Liefdespoëzie I.
Kunst en Kitsch
Liefdespoëzie omvat de grootste collectie gedichten die bestaat. Het is de meest toegankelijke poëzie en wordt ook het meest door amateurs beoefend. Bijgevolg bestaat er in deze categorie ook veel kitsch… Vind je de volgende gedichten goed? Zijn de volgende gedichten literatuur of amateurpoëzie? Waaraan herken je de amateurgedichten? Beoordeel hun literaire kwaliteiten.
Literaire technieken: a) Welke van de volgende technieken werden er toegepast? Duid ze telkens aan. b) Indien ze gebruikt worden, zijn ze origineel en goed gevonden, of cliché en niet erg gevat of diepgaand? • rijm, alliteratie (medeklinkerrijm), assonantie (klinkerrijm) halfrijm, blank verse • metrum (ritme, cadans) • metafoor (vb. ze is een roos) of vergelijking (vb. ze is als een roos), beeldspraak • hyperbool (overdrijving) of understatement • paradox (schijnbare tegenstelling) • repetitie/ herhaling • humor / ironie / sarcasme / cynisme/ parodie • lay-out, structuur, typografie, enjambement Voor jou als jij er niet was wie was ik dan ook al ken ik je pas hep ik hier geen spijt van voor jou wil ik leven voor jou wil ik sterven
ik wil je alles geven deze liefde wil ik nooit bederven ik hou egt van je, lieve sgat voor eeuwig en altijd jou word ik nooit zat van deze liefde hep ik egt geen spijt dit gevoel hep ik nog nooit gehad en ik wil je nooit meer kwijt
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
1
Love is Love is feeling cold in the back of vans Love is a fan club with only two fans Love is walking, holding, paint-stained hands Love is… Love is fish and chips on winter nights Love is blankets (dekens), full of strange delights Love is when you don't put out the light Love is… Love is the presents in Christmas shops Love is when you're feeling Top of the Pops
Love is what happens when the music stops Love is… Love is white panties lying all forlorn (verloren) Love is a pink night-dress still slightly warm Love is when you have to leave at dawn Love is… Love is you and love is me Love is a prison and love is free Love's what's there where you're away from me Love is…
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
De liefste jongen De liefste jongen was jij voor mij.. de liefste die er is.. Toen ik mijn hart verloor.. sloeg ik de plank niet mis..
Ik hou van je ogen en je haar.. en van je lieve lach.. Maar het is ook om je warme hart.. dat ik je zo bemin..
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
his Is r bunsn brnr bl% his hair lyk fe filings W/ac/dc going thru. I sit by him in kemistry my @oms split wen he s @ me.
His eyes are bunsen burner (bunsenbrander)blue his hair like iron filings (ijzerdraad) with the current (stroom) going through. I sit by him in chemistry my atoms split when he smiles at me.
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
Engeltje Engeltjes bestaan niet Wordt altijd beweert Toch weet ik dat je er een ziet Als je het feit accepteert Dat ze kunnen bestaan
Zelf heb ik het ook gedaan En warempel Ik heb een engeltje leren kennen Op een dag kwam ze ineens voorbij En weet je wie dat engeltje was? Dat engeltje, dat was jij
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
2
The Night has a Thousand Eyes The night has a thousand eyes, And the day but one; Yet the light of the bright world dies With the dying sun.
The mind has a thousand eyes, And the heart but one: Yet the light of a whole life dies When love is done.
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
If a big fat man creeps into your bedroom one night and stuffs you into a bag. Then do not worry 'cause I told Santa I wanted you for christmas! Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
Magma Ze draagt haar kleren als een zonsverduistering En ik koel haar magma-lippen af- ben ik ijs op Haar koortsig hoofd, een steentje in een dam? Feit is – ik condenseren
voel
mezelf
weer
smelten,
Op haar lijf, en krabbel langzaam terug naar mijn Vaste vorm – hoe tijdeljk die ook is, In het licht van deze supernova Die met de swing van bossa nova Mij verlamt tot in de kern.
Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
In some other life We are standing Side by side and Laughing that, in Some other life We are apart Literaire technieken + onderlijn
Kunst of kitsch? /10
3
II. De beste liefdespoëzie: Liefdespoëzie door de eeuwen heen 1. De middeleeuwen Liefdesgedichten bestaan er uit alle tijden. In het Nederlands is het vroegste rijmpje “hebban olla vogola”. Een ander zeer bekend vroegnederlands liefdesgedicht is het volgende: Het Egidiuslied (Gruuthusehandschrift) Egidius, waer bestu bleven ? Mi lanct na di, gheselle mijn. Du coors die doot, du liets mi tleven. Dat was gheselscap goet ende fijn, Het sceen teen moeste ghestorven sijn. Nu bestu in den troon verheven Claerre dan der zonnen scijn, Alle vruecht es di ghegheven. Egidius, waer bestu bleven ?
Mi lanct na di, gheselle mijn. Du coors de doot, du liets mi tleven. Nu bidt vor mi: ic moet nog sneven Ende in de weerelt liden pijn. Verware mijn stede di beneven: Ic moet nog zinghen een liedekijn. Nochtan moet emmer ghestorven sijn. Egidius, waer bestu bleven ? Mi lanct na di, gheselle mijn. Du coors die doot, du liets mi tleven.
Egidius waer bestu bleven? zijn de beginwoorden van waarschijnlijk het bekendste middeleeuwse lied uit de Nederlandse literatuur: het Egidiuslied. Het is een klaagzang over een overleden vriend. ‘Du coors die doot’ staat er in het Middelnederlands. Je kunt dat vertalen met ‘Jij koos de dood’, al heeft het zeker niet de bijbetekenis van zelfmoord. In de Middeleeuwen was het duidelijk: wie zelfmoord pleegde kwam niet in de hemel. Omdat uit het lied blijkt dat Egidius wel in hemel is, weten we dus dat hij geen zelfmoord gepleegd kan hebben. In deze ene regel, Du coors die doot, du liets mi tleven, wordt heel scherp de tegenstelling aangeduid waarom het in dit lied gaat: de overleden vriend staat aan de kant van de gelukkigen, namelijk de zielen in de hemel, terwijl de zanger nog in pijn en moeite verder moet leven. De dichter schrijft over zijn verdriet en betreurt zijn lot. Hij spreekt tot zijn vriend die nu in de hemel is en vraagt of hij alsjeblieft voor hem wil bidden. Zorg dat er naast jou nog een plaatsje voor mij overblijft, vraagt hij. Ik moet nog een liedje zingen, schrijft de dichter, en het is alsof hij daarmee het liedje bedoelt dat hij op dat moment zingt, namelijk het Egidiuslied. Maar het slaat ook op alles wat hij nog op aarde moet doet. ‘Een liedje zingen’ is daarbij een beeld voor al zijn geploeter, voor zijn verdriet en voor de gedachte aan zijn vriend.
Egidius was een …………………………………………………………………………… uit de ……….. eeuw, alleen bekend door twee klaagliederen van zijn gezel bij zijn dood. Het is een anoniem gedicht, maar vermoedelijk door ……………………………………………………………………………………………………………………………geschreven. De vorm van het gedicht is een …………………………………………………………………………………………… = …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Waarover gaat het gedicht?.................................................................................... .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... ..........................................................................................................................
4
2. De renaissance a) Traditionele sonnetten
De bekendste dichtvorm om liefde te uiten is het sonnet. Het sonnet ontstond tijdens de Renaissance en werd geperfectioneerd in zijn vorm door …………………………………………. in Italië en ……………………………………………………..……. in Engeland. Beide auteurs hadden elk een eigen opvatting van de vorm van het sonnet, naargelang de taal waarin ze schreven. Definitie sonnet: ………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Italiaans of Petrarcaans sonnet Een octaaf (omarmend rijm) ABBA ABBA Een sestet CDE CDE
Engels of Shakespereaans sonnet Drie kwatrijnen (alternerend rijm) ABAB CDCD EFEF Een rijmend couplet GG
Petrarca, Dante en Shakespeare schreven poëzie voor een welbepaalde persoon:
?......................................... ?......................................... ?............................ Kun je telkens een “match” vinden voor de volgende koppels uit de geschiedenis, de actualiteit of de fictie / literatuur? Nummer de koppels! Romeo
Popeye
Tristan
Guinevere Helena Lodewijk XIV
Napoleon Eurydice Josephine
Rachel Jane Eyre Juliet
Marie Antoinette Heatchliff Daphne Lancelot
Beatrice Elizabeth
Ross Cleopatra
Catherine Isolde
Apollo Mr. Darcy
Mr. Rochester Orpheus Olijfje Marcus Antonius Dante Alighieri Paris
Kun je nog andere beroemde koppels uit de literatuur bedenken? 5
Het Shakespeareaanse sonnet: Duid aan: het rijmschema, de strofen, de volta: Sonnet 18 (William Shakespeare) Shall I compare thee to a summer's day? Thou art more lovely and more temperate. Rough winds do shake the darling buds of May, And summer's lease hath all too short a date. Sometime too hot the eye of heaven shines, And often is his gold complexion dimm'd; And every fair from fair sometime declines, By chance or nature's changing course untrimm'd; But thy eternal summer shall not fade Nor lose possession of that fair thou ow'st; Nor shall Death brag thou wander'st in his shade, When in eternal lines to time thou grow'st: So long as men can breathe or eyes can see, So long lives this, and this gives life to thee.
Sonnet 18 (vertaling) Zal ik je met een zomerdag vergelijken? Veel zachter en veel zonniger ben jij. Te snel weer moet de tijd van zomer wijken; De wind striemt soms de bloesems al in mei. Het hemeloog kan soms verblindend zijn, En dikwijls is zijn schijn van korte duur, Waardoor de glans van schoonheid weer verdwijnt Door 't lot of door de loop van de natuur. Jouw zomer zal voor eeuwig zomer blijven, En nooit jouw pracht verloren laten gaan; De dood zal jou niet in zijn schaduw krijgen, Wanneer jij in mijn zinnen blijft bestaan. Zolang als er nog iemand leest en leeft, Zolang leeft ook de zin die leven geeft.
Voor wie?
Structuur: Eerste kwatrijn?
Tweede kwatrijn
Derde kwatrijn
Couplet Waarom is de geliefde niet als een zomerdag?
Waarom is dit een vernieuwend idee? Wat is the eye heaven / het hemeloog?
of
6
Wat is “this”/ “dit” in de laatste zin? Gelooft Shakespeare in eeuwige liefde? Hoe kan liede verderleven? Verbonden met welke literatuurtraditie? Hoofdthema van het sonnet?
b) Hedendaagse sonnetten Ook nu worden er nog sonnetten geschreven. De vorm is echter een stuk vrijer geworden. Men houdt zich niet altijd aan een strak rijmschema. Ook de inhoud varieert. In de twintigste eeuw wordt het thema van de liefde geproblematiseerd. Men bezingt de liefde niet meer als weleer maar men heeft het eerder over het feit dat men ontgoocheld is in de idee van ware en ideale en enige liefde. Lees nu de volgende twee sonnetten: duid de vormkenmerken aan: 1. The Sonnet-Ballad (Gwendolyn Brooks) Oh mother, mother, where is happiness? They took my lover's tallness off to war, Left me lamenting. Now I cannot guess What I can use an empty heart-cup for. He won't be coming back here any more. Some day the war will end, but, oh, I knew When he went walking grandly out that door That my sweet love would have to be untrue. Would have to be untrue. Would have to court Coquettish death, whose impudent and strange Possessive arms and beauty (of a sort) Can make a hard man hesitate--and change. And he will be the one to stammer, "Yes." Oh mother, mother, where is happiness?
2. Noces (Marilyn Hacker) First, I want to make you come in my hand while I watch you and kiss you, and if you cry, I'll drink your tears while, with my whole hand, I hold your drenched loveliness contracting. And after a breath, I want to make you full again, and wet. I want to make you come in my mouth like a storm. No tears now. The sum of your parts is my whole most beautiful chart of the constellations-your left breast in my mouth again. You know you'll have to be your age. As I lie beside you, cover me like a gold cloud, hands everywhere, at last inside me where I trust you, then your tongue where I need you. I want you to make me come
Sonnet 1 to lament = treuren, klagen grandly = groots, dramatisch untrue = ontrouw to court = het hof maken coquettish = flirterig impudent = schaamteloos arms = wapens to hesitate = twijfelen
stammer = stamelen
Sonnet 1
Sonnet 2 noces = huwelijksnacht to come = klaarkomen drenched = doorweekt to contract = samentrekken chart = kaart constellations = sterrenformaties
Sonnet 2
Thema? Inhoud?
7
III.
Vrienden van de poëzie
Kies een van deze heel bekende liefdesgedichten uit de literatuurgeschiedenis en maak een creatief filmpje waarin je het gedicht voorstelt, voorleest en ook bespreekt. Bespreek de volgende zaken: zie literaire technieken Inhoud
Vorm
Tijdsperiode en stroming
Traditioneel of experimenteel voor zijn tijd
Werk er twee en kies uit de volgende gedichten. Geen twee groepjes mogen hetzelfde gedicht kiezen! “Voor de dag van morgen” of “Ik heb je liever” “Liefje, laat mijn verdriet…” of “Je truitjes” “Aan Rika” of “Zoals ik eenmaal beminde” “Zie je, ik hou van je” “Kom terug” of “Maar hij vergat …” of “Doornroosje” “Ik schrijf je neer” “Er zijn geen…” “Voorjaarsgedicht” of “Een lege plek om te blijven” “Mis mij” “Bekentenis” of “Eeuwigheid” “Een lied” “Impasse” “Wij samen” “D en ik” “Rien ne va plus” “Roodkapje en de boze wolf” “Dit alles” “Ars amandi” “Over de minnaar” “Liefde”
Hans Andreus Herman de Coninck Piet Paaltjens Herman Gorter Toon Tellegen Hugo Claus Miriam Van Hee Rutger Kopland Ted van Lieshout Bart Moeyaert Paul Van Ostaijen Martinus Nijhoff Anton Korteweg Mischa Andriessen Menno Wigwam Patricia de Martelare Jean-Pierre Rawie Adriaan Morriën Ester Naomi Perquin Hans Teeuwen
Klassiekegedichten.net kan je helpen om een analyse te vinden van sommige van deze gedichten….
8
IV. Internationale liefdespoëzie van vandaag Schrijf voor jezelf een contactadvertentie naar model van…. Aantrekkelijke jonge vrouw zoekt charmante, intelligente jongen tussen 20 en 30 jaar voor vaste relatie. Bij voorkeur niet-roker, niet gehuwd geweest, zonder kinderen. Wilde tijger zoekt opwindende tijgerin voor spannende one night stand. Geen SM, geen fotografie of beeldopname. Gentlemen and ex offic. m., 36j, aantr., myster., zakenm., hv extra, sport, renoir, bach, doors, zen, luxe, kwalit., porche, rebels, maatp., vrouw. Durf jij. …’ 'Jonge niet onknappe man 33j. zkt leuke dame, vriendin voor vaste relatie. Houdt van film, terrasjes, etentjes, enz. Zet er duidelijke kenmerken van jezelf bij maar wees ook niet overduidelijk! Zet duidelijk je wensen en niet-gewenste zaken in de advertentie. Waaraan hecht jij belang bij een partner? Kies uit de volgende gedichten 3 gedichten die je aanspreken. Onderzoek de gedichten met de volgende gegevens: Zijn ze van een man of een vrouw? Hoe zie je dat in het gedicht? Voor wie zijn ze geschreven? Over welk soort liefde wordt er geschreven? Wat is de inhoud? Welke stemming zou je toeschrijven aan de gedichten? Zijn de gedichten traditioneel of vernieuwend, naar vorm en naar inhoud? Bespreek welke literaire technieken er gebruikt werden. Wat spreekt er je aan in het gedicht? Waarom vind je het mooi?
Traditioneel * Rijm * Metrum (variatie tussen beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen) * Structuur: verzen van gelijke lengte * Poëtische vorm (sonnet, rondo,elegy, limerick, haiku,…) * één zin per regel * Interpunctie
Modern * Geen rijm * Blank verse
* Hoofdletters * Oude woorden * Gebruik van “U” en “Uw”, “Gij” * Oude schrijfwijze * Gewone typografie
* Geen hoofdletters * Moderne taal, neologismen * Gebruik van “je” en ‘jouw” * Moderne spelling * Creatieve typografie
* Geen verzen, ongelijke verzen * Geen bepaalde vorm, creatieve lay-out, Creatieve tyografie * Enjambement * Geen interpunctie of creatief gebruik van interpunctie
* Traditioneel onderwerp (liefde, dood,..) * Geen traditioneel onderwerp * Traditionele opvatting (liefde is eeuwig…) * Nieuwe opvatting Literaire technieken Beeldspraak, vergelijking, metafoor Alliteratie, Assonantie, Repetitie Onomatopee Personificatie Hyperbool (overdrijving), Understatement Humor / Ironie / sarcasme / cynisme/ parodie Exclamatio (uitroep) Pleonasme / oxymoron (vb. Een stille zwijger), paradox Retorische vraag 9
Anna Achmatova На дом Софокла в ночь слетел с небес орел, И мрачно хор цикад вдруг зазвенел из сада. А в этот час уже в бессмертье гений шел, Минуя вражий стан у стен родного града. Так вот когда царю приснился странный сон: Сам Дионис ему снять повелел осаду, Чтоб шумом не мешать обряду похорон И дать афинянам почтить его отраду.
Bij het niet versturen van mijn epos (Anna Achmatova) Het huis waar jij en ik niet wonen, De wind die opsteekt vanuit zee, Het raam waar wij ons niet vertonen, De ceder, luwte voor ons twee ... Ik had die regels willen sturen Aan hem - natuurlijk hij bestond! Hij zou het glimlachend verduren, Al was zijn hart opnieuw verwond.
Their Sex Life (A.R. Ammons) One failure On top of another
WOMAN BATHING by Raymond Carver
___________________________________
Natches River. Just below the falls. Twenty miles from any town. A day of dense (dicht) sunlight heavy with odors of love. How long have we? Already your body, sharpness of Picasso, is drying in this highland air. I towel down (drogen) your back, your hips, with my undershirt. Time is a mountain lion. We laugh at nothing, and as I touch your breasts even the groundsquirrels (eekhoorns) are dazzeled.(verbijsterd)
Almost Love (Magaly Sanchez) It happens sometimes; a pair of eyes a profile someone we don’t know and see only once or every afternoon. Someone we met, it was just like that: a hand on yours some hasty (haastig) words. But someone who became a part of you and now there’s no seeing that face without paling (verbleken) without trembling (bevend) hands and it’s almost love.
Ik heb je lief… afgepakt.
the boys i mean are not refined (e.e. cummings) the boys i mean are not refined (verfijnd) they go with girls who buck (krabben) and bite they do not give a fuck for luck they hump (bespringen) them thirteen times a night
they come with girls who bite and buck who cannot read and cannot write who laugh like they would fall apart and masturbate with dynamite the boys i mean are not refined they cannot chat (meepraten) of that and this they do not give a fart (scheet) for art they kill like you would take a piss
one hangs a hat upon her tit one carves a cross on her behind (achterste) they do not give a shit for wit (intellect) the boys i mean are not refined
they speak whatever's on their mind they do whatever's in their pants the boys i mean are not refined they shake the mountains when they dance _________________________________________________________________________
10
Covergirl(vertaling) Una bella posa(Jeffry Ibrahim Bonnet) wat is er nu op tegen als ik even maar Che cosa c'e di strano je volle Se gli dó a labbra piene lippen kus Io ti tengo forte ik hou je vast E ti faccio contenta met beide handen Tu non ai nessuna toe gun mij het plezier Contrarieta... je biedt geen weerstand Benché le sue labbra sono al zijn ze nog zo droog Asciutte la mia bella donna mijn schone dame op papier Su carta... _______________________________________________________________________ Haiku Woman (Tanka= Japanse dichtvorm) Now that I've lost you (Kunio Tsukamoto) What do I do when you're here like the barrel (loop) of a gun With you, without you I keep loading her with liquid explosive till the night is gone Bleeding (Mary Swenson) Stop bleeding·········· said the knife. I would if I·········· could said the cut. Stop bleeding·········· you make me messy with this blood I’m sorry said·········· the cut. The knife did·········· not say it couldn’t help it but it sank in further. If only you·········· didn’t bleed said the knife I would have to do this. I know said·········· the cut I bleed too easily I hate that I can’t help it I·········· wish I were a knife like you and didn’t have to bleed. ________________________________________________________________________ Poema (Homero Aridjis) Gedicht (vertaling) Tu pasco, como una sombra Je gang, als een schaduw Era difficil de seguir Was moeilijk te volgen Y al perderte en una esquina En toen je bij een hoek uit het zicht verdween Solo quedaba en mi Bleef in mij, als in de straat Un vago sentimiento di vacio Een vaag gevoel van leegte Tu cimbreo, tu cintura me estremecian Y el jardin percia tener mas rosas Y el verano calor Pues en mis labios de niño aún no habia La palabra que define el amor
Je cadans, je taille deden me huiveren En de tuin leek voller met rozen En de zomer met hitte Want op mijn kinderlippen was nog niet Het woord dat de liefde omschrijft
La edad nos separaba Como a dos cuerpos No de tamaños distintos Sino de espicies differentes
De leeftijd scheidde ons Als twee lichamen Niet van ongelijke grootte Maar van verschillende soort
Y mis manos asíendote Mis brazos abarcándote No podian asirte No podian alcanzar tu cuerpo, tu mirada
En mijn handen die je vastpakten Mijn armen die je in zich namen Konden je niet vastpakken Konden niet bij je lichaam, je oogopslag
Siempre mas lejos Steeds verder weg Soñando en un abrazo Dromend in een omarming Vivido en otra parte, en otro siglo Elders beleefd, in een andere eeuw Oh tu, ahora vieja, Ach jij, oud nu A quien ya no temo Die ik niet meer vrees __________________________________________________________________________
11
In Former Days (Bhartrhari) In former (vroegere) days we'd both agree That you were me, and I was you. What has now happened to us two, That you are you and I am me?
Tanka (Machi Tawara) freezing my smile for half a second I look toward your camera that can’t photograph my heart __________________________________________________________________________ Le dernier poème (Robert Desnos) Il me reste d'etre l'ombre parmi les ombres J'ai revé tellement fort de toi, d'etre cent fois plus ombre que l'ombre j'ai tellement marché, tellement parlé, d'etre l'ombre qui viendra et reviendra tellement aimé ton ombre, (schaduw) dans ta vie ensoleillée (zoning). Qu'il ne me reste plus rien de toi. _______________________________________________________________________ Letterlijk (Daan Zonderland) Toen ik de hand vroeg van uw dochter "Geachte Heer, ik moet u danken die ik hartstochtelijk bemin, voor het postpakket dat ik ontving. deed ik zulks niet in letterlijke, Maar u vergeeft mij ongetwijfeld doch in overdrachtelijke zin. een zekere teleurstelling. _______________________________________________________________________ Ik heb bericht ontvangen (Toon Tellegen) meneer Ik heb bericht ontvangen die afstand is immens, de afstand tussen jou en mij of juist verschrikkelijk klein, een afstandje van hebben ze opgemeten – niets, ik kan me daar en daar vervoegen zal ik dan omvallen tussen dan en dan, of anderszins ten onder gaan? maar ik moet niet schrikken, Wat moet ik doen schrijven ze, waar moet ik rekening mee houden en als ik het niet met ze eens ben kan ik wat voor afstanden zijn er trouwens, omvallen lichtjaren, millimeters, of anderszins in het ongerede raken – en ook nog iets daar tussenin? wat zal ik doen, wil ik het wel weten, en als hij onbruikbaar is, als ze zeggen _______________________________________________________________________ Air vif (Paul Eluard) au tournant de tous les rires J'ai regardé devant moi sortant de l'eau et du feu dans la foule je t'ai vue parmi les blés je t'ai vue L'été l'hiver je t'ai vue sous un arbre je t'ai vue dans ma maison je t'ai vue entre mes bras je t'ai vue Au bout de tous mes voyages dans mes reves je t'ai vue au fond de tous mes tourments Je ne te quitterai plus. ___________________________________________________________________________ This is just to say (william carlos Williams) saving I have eaten for breakfast the plums (pruimen) that were in Forgive me the icebox they were delicious so sweet and which and so cold you were probably ________________________________________________________________________________ A Statue of Eros (Zenodotos) Who carved (uithouwen) Love and placed him by this fountain, Gabriel Rosenstock thinking he could control buzzing of bees such fire her vibrator with water? nectar stirs _______________________________________
12
i like my body when it is with your e.e. cummings i like my body when it is with your body. It is so quite new a thing. Muscles better and nerves more. i like your body. i like what it does, i like its hows. i like to feel the spine of your body and its bones, and the trembling -firm-smooth ness and which i will again and again and again kiss, i like kissing this and that of you, i like, slowly stroking the, shocking fuzz of your electric fur, and what-is-it comes over parting flesh … And eyes big lovecrumbs, and possibly i like the thrill of under me you so quite new
Slaapwandeling (Gerrit Achterberg) Ik heb vannacht met u gewandeld in de dove lanen van de slaap, en nu het morgen is geworden is er niets veranderd, dan dat die twee, die in den nacht tesaam volkomen bij elkander waren, mij weer alleen gelaten hebben in den morgen, en samen verder zijn gegaan.
(Sonia Sanchez) I gather (verzamel) up each sound you left behind and stretch (leggen) them on our bed. each nite I breathe you And become high
La lectrice excitée éteint l'électricité André Breton
Haiku wat stukjes papier nadat zij was weggegaan; eenzame dingen _______________________________________ Petite annonce (Jeanne Chardon) Cherche homme tendre à caresser Cherche homme caressant. Cherche homme pour l'amour. Pas pour le mariage. Pas pour la vie commune quotidienne. Pas pour le bricolage. Pas pour le fric Pas pour le soutien moral-social. Seulement pour l'amour. Ma queue éclatait sous tes lèvres Comme une prune de Juillet La plume au vent qu'on taille en rêve N'est pas plus folle je le sais Que la volage aux amours brèves... Apollinaire
Zelf (Theo Olthuis) Je bent lief zei hij en mooi als een elf. Ze keek hem aan en fluisterde Wat je zegt, Dat ben je zelf
______________________________________________________________________ Weggaan (Anton Korteweg)
Als een auto die lang in de regen gestaan heeft optrekt en wegrijdt, blijft waar hij stond achter een plek die zich van de rest van de straat onderscheidt, even nog, tot hij ook nat is
en niet afzonderlijk meer bestaat. Dat is wat blijft als je weggaat. Lef (Erik van Os) Met de mouwen tegen elkaar hing ik mijn jas naast die van haar
13
Objektief (Cathy Mara) Van alle levende wezens op de wereld kunnen enkel de aap en de mens altijd d.i. ieder ogenblik paren
Agenda (Erik van Os) Ik had in zijn agenda geschreven zonder jou kan ik niet leven ik wachtte tot hij het zag en hoopte op zijn lach hij schreef me op die prop hou nou eens op je moet A: niet overdrijven en B: niet in mijn agenda schrijven.
______________________________________________________________ El color imposible de la tarde (José Wan Dìaz) Si tuviera que elegir prefiero la distancia, los colores imposibles de la tarde. Prefiero estar perdido en medio de mis sueños. Si tuviera que elegir, elegiría tu silencio de amor que nunca llega. Así no me recordarás a nadie. Si tuviera que elegir preferiría la carne de tus labios, esa mezcla de futuro y de agonía, ese puñal suave que me clavas y que yo tan pronto olvido.
The impossible colour of the afternoon (Engelse vertaling van José Wan Dìaz) If I had to choose I prefer the distance, the impossible colours of the afternoon. I prefer to be lost among my dreams. If I had to choose, I'd choose your silence of love that never happens. Thus you won't remind me of anyone. If I had to choose, I'd prefer the flesh of your lips, that mixture of future and agony, that gentle knife that you stab me with and I so quickly forget.
_____________________________________________________________________ Een man dacht (Toon Tellegen) Een man dacht: wanneer zal ik eens 1 minuut niet aan haar denken? Nu? Hij ging zitten en dacht 1 minuut niet aan haar.
Toen stond hij op en wandelde verder, dacht verder, steeds verder, zonder tussenpozen, aan haar.
____________________________________________________________________ Geen groter liefde (Floris Abraham Brown) Ek Sprei my arms die lengte van 'n rivier. My bene, die wydte soos dié van 'n oseaan. Ek skreeu vir die wêreld: "Ek lief jou," oor 'n bulderende, vuurspuwende, vulkaan.
Rutger Kopland Ga nu maar liggen liefste in de tuin de lege plekken in het hoge gras, ik heb altijd gewild dat ik dat was, een lege plek voor iemand om te blijven.
__________________________________________________________________________________ 10 THINGS I HATE ABOUT YOU (Karen McCullah) I hate the way you're always right. I hate the way you talk to me I hate it when you lie. And the way you cut your hair. I hate it when you make me laugh I hate the way you drive my car. Even worse when you make me cry. I hate it when you stare. I hate it that you're not around I hate your big dumb combat boots And the fact that you didn't call. And the way you read my mind. But mostly I hate the way I don't hate you -I hate you so much it makes me sick Not even close, not even a little bit, not any at all It even makes me rhyme.
14
Coat (Vicky Feaver ) Sometimes I have wanted to throw you off like a heavy coat. Sometimes I have said you would not let me breathe or move. But now that I am free
to choose light clothes or none at all I feel the cold and all the time I think how warm it used to be
_______________________________________________________________________________ Toon Tellegen Maar hij vergat haar te kussen en toen hij het kasteel verliet was het stil achter hem, de lucht was grijs, de rozenhagen hoog en stijf, er scharrelden wat mussen rond, maar hij had haast, wist niet waarom, en toen iemand hem staande hield en vroeg of het al donker was wist hij ook dat niet en zei dat het waarschijnlijk nog licht was
en dat hij het zelden mis had en reed toen door. thuisgekomen werd hij bestormd: ‘en? heb je haar gekust?’ ‘ach’, zei hij, ‘dát ben ik vergeten’, sloeg zich voor zijn hoofd. maar toen hij terugkwam spoorslags, was het kasteel verdwenen, of was er nooit geweest, en hij kwam niemand tegen, de geur van rozen was hij kwijt.
__________________________________________________________________________________ Ein Weib (Heinrich Heine) Sie hatten sich beide so herzlich lieb, Spitzbübin war sie, er war ein Dieb. Wenn er Schelmenstreiche machte, Sie warf sich aufs Bett und lachte.
EEN DEL (vertaling) Zij zaten onder elkaars junkievel; Hij was een dealer en zij was een del. Als hij harddrugs bracht, waar zij naar smachtte; Geilde zij hem laveloos en lachte.
Der Tag verging in Freud und Lust, Des Nachts lag sie an seiner Brust. Als man ins Gefängnis ihn brachte, Sie stand am Fenster und lachte.
Sores en soelaas deelden zij samen, Ondanks de klanten die bij haar kwamen; Toen flikken hem naar de bajes brachten, Stond zij stoned op de stoep en lachte.
Er ließ ihr sagen: O komm zu mir, Ich sehne mich so sehr nach dir, Ich rufe nach dir, ich schmachte – Sie schüttelt' das Haupt und lachte.
Op het bezoekuur kloeg hij: "Het gaat slecht ! Een waslijst die men mij ten laste legt; Kun jij mijn cold turkey niet verzachten ?" Zij schudde haar kroezig haar en lachte.
Um sechse des Morgens ward er gehenkt, Hij snakte naar een shot - Zat in de goot; Um sieben ward er ins Grab gesenkt; Maakte tegen zessen zijn ader bloot; Sie aber schon um achte Hartstikke dood was hij omstreeks achten Trank roten Wein und lachte. En om tienen peesde zij en lachte. _______________________________________________________________________________ Wij waren zestien (Jo Govaerts) Wij waren zestien jaar en spelden traag Aeneas' avonturen. Over hoe winden plots opstaken en schepen uit hun koers raakten, over velden aan de overkant van een rivier waar men een levend mens maar zelden toelaat, over verlaten vrouwen, oorlogen en tweegevechten.
Wij waren zestien jaar en door de vensters van het hoge klaslokaal scheen zon. En om vier uur stond aan de schoolpoort de jongen die gedurfd had je te kussen. En alles over winden die plots opstaken, schepen die uit hun koers raakten werd in een boekentas gestoken weggeschoven om de armen vrij te hebben en lichthartig om hem heen te slaan. Wij zouden elkaar nooit verlaten, wij hadden geen oorlog om naartoe te gaan
15
Libido
Nico Scheepmaker
Het liefst wil ik in meubelwinkels neuken, met kans dat iemand je van buiten ziet. Of anders in zo'n demonstratiekeuken, half zittend op de gootsteen van graniet. Ook hoop ik altijd dat de bioscoop zo leeg is dat we rustig kunnen vrijen, en als ik door het rijksmuseum loop kijk ik bij voorkeur naar Suzanna's dijen.
Capitaine Mobylette Van zwart haar moet ‘k zo huilen. Van blond krijg ik het benauwd… ach! vind je het erg als jij vannacht je bromfietshelm ophoudt? (Levi Weemoedt)
En verder lijkt het mij een hele kick om het een keer te doen tijdens het klunen, of met Viola op de perstribune, terwijl ik onderwijl mijn stukje tik. Maar 't liefst zou ik toch op de Bonkevaart, door 't volk en wat prinsessen aangestaard, een nummer maken op de finishlijn, al is-ie door de vrieskou nog zo klein. Joost Zwagerman Liefde is een platitude en daarom ook zo mooi. Jij, jij was veel meer dan dat zodat ik van meer naar minder kon. Jij was zo jij dat je werd mij, aan mij was het genot om in je op te gaan, geluk zo groot dat ik steeds minder hoefde te bestaan. Wat meer dan liefde is en minder dan de dood is de warme dood waar ik niet bang voor ben, dat is het doodgaan door te leven met een vrouw. Dat ik mocht niet-bestaan dat kwam door jou. In mij is de dood verdreven door de onmogelijkheid opnieuw met jou te leven. Hoogstens ben ik ziek en schrijf ik om de ziekte naam te geven. Hoe hopeloos dit is, het brengt je niet terug naar mij. Wat blijft is de ziekte, de ziekte die heet jij.
Indian Summer (Dorothy Parker) In youth, it was a way I had To do my best to please, And change, with every passing lad, To suit his theories. But now I know the things I know, And do the things I do; And if you do not like me so, To hell, my love, with you!
Driehoek (Herman De Coninck) Het leek wel een goeie driehoeksverhouding: ik hield van jou en van mij. Ik hield van jou zoals je dat alleen maar voor het eerst doet: alsof het elke keer voor het laatst is. Ik hield van jou om de manier waarop ik je in alle stàten bracht, in België, Frankrijk, Nederland, Joegoslavië, geluk was inderdaad zo uitgestrekt als hele landen en telkens net zo onderling verschillend. Ik hield van jou om de manier waarop je, over mijn schouder meelezend, kon zeggen: jaja, schrijven hoe goed je het kan, dàt kan je wel, maar laat maar eens zien. En ik hield van mij, o, wat hield ik even nadien van mij, want hoe zalig was het mezelf te zijn in jouw armen.
16
Hof van Eden (Herman Leenders) Zij wil over het muurtje gluren waar de appelbomen bloeien. Zij zet haar sandaal in mijn gevouwen handen maar schiet naar beneden. Zacht als een hondesnoet is het tussen haar benen warm en klam, voor ik loskom uit mijn gebeden. ‘t Goede adres (J.A. Deelder) “Ik ben werkelijk waanzinning Verliefd op u, meneer!” “Dan bent u bij mij aan het goede adres juffrouw. Ik ben de directeur van het krankzinnigengesticht!”
Hans Lodeizen In de bedding van je heupen wil ik slapen door de hemel van je ogen bedekt je voeten zijn ver en toch behoren ze bij je als een vlieger zijn ze opgelaten in een zomerdag ik woon in een ander huis; soms komen we elkander tegen ik slaap altijd zonder jou en wij zijn altijd samen A la Maison (Patrick Gillespie) August in New York City — half-past eight. He sips red wine (Chateau de Beaucastel) As half a dozen women percolate Bilingually in English and Chanel. Across the room: a painting by Vermeer, A concert grand, a woman. She’ll fineese A Ridel “O” with lips like Everclear. She’s tall. She’s Haravard. Men have died for less. Between Coquilles Saint-Jacques and Caviar He’s cross the room. He plays Rachmanioff. She smiles. He’s suave. She knows the repertoire. Clothes? Tailor made. Hers? Hemmed by Molotov. He polishes a last insouciant riff. He stands. He kisses her hand. She says: As if.
Rain (Jack Gilbert) Suddenly this defeat. This rain. The blues gone gray And the browns gone gray And yellow A terrible amber. In the cold streets Your warm body. In whatever room Your warm body. Among all the people Your absence The people who are always Not you. I have been easy with trees Too long. Too familiar with mountains. Joy has been a habit. Now Suddenly This rain.
Wild Nights Emily Dickinson Wild Nights - Wild Nights! Were I with thee Wild Nights should be Our luxury! Futile - the Winds To a Heart in port Done with the Compass Done with the Chart! Rowing in Eden Ah, the Sea! Might I but moor Tonight - With Thee!
17