LEVS ARCHITECTEN TIJDELIJKE HUISVESTING ST. IGNATIUSGYMNASIUM AMSTERDAM IN LEEGSTAAND KANTOOR (2009-2011)
PROJECTOMSCHRIJVING DE KLENCKE 2008-2009 OPDRACHTGEVER STICHTING VO A’DAM-ZUID P/A ST.IGNATIUSGYMNASIUM LOCATIE AMSTERDAM BUITENVELDERT
LEVS ARCHITECTEN Postbus 2182 1000 CD Amsterdam Cruquiusweg 111d 1019 AG Amsterdam 020 6735762 f 020 6620931
[email protected] www.levs.nl Het auteursrecht op deze informatie blijft berusten bij LEVS Architecten. Bij publicatie is naamsvermelding van de architect verplicht. 2
LEREN IN LEEGSTAAND VASTGOED
De leegstand van vastgoed is immens. 1 op de 6 bedrijfsgebouwen (17%) staat momenteel leeg. Alleen aI in Amsterdam is 1.300.000m2 kantooroppervlak onverhuurd. Dat dwingt tot nadenken over oplossingen, tijdelijk danwel permanent. Studies mbt herbestemmen van leegstand vastgoed tot woningen, studentenwoningen, zorgfuncties zijn er legio. Het huisvesten van scholen in leegstaande kantoren is echter een onderbelichte mogelijkheid en blijkt
verrassend goed mogelijk. Daar waar voor het realiseren van woonof zorgfuncties in kantoren vaak forse aanpassingen van gevels, installaties en structuur nodig zijn, past een school naadloos in een kantoor-stramien. Bovendien vormt het (tijdelijk) huisvesten van een school in kantoorgebieden met veel leegstand een ideale aanjager / voorpost voor de herontwikkeling van het gebied. Woningen als “pioniers” in een kantoorgebied is een uiterst moeizame start; ‘s avonds thuiskomen in een
desolaat kantoorgebied werkt niet. LEVS architecten realiseerde in Amsterdam een school in een leegstaand kantoor: voor de tijdelijke huisvesting van het Ignatiusgymnasium is het (deels) leegstaande kantoorgebouw “De Klencke” verbouwd. De Klencke, gelegen in Buitenveldert, stond grotendeels leeg en op de nominatie voor sloop. Op basis van een tijdelijke gebruiksvergunning biedt het gebouw twee jaar plaats aan leerlingen en docenten. Na voltooiing in 2011 voegt het St.
Ignatiusgymnasium zich opnieuw in Oud-Zuid als een gebouw met toekomst en uitstraling en een inspirerende werkomgeving voor de gebruikers. Leren als startpunt van nieuw leven in leegstaand vastgoed.
3
4
5
TRANSFORMATIE De leegstand van vastgoed vormt met name in monofunctionele kantoorparken een complexe maar prikkelende uitdaging. Herontwikkeling van het gebied is noodzakelijk. Functiemenging (wonen, werken, recreëren) een recept voor een nieuwe toekomst. Het huisvesten van scholen in leegstaande kantoren is verrassend goed mogelijk. Bovendien vormt het (tijdelijk) huisvesten van een school in kantoorgebieden met veel leegstand een ideale aanjager / voorpost voor de herontwikkeling van het gebied. Woningen als “pioniers” in een kantoorgebied is een uiterst moeizame start; ‘s avonds thuiskomen in een desolaat kantoorgebied werkt niet. Het vestigen van een school in een gebied met leegstaand vastgoed vormt de kiem voor een succesvolle gebiedstransformatie.
6
leegstaand vastgoed
pioniers; nieuwe functies in leegstaand vastgoed
functiemenging, gebiedstransformatie
LEEGSTAAND KANTOOR GESCHIKT VOOR SCHOOL
Daar waar voor het realiseren van woonof zorgfuncties in kantoren vaak forse aanpassingen van gevels, installaties en structuur nodig zijn, past een school naadloos in een kolommenstructuur en kantoor-stramien.
De focus van tijdelijke huisvesting ligt momenteel sterk bij woningen, studentenhuisvesting of zorg. Toch zijn er een aantal redenen waarom de ook huisvesting van scholen een goede bestemming is. Dit heeft te maken met de locaties, met bouwkundige aspecten zoals de open kolomstructuren, maar ook met de aard van de functie school die qua gebruik, installaties, lichte tussen wanden en brandveiligheid veel dichter bij de oorspronkelijke kantoorgebouwen ligt dan bv bij woningen het geval is.
Woningen vereisen op het gebied van brandwerendheid en installaties veel grotere ingrepen.
Voor gebruik als school kan de bestaande infrastructuur van een kantoor (installatiezônes, vluchtwegen) worden gebruikt, eventueel aangevuld met extra capaciteit.
KANTOOR
installatiezône
brandcompartimentering
WONING / ZORGFUNCTIE
SCHOOL
?
installatiezône
?
brandcompartimentering
installatiezône
brandcompartimentering 7
VAN KANTOOR NAAR SCHOOL Schoolfuncties met een groot ruimtebeslag kunnen gerealiseerd worden op maaiveldniveau, voornamelijk doordat aanzienlijk minder parkeerruimte noodzakelijk is.
parkeren
aula/entree
schoolplein
parkeren
begane grond
fietsenstalling 8
1e verdieping
‘HET NIEUWE LEREN’ Een school bestaat allang niet meer uit lokalen alleen. Binnen de kantoorstramien vindt “het nieuwe leren” echter zijn plek: een mix van ruimtes; lokalen. studie- en aanlandplekken, mediatheek en studiecentrum.
kantoorplattegrond (7.20 stramien)
schoolplattegrond (7.20 stramien) traditionele lokaalindeling
“het nieuwe leren”: nieuwbouw Ignatius
“het nieuwe leren”: flexibele lokaalindeling, grote schuifdeuren in de lokaalwanden zorgen voor relatie met het studielandschap
9
CASE STUDY: DE KLENCKE Het St. Ignatiusgymnasium in Amsterdam wordt naar ontwerp van LEVS architecten intensief verbouwd en uitgebreid. Voor de tijdelijke huisvesting van de school is het leegstaande kantoorgebouw “De Klencke” verbouwd. De Klencke, in Buitenveldert Amsterdam, stond grotendeels leeg en op de nominatie voor sloop. Op basis van een tijdelijke gebruiksvergunning biedt het gebouw twee jaar plaats aan leerlingen en docenten.
bestaande locatie
tijdelijke locatie
10
11
BESTAAND KANTOORGEBOUW
begane grond
12
souterrain
1e verdieping
andere gebruiker
PRINCIPE TIJDELIJKE HUISVESTING De lokalen zijn gelegen aan de buitenzijde, de ondersteunende functies en de zelfstudieplekken aan de binnenzijde. Twee extra trappanhuizen zorgen voor de benodigde doorstromingscapaciteit.
lokalen studieplekken, verkeersruimte nieuwe trappenhuizen
1e verdieping
13
studieplekken 14
DE KLENCKE, TIJDELIJKE HUISVESTING 2009-2011 Met minimale middelen (verbouwingskosten €200/m2) werd een maximaal resultaat behaald. Constructie en plafonds zijn in het zicht gelaten, toegevoegde trappenhuizen zorgen voor de ontsluiting van de verdiepingen en de vereiste doorstroomcapaciteit. Een deel van het kantoor wordt gehuurd door een andere gebruiker.
Lichte scheidingswanden delen de open ruimte.
klaslokaal
De installatiezone in het bestaande kantoor wordt hergebruikt en uitgebreid.
verkeersruimte 15
entree zone
16
verkeersruimte / studieplekken
vertikale ontsluiting
overdekte fietsenstalling
kantiene
verkeersruimte / studieplekken
directiekamer
lerarenlamer
17
SOUTERREIN
bestaande situatie
nieuwe situatie
lokalen studieplekken, verkeersruimte 18
beschikbaar oppervlak
nieuwe trappenhuizen
BEGANE GROND
bestaande situatie
nieuwe situatie
lokalen studieplekken, verkeersruimte beschikbaar oppervlak
nieuwe trappenhuizen
19
1E VERDIEPING
bestaande situatie
nieuwe situatie
lokalen studieplekken, verkeersruimte 20
beschikbaar oppervlak
nieuwe trappenhuizen
KANSEN VOOR EEN PERMANENTE KLENCKE Een gebouw als de Klencke is door middel van relatief eenvoudige en -verhoudingsgewijs- betaalbare ingrepen te transformeren tot een school met toekomstwaarde:
hoogwaardige inrichting
- een flexibel indeelbaar interieur, ingericht volgens de nieuwste inzichten op onderwijsgebied. - bijzondere functies zoals de aula en mediatheek kunnen worden gerealiseerd door de binnentuin te overkappen. - twee volwaardige gymzalen (14x21m.) kunnen op het dak gerealiseerd worden.
overdekte binnenruimte
(c) Why Factory - MVRDV
twee gymzalen op het dak
(c) CaixaForum - Herzog & de Meuron
21
NIEUWBOUW UITBREIDING EN RENOVATIE (>2011) Het St. Ignatiusgymnasium in Amsterdam wordt naar ontwerp van LEVS architecten intensief verbouwd en uitgebreid. Na voltooiing in 2011 voegt het St. Ignatiusgymnasium zich opnieuw in Oud-Zuid als een gebouw met toekomst en uitstraling en een inspirerende werkomgeving voor de gebruikers. Voor De Klencke is inmiddels een nieuwe gebruiker gevonden...een onderwijsinstelling!
22
23
LEVS ARCHITECTEN TIJDELIJKE HUISVESTING ST. IGNATIUSGYMNASIUM AMSTERDAM IN LEEGSTAAND KANTOOR (2009-2011)
