GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Life event: Een nieuwe baan
Juni 2008
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Inhoudsopgave 1
Belangrijke bevindingen
2
Achtergrond en verantwoording
3
Onderzoeksresultaten • Arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling • Pensioeninformatie • Pensioenkennis • Waardeoverdracht
Juni 2008
GfK PS B N L
Consumer Services
1
Life Events
Belangrijke bevindingen
Juni 2008
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Belangrijke bevindingen 4
Ruim een derde van de baanwisselaars die bij hun oude werkgever deelnamen aan een pensioenregeling en/of bij hun nieuwe werkgever deelnemen aan een pensioenregeling geeft aan pro-actief helemaal geen informatie te hebben ontvangen van de oude of nieuwe pensioenuitvoerder (dus zonder daarom te vragen). Volgens de Pensioenwet dienen deelnemers zowel bij het beëindigen als bij het starten van deelname aan een pensioenregeling informatie te ontvangen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat dit inderdaad bij ruim een derde van de baanwisselaars niet is gebeurd. Aannemelijker is het dat de informatie de baanwisselaar niet is opgevallen of dat er geen aandacht aan is besteed.
Bijna tweederde van de baanwisselaars met een pensioen bij de nieuwe werkgever geeft aan dat de consequenties van de baanwissel voor het pensioen duidelijk zijn geworden. Meer dan de helft van de baanwisselaars die informatie hebben ontvangen of hebben aangevraagd vindt dat de verstrekte informatie voldoende was om beslissingen te nemen over het eigen pensioen. Ruim driekwart van de baanwisselaars die informatie hebben ontvangen van de nieuwe pensioenuitvoerder is (zeer) tevreden over de totale informatieverstrekking.
Deze relatief positieve beoordeling van de informatieverstrekking staat in schril contrast tot de behoefte van de baanwisselaar aan informatie, de beperkte kennis over verschillende pensioenaspecten en de wijze waarop de keuze om wel of geen waardeoverdracht plaats te laten vinden tot stand komt. De positieve beoordeling van de informatievoorziening wordt waarschijnlijk eerder veroorzaakt door de lage betrokkenheid bij pensioenen (onverschilligheid) en onbekendheid met de informatie dan door een daadwerkelijke hoge waardering voor de ontvangen informatie.
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Belangrijke bevindingen 5
Ongeveer eenderde van de baanwisselaars met een pensioen bij de nieuwe en bij de oude werkgever heeft een verzoek tot waardeoverdracht ingediend of is van plan dit nog te gaan doen. De meest belangrijke reden van een werknemer om waardeoverdracht plaats te laten vinden is het overzicht dat de werknemer heeft wanneer alle pensioenaanspraken bij één pensioenuitvoerder zijn ondergebracht. Baanwisselaars maken de keuze tot waardeoverdracht nauwelijks op basis van de kwaliteit van de regeling. Dit is niet vreemd gezien de beperkte informatie die de werknemer tot zich neemt en zijn lage pensioenkennis.
Bijna de helft van de baanwisselaars met een pensioen bij de nieuwe en bij de oude werkgever kiest ervoor om geen waardeoverdracht te laten plaatsvinden. Ook deze werknemers maken hun keuze zelden op basis van de kwaliteit van de pensioenregeling. De helft van hen is helemaal niet bezig geweest met waardeoverdracht of kan het zich niet meer herinneren, anderen (11%) gaven aan de aanspraak te laten staan vanwege de vertrouwde naam van de voormalige pensioenuitvoerder.
De overige baanwisselaars, zo’n 15%, twijfelen nog over de beslissing tot waardeoverdracht
GfK PS B N L
Consumer Services
2
Life Events
Achtergrond en verantwoording
Juni 2008
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Achtergrond van het onderzoek 7
Op 1 januari 2007 is de nieuwe Pensioenwet in werking getreden en heeft de AFM het toezicht op pensioenuitvoerders onder haar hoede gekregen. Eén van de twee belangrijkste hoofdnormen waar de AFM toezicht op houdt is de informatieverstrekking aan (gewezen) deelnemers en gepensioneerden.
Goede informatieverstrekking over pensioenen aan (gewezen) deelnemers en gepensioneerden is van groot belang. Dit is met name het geval op die momenten in het leven dat er veranderingen plaatsvinden in de persoonlijke of professionele sfeer (life events), en er keuzes moet worden gemaakt over het pensioen.
Per jaar wisselen meer dan 400.000 mensen van baan*. Met dit onderzoek wil de AFM inzicht krijgen in de wijze waarop werknemers omgaan met hun pensioen bij het wisselen van baan. Welke informatie ontvangen werknemers over waardeoverdracht? Wat doen werknemers met informatie over waardeoverdracht? Op basis waarvan beslissen ze uiteindelijk om wel of geen waardeoverdracht te laten plaatsvinden?
* Bron: CBS, 2006. Dit aantal van 406.000 betreft baanvinders die vanuit een substantiële baan - een baan van twaalf uur of meer per week gedurende minimaal één jaar - overgestapt zijn naar een andere baan. De periode tussen beide banen mag maximaal drie maanden beslaan. De definitie van baanwisselaar in dit onderzoek is breder, en omvat alle Nederlanders die het afgelopen jaar van baan zijn gewisseld.
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Onderzoeksverantwoording 8
Veldwerkperiode: 29 april t/m 12 mei 2008
Doelgroep: het 18- tot 64-jarige deel van de Nederlandse bevolking, dat afgelopen jaar van baan gewisseld is (‘baanwisselaars’).
Methode: online onderzoek, voorafgegaan door een online screening om de juiste doelgroepen te kunnen ondervragen
Steekproef: de steekproef is representatief naar de achtergrondkenmerken geslacht, leeftijd en inkomen.
Steekproefomvang: de bruto steekproef bestaat uit 799 baanwisselaars. De netto steekproef bevat 643 baanwisselaars.
Representativiteit: de gepresenteerde uitkomsten over baanwissel zijn representatief voor het deel van de Nederlandse bevolking dat het afgelopen jaar van baan is gewisseld.
Let op! De ‘basis’ (selectie respondenten die de vraag hebben ingevuld) kan per vraag verschillen. Houd hier rekening mee bij de interpretatie van de onderzoeksuitkomsten. De basis staat vermeld onder iedere grafiek.
GfK PS B N L
Consumer Services
3
Life Events
Onderzoeksresultaten
Juni 2008
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling 10
Wat was voor u de belangrijkste arbeidsvoorwaarde waar u bij uw wisseling van werkgever op heeft gelet? Op welke arbeidsvoorwaarden heeft u nog meer gelet? Salaris
41
24
Werktijden
22
17
Inhoud van het werk
21
11
Secundaire arbeidsvoorwaarden
6
Werksfeer
6
Woon-werkafstand
22 14 16
3
Opleiding/ontwikkeling
9
4
Vrije dagen/verlof 0 Doorgroeimogelijkheden
13 9
3
Collega's
12
Pensioenvoorziening 1
9
Reis/onkostenvergoeding 1
7
Uitdaging
3
Werkplezier
3
Anders
3 2 9
14 0
10
20
30
Genoemd als belangrijkste arbeidsvoorwaarde
40
50
60
Genoemd als andere arbeidsvoorwaarde
Basis: alle baanwisselaars (n=643)
70
%
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling In hoeverre heeft u bij het wisselen van werkgever aandacht besteed aan de gevolgen voor uw pensioensituatie? 100%
4
2 1
90%
10
14
80%
2 9
9
16 19
21
16
26
70% 60%
5
26
15
20
50%
29
14
21
39
36
36-45 jaar
46-64 jaar
40% 67
30% 20%
45 34
Uitgebreid Vrij veel Een beetje Nauwelijks Geen
10% 0% Totaal
18-25 jaar
26-35 jaar
Basis: alle baanwisselaars (n=643)
De respondenten die van baan gewisseld zijn, hebben in bijna de helft van de gevallen geen aandacht besteed aan hun pensioen bij deze overstap. 18-25 jarigen spannen hier de kroon; tweederde van hen geeft aan geen aandacht te hebben besteed aan de gevolgen van hun baanwissel voor de pensioensituatie. Naarmate men ouder wordt, besteedt men vaker vrij veel of uitgebreid aandacht hieraan, hoewel er nog steeds een minderheid is die de zaken goed bekijkt.
11
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Arbeidsvoorwaarden en pensioenregeling Nam u deel aan een pensioenregeling bij uw vorige werkgever en neemt u deel aan een pensioenregeling bij uw nieuwe werkgever?
10%
18% 54% 10% 8%
Basis: alle baanwisselaars (n=643)
Vorige en nieuwe werkgever Vorige werkgever wel, nieuwe werkgever niet Vorige werkgever niet, nieuwe werkgever wel Geen van beide werkgevers Weet niet
Ruim de helft van de baanwisselaars (54%) geeft aan bij de oude werkgever deel te nemen aan een pensioenregeling en geeft aan bij de nieuwe werkgever eveneens deel te nemen aan een pensioenregeling. Gevraagd is ook in hoeverre het pensioen als arbeidsvoorwaarde meespeelde in de beslissing om de nieuwe baan te accepteren. 82% geeft aan dat dit helemaal niet of nauwelijks meespeelde. Slechts 6% zegt dat deze arbeidsvoorwaarde vrij sterk of heel sterk meespeelde.
12
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Pensioeninformatie 13
Heeft u informatie ontvangen over uw pensioen bij uw baanwissel, zonder hierom te vragen? Zo ja, van wie heeft u informatie ontvangen?
Ja, van oude werkgever
10
Ja, van nieuwe werkgever
41 12
Ja, van oude pensioenuitvoerder Ja van nieuwe pensioenuitvoerder
16
Ja, van iemand anders
6
Nee, geen informatie ontvangen
37 0
10
20
30
40
50
60
Basis: alle baanwisselaars met pensioenregeling bij oude en/of nieuwe werkgever (n=467)
41% van de baanwisselaars met een pensioenregeling bij de oude en/of nieuwe werkgever geeft aan informatie over het pensioen ontvangen te hebben van de nieuwe wekgever. De oude werkgever, oude pensioenuitvoerder en nieuwe pensioenuitvoerder worden veel minder vaak genoemd. Ruim een derde geeft aan dat zij pro-actief geen informatie hebben ontvangen over het pensioen bij de baanwissel (37%).
%
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Pensioeninformatie 14
Heeft u zelf informatie aangevraagd over de gevolgen van uw wisseling van werkgever voor uw pensioensituatie?
6
Ja, bij oude werkgever Ja, bij nieuwe werkgever
15 6
Ja, bij oude pensioenuitvoerder Ja, bij nieuwe pensioenuitvoerder
8 5
Ja, bij iemand anders Nee, zelf geen informatie opgevraagd
69 0
10
20
30
40
50
60
70
80
Basis: alle baanwisselaars die aandacht hebben besteed aan gevolgen voor pensioen (n=356)
Ruim tweederde van de baanwisselaars (69%) die in enige mate aandacht hebben besteed aan de gevolgen voor het pensioen, geeft aan zelf geen informatie te hebben opgevraagd over de gevolgen van de wisseling van werkgever voor de pensioensituatie.
%
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Pensioeninformatie Op welke manieren heeft u informatie van de pensioenuitvoerder van uw nieuwe werkgever ontvangen? Welk kanaal heeft uw voorkeur om informatie te ontvangen? 91
Schriftelijk
75 4
Via e-mail Telefonisch
14 5 2 10
Persoonlijk gesprek Anders Weet niet (meer)
Werkelijk Voorkeur
7 2 1 1 1
0 20 40 60 80 100 % Basis: alle baanwisselaars die informatie van nieuwe pensioenuitvoerder hebben ontvangen (n=92)
Als informatie van de nieuwe pensioenuitvoerder wordt ontvangen, is dit vrijwel altijd in schriftelijke vorm (brief, brochure, ...). Alle overige wijzen van communiceren zijn beduidend minder vaak genoemd. Als gevraagd wordt naar de gewenste wijze waarop men informatie van de nieuwe pensioenuitvoerder wil ontvangen, gaat de voorkeur ook uit naar schriftelijke communicatie. Via e-mail wordt nu weinig informatie verspreid. Een deel van de baanwisselaars verkiest dit medium echter wel als favoriet om informatie van de nieuwe pensioenuitvoerder te ontvangen.
15
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Pensioeninformatie 16 Driekwart van de baanwisselaars met een pensioenregeling bij de nieuwe werkgever heeft geen persoonlijk gesprek gehad over het pensioen bij de baanwissel.
Heeft u bij uw overstap naar uw nieuwe werkgever een persoonlijk gesprek gehad over uw pensioen? Ja, met nieuwe werkgever
13
Ja, met intermediair
4
Ja, met nieuwe pensioenuitvoerder
3
Ja, met iemand anders
2
Als wel een gesprek plaatsvond, was dit vaak met iemand van de nieuwe werkgever.
Ja, met oude pensioenuitvoerder 1 Ja, met oude werkgever 1 Nee
76
Weet niet meer
4
0
10
65% van de baanwisselaars met een pensioenregeling bij de nieuwe werkgever ontving binnen 3 maanden na indiensttreding informatie over de nieuwe pensioenregeling. 29% zegt geen informatie te hebben ontvangen over de nieuwe pensioenregeling
20
30
40
50
60
70
80 %
Basis: alle baanwisselaars die niet aangeven geen pensioenregeling bij nieuwe werkgever te hebben (n=476)
Wanneer heeft u de informatie over de nieuwe pensioenregeling ontvangen? Bij arbeidsvoorwaardengesprek
22
Bij indiensttreding
20
Binnen 3 mnd na indiensttreding
23
Langer dan 3 mnd na indiensttreding
3 29
Geen informatie ontvangen 7
Weet niet meer 0
5
10
15
20
25
30
35
40 %
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Pensioeninformatie 17
Kunt u van elk van deze aspecten aangeven of u informatie van uw nieuwe pensioenuitvoerder heeft ontvangen waarin deze term wordt behandeld met betrekking tot uw persoonlijke pensioen? Pensioenreglement 39 17 43 Eigen bijdrage premie werknemer
39
19
42
Waardeoverdracht
45
18
37
Type pensioen bij nieuwe werkgever
45
19
36
Te bereiken aanspraken
44
Opbouwpercentage
Gevolgen deeltijdwerken/arbeidsong.
49
Indexatie
50
30
18
51
Risico's voor werknemer
32
22
46
Vrijwillige aanvullende pensioenregeling
33
23
30
21
27
23
26
22
52
Partnerpensioen obv risico of opbouw
57
18
25
Voorwaarden partnerpensioen
57
18
25
Bestemming premie
Basis: alle baanwisselaars die niet aangeven geen pensioenregeling bij nieuwe werkgever te hebben (n=476)
Franchise
0%
24
27
49
10%
20%
30%
17
17
66
40%
50%
Nee, ook geen behoefte aan
60%
70%
80%
Nee, wel behoefte aan
90%
100%
Ja
De baanwisselaars aan over veel aspecten geen informatie te hebben ontvangen, maar hier heeft men doorgaans naar eigen zeggen ook geen behoefte aan
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Pensioeninformatie In hoeverre is het duidelijk geworden wat de consequenties van uw baanwissel voor uw pensioen zijn?
18 Was de verstrekte informatie voldoende om beslissingen te nemen over uw pensioen?
22%
22%
25%
Ja, de informatie was voldoende
Helemaal niet duidelijk geworden
15%
Niet helemaal duidelijk geworden In grote lijnen duidelijk geworden Helemaal duidelijk geworden
5%
55%
Nee, graag meer informatie ontvangen Nee, graag andere informatie ontvangen Weet niet (meer)
18%
38%
Basis: alle baanwisselaars die niet aangeven geen pensioenregeling bij nieuwe werkgever te hebben (n=476)
Voor een kwart van de baanwisselaars met een pensioenregeling bij de nieuwe werkgever is het helemaal duidelijk geworden wat de gevolgen van de baanwissel voor de pensioensituatie zijn. 22% geeft aan dat dit voor hen helemaal niet duidelijk is geworden.
Basis: alle baanwisselaars die informatie ontvangen of aangevraagd hebben (n=314)
Ruim de helft van de baanwisselaars die informatie ontvangen en/of aangevraagd hebben over hun pensioensituatie bij de baanwissel geeft aan voldoende informatie te hebben ontvangen. 18% had graag meer informatie ontvangen, 5% andere informatie.
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Pensioeninformatie Hoe tevreden bent u over de totale informatieverstrekking vanuit de pensioenuitvoerder van uw nieuwe / vorige werkgever rondom uw wisseling van werkgever? 100%
2 14
90%
7 8
Als men informatie ontvangt is men in het algemeen meer tevreden over de informatieverstrekking vanuit de nieuwe pensioenuitvoerder dan vanuit de vorige pensioenuitvoerder. 79% is (zeer) tevreden over de nieuwe pensioenuitvoerder, 48% is (zeer) tevreden over de vorige pensioenuitvoerder.
80% 70%
40
60%
65
50% 40%
26
30% 20%
13
13
5
7
Nieuwe pensioenuitvoerder
Vorige pensioenuitvoerder
10% 0%
Helemaal niet tevreden
Niet tevreden
Niet tevreden, niet ontevreden
Tevreden
Zeer tevreden
Weet niet/geen mening
Basis: alle baanwisselaars die informatie hebben ontvangen van de nieuwe pensioenuitvoerder (n=92) en vorige pensioenuitvoerder (n=65)
19
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Pensioenkennis 20
Kunt u van elk van deze aspecten aangeven of u weet wat deze term inhoudt? Eigen bijdrage premie werknemer
34
Vrijwillige aanvullende pensioenregeling
33
48
18
43
24
Risico's voor werknemer
28
Waardeoverdracht
27
Pensioenreglement
26
Te bereiken aanspraken
26
44
31
Gevolgen deeltijdwerken/arbeidsong.
25
45
29
40 41
24
Indexatie
24
37
Partnerpensioen obv risico of opbouw
23
39
Opbouwpercentage
23
Voorwaarden partnerpensioen
22
Franchise
21
Bestemming premie
21
10%
33
46
Type pensioen bij nieuwe werkgever
0%
32
28
42
34 40 38
45
32
41
37
31
48 42
20%
30%
Ik weet precies wat dit inhoudt
40%
37
50%
60%
70%
Ik weet ongeveer wat dit inhoudt
80%
90%
100%
Ik weet niet wat dit inhoudt
Basis: alle baanwisselaars die niet aangeven geen pensioenregeling bij nieuwe werkgever te hebben (n=476)
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Waardeoverdracht Heeft u bij uw wisseling van baan waardeoverdracht laten plaatsvinden of een verzoek tot waardeoverdracht gedaan?
14%
17%
14%
45%
1% 9%
Ja, waardeoverdracht heeft inmiddels plaatsgevonden Ja, verzoek gedaan, verzoek nog niet uitgevoerd Ja, verzoek gedaan, verzoek afgewezen Nee, maar wil nog wel verzoek doen Nee, pensioen bij oude pensioenuitvoerder laten staan Weet niet
Basis: alle baanwisselaars met pensioenregeling bij de oude en nieuwe werkgever (n=353)
Bijna de helft (45%) van alle baanwisselaars met een pensioenregeling bij de oude en nieuwe werkgever laat hun pensioen bij de oude pensioenuitvoerder staan. Slechts 17% geeft aan de waarde van het pensioen al te hebben overgedragen. In totaal geeft 31% aan dat er al een verzoek is gedaan of dat men dit van plan is te gaan doen.
21
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Waardeoverdracht 22
Waarom heeft u waardeoverdracht laten plaatsvinden, een verzoek tot waardeoverdracht gedaan of bent u van plan een verzoek tot waardeoverdracht te doen? Zo houd ik één partij waarvan ik pensioen moet krijgen
78
Vond oude pensioenregeling geen goede pensioenregeling
13
Verwacht betere service als ik actief klant ben bij nieuwe pensioenuitvoerder
11
Vertrouwde naam van nieuwe pensioenuitvoerder
9
Anders
9
Weet niet (meer)
7
0
10
20
30
40
50
60
70
80
%
Basis: Alle baanwisselaars waardeoverdracht laten plaatsvinden, verzoek hiertoe gedaan of van plan te doen (n=144)
De belangrijkste reden om waardeoverdracht te laten plaatsvinden is het behoud van één partij waarvan men pensioen moet krijgen. Dit is vooral een praktische reden. Deze reden is door 78% van de respondenten genoemd die waardeoverdracht hebben laten plaatsvinden of een verzoek hiertoe hebben gedaan of willen doen. De overige redenen zijn beduidend minder vaak genoemd. 7% zegt niet meer te weten waarom men waardeoverdracht wil(de) laten plaatsvinden.
GfK PS B N L
Consumer Services
Life Events
Juni 2008
Waardeoverdracht 23
Waarom heeft u geen waardeoverdracht laten plaatsvinden of geen verzoek tot waardeoverdracht gedaan? (geherpercenteerd met uitsluiting van personen die bij dezelfde pensioenuitvoerder zijn gebleven) Ik vond nieuwe pensioenregeling geen goede pensioenregeling
9
Door komst van middelloon maakt het niet veel verschil meer uit
6 11
Vertrouwde naam van de pensioenuitvoerder van oude werkgever Bij oude werkgever heb ik zekerheid over het eindbedrag
5
Anders
18 35
Ik ben er eigenlijk niet mee bezig geweest Ik wist niet dat dit kon
5
Wist niet dat ik via vorige werkgever pensioen had opgebouwd 1 13
Weet niet (meer) 0
5
10
15
20
25
30
35
40
%
Basis: Alle baanwisselaars geen (verzoek tot) waardeoverdracht laten plaatsvinden (n=160)
De belangrijkste reden om geen waardeoverdracht te laten plaatsvinden is ‘ben er eigenlijk niet mee bezig geweest’ (door 35% genoemd). Het percentage respondenten dat ‘weet niet (meer)’ heeft geantwoord op deze vraag ligt hoger dan het percentage dat ‘weet niet (meer)’ antwoordde op de vraag waarom men wel waardeoverdracht wil laten plaatsvinden (13% vs. 7%).
GfK PS B N L
Life Events
Consumer Services
Juni 2008
Waardeoverdracht Kunt u aangeven welke van de onderstaande pensioenaspecten invloed hebben gehad op uw beslissing om (geen) waardeoverdracht te laten plaatsvinden? Geherpercenteerd met uitsluiting van ‘weet niet/geen mening’
Te bereiken aanspraken Type pensioen bij nieuwe werkgever Eigen bijdrage premie werknemer Gevolgen deeltijdwerken/arbeidsong. Opbouwpercentage Indexatie Risico's werknemer Bestemming premie Voorwaarden partnerpensioen Partnerpensioen obv risico of opbouw Vrijwillige aanvullende pensioenregeling Franchise 0%
10%
20%
30%
Helemaal niet van invloed
40%
50%
Niet van invloed
60%
70%
Van invloed
80%
90%
Sterk van invloed
Basis: alle baanwisselaars met pensioenregeling bij de oude en nieuwe werkgever (n=353)
100%
24
