Lobby MKB-Nederland werpt vruchten af: kabinet kiest voor ondernemer Miljoenennota krijgt positieve beoordeling Het vierde kabinet-Balkenende van CDA, PvdA en Christenunie lijkt ineens het beste voor te hebben met het ondernemerschap. Verlaging van de vennootschapsbelasting, verruiming van de lijfrente-aftrek, vermindering van de WW-premie voor werkgevers, een soepeler btwaangiftebeleid en lagere zorgkostenpremies zijn lang gekoesterde wensen van MKBNederland die in 2009 in vervulling gaan, als de Tweede Kamer geen roet in het eten strooit. Met deze en andere door de regering aangekondigde maatregelen werpt het intensieve lobbywerk van MKB-Nederland zijn vruchten af. Directeur-grootaandeelhouders betalen voortaan 20 procent belasting over de eerste € 250.000 winst. Nu is dat nog over de eerste € 40.000 euro. Daarboven is het aanzienlijk meer. MKB-Nederland kwalificeert dit als een flinke verlaging van de vennootschapsbelasting. Daar staat tegenover dat de winstvrijstelling voor zelfstandigen iets omhooggaat van 10 naar 10,7 procent, maar de zelfstandigenaftrek blijft behouden; het had niet veel gescheeld of dit fiscale instrument was gesneuveld. Stevig lobbywerk van voorzitter Loek Hermans voorkwam dit. Positief is ook dat de aftrekmogelijkheid van lijfrentepremies groter wordt. De basis voor de berekening gaat omhoog van zo’n € 100.000 naar € 150.000. Het deel dat werkgevers aan WW-premie voor personeel moeten betalen, daalt volgend jaar van 4,75 naar 4,25 procent. Werknemers betalen in het geheel geen WW-premie meer. Voor de koopkracht en een verantwoorde loonontwikkeling is dat een goede zaak, vindt MKB-Nederland, die hier al jaren op heeft gehamerd. Het schrappen van het werknemersdeel maakt bovendien de weg vrij naar invoering van een loonsomheffing, die de belastingaangifte sterk vereenvoudigt. Voorts krijgt een grotere groep ondernemers de gelegenheid om de verplichte btw-aangifte voortaan per kwartaal te doen in plaats van maandelijks. Het maximum bedrag waarvoor dit geldt, wordt ruim verdubbeld van € 7.000 naar € 15.000. Speerpunt van Hermans’ lobbywerk sinds najaar 2007, verlaging van de zorgkostenpremies voor werkgevers, is ook door het kabinet overgenomen. Eerder al werd bekend dat hiermee een lastenverlaging van € 500 miljoen is gemoeid in 2009. Kritiek op de Miljoenennota heeft MKB-Nederland natuurlijk ook: evenals vorig jaar is de inspanning die het kabinet zich wil getroosten om de files aan te pakken, volstrekt
onvoldoende. Minister Eurlings van Verkeer trekt er geen cent extra voor uit en dat is ongehoord. Een tweede pijnpunt is de nog steeds groeiende administratieve lastendruk die de overheid creëert. Meer ambtenaren betekent meer regels, voorschriften en procedures. Behalve een bescheiden loonontwikkeling (inflatieniveau) is in 2009 een trendbreuk echt noodzakelijk op dit terrein, wil het Nederlandse welvaartsschip niet vastlopen op de zandbank van de bureaucratie. Detailhandel krijgt klappen
Bouw profiteert het meest in 2009 De ondernemers in het mkb zien hun winst (voor belasting) in 2009 met gemiddeld 3 procent stijgen. De bouwsector loopt voorop met een winstgroei van 8,25 procent. Bedrijven in de detailhandel daarentegen moeten rekening houden met een verdere terugval van hun winsten met 2,25 procent. Dit prognosticeert het EIM (Economisch Instituut Midden- en Kleinbedrijf) voor volgend jaar op basis van een groot aantal economische indicatoren. De kerngegevens van het mkb zijn een bijlage bij de begroting van het ministerie ven economische zaken. De winstgroei van 3 procent voor het gehele mkb-bedrijfsleven is een lichte achteruitgang in relatie tot 2008. Voor dit jaar verwacht het EIM een stijging met 3,25 procent. In 2007 stegen de winsten nog met gemiddeld 8 procent. De vette jaren lijken dus voorbij. Wat de verkoop betreft doet de groothandel het volgend jaar het beste. EIM verwacht een omzetgroei van 3,5 procent. Eveneens in de plus zitten de zorgsector (2,25 procent), de bouw (1,75 procent) en de zakelijke diensten (1,25 procent). Omzetverlies is er vermoedelijk voor de detailhandel en de horeca (beide min 1,25 procent). Voor het gehele mkb voorziet Economische Zaken een omzetgroei van 1,5 procent. Ook buiten Nederland doet de groothandel het ’t beste. In 2009 kan de export met 4 procent groeien, maar dat is wel een lager percentage dan in de afgelopen jaren. De industrie blijft steken op een procent, de dienstensector op 1,5 procent. Het totale mkb ziet zijn uitvoerprestatie met 2,25 procent toenemen.
Economische & financiële zaken Verlaging zorgpremies is eenmalig Tot tevredenheid van MKB-Nederland verlaagt het kabinet de inkomensafhankelijke werkgeversbijdrage aan de zorgverzekeringswet van 7,2 tot 6,9 procent. Dat levert werkgevers een voordeel op van € 500 á 600 miljoen. Teleurstellend echter is dat het een eenmalige verlaging betreft. Aan de systematiek van de werkgeversbijdrage verandert niets. MKB-Nederland maakt zich al langere tijd hard voor matiging van de zorgkosten voor werkgevers. Door uitbreidingen van het basispakket en andere factoren waarop zij zelf geen invloed hebben, zijn die kosten de afgelopen jaren fors opgelopen. Vorig jaar ging de werkgeversbijdrage omhoog van 6,5 naar 7,3 procent. Dat betekende een lastenstijging van
zo’n € 1,5 miljard. Sinds de invoering van het nieuwe zorgstelsel in 2006 hebben werkgevers de verplichting om 50 procent van de totale zorgkosten bij te dragen in de vorm van een inkomensafhankelijke werkgeversbijdrage. Op basis van het brutoloon betaalt de werkgever een procentuele bijdrage voor zijn werknemers. Het percentage wordt vastgesteld op grond van de macrokosten van de zorg. MKB-Nederland acht deze systematiek op de lange termijn niet houdbaar. Het probleem van de stijgende werkgeverskosten moet structureel worden aangepakt, bijvoorbeeld door een maximum te verbinden aan de werkgeversbijdrage.
Minder oog voor faillissementsfraude … Het is teleurstellend dat het ministerie van justitie weinig oog heeft voor faillissementsfraude. Werden in de begroting van 2008 hierover nog voorstellen gedaan en projecten vermeld, in de nieuwste begroting is hier niets over terug te vinden. De ondernemerskoepel vindt dat faillissementsfraude snel moet worden aangepakt. Het openbaar ministerie moet daarvoor voldoende geld en medewerkers hebben en er een speerpunt van maken. Het is ook onduidelijk wat Justitie wil doen met de nieuwe Insolventiewet. MKB-Nederland eist dat de positie van concurrente schuldeisers wordt verbeterd en dat het toezicht op curatoren en bewindvoerders scherper wordt.
…en weinig aandacht voor administratieve lasten Het bedrijfsleven merkt weinig van enige administratieve lastenverlichting die de overheid al sinds jaar en dag met de mond belijdt. Sterker nog, de lasten worden eerder meer dan minder, constateert MKB-Nederland. De begroting van Financiën vermeldt negen zeer herkenbare wetten en regelingen die grote irritatie bij ondernemers veroorzaken. Met de prioriteiten zo goed in beeld, is het mogelijk om merkbare maatregelen te nemen. De werkgeverskoepel zal het kabinet houden aan eerdere toezeggingen over reductie van tijdrovend en nutteloos paperwork. De departementen maken binnenkort bekend hoe zij een vermindering met 25 procent aan verplicht, administratief werk denken te kunnen verwezenlijken.
Sociale Zaken Lonen niet hoger dan inflatie Belangrijkste opdracht voor 2009 is dat de lonen niet boven het inflatiepeil uit stijgen. Het kabinet verlaagt de kosten van personeel door de ww-premie en de zorgkosten voor werkgevers te verminderen, en de ww-premie voor werknemers geheel af te schaffen. Hierdoor kan de koopkracht op peil blijven. Om meer mensen aan een baan te helpen en de concurrentiekracht van Nederlandse bedrijven te vergroten is het óók noodzakelijk dat de lonen zich verantwoord ontwikkelen. Voor MKBNederland is dat het belangrijkste onderwerp voor het Najaarsoverleg met kabinet en vakbeweging.
Werkgevers die een 50-plusser met een uitkering aannemen, krijgen vanaf 2009 drie jaar lang een korting van € 6.500 op de ww- en arbeidsongeschiktheidspremies. Wie een medewerker van 62 jaar en ouder in dienst houdt, kan drie jaar rekenen op een korting van € 2.700. Dit zijn prima maatregelen om bedrijven te stimuleren ouderen aan te nemen of vast te houden, aldus MKB-Nederland. Het kabinet overweegt de invoering van een tijdelijke no riskpolis voor werkgevers die 55plussers vanuit de ww aannemen. Deze polis beperkt de termijn van loondoorbetaling bij ziekte. MKB-Nederland pleit al langer voor zo’n verzekering en zal dat blijven doen. Juist de twee jaar durende loondoorbetalingsplicht bij ziekte maakt veel werkgevers nu huiverig om ouderen aan te trekken. Minder enthousiast is de ondernemerskoepel over het kabinetsvoornemen om de huidige premievrijstelling voor oudere werknemers af te bouwen.
Magere plannen voor hogere arbeidsparticipatie De subsidie op de loonkosten van een langdurig werkloze die weer gaat werken, is met 6.500 euro per jaar te mager om bedrijven te stimuleren zo iemand aan te nemen. Veelal moet zo’n werknemer eerst worden bijgeschoold. Bovendien is de regeling zoals gebruikelijk met veel papieren rompslomp omgeven. Een man of vrouw die langer dan een jaar werkloos is, moet in principe elke baan aannemen. De regels voor passende arbeid gaan veranderen. Voor (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten komt er de mogelijkheid om twee jaar met behoud van uitkering werkervaring op te doen. Het kabinet presenteert een reeks maatregelen om mensen te stimuleren om (meer) te gaan werken. Het betreft een aantal ingewikkelde belastingkortingen, die volgens MKB-Nederland niet of nauwelijks stimulerend zullen werken. De bedoeling is goed, maar de voorgestelde uitvoering getuigt niet van veel inzicht in de psyche van de doorsnee werknemer. Mensen onder de 27 jaar zonder werk, krijgen geen uitkering meer maar een baan- of opleidingsaanbod of een combinatie van beide. MKB-Nederland ondersteunt dit plan maar alleen als de uitvoering deugt. De gemeenten mogen volgend jaar € 2 miljard met elkaar verdelen om buitenlanders en werklozen te laten inburgeren en aan werk te helpen. Er komen honderd loketten waar de verschillende doelgroepen terechtkunnen. MKB-Nederland juicht de komst van deze loketten op regionaal niveau weliswaar toe, maar vindt dat het kabinet wel erg veel verantwoordelijkheid en geld bij gemeenten neerlegt. Het kabinet wil op regionaal niveau de samenwerking met werkgevers versterken, maar is erg vaag over hoe dat zou moeten.
Meerkosten kinderopvang niet op schouders werkgever Het kabinet trekt € 300 miljoen extra uit om de explosieve kostenstijging voor de kinderopvang te ondervangen. MKB-Nederland is ingenomen hiermee. De werkgeversbijdrage blijft volgend jaar gelijk. Aanvankelijk was voor 2009 € 1 miljard euro begroot voor kinderopvang. De vraag naar crèches neemt echter enorm toe. MKB-Nederland vindt die extra uitgave een goede zaak, omdat het bijdraagt aan een verhoging van de arbeidsparticipatie.
Omgevingsvraagstukken Kabinet investeert (weer) niet in fileaanpak MKB-Nederland is op zijn zachtst verbaasd dat het kabinet zijn fraaie ambities voor de aanpak van verkeersknelpunten en files niet vertaalt in een forse verhoging van de beschikbare budgetten. Minister Eurlings heeft grote plannen om de files bestrijden. De variabele kilometerbeprijzing komt in plaats van de huidige vaste lasten. Versneld worden nieuwe wegen aangelegd door het nu stroperige besluitvormingsproces aan te passen en de belangrijkste knelpunten uit de filetop-50 op te lossen, onder meer door betere aansluitingen tussen snelwegen en regionale wegen en de herziening van de Spoedwet wegverbreding. Het budget voor de rijkswegen houdt met deze plannen geen pas. Dat gaat van € 2,5 naar € 2,7 miljard. Volstrekt onvoldoende vindt MKB-Nederland met name de rijksbijdragen voor het regionale verkeersnet. Daarvoor is al jaren hooguit een paar honderd miljoen beschikbaar, omdat meer dan 80 procent van die middelen het openbaar vervoer als vaste bestemming heeft. Om de nationale verkeer- en vervoerdoelen uit de Nota Mobiliteit en Mobiliteitsaanpak te realiseren, is de inschatting dat jaarlijks tenminste €300 tot € 500 miljoen extra jaarlijks nodig is. De minister geeft niet aan waar hij dat bedrag vandaan wil halen.
Klopjacht op internethelers Waardering heeft MKB-Nederland voor de wijze waarop de rijksoverheid criminaliteit in het algemeen en tegen ondernemers in het bijzonder wil aanpakken. Diefstal op bouwplaatsen, uit winkels en heling van goederen heeft Justitie nu aardig op de korrel, zo lijkt het. Ook georganiseerde misdaad, fraude en cybercrime worden steviger vervolgd. De ondernemersvereniging is vol lof over het voornemen om de verkoop van gestolen spullen op internet stevig aan te pakken. Het delict heling werd tot nu toe nauwelijks aangepakt terwijl er per jaar circa € 5 miljard aan gestolen goederen wordt verhandeld. Artikelen die veelal op bestelling worden gejat. Mooi is ook dat het Steunpunt Acquisitie Fraude in 2009 en 2010 € 250.000 subsidie ontvangt om de omvangrijke oplichtingspraktijken voor Justitie in kaart te brengen. Acquisitiefraude is een snel groeiende vorm van oplichting waarmee naar schatting € 400 miljoen per jaar is gemoeid. En waarvan behalve ‘gewone’ ondernemers zelfs advocatenkantoren, ministeries en ziekenhuizen het slachtoffer worden. De detailhandel verwacht veel van de € 24 miljoen die is vrijgemaakt voor het project veiligheid kleine bedrijven. Ondernemers moeten daarvan merkbaar beter worden en een duidelijk inzicht krijgen in hun veiligheidssituatie.
Geen nieuwe milieubelastingen Met instemming constateert MKB-Nederland dat het kabinet geen nieuwe milieubelastingen op de begroting heeft opgenomen en de belasting op verpakkingen drastisch wil vereenvoudigen. Goed nieuws is ook dat milieusubsidieregelingen als de Energie Investeringsaftrek (EIA) en de Milieu Investeringsaftrek (MIA) niet meer van de ene op de andere dag zullen sluiten wanneer het budget op is. Daarmee is de continuïteit van deze regelingen gewaarborgd, iets
waarvoor de MKB-Nederland altijd heeft gepleit.
Kabinet ‘vergeet’ ondernemerschap in krachtwijken MKB-Nederland vindt het een gemiste kans dat de begroting van Wonen, Wijken en Integratie (WWI) geen maatregelen of middelen bevat op het gebied van wijkeconomie en ondernemerschap. De uitvoering van het Actieplan Krachtwijken kan niet zonder betrokkenheid van het bedrijfsleven. De ondernemersorganisatie verwacht hier meer visie en een samenhangende investeringsagenda van de gemeenten. Het ministerie van WWI moet dat meer stimuleren. MKB-Nederland is positief over de financiële ondersteuning van activiteiten op lokaal niveau (tot 2011 € 45 miljoen voor bewonersinitiatieven in de veertig krachtwijken, €35 miljoen voor andere gebieden) en van de uitvoering door gemeenten (€ 157 miljoen tot 2010). De resultaten van deze investeringen moeten echter beter worden gemeten. De huidige outcome-monitor meet wel resultaten op het gebied van leefbaarheid, maar mist veel economische aspecten.
Stimulering herstructurering bedrijventerreinen blijft nodig MKB-Nederland wil dat Economische Zaken de zogenoemde Topper-regeling verlengt, dan wel een gelijksoortige regeling in het leven roept. Deze stimuleringmaatregel voor de herstructurering van bedrijventerreinen loopt dit jaar af, maar kan wat de ondernemersorganisatie betreft niet worden gemist.
Technologie Budget WBSO groeit door MKB-Nederland heeft gemengde gevoelens over het innovatiebeleid van Economische Zaken. Positief is dat het budget voor de WBSO, de wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO), in 2009 met € 39 miljoen wordt verhoogd tot € 456 miljoen en daarna blijft doorgroeien tot € 532 miljoen in 2013. Het budget voor de Innovatievoucher blijft € 30 miljoen, voor het Innovatiekrediet gaat het naar € 40 miljoen. Daarentegen trekt EZ nauwelijks meer uit voor subsidies voor kennisinstituten en toonaangevende bedrijvenclusters. Ronduit ontevreden is MKB-Nederland met de bezuiniging die de succesvolle IPC-regeling (Innovatie Prestatie Contracten) ten deel valt. Het budget gaat met € 20 miljoen omlaag, zodat slechts € 10,5 miljoen overblijft. Juist de IPC-regeling stimuleert innovatie en samenwerking in het midden- en kleinbedrijf.
Onderwijs Meer geld voor verbetering onderwijs MKB-Nederland is blij dat het kabinet € 1 miljard euro extra uittrekt voor verbetering van het
onderwijs. Zowel mbo als hbo krijgt meer geld voor taal- en rekenonderwijs. Verder wordt onder meer geïnvesteerd in een tijdelijke subsidiemaatregel voor de hbo-master, in leerkrachten, bestrijding van voortijdig schoolverlaten, praktijkgericht onderzoek RAAK (subsidieregeling voor hogescholen om de samenwerking met het bedrijfsleven te bevorderen) en onderzoek naar lectoren en kenniskringen. Een aantal van deze maatregelen is bedoeld om de interactie tussen het hoger onderwijs en de arbeidsmarkt te versterken. MKB-Nederland staat achter dat doel, maar betwijfelt of dat zo wordt bereikt. De werkgeverskoepel denkt dat hiervoor meer vraagsturing nodig is. Samen met Economische Zaken investeert het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap de komende drie jaar € 30 miljoen in regionale netwerken om kennisuitwisseling tussen onderwijsinstellingen en ondernemers te bevorderen. In het kader van het stimuleren van ondernemerschap is opnieuw geld gereserveerd voor het opzetten centers of entrepreneurship bij hogescholen en universiteiten.
Europa Geen kabinetsstandpunt Small Business Act MKB-Nederland mist in de begroting een duidelijk standpunt van het kabinet over de Europese Small Business Act (SBA). In de in juli gepresenteerde SBA staan verschillende voorstellen waarvan de ondernemerskoepel wil dat de Nederlandse overheid ze onderschrijft en toepast. Een voorbeeld is de gedragscode inzake aanbestedingen en de door MKBNederland voorgestelde lage BTW voor arbeidsintensieve diensten. Het kabinet beseft dat 2009 - met de verkiezingen en een nieuwe commissie - een belangrijk Europees jaar wordt. Daarom wil het rechtstreeks in dialoog met relevante maatschappelijke organisaties, waaronder MKB-Nederland.
