het ONDERNEMERS B E L A N G
Menselijk maatwerk
on lin e
w. on de rn em er sb ela ng
Een overname is maatwerk
Jonge Bedrijven Sociëteit heeft de toekomst w
MultiCopy verlegt grenzen
.n l
Arbeid als voorwaarde
w
NR. 4 2007
LIMBURG ZUID
Inhoud
COLOFON
het
ONDERNEMERS B E L A N G
7
8
Het Ondernemersbelang van Limburg Zuid verschijnt vijf keer per jaar. Eerste jaargang, nummer 4, 2007 OPLAGE 5.000 exemplaren COVERFOTO Loek Bergstein, voorzitter van de Jonge Bedrijven Sociëteit. Fotografie: Jos Nelissen
Menselijk maatwerk
UITGEVER Novema Postbus 30 9860 AA Grootegast Weegbree 1 9861 ES Grootegast Telefoon: 0594 - 51 03 03 Fax: 0594 - 61 18 63 E-mail:
[email protected]
Korte lijnen, zowel naar de klant als naar het personeel. Als het moet zijn ze 24 uur per dag bereikbaar. Ze doen alleen waar ze goed in zijn en doen dat zo goed mogelijk. Een portret van Krekels Uitzendgroep, een groeiend uitzendbureau met hart voor de klant en voor het personeel.
HOOFDREDACTIE Wim Lammers Telefoon: 0594 - 51 03 03 Mobiel: 06 - 51 91 22 96 E-mail:
[email protected] BLADMANAGER Novema Oirschot Ronald Dekkers Telefoon: 0499 - 31 31 13 E-mail:
[email protected] VORMGEVING KijfWitte, Leek VORMGEVING Groen & Van der Scheer, Drachten DRUK Scholma Druk, Bedum REDACTIE Amir Andriesse, Jos Cortenraad, Toon van Driel (strip), Leon IJzerman (Van Zandvoort Media), Wim Lammers, Olga Steen (Van Zandvoort Media), Pam van Vliet (column), Loes Wijdeveld (Cursief Communicatie) en René van Zandvoort (Van Zandvoort Media) FOTOGRAFIE Helene Draaijers, Jo Houben, Jo Goossens en Jos Nelissen WIJZIGINGEN DOORGEVEN Adreswijzigingen, verandering van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder,
[email protected]. Vermeldt svp ook de editie er bij, die vindt u bovenaan in het colofon.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties
2 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Jonge Bedrijven Sociëteit heeft de toekomst De Jonge Bedrijven Sociëteit (JBS) is een organisatie voor en door jonge ondernemers in Limburg. De 300 leden tellende sociëteit blijft groeien en de uitbreiding naar Midden- en Noord-Limburg komt eraan. Volgens voorzitter Loek Bergstein is het hoofddoel van de JBS het steunen van beginnende ondernemers door middel van informatie, educatie en netwerken.
En verder Nieuws
4
Ontdek het gemak van alles voor bedrijf en kantoor onder één dak
6
Het zakelijk succes van 2008 bepaalt u zelf
10
Afval? Altijd een oplossing
11
Krapte komt voort uit de grenzen die u zelf stelt
12
Huisvesting op maat
14
Ondernemerspanel: Terug naar de ambachtsschool?
16
“Je kunt klanten niet helpen als je hun business niet kent”
18
“Multidisciplinaire aanpak is een vereiste”
19
Syntens helpt Wegenbouw Limburg BV innoveren
21
Grontmij brengt mensen en partijen bij elkaar
22
Klare taal van accountantskantoor Frenzel & Weijers
23
Nieuwe media: tijd voor iets nieuws
24
15
26 Column
Groeistuipen Grote bewondering heb ik voor ondernemers die durven te groeien. Die niet aarzelen personeel aan te nemen als dat nodig is.
Arbeid als voorwaarde
MultiCopy verlegt grenzen
Bij de salarisstrook ligt het fundament voor verantwoord ondernemerschap. Uw medewerkers verwachten gewoon dat u alles geregeld heeft en een aantal goede regelingen heeft getroffen. Gelukkig zorgt uw salarisadministrateur daarbij voor de lasten en krijgt u de verlichting. Is dat niet zo, lees dan wat Geert-Jan Doms van Delta Payroll & HR te vertellen heeft.
Grootformaat prints bieden veel nieuwe mogelijkheden aan bedrijven en organisaties. Het is gemakkelijk en betaalbaar om prachtige posters, presentatiewanden, displays en zelfs complete stands te maken. MultiCopy is specialist in grootformaat. Of het nu gaat om een presentatiewand van 10 bij 3 meter of een enkele poster.
Die kunnen delegeren en uitbesteden. Ondernemers met zowel zelfvertrouwen als vertrouwen in de medemens, want vooral dat laatste heb je nodig als je je werk aan een ander wilt overlaten. Ik heb het nooit gedurfd. Ik wist zeker dat een ander nooit dezelfde kwaliteit zou leveren als ik en nooit zo hard zou werken als ik. Mijn schrikbeeld was personeel dat in mijn tijd geenstijl.nl ging zitten lezen, pakken kopieerpapier mee zou jatten en zich bij het eerste kuchje ziek zou melden, hoe druk het op de zaak ook was. Een negatief personeelsbeeld ja, ontstaan in de tijd dat ik via uitzendbureaus en als freelancer bij diverse bedrijven over de vloer kwam. Mijn weerzin tegen het aannemen van personeel gecombineerd met een groeiend werkaanbod en mijn onvermogen ‘nee’ te zeggen, zorgde ervoor dat ik mij jarenlang een slag in de rondte werkte, bakken geld verdiende, een grachtenpand kocht en … arbeidsongeschikt raakte vanwege hardnekkige rsi. Eerst dacht ik: beetje spierpijn van het muizen, weekendje Terschelling en dan kan ik weer door, maar
In het hartkatern
uiteindelijk moest ik onder ogen zien dat ik mij letterlijk in een kramp had gewerkt en was ik er een jaar uit. Dat was geen fijn jaar. Alles waar ik mijn gevoel van eigenwaarde
Eigen regio belangrijkste afzetmarkt ondernemers
aan ontleende viel weg. Geen mooie omzetcijfers meer, geen succes in
‘De mooiste rozen groeien aan de rand van het ravijn’
zaken, ik was niks meer. In dat jaar kon ik wel mooi het geld dat ik de jaren daarvoor had verdiend opmaken. Als een gek probeerde ik via acupunctuur, fysiotherapie, trainen,
Een overname is maatwerk Toenemende ontevredenheid over de gewijzigde strategie van hun werkgever deden Jack van Heel, Huub Lucassen en Johan Bloks besluiten om zelf ondernemer te worden. Overname van een bestaande
yoga, meditatie en nog veel meer vage zaken zo snel mogelijk weer te herstellen, maar de verstandige meneer van mijn arbeidsongeschiktheidsverzekering remde me af: ‘Wacht nog maar een paar maanden.’ Er restte mij niets dan mij te bezinnen. Veel te veel tijd om na te denken opeens. Meteen de midlifecrisis maar meegepakt. Besloten alles waar ik zo aan hechtte los te laten. Verhuizen van Delft naar Friesland, frisse lucht. Ander werk gaan doen, minder computerintensief. En de keuze maken: personeel aannemen of nee leren zeggen? Maar ik kon het niet, ik kan het niet! Allebei niet. Ik pak gewoon alles aan wat op mijn weg komt, veel te leuk allemaal. En ik doe het lekker allemaal zelf, uitbesteden leidt nergens toe. Ik maak me geen zorgen over het gevaar van rsi want die aandoening is uit de mode en komt niet meer voor. Hoera, ik werk weer veertigplus uur per week en tel weer mee!
onderneming in hun branche bleek de enige optie voor de drie orthopedisch instrumentenmakers. Een niet geringe stap voor het drietal van respectievelijk 48, 46 en 31 jaar. Maar het bleek een gouden keus.
Pam van Vliet www.pamvanvliet.nl
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 3
KORT KORT
Nieuws
Uw nieuws Is er een nieuwe directie aangetreden? Heeft u productnieuws? Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of fuseren? Uw persberichten, bij voorkeur met foto, kunt u sturen naar Novema, t.a.v. Wim Lammers, Postbus 30, 9860 AA Grootegast, of
[email protected]. Zonnig Zonnecellenfabrikant Solland Solar in Heerlen/Aken breidt voor de tweede keer binnen één jaar fors uit. De productie wordt vanaf voorjaar 2008 verdriedubbeld. Daarvoor verrijst op het Duitse deel van Avantis een extra hal. FD Gazelle Awards Het Financieele Dagblad reikt in november de FD Gazelle Award uit, een prijs voor de snelst groeiende bedrijven van Nederland. In Limburg staat de uitreiking gepland op 15 november in het Provinciehuis in Maastricht. De bedrijven worden evenals in de voorgaande jaren geselecteerd op basis van de cijfers van de Kamer van Koophandel en onderzoeksbureau Graydon. Apple premium reseller in Sittard AM Bridge opent in oktober de deuren van het 25ste Apple premium reseller. De winkel aan de Limbrichterstraat 10 in Sittard is gespecialiseerd in Apple computers, iPods en de bijbehorende software en accessoires. Verder worden er cursussen gegeven. Benoeming Bestuurder Jan Zuidam van chemieconcern DSM in Geleen is benoemd tot voorzitter van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie, de VNCI. Hij volgt Rein Willems van Shell Nederland op. Zuidam was al vice-voorzitter van de VNCI. Bij DSM is hij de tweede man na bestuursvoorzitter Feike Sijbesma. Verhuizing Hallema Financial Consultancy is verhuisd naar een nieuwe locatie aan de Hoofdstraat in Schimmert.Tevens heeft het kantoor sinds 4 juni aansluiting gevonden bij de Hypotheekdesk. Nieuw bedrijf Patricia Gorissen en Pauline Arends zijn in Maastricht begonnen met Goed Georganiseerd. Het bedrijf helpt ondernemers en particulieren met het beter organiseren van werkplek en huishouden, inclusief advies op maat over opruimen, administratie en timemanagement. Mkb loopt achter Het mkb neemt IT en beveiliging onvoldoende serieus, aldus onderzoeksbureau AME Research. AME deed onlangs onderzoek naar het gebruik van IT in het mkb. Het bedrijf concludeerde dat het mkb betreffende IT achterloopt bij grote bedrijven. Van de kleine bedrijven regelt 70% zijn boekhouding nog op primitieve wijze. Software voor het verkopen en betalen via internet wordt eveneens weinig gebruikt in het mkb. Duitse opleving Volgens de NederlandsDuitse Handelskamer zorgt de economische groei in Duitsland ook in Nederland voor talrijke nieuwe banen. Directeur Axel Gerberging verwacht voor de komende twee jaar ongeveer 50.000 nieuwe banen die tenminste indirect met de opleving in Duitsland te maken hebben. Limburg in trek Limburg is in 2006 met een marktaandeel van 12,2 procent weer van de derde (2005) naar de tweede plaats gestegen op de binnenlandse vakantiemarkt. Ook het aantal overnachtingen nam toe. Met 770.000 gasten wist Limburg het hoogste aantal gasten uit het buitenland te trekken sinds 2002. De groei heeft ertoe geleid dat de werkgelegenheid in de toeristische sector is gestegen.
4 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Eerste Landwinkel Zuid-Limburg
I
n de Sittardse Stadbroekermolen is onlangs de eerste Zuid-Limburgse Landwinkel geopend. Landwinkel is begin vorig jaar ontstaan uit het landelijk samengaan van een aantal individuele winkels en de regionale samenwerkingsverbanden Boerderij Plus winkels, Vallei Landwinkels en Groene Hart Landwinkels. De winkel in Sittard wordt geëxploiteerd door fruitteler van Appeven uit Ool-Herten (Roermond). Landwinkel wil de
leefbaarheid van het platteland vergroten door het aanbieden van een breed assortiment ambachtelijke boerderij- en
streekproducten; en het creëren van betrokkenheid van de burger bij het landschap, de boerderij en haar producten.
starters. Ook de website www.zzp-nederland.nl maakt dankzij de toenemende belangstelling een flinke groei door. De site is eigenlijk ontstaan om een collectief te vormen voor de zorgverzekering voor kleine ondernemers, maar is inmiddels een veel geraadpleegde informatie-
bron voor startende zzp'ers. Volgens Johan Marrink van ZZP Nederland is de groep die wil starten zeer divers. “We worden geraadpleegd door mensen die in de bouw zelfstandig willen werken, maar ook door hbo'ers die een eigen adviesbureau willen starten.”
Aantal zzp'ers groeit
D
e belangstelling voor het zelfstandig ondernemen neemt snel toe. Meer dan 80.000 mensen zijn vorig jaar in Nederland een eigen bedrijf begonnen. Vooral zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) vormen een groot deel van de
Dutch Hotel Award 2007
U
it 10 genomineerde hotels in Nederland heeft Château St. Gerlach uit Valkenburg de Dutch Hotel Award 2007 gewonnen en mag zich een jaar lang het 'Best geleide hotel van Nederland' noemen. De Dutch Hotel Award is een onderscheiding voor hét hotelbedrijf in Nederland dat zich op een unieke manier onderscheidend heeft gemanifesteerd en hierdoor aantoon-
baar financieel resultaat heeft behaald. De jury roemde de gedrevenheid van het personeel om hun inspanningen om de verwachtingen en wensen van gasten te overtreffen. Vooral ook om deze prestatie neer te zetten in een historisch onderkomen dat zoveel logistieke problemen met zich meebrengt. Château St.Gerlach is na hotel Beaumont (Maastricht) het tweede Limburgse bedrijf dat deze award wint.
Test uw veiligheid
O
ndernemers kunnen testen hoe goed hun bedrijf digitaal is beveiligd. De test geeft een rapportage met de zwakkere punten in het bedrijf en concrete adviezen voor verbeteringen. Uit onderzoek blijkt dat veel ondernemers de dupe worden van digitale incidenten. Het gaat vooral om het verlies van data door diefstal en om virusinfecties. Daarom komt het Digibewust Programma met een test die ondernemers moet helpen hun bedrijf beter te beveiligen. Doe de test: www.digibarometer.nl.
Mediaan ICT-prijs
M
aastrichtenaar Jules Houben, ICT-student aan de Hogeschool Zuyd te Heerlen, is de winnaar geworden van de tweede Mediaan ICT-prijs. Directeur Leon Beerendonk van de Heerlense ICT-dienstverlener Mediaan/abs reikte de prijs uit, een
14% geheel verzorgde opleiding van een week bij softwarespecialist Sun in Sillicon Valley in de Verenigde Staten van Amerika. Tevens krijgt de winnaar de gelegenheid om bij Mediaan/abs een afstudeeropdracht uit te voeren met uitzicht op een vast dienstverband. Jules Houben
won de prijs met de ontwikkeling van een softwareprogramma waarmee het Sittardse bedrijf Anatech, producent van geavanceerde meetinstrumenten voor chemische en fysische laboratoria, deze instrumenten kan testen in hun ontwikkelingsfase.
41%
De juiste man op de juiste plek?
I
Velo d’Oro Award
L
og on, een Maastrichtse onderneming in mobiele diensten en producten voor de evenementenindustrie, heeft in Italië voor zijn zelf ontwikkelde Event Assistant de Vele d’Oro Award gewonnen. Deze internationale prijs wordt jaarlijks uitgereikt op het Federcongressi Annual Conference, het grootste branchecongres van de Italiaanse meetingindustrie.
Harry Loozen benoemd
Groot economisch vertrouwen
H
V
arry Loozen, directeur van de Kamer van Koophandel LimburgNoord, is benoemd tot algemeen directeur van de nieuwe Limburgse Kamer van Koophandel. De benoeming gaat in op 1 januari 2008. Vanaf dan zijn de beide KvK’s (Limburg-Noord en Zuid-Limburg) gefuseerd. Momenteel fungeert Loozen nog als interim-directeur van Zuid-Limburg. van een softwareprogramma waarmee het Sittardse bedrijf Anatech, producent van geavanceerde meetinstrumenten voor chemische en fysische laboratoria, deze instrumenten kan testen in hun ontwikkelingsfase.
44 %
olgens onderzoek van het EIM is in het voorjaar van 2007 het vertrouwen in de economie onder ondernemers verder toegenomen. Het aantal ondernemers dat zegt vertrouwen te hebben in de Nederlandse economie is dit jaar, in verge-
lijking met het voorjaar van 2006, gestegen van 85 procent naar 91 procent. Sinds 2004 is het ondernemersvertrouwen ieder jaar toegenomen. Het optimisme van de ondernemers vertaalt zich in een afzetgroei in 2007 met 3,5 procent en volgend jaar met 3,0 procent.
p bedrijventerrein IPS in Born is het nieuwe European Distribution Center (EDC) van Mitsubishi Motors officieel geopend. Het EDC beslaat een oppervlakte van 55.000 vierkante meter. Vanuit het centrum worden autodealers in heel Europa binnen
24 uur beleverd met reserveonderdelen en accessoires van elk model.
Meer invloed ondernemers op onderwijs
O
ndernemers moeten meer invloed krijgen op het beroepsonderwijs zodat het gat tussen opleiding en praktijk kleiner wordt. Om dit doel te bereiken, stelt het Ministerie van Economische Zaken 50 miljoen euro beschikbaar voor de nieuwe
Stichting Toekomstplannen
D
Mitsubishi Motors
O
n elk nummer leggen we ons ondernemerspanel een actuele kwestie voor. Als lezer kunt u hier ook op reageren. Kijk daarvoor onder ‘poll’ op onze website. In het vorige nummer vroegen we naar uw mening over de manier waarop u met de huidige krapte op de arbeidsmarkt omgaat. Wat betekent dat voor uw zoektocht naar personeel? Bijna 44 % kiest ervoor meer parttimers en 50-plussers aan te nemen, terwijl 41 % zich wendt tot uitzendbureaus of bureaus voor werving en selectie. Slechts 14 % van de ondernemers probeert sollicitanten te paaien met hoge lonen. Kijk op www.hetondernemersbelang.nl voor de nieuwe poll.
subsidieregeling Beroepsonderwijs in Bedrijf (BiB). Dat heeft minister Van der Hoeven van Economische Zaken laten weten. De subsidie is ervoor bedoeld om bedrijven en onderwijsinstellingen mogelijkheden te geven om nieuwe manieren van praktijkleren te ontwikkelen.
e Limburgse netwerkorganisatie Stichting Toekomstplannen lanceert een nieuwe dienst. Starters kunnen er terecht voor opleidingen op het gebied van financiën, marketing, kwaliteit en IT. De stichting begeleidt onder meer startende ondernemers bij het zoeken naar een vestigingsplaats, de contacten met de bank en de subsidiemogelijkheden. Daarnaast kunnen de aangesloten ondernemers antwoord krijgen op tal van vragen. De commerciële tak van Stichting Toekomstplannen treedt naar buiten onder de naam Active: bcon. Ondernemers kunnen zich aansluiten bij dit netwerk tegen betaling van contributie. Met die contributie maakt Active: bcon reclame en voert een leadbase waarbinnen uitwisseling van opdrachten tot de mogelijkheden behoort. Meer info op www.toekomstplannen.nl
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 5
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Ontdek het gemak van alles voor bedrijf en kantoor onder één dak De professionele ondernemer wil een allround
One-stop-shopping
John: “We zoeken naar totaaloplossingen voor
Gemak is de belangrijkste succesfactor van
de klant.” Richard: “We denken met de klanten
‘The Office Superstore’. One-stop-shopping,
mee en kiezen voor eerlijke verkoop. Ik adviseer
voorzien. Pen, papier en een calculator zijn daarom
gratis parkeren voor de deur, een breed en diep
de klant geen dure computer, als een goedkopere
tegenwoordig allang niet meer toereikend. Zonder
assortiment tegen scherpe prijzen en persoonlijke
aan al zijn wensen voldoet.”
uitgeruste werkplek die van alle gemakken is
computer, printer, gsm, handheld en koffie geen
service maken dat de klant zich welkom voelt. John: “We zijn een groothandel, we werken
Business to business
klantgericht.” Ondanks het scherpe totaalaanbod
Office Centre is er speciaal voor bedrijven en
blijft Office Centre constant verbeteren en
de vrije beroepen. Zij kunnen klant worden
communicatiemogelijkheden. Gelukkig zijn alle
uitbereiden. “Ons assortiment telt zo’n 7000
door zich bij de balie te melden met een
kantoorbenodigdheden, en nog veel meer, te
verschillende artikelen. De ondernemer kan bij
uittreksel van de Kamer van Koophandel en
ons terecht voor al zijn kantoorbenodigdheden.
een legitimatiebewijs. Marina: “Twee minuten
Van potlood tot notebook en van beamer tot
later is de klant in het bezit van onze bedrijfs-
schrijfblok. De vestigingen Sittard en Maastricht
kaart, dat gaat heel snel. Onze klanten
beschikken over een TNT Business Point.
profiteren meteen van alle voordelen van
Dit wil zeggen dat klanten gebruik kunnen
Office Centre.” Kijk voor meer acties in de
maken van de aanwezige postbussen.
folder of op de website! www.officecentre.nl
optimale werkomstandigheden en
verkrijgen op één adres, namelijk: Office Centre.
I
Het ophalen, frankeren en wegbrengen van Office Centre Maastricht
post en pakket gaat nu met het inkopen van
deuren. Met ‘The Office Superstore’ heeft de klant
Fregatweg 130
kantoorartikelen in één moeite door.
sindsdien snel alle benodigdheden bij elkaar,
6222 NZ Maastricht
De vestiging Nuth beschikt over een uitgebreide
om deze vervolgens direct mee te nemen.
T 043 - 458 42 24
Copyshop waar de ondernemer snel en voordelig
Ondanks het scherpe totaalaanbod blijft Office
F 043 - 604 37 50
zijn kopieerwerk kan laten verzorgen. Of het nu
n 1990 opende de eerste Office Centre haar
gaat om het afdrukken van folders, enkele
Centre constant verbeteren en uitbereiden. Richard Wolthuis, John Bonné en Marina Slabbers,
Office Centre Nuth
boekjes of duizenden kopieën.
vestigingsmanagers van respectievelijk de vesti-
Thermiekstraat 8
Marina: “We verzorgen complete kopieerwerk-
gingen Maastricht, Sittard en Nuth, nemen actief
6361 HB Nuth
zaamheden tegen een scherpe prijs. Nieuw is
deel aan dit verbeteringsproces. Richard:
T 045 - 524 39 39
dat de klant ook digitaal zijn kopieerwerk kan
“Van oorsprong hanteerde Office Centre eigenlijk
F 045 - 524 58 04
aanleveren, wat weer een tijdswinst is voor de toch al drukke ondernemers.”
alleen zelfbediening. De behoefte aan persoonlijke service nam echter toe. Vandaar dat wij tot
Office Centre Sittard
op de dag van vandaag voortdurend op zoek
Bergerweg 130
De service
zijn naar mogelijkheden om onze service nog
6135 KD Sittard
De klant kan zichzelf bedienen in “The Office
verder te optimaliseren en het gemak voor
T 046 - 458 33 77
Superstore”. Heeft hij toch een vraag? Dan staat
onze klanten alleen maar toeneemt.”
F 046 - 400 01 05
het deskundige personeel altijd voor hem klaar.
6 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
BEDRIJFSREPORTAGE
Korte lijnen, zowel naar de klant als naar het personeel. Als het moet zijn ze 24 uur per dag bereikbaar. Ze doen alleen waar ze goed in zijn en doen dat zo goed mogelijk. Een portret van Krekels Uitzendgroep, een groeiend uitzendbureau met het hart op de juiste plaats Tekst: Leon IJzerman (Van Zandvoort Media)
voor de klant en voor het personeel.
Fotografie: Jos Nelissen
“We doen waar we goed in zijn en dat zo goed mogelijk”
Menselijk maatwerk
D
en vriendelijkheid, zeer hard werken en
strenger zijn dan in Duitsland. Omdat we
Bovendien, in 2006 waren wij het snelst
zeker geen 9 tot 5 mentaliteit. In onze
ons in hen kunnen verplaatsen en een
groeiende uitzendbureau van Nederland,
kernmarkten kennen ze dat ook niet,
probleem oppakken, werken ze graag
wij bekleden de 8e plaats als het gaat om
in 2002 met het uitzenden van horeca-
dus selecteren we daar onze mensen op.
voor ons. We denken aan de andere kant
uitzenden/detacheren in de bouw en de
personeel. Al snel kwamen daar andere
Op die basis kunnen we namelijk met de
ook mee met de klant, met diens situatie
48e plaats in algemeen uitzenden en
diensten bij, want een 9 tot 5 mentaliteit
hele club één vuist maken. We hebben
als uitgangspunt. Als dat betekent dat
detacheren. Als je zover bent gekomen
kenden zowel de gebroeders Krekels als
verstand van al het werk waar we
onze mensen zich daarvoor extra flexibel
wil je niets aan het toeval overlaten.
hun personeel niet. Wel flexibiliteit,
personeel voor inzetten, ook de recep-
moeten opstellen, moet je hen daar wel
Daarom nodigen we de fiscus zelf uit
en wat volgde in een periode van laag-
tioniste heeft kennis van de bouw, de
toe in staat stellen. We hebben in Venlo
om ons te komen doorlichten, we hebben
conjunctuur was de gedurfde uitbouw
horeca of packaging. Wat we niet kunnen
een project waar Hongaren groente en
alle benodigde certificaten en houden
van een organisatie met dertien
garanderen doen we ook niet. We gaan
fruit sealen. Dan moet je ook zorgen
ons aan alle regels. Daarin lopen we
vestigingen in vijf landen, met werk
voor de lange termijn dus moet je eerlijk
voor vervoer, arbeidsvoorwaarden en
volgens hen ‘prachtig in de pas’. Dat moet
voor 700 mensen. Krekels bedient met
zijn tegenover je klanten. ‘Ontzorgen’ is
huisvesting. Iemand die geen sofi-nummer
ook wel, met je eigen naam achter je
zowel laaggeschoold als hoger opgeleid
een gevoel dat omslaat in bezorgdheid
of bankrekening heeft, nemen we
bureau kunnen we ons niet veroorloven
personeel onder andere de bouw,
als je beloftes niet kunt waarmaken.”
onder de arm en regelen zelf dat ze
om een steekje te laten vallen.”
avid en Frank Krekels begonnen
goed aan de bak kunnen. We laten ze
call-centres, de gezondheidszorg en de Zorg uit handen
de benodigde certificaten halen,
“Dat ontzorgen geldt ook voor ons
regelen verzekeringen en doen zelfs
Krekels Uitzendgroep
Ontzorgen en waarmaken
personeel, op allerlei gebieden. Als je
hun belastingaangifte.”
Milaanstraat 120
Vanuit het ‘hoofdkwartier’ in het Fortuna
een internationaal uitzendbureau hebt,
stadion in Sittard bedrijven David en
moet je op de hoogte zijn van verschillen
Geen verrassingen
T 046 - 411 31 01
Frank samen met 40 collega’s een kei
in cultuur, beleving en regelgeving. Een
“Als dienstverlener moet je je bedrijf op
[email protected]
van een dienstverlenend uitzendbureau.
steigerbouwer uit Leipzig moet er even
je reputatie kunnen uitbouwen, dus wil
www.krekels.nl
Frank Krekels: “Onze basis is eerlijkheid
aan wennen dat de regels in Nederland
je geen vervelende verrassingen.
verpakkingsindustrie.
6135 LH Sittard
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 7
Tekst: Maud Gerards (Van Zandvoort Media) Fotografie: Jos Nelissen
De Jonge Bedrijven Sociëteit (JBS) is een organisatie voor en door jonge ondernemers in Limburg. De 300 leden tellende sociëteit blijft groeien en de uitbreiding naar Midden- en Noord-Limburg komt eraan. Iedereen die nog geen vijf jaar staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel kan lid worden. Hoofddoel van de JBS is het steunen van beginnende ondernemers door middel van informatie, educatie en netwerken.
Jonge Bedrijven Sociëteit heeft de toekomst JBS-voorzitter Loek Bergstein
L
oek Bergstein staat sinds 2005 als voorzitter van het bestuur aan het roer van deze organisatie. Hij begon zijn carrière als ondernemer met een vastgoedbedrijf. Inmiddels is hij ook werkzaam als recreatiemakelaar en begeleidt mensen die op zoek zijn naar een huis in het buitenland. “Voorheen zat ik in de activiteitencommissie van de sociëteit. Ik wilde op mijn eigen manier een bijdrage leveren aan de organisatie. Anderhalf jaar nadat ik de activiteitencommissie betrad en ook als voorzitter had geleid, werd ik gevraagd om voorzitter van de JBS te worden.”
Toekomst “Op dat moment heb ik mezelf en de organisatie meerdere doelen gesteld. Als je aan een voorzitterschap begint, moet je het ook goed doen. Ik zag dingen waaraan kan worden gewerkt. Bijvoorbeeld meer gebruikmaken van je gunstige ligging, dicht bij de Belgische en Duitse grens. De Euregio biedt vele mogelijkheden voor ondernemers, daar moeten we meer mee doen. Ook wil ik tijdens mijn voorzitterschap werken aan een betere omgang met de media. Maar het allerbelangrijkste was voor mij een uitbreiding naar Midden- en Noord-Limburg. Vooral in deze gebieden komen er veel nieuwe leden bij. De leden uit NoordLimburg moesten altijd ver reizen om op onze bijeenkomsten te komen, maar de zaken lopen goed. Eind dit jaar zal ‘JBS goes North’ volledig op poten staan.”
Activiteiten De JBS organiseert twaalf activiteiten per jaar. Deze variëren van ledenavonden tot workshops door speciale gasten. “Voor ons is het krijgen van informatie en het opdoen van kennis het belangrijkst tijdens de bijeenkomsten. Gasten die wij uitnodigen, voegen dan ook iets toe aan de activiteit en hebben een boodschap voor de leden. Op 3 september ontvingen wij Wim van der Leegte, president-directeur van de VDL Groep. Een man met een visie en een verhaal. Daar kunnen onze leden veel van leren.”
8 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Het goede doel JBS-leden betalen €140,- ex btw aan contributie per jaar. Hiermee worden de kosten van de activiteiten deels
Op de agenda staat ook een Chinese avond. Hier worden de mogelijkheden getoond tot zaken doen in dit land. “Wij proberen zo veel mogelijk duidelijkheid te geven over de mogelijkheden van grensoverschrijdende projecten of samenwerking. Voor leden is het een goede manier om zich hierin te verdiepen. Dit jaar zal de JBS zich op een bijzondere wijze aan de ondernemers in Limburg en de Euregio presenteren tijdens de Bedrijven Kontakt Dagen 2007 in het MECC in Maastricht. Een bezoek aan het JBS-plein daar is zeker de moeite waard. Hier zal tevens een nieuwe uitgave van het JBS- magazine worden gepresenteerd.”
Leden Naast de inspanningen in de aanloop naar de BKD worden geregeld activiteiten en netwerkborrels georganiseerd met Duitse en Belgische partners. “Deze zijn bedoeld voor leden, maar introducés zijn welkom. Zij maken kennis met onze organisatie en worden voorgesteld aan bepaalde leden. De drempel om op iemand af te stappen wordt verlaagd, waardoor het een stuk makkelijker wordt je eigen netwerk op te bouwen.” Leden mogen ook zelf voorstellen doen voor extra activiteiten. “Eén van onze leden uit de advocatuur kwam met het initiatief om een zitting na te spelen. Dit is voor veel leden erg leerzaam, want zo doen ze kennis op over de gang van zaken in de rechtszaal. Een ondernemer moet op veel gebieden verstand van zaken hebben en door deze extra bijeenkomsten leer je iets over het vak van anderen.”
Goede begeleiding “De JBS wil een goede begeleider zijn voor beginnende ondernemers en als één ding belangrijk is, dan is het wel het opbouwen van een netwerk. Vroeger stond je er als ondernemer alleen voor. Je werd in het diepe gegooid en er was haast niets om op terug te vallen. Door als ondernemers de krachten te bundelen, wordt het makkelijker om je eigen weg te vinden.” Oudere leden hoeven tegenwoordig niet meer de sociëteit te verlaten als ze langer dan vijf jaar lid zijn van de Kamer van Koophandel. “We zijn erachter gekomen dat de leden die al langer
gedekt. Af en toe wordt een extra bijdrage gevraagd. De opbrengst van de speciale activiteiten waarvoor die extra bijdrage wordt gevraagd, gaat vaak naar een goed doel. Leden mogen hiertoe zelf met voorstellen komen. De organisatie kijkt of het goede doel geschikt is om te steunen. Op die manier hebben de leden een leuke en leerzame avond en ontvangt het goede doel een leuk bedrag.
meedraaien als coach gaan fungeren. Starters kunnen bij hen terecht met vragen. Zij hebben tenslotte de ervaring. Bovendien vormen de ondernemers een klankbord voor elkaar, iedereen heeft zijn eigen kijk op zaken.”
Samenwerking Maar hoe goed de begeleiding van de JBS ook is, veel kennis opdoen tijdens je opleiding is het halve werk. “Daarom werken wij ook nauw samen met de Universiteit van Maastricht en de Hogeschool Zuyd. De JBS geeft vaak workshops en masterclasses over ondernemerschap voor bepaalde opleidingen. Alle kennis die al op school kan worden opgedaan, is mooi meegenomen.” Op korte termijn zal de JBS starten met de organisatie van eigen workshops en seminars voor de leden van de ‘JBS-Academy’. Behalve met verschillende opleidingen heeft de JBS ook goede relaties met de gemeenten in Limburg. “Gemeenten hebben zelf voordeel bij het ontstaan van nieuwe bedrijven. Daarom steunen zij de JBS en daarmee ook de startende ondernemers. Door deze steun kunnen wij functioneren als een platform voor de jonge ondernemers in Limburg, waarop zij van ons en van elkaar kunnen leren en waar ze kunnen rekenen op een goede begeleiding tijdens de eerste jaren van hun ondernemerschap. Er is binnen de JBS nog voldoende dynamiek aanwezig. Mede door de groeiende samenwerking binnen en buiten de landsgrenzen heeft de JBS een mooie toekomst voor de boeg, want samenwerking leidt altijd tot verdere groei en ontwikkeling,” besluit Loek Bergstein.
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 9
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Op dinsdag 9 en woensdag 10 oktober 2007 vindt hét netwerkevenement Bedrijven Kontakt Dagen (BKD) Limburg weer plaats in MECC Maastricht. BKD Limburg is met maar liefst 20.000 m2 aan beursoppervlakte en de
Bedrijven Kontakt Dagen Limburg 2007
Ontmoet heel zakelijk Limburg in twee dagen tijd
dit jaar naar verwachting 8.500 bezoekers het grootste evenement voor het
vinden op het Personeels Paviljoen op BKD Limburg. Wilt u meer weten over
(Eu)regionaal netwerkend
MATCH@MECC of een vacature plaatsen?
MKB.
Neem dan contact op per email via
[email protected].
Bedrijven Kontakt Dagen presenteert: MATCH@MECC!
Branchepaviljoens
BKD Limburg – internationaler dan ooit
Tijdens de BKD Limburg introduceert
Uit onderzoek is gebleken dat bezoekers
Voor de komende BKD Limburg zijn er een
MECC Maastricht een nieuwe dienst om
gerichter en efficiënter geïnformeerd willen
aantal grensoverschrijdende partnerships aan-
werkgevers en werkzoekenden bij elkaar
worden op beurzen. Door deze trend zijn er
gegaan. Zo worden er bijvoorbeeld seminars
te brengen. Bedrijven uit alle branches
nu een aantal paviljoens en pleinen vanuit
georganiseerd in de Duitse en Franse taal in
van het MKB kunnen lid worden van
bepaalde branches zelf geïnitieerd. Dit innova-
samenwerking met de Euregionale Kamers van
MATCH@MECC. Zo kunt u tegen een geringe
tieve concept geeft de bezoeker meer over-
Koophandel en EURES. Een andere partner van
vergoeding vacatures plaatsen op
zicht, zodat hij of zij veel sneller en gerichter
de beurs is de Waalse evenknie van BKD Lim-
www.bkdlimburg.nl en in de dagbladen van
de informatie kan verzamelen waar behoefte
burg, de beurs “Initiatives” die eind oktober
media partner Media Groep Limburg op
aan is.
plaatsvindt in Luik.
een gezamenlijke pagina. Daarnaast krijgen Members van MATCH@MECC een apart
Woensdag 10 oktober –
plekje op de beursvloer om hun bedrijfs-
Euregionale programma’s en ontvangsten
profiel en natuurlijk ook hun vacatures ken-
Op woensdag 10 oktober staat het programma
baar te maken. Voorafgaand aan de beurs
in het teken van de Euregio. Naast de works-
worden werkzoekenden aangesproken
hop over Grensoverschrijdende arbeidsmobili-
door de kranten Het Limburgs Dagblad en
teit van 15.00 – 17.00 uur zijn er workshops in
Dagblad de Limburger.
de Engelse, Duitse en Franse taal georganiseerd om zakelijke bezoekers uit het grensgebied aan
Op de beurs stelt MECC Maastricht vervol-
te kunnen trekken.
gens interviewruimten ter beschikking waar aanbieders en werkzoekenden met elkaar
ruimte voor bedrijven die in de breedste zin van het woord actief zijn in de ICT branche. Het ICT Loket is gastheer van het ICT Plein. Naast het ICT Plein en het Innovatieplein zijn er brancheclusters in de categorieën: Bouw, Techniek,
Bedrijven Kontakt Dagen
Facilitair, Media, Financiële Dienstverlening.
Limburg 9 en 10 oktober 2007
Interesse om aan MATCH@MECC
Openingstijden:
deel te nemen?
14.00 uur – 22.00 uur
Zowel deelnemers als niet-deelnemers aan
MECC Maastricht
BKD Limburg kunnen MATCH@MECC bezoeken
Telefoon 043 - 383 83 83
of eraan deelnemen. U kunt MATCH@MECC
www.bkdlimburg.nl
het ONDERNEMERS BELANG
in kontakt kunnen komen. MECC Maast-
De Bedrijven Kontakt Dagen Limburg vinden
richt zorgt ook voor een omlijstingspro-
plaats in MECC Maastricht op dinsdag 9 en
gramma voor MATCH@MECC met o.a. stijl-
woensdag 10 oktober 2007. Openingstijden zijn
en kleuradvies voor sollicitanten en andere
van 14.00 uur tot 22.00 uur. Meer informatie
tips ter bevordering van de sollicitatie.
op: www.bkdlimburg.nl
Zo is er een ICT Plein op de BKD Limburg, met
10 ❘
De BKD brengt zakelijk Limburg bij elkaar.
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Het zal u niet ontgaan zijn dat Van Gansewinkel en AVR de krachten hebben gebundeld. Onder de naam Van Gansewinkel wordt de afvaldienstverlening
Afval? Altijd een oplossing.
voortgezet en onder de naam AVR alle activiteiten op het gebied van het duurzaam verwerken van afval. Beiden blijven een oplossing bieden voor uw afval.
D
oor het samengaan zijn dagelijks
meer dan 6.000 medewerkers in 9 landen actief om alle klanten optimaal van dienst te zijn. Als klantgerichte, innovatieve en dienstverlenende organisatie denken ze nog steeds mee met opdrachtgevers en hebben voor elke afvalvraagstuk een oplossing.
Scheiden van afval is zeker lonend Het is een misverstand om te denken dat
opwekking van energie en als laatste mogelijk-
naar economische en milieueffectieve toe-
het scheiden van afval geen zin heeft.
heid storten. Dankzij afvalscheiding vindt ruim
passingen van de restfractie. Om hierop in
Sommige mensen verkeren zelfs in de veron-
de helft van het huishoudelijke afval in de vorm
te spelen, heeft Van Gansewinkel Limburg
derstelling dat alles uiteindelijk toch weer op
van een nuttige toepassing zijn weg terug
op- en overslaglocaties. Van Gansewinkel
een grote hoop komt. Ten onrechte. Scheiding
naar de consument. Schoolkinderen worden
sorteert en bulkt het afval; transporteert het
van afval loont wel degelijk.
hierover al vroeg onderwezen.
met volle vrachtwagencombinaties naar diverse verwerkers. Hiervan profiteert het milieu.
In 1995 werd 35 procent van het huishoudelijk afval gestort. Nu is dat nog maar 3 procent!
Milieu
De resterende stortplaatsen - zo'n vijfentwintig
Van Gansewinkel zamelt het afval niet alleen in
Integriteit
- raken vol en er komen geen nieuwe bij.
bij burger, overheid, instellingen en bedrijven,
Afval is een zaak van vertrouwen. Dat vertrou-
Uitgangspunt bij de verwerking van afval is
maar heeft ook een aantal milieustraten.
wen moet Van Gansewinkel elke dag weer ver-
nog altijd de 'ladder van Lansink' uit 1979,
Van Gansewinkel reikt ondernemers eveneens
dienen, door innovatieve en vooral praktische
genoemd naar het gelijknamige Tweede
de helpende hand bij het opzetten van een
(totaal)oplossingen aan te dragen voor zowel
Kamerlid. Het beste is - uit een oogpunt van
eigen afvalmanagement. Ze regisseren, indien
eenvoudige als uiterst complexe vraagstukken.
duurzaamheid - te voorkomen dat afval ontstaat.
gewenst, de hele keten van analyse, reductie,
Maar ook door te voldoen aan de wettelijke
Daarna volgen hergebruik van producten of
inzameling en recycling tot en met de eindver-
materialen, recycling, verbranding voor de
werking en registreren cq. rapporteren de
Alle locaties (Venlo, Weert,
vergunningen.
effecten die het afvalbeleid heeft op de totale
Roermond, Echt, Geleen,
Om deze doelen optimaal na te kunnen stre-
organisatie.
Heerlen, Maastricht)
ven, wordt binnen de onderneming veel belang
Aan de hand hiervan kan de klant snel zien of
bereikbaar via:
gehecht aan de zogeheten ‘vijfsterrendienst-
regelgeving en te beschikken over de juiste
verlening’. Dit concept is gebaseerd op de vijf
de genomen maatregelen het gewenste effect hebben. Dat Van Gansewinkel aandacht
Postbus 78
pijlers klantgerichtheid, integriteit, vakman-
besteedt aan het reduceren en de recycling van
6100 AB Echt
schap, veiligheid en innovatie. Mede hierdoor
afval, klinkt misschien tegenstrijdig. Toch wordt
Telefoon 0475 – 41 68 68
voldoet Van Gansewinkel als een van de meest
eerst geprobeerd het ontstaan van afval te
Fax 0475 – 41 68 69
innovatieve spelers op de Europese markt
voorkomen of de hoeveelheid te verkleinen.
info_limburg@
van totale afvalverwerking aan alle geldende
Daarnaast vindt voortdurende studie plaats
vangansewinkel.com
Europese en nationale wet- en regelgeving.
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 11
Advies
Arbeidsmarkt
Tekst: Mario D’Achille
We herkennen allemaal de grote vraag naar personeel. De tijd die werkgevers nodig hebben om geschikt personeel te vinden, is fors toegenomen. Vacaturesites schieten als paddestoelen uit de grond. De grenzen gaan open, toch blijven de vacatures openstaan. Een fenomeen dat in tijden van economische groei pijnlijk zichtbaar wordt en wellicht, door de vergrijzing, niet meer in zijn geheel zal verdwijnen.
Krapte komt voort uit de grenzen die u zelf stelt ■
S
inds medio 2004 daalt de werkloosheid in de Europese Unie. In mei 2007 telde de Europese Unie 15,9 miljoen werklozen, 2,3 miljoen minder dan in 2006. Duitsland, Polen en Frankrijk namen meer dan twee derde van deze daling voor hun rekening. In landen als Portugal, Hongarije en Roemenië nam de werkloosheid toe. De seizoensgecorrigeerde werkloosheid in Nederland was in mei 2007 de laagste van alle 27 lidstaten in de Europese Unie. Met 3,2% scoorde Nederland zeer goed ten opzichte van de 7,0% van de Europese Unie. Landen als Slowakije en Polen hebben met meer dan 10% de hoogste werkloosheid. Maar ook onze buurlanden Duitsland en België kennen een relatief hoge werkloosheid van circa 7%. Als we naar de doelgroep van 15 – 24 jaar kijken scoort Nederland met haar 5,7% weer het beste ten opzichte van 15,9% van de Europese Unie. In Griekenland, Frankrijk, Roemenië en Polen zijn meer dan 20% van de jongeren tussen 15 – 24 jaar werkloos. Duitsland en België scoren hier respectievelijk 12% en 18%. Cijfers die ons aan het denken zetten. Nederland heeft een prima arbeidsklimaat, de Europese Unie telt 15,9 miljoen werklozen en toch blijven de bedrijven schreeuwen om personeel. Je zou kunnen stellen dat we de vacatures hebben en de lidstaten de toekomstige medewerkers. Is het dan zo eenvoudig als het lijkt? Het spreekt voor zich dat je niet alle vacatures met
12 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Mario D’Achille, Operationeel Manager
deze mensen kunt invullen. Echter een overgroot deel van de vacatures zou je prima op deze wijze kunnen aanpakken. Met meer dan 1500 medewerkers uit de Europese Unie, onder andere werkzaam in de logistiek, in de levensmiddelenindustrie en bij productiebedrijven hebben wij al bewezen dat het werkt. En we spreken niet alleen van ongeschoold personeel, we spreken onder andere ook over reach- en heftruckchauffeurs, vrachtwagenen buschauffeurs, machinebedienden, operators, monteurs en callcenter agents. Het is dus eenvoudig! Of toch niet? Nee, helaas niet. Allereerst begeef je je op een deel van de arbeidsmarkt dat vele malafide bureaus kent. Goede en betaalbare huisvestiging vinden is zeer moeilijk. Echter de grootste uitdaging is de bereidheid van bedrijven om medewerkers uit de Europese Unie toe te laten; de bereidheid om processen aan te passen voor deze doelgroep. Het openstellen van de grenzen ziet werkend Nederland ook als een bedreiging; de angst dat deze mensen het werk “pikken“ van de Nederlanders. Ik ben ervan overtuigd dat wij als land in staat zijn om met onze ondernemers- en handelsgeest, de krapte op arbeidsmarkt succesvol te bestrijden. Het antwoord op deze vraag vinden wij, mijns inziens, in Europa. Je mag dus concluderen dat we vanuit de Europese gedachte te maken hebben met een relatieve krapte op de arbeidsmarkt. De krapte komt vooral voort uit de grenzen die U zelf stelt …..
Tempo-Team Werknet Wilhelminaplein 10 6041 CD Roermond 0475 – 34 11 12
BEDRIJFSREPORTAGE
Je voelsprieten uitzetten, in de praktijk signaleren waar je klanten behoefte aan hebben en dat vertalen in een gamma aan kwaliteitsproducten. “Je hoeft niet per se het wiel opnieuw uit vinden. Soms is het gewoon een kwestie van verbeteren wat er al is en goed nadenken Tekst: Olga Steen (Van Zandvoort Media)
over wat je klanten wensen,” aldus Michèl van Mil, directeur van RENTidee, hèt
Foto: Jos Nelissen
verhuurbedrijf van (tijdelijke) units in alle mogelijke uitvoeringen en maten.
R
ENTidee is als onderneming
voortgevloeid uit Milcon, al jarenlang één van de grote spelers in de markt van hef- en hoogwerksystemen in Nederland, België en Duitsland. Michèl
Directeur Michèl van Mil
van Mil over het RENTidee is ontstaan: “Milcon is een succesvol familiebedrijf dat in de jaren tachtig gestart is. Doordat mijn vader, broer en ik voor Milcon veel op fabrieks- en industrieterreinen kwamen, werden we geconfronteerd met tal van andere verzoeken. Bijvoorbeeld voor tijdelijke verblijfsunits. Wij gingen op zoek naar een leverancier van dergelijke units en verhuurden ze dan weer aan onze klanten. Die unitverhuur nam op een zeker moment dusdanige vormen aan, dat we er serieus mee aan de slag wilden. In 2004 besloten we een nieuwe onderneming te starten: RENTidee. We zijn zelf verblijfsunits gaan leveren, veel moderner, mooier en veelzijdiger dan wat op dat moment te krijgen was. RENTidee heeft nu een totaalaanbod in het creëren van ruimtevoorzieningen.”
Voor gebruik tot drie jaar RENTidee stoelt op drie pijlers: de semi-permanente bouw voor gebruik van units tot drie jaar, de semi-permanente
RENTidee
Huisvesting op maat
bouw voor gebruik langere tijd en de tak evenementen. In het eerste geval richt RENTidee zich op de industrie en projecten op locatie waarvoor tijdelijk onderkomen gewenst is. Denk hierbij aan tijdelijke kantoorruimtes, winkels,
jaar, verhuurt RENTidee hoogstaande
balkon. Alles kan en ziet er even fraai
werkzaamheden voor Milcon gezien
apotheken, banken, scholen of andere
kwaliteitsunits met de uitstraling van
uit. Op de foto’s op onze site weet je
waar de klanten behoefte aan hadden.
overheidsinstanties. Niets aan deze
een vaste bestemming. “Het kan
niet wat je ziet!,” aldus Michèl van Mil.
Die behoeften en wensen hebben we
units doet denken aan de ouderwetse
bijvoorbeeld zijn dat een grote onder-
vierkante keet; het zijn stuk voor stuk
neming een opdracht heeft gekregen
Evenementen
ervan overtuigd dat we niemand met
moderne verblijven in elke mogelijke
van een bedrijf waarbij hij in de buurt
RENTidee is ook een goede partner bij
lege handen hoeven weg te sturen. De
uitvoering, voorzien van alle gemakken,
wil zitten, op het terrein van de klant.
de organisatie van grote evenementen.
klant vraagt, wij leveren!”
zoals verwarming, airconditioning,
Dan wil hij daar tijdelijk, maar toch voor
Van kassa-units tot toiletgroepen en
elektra, interieur, enzovoort.
langere tijd, een opslagplaats en/of een
doucheruimtes, van lichtmasten tot
kantoor neerzetten. RENTidee kan daar
aggregaat. Ja, zelfs de bekabeling en
Rent idee
Voor gebruik langere tijd
in alle vormen en maten voor zorgen.
vervoersmogelijkheden zoals kleine
Nusterweg 105
Voor grotere ondernemingen en project-
Een gebouw met verdiepingen, waarbij
terreinauto’s, kan RENTidee leveren.
6136 KT Sittard
aannemers die vervangende ruimte
units aan elkaar worden geschakeld,
“Dat is ook het hele idee achter
T 046 - 420 32 62
zoeken voor een termijn van vijf tot tien
met kantine, toiletruimtes, glaspui of
RENTidee. Wij hebben tijdens onze
14 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
vertaald in een totaalpakket. Ik ben
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Tekst: Leon IJzerman (Van Zandvoort Media) Fotografie: Jo Houben
Bij de salarisstrook ligt het fundament voor verantwoord ondernemerschap. Of uw medewerkers zich er
Arbeid als voorwaarde
daadwerkelijk bewust van zijn, dat is nog maar de vraag, zij verwachten gewoon dat u alles geregeld heeft en een aantal goede regelingen heeft getroffen. Gelukkig zorgt uw salarisadministrateur daarbij voor de lasten en krijgt u de verlichting. Is dat niet zo, lees dan vooral even verder.
O
p de salarisstrook komen uw inspan-
ningen op het gebied van personeelsmanagement samen, zoals een overwerkregeling, onkostendeclaratie en diverse premies. U wilt dat uw personeel er tevreden over is, maar ook dat de onderneming er wel bij vaart. Uitbesteden kan voor de gulden middenweg zorgen. Een goed kantoor houdt u daarnaast nog eens op de hoogte van veranderingen en geeft keuzes in arbeidsvoorwaarden die aansluiten op het karakter van de onderneming. Zo blijven
Geert-Jan Doms van Delta Payroll & HR in
Geert-Jan Doms:
Die niet weglopen als een HR medewerker van
medewerkers tevreden en kan de onderneming
Born/Amersfoort beaamt dit. “Wij combineren
Uitbesteden kan voor de
de klant hen belt met een lastige vraag over
met een gerust hart vooruit.
HR diensten en Salarisverwerking. Natuurlijk zit
gulden middenweg zorgen
complexe regelgeving.” Met het strookje als
veel van ons werk tussen het eerste bedrag op de
basis à 5 jaar geleden is Delta Payroll Services
Totale partner
strook en het nettoloon,” vertelt hij. “Maar we
begonnen. Het bureau is gegroeid tot een
Goed werkgeverschap zit natuurlijk niet alleen
doen steeds meer interim management, waarbij
allround dienstverlener. Het biedt passende HR
in moderne software, of in het beste arbeids-
we de lijnen voor gedegen personeelsmanage-
software, detacheert HR & Salarisspecialisten,
voorwaardenpakket. Het betekent ook op tijd
ment uitzetten, of een verandertraject doorvoe-
voert managementrapportages uit en zorgt
anticiperen op veranderingen in wetgeving of
ren. Voor de rest doen we alles op fiscaal gebied,
voor de volledige verwerking van personeels-
het bieden van een oplossing als een bedrijf in
arbeidsrecht en salarisverwerking. We kijken
en salarisadministraties, ook voor andere admi-
groei een regeling moet aanpassen. Op alle
naar de specifieke bedrijfssituatie en adviseren
nistratie- en accountantskantoren. “We nemen
gebieden de zaakjes goed geregeld hebben.
dan pas over een (nieuw) personeelshandboek,
de hele zorg uit handen, bijvoorbeeld als er
Maar de doorsnee administrateur/accountant
of over totaal nieuwe arbeidsvoorwaarden.”
medewerkers zijn die in meerdere landen werken. We verzorgen maatwerk in salarisadminis-
kan niet van alle markten thuis zijn. Want wat
tratie en richten ons met name op advies, over
als u het werkterrein verlegt door kansen in de
Maatwerk in salarisadministratie
markt, en een deel van het personeel daardoor
“Als het bedrijf in een verandertraject zit, kun-
Delta Payroll & HR
het beleid en over het kostenplaatje.
onder een andere cao gaat vallen? Of als de
nen we ook goed meedenken. Dat is het mooie
Kapelweg 32
Meegaan met de tijd is de sleutel voor ons werk,
software die u voor een prikkie kocht, toch veel
van een brede partner, die bijt zich vast in de
6121 JC Born
daarom bieden we al veel diensten online aan,
meer tijd kost omdat eerst de hele database
personeelsadministratie over de hele linie.
Telefoon 046 – 481 82 60
zoals verzuim- en verlofadministratie. We zijn
gevuld moet worden? Dan heeft u meer aan
Want ze zijn er best hoor, die meedenken en
[email protected]
het onze klanten verplicht om ze het beste aan
een totale partner in HR dienstverlening.
niet zelf gaan zitten wachten tot u hen belt.
www.deltahr.nl
te bieden.”
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 15
Mr. Harry Loozen van de KvK Limburg Noord en KvK Zuid-Limburg Een mens die zijn of haar talenten ontwikkelt en benut, ondervindt daarvan levensvreugde en heeft de grootste kans om in de maatschappij waarde toe te voegen. Een maatschappij die dat organiseert, haar inwoners daartoe stimuleert en zich economisch ontwikkelt in overeenstemming met natuurlijke bronnen en profielen, heeft de grootste kans op het binden en boeien van talentvolle mensen. Daarmee is de wederzijdse afhankelijkheid van inwoners, onderwijs en bedrijfsleven geschetst, maar ook de uitdaging om onderwijs, talent en arbeidsmarkt zo goed mogelijk op elkaar aan te laten sluiten. Een vwo-leerling die talent heeft om arts te worden moet
Frans van der Linden van Bakker Someren Beton Ik heb een ambachtelijk prefab betonbedrijf en ja, het is moeilijk om goede ambachtmensen te vinden. Naar mijn mening moeten leerlingen van het vmbo vanaf het eerste leerjaar in contact komen met het ambachtsvak, bijvoorbeeld één dag in de week werken, roulerend bij verschillende bedrijven. Hier leren ze meer dan in het praktijklokaal op school. Hier wordt al iets mee gedaan, maar te weinig. De bedrijven moeten deze leerlingen dan
16 ❘
En als die bron is uitgeput volgen vanzelf de Esten, Letten, Litouwers, Hongaren en Roemenen. In overnameland wordt volop gezocht naar bedrijven met vakmensen in dienst: installatiebureaus, bouwbedrijven, uitzendbureaus en detacheringsbedrijven van technisch personeel. Hoofdprijzen worden betaald voor dit soort bedrijven. Heeft u vakmensen in dienst en vindt u het mooi geweest, bied dan nu uw bedrijf ter overname aan en geniet van de schaarste in de markt.
het ONDERNEMERS BELANG
andere kennis en vaardigheden opdoen dan een vmbo-leerling die talent heeft om kantonnier te worden. Daartoe moet, ná het aanleren van basiskennis en -vaardigheden in het primair onderwijs, het onderwijsaanbod zo snel mogelijk in die ontwikkeling worden aangepast aan leervermogen. Mensen moeten in een omgeving waar ze zo goed mogelijk gedijen (gelijkgestemden, gelijk getalenteerden, gelijk geïnteresseerden) onderwijsaanbod krijgen dat past, uitdaagt, vormt en voorbereidt op de arbeidsmarkt. Dus zo snel mogelijk terug naar differentiatie in scholen waar concrete kennis en basisvaardigheden worden aangeleerd en waar de leerling zich thuis voelt en trots op is. Of de naam ambachtschool daartoe bijdraagt is de vraag, maar de afkorting vmbo met daaraan toegevoegd een onbetekenende subafkorting biedt niet die herkenning, identificatie en helderheid die past. Misschien biedt de term ‘vakschool’ of ‘gildeschool’ een veel betere basis.
wel ambachtelijke vakken laten uitoefenen en niet laten vegen, poetsen of rotklusjes laten uitvoeren. Betrek daarnaast de ondernemers bij de invulling van de praktijkleerstof en je creëert een betere aansluiting op de praktijk. Frustrerend is dat deze ondernemer hier graag zijn bijdrage aan wil leveren maar tevergeefs al twee jaar lang probeert stagiaires te krijgen voor de timmerwerkplaats. De eerste stap zal dan ook de verbetering moeten zijn van het contact tussen bedrijfsleven en onderwijs, de leraar naar de fabriek halen.
■ Frans van der Linden
Rob P. Beeren van Diligence Een goed idee, dat vmbo-vakcollege. Ik hoop alleen dat dit uitstekende initiatief op tijd genomen wordt. En dat we niet over 5 jaar met een overschot aan vakmensen zitten in een recessie. Gelukkig kunnen we altijd vertrouwen op het vrije marktmechanisme: wat schaars is, daar wordt om gevochten en wie het heel graag wil hebben, betaalt de hoogste prijs. Heerlijk om nu vakman te zijn! We worden overspoeld door Poolse vakmensen, die voor hun doen binnenlopen.
■ Rob P. Beeren
De komende jaren wordt een tekort van 100.000 technici verwacht. Het onderwijs sluit niet goed aan op de praktijk waar het bedrijfsleven om vraagt, met als gevolg een groot gebrek aan vakmensen. Een ernstig probleem voor veel Nederlandse bedrijven. Hans de Boer, ex-voorzitter van MKB Nederland en voorzitter van de Taskforce Jeugdwerkloosheid, komt met de oplossing. Met het zogeheten vmbo-vakcollege wil hij de ambachtsschool opnieuw invoeren. Dit jaar al wordt een proef gestart. Ouderwets of innovatief? Zijn er andere manieren om de kloof tussen onderwijs en arbeidsmarkt te overbruggen? Hoe komt een ondernemer aan vakmensen? Het woord is aan ons panel.
■ Mr. Harry Loozen
Ondernemerspanel
Terug naar de ambachtsschool?
■ Robert van Rijswijck
Ik begroet daarom de oplossing van Hans de Boer als één die mogelijk werkt. Echter, de praktijkervaring krijg je in de loop der jaren alleen door met open ogen (en oren) in die praktijk te werken. De theoretische ondergrond is slechts een startpunt. De schoolverlater moet zich realiseren dat met het behalen van zijn diploma de studie niet voorbij is, maar net begint.
Frank Beckers van Proint-Management Kom maar op met die ouderwetse ambachtsschool of lts! Geef de jongelui, die een vak willen leren, de opleiding waar zijzelf en het bedrijfsleven zo hard om vragen. Weg met de theoretische ballast, degenen die daar behoefte aan hebben stromen vanzelf wel door naar het vervolgonderwijs (dus zullen hoogstwaarschijnlijk ook de mts en de mavo het daglicht weer gaan zien). Maar alleen met het reanimeren van de ambachtsschool zijn we er nog niet. Het Nederlandse
Hans van der Waerden van Commit Misschien wel een ouderwetse oplossing. Terug bij af. Echter, in dit geval kan ouderwets zeer effectief zijn. Dus zo je wil, een ouderwetse oplossing kan dus zeker innovatief zijn. Vakmensen binnenhalen kan op verschillende manieren. Terug naar de ambachtsschool is er één van en absoluut een belangrijke, namelijk de totale arbeidsmarkt voor vakmensen structureel vergroten. De taart die groter wordt, kan dus over meerdere bedrijven verdeeld
beroepskeuze begeleiding rijst de vraag of we de juiste weg ingeslagen zijn. Het percentage van geslaagden die in hun eigen gekozen beroep aan de slag gaan, is bedroevend laag. Hebben ze een verkeerd beroep gekozen? Verkeerd voorgelicht? Sluit scholing niet aan bij het huidige bedrijfsleven? De wereld verandert. Hebben we nog werknemers nodig over 10 jaar? Wie wil er nog werken? Een robot? Het is aan ons om onze jeugd te coachen! In het belang van hun toekomst!
■ Richard Frenzel
Frans Steehouder van WerkDirekt uitzendbureau Bij de oude Grieken werden kinderen gestuurd naar vaklieden die voor de opleiding moesten zorgen. Deze methode heeft lang stand gehouden. Zie de opleiding van Rembrandt van Rijn. In het begin van de vorige eeuw is de kinderwet aangenomen en is kinderarbeid afgeschaft. In fabrieken werd misbruik gemaakt van deze goedkope arbeid en leidde dit niet tot opleiding van vaklieden. Echter met onze huidige methode van scholing en
Richard Frenzel FB van Accountantskantoor Frenzel & Weijers De aloude klacht, schoolverlaters hebben geen kennis van de praktijk, is zolang als ik mij kan herinneren gehoord. Het ligt voor de hand dat praktijkgericht onderwijs in combinatie met leerprojecten in het veld, voor sommige beroepen die kenniskloof verkleinen.
■ Frank Beckers
de waarde. Als bedrijf hoef je zo minder te investeren en krijgt er ingewerkt personeel voor terug, waarschijnlijk de enige manier om de kloof te overbruggen tussen onderwijs en bedrijfsleven. Nu is dit nog echt een probleem en dien je vaak personeel bij een concurrent te werven, dit is vaak een dure oplossing. In onze branche is het in ieder geval heel dun gezaaid in de regio. Dus wat mij betreft, ga snel aan de slag met het vmbo-vakcollege.
(lokale) bedrijfsleven zal vanaf het begin nauw betrokken moeten zijn bij het definiëren van de wensen. Passief toekijken en bij de eerste ‘levering’ alleen klagen is heel dom. Verder zal het bedrijfsleven de beloning voor deze vaklui aantrekkelijk moeten maken en zullen de vaklui zelf uiteindelijk een gelijke inspanning moeten kunnen (en willen) leveren dan hun buitenlandse vakbroeders die hier in Nederland hun heil zoeken. Het is dus eigenlijk gewoon noodzakelijk dat de ambachtsschool terug komt.
■ Hans van der Waerden
■ Frans Steehouder
Robert van Rijswijck van Rocom Telecommunicatie Voor de gemiddelde mkb’er is het altijd moeilijk om aan vakmensen te komen. Stagiaires moeten goed begeleid worden en dit is vaak al moeilijk in de mkbmarkt oftewel te duur, dit geldt ook voor het aannemen van schoolverlaters. Dus het idee van een vmbovakcollege oftewel samenwerking tussen vmbo en het regionale mkb bevordert de kwaliteit van deze schoolverlaters en hier zie ik dus echt de toegevoeg-
worden. Daarnaast is het zaak voor u en mij als ondernemer om het grootste stuk uit de taart te krijgen. En dat bereikt u door een aantrekkelijke werkgever te zijn of te worden. Hoe? Op vele manieren, maar denkt u eens aan een gericht loopbaanprogramma afgestemd op u als mkb ondernemer en afgestemd op uw werknemer die graag wil dat in hem of haar geïnvesteerd wordt. Opleidingen, training on the job of wellicht een vitaliteitscheck (gezondheidsindicator).
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 17
Fotografie: Elmer Nelis
Directeur Leon Beerendonk van Mediaan Heerlen:
“Je kunt klanten niet helpen als je hun business niet kent” “Mediaan heeft geen specifieke salesorganisatie, we hebben geen verkopers in dienst. Wel ervaren topadviseurs met kennis van zaken”, stelt Leon Beerendonk vast. “Bij ons werken hooggeschoolde ICT-toppers die zich als eerste steevast inleven in de business van de klant. Dat is ongelooflijk belangrijk, je kunt geen oplossingen aandragen voor klantproblemen als je die klant niet kent”, doceert hij.
D
bezetting, over kosten en baten. Kortom: om
zich beweegt. “Onze mensen staan met hun
klanten te helpen moet je een meer dan goede
laarzen in de modder en dat geldt evenzeer
kijk hebben op hun totale business hebben.
voor de directeur”, betoogt hij. “Dag in dag
vervolgt Beerendonk. “Je moet niet alleen zijn
Daarom moet je altijd en eerst zijn hele speel-
uit bouwen we hier verder aan onze expertise,
businessmodel kennen en zijn producten en
veld in beeld brengen.”
onze ervaring en know how. In vervolgprojec-
at inlevingsvermogen gaat ver”,
ten blijkt dat die eerder bewezen aanpak
diensten, maar ook de organisatie, leveranciers en de IT-oplossingen die hij heeft gekozen. Je
Leon Beerendonk is directeur van Mediaan, een
werkt. Immers: juist omdat we zo’n rijk gevulde
moet weten wie zijn klanten zijn en soms de
hoogwaardige dienstverlener op het gebied van
schatkamer hebben, kunnen we snel duidelijk
klanten daar weer van, de doelgroepen die hij
ICT. Het Heerlense bedrijf slaat de brug tussen
krijgen wat het probleem van onze klanten is
probeert te bereiken, zijn logistiek of het call-
de business van de klant en diens informatie-
en hoe we dat succesvol kunnen tackelen. Onze
center dat hij inzet. Je verdiept je in zijn concur-
technologie (IT). “Met als doel de prestatie, de
specialisten vervullen in dit proces een belang-
renten en het marktsegment waarin zij zich
performance van het bedrijf te verbeteren”,
rijke rol. We kiezen met hen het liefst voor life
bewegen. Je wil alles weten over de personele
vertelt Beerendonk enthousiast. “In een zo kort
time jobs. Door steeds opnieuw hoogwaardige
mogelijke doorlooptijd en met oog voor de kos-
en uitdagende topopdrachten binnen te halen
ten die dat met zich meebrengt. Daarvoor heb je
slagen we er in hen aan ons te binden. Daardoor
kennis van zaken nodig, ervaring, een kritische
blijft alle opgebouwde en vergaarde kennis in
instelling en ruggengraat. Klanten zijn het
huis en wordt ze steeds dieper. Toppers in de IT-
immers lang niet altijd met je eens.”
branche willen behalve voor een uitstekend
Mediaanspecialisten kunnen terugvallen op
salaris vooral werken aan uitdagende topop-
een schat aan ervaring. Bij hen zelf, bij collega’s
drachten voor topklanten. Bij Mediaan kan dat.”
en bij het bedrijf als geheel. Beerendonk: “In
In Heerlen wordt geen revolutie gepreekt,
bijna een kwart eeuw hebben we hier samen
maar evolutie. Kwaliteit in plaats van kwanti-
ongelooflijk veel kennis en ervaring opgebouwd
teit. Beerendonk: “Onze complementaire teams
met de ICT- en consultancyprojecten die we
hebben voor klanten toegevoegde waardes. De
hebben gerealiseerd voor topbedrijven in de
teamleden hebben absoluut de ambitie om het
telecomsector, maar ook voor ministeries, over-
meestal complexe probleem van de klant op te
heidsinstanties en verzekeringsmaatschappijen.
lossen. Als dit lukt levert het vertrouwen op en
Vanuit die bewezen projecten, die als bewijs-
is het een stevige basis voor verdere samenwer-
voering kunnen gelden voor een succesvolle
king. Deze werkwijze reduceert bovendien risi-
aanpak van bedrijfsproblemen, kunnen we
co’s en is onderscheidend ten opzichte van
altijd weer oplossingen aandragen voor
andere dienstverleners. Als medewerkers daar-
knelpunten waarmee bedrijven worden gecon-
naast plezier in hun werk hebben, talentvol en
fronteerd. Dat is een continue proces waarbij
kritisch zijn, hard werken, afspraken stipt nako-
kwaliteit voorop staat.”
men en hun passie uitleven in hun job, dan is
Leon Beerendonk is erin geslaagd om met
dat een fantastische basis voor een langdurige
Mediaan een bedrijf te bouwen dat een uitste-
relatie. Niet alleen van het bedrijf met de eigen
kende naam heeft in de nichemarkt waarin het
medewerkers, maar vooral ook met de klant.”
Leon Beerendonk
18 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Mediaandirecteur Jan Stegink over een spannende job:
“Multidisciplinaire aanpak is een vereiste” Met mededirecteur Leon Beerendonk is Jan Stegink een van de mensen van het eerste uur bij Mediaan. Van meet af aan is volgens Stegink de Mediaanbusiness dezelfde gebleven: klanten helpen hun prestaties te verbeteren met hulp van informatietechnologie (IT). “De toevoeging ABS aan de naam Mediaan zegt dat al: Advanced Business Solutions. We helpen klanten met behulp van ITtoepassingen aan bedrijfsoplossingen. Om dat met succes te doen moet je de business van die klant dus verdraaid goed kennen.”
J
van eisen tot en met het selectie- en inkoop-
je leert mensen over hun eigen schaduw heen
proces van de IT-leverancier. Verder hebben
stappen, je verbouwt samen een winkel die
we toegezien op het ontwikkeltraject en de
elke dag open blijft. Eén zaak is namelijk
transformatieprojecten binnen de telecom-
inbedding van de IT-oplossingen verzorgd”,
duidelijk: de business van je klant gaat
en publieke sector. Mediaan helpt vanuit een
blikt Stegink terug.
gewoon door. Elke dag.”
onafhankelijke positie opdrachtgevers bij de
Het spreekt voor zich dat je de business van je
regievoering. “We doen dit vanuit een
opdrachtgever gedurende zo’n transformatie
Mediaan/abs bv
multidisciplinaire benadering, waarbij we
niet kunt stilleggen. “Het gaat erom een weg
Postbus 8006
voorzien in een complementair regievoerings-
te vinden van geleidelijke overgang met zo
6401 VA Heerlen
team van programma- en projectmanagers,
min mogelijk afbreukrisico. Er zijn immers
Frankenlaan 5
IT-architecten, businessanalisten en organisa-
vele miljoenen in het geding. Je moet dus
6419 BT Heerlen
tiedeskundigen. Dit team wordt aangevuld
heel goed weten wat en hoe je dat doet.
Telefoon 045 - 571 83 55
met materiedeskundigen uit de eigen
Dit brengt de nodige uitdagingen met zich
www.mediaan.nl
organisatie van de klant. Alleen zo is het
mee waarbij allerlei migratieproblemen
mogelijk een complexere transformatie
overwonnen moeten worden. Van marketing
beheerst te laten plaatsvinden en de brug
& sales, logistiek, financiële informatievoor-
te slaan tussen de business van de opdracht-
ziening tot personeel en organisatie.
gever en de oplossingen die door
Juist daarom is die multidisciplinaire
(IT-)providers worden geleverd.”
benadering een vereiste.”
Als voorbeeld noemt Stegink een transformatie-
Uiteindelijk is Mediaan erin geslaagd een
programma dat in 2004 werd gestart als
nieuwe bedrijfsvoering te implementeren
gevolg van een fusie tussen de twee grootste
met meer commerciële kracht en met lagere
internetproviders in Nederland. Kort na de
operationele kosten. Stegink: “Beide bedrij-
fusie werd het moment aangegrepen om
ven smolten uiteindelijk samen tot één nieuw
ook de bedrijfsvoering van beide bedrijven te
en uniform werkend bedrijf met twee
uniformeren en te innoveren. “Vaak is het zo
brands. Met in totaal 1,4 miljoen klanten en
dat in een nieuwe bedrijfstak het in eerste
een geavanceerd productpalet op het gebied
instantie gaat om snelle marktpenetratie.
van internet, telefonie en media-diensten.”
an Stegink houdt zich bezig met grotere
Het IT-bestel wordt dan in elkaar gezet met allerlei deeloplossingen. Dit gaat goed tot
Voor Jan Stegink is iedere klus een nieuwe
het moment dat alles dicht slibt en IT de
uitdaging. “Je krijgt er een kick van. In feite
belemmerende factor wordt voor verdere
ben je de hele dag aan het puzzelen: altijd op
groei. Een doorbraak was vereist en een fun-
zoek naar oplossingen, waarbij je de hete
damentele vernieuwing van het IT-landschap
adem van de business van je opdrachtgever in
binnen de nieuwe organisatie een must. We
je nek voelt. In de samenwerking met allerlei
hebben daartoe het hele outsourcingtraject
participanten bouw je bovendien vriend-
begeleid vanaf het opstellen van het pakket
schappen op, je spreekt al je talenten aan,
Jan Stegink
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 19
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Fotografie: Jo Goossens
Syntens helpt Wegenbouw Limburg BV innoveren “Als bedrijf is Wegenbouw Limburg BV te klein om dure productinnovatie te doen. Asfalt is wat ons betreft asfalt. Maar procesinnovatie is voor ons van levensbelang. We hebben een
maatoplossingen voor jouw problemen kunnen aandragen. Daar hoef je dan niet meteen voor te kiezen, maar ze zetten je wel op een spoor.
hartstikke mooi bedrijf, met een uitstekende naam in de regio. Toch heeft het met de huidige
Tegelijkertijd wijzen ze je ook op je sterke
systemen zijn grens bereikt. Samen met Syntens leggen we nu de basis voor een traject dat
punten en wat je daaraan kunt doen om die nog beter te maken. Weet je, wij zijn techneuten
ons in staat stelt duurzaam te ondernemen en op termijn te groeien.”
en richten ons vooral op asfalteren, bestraten en beklinkeren. We neigen ertoe wat minder over de interne organisatie na te denken. Daarom is het goed om zo af en toe met
T
overname het een en ander moest gebeuren
iemand van buiten te praten, hem jouw visie
om de organisatie toekomstklaar te maken,
voor te leggen en te horen hoe je eventuele
had hij behoefte aan een klankbord. Peter
valkuilen kunt omzeilen.”
Wegenbouw Limburg overnam, werd hij naar
Stans, innovatieadviseur van Syntens licht toe:
eigen zeggen directeur van een weliswaar solide,
“Tijdens een bijeenkomst van de Sociëteit Infra
Pàts
maar enigszins conservatief en van oudsher
Limburg waar ook Louis lid van is, brachten wij
Dat samenwerking loont, illustreert Vankan
strikt hiërarchisch geleide onderneming:
in een gezamenlijke presentatie met Bouwend
met een recent voorbeeld: “Op een bijeenkomst
“Alles ging, om het zo maar eens te zeggen,
Nederland, de ontwikkelingen, kansen en
van Bouwend Nederland in Noord-Brabant
op de achterkant van de sigarendoos.”
bedreigingen in de branche in kaart zoals
raakte ik in gesprek met een calculator van een
oen Louis Vankan een jaar of drie geleden
veranderingen in het aanbestedingenbeleid.
concurrent. Twee weken later belde hij me op.
Professionaliseren en moderniseren
Ook boden we hen handvatten om daar als
Of we een grote klus in de buurt niet samen
De nieuwe directeur besloot in te zetten op
MKB’er op in te spelen.”
konden klaren. Er was veel straatwerk, zijn pakkie an, en veel asfalt, ons specialisme.
professionalisering en modernisering. Zo kregen uitvoerders veel meer verantwoordelijkheid dan
Valkuilen omzeilen
We hebben de zaak bij elkaar gegooid, zijn
voorheen het geval was. Vankan: “Voor we het
“Da’s iets voor mij.”, zo vult Louis Vankan aan.
prijs, onze prijs en bij de aanbesteding alle
werk gaan aanpakken bekijken we samen waar
“Zelf had ik al een begin gemaakt, maar wilde
grote jongens achter ons gelaten. Gewoon
de knelpunten liggen en welke oplossingen we
daarover graag sparren met iemand van Syntens.
onze sterke punten bij elkaar gevoegd en pàts.”
daarvoor in petto hebben. Zo denken ze niet
Dat kan ik elke ondernemer aanbevelen.
Wegenbouw Limburg BV
Peter Stans: “Voor kleine ondernemers is het
alleen zelf na over waar ze mee bezig zijn,
Na een aantal gesprekken met Peter bleek dat
Benzenraderweg 271 Heerlen
belangrijk om zich buiten gebaande paden te
maar raken ze ook sterker betrokken bij hun vak.”
ik op de goede weg zat, maar dat er vooral qua
T 045 541 04 01
begeven. Door innovatief bezig te zijn, kun je
Modernisering hield vooral het up-to-date
automatisering nog wel wat viel te verbeteren.
F 045 542 13 01
dan onverwachte vuisten maken. Wil je zo’n
brengen van de automatisering in.
Het sterke van Syntens is dat ze je in contact
[email protected]
traject bewandelen, dan kan Syntens je
Hoewel Vankan zelf al had gezien dat er na de
brengen met andere partners die
www.wegenbouwlimburg.com
daarbij helpen.”
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 21
BEDRIJFSREPORTAGE
“Veel advies- en ingenieursbureaus blijven wachten tot een opdrachtgever bij hen aanklopt. Dat doen wij dus niet”, verzekert Joris Janissen, commercieel directeur Grontmij Roermond. “Als wij een gebied van 300 tot 400 ha zien en denken dat daar iets moet gebeuren, ontwikkelen we op eigen kosten een gebiedsvisie. Vervolgens proberen we het plan aan de man te brengen en financieel haalbaar te maken. Indien dat lukt is onze missie geslaagd. Een voorbeeld hiervan is Landgoed Lemborgh in Sittard-Geleen.”
G
rontmij wacht niet af.
heeft voor al deze zaken één aanJoris Janissen, commercieel
spreekpunt.” Ook voor de A2-tunnel
directeur Grontmij Roermond
in Maastricht en de bijbehorende
De organisatie moet het hebben van
woningen en bedrijven ondersteunt
mond-tot-mondreclame en eigen
Grontmij het Projectbureau A2 met
initiatief. “We gaan actief de boer op.
de complete scoop adviesdiensten.
Soms vinden mensen dat wat vreemd.
Een derde project waarop Grontmij
Ze denken dat wij een overheidsinstel-
trots is, is de herinrichting van de Jeker.
ling zijn”, aldus Joris Janissen.
De dienstverlening richt zich hierbij
“Het tegendeel is waar. Wij zijn een
op veiligheid, herstel en inrichting van
oer-Nederlandse, beursgenoteerde
water- en ecosystemen. In Venray is
dienstverlener. Onze opdrachtgevers
Grontmij doende met de voorberei-
bestaan voor 70% tot 80% uit
dingen voor de uitbreiding van
gemeentelijke, provinciale en rijks-
Bedrijventerrein De Blakt, alsmede
overheden. De rest zijn grote en kleine
verantwoordelijk voor het infrastruc-
ondernemingen en deze laatste groep
turele en bouwkundige ontwerp van
mag best groeien.”
de herinrichting van diverse straten en pleinen, waaronder De Hulst en Aan
Grontmij, opgericht in 1915, richt zich
den Heuvel. Dit is overigens slechts
op advies, ontwerp, engineering,
een kleine greep van de gemiddeld
management en turnkey-realisatie
200 projecten die in uitvoering zijn.
van projecten in de marktsectoren bouw, infrastructuur, milieu, water,
Volgens Joris Janissen is Grontmij
energie en industrie. Het hoofdkan-
een multidisciplinair, internationale
toor is gevestigd in De Bilt. Sedert de
advies- en ingenieursbureau met sterke regionale wortels. “Wij ontwerpen en
Grontmij brengt mensen en partijen bij elkaar
realiseren plannen voor de toekomst door mensen en partijen in regio’s bij elkaar te brengen. Ons internationale karakter vergroot ons innovatieve vermogen en vormt de basis voor nieuwe producten en diensten. We zijn groot in kleinschaligheid en dat met respect voor onze omgeving, voor onze klanten en voor elkaar.”
overname van het internationale
grootte houden we het op
Het tweede sterke punt van Grontmij
advies- en ingenieursbureau Carl Bro,
kleinschaligheid. We zitten dicht bij
vindt de commercieel directeur dat
medio 2006, behoort Grontmij tot de
de opdrachtgever. In Nederland
de organisatie multidisciplinair is.
top 5 van spelers op de Europese
werken we vanuit ruim dertig
“We combineren al onze expertises.
markt. Anno 2007 worden naast
regionale vestigingen die allemaal
Voor de realisatie van de Huis- en
Nederland ook België, Duitsland,
beschikken over de ervaring, expertise
Tuinboulevard langs de toekomstige
Polen, Denemarken, Groot-Brittannië,
en deskundigheid van een gigantische
A73 in Roermond verrichten we
Ierland en Zweden beschouwd als
achterban. Als wij in Limburg op een
milieuonderzoeken, inclusief een
Grontmij
thuismarkten. Daarnaast heeft
probleem stuiten dat een collega
archeologisch bodemonderzoek en
Bredeweg 239 Roermond
Grontmij vestigingen in Centraal en
elders herkent, halen we hem
ruimtelijke-ordeningsprocedures, we
T 0475 39 00 00
Oost-Europa. De organisatie telt
hierheen om de zaak op te lossen en
ontwerpen de infrastructuur en geven
F 0475 31 96 95
7000 medewerkers, waarvan er zestig
vice versa. Het is uiteindelijk de klant
bouwkundige en werktuigbouw-
www.grontmij.com
in Roermond werken. “Ondanks onze
die profiteert.”
kundige adviezen. De opdrachtgever
22 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
B E D R I J F S R E P O R TA G E
Tekst: Olga Steen (Van Zandvoort Media)
Accountantskantoor Frenzel & Weijers BV
Foto: Jo Goossens
Villa Strabévarius, Strabeek 18 - i 6301 HS Valkenburg a/d Geul T 043 - 608 03 80 F 043 - 608 03 60
Klare taal van accountantskantoor
www.fwaccountants.nl
[email protected]
Frenzel & Weijers Ondernemers in het midden- en kleinbedrijf dragen een grote verantwoordelijkheid op vele terreinen. Ze zijn bekommerd om omzet, inkoop, klanten en personeel. Dag in, dag uit. Dan is het prettig wanneer je weet dat er een zakenpartner is die met je meedenkt over belangrijke financiële zaken en belastingtechnische kwesties. Die snel en gemakkelijk bereikbaar is.
R
ichard Frenzel en Marianne Weijers
telefoon. Vaak kunnen we een vraag meteen beantwoorden of het advies geven waar de klant om verlegen zit. Tegelijkertijd blijven
zijn in 1984 hun accountantskantoor Frenzel &
zo de kosten beperkt. Dat is ook iets waar wij
Weijers gestart. Richard is gespecialiseerd in
voor staan: advies moet altijd meer opleveren
fiscaliteit en Marianne in accountancy.
dan het je kost.”
Richard zegt daarover: “Als belastingadviseur kan ik terecht en vol overtuiging zeggen dat
Klare taal
fiscaliteit een vak apart is en dat je heel veel
Of het nu gaat om de jaarrekening, de financiële
tijd en energie erin moet steken om volledig op
administratie, de loonadministratie of een stuk
de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen en
fiscale advisering, accountantskantoor Frenzel
veranderingen. En dat willen wij, onbetwist
& Weijers streeft altijd naar duidelijkheid voor
actueel blijven. Het fiscale traject is zo enorm
de klant. “De ondernemer heeft niets aan
belangrijk voor de ondernemer. Daar mag je geen
vakjargon, die wil gewoon in klare taal weten
steekje laten vallen. Marianne zal kunnen beamen
hoe zijn zaakjes ervoor staan. Ook een onder-
dat hetzelfde voor haar vakbekwaamheid als
nemer die niet zelf zijn financiële administratie
accountant geldt.”
voert, moet periodiek inzage krijgen in zijn zaken. Met onze kwartaal- en halfjaarcijfers
Klankbord
kan hij vergelijkingen maken met voorgaande
Richard Frenzel van
Accountantskantoor Frenzel & Weijers richt zich
jaren en zijn koers daarop aanpassen.
accountantskantoor
bewust op het MKB. “Daar hebben we onze
We willen net dat ene stapje verder gaan,
Frenzel & Weijers
dienstverlening op afgestemd. Ondernemers
duidelijker demonstreren dat we meedenken.”
uit het MKB zoeken een sparringpartner, een klankbord. Ze hebben zoveel verantwoordelijk-
Richard Frenzel praat met zoveel enthousiasme
heden, staan als het ware aan de top van hun
over zijn werk dat wel duidelijk is hoeveel
piramide; personeel en klanten kloppen bij de
plezier hij erin heeft. “Ik vind het een
ondernemer aan met vragen. En dan hebben
privilege om het vertrouwen te
ze bij sommige kwesties behoefte aan directe
krijgen van al die ondernemingen
hulp van iemand die ze kennen en vertrouwen.
die bij ons klant zijn.
Die hulp bieden wij graag. We werken met heel
Er is immers niet veel dat
korte lijnen, iedere klant wordt persoonlijk
verborgen blijft. Dat
door Marianne of mij te woord gestaan.
vertrouwen moet je
En we zijn altijd bereikbaar. Binnen tien minuten
blijven verdienen,
heeft de klant één van ons beiden aan de
iedere dag weer.”
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 23
Advies
Communicatie
Tekst: Rene van Zantvoort
De uitvinding van de boekdrukkunst is één van de mooiste vindingen van de mens. Met de komst van de tv, de pc en internet als voor iedereen toegankelijk communicatiemedia, is drukwerk geen vanzelfsprekend eindstation meer voor moderne communicatiemiddelen en is er blijvend iets veranderd in medialand.
Nieuwe media:tijd voor iets nieuws G
edrukte communicatiemiddelen zijn altijd bij uitstek de media geweest om ons te informeren. Nieuwsgierig als we zijn, begon de dag niet goed als er geen krant naast het ontbijtbord lag. Maar wat lees je nog wat je niet al via internet, de tv en de radio allang weet? De snelle ontwikkeling van de digitale media heeft de printmedia als brenger van nieuws definitief ingehaald, waardoor deze als nieuwsbrengers hebben afgedaan. Dat geldt ook in het bedrijfsleven. Bedrijfsbladen hebben moeite hun status als nieuwsdrager waar te blijven maken. Vooral in grotere bedrijven waar het intranet het bedrijfsblad als nieuwsbron heeft verslagen, wordt stevig nagedacht over hun toekomst. De vertrouwde vorm staat ter discussie, omdat de toegevoegde waarde voor de interne communicatie steeds geringer wordt. De vlag dekt de lading niet meer. Tijd voor iets nieuws. Omdat interne communicatie zo ontzettend belangrijk is als één van de middelen om de ondernemingsdoelen te realiseren, is de interne nieuwsvoorziening gebaat bij ‘steeds beter en sneller’. Als het bedrijfsblad daar niet meer het aangewezen middel voor is, moet er een alternatief komen. Tijd voor intranet!
24 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Een snel communicatiemiddel, dat zijn papieren broer - met een langere productietijd qua actualiteit definitief in de schaduw stelt. Bij ondernemingen van een zekere grootte en diversiteit in hun activiteiten dient zich voldoende nieuws aan dat de moeite waard is om met de hele onderneming te delen. Met de communicatieafdeling als coördinator en bewaker. Het opzetten van een digitale nieuwsvoorziening is echter even eenvoudig als arbeidsintensief. De ervaring leert dat – eenmaal gestart met digitale communicatie organisaties steeds meer eigen nieuws gaat genereren, omdat ze eindelijk een podium hebben waar de nieuwsbehoefte acuut kan worden bevredigd. De interne stroom nieuwsberichten en onderwerpen voor publicaties neemt toe. De uitvoering moet dan ook goed zijn ingevuld. De inhoudelijke eindverantwoordelijkheid ligt altijd bij de eigen communicatiemensen, maar de productie kan beter worden uitbesteed, omdat zodoende continue beschikbaarheid van redactioneel ‘materieel’ is gegarandeerd. Moeten we de bedrijfsbladen nu begraven? Nee, er is en blijft een ‘markt’voor gedrukte informatie, die je ergens op je gemak tot je kunt nemen. Naast intranet of een digitale
nieuwsbrief zal deze echter niet meer als nieuwsdrager fungeren. Het bedrijfsblad moet een andere functie krijgen binnen de interne communicatie en het ‘nieuws achter het nieuws’ belichten: strategie, beleidskeuzes en maatregelen toelichten, dieper ingaan op de items die in de organisatie leven en via human interestverhalen meer de medewerker voor het voetlicht halen en de bedrijfsactiviteiten een gezicht geven. In die vorm herwint het bedrijfsblad zijn toegevoegde waarde voor de interne communicatiemix, mits goed afgestemd op de digitale nieuwsvoorziening.
René van Zandvoort Van Zandvoort Media BV bureau voor public relations en communicatie Raadhuisplein 18 6411 HK Heerlen T. 045 -574 24 80 E.
[email protected] I. www.vanzandvoortmedia.nl
MultiCopy ondernemer Thom Leerschool: “We leven ons helemaal in in de stijl van het huis”.
HUISSTIJLBEWAKING Thom Leerschool: “Het is heel natuurlijk dat iedereen wil vernieuwen. Vaak zie je dan ook huisstijlen na verloop van tijd verwateren. Dat is zonde, want dan gaat de samenhang uit de presentatie. Juist op deze momenten is het belangrijk om óf te kiezen voor het consequent volgen van wat bestaat óf helemaal iets
Eigen ontwerpers zorgen voor inspiratie en creativiteit.
HAAL MEER UIT UW HUISSTIJL BIJ DE SPECIALISTEN VAN MULTICOPY
nieuws ontwikkelen. Dat laatste is vaak helemaal zo gek nog niet. Het laat zien dat je als organisatie met de tijd en de markt mee verandert. En je straalt meteen een nieuw elan en een nieuwe ambitie uit. “Het is natuurlijk onzin om te denken dat alleen bedrijven met miljoenenbudgetten een goed herkende huisstijl hebben. Het is echt niet zo dat alleen Shell, KLM en TNT een goede huisstijl hebben.
DE HUISSTIJL IS DE VISUELE PRESENTATIE VAN UW BEDRIJF OF ORGANISATIE. HET STRAALT UIT HOE
Kijk maar eens goed naar de collega’s in de buurt. Of naar bedrijven in andere
U IN- EN EXTERN GEZIEN WILT WORDEN. JONG, DYNAMISCH, EXTRAVERT OF JUIST INGETOGEN EN
branches. Een goede huisstijl haal je er
MET OOG VOOR HISTORIE EN EXCLUSIVITEIT. RUIM 40.000 MKB BEDRIJVEN HEBBEN HUN HUISSTIJL
meteen uit. En je hebt meteen een goed gevoel bij zo’n bedrijf.”
LATEN ONTWIKKELEN, UITVOEREN EN IMPLEMENTEREN DOOR MULTICOPY. MULTICOPY HAALT DAN OOK MÉÉR UIT UW HUISSTIJL. OOK IN ZUID-LIMBURG. Hans Leufkens: “Een goede huisstijl haal je er zo uit”.
Ondernemer Thom Leerschool van
EIGEN VORMGEVERS
MultiCopy Maastricht: “Als allround
Collega-ondernemer Hans Leufkens
grafisch bedrijf staan we organisaties
van MultiCopy Heerlen Parkstad:
terzijde om de stijl van het bedrijf
“We werken heel erg goed samen met
consequent te vertalen naar de
reclamebureaus en ontwerpers in de
presentatie. Of het nu gaat om
regio. Wij zorgen dan voor de praktische
briefpapier en visitekaartjes of om
implementatie. Steeds vaker worden ook
de implementatie naar brochures,
onze eigen ontwerpers ingeschakeld
posters, stands, kerstkaarten en zelfs
om een huisstijl te ontwikkelen.
relatiegeschenken.”
De combinatie van inspirerende creativiteit en de kennis van hoe deze ook in productie te vertalen leidt tot verrassende resultaten. Ook in efficiency.”
26 ❘
het ONDERNEMERS BELANG
Hans Leufkens : “Je ziet dat bedrijven die consequent met hun huisstijl omgaan en trots, ambitie en verzorging uitstralen een heel kostbaar bezit hebben. Zij laten zien waarvoor ze staan en geloven erin. Zij hebben een naam en plek in de markt. Ze steken boven anderen uit. “Vaak is het ook helemaal niet duur om ‘in stijl’ te gaan. We werken vaak in fases en door slim en efficiënt te denken en te werken kunnen vaak interessante efficiencyslagen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld eens aan geautomatiseerde bestel- en bewakingsystemen als web-to-print.” WEB-TO-PRINT Thom Leerschool: “Wat we doen is dat de hele huisstijl in templates online beschikbaar wordt gesteld aan de gebruikers bij een bedrijf. Zij kunnen kiezen wat zij willen bestellen. Bijvoorbeeld een visitekaartje. Ze geven de naam en andere variabelen
Online huisstijlbewaking met web-to-print.
in, en het MultiCopy-systeem verwerkt het real time in de afgesproken huisstijl.
Denk bijvoorbeeld ook eens aan kop-en-
van het bedrijf, dan zie je iedereen
Na een akkoord wordt het dan meteen
schotels met het logo van het bedrijf.
groeien. Dat is nou dat beetje extra eer
en tegen een afgesproken prijs
Of suikerzakjes, kerstkaarten of vlaggen.
in ons werk.”
gemaakt en geleverd.”
We maken het allemaal. Laatst hebben
Hans Leufkens: “Dit systeem is niet
we voor een klant nog een complete
ADVIES OP MAAT
beursstand gemaakt in de huisstijl.
MultiCopy maakt en implementeert
alleen interessant voor het bewaken van
graag huisstijlen. Thom Leerschool:
de huisstijl, het is ook super efficiënt.
“Ik zou elk bedrijf het advies willen
Als bedrijf heb je meteen inzicht in
1001 Huisstijltoepassingen
geven om gewoon eens langs te komen
voorraden, bestelhistorie, kosten en
Briefpapier – Visitekaartjes – Facturen
of te bellen voor een afspraak. We laten
verbruik. Bovendien kun je veel extra
Folders – Brochures – Jaarverslagen
graag zien wat we allemaal kunnen en
functionaliteit toevoegen, zoals het
Direct Mailings – Nieuwsbrieven
hoe we voor elke organisatie het werk
beheer van voorraadartikelen,
Magazines – Vlaggen – Beursstands
mooier, beter, efficiënter of slimmer
databestanden en nog meer.”
Displays – Verpakkingen
kunnen maken. In de stijl die past bij
Kop-en-schotels – Relatiegeschenken
het huis.”
MEER DAN DRUKKEN ALLEEN
Suikerzakjes – Gevelreclame
Ondernemer Thom Leerschool:
Autobelettering – Verkoopmappen
Hans Leufkens: “De mogelijkheden
“Wij kunnen altijd iets extra’s uit
cd-bedrukkingen – Verzenddozen
zijn bijna onbeperkt. Je moet ze alleen
huisstijlen halen omdat we meer zijn
en nog veel, heel veel meer.
zien en weten hoeveel kan tegen vaak
dan een gewone drukkers alleen.
verrassend interessante prijzen. Pas nog hebben we gigantische stoepborden Maar dan ook compleet met de uitnodi-
voor een klant gemaakt. Die dacht dat
Een consequent uitgevoerde
gingen voor de beurs, de folders, de
twee posters honderden euro’s zouden
huisstijl is goud waard.
give-aways en zelfs de mailing aan de
kosten. Nou, die tijd ligt achter ons.
mensen die de beurs bezocht hadden.
Er kan steeds meer voor iedereen.”
Een totaalpakket, waarbij de klant het gemak had van één aanspreekpunt en
MultiCopy Heerlen Parkstad
een bedrijf dat alles weet van de huisstijl.”
Akerstraat 35a 6411 GW Heerlen
Hans Leufkens: “Het leuke is dat je een
Tel. 045-571 33 89
bedrijf helemaal in de presentatie ziet
www.multicopy.nl/heerlen
groeien. Een goed geïmplementeerde huisstijl staat voor instant trots op het
MultiCopy Maastricht
bedrijf waarvoor en waarmee je werkt.
Meerssenerweg 93
Als je dan ook nog ziet dat je bijvoorbeeld
6222 AJ Maastricht
een receptie met grootformaat displays
Tel. 043-363 79 94
erg mooi kunt maken binnen de stijl
www.multicopy.nl/maastricht
het ONDERNEMERS BELANG
❘ 27