Literatuur
Baldew, I.M. (1993). Dingen die niet voorbijgaan, levensloop van chronisch zieken. Assen: Van Gorcum. Baldew, I.M. & Baldew-Visser, S.A.J. (1985). Chronisch zieke kinderen en jongeren. Nijkerk: Intro. Blom, R. (2001). Inbakeren brengt rust: een handleiding voor het inbakeren van je kind. Zoetermeer: Weleda Nederland. Blom, R. (2003). Regelmaat en inbakeren: voorkomen en verhelpen van huilen en onrust. Zeist: Christofoor. Bommel, M. van, e.a. (1997). Oriëntatie op sociaal pedagogische hulpverlening. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Boot, J.M. & Knapen, M.H.J.M. (1993). De Nederlandse gezondheidszorg. Utrecht: Aula/Het Spectrum. Dasberg, L. (1986). Grootbrengen door kleinhouden als historisch verschijnsel. Meppel: Boom. Dekker, M. (2001). In: De Vos (2001: 29-43). Dijk, G. van & Zoutberg, M. (2002). Smeren en mummificeren: een workshop over babymassage en het inbakeren van kinderen. Rotterdam: Pedagogische Zorg, Erasmus mc/Sophia Kinderziekenhuis. Dongen-Melman, J.E.W.M. van, e.a. (2001). Kinderpsychologische zorg voor het zieke kind. Rotterdam: Erasmus mc/Sophia Kinderziekenhuis. Groot, R. de & Hakvoort-Koomen, E.G.M.J. & Poel, L. van der (1993-1999). Speelblokken, blok 4:‘Spelbegeleiding bij zieke kinderen’. Alphen aan den Rijn: Samsom. Hart, P.D. ’t (1998). Het zieke kind in goede handen. Zwolle: Catena. Hulshegge, J. & Verheul, A. (1991). Snoezelen: een andere wereld. Nijkerk: Intro. Hutschemaekers, G. (1998). Beroepen in beweging: professionalisering en grenzen van een multidisciplinaire GGZ. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Koopman, H.M. (1993). De kijk van kinderen: een cognitief structurele visie op de ontwikkeling van het denken over ziekte. Amsterdam: Thesis Publishers. Kuiper, M. de (1997). De zorg voor kinderen met pijn. Assen: Van Gorcum. Last, B.F. & Voûte, P.A. (1985). Zorgen voor kinderen met kanker. Amsterdam: Van Loghum Slaterus.
literatuur N. van Wageningen, Spelend begeleiden van kinderen in het ziekenhuis, DOI 10.1007/978-90-313-9642-9, © 2004 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
71
Last, B.F. & Langeveld, N.E. (1985). ‘De houding en de beleving van de zorgverleners en het therapeutisch klimaat’. In: B.F. Last & P.A. Voûte. Lieburg, M.J. van (z.j.). Het Sophia Kinderziekenhuis. 1863–1975. Linden van den Heuvell, Ch. van (1994). ‘Prikken – een bron van stress’. In: Kind en Ziekenhuis. 1994; 17 (4): 108-114. Meij-de Leur, A.P.M. van der (1989). Van olie en wijn: geschiedenis van verpleegkunde, geneeskunde en sociale zorg. Utrecht/Brussel: Agon Elsevier. Nuy, M.H.R. & Lisdonk, E.H. van de (red.) (1995), Medicus & maatschappij. Utrecht: swp. Naafs-Wilstra, M.C. (1999). Praten met mijn kind, hoe doe ik dat?. Nieuwegein: vokk. pmz (1999). Functieprofiel pedagogisch medewerker ziekenhuizen. Utrecht: swp. Radema, D. & Berg, G. van den (1997). ‘Sociaal Pedagogische Hulpverlening: overeenkomsten en verschillen in beroepsuitoefening’. In: Vijf stappen voorwaarts: Landelijk congres Sociaal Pedagogische Hulpverlening. 17 april 1997. Utrecht: swp. Radema, D. & Berg, G. van den (1997). ‘Variaties en overeenkomsten in uiteenlopende settings: een impressie van de praktijk van de sociaal pedagogisch hulpverlener’. In: Tijdschrift voor Sociaal Pedagogische Hulpverlening, 1997; 16: 42-54. Rigaux, K. (1985). Reacties en opvang van kinderen in het ziekenhuis. Leuven/Amersfoort: Acco. Schiet, M. e.a. (1998). Gewoon een bijzonder kind: praktische informatie over het opvoeden van chronisch zieke kinderen. Utrecht: nizw. Sinnema, G. (1996). ‘De ontwikkeling van chronisch zieke adolescenten’. In: Jaarboek ontwikkelingspsychologie, orthopedagogiek en kinderpsychiatrie 2, 1996: 13-36. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Slot, W. (2000). Ziekenhuisopname. In: Handboek kinderen en adolescenten. 6e aanvulling, mei 2000. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Snel, T. (1993). ‘De pedagogisch medewerker in het multidisciplinair samenwerken’. In: Pedagogisch Informatieblad, 1993; 2: 14-20. Streng, I.C., e.a. (2003). Een gewaarschuwd kind telt voor…: handleiding voor het voorbereiden van kinderen op onderzoeken en ingrepen. Rotterdam: Pedagogische Zorg, Erasmus mc/Sophia Kinderziekenhuis. Strubbe, W. (1989). Anders dan gewoon: inleiding in de kinderpsychiatrie. Nijkerk: Intro. Thijs, W.A. & Eiting, G.G. (1995). ‘Vluchtelingen en gezondheid’. In: Nuy & Van de Lisdonk. Uniken Venema, H.P. &. Schulpen, T.W.J. (1995). ‘Migranten en gezondheidszorg’. In: Nuy & Van de Lisdonk. Vaalberg, A.M. & Hutschemaekers, G. (1997). ‘sph: opleiding tot vele functies, een onderzoek naar de beroepspraktijk’. In: Tijdschrift voor Sociaal Pedagogische Hulpverlening, 1997; 15: 46-49. Velten, H. & Walter, B. (1998). Babymassage: de perfecte harmonie tussen ouder en kind. Oosterhout: Deltas.
72
literatuur
Verhelst, M. (2002). ‘Pedagogische zorg op de neonatologie’. In: Kind en Ziekenhuis, 2002; 25 (1): 18-22. Visie Pedagogische Zorg (2003). Rotterdam: Sophia Kinderziekenhuis. Visser, W. (2002). ‘Spelbegeleiding in het ziekenhuis’. In: Kind en Ziekenhuis, 2002; 25 (1): 8-12. Vos, M. de (red.) (2001). Bijzondere zorg voor bijzondere kinderen: de begeleiding van ernstig gehandicapte kinderen in het ziekenhuis. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg. Wageningen, N.E. van (1998). Thuis in het ziekenhuis: een onderzoek onder chronisch zieke adolescenten. Universiteit Utrecht: doctoraalscriptie Algemene Sociale Wetenschappen. Wageningen, N.E. van (2002). ‘Meer dan Spel alleen: kennis en kunde van de pedagogisch medewerker’. In: Kind en Ziekenhuis, 2002; 25 (1): 13-16. Wijngaard-van Dorst, M. van den (1983). ‘Het spel van zieke kinderen’. In: Compendium Spel en speelgoed. Alphen aan den Rijn: Samsom. Wijngaard-van Dorst, M. van den (1985). ‘Begeleiding van het spel in het ziekenhuis’. In: Compendium Spel en speelgoed. Alphen aan den Rijn: Samsom. Wijsenbeek, Th. (1990). Zieke lieverdjes: 125 jaar kinderzorg in het Emma kinderziekenhuis. Amsterdam: Ploegsma. Zoutberg, M. (2002). Pedagogische zorg op de afdeling: intensive care neonatologie. Rotterdam: Erasmus mc/Sophia Kinderziekenhuis (Dienst Pedagogische Zorg).
literatuur
73
Websites
Algemeen www.nvsph.nl De nvsph is een vereniging specifiek voor de sph’er. Binnen de vereniging zijn functiegroepen te onderscheiden naar werkveld. Zo is er ook een functiegroep pedagogisch medewerkers in ziekenhuizen. Er worden cursussen, functiegroepbijeenkomsten en masterclasses georganiseerd. Er verschijnt regelmatig een nieuwsbrief en leden kunnen zich abonneren op een vaktijdschrift. Op de site staat tevens een literatuurlijst specifiek over ziekte en ziektebeleving bij kinderen. www.pedagogischmedewerker.net Deze website heeft een forum en links specifiek voor pedagogisch medewerkers in ziekenhuizen en de uitwisseling van vragen en tips staat centraal. www.kindenziekenhuis.nl De Vereniging Kind en Ziekenhuis geeft vier keer per jaar een blad uit waarin diverse thema’s behandeld worden. Ook op de site is deze informatie te vinden. www.gobnet.nl Deze site noemt zich ‘dé landelijke voorlichtingssite over opleidingen en beroepen in zorg en welzijn’ en er is dan ook erg veel te vinden. Naast informatie over beroepsopleidingen en dergelijke is er ook veel achtergrondinformatie te vinden over verschillende ziekenhuizen en andere instellingen. www.unie.nl De Unie is een grote vakbond voor diverse werknemers. Ook sph’ers kunnen hier terecht: ze vallen onder De Unie Zorg en Welzijn (www.unie.nl/zorgenwelzijn).
74
websites
N. van Wageningen, Spelend begeleiden van kinderen in het ziekenhuis, DOI 10.1007/978-90-313-9642-9, © 2004 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
www.ziezon.nl Ziezon is de site van ‘het landelijk netwerk ziek zijn & onderwijs’ en daarom gericht op informatie over onderwijs aan zieke kinderen. ziekten.pagina.nl Deze startpagina geeft links naar sites met informatie over verschillende ziekten. patientenvereniging.pagina.nl Voor bijna elke ziekte zijn er ook patiëntenverenigingen die via deze site te bereiken zijn.
Sites over kinderen met kanker www.vokk.nl vokk staat voor ‘vereniging van ouders van kinderen met kanker’. Deze vereniging is zeer actief en organiseert symposia en geeft voorlichtingsmateriaal uit. Ook hebben ze een literatuurlijst van boeken die over verlies, afscheid en dood gaan. www.kinderkanker.nl De website van het Erasmus Medisch Centrum/Sophia Kinderziekenhuis, waarin uitleg over het ziekenhuis en de afdeling Kinderoncologie wordt gegeven. Er is ook informatie te vinden over de diverse vormen van kinderkanker. www.internethaven.nl www.kankerspoken.nl
Sites van artiesten en clowns www.regenboogboom.nl www.cliniclowns.nl www.theaterkameleon.nl
websites
75
Handvest Kind en Ziekenhuis
Het recht op een optimale medische behandeling is ook voor kinderen een fundamenteel recht 1 KINDEREN worden niet in een ziekenhuis opgenomen als de zorg die zij nodig hebben thuis, in dagbehandeling of poliklinisch kan worden verleend. 2 KINDEREN hebben het recht hun ouders of verzorgers altijd bij zich te hebben. 3 OUDERS wordt accommodatie en de mogelijkheid tot overnachting naast het kind aangeboden zonder dat daar kosten voor in rekening worden gebracht. OUDERS worden geholpen en gestimuleerd bij het kind te blijven en deel te nemen aan de verzorging en verpleging van het kind. 4 KINDEREN en OUDERS hebben recht op informatie. De informatie wordt aangepast aan leeftijd en bevattingsvermogen van het kind. Maatregelen worden genomen om pijn, lichamelijk ongemak en emotionele spanningen te verlichten. 5 KINDEREN en OUDERS hebben recht op alle informatie die noodzakelijk is voor het geven van toestemming voor onderzoeken, ingrepen en behandelingen. KINDEREN worden beschermd tegen overbodige behandelingen en onderzoeken en tegen oneigenlijk gebruik van persoonlijke gegevens.
76
handvest kind en ziekenhuis
N. van Wageningen, Spelend begeleiden van kinderen in het ziekenhuis, DOI 10.1007/978-90-313-9642-9, © 2004 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
6 KINDEREN worden in het ziekenhuis gehuisvest en verzorgd samen met kinderen in dezelfde leeftijds- en/of ontwikkelingsfase. KINDEREN worden niet samen met volwassenen verpleegd. Er bestaat geen leeftijdsgrens voor bezoekers. 7 KINDEREN hebben recht op mogelijkheden om te spelen, zich te vermaken en onderwijs te genieten al naar gelang hun leeftijd en lichamelijke conditie. Kinderen hebben recht op verblijf in een stimulerende, veilige omgeving waar voldoende toezicht is en die berekend is op kinderen van alle leeftijdscategorieën. 8 KINDEREN worden behandeld en verzorgd door medisch, verpleegkundig en ander personeel dat speciaal voor de zorg aan kinderen is opgeleid. Het beschikt over de kennis en de ervaring die nodig zijn om ook aan de emotionele eisen van het kind en het gezin tegemoet te komen. 9 KINDEREN hebben recht op verzorging en behandeling door zoveel mogelijk dezelfde personen, die onderling optimaal samenwerken. 10 KINDEREN hebben het recht met tact en begrip te worden benaderd en behandeld. Hun privacy wordt te allen tijde gerespecteerd.
(Opgenomen met toestemming van de Landelijke Vereniging Kind en Ziekenhuis)
handvest kind en ziekenhuis
77
