oost-vlaanderen
OOST-VLAANDEREN
INNOVATIEF, DUURZAAM EN WINSTGEVEND VLAANDEREN Zes weken lang plaatst Trends verrassende ondernemingen in Vlaanderen en Brussel in de kijker. Stuk voor stuk interessante ontdekkingen die benadrukken hoeveel ondernemerschap, innovatie en duurzame winstgevendheid Vlaanderen biedt. WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER
L
iefst 257 bedrijven stelden zich dit jaar kandidaat voor de vierde editie van Trends Business Tour. Trends selecteerde, samen met een eminente jury, vijf bedrijven per provincie. De belangrijkste criteria waren innovatie en duurzaamheid, en dat gekoppeld aan een gezonde en winstgevende groei. Welke bedrijven werken aan vernieuwing en
kunnen hun spraakmakende innovaties vol toegevoegde waarde ook wereldwijd in de markt plaatsen? En hoe duurzaam en winstgevend zijn die innovaties? Een jury, met het revisoren- en advieskantoor BDO, de bank ING, de financiële databank Roularta Business Information, de Vlerick Business School, en de redactie van Trends
namen de kandidaturen onder de loep. Zes weken lang stellen we u uit alle Vlaamse provincies en het Brussels gewest telkens vijf markante, verfrissende en verrassende bedrijven voor. z Deze week: Oost-Vlaanderen Volgende week: Antwerpen WWW.TRENDS.BE 29 OKTOBER 2015 71
≤
oost-vlaanderen
AAMS-SALVARANI
VROEG BEGONNEN, MARKT GEWONNEN Een wereldtopper in een hele kleine niche. AAMS-Salvarani produceert keuringsapparatuur voor spuittoestellen in de gewasbescherming. WOUTER TEMMERMAN
W
ereldmarktleider in de niche van een niche. Zo typeert Jan Langenakens, de zaakvoerder van AAMS-Salvarani, zijn bedrijvigheid. De onderneming ontwikkelt en bouwt meetapparatuur voor de uitvoering van officiële keuringen van spuittoestellen in de gewasbescherming. Nochtans startte Langenakens in 2002 met AAMS (Advanced Agricultural Measurement Systems) zonder klanten of producten. Hij wist dat de Europese Unie een richtlijn zou goedkeuren die de keuring verplichtte. Toch duurde dat nog tot 2009, waarna het wachten bleef op de nationale regelgevers. AAMS legde de boeken neer, maar met de steun van het Italiaanse Salvarani, dat onderdelen van spuittoestellen produceert, volgde eind 2012 een doorstart. Langenakens benadrukt dat hij niet enkel dankzij de wetgeving potentieel zag. “De keuringen zijn door
iedereen gewild. Landbouwers halen betere resultaten en het milieu is erbij gebaat. Ook de gewasbeschermingsproducenten juichen het toe, want het brengt hen minder claims en een mak-
“De keuringen zijn door iedereen gewild. Landbouwers halen betere resultaten en het milieu is erbij gebaat” BVBA AAMS-SALVARANI Bron: Nationale Bank
2013-2014(1)
In duizend euro Brutomarge Bedrijfsresultaat Solvabiliteit(2) Aantal werknemers
211.039 93.620 62 % 3
(1) Eerste boekjaar, van 12/10/2012 tot 30/6/2014 (2) Met overige schulden
JAN LANGENAKENS “Wij zijn wereldmarktleider in de niche van een niche.”
72 29 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
kelijker erkenning van nieuwe producten.”
Omzet uit export In het eerste verlengde boekjaar van zes kwartalen tot juni 2014 realiseerde AAMS-Salvarani een omzet van 1,5 miljoen euro. “In ons tweede verlengde boekjaar tot eind 2015 zullen we op een omzet van 2,4 miljoen euro landen”, zegt Langenakens. De productie van de meetapparatuur gebeurt in Vlaanderen. Daarna gaan de toestellen naar vijftig landen. Van de omzet komt 99,7 procent uit export. Duitsland is de grootste markt, maar het potentieel is groot. Langenakens: “Uiterlijk begin november 2016 moet elk toestel in Europa minstens één keer zijn gekeurd. Vandaag is nog geen kwart van de spuittoestellen gekeurd.” In België verkoopt AAMS-Salvarani weinig. De overheid trekt de keuring naar zich toe, maar beschikt over slechts vier testteams, terwijl de Nederlandse private markt 200 teams telt. “In Nederland of Duitsland trekt een keuringsstation al gauw 25.000 euro uit voor een uitrusting”, zegt Langenakens. “Gemiddeld heeft een meettoestel een levenscyclus van tien tot vijftien jaar, maar gezien de vele nieuwe markten is die lange cyclus niet echt een probleem. In Duitsland, waar de keuringen in 1992 verplicht werden, zitten we nu in een vervangingsmarkt. We merken dat die markt desondanks goed blijft voor bijna een kwart van onze omzet.” De komst van Salvarani als partner was ook in dat opzicht toekomstgericht. “We zijn ook gestart met het commercialiseren van de componenten van Salvarani. Dat wordt een tweede poot waardoor we op termijn minder afhankelijk zijn van één niche”. z ≤
oost-vlaanderen
DS TECHNICAL NONWOVEN
TEXTIEL WEERT ONKRUID Sinds begin 2015 mogen sproeimiddelen niet meer gebruikt worden in publieke instellingen. DS Technical Nonwoven levert een duurzaam en tijdbesparend alternatief voor sproeimiddelen en manueel wieden. ROEL VAN ESPEN
D
S Technical Nonwoven uit Dendermonde produceert technisch textiel. Het bedrijf maakt onder andere doorlaatbaar biotextiel dat gebruikt wordt bij water- en wegenbouwkundige werken. Andere producten zijn drainagematten voor groendaken en gekleurde vilten voor akoestische en designtoepassingen. Waarlijk revolutionair is Biocovers: een volledig biologisch afbreekbaar en te composteren onkruiddoek voor tuinen, parken of bermen. Biocovers is een niet-geweven textielsoort, met als basisproduct polymelkzuur. Dat is een biopolymeer, gewonnen uit plantaardig materiaal. “Gedurende drie tot vijf jaar vormt het doek een lichtbarrière, waardoor onkruidzaden niet kunnen ontkiemen”, duidt CEO Patrick De Saedeleir. “Jonge plantjes of struikjes worden in de mat geplant en worden zo niet in PATRICK DE SAEDELEIR “De overheden overtuigen van de voordelen van biologisch gemaakte producten is niet vanzelfsprekend.”
hun groei belemmerd. Dankzij de lange levensduur kunnen ze het doek overgroeien en de functie van Biocovers overnemen.” Het gronddoek biedt ook bescherming tegen erosie. Bovendien rafelt het niet uit en is het UV-stabiel. Vanaf het derde levensjaar start de biodegradatie onder invloed van temperatuur, vochtigheid en micro-organismen in de bodem. Er blijft enkel compost over. “Dit in tegenstelling tot synthetische
DS TECHNICAL NONWOVEN Bron: Nationale Bank
In duizend euro
2014
2010
Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit(1) Personeel(2)
4731 122 90 % 21
4175 -374 73 % 24
(1) Met overige schulden (2) Aantallen
doeken, waarvan fragmenten voor eeuwig in de bodem achterblijven”, sakkert De Saedeleir. “De impact voor de lange termijn van deze plasticdeeltjes op het milieu is nog niet bekend.”
Goedkoper na jaren Door het verbod op het gebruik van sproeimiddelen wordt Biocovers almaar vaker gebruikt in openbare plaatsen in ons land. Ook in Frankrijk en Zweden wordt het meer en meer voorgeschreven. “Toch is overheden overtuigen van de voordelen van biologisch gemaakte producten niet zo vanzelfsprekend”, zucht De Saedeleir. “Biocovers is duurder dan het klassieke synthetische onkruiddoek, maar over de volledige levensduur is het totale kostenplaatje dan weer veel lager. Daarvan moeten we zowel opdrachtgevers, studiebureaus, aannemers als het grote publiek overtuigen.” Het polymelkzuurvilt van DS Technical Nonwoven wordt ook getest voor andere toepassingen. “We gebruiken
“Onze oplossing kan een groendak nog groener maken” het als draagmat voor de opkweek van sedummatten op groendaken. Die worden vandaag gekweekt op synthetische draagmatten, of op natuurvezelmatten die versterkt zijn met kunststofelementen. Onze oplossing kan bijdragen tot een nóg groener groendak. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden met zogenaamde smeltvezels voor de design- en meubelindustrie.” z 74 29 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
EUROPLASMA
VAN OUDENAARDE TOT BANGLADESH Europlasma uit Oudenaarde doet al vijfentwintig jaar onderzoek naar zogeheten nanocoatings. Het ontwikkelde procedé — goed voor ruim honderd patenten — is veel duurzamer dan de klassieke technieken. ROEL VAN ESPEN
D
e ‘lagedrukplasmatechnologie’ van Europlasma legt een flinterdun laagje over materialen, waardoor die waterafstotend worden. Toepassingen voor schoenen en outdoorkledij liggen voor de hand, maar ook de elektronicamarkt is een gretige afnemer. Nanocoatings zijn veel dunner in vergelijking met de traditionele bedekkingen. Europlasma kon als eerste een duurzame machine ontwikkelen die de technologie dagelijks kan toepassen in een industriële omgeving. Europlasma heeft een uitgebreid gamma productiemachines. Die hebben
“Een schoen die zo gecoat wordt, absorbeert minder dan 2 procent van zijn eigen gewicht aan water”
vervuiling”, glundert Legein. “En omdat de coatings zeer dun zijn, wordt het gebruik van chemische producten tot een minimum beperkt. Om een schoen waterafstotend te maken, heb je slechts 300 milligram chemicaliën nodig.” Het gebruik van één kilogram nanocoatings leidt tot een besparing van vijf kilogram chemische producten, 115 liter afvalwater en meer dan tachtig kilogram CO2.
EUROPLASMA Europlasma, Nationale Bank
In duizend euro Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit Personeel(3) (1) Boekjaar van 01/04/13 tot 30/04/14 (2) Boekjaar van 01/04/09 tot 30/03/10 (3) Aantallen
’13-’14(1) ’09-’10(2) 6868 511 40 % 19
3234 275 54 % 11
Transparant Bangladesh Voor sportmerken ontwikkelde Europlasma de PlasmaGuard-oplossing. “Onze productiemachines zijn continu online, waardoor gebruiksgegevens meteen doorgestuurd kunnen worden. Zo worden moeilijk controleerbare productiesites, bijvoorbeeld in Bangladesh, 100 procent transparant.” Europlasma werkt met 80 procent van zijn klanten via licentieovereenkomsten, die ook voorzien in het aanleveren van de producten en in het onderhoud. De overschakeling naar dat zakenmodel gebeurde in 2011. Sindsdien is de omzet van het bedrijf, dat 28 mensen tewerkstelt, verdrievoudigd tot 9 miljoen euro. De verschuiving naar het nieuwe bedrijfsmodel overtuigde ook Gimv voor een investering in de Oost-Vlaamse onderneming. z ≤
stuk voor stuk meer dan honderd gepatenteerde innovaties in huis. “Voor de behandeling van elektronische toestellen hebben onze machines een capaciteit tussen vijftig en vijfhonderd liter”, zegt CEO Filip Legein. “Voor het waterafstotend maken van textiel hebben we machines met een volume tot vijftienduizend liter. Een schoen die zo gecoat wordt, absorbeert minder dan 2 procent van zijn eigen gewicht aan water. Bij onbehandeld schoeisel stijgt dat percentage tot ruim 20 procent.” Het procedé van Europlasma is volledig droog. “Er is dus geen gevaar voor
FILIP LEGEIN “Er is geen gevaar voor vervuiling.” WWW.TRENDS.BE 29 OKTOBER 2015 75
oost-vlaanderen
ITEXT GROUP
HOE MEER OPENHEID, HOE MINDER CONCURRENTIE De pdf-software van iText Group uit Sint-Amandsberg wordt gebruikt in duizenden webtoepassingen. De onderneming stelt bewust haar technologie open, want dat verscherpt het concurrentieprofiel. ROEL VAN ESPEN
I
Text ontwikkelde een softwaremodule waarmee pdf-documenten aangemaakt, bewerkt en verwerkt kunnen worden. De klanten van het Oost-Vlaamse bedrijf — met vestigingen in Gentbrugge, Boston, Silicon Valley en Singapore — komen voornamelijk uit de publieke, financiële en farmaceutische sector. De technologie wordt online ter beschikking gesteld als ‘open source’software. “Iedereen kan de broncode bekijken, de software uittesten en mee helpen te verbeteren”, zegt oprichter en CEO Bruno Lowagie. Toen iText de software vijftien jaar geleden zo publiceerde, geloofde bijna niemand in de haalbaarheid van het businessmodel. Ook bij latere investeringen in de ontwikkeling van open standaarden stelden velen zich vragen. “Men begreep niet waarom wij zomaar in onze kaarten lieten kijken. Terwijl dit net
Sant in Verenigde Staten IText wordt door Adobe erkend als de pionier die het pad effende voor de wereldwijde verspreiding van pdf. “Nu genieten we internationale erkenning,
ITEXT GROUP Bron: iText en Nationale Bank
In duizend euro Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit(3) Personeel(4)
’12-’13(1) ’09-’10(2) 1960 1929 94 % 7
(1) Boekjaar van 01/07/12 tot 30/06/13 (2) Boekjaar van 01/07/09 tot 30/06/10 (3) Met overige schulden (4) Aantallen
97 56 69 % 3
maar het duurde lang voor de Europese markt hier klaar voor was. Daarom werd het businessmodel eerst uitgerold in de Verenigde Staten.” Vandaag betekenen de VS 56 procent van de groepsomzet. De Europese markt is goed voor 40 procent, België voor 3 procent. iText streeft naar een jaarlijkse groei met 30 procent. Daarin speelt Azië een grotere rol. “Onlangs hebben we een dochterbedrijf in Singapore opgericht. Halfweg 2015 draaiden we in Azië al evenveel omzet als in de twaalf voorafgaande maanden samen.” Naast de farmaceutische sector wordt binnenkort ook de onderwijssector aangepakt. z ≤
BRUNO LOWAGIE “Het duurde lang voor de Europese markt klaar was voor ons concept.”
iText streeft naar een jaarlijkse omzetgroei met 30 procent. gezonde concurrentie in de hand werkt. Intussen hebben we bewezen dat onze transparante aanpak werkt. Vorig jaar ontvingen we de BelCham Award als meest beloftevolle onderneming, en zopas wonnen we brons bij de American Business Awards.”
WWW.TRENDS.BE 29 OKTOBER 2015 77
oost-vlaanderen
VERBIVAR
TEVREDEN VARKENS GEVEN MEER WINST Er zijn nog varkensboeren die niet jammeren en klagen. Verbivar bijvoorbeeld. De investering in ‘brasvarkens’ resulteert voor de varkenshouderij in hogere verkoopprijzen, lagere kosten en een duurzamer product. WOUTER TEMMERMAN
K
ristof Verschelde en Angelique Dobbels namen precies twintig jaar geleden de melkvee- en varkensboerderij van Verscheldes ouders in Vosselare over. Acht jaar geleden veranderde het koppel dan het geweer van schouder. Verbivar, zoals de varkenshouderij heet, leegde en renoveerde de stallen, herbegon met enkel nog varkens, investeerde in Deense dieren met een goede gezondheid en schakelde over naar natte voeding met lokale ingrediënten. De brijvoeding bestaat uit lokaal aangevoerde aardappelpuree, draf van de jeneverstokerij Filliers en kaaswei. De ecologische voetafdruk van het voeder is laag. “Het zijn veelal lokale nevenproducten van humane voeding die we opwaarderen tot diervoeder”, zegt Angelique Dobbels. “We werken met de authentieke receptuur waarmee de
mensen vroeger ‘brasvarkens’ kweekten.” Verbivar investeerde eveneens in genetica via kruising met het kwalitatieve Duroc-ras.
Ambachtelijk label De start liep niet over rozen. “Ons aanbod zonk wat weg in de massa”, herinnert Angelique Dobbels zich. Verbivar creëerde daarom het ‘Brasvar’label, waaronder het nu 80 procent van de grootgebrachte biggen verkoopt. Daarnaast maakte het een zeer uitgesproken keuze in de distributie. De ver-
VERBIVAR In duizend euro Brutomarge Bedrijfsresultaat Solvabiliteit Werknemers
Bron: Nationale Bank
2014
2010
567.318 185.534 36 % 3
469.300 129.647 19 % 2
“We willen met ons ambachtelijk product ook de ambachtelijke slagers ondersteunen” deling verloopt via zes grossiers die het Brasvar-vlees niet in de supermarkt leggen, maar zich beperken tot een selectieve groep van bijna 100 slagers. “We willen met ons ambachtelijk product ook de ambachtelijke slagers ondersteunen.” Vandaag, acht jaar later, vaart Verbivar op kruissnelheid. De onderneming verwerkt 23.000 varkens per jaar en werkt sinds kort samen met een andere varkenshouder die volgens hetzelfde concept zal werken. De onderneming maakt met haar hoogwaardig varkensvlees al jaren winst, en dat in een markt die op dit moment een stevige prijsdruk kent, met vaak grote volumes en lage marges. Voor Brasvar-vlees kan Verbivar de prijs tot 15 procent hoger zetten, terwijl veel van de investeringen ook kostenbesparend werkten. De installatiekosten waren hoog, maar de lokale voeding is goedkoper en ook de investering in de Deense dieren rendeert omdat ze minder medicatie nodig hebben. Verbivar toont veel varkenshouders de juiste richting. “Ons concept heeft gewerkt. En toch vinden ook wij het pijnlijk hoe moeilijk veel collega’s in onze sector het nog altijd hebben.” z
KRISTOF VERSCHELDE EN ANGELIQUE DOBBELS “Voor vlees met ons Brasvar-label kunnen we tot 15 procent meer vragen.” 78 29 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
