ niet nieuw is:

omdat ze in een verenigingsstructuur geperst

“Rond 1900 al zei prof. mr. J.T. Buijs, hoog-

worden, waarbij ze moeten voldoen aan de

Fons refereert aan de door hem ontwikkelde

leraar te Leiden reeds, de opkomst van de

eisen die de landelijke partijen stellen.

PoN-filosofie. Partijen op Niveau heeft als

landelijke politieke partijen en verweving

Juist dat is in strijd met de grondwet omdat

basisgedachte dat rijk, provincie en gemeente

van de drie bestuurslagen signalerend:

een volksvertegenwoordiger zonder ´last´

autonome bestuurslagen dienen te zijn waar-

´Als dit zo doorgaat, komen we in de

moeten kunnen functioneren. Je zit er

van de respectievelijke besturen, per bestuurs-

grootste problemen met de grondwet.´

voor het volk en niet voor de vereniging.”

laag door onafhankelijke politieke partijen

Hij zag de onafhankelijkheid in het geding

worden gekozen en gecontroleerd.

komen.” Kijkend naar zijn eigen provincie

Daarnaast wordt volgens Zinken het duale stelsel niet uitgevoerd zoals het zou moeten. “Je praat over een rechtsstaat, als uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht onafhankelijk zijn. Wat zien we in de praktijk? College, GS en kabinet zijn bemenst door personen die zich hebben laten kiezen tot volksvertegenwoordiger en vervolgens stappen ze over naar de uitvoerende macht. Dus: uitvoerende en wetgevende macht zijn niet gescheiden en de kiezer voelt zich belazerd. Neem het voorbeeld van Marc Rutte: minister-president èn leider van de VVD. Daarom nogmaals: een lokale partij is het meest in overeenstemming met de grondwet. Deze staat dicht bij de mensen en voert doorgaans correcter het duale stelsel uit.”

(Foto: T-Force) En meteen komen voorbeelden van politici Limburg weet Fons dat in het verleden de

‘Door de partijstructuur is Hitler aan de macht kunnen komen.’

die in twee, soms zelfs drie bestuurslagen

KVP officieel alleen provinciaal vertegen-

tegelijkertijd actief zijn.

woordigd was en niet lokaal, maar veel gemeenteraadsleden van lokale partijen

Wijlen Pim Fortuyn, Jos van Rey uit Roer-

waren wèl lid van de KVP. “De verweven-

“De universiteit van Tilburg voerde een

mond. Hier ziet Zinken een discrepantie

heid was hier dus verborgen, waardoor de

onderzoek uit op verzoek van BZ, toen

tussen woord en daad: “Alle gekozen volks-

corruptie sterk toenam. Als een directeur

nog onder leiding van Guusje ter Horst,

vertegenwoordigers dienen een eed, een

van een bedrijf lid is van een lokale partij

naar de gemeenteraadsverkiezingen van

gelofte af te leggen. Zo verklaart een raadslid

is het risico gering, maar is hij aangesloten

13

bij een landelijke partij waar meer

“Niet de wethouders of de burgemeester zijn

invloed en geld voorhanden is, dan wordt

belangrijk, de raad is het hoogste orgaan.” Ook hier weer wijzend op een nadeel van

het gevaarlijk. Je ziet zelfs wel eens dat

Vervolgens: “Een gekozen burgemeester

verwevenheid binnen uitvoerende en wet-

topmensen uit het bedrijfsleven lid zijn

is waanzin. Zo´n man moet een onafhan-

gevende macht: grote kans op ruzie.

van meerdere partijen.

kelijk manager zijn die ervoor zorgt dat

Er is nog een punt waarop de lokale partijen

Toen ik nog voorzitter van de OSF was,

hetgeen de raad beslist heeft uitgevoerd

zich meer moeten laten gelden, aldus Zinken.

heb ik eens aan de minister gevraagd of

wordt. De uitvoerende macht mag géén

“De landelijke partijen krijgen jaarlijks

ledenlijsten van partijen openbaar gemaakt

lid zijn van een politieke partij.”

16 miljoen subsidie voor campagnevoering,

zouden kunnen worden. Maar dat werd tegengehouden.”

‘Een lokale partij voert doorgaans correcter het duale stelsel uit.’

Waar is dan nog de democratie?”

ledenwerving, opleidingen, enzovoorts. Nog iets wat Zinken tegen de borst stuit:

De OSF ontvangt daar ook een deel van.”

de verenigingsstructuur van de politieke

Als, volgens het ideaalbeeld van Zinken,

partijen. “Weg ermee! Blijkbaar hebben

alle provinciale partijen onafhankelijk

de kiezers het dus niet voor het zeggen,

zouden zijn, krijg je als logisch gevolg

maar de leden van de vereniging.

van de getrapte verkiezingen dat de Eerste

De kieswet zal aangepast moeten worden,

Kamer, die een controlerende functie heeft,

Onafhankelijkheid. Het blijft een rode

maar ik pleit voor stichtingen die gesub-

eveneens onafhankelijk haar taak kan ver-

draad in het betoog van Fons Zinken.

sidieerd worden op basis van het aantal

vullen. “Nu gedragen de meeste senatoren

Komt wederom met voorbeelden uit de

stemmen.”

zich echter als volksvertegenwoordigers,

praktijk: “Een Roermondse rechter die lid

“Er zijn twee zaken te onderscheiden:

bedrijven politiek en dus heb je geen

was van het CDA, toen de grootste partij in de waarde-oriëntatie, de wijze waarop je

adequate controle meer op de wetgeving,

die stad. Zo´n persoon is niet meer onaf-

tegen de wereld aankijkt en daarnaast een

die kwalitatief dramatisch verslechtert.

hankelijk. Ik ontmoette hem in een zitting

filosofie over hoe je in een democratische

met betrekking tot een CDA-besluit en hij staatkundige inrichting gaat functioneren. probeerde mij ervan te overtuigen waarom

Een kiezer dient zijn stem te geven aan

ik daar niet tegenin zou moeten gaan.”

iemand met zijn eigen waarde-oriëntatie, die de zaken aanpakt zoals hij dat ook zou

Of Tweede Kamerlid Jeanine Hennis-

doen. Dát impliceert volksvertegenwoor-

Plas-schaert die in de kwestie rond de

diging. Daarom vind ik de kieswijzers grote

´weigerambtenaar´ haar eigen mening

onzin. Die staan enkel vol met beloftes.

liet varen en zwichtte voor de druk van

In verkiezingstijd mag je niets gaan

haar partij, de VVD, die de relatie met

toezeggen, want als bij wijze van spreken

de SGP goed wilde houden. Fons:

een kerncentrale ontploft, dan krijg je

“Het vieze politieke spel dus, het mar-

ineens een heel andere maatschappelijke

chanderen waar de burger niets meer

situatie. In die zin heeft Wilders het goed

van snapt.”

gedaan. Hij heeft een vereniging met geen

Vervolgens grimlachend: “Toen heb ik op

leden, dus iedereen die op hem stemt, kiest

persoonlijke titel aangifte wegens meineed

voor zijn waarde-oriëntatie en men mag

gedaan bij de politie. Die werd geseponeerd

er dan vanuit gaan dat alle personen op

omdat ik er ´persoonlijk geen schade van

zijn lijst die ook aanhangen.”

zou ondervinden´.” Daarop volgt dan nóg een oneliner: “De volksvertegenwoordiging heeft niets te zeggen.” “Een volksvertegenwoordiger is een inter-

‘Weg met de verenigingsstructuur van partijen.’

mediair tussen het volk en de uitvoerende macht. Voor zo´n functie heb je andere

“Coalitievorming is in strijd met de

kwaliteiten nodig dan een bestuurder.”

gedachte van de volksvertegenwoordig-

Verder breekt Fons een lans voor kwaliteits-

ing.” Zinken verwijst naar het voorbeeld

bevordering van volksvertegenwoordigers,

van de ‘weigerambtenaar’. “Ter wille van

ook op gemeentelijk niveau, die wat hem

de vrede binnen de coalitie werd de meer-

betreft daar fulltime en dus betaald mee

derheid van de Tweede Kamer, dat voor

bezig zouden moeten zijn.

het verbod was, genegeerd.

14

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 50

Kom je bij de rechter, dan geeft die aan dat

De VPPG en de Brabantse Partij verstrekten

Daar had hij geen duidelijk antwoord

hij de wet niet mag toetsen aan de grondwet.

aan prof. mr. A.Q.C. Tak uit Meerssen van

op. Als wij zelf een onderzoek entameren,

Als VPPG hebben we dat ervaren tijdens

Bureau Bestuursjuridische Advisering de

vraag ik eerst aan de professor of hij lid

een procedure tegen de Staat met betrekking

opdracht tot het vervaardigen van een opinie

is van een politieke partij.”

tot de Wet Subsidiëring Politieke Partijen.

over de grondwettigheid van de reeds genoemde wet en de mogelijkheden tot

Het brengt Fons wederom tot een

procederen. Zijn conclusie:

klinkende quote: “Als ik in Den Haag ben

Het onthouden van subsidie getuigt van

zeg ik wel eens: `Jongens, jullie moeten de

tweeslachtig en innerlijk tegenstrijdig

grondwet aanpassen aan de werkelijkheid

beleid en is strijdig met de grondwet.

of de werkelijkheid aan de grondwet, maar

Wij vinden dat lokale partijen ook voor

Zinken: “We kregen bij het Gerechtshof in

dit kan niet!”

subsidie in aanmerking dienen te komen,

Den Haag geen gelijk. Tak had dat min of

‘Lokale democratie wordt overruled door landelijke partijen.’

maar de Minister acht dat geen taak van de

meer al voorspeld. Hij is van mening dat

De VPPG is naast ondersteunend en

rijksoverheid. Ik begrijp nog steeds niet

de rechters in Nederland niet onafhankelijk

begeleidend orgaan tevens belangenbe-

dat die wet in de Eerste Kamer erdoor is

zijn. Volgende stap zou zijn het Europees

hartiger - met name in Den Haag - van de

gekomen. Nota bene een OSF-lid heeft

Hof, maar de VPPG heeft geen geld meer

lokale partijen en de individuele raadsleden

daar nog mee ingestemd. Volgens artikel

om verder te gaan.

van die partijen. “Wij moeten die formulering

4 van de grondwet moet iedereen gelijke

We waren al zo´n 35.000 euro kwijt aan

nog gebruiken, want in de gemeentewet staat

kansen krijgen om gekozen te worden.

advocaatkosten. Eerst zouden we namelijk

dat in de raad vertegenwoordigde groe-

De lokale partijen staan in de praktijk dus

alle gerechtelijke procedures in Nederland

peringen recht hebben op ondersteuning.

op achterstand.”

moeten doorlopen. Het blijft rechtsongelijk-

partijen géén financiële steun krijgen.”

‘De meeste senatoren gedragen zich als volksvertegenwoordigers.’

Een andere teleurstelling was het gesprek van

Maar ook dat is in strijd met de grondwet,

de VPPG met toenmalig minister Donner

want je bent geen vertegenwoordiger van

naar aanleiding van het eerder genoemde

een partij.”

heid, dat landelijke partijen die aan lokale verkiezingen deelnemen wèl en lokale

onderzoek ‘Lokale kiezers: lokale keuzes?´, uitgevoerd door de Tilburgse School voor

De VPPG besteedt via een eigen academie

Politiek en Bestuur. Een van de conclusies

aandacht aan opleidingen. Veel wetgeving

was dat een optimaal democratisch proces

uit Den Haag heeft gevolgen voor lokaal

gediend is met het verbod voor landelijke

beleid, dus moet van onderop gevoed worden,

partijen mee te doen met gemeenteraads-

door kundige gemeenteraadsleden.

verkiezingen. Volgens Fons Zinken was

“En dat kan alleen functioneren als er geen

Donners lachende reactie: “Dachten jullie

landelijke partijen in de raad zitten”, aldus

dat ik een strop om mijn eigen nek ga leggen? Zinken. Hij refereert aan zijn periode als Dit rapport verdwijnt in de onderste la!”

statenlid namens Partij Nieuw Limburg. “Regelmatig had ik aanvaringen met VVD´er

‘Een gekozen burgemeester is waanzin.’

Jos van Rey. Die zei altijd: ´Dat regel ik wel in Den Haag.` Dat is juist wat mij tegen de borst stuit. We moeten als provinciaal bestuur samen een front vormen in Den Haag en

Zinken: “Volgens mij had hij het niet eens

niet individuele politici in de wandelgangen,

gelezen. Wij hebben daarna een persbericht

achter de schermen wat laten ´regelen´ met

verspreid, maar ook door de media is er

zijn vrienden. Dan krijg je op den duur

nauwelijks aandacht aan besteed.”

belangenverstrengeling, corruptie en

Zinken is achterdochtig geworden: “Ik

baantjesjagen.” Als voorbeelden noemt hij

vroeg de onderzoeksleider waarom hij zelf

een sollicitant voor een burgemeesterspost

geen ruchtbaarheid aan het rapport heeft

die van PNL switchte naar VVD om kans

gegeven.

te kunnen maken (“Als je geen lid bent

15

van een partij ben je al helemaal kans-

Zo zet Zinken ook vraagtekens bij de

Vandaar dat we de inhoudelijk vernieuwde

loos.”), dubbele partijlidmaatschappen

zuiverheid van SP en GroenLinks: “Dat

Locomotie nu ook onder de lokalen willen

om maatschappelijk ´vooruit´ te komen,

zijn actiegroepen, met bijvoorbeeld weer

verspreiden, om onze filosofie van onaf-

een inmiddels overleden raadlid annex

vertegenwoordigingen in milieugroepe-

hankelijkheid aan hen duidelijk te maken.

statenlid en ondernemer die zijn functies

ringen. Dus komt weer de onafhankelijk-

Dat het dus niet kan dat een makelaar in

voornamelijk gebruikte om cliëntèle te

heid in het geding.”

de raad gaat zitten. Als je van raadslidmaat-

van idealisme - lid worden van een partij

De VPPG is 1987 in Meppel opgericht en

je dat probleem en kun je ook werken aan

teneinde kansen op een baan te vergroten.

daarna landelijk uitgerold.

professionalisering van het vak, waarbij

werven, jongeren die - zonder enige vorm

schap een fulltime baan maakt, ondervang

de VPPG een rol kan vervullen.” Zijn er dan, ondanks alle pessimistisch stemmende ontwikkelingen, nog kansen voor de lokale politiek?

‘Onze staatsinrichting is dezelfde als die ten tijde van de middeleeuwen.’ Volgens Zinken wel. “Aan de kiezers moeten we duidelijk maken wat onafhankelijke politiek is en wat het belang ervan is voor de lokale gemeenschappen. Staphorst is een beduidend andere gemeente dan Maastricht, maar de bevolking moet op democratische wijze zelf kunnen beslissen hoe ze de gemeenschap vormgeeft. Verder: een versterking van het duale stelsel en dus macht van de raad.

(Foto: T-Force) Zelfs zijn ´eigen´ PNL is “kapot gegaan

Toen VPPG en OSF (als koepel van

Helaas zie je nog regelmatig dat wethouders

aan eigenbelang en dubbele functies.

provinciale partijen) elkaar vonden was de

actief lid zijn van een landelijke partij.

De meeste statenleden waren voor de

achterliggende de gedachte dat de lokalen

Stoppen met coalitievorming.

provincie nauwelijks actief, als gemeente-

de provinciaal onafhankelijken in verkiezings-

Tevens: meer oppositie tegen de landelijke

raadsleden des te meer”, is zijn ervaring.

tijd zouden steunen om zo samen sterker

partijen in de raad, hen te verstaan geven

te worden in de Eerste Kamer en van

dat ze minder hun oren moeten laten

“Jammer, temeer daar we goed op weg

´binnenuit´ het systeem te veranderen.

hangen naar de Haagse politici en aan

waren en qua persoonsherkenbaarheid

Er gaapt echter nog een grote kloof tussen

partijen gelieerde ambtenaren.

uitstekend scoorden.”

de twee onafhankelijke bestuurslagen. Zelfs de Raad van State is door zijn

“Onze staatsinrichting is dezelfde als die ten tijde van de middeleeuwen. Toen had

‘Stop met coalitievorming.’

je namelijk het fenomeen van de stands-

verwevenheid met landelijke partijen niet onafhankelijk. Ook: de kieswijzer moet op basis van waarde-oriëntatie worden

organisatie en in wezen is een landelijke

“Helaas is het tot nu toe niet gelukt om de

samengesteld. En natuurlijk: de VPPG

politieke partij dat ook. Zo waren land-

lokale en provinciale politiek samen op te

steunen!”

bouworganisaties bijvoorbeeld nauw

laten trekken. Blijkbaar zijn we er intern

verweven met het CDA om wederzijdse

niet in geslaagd goed te communiceren

belangen veilig te stellen. CDA-leden uit

dat de filosofie van onafhankelijkheid

de agrarische sector vertegenwoordigden

belangrijk is, dus dat de waarde-oriëntatie

hun eigen belangen en die van de partij,

en zelfstandigheid van de lokalen onaan-

maar niet die van het volk.

getast blijft.

16

Maarten Brorens

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 50

Uiteenlopende resultaten regionale partijen tijdens Statenverkiezingen

Onderzoek succes- en faalfactoren Naar aanleiding van de verkiezingen voor Provinciale Staten van 2 maart 2011 gaf het Wetenschappelijk Bureau van de Onafhankelijke SenaatsFractie opdracht tot een onderzoek naar de resultaten van vier bij de OSF aangesloten regionale partijen: de Onafhankelijke Partij Drenthe, de Partij voor het Noorden, de Ouder-enpartij Noord-Holland en de Partij voor Zeeland. Doel ervan was om boven water te krijgen waar succes- en faalfactoren van de provinciale Politiek Onafhankelijke Groeperingen liggen. De uitkomsten en analyses laten samen een veelkleurig beeld zien.

Willem van der Velde (Foto: Topshots)

Drs. Willem van der Velde (51) besloot na een gevarieerde loopbaan in allerlei sectoren Sociale Geografie te gaan studeren aan de Universiteit van Amsterdam. In 2007 studeerde hij af. Sedert die tijd houdt hij zich voornamelijk bezig met onderzoek. Van der Velde is geboren en getogen Fries en vervult het penningmeesterschap van de afdeling Leeuwarden van de Fryske Nasjonale Partij (FNP).

17

De onderzoeksresultaten lopen uiteen.

neutraal onderzoek en kunnen op deze

Het provinciale aspect sneeuwde daarbij

Zo verwerft de Partij voor het Noorden

wijze partijen optimaal met elkaar ver-

onder. Het provinciale niveau is sowieso

een pluim, terwijl Onafhankelijke Partij

geleken worden. Dat is ook wat de OSF

het moeilijkst, zeker in provincies zonder

Drenthe zich eens geducht achter de oren

voor ogen had met het entameren van dit

echte eigen identiteit. Op het nationale

moet krabben.

onderzoek: succesfactoren en valkuilen

niveau zijn politieke partijen prominent

De Ouderenpartij Noord-Holland en de

boven water krijgen waardoor alle aange-

onder de aandacht via de media en

Partij voor Zeeland krijgen stof tot nadenken

sloten partijen er wat van kunnen leren.

kunnen zich op die manier gemakkelijk

mee. Het onderzoek is uitgevoerd door en

profileren.

onder leiding van sociaal geograaf Willem

Het werd een toegankelijk, compact

Op gemeentelijk niveau staan politieke

van der Velde uit Friesland met hulp van

(ruim 50 pagina´s) en eenvoudig leesbaar

partijen dicht bij de burgers en zijn daardoor

taalkundige Eric Hoekstra (eveneens Fries)

(zoveel mogelijk vakjargon en ´moeilijke

vaak succesvol; cijfers tonen aan dat een

en sociaal geograaf Frank Montagne uit

taal´ is vermeden) rapport, voorzien van

kwart van alle gemeenteraadszetels bezet

Noord-Holland. Na drie maanden werk

verhelderende kaarten en grafieken.

wordt door onafhankelijke lokale groepe-

leverden zij het rapport in november 2012

De resultaten van de onderzochte partijen

ringen. Het middenniveau echter, het

af.

worden alle apart aan een analyse onder-

provinciale niveau, hangt er wat tussenin

worpen. Willem: “We hebben nog overwogen

en is derhalve verreweg het moeilijkste

om een soort ´helicopter-visie´ eraan toe

niveau voor politieke partijen om zich te

Willem van der Velde: “Er zijn in totaal tien

regionale partijen aangesloten bij de OSF, te voegen, maar daar zagen we vanaf.

profileren.”

maar in samenspraak met Hendrik ten Hoeve, voorzitter van het Wetenschappelijk Bureau, hebben we besloten er vier uit te lichten, de bekendste en interessantste. We hebben het over de - op de Fryske Nasjonale Partij na - grootste regionale POG´s. Het had in onze ogen weinig zin - ook uit oogpunt van budget en tijd - om piepkleine partijen als bijvoorbeeld het Platform Lokale Partijen Utrecht erbij te betrekken.” Willem en zijn team kozen voor een ´geografische invalshoek´ (“Waar doen partijen het goed en waar niet?”) en koppelden daaraan kwantitatieve en kwalitatieve analyses. De basis wordt gevormd door cijfers en percentages. “Het meeste werk is van achter

(Foto: T-Force)

het bureau gedaan. We hebben nog over-

Conclusies uit het onderzoek ten aanzien van de vier onderzochte enerzijds ontbrak daarvoor de tijd en ander- lijn zit in de diverse partijen; ze zijn te zijds had het inhoudelijk weinig toegevoegd.” verschillend van aard. De OSF is namelijk partijen: wogen om interviews te gaan doen, maar

We achtten het niet zinvol, omdat er geen

Hij schrijft in de inleiding dan ook: “Er is

als een kruiwagen vol kikkers die allemaal

geen onderzoek gedaan naar het inhoudelijke

aan een andere kant eruit willen springen.”

functioneren van de vier verschillende

‘Richt een compleet nieuwe Drentse partij op.’

partijen. Persoonlijke kwesties en politieke

Een opmerking van algemene aard kan

keuzes komen niet aan de orde. Ook is niet

Willem wèl maken ten aanzien van de

Sommen we het resultaat van de cijfers

gekeken naar de manier waarop de partijen

‘magere’ verkiezingsresultaten van de

van de Onafhankelijke Partij Drenthe op,

georganiseerd zijn, hoe zij met leden om-

‘regionalen’: “Er was weliswaar landelijk

dan leidt dit niet onmiddellijk tot grote

gaan en of er afdelingen zijn.”

een opvallend hoge opkomst, maar dat

vrolijkheid. We kunnen immers niet anders

was vooral ten voordele van de landelijke

concluderen dat de partij er niet goed voor

Volgens Willem biedt deze rationele

partijen, die stevig in hadden gezet op

staat. Niet alleen lopen de percentages vanaf

benadering de beste garantie voor een

een meerderheid in de Eerste Kamer.

1999 terug, ze zijn nu ook nog eens dermate

18

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 50

laag dat gevreesd moet worden dat zelfs

Deze nieuwe Drentse partij, met een nieuwe

De aanhang van de partij is niet evenredig

het halen van 1 zetel een moeizame

naam en met een nieuw en meer radicaal

over de provincie Groningen verdeeld, zo

operatie wordt.

programma en met een grotere focus op

blijkt uit de geografische analyse.

de typische Drentse belangen heeft zeker

Opvallend is dat de lage percentages bijna

Uit het onderzoek komen de zwakke

kans van slagen. Vooral nu het tweede

uitsluitend in het (noord)westen van de

punten van de partij gemakkelijk aan het

kabinet Rutte zal proberen om de provincie

provincie liggen. Uit de verdere analyse

licht. Ten eerste de onevenredige verdeling

Drenthe op termijn op te heffen ten gunste

blijkt dat de stemmers links georiënteerd

van de stemmen over de provincie. De partij

van een noordelijk landsdeel. Deze Nieuwe

zijn. Dat blijkt vooral als we naar het schaal-

is eigenlijk alleen maar in het (noord)westen

Drentse Partij (NPD) zal indien succesvol, niveau van de gemeenten kijken en naar

vertegenwoordigd. Ten tweede laten de

schatplichtig zijn aan de mensen van de

analyses zien dat de partij geen verbanden

OPD.

heeft met andere partijen hetgeen wijst op een uitgesproken middenpartij. Indien dit de bedoeling van de partij is, is zij wat dit betreft daarin geslaagd.

de gemeente Groningen. Zeker is dat een stemmer op de PvhN niet

‘Partij voor het Noorden moet intensieve campagne voeren.’

Het probleem is echter voor een kleine

lijkt op mensen die op de VVD, D66 of GroenLinks stemmen. De bevindingen met betrekking tot het relatief lage inkomen van een PvhN-stemmer sluiten hier bij aan.

regionale partij als de OPD, dat zij bij

De Partij voor het Noorden is een kleine,

voorbaat de concurrentie niet aan kan

maar bekende politieke partij in Groningen. helemaal verdedigbaar is, is een andere

met de grote landelijke partijen die ook

De partij heeft sinds 2003 een stabiele aan-

conclusie dat de PvhN geen typische platte-

veelal in het midden opereren.

hang die vooralsnog onder de vijf procent

landspartij is.

Hoewel het verband met stedelijkheid niet

Als derde en als laatste is er het verkiezings- van het electoraat blijft steken. programma. Hoewel dit een keurig en goed

Toch is dit een redelijk resultaat, want het

Concluderend kunnen we stellen dat de

geschreven stuk is, voegt het niets of weinig

valt als regionale politieke partij niet mee

stemmers op de PvhN vrij duidelijk op de

toe aan de bestaande politiek in Drenthe.

om zich op provinciaal niveau te handhaven.

links/rechts-schaal te definiëren zijn.

Ook regionale aspiraties of tenminste iets

De partij is in de provincie Groningen zelfs

Dat is bijzonder, want andere regionale

van dergelijke strekking staan er eigenlijk

groter dan landelijke partijen als de Partij

partijen zoals de FNP en de OPD kiezen

niet in. Dit zou men toch eigenlijk wel van

voor de Dieren en 50Plus. Uit de analyse

bewust voor het politieke midden.

een regionale partij mogen verwachten.

blijkt dat de partij in 2011 ten opzichte van

Een sterk punt van de PvhN is dat het

2007 in procenten licht gedaald is maar

verkiezingsprogramma ook nog eens

Toch zijn er kansen voor de OPD of liever:

in absolute aantallen fractioneel wist te

precies aansluit bij het type kiezer dat

voor een Drentse partij. De uitslagen van

winnen.

zij trekt.

de verschillende jaren laten zien dat er een potentieel is van in ieder geval vijf procent van het electoraat dat bereid is om op een Drentse regionale partij te stemmen. Dit zou twee zetels in de Drentse Staten opleveren. Gezien de neergang van de OPD is het onwaarschijnlijk dat de OPD dit op eigen kracht kan bewerkstelligen. De enige mogelijkheid voor de OPD of voor een andere regionale partij in Drenthe is daarom samenwerking. Er kan onderzocht worden of de andere Drentse partijen die tot voor kort nog actief waren, samen met de OPD bereid zijn om de krachten te bundelen. Gezien de huidige toestand waarin de OPD zich thans bevindt, lijkt de beste optie derhalve voor regionale politici in Drenthe om een compleet nieuwe Drentse partij op te richten. Deze partij moet voortkomen uit alle Drentse partijen.

Willem van der Velde (Foto: Topshots)

19

Een vraag is wel in hoeverre bij de stemmers

De partij, die bij de Provinciale Staten-

bleek dat een zeker conservatisme de OPNH

in hun keuze voor de PvhN, het centrale

verkiezingen bijna de helft van de stemmen

niet vreemd is. Een koers tegen het esta-

thema van de partij (een noordelijk lands-

verloor, deed het bij deze verkiezingen vooral

blishment in, ligt dan ook eigenlijk niet

deel) een rol speelt. Een advies aan de partij

goed in gebieden met een lage gemiddelde

voor de hand.

is om door te gaan op de wijze waarop zij

WOZ-waarde, die bovendien relatief vaak

nu opereert en zich profileert. Los van de

landelijk genoemd kunnen worden.

Er is daarom misschien een beetje een mis-

manier hoe de partij is georganiseerd en

Er is een duidelijke samenhang met de

match tussen het partijpolitieke programma

in de dagelijkse politiek functioneert hoeft

PVV en de SP, beide partijen die vaak als

en misschien ook het bestuurskader van de

de partij eigenlijk alleen maar meer stem-

populistisch worden aangemerkt. Als dit

partij en het type kiezer dat zij trekt.

men te trekken. Dat klinkt eenvoudig maar

wordt gekoppeld aan de landelijke, relatief

hier wordt mee bedoeld dat de partij met

arme gebieden doemt een beeld op van

In plaats van zich te richten op de PVV- en

haar voor regionale partijen, unieke linkse

licht teleurgestelde kiezers, die op popu-

SP-stemmer kan de OPNH zich waarschijn-

en radicale en vooral ook duidelijke pro-

listische basis kiezen voor een partij die

lijk het beste zich nog meer uitgesproken

gramma een grote troef in handen heeft.

als ‘outsider’ kan worden gezien ten opzichte op de oudere doelgroep richten. De partij van de gangbare politieke partijen. De partij

moet dan zorgen voor extra bekendheid

Objectief gezien staat niets in de weg om

moet hierbij als middenpartij worden

in de meer vergrijsde gemeenten.

bij de volgende verkiezingen hogere percen-

aangemerkt, iets rechts van het midden.

Met name in de welvarende gemeenten

tages te halen. Problemen waar politieke

langs de Noordzeekust zoals Bergen,

partijen vaak mee worstelen zoals recent

Opvallend genoeg is er geen enkele

Castricum, Bloemendaal en Zandvoort en

nog bij GroenLinks zijn het ontbreken van

aanwijzing dat de OPNH, die zich op de

in het Gooi is het percentage 65-plussers

een duidelijke visie en een helder partij-

oudere bevolking richt, meer succes heeft

hoog. Een campagne in deze gebieden,

politiek programma. Als gevolg daarvan

in vergrijsde gemeenten dan in gemeenten

waarbij duidelijk naar voren wordt gebracht

weten mensen niet waar de partij voor

met lagere percentages ouderen.

op welke manier de partij de ouderen in de

staat. Van dit alles heeft de PvhN geen

Ditzelfde geldt voor de concurrent in de

provincie wil dienen, kan een relatief

last. Er is geen enkele regionale partij in

strijd om de oudere kiezer, 50Plus, die

groot aantal stemmen opleveren.

Nederland met zo’n duidelijke en heldere

overigens wel in andere gemeenten beter

boodschap als de PvhN. Wat de partij dan

scoort dan de OPNH. De echte ouderen-

Het effect van een lokale campagne is

moet doen is het opzetten van een goede

partij, zo blijkt uit de statistische analyse,

te zien bij het succes in woongemeente

organisatie, personele problemen proberen

blijkt de VVD te zijn.

Wieringen (inmiddels opgegaan in fusie-

te vermijden, een intensieve verkiezings-

gemeente Hollands Kroon, red.) van lijst-

campagne voeren en daarna de stemmen

De populistische link en het succes in de

binnenhalen. Op die manier zou het toch

relatief minder welvarende gemeenten lijken Een campagne in de vergrijsde gemeenten

mogelijk moeten zijn om op termijn tien

de twee belangrijkste factoren te zijn die

procent (3 tot 4 zetels) van het electoraat

de resultaten van de OPNH verklaren.

aan zich binden. Vanuit een breder pers-

Wellicht kunnen deze factoren ook een

Immers, de OPNH staat iets rechts van het

pectief is de voortgang van de PvhN ook

rol spelen bij het vergroten van het electo-

midden en kan zich dus goed richten op

interessant. Andere regionale partijen

raat. De partij zou zich meer als ‘outsider’

kiezers van de VVD, de partij die op dit

kunnen zich bijvoorbeeld vergelijken met

kunnen positioneren, om zo de ontevreden

moment veruit de meeste stemmen trekt

de ontwik-kelingen van de PvhN. Ook voor

kiezers aan te trekken.

in de vergrijsde gemeenten.

geografen en politicologen is de PvhN

Het vermoeden bestaat echter dat het vooral

trekker en enig Statenlid Jeffrey Leever. kan vergelijkbare successen opleveren.

vanwege haar duidelijke linkse profiel

de rol van kleine partij is die voor ontevreden

Daarbij kan het helpen als de partij bij

een interessante politieke partij om in de

kiezers aantrekkelijk is, omdat juist een

zijn werkzaamheden in de Staten ook

gaten te houden.

kleine partij, die bovendien alleen in Noord-

een aantal duidelijk op ouderen gerichte

Holland actief is, in de ogen van de kiezer

moties en vragen indient, die aangeven

een alternatief kan zijn voor de meer geves-

hoe de partij in de praktijk de belangen

tigde, landelijk actieve partijen.

van ouderen verdedigt.

‘De echte ouderenpartij is de VVD in plaats van Ouderenpartij NoordHolland.’

Het advies luidt derhalve: een lokale Meer succes heft dit mechanisme natuur-

campagne in de vergrijsde gemeenten

lijk onmiddellijk op. Echter een probleem

voeren, waarbij de bestaande midden-

Wat valt er samenvattend te zeggen over

bij het versterken van de rol als outsider

koers iets rechts van het midden extra

de Ouderenpartij Noord-Holland?

is dat uit het verkiezingsprogramma juist

wordt benadrukt.

20

Locomotie wetenschappelijk Locomotie bureau 50

Gesteld moet worden dat in procenten de

In de rest van Zeeland haalde de partij in

Daar komt nog eens het kleine aantal

Partij voor Zeeland nog altijd de tweede

het recente verleden (1999) ook nog vrij

gemeenten in Zeeland bij. We hebben

regionale partij van Nederland is. Dat is

hoge percentages. Het ziet er echter naar

dan ook gezien dat statistische analyses

een prestatie van formaat.

uit dat de partij dat succes buiten Zeeuws-

weinig opleveren. Er valt niet veel te

Vlaanderen niet heeft vastgehouden.

zeggen over de verbanden die de partij

Niettemin zijn de percentages in Zeeuws-

heeft met andere partijen.

Vlaanderen nog steeds (voor regionale

Ook is niet veel duidelijk geworden over

partijen) ongekend hoog. Als in Zeeuws-

sociale verschijnselen zoals inkomen en

‘Partij voor Zeeland is de Partij van ZeeuwsVlaanderen.’

Vlaanderen tussen de tien en twintig procent wel of niet woonachtig in de stad, en de Het meest opvallende aan de partij is dat

van de mensen op de PvZ blijft stemmen,

invloed daarvan op het stemmen op de

het geografische patroon dat de partij laat

zijn de twee zetels in de Zeeuwse Staten

PvZ. Zo is de belangrijkste factor of men

zien in sterke mate is, of eerder nog, wordt

gegarandeerd. Wel is de partij in feite in

wel of niet op de PvZ stemt, geografisch

bepaald door haar verleden.

geografische zin teruggekeerd naar waar

van aard. Of men wel of niet in het

De partij is de opvolger van de voormalige het allemaal begon.

mysterieuze Zeeuws-Vlaanderen woont,

partij voor Zeeuws-Vlaanderen en derhalve

dat ingeklemd ligt tussen Nederland en

vinden we nog steeds de hoogste percentages De Partij voor Zeeland is weer een beetje

België, is de belangrijkste verklarende

uitsluitend in de drie gemeenten van

de Partij van Zeeuws-Vlaanderen geworden.

factor voor het stemgedrag op de Partij

Zeeuws-Vlaanderen.

De resultaten van de Partij van Zeeland die van Zeeland.

Alleen Borsele en Vlissingen weten nog

een tweedeling in de provincie laten zien

enigszins te volgen maar de percentages

tussen Zeeuws-Vlaanderen en de rest van

daar lopen de laatste jaren wel terug.

Zeeland, bemoeilijkt een analyse zoals deze.

Maarten Brorens / Willem van der Velde

21

Afwijzing laat Nedersaksisch ongedeerd “Voor onze dagelijkse praktijk maakt het vrijwel niets uit. Wij gaan in grote lijnen door met onze activiteiten en in financieel opzicht blijven wij onveranderd afhankelijk van de provincie Drenthe en van de ondersteunende gemeentes,” stelt Jan Germs, de directeur van het “Huus van de Taol”, de organisatie die eraan werkt om de Drentse taal “springlevend” te houden. “We moeten de afwijzing ook niet overdrijven. Als de procedure geslaagd was, zou er geen mens meer Nedersaksisch zijn gaan praten! Maar erkenning volgens deel III zou ons meer status geven, zou duidelijk maken dat het ertoe doet, wat wij met en Dick van Niekerk voor onze taal doen. Daarnaast maakt zo’n opwaardering het makkelijker om Europees geld los te weken voor speciale projecten. Ook bij vertalingen van internationaal

Het Nedersaksisch moet het doen zonder de jarenlang nagestreefde hogere status volgens het Europees Handvest voor regionale talen. Ondanks een intensieve, regio-politieke lobby vanuit Noord- en Oost Nederland wees de toenmalige Minister van Binnenlandse Zaken, Mevrouw Spies, een verzoek daartoe in 2012 af. Extra geld en een verhoogde bestuurlijke inspanningsverplichting ter ondersteuning van de Nedersaksische talen blijven daardoor uit. Kan het Nedersaksisch nog gedijen zonder deze gemiste opwaardering?

bekend werk in het Drents - zoals bij die van Asterix onlangs - merk je dat de graad van erkenning meespeelt. Zonder deel III was het voor ons in Parijs heel wat moeizamer onderhandelen.” Een “vervelend bijeffect” is dat de helft van de subsidiërende, Drentse gemeenten is afgehaakt: “Maar gelukkig: toevallig vandaag hebben we een geweldige opsteker. De gemeente Aa en Hunze heeft de jaarlijkse bijdrage verdubbeld!”

Dick van Niekerk

22

Locomotie wetenschappelijk bureau 50

Streektalen in Nederland Nedersaksisch In Nederland spreken 1,8 miljoen mensen

deel II. Dat betekent dat de overheid

Nedersaksisch. Enkele Nedersaksische

zich verbindt tot wettelijke erkenning

dialecten zijn: het Drents, Twents, Stelling-

en bescherming van deze taal.

werfs, Veluws, Sallands, Achterhoeks,

Bij erkenning volgens deel III verplicht de

IJssellands, Urks en Gronings.

overheid zich 35 extra maatregelen te nemen

Nedersaksisch is in dit land erkend volgens

ter stimulering van de taal in onderwijs,

het Europees Handvest voor regiotalen

media, rechtspraak en openbaar bestuur.

Drents op schoolplein

Daarover doet niemand meer denigrerend.” meer macht! Dat gaat ten koste van het

Dat de gemiste statusverhoging in de

“Opmerkelijk is dat je kinderen op het

algemene en meer vrijblijvende gebruik

Drentse taalkring sporen nalaat, bleek

schoolplein vijftien jaar geleden absoluut

van de streektaal. Ik vrees een taalpolitie

eind 2012. Toen vernam Germs lichtelijk

geen Drents hoorde spreken en nu wel!

die regels zal opleggen.”

geamuseerd dat het “Nei Drents Genoot-

Dat is een lichtpuntje! Maar het belangrijk-

schap” aan de nieuwe minister van Binnen-

ste blijft dat de mensen de taal ook thuis

Ook de media zitten volgens de bijbelvertaler

landse Zaken, Plasterk, de weinig flatterende

blijven spreken en actief doorgeven aan

niet te wachten op “nog meer meertaligheid”:

Zoorholtpries toekende. Deze prijs wordt

hun kinderen.”

“De nieuwe generatie journalisten kent nog nauwelijks presentatoren die de streektaal

jaarlijks uitgereikt aan een persoon of instelling die eraan bijdraagt dat de Drentse

Chinees

Taol om zeep wordt geholpen. Plasterk is

Piet Bult, die landelijke bekendheid kreeg

niet naar Drenthe gekomen om hem in

als Bijbelvertaler in het Stellingwerfs, staat

machtig zijn.” Hoewel Bult heel “veel warmte” koestert voor

ontvangst te nemen maar heeft er wel “in

uiterst kritisch tegenover statusverhoging. zijn dialect, zijn de jongeren in zijn taal-

alle ernst” kennis van genomen.

Hij heeft de minister van BZ in een vroeg

gebied er niet mee geholpen als ze Stelling-

stadium per brief ontraden de aanvraag

werfs moeten leren. “We moeten nuchter

‘Het Drents heeft geen Europese erkenning nodig om te overleven. Het enig nodige is dat de mensen de taal blijven spreken en actief doorgeven aan de volgende generatie.’

aanhangig te maken bij de Raad van Europa.

blijven: Stellingwerfs is de taal van vroeger.

Bult is voor de status quo: “Nu kan beleids-

Ankers uitwerpen naar het verleden remt

vorming nog vrijelijk per regio plaats vinden

de vooruitgang naar de toekomst. Als je

maar als er onder deel III wat eenvormiger

focust op onze economische vooruitzichten,

beleid wordt opgelegd, kan dat een remmende

dan is mijn advies: leer die jongeren liever

factor worden. Geografische grenzen bij-

Chinees!”

Kijk naar ons Stellingwerfs. Dat wordt ook

Dit is de 29e aflevering in de serie “Streektalen

Over de vitaliteit van het Drents is Germs

gesproken in Noordwest - Overijssel en in

in Nederland” door Dick van Niekerk

wat optimistischer dan elf jaar geleden toen

Zuidwest - Drenthe. Het Twents gaat zelfs de

hij zijn huidige taak opnam. ”Je merkt aan

landsgrens over: tot ver voorbij het Duitse

alles dat er meer erkenning voor het Drents

Gronau. Dat maakt provinciaal taalbeleid

is. Ook in het westen van het land kijkt

moeilijk. Ik voorzie een ruzie - achtige

voorbeeld zijn niet gelijk aan taalgrenzen.

men met meer waardering naar onze taal. sfeer tussen provincies en gemeenten.” Mensen zijn soms ook trots dat ze Drents spreken. Kijk ook naar de reclame op tele- “Meer en strakkere regelgeving zal alleen visie in de streektaal, bijvoorbeeld van de

worden gewaardeerd door bestaande streek-

SNS - bank of Cora van Mora.

taalorganisaties: meer werk, meer geld,

Zoorholt (betekenis: dor hout) verwijst naar een onvoorstelbaar bizar gebruik uit de negentiende eeuw. Oud hout werd met veel lawaai door de jongelui opgestapeld voor het huis van het meisje van wie de voormalige vriend ging trouwen. Het dorre hout zou haar vermeende onvruchtbaarheid symboliseren. Ter afsluiting van het gebeuren werd het meisje geacht ook nog eens op gebak te trakteren!

Jan Germs (Foto: Dick van Niekerk)

23

Dagboek van een voorzitter

De werkzaamheden van het bestuur van een partij richten

Al met al hebben we vorige herfst besloten de statuten aan te

zich hoofdzakelijk op het faciliteren van het politieke bedrijf.

passen. Voor sommigen een bezigheid om van te watertanden,

De “grondwet” voor het bestuur, de statuten, regelen deze werk-

maar voor anderen een nachtmerrie.

zaamheden. Een voorwaarde is dat deze statuten constistent en

Dankzij de medewerking van bestuur en algemene leden-

helder zijn.

vergadering konden we het proces toch binnen enkele maanden

Daar was in ons geval wel wat op af te dingen. Zo spraken onze

afronden. Het resultaat is te vinden op onze website.

statuten over verschillende soorten leden: Provinciale Politieke Groeperingen (PPG’s) stonden te boek als lid maar ook natuur-

Het Dagelijks Bestuur heeft samen met de voorzitter van het

lijke personen. Dat was verwarrend omdat alleen de eersten

Wetenschappelijk Bureau en de senator een dagdeel uitgetrokken

geacht werden aanwezig te zijn op de Algemene Ledenvergadering.

om de missie van de OSF nog eens tegen het licht te houden.

Een ander punt was dat er met gewogen stemmen wordt gewerkt. De uitwerking daarvan stond in het huishoudelijk reglement.

Twee jaar geleden is de opdracht die de OSF zich zelf stelt in

Dat hoort niet zo volgens mensen die doorgeleerd hebben in

een Visiedocument neergelegd. Hoewel we dit document nog

bestuursrecht. Dat moet in de statuten geregeld worden.

steeds onderschrijven was er wel behoefte aan een beknoptere formulering. Centraal staat daarbij dat we onafhankelijke politiek zien als een uitvloeisel van het subsidiariteitsbeginsel: je neemt de beleidsbeslissingen daar waar dat het meest passend is. Of anders gezegd: je laat hogere instanties niet iets doen wat door lagere instanties kan worden afgehandeld. Dit uitgangspunt is een garantie dat niet over de hoofden van de bevolking heen beslissingen worden genomen die ze zelf nooit zouden hebben bedacht. Onze PPG’s zijn geen regiokantoren van de Haagse partijen. Ze bieden een gezond tegenwicht tegen al centralistische krachten. In een tijd waarin krimp de basisvoorzieningen in een aantal regio’s bedreigen kan het niet zo zijn dat door schaalvergroting en concentratie hele delen van het land worden leeggezogen. Compensatiemaatregelen werken hier als het paard achter de wagen spannen. Plannen voor het samenvoegen van provincies in landsdelen is een al te duidelijk voorbeeld. De doorsnee burger zit hier niet op te wachten en concentratie heeft al bewezen niet voordeliger te zijn. Jabik van der Bij Voorzitter OSF

(Foto: Topshots)

24

Locomotie 50

Senator Kees de Lange:

‘Onafhankelijkheid zonder gebondenheid bestaat niet’ Onafhankelijke Senaatsfractie. Een moderne professionele organisatie die de onafhankelijke politiek in Nederland weet te binden. Dat is de eerste zin die bezoekers voor ogen krijgen als ze de website www.osfractie.nl aanklikken. Daar is over nagedacht, dat is duidelijk. Maar is ook het woord onafhankelijk inmiddels al niet verworden tot hetzelfde containerbegrip zoals woorden als solidariteit, democratie, vrede? In onze dagelijkse conversatie te pas en te onpas gebruikt zonder dat we helder aangeven wat we er mee bedoelen. “Onafhankelijk is inderdaad zo’n woord dat je moet aanscherpen”, stelt Kees de Lange.

Kees de Lange (Foto: Topshots) Hij hecht aan verzorgd taalgebruik. Aan correcte formulering.

Natuurlijk moet je partners binnen de partij ruimte laten.

“Slordig taalgebruik is vaak de resultante van slordig denken”,

Maar dat is absoluut niet hetzelfde als volstrekte vrijblijvend-

merkt hij fijntjes op. “Onafhankelijk is typisch zo’n woord

heid. Doe je dat wel, dan geef je aan het begrip onafhankelijk

waarbij iedereen een mooi gevoel krijgt. Bij mij borrelt dan

een merkwaardige invulling. Toch heeft dat in het verleden te

direct de vraag op: onafhankelijk, maar waarvan eigenlijk?

vaak een te grote rol gespeeld, daar kom ik straks graag op terug. Onafhankelijk binnen de OSF is je óók binden aan een aantal

De OSF pretendeert onafhankelijke politiek te bedrijven, maar

gemeenschappelijke uitgangspunten.”

als je doorvraagt valt het mij op dat een eenduidige inhoudelijke definiëring ontbreekt. De positieve gevoelswaarde voert de boventoon. Als je diverse mensen met verschillende achtergronden die allemaal het woord onafhankelijk hanteren gaat bevragen naar

‘Onafhankelijk binnen de OSF is je óók binden aan gemeenschappelijke uitgangspunten’

de betekenis van het begrip, schieten de antwoorden als ballen in een flipperkast alle kanten op. Je moet dus voorzichtig en

Bottum-up benadering

nauwkeurig zijn bij het in de mond nemen van woorden die

Achtervolgd door het verleden, stilstaand bij het heden, lopen

louter een mooie gevoelsinhoud hebben, zonder dat je helder

we de toekomst tegemoet. Ofwel, zonder verleden geen heden,

aangeeft wat we daar mee bedoelen. Zoals ik zei: dat moet je

geen vooruitzicht. Om de dag van vandaag te begrijpen en als

aanscherpen.”

politieke partij adequaat op de toekomst te anticiperen schetst De Lange een beeld van het politieke landschap waarin de OSF

“Onafhankelijkheid zonder gebondenheid is een illusie.

verkeert. “Dat politieke landschap in Nederland wordt gedomi-

Dat geldt ook voor een partij als de OSF.

neerd door de landelijke partijen”, zegt hij gedecideerd.

25

“Die doen mee aan de landelijke-, provinciale-, en gemeentelijke verkiezingen, waarbij decentrale afdelingen inhoudelijk in belangrijke mate worden aangestuurd door de centrale partijtop. Die centrale aansturing is een wezenlijk onderdeel van de wijze waarop die partijen politiek voeren. Het centraal gezag is leidend. Binnen de OSF hanteren we een totaal andere opvatting. De OSF begint niet boven aan de ladder om die trede voor trede af te dalen, maar werkt juist andersom: wij kiezen voor een bestuurlijke bottum-up benadering. Besturen begint op het niveau van de burger en bouwt stap voor stap op tot landelijk niveau. OSF is geworteld in de provinciale partijen, die zich in landelijk verband verenigd hebben in de OSF en OSF is het vehikel dat meedoet aan de Eerste Kamer verkiezingen. Het staat provinciale partijen vrij om wel of geen deel uit te maken van OSF. We hebben geen individuele leden, de leden zijn de lokale partijen. Als je van onder op opbouwt impliceert dat ook dat je veel ruimte probeert vrij te maken voor vraagstukken als lokale democratie, klein-

Grafmonument van Alexander Hamilton in New York.

schaligheid versus grootschaligheid, bijzondere aandacht voor de menselijke maat.”

gedecentraliseerd beleid. Een debat dat we nu in Nederland nog steeds voeren, want de discussie tussen kleinschaligheid en

‘E pluribus unum, eenheid die uit verscheidenheid voortkomt, dat is het OSF streven’

grootschaligheid is in aanleg vergelijkbaar -natuurlijk met eigentijdse elementen- met wat zich toentertijd in de Verenigde Staten afspeelde.”

Grootschaligheid versus kleinschaligheid

Voor De Lange is het zonneklaar dat je grondslagenstelsel

E pluribus unum, eenheid die uit verscheidenheid voortkomt;

doordacht en onderbouwd dient te zijn. Dat je je ideeënleer

het loopt als een rode draad door het gesprek. De overtuiging

vanuit de geschiedenis kunt duiden naar de hedendaagse

die je hebt dat je gezamenlijk gelooft in een invulling van

pluriforme maatschappelijke werkelijkheid. De Amerikaanse

politiek bedrijven die van onderop zijn weg naar boven vindt.

grondwet is een voorbeeld van hoe een rechtssysteem - naar de

E pluribus unum, motto van de Verenigde Staten, is geen holle

ideeën van Benjamin Franklin, George Washington en John Adams-,

frase. Integendeel. Het is een zienswijze gelieerd aan het

niet alleen de tand des tijds heeft doorstaan maar vooral ook hoe

gedachtegoed uit de Amerikaanse grondwet uit 1787, The United

een huidige samenleving nog steeds is gebaseerd op denkwijzen

States Constitution waarvan de eerste historische regel luidt:

van filosofen uit de 18e eeuw.

We the people… De Amerikaanse grondwet is volledig geënt op de beginselen van de Verlichting. Eeuwen later wordt er nog

Het uitstapje in de geschiedenis acht hij noodzakelijk om een

steeds teruggegrepen naar de filosofie en de bedoelingen van de onderbouwd paradigma, een denkmodel of samenhangend founding fathers -stichters- van de Verenigde Staten.

stelsel voor de OSF te realiseren. “Zoals gezegd heeft in het verleden binnen de OSF vrijblijvendheid te vaak een te grote rol

Natuurwetenschapper De Lange kent zijn klassiekers. “In die

gespeeld”, vervolgt de senator. “Dat kan dus niet. Als je wat cynisch

tijd vond ook al een stevig debat tussen aanhangers van groot-

bent zou je kunnen stellen dat het belang dat provinciale partijen

en kleinschaligheid plaats. Alexander Hamilton uit de staat New

hechtten aan OSF vooral het gegeven was dat er via OSF geld

York en zijn opponent Thomas Jefferson uit de staat Virginia

binnenkwam waar die partijen van konden profiteren.

-beiden founding fathers- speelden daar zo’n belangrijke rol in

Ze zagen het meer als een aangename bron van inkomsten

dat hun aanhangers respectievelijk de Hamiltonians en de

dan een commitment aan een of ander gemeenschappelijk

Jeffersonians werden genoemd. Hamilton was een fervent voor-

programma.”

stander van een grondwet met een sterk centraal gezag, zijn

Hij herinnert zich nog hoe binnen de OSF de afspraak was

tegenstander Jefferson zag daar helemaal niets in.

gemaakt niet aan de landelijke Tweede Kamer verkiezingen deel

Hij was juist een pleitbezorger van een kleine overheid en een

te nemen. Die afspraak werd door een bepaalde partij binnen de

26

Locomotie 50

OSF straal genegeerd. Sterker nog, de OSF werd nergens van in

je al die provinciale partijen bindt aan een centraal programma,

kennis gesteld. Tot overmaat van ramp wordt nu uit diezelfde

dan gooi je het kind met het badwater weg. We streven ernaar

hoek geprobeerd een Rotterdamse ouderenpartij op te richten

uitgangspunten te formuleren die provinciale partijen meer binden

terwijl, in de woorden van De Lange, “van die mensen die daar

dan in het verleden het geval was.

mee bezig zijn je nou niet bepaald de indruk krijgt dat ze affiniteit met of kennis van de ouderenproblematiek hebben.”

Dus ook dat, wanneer dat beginsel, die visie, met voeten wordt

Hij haast zich te zeggen dat niet het beeld moet ontstaan van

getreden, de mogelijkheid bestaat om afscheid van elkaar te

louter opportunisme.

nemen.” In welk stadium bevindt de denktank zich momenteel

“Neem de Fryske Nasjonale Partij, die doet het voortreffelijk.

en wanneer treden ze met die visie naar buiten? De Lange:

Vanuit de bottum-up visie wordt vol ingezet op het vertalen van

“Daar bestaan nog geen harde afspraken over, maar ik kan me

de belangen van de burger in zijn eigen leefomgeving naar

heel goed voorstellen dat het onderwerp van gesprek en

provinciaal niveau En daar slagen ze in.”

discussie wordt op onze landelijke bijeenkomst op 5 oktober 2013 in Lunteren.”

‘We willen als OSF meer zijn dan een kruiwagen met kikkers die alle kanten opspringen’

Ons gesprek loopt ten einde. We lopen door de gangen van het Eerste Kamer gebouw. Aan de muren kijken portretten van voormalige staatslieden ons streng aan. Het inspireert de senator

Wat hij wil zeggen is dat het partijen vrij staat om deel uit te

op de valreep tot een laatste uitspraak. “Die visie moet een leidraad

kunnen maken van de OSF. “Natuurlijk moet je de partners

worden voor mijn handelen in de Eerste Kamer.

binnen de OSF de ruimte laten. Dat staat buiten kijf. Maar je moet je wel binden aan gemeenschappelijke uitgangspunten.

Om duidelijk te maken dat de OSF beweegredenen meer zijn

De mogelijkheden om divergent op te treden moeten we

dan de som van alle losse meningen. Dat de convicties die je

inperken. We zijn momenteel druk bezig om een OSF beleid

aanvoert een gemeenschappelijke noemer hebben die voort-

in deze te ontwikkelen.”

komt uit de opvattingen die je met elkaar hebt afgesproken. Een document dat je bij de hand neemt en je door de jungle

Denktank aan het werk

van de politiek leidt. Zo’n leidraad streef ik na, dat heb je nodig.”

We dat is een denktank bestaande uit vertegenwoordigers van het algemeen bestuur, dagelijks bestuur, wetenschappelijk

Frans Hermans

bureau, communicatiebureau T-Force en de senator. “We beogen als OSF meer te zijn dan een kruiwagen met kikkers die alle kanten opspringen. Nee, dat wil niet zeggen dat

Kees de Lange (Foto: Topshots)

27

Zoeklicht op kleine kernen In de serie “Zoeklicht op Kleine Kernen” besteden wij aandacht aan de problematiek en de specifieke eigenheid van de kleinere dorpsgemeenschappen. Nu de steden in dit land volgens de nieuwe regeringsplannen opgeschaald gaan worden tot minimaal 100.000 inwoners, dreigen kleine kernen geruisloos van de politieke agenda te verdwijnen. Wij richten ons vooral op de leefbaarheidsperikelen binnen de kernen en op de talrijke burgerinitiatieven die landelijk een voorbeeldwerking kunnen hebben. Bij kleine kernen denken we aan dorpsgemeenschappen tot maximaal 6000 inwoners. Suggesties voor deze rubriek kunt u sturen naar het e-mailadres van de auteur: [email protected]

De Doe - Democratie van Esbeek Piet Verhoeven is sinds 2007 betrokken bij de coöperatie Esbeek, vanaf 2008 is hij voorzitter. Hoewel: voorzitter is niet het juiste woord. Hij noemt zichzelf liever “meewerkend voorman” of een “stille coach”. Met die benamingen raken we meteen de kern van het functioneren van de coöperatie: “We spelen in op bestaande, vaak basale behoeften van onze inwoners, denken daarvoor samen een plan uit en maken meteen een actieprogramma. Daardoor zit er vrijwel geen licht tussen denken en doen bij ons en dat is de kern van ons succes. We blijven heel dicht bij de behoeften en ideeën van de Esbekenaren, en geven daaraan vorm.

Esbeek 2006: de bevolking is ernstig aan het vergrijzen en de kwaliteit van de leefbaarheid neemt met de dag af. Een initiatief van verontruste en betrokken inwoners zorgt voor een kentering. Ze richten een breed gesteunde coöperatie op die het plaatselijke café en zalencentrum Schuttershof opkoopt en verbouwt. Esbeek krijgt daarmee een nieuw hart van waaruit allerlei bruisende activiteiten worden ontwikkeld. Daarnaast bouwt de coöperatie onder andere 24 starterswoningen. Anno 2013 floreert het Midden – Brabantse dorpje Esbeek (1200 inwoners, gemeente Hilvarenbeek) als nooit tevoren. Het succesverhaal van een kleinschalige “doe - democratie”.

Op die manier hebben mensen ook het gevoel dat ze zelf hun omgeving kunnen inrichten. Bottom up - denken en Doe democratie noemen we dat. En dat is iets heel anders dan

‘In onze dorpshuiskamer ligt een vloertegel met de tekst: ‘Esbeek regelt het!’. Zo is het en niet anders.’ met een idee naar de gemeente toestappen, en een ambtenaar iets laten bedenken dat door de gemeenteraad moet worden goedgekeurd.” Piet Verhoeven (Foto: Dick van Niekerk)

28

Locomotie 50

“Onze centrale ontmoetingsplaats moest veilig gesteld worden. Daarover waren de mensen die de koppen bij elkaar staken, het gauw eens. Het idee van de oprichting van een coöperatie was daarna snel geboren. Binnen die rechtsvorm konden we het pand kopen voor één miljoen euro en met enige fantasie hebben we de financiering daarvan vrij snel rond kunnen krijgen. Driehonderd leden van de coöperatie kochten via eigendomscertificaten een aandeel van gemiddeld duizend euro: samen 300.000 euro. De Rabobank stelde een zelfde bedrag ter beschikking tegen een voordelige rente van 3%. Vervolgens hebben (Foto: Dick van Niekerk)

we drie ton marktconform kunnen belenen en de laatste 100.000 euro hebben we kunnen vergaren met provinciale

Ander leiderschap

en gemeentelijke subsidies, en uit wat andere potjes.”

“Binnen onze coöperatie kennen we een heel andere manier van leiderschap dan in de reguliere politiek,” aldus Verhoeven.

Schuttershof is nu de “huiskamer” voor het hele dorp.

“We coachen meer, blijven wat op de achtergrond en maken

De coöperatie verhuurt het pand aan een huurder die het com-

mensen die het echte werk doen belangrijk en zichtbaar.

mercieel exploiteert en zich verbonden heeft dat Schuttershof

Je zou kunnen zeggen dat we trots organiseren, de essentie van

overdag altijd open is. Het voormalige parochiehuis is nu een

betrokkenheid laten zien. Een voorbeeld? Een 66 – jarige inwoner

centrale verzamelplaats voor bijna alle 35 verenigingen.

heeft via ons als vrijwilliger de gladheidsbestrijding in het dorp opgezet. De gemeente heeft een zoutkist ter beschikking gesteld

Eigenzinnig met een knipoog

en hij rijdt met een tractor door de straten om ze zo veel en zo

Het succes van de coöperatie is volgens Piet Verhoeven voor

snel mogelijk schoon te maken. Zo’n verdienstelijk persoon krijgt

een groot deel te verklaren uit de Esbeekse volksaard en historie.

van ons alle credits en wordt als het ware tijdelijk op een voet-

“Esbekenaren zijn van nature licht eigengereid, eigenzinnig

stuk geplaatst.”

met een knipoog, noem ik dat. Zeg tegen een Esbekenaar: ‘Dat lukt jou toch niet’ en hij gaat net zo lang door, totdat het

‘Esbeek neemt graag het voortouw in de eigen regio. Wij eindigden niet voor niets zeer hoog in de Brabantse dorpenderby.’

prima voor elkaar is. Hij laat zich niet ondersneeuwen. Misschien komt dat wel omdat ons dorp altijd aan een handelsroute heeft gelegen van Tilburg naar Turnhout, waarlangs lange tijd een tram reed. Het dorp was door zijn ligging wat afgezonderd maar het was nooit geïsoleerd. Het lag niet in de

Verhoeven (65, een leven lang woonachtig in Esbeek, varkens-

rimboe, het hield altijd een band met de wereld waaraan het

fokker en twee dagen per week docent aan de HAS Hogeschool)

zich wilde tonen.”

verhult niet dat hij met de beschreven aanpak de opvattingen

“Daarnaast speelde meester Lauwers, hoofd van de basisschool

volgt van de duurzaamheidsfilosoof Prof. Herman Wijffels.

in de eerste helft van vorige eeuw, een emanciperende rol.

“Esbeek staat niet alleen in de toepassing van Wijffels’ ideeën

Dat was een denker, een man met uitstraling. Hij vestigde

over de Doe - Democratie. Je ziet nu in veel kleine kernen de

het eerste agrarische proefbedrijf in ons dorp en startte als

coöperaties met vergelijkbare doelstellingen als paddestoelen

eerste met landbouwwintercursussen. Hij stond aan de wieg

uit de grond schieten. Maar wij zijn wel de eersten en gelden

van het Ambrosius – gilde dat de internationale bijenteelt

zowel nationaal als internationaal als een showcase!,” klinkt

coördineert.”

het met nauw verholen trots.

“En…in 1921 werd de eerste nationale varkensfokdag in Esbeek gehouden. De volgende dag stond in de krant dat er “meer dan

Horrorscenario

1000 ‘vreemdelingen’ op afkwamen, uit de omringende dorpen

Het gesprek met Verhoeven heeft plaats in het sfeervolle café

Hilvarenbeek, Diessen, en Biet Houtakker, die nu één gemeente

Schuttershof, het paradepaardje van de veelkleurige Esbeekse

vormen. Iets eerder, rond 1900, startten de ontginningswerk-

samenwerkingsvereniging. In 2006 staat dit café - het enige in

zaamheden van ons prachtige landgoed De Utrecht, van de

het dorp - te koop. Enkele alerte inwoners voorzien een “horror-

gelijknamige bank. Daarvan is de voor die tijd moderne bedrijfs-

scenario”. “Als daarin nou eens een Chinees restaurant zou komen…

voering van enorme invloed geweest op de ontwikkelingen

Oei, die gedachte alleen al deed bij voorbaat pijn. Het zou de

binnen ons dorp.”

doodsteek voor ons dorp zijn,” was het algemene gevoelen.

29

Kerk Het behoud van de jongeren voor het dorp is een tweede belang-

Een ander punt waarop de coöperatie zich met voorrang richt,

rijke doelstelling van de coöperatie. “Daarvoor is nodig dat de

vormt de zorg voor de Esbeekse kinderen van 0 tot 12 jaar.

jongere generatie redelijk comfortabel in het dorp kan blijven

“Het is van essentieel belang voor de leefbaarheid dat we daaraan

wonen. Samen met een bouwcollectief en de gemeente hebben

veel aandacht besteden. We willen zorgen dat de basisschool

we 24 starterswoningen kunnen neerzetten. Een groot succes,

(130 leerlingen) op hoog niveau blijft, dat de voor- en naschoolse

want er zijn nu al plannen voor een tweede bouwproject voor

opvang goed functioneert, evenals de peuterspeelzaal. We zien

jongeren.”

deksels goed in dat de basis onder al onze verenigingen wegvalt als de school zou verdwijnen.”

Esbekenaren lopen graag voorop, maar nooit met de borst vooruit.

Bij dit onderwerp komt de creativiteit binnen de Esbeekse gelederen wederom bovendrijven: “We staan voor het feit dat in juni onze kerk gaat sluiten. Tsja…, en onze coöperatie gaat die kerk over-

De zorg voor ouderen is eveneens een speerpunt. “Als die hulp-

nemen en mag haar dan maatschappelijk herbestemmen.

behoevend worden, willen ze toch zo lang mogelijk in ons dorp

Hoe, dat weten we nog niet helemaal zeker. Maar we blijven natuurlijk

blijven. Sinds kort beschikken we over een dorpsondersteuner

dicht bij de bestaande behoeften.

die tijdens één dagdeel per week hiermee bezig is.

Zoals het er nu naar uitziet, zullen we de kerk gaan inzetten in

Deze mevrouw heeft tot taak om zorgaanbod en zorgvragen bij

dienst van de educatie en zorg voor onze 0- tot 12 – jarigen!”

elkaar te brengen. De financiering gaat via een extra potje van de gemeente.”

30

Dick van Niekerk

Locomotie 50

Colofon

Agenda

Locomotie is een uitgave van het Wetenschappelijk Bureau van

Algemene Leden Vergadering OSF

de Onafhankelijke SenaatsFractie (OSF) en verschijnt gemiddeld

Zaterdag 16 maart

11.30 uur

driemaal per jaar. Het blad Locomotie biedt vertegenwoordigers

Zaterdag 24 augustus

12.30 uur

uit de onafhankelijke politiek een podium om hun mening uit

Zaterdag 19 oktober

12.30 uur

te dragen. Daarnaast wordt regelmatig verslag gedaan over de activiteiten van de OSF Senator en over de ontwikkelingen in

Algemeen Bestuur OSF

de provincies.

Zaterdag 20 april

11.30 uur

Zaterdag 22 juni

11.30 uur

Zaterdag 21 september

11.30 uur

Zaterdag 16 november

11.30 uur

Nummer 50, februari 2013

Oplage: 3.700 exemplaren

Uitgever

Gastredacteuren

Zaterdag 16 maart

Wetenschappelijk Bureau OSF

Fons Zinken, VPPG

Zaterdag 25 mei

11.30 uur

Hendrik Ten Hoeve

[email protected]

Zaterdag 24 augustus

11.30 uur

Dagelijks Bestuur OSF

[email protected]

10.30 uur

Zaterdag 19 oktober

11.30 uur

Willem van der Velde

Zaterdag 14 december

11.30 uur

Hendrik Ten Hoeve

Fotografie

Wetenschappelijk Bureau OSF

Jabik van de Bij

Top Shots Photo Agency BV

Zaterdag 20 april

10.30 uur

Chris Tiekstra

[email protected]

Zaterdag 22 juni

10.30 uur

Redactieraad

T-Force Communicatieburo

Zaterdag 21 september

10.30 uur

Hoofdredacteur

[email protected]

Zaterdag 16 november

10.30 uur

Chris Tiekstra

Studio Cyril

Zaterdag 14 december

10.30 uur

[email protected]

[email protected]

Vaste redacteuren

Illustraties

Zaterdag 16 maart

Maarten Brorens

Steffie Padmos

Zaterdag 22 juni

12.30 uur

Frans Hermans

[email protected]

Zaterdag 16 november

12.30 uur

Steunfractie Senator OSF 13.30 uur

Dick van Niekerk Opmaak en Vormgeving Columnisten

T-Force Communicatieburo

Prof. dr. Kees de Lange Hendrik Ten Hoeve

Drukwerk

Jabik van der Bij

Holbox

© Februari 2013 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, film of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

31

(Foto: Topshots)

Fryske Nasjonale Partij Provincie Friesland www.fnp.nl

Provinciaal Belang Friesland Provincie Friesland www.provinciaalbelangfriesland.nl

Partij voor het Noorden Groningen/Friesland/Drenthe www.partijvoorhetnoorden.nl

Onafhankelijke Partij Drenthe Provincie Drenthe www.opd.nl

Drents Belang Provincie Drenthe www.drentsbelang.nl

Platform Lokale Partijen Utrecht Provincie Utrecht www.p-l-u.nl

Platform Lokale Partijen Provincie Zuid Holland www.platformlokalepartijenzh.nl

Ouderenpartij Noord-Holland Provincie Noord-Holland www.ouderenpartij-nh.nl

Partij voor Zeeland Provincie Zeeland www.partijvoorzeeland.nl

Partij Nieuw Limburg Provincie Limburg www.partijnieuwlimburg.nl

32

Locomotie 50