Limburg hield het bijna droog

Versnellen of niet? Explosievenonderzoek Verschillen overbruggen Bodemschatten in Lomm Kaden: demontabel of vast? Flora- en faunaonderzoek Inspraak Grensmaas Wat gebeurt er met uw grond? Zittingen Raad van State Loket De Maaswerken

jaargang 2

maart 2003

nummer 2

2 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Voorwoord Projectorganisatie De Maaswerken wil bewoners van het Maasdal en betrokken instanties goed informeren over het werken aan de Maas. Over de plannen en werkzaamheden, wat die inhouden en wanneer die plaatsvinden. Maar ook over de gevolgen voor bewoners. In Maaswerken Nieuws leest u daarom per regio over de maatregelen voor hoogwaterbescherming en die voor het verruimen van de vaarroutes. Ook is er aandacht voor actuele onderwerpen, deze keer natuurlijk het hoogwater van eind december, begin januari. Verder leest u over natuurontwikkeling aan de Maas en over onderzoeken die aan de werkzaamheden voorafgaan. Bijvoorbeeld onderzoeken naar archeologische vondsten en eventuele explosieven die na de Tweede Wereldoorlog in de bodem zijn achtergebleven. Heeft u vragen of wilt u meer informatie, neem dan contact op met Loket De Maaswerken. Op pagina 12 leest u meer over dit loket.

Limburg hield het bijna droog In januari zag Limburg de zesde hoogwatergolf in een jaar tijd aan zich voorbijtrekken. Bijna overal hielden we het droog, alleen in Steijl (bij Venlo) brak één van de kaden door die na 1995 waren aangelegd. Temidden van het verkiezingsgedruis gingen stemmen op om de verdere Maasbeveiliging flink te versnellen: “Na acht jaar moet de eerste schop nog de grond in: dit schiet toch niet op?”

Haalbaarheid Wat betreft de Grensmaas ligt het anders: in april is er inspraak op de plannen zoals beschreven in het Ontwerp-POL Grensmaas en het Milieueffectrapport (MER) Grensmaas. In 1998 is het

Ontwerp-POL (toen nog onder de naam Streekplan) voor dit traject niet vastgesteld, omdat er onzekerheid was over de technische en financiële haalbaarheid van het plan. Die is er nu wel, en bovendien zijn de milieueffecten nu opnieuw onderzocht. Vestjens:“Bovendien wil de provincie betrokkenen in het gebied nu opnieuw de kans bieden om hun mening te geven over de plannen.” Zodra het POL Grensmaas dit najaar is vastgesteld, moet het voorbereidende werk gebeuren, zoals aanpassing van bestemmingsplannen en vergunningverlening. Volgens deze planning kan de echte uitvoering van de Grensmaas dan in 2005 beginnen. “Op ieder stukje grond in het Maasdal komen veel verschillende belangen bij elkaar. Het is belangrijk om veel mensen en organisaties bij het project te betrekken. En dat kost tijd, die noodzakelijk is om zorgvuldigheid te garanderen.”

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 2

De Maaswerken bestaat uit twee projecten: Grensmaas (Maastricht - Roosteren) en Zandmaas/Maasroute (Maastricht - Den Bosch/Nijmegen). Is het mogelijk om het traject van plannen maken in te korten? Mat Vestjens is gedeputeerde van de provincie Limburg, partner van projectorganisatie De Maaswerken. Hij legt uit:“Voor het project Zandmaas/Maasroute is die planfase al voorbij. De besluiten worden na de beroepsprocedures, waarover de Raad van State in mei uitspraak doet, onherroepelijk. En dan worden de maatregelen uitgevoerd, te beginnen met de kaden waarvoor begin 2004 de spade de grond in gaat.”

▲

Inhoud

Periodieke externe nieuwsbrief van De Maaswerken

2

Laat rechtsbescherming niet in gedrang komen

"De media – en dus ook de politiek – zijn altijd vol aandacht wanneer de Maas weer eens buiten haar oevers treedt, zoals in januari. En telkens zakt die aandacht weer met de waterstand. Zo werkt dat nu eenmaal," stelt Jan van Eechoud, voorzitter van de vereniging Bewoners Overleg Maasvallei (BOM). Het recente hoogwater zorgde voor de oproep tot versnelling van de hoogwaterbescherming. Hoe denken betrokkenen daarover?

Versnellen of

Jan van Eechoud: “Voor ons is versnelling van procedures geen optie. Het Grensmaasproject is in technisch en juridisch opzicht zeer risicovol. Zorgvuldige besluitvorming is van het grootste belang en daar is nu eenmaal tijd voor nodig. Bovendien zijn onze bewonersorganisaties nog altijd van oordeel dat de zorgplicht van de rijksoverheid voor hoogwaterbescherming op onredelijke manier wordt afgewenteld op de bewoners. Er wordt voor het geld onnodig veel dierbaar landschap (de ‘habitat’ van de bewoners) vernietigd waardoor ook de hinder veel te groot is.Voor hoogwaterbescherming en natuurontwikkeling is dat niet nodig. Onze rechtsbescherming mag dus niet in het gedrang komen.”

Overlast Peter Schols, geboren en getogen in Itteren, was jarenlang als coördinator hoogwater intermediair tussen instanties en bewoners: “Dat houdt in, dat ik de autoriteiten bij hoogwater help, door hen te informeren: bijvoorbeeld dat een boer nog vee buitendijks heeft.” Bij het laatste hoogwater voelde hij zich redelijk veilig achter dijk en kade, maar hij hoopt toch dat er vaart wordt gemaakt met de plannen.“Uitvoering betekent echter ook veel

overlast. Ik woon in de kern van Itteren, maar stel je voor dat je vlakbij één van de grootste grindwinningslocaties woont! Mensen in Itteren wonen daar mede vanwege het landelijke leven, de rust.

Aan de andere kant, de werkzaamheden halen voor ons straks wel de dreiging van het hoogwater weg. Natuurlijk hebben we liever geen overlast, maar als het dan toch moet: liefst zo snel mogelijk.”

Niet wéér

Hoogwater bij Mook

In het noorden van Limburg, in de gemeente Arcen en Velden, was wethouder Wim Geurts in januari erg ongerust: “Als wethouder heb ik ook het hoogwater in ’95 meegemaakt. In januari van dit jaar dacht ik alleen maar: niet wéér. We hadden al een crisiscentrum ingericht, constante dijkbewaking geregeld, noem maar op. Je moet wel vertrouwen op de kaden en dijken.” Gelukkig terecht. Toch is de gemeente na januari niet gerustgesteld over de veiligheid van de dorpskern van Arcen: “Die is beveiligd met zogenoemde demontabele kaden, tot een hoogte van het peil van 1995. Komt het hoger, dan kun je zo'n kade niet ophogen zoals bij een dijk. Bovendien loopt het beschermingsniveau in Arcen terug tot 1:20 per jaar in 2012, door maatregelen die elders worden genomen. Als de maatregelen versneld worden uitgevoerd, loopt het beschermingsniveau dus ook sneller terug.” De

3

niet ?

De Maaswerken

Cuijk

n Za dm aa s

te Maasrou

De Maaswerken bestaat uit twee deelprojecten: • Zandmaas/Maasroute en • Grensmaas. Op de internetsite www.demaaswerken.nl is te vinden in welke periode alle werkzaamheden gepland zijn.

Beesel

De hoge Maas trekt ook altijd weer veel kijkers

▲

oplossing ziet de wethouder in het in ere herstellen van een oude Maasarm bij Broekhuizen en het uitdiepen van de Maas.“Deze maatregelen zouden vooruitgeschoven moeten worden.”

Grensmaas

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 22

Wethouder Geurts van Arcen en Velden

4

Explosievenopruimingsdienst in actie

Explosievenonderzoek

Veiligheid

staat voorop

Voordat De Maaswerken met haar werkzaamheden start, wordt steeds uit voorzorg onderzocht of de grond explosieven bevat. Vaak volstaat alleen de eerste stap, een bureaustudie: aan de hand van oude kaarten, oorlogsdocumenten en gegevens over gevechtshandelingen geeft Rijkswaterstaat aan, waar precies moet worden gezocht naar eventueel overgebleven explosie-

ven. De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) van de Koninklijke Landmacht kan, als daar aanleiding toe is, zorgen voor het vervolgtraject in samenwerking met de betrokken gemeente(n).

Heel en Heumen in 1944 Een voorbeeld: voor Maasroute is de bureaustudie van het gebied rond sluis Heel en keersluis

Heumen inmiddels afgerond. Daaruit is gebleken dat er bij Heumen flink gevochten is, onder meer in september 1944. Dus daar gaat de EOD het veld in, op zoek naar eventueel overgebleven munitie. Eerder al zijn op die plek munitieresten verwijderd; het is dus niet zeker dat er nog iets ligt. Het is een voorzorgsmaatregel, om ieder risico uit te bannen. En mochten explosieven worden gevonden, dan zorgt de EOD ook voor het verwijderen of onschadelijk maken ervan. Zodat de uitvoering van maatregelen tijdig – en vooral veilig – van start kan gaan.

Kadetracé Het hele traject van De Maaswerken komt aan bod in de bureaustudies. Zo zijn zojuist het hele kadetracé (Roermond, Venlo, Gennep, Mook en Middelaar), het retentiegebied in Roermond en de kleiwingebieden bestudeerd. Over de resultaten leest u in de volgende Maaswerken Nieuws.

▲

Als je iets verandert in het landschap, stuit je altijd op geschiedenis. Of het nu gaat om archeologie, of verschillende bodemlagen, of explosieven uit ons oorlogsverleden. Resten van gevechtshandelingen uit de Tweede Wereldoorlog zijn er niet veel meer, maar zoals de Engelsen zeggen: “It’s better to be safe than sorry”.

5

M o o ke r p l a s

Verschillen overbruggen

Wa t g e b e u r t e r m o m e n t e e l in deze regio?

Cuijk

Door verruiming van de Maas daalt het peil van de rivier en het nabije grondwater. Dit leidt tot verdroging, ongunstig voor natuur en landbouw. Om dit te voorkomen – en om te zorgen dat de Maas diep genoeg is voor beroepsvaart – wordt het stuwpeil van de rivier verhoogd: dit noemen we peilopzet. En ook die maatregel heeft gevolgen. In Mook, de noordelijkste gemeente van Limburg, zal het peil van de Maas in 2008-2009 met zo’n 40 à 50 centimeter worden opgezet. Dat toekomstbeeld zorgt nu al voor hoofdbrekens bij onder meer de heer Ten Thije, eigenaar van camping en jachthaven Eldorado: “De Mookerplas is een recreatiegebied bij uitstek, met naast twee jachthavens en een camping ook een dagstrand. Boten die van of naar de Mookerplas varen, passeren bij Mook een brug van 5,70 meter (doorvaart)hoogte. Dat is al 30 centimeter lager dan Toervaart Nederland voorschrijft. En bij peilopzet kunnen grotere boten de jacht-

Bomenrij Een ander nadeel van peilopzet is dat bomen – en andere begroeiing – direct langs de oever zullen afsterven. “Er is dus zo snel mogelijk nieuwe aanplant nodig, want een recreatiegebied zonder groen is niet echt aantrekkelijk.” Ten Thije heeft beroep aangetekend tegen het Tracébesluit, dat deze maand dient bij de Raad van State.“Let wel: ik wil geen oude planken vervangen door nieuwe te krijgen. Iedere ondernemer weet dat je voortdurend op veranderingen moet inspelen. Maar ik moet nú rekening houden met de nadelige gevolgen van peilopzet en wil praten over een reële kostenverdeling.”

Overleg Intussen is dat overleg met de projectorganisatie De Maaswerken er. “In november hebben we gesproken over verhoging van de brug met 50 centimeter en over een voor alle partijen redelijke kostenverdeling voor de overige nadelen van peilopzet. Er zijn ter plekke opnames gedaan van de waterstanden,” vertelt Ten Thije.“Er is nu open en eerlijk overleg. Beter was het geweest als men eerder rekening had gehouden met de economische belangen van onze bedrijfstak. Dan verlenen wij ook onze medewerking. Recreatie en watersport is voor Limburg zeker zo belangrijk als de beroepsvaart.”

▲

Nu rekening houden met nadelige gevolgen peilopzet.

havens niet meer bereiken.Tenzij de brug wordt verhoogd.”

Van ’s-Hertogenbosch tot Bergen: • Grondaankoop voor de verruiming van de keersluis Heumen en de bruggen en sluis in Weurt. Dit om de toegankelijkheid voor de scheepvaart te verbeteren • Overleg gemeente Nijmegen over verkeerskundig onderzoek naar gevolgen van tijdelijke buiten gebruikstelling bruggen over Maas-Waalkanaal • Grondaankoop voor eroderende oevers ter hoogte van Well, Aijen, De Waerd en Bergen • Grondaankoop voor natuurontwikkeling in het Heukelomse Beekgebied • Voorbereiden aanvragen vergunningen voor werkzaamheden rond de aanleg van kaden in Gennep, Mook en Middelaar • Verschillende onderzoeken ter voorbereiding op de aanleg van kaden (explosieven, bodemkwaliteit, flora en fauna, archeologie) • In mei/juni: informatiebijeenkomst over de kademaatregelen in Gennep, Mook en Middelaar • Overleg met betrokken partijen over gevolgen peilopzet • Aankoop oeverstroken en gronden voor natuurontwikkeling Theo ten Thije, eigenaar camping/jachthaven Eldorado

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 2

De boten moeten bij Mook ook na peilopzet onder bruggen kunnen varen

6

Archeologisch onderzoek Wa t g e b e u r t e r m o m e n t e e l in deze regio?

B

Bodemschatten in Lomm

l

Van Lomm tot Belfeld: • Grondaankoop voor de aanleg van kaden in Venlo • Bewonersbijeenkomsten over de aanleg van kaden in Venlo • Overleg met gemeenten over werkzaamheden rond de aanleg van kaden • Voorbereiden aanvragen vergunningen voor werkzaamheden rond de aanleg van kaden in Venlo • Verschillende onderzoeken ter voorbereiding op de aanleg van kaden (explosieven, bodemkwaliteit, flora en fauna, archeologie) • In mei/juni: informatiebijeenkomst over de kademaatregelen in Venlo • Aankoop grond voor proefproject eroderende oevers en de bocht bij Steijl • Publicatie startnotitie Inrichtings-MER hoogwatergeul Lomm, daarna inspraak • Voorbereiding archeologisch onderzoek in Lomm • Bewonersbijeenkomst in Lomm • Overleg klankbordgroep hoogwatergeul Lomm

Proefsleuf in Lomm

Na de zittingen van de Raad van State volgt in mei de uitspraak over de aanleg van de hoogwatergeul in Lomm. Aan het begin van de zomer is dan bekend of de aanleg onherroepelijk wordt. De voorbereidingen voor de uitvoering gaan intussen door. Volgens de planning gaat in mei de schop de grond in. Maar nog niet voor de aanleg van de geul. Er wordt deze zomer in Lomm gegraven naar het verleden. In het projectgebied in Lomm worden in opdracht van De Maaswerken proefsleuven gegraven voor archeologisch onderzoek. Die kunnen leiden tot het vaststellen van vindplaatsen. Want wie weet wat er allemaal in de grond zit? Eerder werden al vondsten gedaan uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen, die hebben geleid tot aanpassingen van het ontwerp op hoofdlijnen.

Proefsleuven Een hulpmiddel bij de afweging of bodemschatten belangrijk genoeg zijn om te bewaren, is onderzoek via proefsleuven en boringen. Zo kan de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) de archeologische waarde van vindplaatsen en het omringende landschap bepalen. In Lomm wordt met proefsleuven 5 tot 10% van het gebied met dit doel onderzocht.

Liever niet graven

De vondsten in de proefsleuven worden geclassificeerd

De ROB verwerkt de resultaten van het onderzoek en doet een uitspraak over de mate waarin het gebied of delen ervan het behouden waard zijn. Ze geeft dan aan welke vindplaatsen moeten worden opgegraven.

▲

Vondsten zeggen het meeste over het verleden als je precies weet waar en in welke staat ze in de bodem zijn aangetroffen. Hoe minder de bodem wordt verstoord, hoe beter. Bij de aanleg van de hoogwatergeul gaat die bodem natuurlijk flink op de schop. Dan is het zaak zorgvuldig om te gaan met waardevolle zaken uit het verleden. Dat is dan ook het uitgangspunt van De Maaswerken: als de bodem moet worden verstoord, gaan we bij de vindplaatsen over tot opgraving om de bodemschatten niet verloren te laten gaan.

Belangstellenden kunnen de werkzaamheden bezoeken. Nog voor de zomer wordt in Lomm een kleine expositieruimte ingericht.

7

Kaden

demontabel of vast ?

In janurari werden mobiele kaden geplaatst op verschillende locaties

Het POL voorziet in:

Nico Vloet is (behalve wethouder in de gemeente Bergen) projectleider bij het waterschap. Hij is sinds het hoogwater van 1995 nauw betrokken bij kadeaanleg. “Op grond van de Noodwet is sindsdien 74 kilometer kade in ons voorzienings-

gebied aangelegd. Zo'n 11 kilometer daarvan is ‘grijze’, betonnen kade.” Zo ook de demontabele kade in Steijl. Het verzakken van een coupure (een afsluitbare opening in de kade) zorgde daar voor de doorbraak in de muur. Hoewel bewoners betonrot vermoedden, wees onderzoek door een onafhankelijke partij uit wat de precieze oorzaak van de doorbraak was; namelijk het verschil in funderingsconstructie tussen de muur en de coupure. Daardoor is de coupure onderspoeld en in zijn geheel 1,5 meter gezakt.

Risico’s De waterschappen zijn betrokken bij de aanleg en

Ophoging van: 22 km groene kaden, 4 km vaste kaden en 3 km demontabele kaden. En nieuwe kaden:13 km groene kaden, 2 km vaste kaden en 13 km demontabele kaden.

verhogingen van de kaden die De Maaswerken uitvoert. Met de aanpassingen aan de kaden wordt het risico op overstromingen beperkt tot 1:250 per jaar. Vloet: “Er is steeds vaker hoogwater. Veel bewoners verkiezen demontabele kaden vanwege het uitzicht, maar daar kleven risico's aan. Het monteren kost namelijk veel menskracht en tijd. Je kunt in een crisissituatie dus niet overal onmiddellijk ter plekke zijn. Alleen bij vaste kaden kunnen we de beste garantie op droge voeten geven. Helaas vragen juist mensen in stedelijke gebieden om demontabele kaden. Maar áls er iets misgaat, is de schade daar het grootst.”

Een van de pompgemalen

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 2

Vrijwilligers In januari werden de demontabele kaden doorlopend bewaakt: 220 vrijwilligers én medewerkers van het waterschap hielden de constructies in de gaten. Vloet:“Fantastisch, dat die mensen zo meehelpen. Maar je kunt het mensen niet verplichten. Waar vaste kaden zijn, kun je bij hoogwater gelukkig volstaan met een paar controles per dag.” ▲

Met het hoogwater van afgelopen januari brak de kademuur in het Noord-Limburgse Steijl door, waardoor twintig woningen blank kwamen te staan. De kade werd in 1995 gebouwd in opdracht van Waterschap Peel en Maasvallei, partner van projectorganisatie De Maaswerken in de uitvoering van kaden.

8

Flora- en faunaonderzoek Wa t g e b e u r t e r m o m e n t e e l in deze regio?

Beesel

Wie woont er in het Maasdal ?

Van Neer tot Linne:

Beschermde dieren en planten hebben aandacht.

Veel vorst deze winter? Dan trekt de kleurrijke ijsvogel naar warmere gebieden

Veldonderzoekers observeren de flora en fauna

Sommige planten, reptielen, amfibieën, vissen, insecten, zoogdieren en vogels zijn in ons land bij wet beschermd. Om deze bescherming te garanderen én om straks de uitvoering zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, wordt nu flora- en faunaonderzoek uitgevoerd.

Voor iedere ingreep in het landschap – de bekende 'schop in de grond' – is een ontheffing nodig van de flora- en faunawet en de natuurbeschermingswet. En de eerste vereiste voor zo'n ontheffing is onderzoek. Reinetta Roepers is ecologe bij Rijkswaterstaat Directie Limburg en begeleidt het flora- en faunaonderzoek voor De Maaswerken. “We onderzoeken allereerst óf beschermde dieren en planten in het gebied voorkomen. Dat doen we in het veld, op de tijden dat bepaalde diersoorten actief zijn en verschillende planten bloeien, zodat de trefkans zo groot mogelijk is.”

IJsvogel “Zodra we weten welke beschermde dieren en planten er zijn, bekijken we of hun leefgebied wordt verstoord of vernietigd door de werkzaamheden. Zo hebben we een beschermde vissoort gevonden, het bermpje (Noemacheilus barbatulus), maar de kans dat bijvoorbeeld kadeophogingen schadelijk zijn voor dit visje is heel klein,” aldus Roepers. En hoe zit het met bijvoorbeeld vogels? “Bij Roermond komt de beschermde Europese ijsvogel (Alcedo atthis) voor, die te

vinden is bij langzaam stromend en stilstaand zoet water met voldoende visjes, begroeiing en een steile wand om een nest in te graven. Kadeophoging tast het leefgebied van dit diertje hoogstwaarschijnlijk niet aan.” En wat gebeurt er als dat wel zo zou zijn? “Dan zorgen we voor maatregelen die dat effect verzachten of compenseren. Als groene kaden worden opgehoogd, kun je beschermde planten die daar groeien, zoals grasklokjes (Campanula rotundifolia), bijvoorbeeld opnieuw inzaaien.”

Liever nu dan straks De onderzoekers zijn nog tot het najaar in het veld te vinden en maken de resultaten voor het einde van het jaar bekend. Roepers benadrukt het belang van onderzoek vóórdat werkzaamheden starten: “Stel dat een boom moet verdwijnen waar vogels in nestelen.We proberen er dan voor te zorgen, dat de boom weg is voordat vogels op zoek gaan naar een plekje om te nestelen. En plaatsen vervolgens dezelfde soort bomen terug. Als je pas tijdens de uitvoering een beschermd diertje of plant ontdekt en je moet dan actie ondernemen, is het veel moeilijker.”

▲

• Voorbereiden aanvragen vergunningen voor werkzaamheden rond de aanleg van kaden in Roermond en het retentiegebied in Heel en Haelen • Grondaankoop voor de aanleg van kaden in Roermond en het retentiegebied in Heel en Haelen • Bewonersbijeenkomsten over de aanleg van kaden in Roermond en het retentiegebied in Heel en Haelen • Verschillende onderzoeken ter voorbereiding op de aanleg van kaden (explosieven, bodemkwaliteit, flora en fauna, archeologie) • Overleg met gemeenten over werkzaamheden rond de aanleg van kaden • In mei/juni: informatiebijeenkomst over de kademaatregelen in Roermond

9

G re n s m a a s s t a n d v a n z a ke n

Laatste inspraak op totaalplan

Op 25 februari hebben Gedeputeerde Staten van Limburg dit Ontwerp-POL Grensmaas vastgesteld en het MER Grensmaas aanvaard. Op beide stukken kunnen mensen vanaf 7 april vier weken inspreken. Dit is de laatste gelegenheid voor formele inspraak op het totale Grensmaasproject. De bewoners van het Grensmaasgebied worden door de provincie Limburg op de hoogte gehouden van het inspraaktraject, onder meer via bijeenkomsten en een aparte nieuwsbrief.

Milieueffecten Het Ontwerp-POL is een aanvulling op het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) uit 2001. Voor het vaststellen van het POL – door Provinciale Staten – is het nodig dat de milieueffecten van de voorgestelde maatregelen in beeld zijn gebracht. Dit is in het Milieu-effectrap-

Julianankanaal

port (MER) Grensmaas neergelegd. Het MER gaat voornamelijk in op de milieueffecten van de ruimtelijke aspecten van het POL Grensmaas. Niet op de milieueffecten van de uitvoering: dat wordt later bepaald, bij de vergunningverlening. Immers, dan pas is duidelijk welke hinder de uitvoering exact met zich mee zal brengen. Het MER geeft wel in grote lijnen inzicht in de te verwachten hinder tijdens de uitvoering.

Vervolg Wat is nu het vervolg op de inspraak? In oktober 2003 spreken Provinciale Staten zich uit over de in het Ontwerp-POL voorgestelde maatregelen, waarbij zij de inspraakreacties in hun afwegingen meenemen. De milieueffecten, zoals die in het MER zijn vastgelegd, spelen een belangrijke rol bij die besluitvorming. De start van de uitvoering is voorzien in 2005.Tot die tijd vindt het voorbereidende werk plaats, zoals het aanvragen van vergunningen en het wijzigen van de bestemmingsplannen. Ook dan is in veel gevallen weer inspraak mogelijk op deelplannen.

Van Stein tot Maastricht: • Grondaankoop voor verruiming rivierbocht Elsloo (natuurcompensatie bochtverbreding) • In april: inspraak Ontwerp-POL en MER Grensmaas • Overleg met belangenorganisaties

▲

De plannen rond het Grensmaasproject vorderen gestaag. De basis voor het project, zoals vastgelegd in het Eindplan Grensmaas uit 2001, is nu uitgewerkt in het Ontwerp-POL.

Wa t g e b e u r t e r m o m e n t e e l in deze regio?

Samenspraak Begin februari vonden in Itteren en Grevenbicht informatieavonden plaats over de Grensmaasplannen.

Tijdens de informatieavond in Grevenbicht bestuderen aanwezigen de plannen

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 2

Peter Schols uit Itteren: "Men doet veel moeite om alles uit te leggen, er zijn veel deskundigen aanwezig, met foto's, kaarten en meer. Maar je ontkomt toch niet aan meningsverschillen. Ik denk ook wel eens: moet het allemaal zo bureaucratisch? In samenspraak met bewoners zou een en ander best sneller kunnen verlopen. Het is belangrijk dat er serieus wordt gekeken naar alternatieven die bewoners aandragen."

10

Wat gebeurt er met uw grond? Eigenaren van grond die over een aantal jaren pas nodig is voor uitvoering van bepaalde maatregelen, kunnen die grond vervroegd aanbieden bij het Grondbureau Maasdal. Particulieren en bedrijven hoeven dus niet langer te wachten en kunnen nú al actie ondernemen. Tot voor kort bestond het voornemen aan te vangen met de uitvoering van de werkzaamheden. Bij het Grondbureau realiseert men zich dat een dergelijke planning van aankopen voor eigenaren tot problemen kan leiden. Dit vanwege het directe effect van de besluitvorming. Hieraan wordt nu tegemoetgekomen. Jan Roex, grondaankoper in Zuid-Limburg: “De verbreding van het Julianakanaalwest bijvoorbeeld start in 2012, maar we kunnen in principe nu al starten met de grondverwerving. Dit gebeurt dan op initiatief van de grondeigenaar.”

Boeren kunnen nu vervroegd hun grond aanbieden

Ruilen Bedrijven, die hun activiteiten naar elders willen verplaatsen, kunnen grond aanbieden aan het Grondbureau en via een makelaar elders een nieuw bedrijf aankopen, zoals al eerder mogelijk was. Nieuw is om ook de aankoop van het nieuwe bedrijf via het Grondbureau te regelen. Want het Grondbureau heeft ‘ruilbedrijven’ in bezit, die aan boeren in het Maasdal kunnen worden aangeboden. En ook kan het Grondbureau ‘ruilgronden’ aanbieden die grenzen aan het gebied waar maatregelen worden uitgevoerd. In de volgende uitgave van Maaswerken Nieuws meer over het werk van Grondbureau Maasdal.

Waarde Het Grondbureau komt eigenaren op verschillende manieren tegemoet, vindt Roex.“Zo kun je als agrariër je grond verkopen, en tijdelijk blijven gebruiken op basis van pacht. Het Grondbureau kan soms ook ‘ruilbedrijven’ of ‘ruilgronden’ aanbieden.” Maakt het tijdstip van grond aanbieden een verschil in de waarde van de grond? “De waarde wordt bepaald door de vrije markt. Stijgt de vrije markt, dan betaalt het Grondbureau ook meer. In een dalende markt worden de prijzen hierop aangepast. De verkoper die niet herinvesteert, stelt verkoop in een stijgende markt liefst enige tijd uit. Iemand die gaat herinvesteren

is minder afhankelijk van de markt, omdat hij in een duurdere markt meer betaald krijgt, maar ook weer meer moet betalen voor vervangende aankoop.”

Spil Roex komt als grondaankoper veel bij boerenbedrijven en bewoners die rechtstreeks de gevolgen van de plannen ondervinden. Hij ziet zichzelf als een spil tussen planologie en praktijk. “Belanghebbenden zijn gebaat bij snelle duidelijkheid. Toch vergt besluitvorming van ontwikkelde plannen veel tijd; meerdere jaren. In deze ‘tussenliggende’ periode tracht ik anticiperend aan te kopen. Vanwege de gesprekken die ik met mensen heb, weet ik dat het merendeel afwachtend is: ‘Wat gaat er precies met mijn grond gebeuren?’ Maar desondanks kan het toch heel lonend zijn om alvast contact met ons op te nemen. Met meedenken en vooruitkijken neemt het wederzijds begrip alleen maar toe.” ▲

Investeringen Grond is nodig voor verschillende maatregelen die Maasdalbewoners gaan beschermen tegen het hoogwater en voor verbetering van de scheepvaart. Die grond verwerft het Grondbureau Maasdal bij voorkeur in goed overleg met de eigenaar van de grond. En dat kan op korte termijn. Jan Roex: “Bewoners die een stukje grond verkopen in de tuin, hoeven geen jaren vooruit te kijken. Maar voor bedrijven ligt dat anders: denk aan boerenbedrijven waar investeringen nodig zijn of waar een bedrijfsovername op stapel staat.”

11

Beroepsprocedure

Zittingen Raad van State De Raad van State hoorde medio maart iedereen die een beroepschrift heeft ingediend tegen het Tracébesluit Zandmaas/Maasroute en het POL Zandmaas.

Besluiten De in totaal 106 ingediende beroepschriften betreffen verschillende besluiten. Mensen zijn het bijvoorbeeld niet eens met de inhoud van de

Contact

Wat betekent een uitspraak

Wilt u dat het Grondbureau

van de Raad van State voor de

Maasdal contact met u opneemt

uitvoering van besluiten?

besluiten rond kadeaanleg en -ophoging in Roermond en Venlo, het geplande retentiegebied bij Roermond, peilopzet en de verbreding van het Julianakanaal.

Vernietiging Na de zittingen volgt rond juni uitspraak van de Raad van State. En wat betekent het besluit van de Raad van State? Het antwoord is duidelijk als een beroep ongegrond wordt verklaard: dan gaat de maatregel onherroepelijk door. De Raad van State kan ook een beroep gegrond verklaren en (een deel van) een besluit 'vernietigen'. Soms is een maatregel dan van de baan, maar in andere gevallen kan die na aanpassing of herziening toch doorgaan. Kortom: zodra de Raad uitspraak doet, wordt duidelijk wat dit gaat betekenen voor de verschillende besluiten voor het project Zandmaas/Maasroute en de uitvoering daarvan.

▲

Nadat in het voorjaar van 2002 het Tracébesluit Zandmaas/Maasroute en het POL Zandmaas waren vastgesteld, besloten zo'n honderd mensen en instanties gebruik te maken van deze laatste mogelijkheid om een bezwaar in te dienen tegen de inhoud van het Tracébesluit en het POL. De Raad van State in Den Haag is het hoogste beroepsorgaan in Nederland. Bij zittingen wordt iedereen gehoord: degene die het beroep indient, licht het beroepschrift toe. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de provincie Limburg kunnen hierop reageren.

over het grondaankooptraject? Of heeft u een vraag?

Bel dan gratis telefoonnummer (0800) 62 27 93 75 of

} }

[email protected] of kijk voor meer informatie op

www.demaaswerken.nl

Medio maart hoorde de Raad van State de mensen en instanties die in beroep gingen

De Maaswerken

Maaswerken Nieuws jaargang 2 maart 2003 nummer 2

{ {

stuur een e-mailbericht naar

12

Loket De Maaswerken Bij een complex project als De Maaswerken is het soms moeilijk om alle ontwikkelingen en belangrijke informatie bij te houden. Daarom is het wel zo prettig dat er één plek is, waar iedereen met vragen terecht kan: Loket De Maaswerken. Nieuw: ook voor klachten en schade.

Colofon Maaswerken Nieuws is een uitgave van projectorganisatie De Maaswerken, een samenwerkingsverband van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij en de provincie Limburg. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

Fotografie en illustraties: De Maaswerken, Steef Croonen, Explosieven Opruimingsdienst Koninklijke Landmacht, Lé Giesen, Harrie Heuts, Hans Kouwenhoven, Frits Widdershoven, Twan Wiermans

Medewerkers van Loket De Maaswerken beantwoorden telefonische vragen

Redactieadres: Postbus 1593, 6201 BN Maastricht Telefoon: 0800-62279375 (0800-Maaswerk) gratis email: [email protected]

Wilt u informatie over De Maaswerken? Stel, u woont in het Maasdal en bent een van de vele betrokken bewoners die straks te maken krijgt met werkzaamheden. U kunt dan de website www.demaaswerken.nl raadplegen, informatieavonden bezoeken of deze nieuwsbrief lezen. U kunt ook – tijdens kantooruren – bellen naar

“Van schade tot spreekbeurt: alle antwoorden over De Maaswerken bij één Loket.”

(0800) 62 27 93 75. U krijgt dan Jorie van den Heuvel aan de telefoon of één van haar collega's. Jorie van den Heuvel: “Mensen kunnen met alle vragen over De Maaswerken bellen, of een e-mail sturen naar [email protected]. Wij kunnen vaak direct antwoord op vragen geven en zo niet, dan bellen we gegarandeerd binnen drie werkdagen terug. En echt: geen vraag is te gek, zolang het maar over De Maaswerken gaat.”

Wilt u een klacht of schade melden bij De Maaswerken? Hoe zorgvuldig we ook te werk gaan, overlast tijdens de uitvoering van werkzaamheden is nooit te voorkomen. Ondanks voorzorgsmaatregelen kunt u een klacht hebben over onnodige overlast. Of u heeft schade geleden als gevolg van werkzaamheden. Jorie van den Heuvel: “Een formele klacht of schade moet altijd schriftelijk worden ingediend. En voor het melden van schade sturen wij een formulier toe. Maar als mensen bellen met het Loket, kunnen wij hen precies uitleggen hoe de procedure in zijn werk gaat. Ook hebben we de informatie gebundeld in de brochure.”

▲

Een gratis telefoonnummer, website, e-mailadres, postadres: Loket De Maaswerken is op allerlei manieren te bereiken. Het Loket is in het leven geroepen om iedereen die informatie wil, zo snel en goed mogelijk een antwoord op vragen te geven. Maar nu de dag nadert dat mensen in hun eigen omgeving te maken krijgen met uitvoering van de maatregelen, is het Loket er ook voor mensen die een klacht of schade willen melden.

internet: www.demaaswerken.nl

Vragen over De Maaswerken of wilt u zich abonneren ? 0800-62279375

op werkdagen van 09.00 tot 17.00 uur

@ {

Besluiten inzien? Kijk op:

www.demaaswerken.nl

}