west-vlaanderen
WEST-VLAANDEREN
INNOVATIEF, DUURZAAM EN WINSTGEVEND VLAANDEREN Zes weken lang plaatst Trends verrassende ondernemingen in Vlaanderen en Brussel in de kijker. Stuk voor stuk interessante ontdekkingen die benadrukken hoeveel ondernemerschap, innovatie en duurzame winstgevendheid Vlaanderen biedt. WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER
L
iefst 257 bedrijven stelden zich dit jaar kandidaat voor de vierde editie van Trends Business Tour. Trends selecteerde, samen met een eminente jury, vijf bedrijven per provincie. De belangrijkste criteria waren innovatie en duurzaamheid, en dat gekoppeld aan een gezonde en winstgevende groei. Welke bedrijven werken aan vernieu-
wing en kunnen hun spraakmakende innovaties vol toegevoegde waarde ook wereldwijd in de markt plaatsen? En hoe duurzaam en winstgevend zijn die innovaties? Een jury, met het revisoren- en advieskantoor BDO, de bank ING, de financiële databank Roularta Business Information, de Vlerick Business School, en de
redactie van Trends namen de kandidaturen onder de loep. Zes weken lang stellen we u uit alle Vlaamse provincies en het Brussels Gewest telkens vijf markante, verfrissende en verrassende bedrijven voor. z Deze week: West-Vlaanderen Volgende week: Oost-Vlaanderen WWW.TRENDS.BE 22 OKTOBER 2015 53
≤
west-vlaanderen
MOMENTS FURNITURE
‘GEZELLIG THUIS OUD WORDEN’ Moments Furniture kreunt onder de afbouw van subsidies voor bouwprojecten in de zorgsector. Gelukkig anticipeerde de onderneming daarop. De eerste producten die rechtstreeks op senioren mikken, zijn inmiddels op de markt. WOUTER TEMMERMAN
V
oor Moments Furniture waren OCMW’s, rusthuizen of ziekenhuizen decennialang een zeer stabiele afzetmarkt. De onderneming uit Ingelmunster ontwerpt, produceert, stoffeert en assembleert zorgmeubilair en -interieurs. “De markt is zeer onrustig”, zegt CEO Benoit Thevelin. “De aanpassing van de subsidieregeling heeft een schok teweeggebracht.” Thevelin verwijst onder andere naar de subsidies die OCMW- en vzw-rusthuizen met bouwplannen kregen via het Vlaams investeringsfonds VIPA. Nadat Europa had laten weten dat Vlaanderen die uitgaven in zijn begroting moet opnemen, droogde de subsidiëring voor 2015 op. En België staat niet alleen, zegt Thevelin. “In Nederland moesten we drastisch herstructureren na een bespa-
BENOIT THEVELIN “Het nieuwe kennisplatform dat in november online komt, wordt de spil in dit verhaal.”
54 22 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
ringsplan van de overheid voor de sluiting van 800 rusthuizen op termijn.” Het verklaart mee de stagnering van de omzet. De Belgische vennootschap schommelt al enkele jaren rond 12 tot
“De aanpassing van de subsidieregeling heeft een schok teweeggebracht in de zorgsector” NV MOMENTS FURNITURE Bron: Nationale Bank
In duizend euro
2014
2010
Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit (1) Werknemers
13.617 442 38 % 57
14.003 1217 76 % 59
(1) met overige schulden
14 miljoen euro. “In 2014 hadden we een mooie vooruitgang kunnen boeken, maar Nederland besliste er anders over.” Behalve in Nederland is het bedrijf ook actief in Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. “In 2014 landden we geconsolideerd op 20 miljoen euro, tegen 22 miljoen in 2012.”
Moeilijk bereikbare doelgroep Ondanks die ongunstige wind, klinkt Benoit Thevelin allerminst pessimistisch. Zijn onderneming anticipeerde twee jaar geleden op de situatie en deed de eerste voorzichtige stappen richting de consumentenmarkt. Moments Furniture investeerde in aangepast meubilair, waarmee mensen langer zelfstandig kunnen wonen. “Het project ‘Forever Home’ vertrekt van de filosofie dat de senioren van morgen zo lang mogelijk gezellig thuis oud worden”, lacht Thevelin. De eerste meubels zijn te koop, maar de commercialisering heeft een grote uitdaging: de doelgroep is moeilijk bereikbaar. Moments Furniture zette samen met de communicatiepartner DM&S de schouders onder Silver Home. Die vzw verzamelt bedrijven met producten voor deze doelgroep, zoals verzekeringen, verpleging, liften en domotica. Silver Home tekende al voor twee beurzen, in samenwerking met het bestuur in Asse en Oostende. “We bouwen momenteel een nieuw kennisplatform dat in november online komt. Dat wordt de spil in dit verhaal”, hoopt Thevelin. Hij verwacht dat de stijgende kennis van de consumentenmarkt snel zal renderen. z
PIANO’S MAENE
ER ZIT MUZIEK IN INNOVATIE De opmars van internet ontwricht zowat alle markten. Ook die van de traditionele pianoverkoop. Daarom produceert Piano’s Maene in Ruiselede nu ook eigen concertvleugels in het topsegment. ROEL VAN ESPEN
PIANO’S MAENE
Bron: Nationale Bank
In duizend euro
2014
2010
Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit (1) Werknemers
10.324 610 21 % 42
6757 4 19 % 39
(1) met overige schulden
P
iano’s Maene is met vier vestigingen en vijftig medewerkers de belangrijkste pianoleverancier in ons land. Het bedrijf is invoerder van het gerenommeerde Steinway & Sons. In het eigen atelier worden instrumenten gerestaureerd en gebouwd. “We evolueren van pianodistributeur naar een echte producent”, zegt eigenaar Chris Maene. “Het grootste deel van onze omzet halen we nog altijd uit de aan- en verkoop, maar eigen fabricatie wordt almaar belangrijker. De handel staat onder druk. Consumenten kopen vaker online en benaderen producenten rechtstreeks via het internet.” In het atelier ontwikkelt Piano’s Maene vier gestandaardiseerde types concertvleugels. Er worden technieken gebruikt die in het verleden populair waren, maar die door de jaren heen niet mee evolueerden. Door de aanpassing aan moderne technologie en behoeften, worden instrumenten gecreëerd die — in tegenstelling tot historische piano’s
CHRIS MAENE EN STEFAAN VANFLETEREN “Kennis en kunde primeren op de loonkosten.”
— makkelijker bespeelbaar zijn, een grotere stabiliteit kennen en door pianotechnici waar ook ter wereld kunnen worden onderhouden. Het ontwikkelingsproject loopt over een periode van drie jaar en wordt bij elke stap geëvalueerd en eventueel bijgestuurd. “We toetsen uiteraard ook continu af met de markt, zoals concerthuizen en toppianisten”, zegt CEO Stefaan Vanfleteren. “Op basis daarvan evalueren we geregeld ons businessplan. Het project vergt een investering van meer dan een miljoen euro, maar we verwachten dat het al binnen twee tot drie jaar voor inkomsten zal zorgen.”
Unieke replica’s Tot nu werden in het atelier hoofdzakelijk unieke replica’s van historische klavierinstrumenten gebouwd. Met de ontwikkeling van de nieuwe, gestandaardiseerde concertvleugels mikt het bedrijf op een veel grotere afzetmarkt van concertzalen, muziekuniversiteiten,
pianisten en liefhebbers wereldwijd. De productie zal in de eigen ateliers in Ruiselede gebeuren. “Kennis en kunde primeren op de loonkosten”, duidt Chris Maene. “Onze medewerkers bouwen verder op de kennis en kunde die in het familiebedrijf systematisch wordt overgedragen.”
“We kunnen voortaan ons eigen merk en imago wereldwijd uitdragen” Chris Maene ziet de verschuiving van pianohandel naar -productie ook als een belangrijke stap in duurzame tewerkstelling. “We zullen niet alleen bijkomende mensen in ons atelier aanwerven. De bouw van onze instrumenten maakt het bedrijf ook minder afhankelijk van leveranciers. Bovendien kunnen we voortaan ons eigen merk en imago wereldwijd uitdragen. Dat zal een positief effect hebben op onze activiteiten als pianodistributeur.” z WWW.TRENDS.BE 22 OKTOBER 2015 55
≤
west-vlaanderen
RENSON VENTILATION
‘MEER IDEEËN DAN CAPACITEIT’ De jongste vijf jaar heeft Renson zijn groepsomzet verdubbeld. “Onze leidraad is constant innoveren”, zegt CEO Paul Renson. WOUTER TEMMERMAN
V
oor Renson was 2014 een topjaar. De groepsomzet steeg met een vierde tot 125 miljoen euro en het familiebedrijf telt intussen 680 werknemers. De omzet van de specialist in ventilatie, zonwering en terrasoverkappingen verdubbelde in vijf jaar. Innovatie is de motor van de groei. “Driekwart van onze groei komt van producten die maximaal vijf jaar op de markt zijn”, duidt Paul Renson. Elk jaar lanceert Renson tien tot twaalf nieuwigheden. De groei komt zeker niet enkel van de terrasoverkappingen, de jongste van de drie niches. Ook in ventilatie blijft Renson vernieuwen met bijvoorbeeld vraaggestuurde ventilatiesystemen of de koppeling daarvan met warmtepomptechnologie. De stroom aan nieuwe producten dankt Renson aan een forse O&O-afdeling die meer dan zestig medewerkers telt. En dat is nog onvoldoende. “Het gaat zelfs met zestig mensen nog te traag”, sakkert Paul Renson. “We hebben meer ideeën dan capaciteit.”
“Zelfs met zestig medewerkers in O&O gaat het te traag” geeft Renson toe. “Samenwerken met een speler als Velux was fantastisch. Velux levert wereldwijd en kan zich geen fouten permitteren. We hebben bovendien geleerd hoe we ons merk mondiaal kunnen uitspelen.” Export staat met stip genoteerd in de
NV RENSON VENTILATION Bron: Nationale Bank
In duizend euro Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit (1) Werknemers (1) met overige schulden
2014
2010
78.270 15.013 84 % 319
50.492 9445 76 % 211
groeiambities van Renson en dat hangt nauw samen met de mogelijkheden die het ziet op de renovatiemarkt. “In ons land gaat het in die branche om twee tot drie miljoen huizen. Europees wachten 230 miljoen woningen op renovatie.” Buiten Europa is Renson al vertegenwoordigd in onder meer China, India, Australië en de Verenigde Staten. En kan Renson werknemers vinden en houden om die innovatie in eigen land op peil te houden? Hoger opgeleide profielen zijn geen probleem, de uitdaging zit bij de arbeiders. “In de regio Waregem bedraagt de werkloosheid bij arbeiders nauwelijks 3 procent. We kijken actief naar oplossingen zoals het aanwerven van 50-plussers, werkplaatsleren en samenwerking met maatwerkbedrijven”, besluit Paul Renson. z
Open innovatie Om dat op te vangen, gooit Renson het vaak over een andere boeg. De onderneming is fan van open innovatie en realiseerde de voorbije jaren projecten in samenwerking met onder andere Barco en Velux. Samen met Velux ontwikkelde Renson een zelfregelend ventilatierooster dat kan worden geïntegreerd in de nieuwe generatie dakvensters. “We zijn daar zeer blij mee en hebben er veel uit geleerd”,
PAUL RENSON “Driekwart van de groei zit in producten die maximaal vijf jaar in de markt zijn.” WWW.TRENDS.BE 22 OKTOBER 2015 57
≤
west-vlaanderen
SIOEN INDUSTRIES
ELKE MEDEWERKER DRAAGT BIJ Textiel dat algen doet groeien? Of kleding die temperatuur op individuele maat regelt? Sioen Industries uit Ardooie heeft het allemaal. ROEL VAN ESPEN
NV SIOEN INDUSTRIES* Bron: Nationale Bank
MICHÈLE SIOEN “We beheren de volledige industriële ketting, van garen tot eindproduct.”
D
e activiteiten van Sioen Industries zijn divers: het spinnen van sterke polyestergarens, het weven en coaten van technisch textiel, de confectie van technische beschermkledij en de productie van fijnchemicaliën. Verticale integratie is een belangrijk aspect in de groep. “We beheren de volledige industriële ketting, van garen tot eindproduct”, zegt CEO Michèle Sioen. “Die strategie geeft ons een voorsprong op onze concurrenten. We kunnen sneller inspelen op behoeften van de klant en we zijn minder afhankelijk van externe leveranciers.” Een tweede constante is innovatie. Neem bijvoorbeeld het project At Sea dat Sioen Industries samen met zeven Europese ondernemingen en vier onderzoekscentra uitvoert. Ze ontwikkelden een textielweefsel dat algengroei stimuleert. Zeewier wordt gebruikt als alternatief ingrediënt in onder andere medicijnen, voeding, make-up en dierenvoer. Het wordt 58 22 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
vooral geteeld in Azië met behulp van touwen. Met het gepatenteerde algendoek kunnen zeewierboerderijen aan de slag, die op een veel efficiëntere manier werken. At Sea kreeg 3,4 miljoen euro steun van de Europese Unie.
Verlicht textiel Sioen neemt ook actief deel aan andere Europese projecten. “Met i-Tex willen we aantonen dat intelligent gecoat textiel kan worden gebruikt als kosteneffectieve oplossing voor verlichtingstoepassingen”, duidt Michèle Sioen een ander project. “We verwachten heel veel van het goedkope productieproces, de flexibiliteit en de ongeziene afmetingen die hiermee kunnen worden gerealiseerd.” Sioen ontwik-
Een kwart van de groepsomzet wordt gerealiseerd met producten die niet ouder zijn dan drie jaar.
In miljoen euro
2014
2010
Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit Werknemers
326 28 44 % 3531
296 22 42 % 4579
* Geconsolideerde cijfers
kelde ook een technologie die videobeelden in textiel verwerkt. Daarmee kunnen festivalgangers bijvoorbeeld kijken naar zeer grote projecties, zonder dat daarvoor zware constructies nodig zijn. De groep ontwikkelde ook geïntegreerde koel- en verwarmingselementen voor kleding. De gebruikers kunnen de gewenste temperatuur individueel instellen. In 2014 werkten 129 mensen in het O&O-departement van Sioen. Jaarlijks investeert het bedrijf ruim 6 miljoen euro in onderzoek en ontwikkeling. De vernieuwingsdrang loont, want een kwart van de groepsomzet wordt gerealiseerd met producten die niet ouder zijn dan drie jaar. Het bedrijf voert bovendien een politiek van open innovatie, waarbij nauw wordt samengewerkt met leveranciers, klanten, universiteiten, denktanks en beroepsverenigingen. Ook iedere werknemer, in welke functie ook, wordt geacht bij te dragen tot vernieuwing. z
≤
west-vlaanderen
VETEX
MILIEUVRIENDELIJKE PIONIERS Vetex uit Ingelmunster investeerde miljoenen euro’s in een milieuvriendelijker productietechnologie. Een nieuwe fabriek is in aantocht. De omzet klom in twee jaar met een derde. ROEL VAN ESPEN
V
etex is actief in textielcoating. De producten worden gebruikt voor toepassingen in de industriële, de medische en de voedingssector. Ze vinden hun weg naar onder andere waterdichte schoenen, werkkledij, bedrukbare labels, matrashoezen en transportbanden. Zoals alle industriële coatingbedrijven wordt ook in Ingelmunster solventgedragen polyurethaan gebruikt tijdens het productieproces. Maar sinds 2009 investeert het bedrijf nog enkel in solventvrije technologie. “Solventgedragen polyurethaan heeft zeker voordelen, zoals de kwaliteit en de toepassingsmogelijkheden”, weet CEO Patrick Rigole. “Maar de hierop gebaseerde coatingtechnologie is milieubelastend.” En dus ging Vetex op zoek naar alternatieven. Aanvankelijk zonder succes, wegens te weinig efficiënt, te duur, onvoldoende flexibel of
PATRICK RIGOLE “We willen nieuwe marktsegmenten aanboren, zoals dat van de vrijetijds-, outdoor- en sportkledij.”
60 22 OKTOBER 2015 WWW.TRENDS.BE
niet aanwendbaar in de bestaande processen. In 2014 leidden veelbelovende onderzoeksresultaten over solventvrije coatings tot de lancering van het innovatieve project OC2PUS.
“Een solventvrije fabriek zal ons een unieke concurrentiepositie opleveren”
Nieuwe fabriek
rol in. Hiermee willen we in eerste instantie een duurzaam solventvrij alternatief voor producten ontwikkelen. Dat moet niet alleen de groei in onze business verzekeren, het moet ook leiden tot het aanboren van nieuwe marktsegmenten. Bijvoorbeeld dat van de vrijetijds-, outdoor- en sportkledij.” Vetex investeert in een nieuwe solventvrije fabriek in Ingelmunster. Ter ondersteuning van deze innovatie werd het O&O-labo uitgebreid en werd al geïnvesteerd in een solventvrije proeflijn. De eigenlijke productielijn wordt binnenkort besteld. Anticiperend op de groeikansen die deze innovatie zal creëren, wordt ook de magazijnruimte uitgebreid en de logistieke infrastructuur aangepast. Al deze inspanningen vertegenwoordigen een investering van miljoenen euro’s, verspreid over 2015 en 2016. Ze moeten tegen 2017 een omzetgroei tot 18 miljoen euro verwezenlijken. Op lange termijn streeft Vetex naar een volledig solventvrije fabriek. “Die zal ons een unieke concurrentiepositie opleveren”, zegt Patrick Rigole. “Als pionier zullen we dan sterker groeien en versneld marktaandeel verwerven op bestaande en nieuwe markten.” Azië en andere afzetmarkten staan op het veroveringslijstje. Toch kiest het bedrijf resoluut voor ontwikkeling en productie in eigen land. Op die manier moet het innovatieve en hoogkwalitatieve karakter bewaard blijven. z
“De solventvrije technologie wordt nog niet gebruikt in textieltoepassingen. Maar met OC2PUS — gesteund door het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) — neemt Vetex een wereldwijde pioniers-
VETEX
Bron: Nationale Bank
In duizend euro
2014
2010
Omzet Bedrijfsresultaat Solvabiliteit (1) Werknemers
13.970 1248 71 % 54
8720 1212 70 % 37
(1) met overige schulden
